ITBB. Elektrotechniek • Elektrotechniek • Meet- en regeltechniek • Signalering en beveiliging • Brandbeveiliging • Energievoorziening • Telematica/netwerken/infrastructuren • Medische facilitaire voorzieningen • Projectmatig beheer en onderhoud
www.itbb.nl
Magazine
ITBB. Klimaattechniek • Centrale verwarmingsinstallaties • Airconditioning installaties • Luchtbehandelingsystemen • Warmte en koude opslag • Warmte terugwinning • Sanitaire technieken • Aardgas en medische gassystemen • Labmediasystemen • Meet- en Regeltechniek / gebouw Beheer Systemen • Risico Inventarisatie Legionella • Projectmatig beheer en onderhoud
ITBB. Ingenieurs- en Adviesbureau • Apparaten- en Machinebouw • Conceptuele ontwerpen • Haalbaarheidsstudies • Engineering en bouw van mechanisaties en productiemachines • Aanpassing en optimalisatie van bestaande machines • Advies over CE-markering en Europese richtlijnen • Bruggen, sluizen en kunstwerken • CAD trainingen • Projectbegeleiding en ondersteuning
ITBB. Industrie • • • • • • •
Process Piping Equipment setting Proces industrie Rebuilds Stopmanagement Revisie Projectmatig beheer en onderhoud
Gezond bouwen & duurzaamheidslabels
ITBB. Zonderman Elektrotechniek • • • • • •
Elektrotechniek in woningbouw Service, onderhoud en beheer Video intercomsystemen Brandpreventiesystemen Domotica en gebouwsysteemtechniek Renovatie en revitalisatie van woningbouw en hoogbouw
Nieuwe vragen. Nieuwe antwoorden.
ITBB. Zonderman Installatietechniek • • • •
Installatietechniek in woningbouw Service, onderhoud en beheer Sanitaire technieken Renovatie en revitalisatie van woningbouw en hoogbouw
ITBB Group bv Heerenveen / Groningen Postbus 455, 8440 AL Heerenveen It Dok 19, 8447 GL Heerenveen
Telefoon (0513) 65 00 88 Telefax
(0513) 65 00 99
E-mail
[email protected]
Internet www.itbb.nl
Project
Veilige Veste Leeuwarden Het voormalige hoofdbureau van politie in Leeuwarden wordt herbestemd tot ‘Veilige Veste’. Een opvangtehuis voor bedreigde vrouwen die slachtoffer zijn van o.a. mishandeling, loverboys, jeugdprostitutie en mensenhandel. Het gebouw wordt verdeeld in 2 functies. Op de begane grond komen vergader- en behandelkamers voor Fier Fryslân. De eerste en tweede etage worden ingericht met accommodaties voor de vrouwen. Opdrachtgever
WoonFriesland
Architect
KAW Architecten en adviseurs
Installatie adviseur
Technion Adviseurs
Bouwkundig aannemer
Bouwgroep Dijkstra Draaisma
Installaties
ITBB Elektrotechniek bv
ITBB Klimaattechniek bv
Omvang BVO
4350 m2
Het concept ‘passief bouwen’. Dit gaat uit van natuurlijke hulpbronnen en beoogt een zo laag mogelijk energieverbruik. De Veilige Veste is de eerste grootschalige renovatie in Noord Nederland die volgens dit principe wordt uitgevoerd.
2
I
ITBB INSIDE
ITBB INSIDE
I
3
Inhoud
16
8
24
18 Voorwoord
De nieuwe uitdaging
Op zoek naar meetbare kwaliteit zijn er de laatste decennia diverse labels en certificeringen geïntroduceerd en verplicht gesteld waar je als onderneming aan moest beantwoorden om deel uit te mogen maken een bouwproces. ISO, VCA** en certificeringen voor o.a. brandveiligheid en legionela, technische certifieringen en financiële borging zijn enkele voorbeelden. Thema’s waar ITBB Group in mee is gegaan, onderwerpen die onze organisatie daadwerkelijk bewuster hebben gemaakt van de kwaliteiten die wij in huis hebben. Sinds 2008 zijn de thema’s duurzaamheid, gezond bouwen en maatschappelijk verantwoord ondernemen de nieuwe normen voor nieuwe beoordelingsmethodieken als GreenCalc+, GPR, BREEAM, LEED, EcoQuamtum e.d. Welke invloed hebben deze methodieken op de praktijk? Op de daadwerkelijke invulling van een gebouw? Het interpreteren vraagt om kennis, om het vermogen om de samenstelling en regie van het bouwteam goed af te stemmen op het eindresultaat, het durven nemen van verantwoordelijkheden en het kunnen geven van garanties. ITBB Group heeft ruime ervaring om de nieuwe theorie om te zetten naar een succesvol traject. Invulling geven aan de nieuwe uitdaging, dat is de toegevoegde waarde die wij u kunnen bieden. Jelle J. Boorsma Algemeen directeur ITBB Group bv
4
I
ITBB INSIDE
In dit nummer
8
Nieuwe vragen...
24
Restaurant Sems
Vroegtijdig meenemen techniek is een
must. De exploitatie staat centraal
Restaurant en wijncafé SEMS
16
Veilige Veste Leeuwarden
30
Milieulabel advisering
De duurzame aanpak van
Fysieke en sociale duurzaamheid
gaan hand in hand bij Woon Friesland
aanbrengt zijn een zeer grote opgave
18
De plussen van ITBB
36
Parametrisch ontwerpen
De voordelen van een grote organisatie,
de mentaliteit van een klein bedrijf
De wettelijke kaders die de overheid
parametrisch ontwerpen van bruggen is een specialisme van ITBB
© ITBB Group BV
Niets uit deze uitgave mag worden
verveelvuldigd en/of openbaar gemaakt zonder toestemming van ITBB bv Productie magazine
Bens BV Leeuwarden www.bens.nl Contactgegevens ITBB Group bv
Postbus 455, 8440 AL Heerenveen It Dok 19, 8447 GL Heerenveen Telefoon (0513) 65 00 88 Telefax (0513) 65 00 99 Website www.itbb.nl
ITBB INSIDE
I
5
Actueel Nieuwe website ITBB en Zonderman is meer dan een presentatiemiddel Vanuit de doelstelling om de communicatie met nieuwe en bestaande opdrachtgevers te optimaliseren heeft ITBB de website vernieuwd. Daar waar voorheen de site werd gebruikt als digitale brochure, is nu gekozen voor de nieuwste technieken waarmee het contact met klanten wordt geoptimaliseerd. ITBB en Zonderman vinden dit van toegevoegde waarde binnen klantrelaties. Voor informatieverstrekking, maar ook bij lopende projecten worden de online technieken gebruikt voor de optimalisatie van de informatievoorziening. Naast de social media items wordt er medio 2012 een webwinkel geïntroduceerd. www.itbb.nl www.zonderman.nl
6
I
ITBB INSIDE
Optimalisatie automatisering maakt procescontrole efficiënter ITBB is alert en voert waar nodig optimalisatie door in haar automatisering. In 2011 is gestart met BIM (Building Information Model), dit is een technisch ontwerpinstrument om in 3D integrale projecten te ontwerpen. Feitelijke is BIM vergelijkbaar met het parametrisch ontwerpen in Solid Works 3D, waar ITBB Ingenieursbureau & Adviesbureau al sinds 2004 bruggen en machines mee ontwikkeld. Ook is geïnvesteerd in AutoCad Plant 3D Design Suite Premium 2012, een pakket waarmee ITBB Industrie nog beter haar klanten kan bedienen t.a.v. P&ID, Showcase, Sketchbook Designer, Pant 3D, Structural Detailing, Revit Structure en Naviswork Simulate. Er is een nieuwe A-0 laser plotter, laserkleuren kopieer, printers, iphones aangeschaft en is er maatsoftware geoptimaliseerd om de project nacalculatie en procesbeheersing nog beter te borgen. Integraal beschikken de ITBB bedrijven hiermee over de allernieuwste items om te kunnen blijven beantwoorden aan steeds hogere liggende klanteisen en klantwensen.
Wereldwijd verloop van energie onderzocht door University of Cambridge
Actueel is het nieuwe informatieblad van de Zonderman bedrijven
Het maatschappelijk besef over duurzaamheid, Om klanten nog beter te kunnen informeren over onze bedrijven, ontwikkelingen en
actualiteiten, brengt Zonderman periodiek nieuwsbrief Actueel uit.
energiereductie en milieu is voor velen een thema of theorie. Het wetenschappelijk onderzoek van de University of Cambrigde maakt op een zeer
feitelijke wijze duidelijk dat de noodzaak om hier
gezamenlijk de verantwoordelijkheid in te nemen groter is dan ooit te voren. Het onderzoek geeft
namelijk aan dat van alle energie die wij wereld-
wijd uit de aarde onttrekken of opwekken, minder
actueel
Het infomagazine van Zonderman Elektrotechniek en Zonderman Installatietechniek Toppers in techniek
dan 12% nuttig en primair wordt gebruikt. Dat zijn cijfers die er niet om liegen. Het overgrote deel gaat dus concreet verloren. Elke stap die we
gezamenlijk zetten om deze situatie te veranderen, is een stap in de juiste richting.
ITBB neemt haar verantwoordelijkheid door de
thema’s duurzaamheid en energiereductie optimaal te integreren binnen haar adviezen en oplossingen. ITBB wil daarmee een bijdrage leveren om samen met opdrachtgevers verantwoordelijkheden te nemen die juist nu van belang zijn.
Energielabel woningbouw, Zonderman adviseert www.zonderman.nl
ITBB INSIDE
I
7
Nieuwe vragen nieuwe antwoorden
8
I
ITBB INSIDE
Vroegtijdig meenemen techniek, een must. Niet investering, maar exploitatie centraal. “Tijden veranderen. In de bouw wordt steeds meer gewerkt met prestatiecontracten, waarin de beheers- en exploitatiekosten zwaar wegen. Ik vind dat een goede ontwikkeling. Niet alleen omdat er dan automatisch duurzamer wordt ontworpen en gebouwd, maar ook omdat het bouwpartners dwingt in het voortraject om tafel te gaan en zaken goed op elkaar af te stemmen en daadwerkelijk kwaliteit te leveren.” Directeur Jelle Boorsma van ITBB is een warm pleitbezorger van meer samenwerking en ketenintegratie. Recente ontwikkelingen, waarin meer naar de beheers- en exploitatiekosten, wordt gekeken werken dit in de hand.
ITBB INSIDE
I
9
“Er wordt zorgvuldig onderzocht welk ontwerp, bouwsysteem en welke materialen en installatietechnieken het beste aan de eisen tegemoetkomen en op de lange duur het voordeligst uitpakken”
“Ontwikkelaars en aannemende partijen
van zogenaamde ‘duurzaamheidstools’
en duurzamer gebouwd en is er meer
krijgen meer contract-verantwoordelijkheid
als Greencalc en Breeam waarmee
aandacht voor slimme bouwsystemen
dan ooit. Design, Build, Mantain en Operate
de duurzaamheidscomponent en
en technische voorzieningen om de
is meer regel dan uitzondering bij de grotere
energieprestatie vooraf worden bepaald.
exploitatiekosten, waaronder de snel
bouwprojecten. Deze trend zien we in alle
“Wij werken nu enkele jaren met
stijgende energielasten, te beperken.”
sectoren. In de zorgsector bijvoorbeeld
Greencalc en zijn zeer positief over de
wordt onder invloed van de marktwerking en
nauwkeurigheid en resultaten van dit
nieuwe eigendomverhoudingen steeds meer
instrument”, aldus de ITBB-directeur. “Je
naar de exploitatiekosten op lange termijn
maakt partijen bewust van de invloed
gekeken. Voorheen ging het vooral om de
van de keuzes in de ontwerpfase door de
initiële investering. In het verlengde hiervan
maatregelen, samenstelling, rendementen
moet de meest optimale en efficiëntie
en investeringen helder inzichtelijk
oplossing steeds vaker vooraf in kaart
en tastbaar voor opdrachtgevers te
worden gebracht. Bij gunning worden er
maken. Dat is pure kwaliteitwinst en leidt
vervolgens prestatieafspraken gemaakt.”
tot het maken van weloverwogen en
“Als adviserend installateur met een rijke
maatschappelijk verantwoorde keuzes.”
praktijk ervaring worden we dan ook
Duurzaamheidstools
“Greencalc maakt duurzaamheid meet- en tastbaar”
vaak in een vroeg stadium bij projecten
Er wordt zorgvuldig onderzocht welk
Lange termijn
ontwerp, bouwsysteem en welke
Een en ander betekent dat er veel meer
van technische maatregelen achteraf veel
materialen en installatietechnieken het
gekeken wordt naar de lange termijn.
lastiger en kostbaarder is dan wanneer
beste aan de eisen tegemoetkomen en op
“Niet alleen de ontwerp- en bouwkosten,
je er in het ontwerp al rekening mee
de lange duur het voordeligst uitpakken. Bij
maar ook de operationele kosten en
houdt. Bovendien beperkt deze aanpak
deze zoektocht wordt niet alleen gebruik
het meerjarig onderhoud worden in de
faalkosten. In de praktijk blijkt dat het enkel
gemaakt van de kennis en ervaring van
berekeningen meegenomen en –gewogen.
theoretisch benaderen van een project niet
alle betrokken bouwpartners, maar ook
Zo wordt er automatisch efficiënter
het optimale resultaat oplevert.”
10
I
ITBB INSIDE
betrokken. Natuurlijk ook omdat het treffen
Jelle J. Boorsma, algemeen directeur ITBB Group
ITBB INSIDE
I
11
“Duurzaam en energievriendelijk bouwen verdient zichzelf snel terug. In een beter werkklimaat en hogere arbeidsproductiviteit, maar ook in de waardevastheid van het object”
Nederland heeft met andere Europese landen de afspraak gemaakt om de uitstoot van CO2 fors terug te dringen. Concreet: 20% reductie in 2020 (ten opzichte van 1990). Daarnaast heeft Nederland zich verbonden aan het Verdrag van Kyoto. Deze overeenkomst uit 1997, tussen 37 landen, bepaalt dat de EU 8% minder broeikasgassen uitstoot in de periode 2008 - 2012 (in vergelijking met 1990). De doelstelling voor Nederland is 6% minder broeikasgassen.
Wet- en regelgeving
slecht geïsoleerde en minder duurzaam
Regeling groenprojecten
Ander argument om een ontwerpend
gebouwde kantoorpanden op termijn
De Regeling groenprojecten stimuleert
installateur in het voortraject bij
onverkoopbaar en onverhuurbaar worden
projecten die een positief milieueffect
nieuwbouw of renovatie te betrekken is
en in waarde dalen. “Dat gevaar dreigt
hebben. De overheid stimuleert deze
de aangescherpte wet- en regelgeving.
niet alleen, maar is al realiteit. Kijk maar
projecten onder meer door de financiering
Zo heeft de overheid in 2008 vastgelegd
eens hoeveel miljoenen vierkante meter
van ‘groenprojecten’ aantrekkelijk te maken.
dat Nederlandse gebouwen in 2020
kantoorruimte er in Nederland leeg staan.
Doordat de overheid een belastingvoordeel
energieneutraal moeten zijn. Dit moet
Dat zijn overwegend minder courante en
geeft aan ‘groene’ spaarders en beleggers
stapsgewijs gebeuren. Het rijk geeft zelf het
slecht geïsoleerde panden.”
kan een Groenbank een lening met een
goede voorbeeld door bij nieuwbouw en
lager rentetarief verstrekken voor een
renovatieprojecten prestatie-eisen te stellen
groenproject. Voor particulieren heet een
aan duurzaamheid en energieverbruik. Grote beleggers als pensioenfondsen volgen dit voorbeeld en de eerste private investeerders gooien het inmiddels ook over dezelfde boeg. Zo wordt er letterlijk met
Alle woningen in 2020 energieneutraal
meer aandacht voor de toekomst gebouwd.
I
ITBB INSIDE
groenbeleggen Meer weten? energiezuiniger maken van woningen en kantoren. Informatie en tips vindt u op de
Duurzaam en energievriendelijk bouwen
12
Meer informatie: www.agentschapnl.nl/
Meer weten over het verduurzamen en
Snel terugverdienen verdient zichzelf snel terug. In een beter
dergelijke lening een Groene Hypotheek.
volgende websites:
werkklimaat en hogere arbeidsproductiviteit,
Stimulans
www.slimme-energie.nl
maar ook in de waardevastheid van het
Alles pleit er dus voor om te investeren in
www.duurzaamvastgoedportal.nl
object. Amerikaans onderzoek toonde enkele
duurzame concepten en energiebesparende
www.energielabelgebouw.nl
jaren geleden aan dat de verkoopprijs van
maatregelen en technieken. Temeer daar
www.energiebesparingsverkenner.nl
duurzame panden 16% hoger ligt dan die van
de overheid het niet alleen voorschrijft
www.energiesubsidiewijzer.nl
‘grijze’. Daarnaast liggen de huurinkomsten
via de verplichte energielabels, maar ook
www.itbb.nl
tussen de 6 en 9% hoger. Alles wijst er op
stimuleert via instrumenten als de Regeling
dat de situatie in Nederland niet anders is en
Groenprojecten en de Energie- en Milieu-
dat, ook gezien de overheidsmaatregelen,
investeringsaftrek waarvoor bedrijven en
gevreesd moet worden dat tal van oude,
instellingen in aanmerking komen.
ITBB INSIDE
I
13
Projecten
Abbingahiem Leeuwarden
Appartementen Apollo Assen
Nivo Noord Leeuwarden
Brandweerkazerne Leeuwarden
MFC Bloesemgaerde te Medemblik
24 Zorgappartementen “Synagogeplein” Leek
Revitalisatie en deels nieuwbouw
Re-Z Ontwikkeling 3.250 m² BVO 11
Stichting Ontwikkelbedrijf Leeuwarden
Gemeente Leeuwarden,
10.000 m² BVO Duurzaam installatie
Van Wijnen Groningen.
locatie Abbingahiem Leeuwarden.
commerciële ruimten
installatie concept duurzaam met o.a.
3.550 m² BVO met o.a.
en overige W installaties
Zorgwoningen concept
24 plaatsen PG huisvesting voor Opdrachtgever Zorggroep
appartementen met onderliggende
Noorderbreedte 13.500 m² ontwikkeling
1.673 m² BVO Gebouw gebonden
warmtepomp, WKO, LED lichtregeling etc.
in BVO bouwteam. Verduurzamen
duurzaamproject in bouwteam zonnecellen BREEAM traject en
concept met o.a. warmtepomp, WKO
Gebouwinstallaties volgens
gebouw gebonden installaties
gebouw en gebouwinstallaties.
Verbreden Den Uylbrug Zaanstad
Bobslee startbaan Sportstad Heerenveen
Observatorium Ecomare Texel
135 Studentenwoningen Groningen
Dutch Cacoa Amsterdam
28 Woningen “Adamistraat” Appingedam
Engineering berekeningen en
Bobslee glijd op lucht
Optimalisatie van Klimaatinstallaties
Combinatie Plecht-Vos/
Plaatsen van twee nieuwe massatanks
Combinatie Bouwbedrijf Kooi/
fabricagetekeningen
met warmtepomp i.c.m. WKO
Zonderman bedrijven. Collectieve CV- en warmwater opwekking.
Lage temperatuur verwarming, brandbestrijdingsinstallatie en
met dubbelwandige RVS leidingwerken
Zonderman bedrijven. Mechanische ventilatie, cv-installatie, elektra en tapwater-installatie
elektrotechnische gebouwinstallaties
14
I
ITBB INSIDE
ITBB INSIDE
I
15
Tot eind 2010 verbleven er nog arrestanten in het beklemmende cellencomplex onder het politiebureau aan de Holstmeerweg in Leeuwarden. Nu is het voormalige politiebureau ingrijpend verbouwd tot de Veilige Veste: Fier Fryslân biedt hier een veilige plek voor vrouwen die op de vlucht zijn voor huiselijk geweld, loverboys, gedwongen prostitutie en eergerelateerd geweld. “Fysieke én sociale duurzaamheid gaan hier hand in hand”, aldus Dirk Horjus van WoonFriesland.
Bij Veilige Veste gaan fysieke en sociale duurzaamheid hand in hand ing. Dirk Horius van Woon Friesland
16
I
ITBB INSIDE
Maatschappelijke
“De Veilige Veste heeft een maatschappelijk
De isolatiewaarde is drie keer zo groot als
belang”, stelt Dirk Horjus, projectleider bij
gebruikelijk bij nieuwbouw. Door de optimale
verantwoordelijkheid
gebouweigenaar WoonFriesland. “Het is
isolatie én dankzij het afdichten van alle
De verbouwing van het voormalige
mooi dat wij op deze plek het idealisme van
kieren verbruikt het gebouw nauwelijks. We
politiebureau tot een veilige plek voor
Fier Fryslân kunnen realiseren. De instelling
verwachten dat Fier Fryslân 10% van het
kwetsbare vrouwen en kinderen was voor
wil de vrouwen die bij hen aankloppen niet
oorspronkelijk energieverbruik nodig zal
WoonFriesland een vanzelfsprekend project.
langer verstoppen in anonieme huizen. De
hebben. Het geld dat ze besparen, kunnen
“Als woningcorporatie nemen wij uiteraard
Veilige Veste biedt hen bescherming en
ze aan de cliënten besteden.”
onze maatschappelijke verantwoordelijkheid.
veiligheid.” Passief bouwen WoonFriesland heeft het pand aanzienlijk verduurzaamd. Het afgelopen jaar
Maar gezien de economische situatie en
“Energiebehoefte slechts 10% van het oorspronkelijk verbruik”
de huidige markt worden maatschappelijke investeringen, zoals bij de Veilige Veste, steeds lastiger te realiseren”, verwacht Horjus. “In de toekomst zal nog kritischer
verbouwde de woningcorporatie het
bekeken worden waar wij ons geld aan
voormalig politiebureau volgens het concept
besteden.”
‘passief bouwen’. Dit gaat uit van natuurlijke
De technische installatie zorgt voor een
hulpbronnen en beoogt een zo laag mogelijk
aangenaam klimaat in het pand, zowel
Monitor
energieverbruik. De Veilige Veste is de
in de winter als in de zomer. De ramen
WoonFriesland combineerde bij de
eerste grootschalige renovatie in Noord
kunnen open, zodat de bewoners zich niet
Veilige Veste overigens verschillende
Nederland die volgens dit principe wordt
opgesloten voelen in de Veilige Veste.
belangen. “We nemen niet alleen onze
uitgevoerd.
Een zonneboiler op het dak verwarmt
maatschappelijke verantwoordelijkheid,
het douchewater. “We hebben het
maar doen tegelijkertijd ervaring op met
installatietechnisch concept vooraf volledig
‘passief bouwen’ in de utiliteitsbouw. We
“We hebben samen met Fier Fryslân
uitgewerkt met Technion adviseurs. Tijdens
zijn erg benieuwd wat dit concept oplevert
flink geïnvesteerd in de verbouwing. Het
de bouw stelde ITBB vervolgens voor om
en blijven het energieverbruik van het
gebouw is eerst volledig gestript. Alleen
een gebruiksvriendelijkere installatie toe te
pand voorlopig monitoren. Wanneer de
het betonnen raamwerk, de vloeren en de
passen, dit leverde een forse besparing op.
resultaten positief zijn, kunnen we in de
trappen bleven behouden. Vervolgens is de
Hierdoor konden we een nieuwe koeling
toekomst mogelijk meer maatschappelijke
buitenschil van het pand voorzien van een
aanschaffen, terwijl we oorspronkelijk van
organisaties laten profiteren.”
ruim 40 centimeter dikke HSB-isolatielaag.
plan waren de bestaande te gebruiken.”
Duurzame oplossingen
ITBB INSIDE
I
17
Plussen Het zal onze bèta-achtergrond zijn, maar bij ITBB houden we van plussen. Optellen, maar dan wel zo dat het geheel meer is dan de som der delen. Zo combineert ITBB de voordelen
Gerhard van der Zee , bedrijfsleider ITBB
van een grote organisatie met de mentaliteit en flexibliteit van een kleine onderneming.
Groepsgevoel In de ITBB Group komen vier disciplines
waarop de verschillende specialisten synergievoordelen
samen: elektrotechniek, klimaattechniek, industrie en
weten te behalen door gebruik te maken van de
ingenieurs- en adviesdiensten. ITBB werkt in de sectoren
heldere en korte communicatielijnen binnen de groep.
Zorg, Utiliteit, Industrie en Woningbouw. ITBB streeft
Bovendien kan ITBB door de geïntegreerde aanpak
er bewust naar die bundeling van kennis meer te laten
totaaloplossingen bieden, waarbij de opdrachtgever
zijn dan een organisatievorm. Zij moet een meerwaarde
profiteert van de efficiencyvoordelen en een
bieden in de praktijk. Opdrachtgevers die ITBB in
nauwkeurige budgetbewaking die door de bundeling van
verschillende combinaties kennen, waarderen de wijze
krachten mogelijk is.
Maar we brengen bijvoorbeeld ook utiliteits- en woningbouw samen om beide beter te kunnen doen. En natuurlijk zoeken we ook altijd naar het synergievoordeel dat ontstaat als de verschillende afdelingen van de ITBB Group samenwerken in een project. Dat is onze plus, zeker in deze tijd waarin complexiteit en efficiëntie net zo vaak in één zin worden genoemd als duurzaamheid en kwaliteit.
18
I
ITBB INSIDE
ITBB INSIDE
I
19
Hoe complex een project is, hangt niet
In projecten waar beide vormen van bouwen
en continuïteit gewaarborgd moeten zijn.
alleen af van het PvE en de functie die
samenkomen, zoals woonzorgcomplexen,
Doordat ITBB alle werkzaamheden onder
het krijgt. Ook de werkwijze speelt daarin
multifunctionele gebouwen, campussen en
eigen regie kan uitvoeren, kan het bedrijf
een belangrijke rol. Duurzaamheid en
vakantieparken, profiteren opdrachtgevers
die betrouwbaarheid garanderen. Niet voor
energienormen nemen tegenwoordig in alle
optimaal van beide voordelen. Daarbij
niets voeren veel zorginstellingen al jaren elk
bouwprojecten een prominente plek in. Of het
weten ze zich met ITBB met één
bouw- en verbouwproject met ITBB uit. De
nu om utiliteitsbouw gaat of om woningbouw.
installateur verzekerd van ruime ervaring en
toppers uit Heerenveen zijn op hun best in
Daarmee kun je dus ook standaard al in de
deskundigheid voor het hele project.
branches waar de lat hoog ligt en de kwaliteit
planfase rekening houden. En dat maakt
nooit ter discussie mag staan. Die sluiten aan
duurzaam bouwen een stuk eenvoudiger en
Bruggenbouwers
daarmee efficiënter.
De meerwaarde van de combinatie blijkt niet
bij de mentaliteit die ITBB kenmerkt.
alleen een plus in de bouw. Ook de industrie
Die mentaliteit is overigens wat alle
Plannen met een plus
profiteert van de extra mogelijkheden die
disciplines binnen de ITBB Group bindt en
Juist in die eerste fase is ITBB in staat
ITBB kan bieden door de samenwerking
waardoor de verschillende bedrijven elkaar
een flink aantal plussen te realiseren. In
tussen verschillende disciplines. Zo zijn onze
in elk project zo gemakkelijk weten te vinden.
overleg met de bouwkundig aannemer en
ingenieurs echte bruggenbouwers. Letterlijk,
Ze werken vanuit dezelfde uitgangspunten.
architect bekijken de toppers uit Heerenveen
in 3D ontwerpen en specifieke berekeningen
Zo is de vraag van de klant per definitie
en Groningen per project met welke
die ze maken voor bijvoorbeeld stalen
leidend en techniek altijd een middel en nooit
bouwfysische en of technische oplossing de
bruggen. Maar ook figuurlijk. Bijvoorbeeld
een doel. Alle medewerkers kijken verder dan
beste energieresultaten worden geboekt.
door de ontwerpen van machines geheel
hun eigen vakgebied om werkprocessen te
Daarbij is het in het bouwproces meenemen
parametrisch (3D) te ontwerpen en via een
optimaliseren en de verwachtingen van de
van een duurzame installatie altijd gunstiger
computer animatie vooraf te testen en te
opdrachtgever te overtreffen. Het doel is dat
dan het in later stadium aanpassen van een
analyseren. Door theorie en praktijk samen
de uiteindelijke gebruiker prettig woont, werkt
conventionele installatie. Niet alleen door
te brengen, zorgen ze voor efficiënte en
en leeft zonder zich bewust te zijn van de
de kosten van de installaties zelf, maar ook
vooral optimale oplossingen, waarmee
bijdrage die de installatie daaraan levert. De
doordat die allemaal nauw op elkaar kunnen
de medewerkers hun deskundigheid en
ITBB Group staat voor zijn installaties, maar
worden afgestemd en in de meest efficiënte
toegevoegde waarde aan de klanten
de installaties staan ook voor de ITBB Group:
volgorde aangelegd. Behalve van de
kunnen tonen. En als de ingenieurs van het
doordat ze goed op elkaar zijn afgestemd,
voordelen die de combinatie van disciplines
ingenieurs- en aviesbureau de handen ineen
doen ze altijd goed, veilig, efficiënt en
biedt, maakt ITBB ook graag slim gebruik van
slaan met de technici van ITBB Industrie
duurzaam wat ze moeten doen.
de opgedane ervaring in de verschillende
weet de opdrachtgever zich behalve van een
sectoren. Zo werken de technici seriematig
uitstekend ontwerp ook verzekerd van een
waar dat kan op basis van hun ervaring in de
deskundige uitvoering tot en met duurzaam
woningbouw en leveren ze waar dat vereist
beheer.
is het maatwerk dat ze meenemen uit de utiliteitsbouw en industrie. Met het toepassen
Creatief plus innovatief
van de werkwijze uit de woningbouw kan
Ook in projecten in bestaande bouw komen
in de utiliteitsbouw flinke tijdwinst worden
de voordelen van de krachtenbundeling
geboekt.
binnen de ITBB Group tot hun recht. Samen kunnen de ITBB-bedrijven de creatieve
20
I
ITBB INSIDE
Woonprojecten hebben vooral baat bij de
en innovatieve oplossingen bieden die
snelheid en een out of de box aanpak. In de
vaak nodig zijn om moderne en duurzame
levensbestendige woonconcepten worden
installaties in bestaande gebouwen te
de expertise in kwalitatieve hoogwaardige en
passen. Mensen en bedrijfsprocessen
duurzame technieken die onder meer in de
zijn in toenemende mate afhankelijk van
zorg en industrie is opgebouwd toegepast.
techniek. Dat betekent dat betrouwbaarheid
Alle medewerkers kijken verder dan hun vakgebied om werkprocessen te optimaliseren en verwachtingen te overtreffen ITBB INSIDE
I
21
Project
De Oude Stadswerf Groningen Het project Europan 6 wordt gerealiseerd in de nieuwe woonwijk De Stadswerf te Groningen. Het project omvat 163 grondgebonden koopwoningen, 41 appartementen (waarvan 16 Fokus zorgwoningen) en een parkeergarage voor 160 auto’s. Opdrachtgever
Woningstichting Nijestee
Architect
Casanova-Hernandez Architecten
Installatie adviseur
Van der Weele
Bouwkundig aannemer
Heijmans
W-Installaties
Breman
E-Installaties
Zonderman Eelektrotechniek
22
I
ITBB INSIDE
ITBB INSIDE
I
23
Restaurant Sems in Leeuwarden
“Zonder keuzes kun je als ondernemer geen verantwoordelijkheden nemen bij thema’s als duurzaamheid en milieu”
“De keuken van Sems is bijzonder
smaakvol, puur & eerlijk. Sems kiest
voor een mix van modern mediterraan en al het goede dat de keuken te
bieden heeft. Van à la carte tot een
avondje Sems”. Met deze introductie maken wij op de website kennis met
restaurant Sems in de binnenstad van Leeuwarden. Als redactie van ITBB Inside zijn wij nieuwsgierig wat de
visie van andere ondernemers is op
de thema’s duurzaamheid, milieu en energiereductie. Wij spraken af met eigenaar Chris Nicolai van Sems.
te maken, anders ben je nooit onderscheidend. Zonder keuzes kun je als ondernemer trouwens ook geen verantwoordelijkheden nemen op thema’s als duurzaamheid, milieu en energiereductie. Dat zijn toch onderwerpen die in onze optiek steeds belangrijker worden en dus ook een belangrijke rol spelen binnen onze bedrijfsvoering. Die keuzes maken wij bijvoorbeeld bij de inkoop van ons vlees en onze ingrediënten. Wij kiezen zoveel mogelijk voor verantwoorde en biologische producten. Vanuit het milieuoogpunt, maar het is daarnaast vele malen lekkerder. Bovendien wordt al het afval direct in onze keuken gescheiden. Het personeel wordt bewust gemaakt van de verantwoordelijkheid die we daar zelf in kunnen nemen. Al is het in onze situatie op zeer kleine schaal. Momenteel wordt
22 24
I
ITBB INSIDE
Wanneer je binnenstapt bij Sems, dan valt het
onze verlichting aangepast naar LED verlichting.
bijzondere interieur in het oude binnenstedelijke
De mogelijkheden die je daar tegenwoordig in
monumentale pand direct op. Stijlvol en puur. We
kunt krijgen zijn dusdanig breed dat wij het kunnen
nemen plaats aan het raam en krijgen een glas rode
toepassen in ons bedrijf. Omdat de juiste sfeer voor
wijn. “Pierre Amadieu Gigondas Romane Machotte,
ons restaurant een basisvoorwaarde is, bieden de
een van de betere wijnen uit Frankrijk” ligt Nicolai
nieuwe LED technologieën voldoende mogelijkheden
toe. “De wijn staat eigenlijk wel een beetje symbool
om voor deze energiezuinige toepassingen te
Sems,
voor alle keuzes die wij hier bij Sems maken. Wij zijn
kiezen. Bij Sems zijn we ons bewust dat ook wij
restaurant - wijncafé - events
bewust bezig met ons bedrijf. De wens van de klant
onze verantwoordelijkheden moeten nemen en dat
Gouverneursplein 36,
staat natuurlijk centraal. Wij hebben gekozen om
doen we dus ook. Bewust, maar zonder dat het ten
Leeuwarden
tijd te nemen voor klanten. Dat is de ambiance die
koste gaat van de gezellige avond die klanten bij ons
Telefoon (058) 216 22 14
we willen bieden. Je moet als bedrijf keuzes durven
verwachten”.
www.semsleeuwarden.nl
ITBB INSIDE
I
25
Trambaan Nieuwe Niedorp Project Trambaan Nieuwe Niedorp is samengesteld
uit een MFC (BVO 3.100 m2), 77 zorgappartementen
(BVO 8.500 m2) en 24 levensloop bestendige woningen
(BVO 1.750 m2)
Opdrachtgever:
Wooncompagnie & Woonzorggroep Samen Bouwbedrijf:
VBK Noord-West BV Architect:
Just Architects BV Adviseurs:
Ingenieurs- en Adviesbureau Technion BV Installaties:
ITBB Klimaattechniek BV ITBB Elektrotechniek BV Zonderman bedrijven
26
I
ITBB INSIDE
ITBB INSIDE
I
27
ITBB Zonderman introduceert de unieke fixed prijs aanpak bij onderhoud en renovatie van woningen
De verwachtingen en de eisen die bewoners in toenemende stellen aan de kwaliteit wonen en woningen worden steeds hoger. De vraag naar wooncomfort, woongemak, veiligheid en energiebesparende installaties neemt toe. Dit betekent dat woningcorporaties en woningverhuurders voor de uitdaging staan om oplossingen te ontwikkelen die enerzijds beantwoorden aan deze toenemende klantwensen en anderzijds moeten worden afgestemd aan op de exploitatiekosten. Het budgettaire spanningsveld wat nodig is om veranderingen door te voeren bij renovatie en onderhoud wordt steeds kritischer afgestemd op de toekomstige rendementsperspectieven. Het optimaliseren, onderhouden of renoveren van woningen en woongebouwen kan, afhankelijk van de staat van een gebouw, al snel oplopen tot vele uren werk. Bovendien leert de praktijk dat verrassingen of problemen tijdens de werkzaamheden snel kunnen leiden tot extra hoge kosten die vooraf moeilijk kunnen worden ingeschat.
ITBB Zonderman is gespecialiseerd in elektrotechniek
achteraf. Binnen de overeenkomst worden fixed prijzen
onderhoud en renovatieprojecten. De ervaring die
van de prijslijst per situatie helderheid heeft over de
en installatietechniek voor seriematige woningbouw, wij met deze materie hebben, heeft geresulteerd in een nieuwe unieke aanpak. Fixed prijzen voor
renovatie en onderhoud van woningen. Daarmee
Opdrachtgevers weten vooraf exact waar ze budgettair
ITBB Zonderman houdt u als opdrachtgever grip op de
wordt voorkomen dat er achteraf extra kosten bijkomen waar u als opdrachtgever geen rekening mee heeft
gehouden binnen uw begroting. Binnen het fixed prijzen principe van ITBB Zonderman wordt vooraf een vast
bedrag afgesproken voor bijvoorbeeld het leveren en
monteren van branddetectiesystemen in uw woningen,
onderhoud- en exploitatiekosten. Bij ITBB Zonderman vinden wij dit een belangrijk thema omdat wij ons
realiseren dat u met deze zekerheid de kwaliteit van uw aan de toenemende bewonerswensen én dat u uw kosten en het rendement beter kunt incalculeren.
schakelmateriaal of het vervangen van CV ketels. Maar
met seriematig onderhoud en renovatie van woningen,
concepten in uw woningen kunnen vooraf exact worden begroot en aangenomen voor een vastgesteld bedrag. Alles duidelijk in kaart
Samen met u als opdrachtgever wordt vooraf de betreffende woningen of woongebouwen
Door de ruime ervaring die ITBB Zonderman heeft kennen wij ook alle technische mogelijkheden en oplossingen die van invloed kunnen zijn op het
realiseren van uw doelstellingen. Onze medewerkers
kunnen u een vakkundig advies geven over het juiste pakket dat het beste past bij uw woningen en uw
budget. Maatwerk vertaald naar een fixed prijs aanpak.
geïnventariseerd en worden de kwaliteitskaders,
Wilt u hier meer over weten? Maak dan een
ITBB Zonderman stelt daarop haar ontwerp en
adviseurs. Wij leggen u graag persoonlijk uit wat ITBB
onderhoudscyclus en systeemeisen bepaald.
leveringsomvang af waarna wij u een exacte opgave
aanbieden van de totale kosten. Zonder verrassingen
Optimaal grip op uw budget voor renovatie en onderhoud van woningen door vaste all-in prijsafspraken
woningen kunt waarborgen, dat u kunt beantwoorden
Advies op maat door specialisten
ook het ontwikkelen en installeren van energiezuinige
ITBB INSIDE
Met de all-in zekerheid van de vaste pakketprijzen van
het vervangen van groepenkasten, het renoveren
van doucheruimten, het vervangen van sanitair of
I
de dienstverlening.
De all-in zekerheid van vaste prijsafspraken
aan toe zijn, kunnen dit exact begroten en bovendien
28
kwaliteit, de prijs en de omvang van de levering en/of
bieden wij woningcorporaties en woningverhuurder de gegarandeerde zekerheid van een vaste prijsstelling.
Project Stadshagen Zwolle
vastgesteld zodat u als opdrachtgever aan de hand
vrijblijvende afspraak met één van onze technische
Zonderman voor u kan betekenen bij het verbeteren en optimaliseren van uw woningen.
ITBB INSIDE
I
29
Het kabinet heeft een sluitend systeem waardoor huizenkopers en huurders ervan op aan kunnen dat hun nieuwe woning beschikt over het verplichte energielabel zodat zij zonodig energiebesparende maatregelen kunnen nemen. Voor de koopmarkt geldt dat bij een woning zonder label geen eigendomsoverdracht kan plaatsvinden. Huurders zijn bij een nieuw huurcontract een deel van de huur niet verschuldigd zolang de verhuurder de woning niet heeft gelabeld.
Milieulabel advisering voor de woningmarkt Het verplichte energielabel dat in 2008 werd
Voor woningen die wel onder het WWS worden
Zonderman Groningen. “Wij zijn gewend om
ingevoerd, geeft woningbezitters en huurders
aangeboden, ligt er al een wetsvoorstel dat de
‘out of the box’ te denken en te adviseren. De
niet alleen inzicht in de energiezuinigheid
maximale huurprijs koppelt aan de prestatie
bouwstructuren zoals die al jarenlang worden
van hun woning maar ook advies over
op het label. De maatregelen gelden ook voor
gehanteerd verdwijnen en maken plaats voor
energiebesparende maatregelen. Investeren
bedrijfspanden en kantoren.
een nieuwe benadering van bouwprocessen.
in een zuinige woning betaalt zich dan dubbel uit: het huis vermeerdert in waarde en de energiekosten dalen. Eind vorig jaar was een kwart van de woningvoorraad voorzien van een label. De overheid wil het sluitende systeem uiterlijk op 1 januari 2013 in laten gaan. De woning kan dan zonder label niet worden overdragen. Voor huurwoningen die niet vallen onder het puntensysteem van het Woningwaarderingsstelsel (WWS) wordt het Burgerlijk Wetboek aangepast. Een huurder hoeft bij een nieuw contract een deel van de huur niet te betalen zolang het label ontbreekt.
30
I
ITBB INSIDE
“De wettelijke kaders die de overheid aanbrengt zijn een zeer grote opgave”
De doelstelling in relatie tot functionaliteit, De wettelijke kaders die de overheid aanbrengt vormt een enorme uitdaging. Een groot deel van de woningen, bedrijfspanden en kantoorpanden is nog niet gelabeld. Maar ook de maatregelen die bij nieuwbouw moeten worden getroffen vragen in het huidige economische klimaat om verantwoorde keuzes om de kostenbalans in evenwicht te houden. “De expertise die wij binnen ITBB en Zonderman hebben opgebouwd biedt een toegevoegde waarde in relatie tot deze
energiebesparing en duurzaamheid neemt een steeds prominentere plaats in bij het maken van keuzes voor de bouw. ITBB heeft de ervaring en de expertise in huis om hierin een rol te spelen. Adviserend en uitvoerend. Bij nieuwbouw,
Per 1 april 2012 gaat het nieuwe Bouwbesluit van kracht.
verbouw en renovatie. Dit betekent dat wij voor
Vanaf die datum is ook de nieuwe EPC-norm (NEN
de milieulabeling klaar zijn en oplossingen bieden waarmee u als eigenaar en beheerder kunt voldoen aan de eisen die de overheid hier wettelijk aan stelt.”
Klaas Buikema, bedrijfsleider ITBB Zonderman Groningen
7120) van toepassing, deze vergt meer maatregelen om EPC=0,6 te halen.
uitdaging.” aldus Klaas Buikema, bedrijfsleider
ITBB INSIDE
I
31
Nieuwe Vragen. Nieuwe antwoorden.
“Ekwadraat en ITBB bouwen samen aan een duurzame toekomst”
uit de praktijk
“DGMR; duurzaam bouwen geen trend, maar noodzaak”
ITBB denkt graag met haar klanten mee over
Over Ekwadraat
Steeds vaker wordt in de bouw gewerkt met
de locatiekeuze levert veel punten op. Hergebruik
duurzaamheid, het liefst in een zo vroeg mogelijk
Ekwadraat initieert, ontwikkelt en begeleidt
Greencalc+ en Breeam, instrumenten om de
van gebouwen of een locatie binnen de bebouwde
stadium. Voor een gedegen en innovatief
projecten op het gebied van duurzame energie.
duurzaamheid van een bouwproject te berekenen.
kom dicht bij (openbaar vervoer)voorzieningen is
advies over duurzame oplossingen werkt
Daarbij werken zij, net als een architect, vanuit
“Vandaag de dag kun je je wellicht nog profileren
beter dan een nieuw gebouw in de wei.” Breeam
het installatiebedrijf steeds vaker samen met
een visie en bouwen ze aan de toekomst. Met
met een duurzaam gebouw, maar over een
vereist concrete ‘bewijslast’, niet alleen van de
adviesbureau Ekwadraat, ook wel de ‘architecten
concrete, uitvoerbare voorstellen biedt Ekwadraat
paar jaar is dat gewoon de standaard. Een
betrokken partijen in het voortraject, maar ook van
van de duurzame keten’ genoemd. Ekwadraat
duurzame oplossingen voor ondernemingen
noodzakelijke ontwikkeling, want grondstoffen
de gebruiker. “De duurzaamheid van een pand
beperkt zich nooit tot één enkel onderdeel, maar
en organisaties in de land- en tuinbouw,
worden steeds schaarser en de energieprijs stijgt.
hangt immers ook samen met de manier waarop de
streeft ernaar de hele keten te verduurzamen.
overheidsorganisaties en industriële - en MKB-
Duurzaam bouwen is bouwen voor de toekomst.”
gebruiker met het gebouw omgaat. Om die reden
“Ekwadraat en ITBB vullen elkaar uitstekend
ondernemingen. Ekwadraat is gevestigd in
Aan het woord is Jean Frantzen. Frantzen is
moet de technische installatie bijvoorbeeld een jaar
aan”, aldus Jan Zuidema, allround energieadviseur
Leeuwarden en heeft daarnaast vestigingen in
projectleider energie en duurzaam bouwen bij
lang worden nageregeld, zodat het energieverbruik
bij Ekwadraat. “We ontwikkelen en begeleiden
Groningen en Arnhem. Het adviesbureau telt in
DGMR, een adviesbureau op het gebied van
in elk seizoen zo efficiënt mogelijk is.”
samen projecten in de woning- en utiliteitsbouw.
totaal 28 medewerkers.
bouw, industrie, verkeer, milieu en software.
Daarbij denken we vooral met elkaar mee:
“Duurzaamheid staat bij DGMR centraal. We
Bouwbesluit 2012
Ekwadraat stelt complete, duurzame oplossingen
ontwikkelden bijvoorbeeld Greencalc en
Duurzaam bouwen is geen trend, het is
voor en ITBB adviseert vervolgens over de
rekensoftware voor het berekenen van de EPC.
noodzakelijk, stelt Fransen tenslotte. “Onze
technische uitvoering van deze oplossingen.”
+
Ing. Jan Zuidema Ekwadraat
ir. Jean W. Fransen DGMR
We zijn daarin leidend. Uiteraard adviseren we hier ook over, we denken graag mee.”
grondstoffen worden steeds schaarser, de energieprijs stijgt. Het Bouwbesluit 2012 sluit
Meten is weten
daarbij aan: vanaf 1 juli 2012 moet voor elk
Om te bepalen hoe duurzaam een gebouw
Duurzaam label
Duurzaam investeren
een hogere marktwaarde. Duurzame panden
bouwproject een milieuprofiel worden opgesteld,
of een wijk is, hanteert Ekwadraat diverse
De Greencalc-meting geeft inzage in twee
Het inzetten van tools als Greencalc en Breeam
zijn dan ook interessant voor beleggers, maar
met een inschatting van de milieukosten van de
meetinstrumenten zoals GPR, BREAAM en
grootheden. Het materiaal- water- en
is logisch, vindt Fransen. “Duurzaam bouwen
die willen wel graag consensus over de term
materialen.” Volgens Fransen is de volgende
Greencalc+ 4.2. “Aan de hand van het materiaal-,
energiegebruik levert een gebouwscore op.
vraagt om investeringen. Investeringen die zichzelf
‘duurzaam’. Tools als Greencalc en Breeam vullen
stap dat hier over een paar jaar een norm aan
water- en energiegebruik, de inrichting van een
Het gedrag van de gebruikers leidt tot een
terugverdienen door de lage vaste lasten van een
dat concreet in.
gekoppeld zal worden. “Dan worden er ook
pand én de wijze waarop gebruikers hun pand
gebruikersscore. Het resultaat van de meting
duurzaam pand. Desondanks blijkt het vaak lastig
gebruiken meten we bijvoorbeeld met Greencalc
wordt weergegeven in een label, variërend
duurzame investeringen vooraf gefinancierd te
Breaam
materiaalgebruik; materialen die veel schade aan
de duurzaamheid van een gebouw of een wijk.
van een zeer lage G-score tot een uitmuntend
krijgen. Daarnaast verschilt de vraagprijs van een
Breeam is het nieuwste en meest gedetailleerde
het milieu aanbrengen kunnen dan niet meer
We kunnen zelfs vóór een project van start gaat,
A+label. Ekwadraat berekende met Greencalc
duurzaam pand nauwelijks van niet-duurzaam
instrument om de duurzaamheid van een pand te
gebruikt worden.”
de duurzaamheid berekenen. Op basis van zo’n
ook de duurzaamheid van het nieuwe ITBB-pand
gebouw. Met Greencalc, en veel meer nog met
berekenen. “Voor het behalen van het Breeam-
calculatie kunnen we dan aangeven waar het
in Groningen, vertelt Zuidema tenslotte. “We
Breeam, maak je duurzame maatregelen vooraf
certificaat moet je al vanaf de eerste plannen
nog duurzamer kan, bijvoorbeeld door te kiezen
kwamen tot het C-label voor de gebouwscore
zichtbaar en kun je het ontwerp sturen naar
voor nieuwbouw voldoen aan allerlei criteria.
voor andere materialen, het afnemen van biogas
en zelfs het A+label voor de gebruikersscore.”
een milieuvriendelijk gebouw.” Onderzoek toont
Zo moet een opdrachtgever bijvoorbeeld al in
of door een gebouw efficiënter te gebruiken. We
ITBB doet het dus bijzonder goed, maar het kan
bovendien aan dat mensen die in een duurzaam
het voortraject van de bouw gebouwinformatie
leggen verschillende keuzes voor en schetsen
nog beter, stelt Zuidema. “Zodra ITBB zijn eigen
gebouwd pand werken, minder ziek zijn en ook
publiceren, de hoeveelheid energie die nodig is
in diverse scenario’s de financiële en duurzame
elektriciteit gaat opwekken met zonnepanelen,
(veel) productiever. De exploitatie van zo’n gebouw
voor de bouw moet worden geschat evenals het
resultaten.”
wordt de gebouwscore aanzienlijk verbeterd.”
levert dus meer omzet op en leidt bovendien tot
energieverbruik voor het benodigde materiaal. Ook
32
I
ITBB INSIDE
eisen gesteld aan de milieukosten van het
ITBB INSIDE
I
33
Orgaworld Amsterdam;
Biobased economy op industrieel niveau Ing. Jan de Graaf, bedrijfsleider ITBB Industrie BV
Orgaworld, het industriële complex op het Greenmills-terrein in het westelijk havengebied van Amsterdam is een prachtige illustratie van innovatief en duurzaam ondernemerschap. In Orgaworld wordt de meest moderne en duurzame technologie gecombineerd voor de productie van biodiesel, bioethanol en biogas uit organisch afval. Wat er aan de poort aan afval wordt binnengebracht, gaat aan het eind naar buiten als warmte, watr en energie. De duurzame samenwerking die hier plaatsvindt, de koppeling van industriële processen, is op deze industriële schaal absoluut uniek in de wereld. ITBB Industrie heeft haar expertise en kennis ingezet bij de totstandkoming van dit unieke
Van organisch afval naar schone brandstof.
afbraak, door zuurstofetende bacteriën. Dit
De weg naar een duurzame energieoplossing
proces duurt een maand. Dan wordt het vergiste
lag nooit eerder zo voor de hand. Centraal in
materiaal ontwaterd en gaat het grootste deel
de filosofie van Greenmills Orgaworld staat
ervan naar de waterzuivering. Het tweede
het idee van ‘ slimme energie’. Energie en
traject in de waterzuivering duurt zeven dagen.
warmte vormen de grondslag. Daaromheen
Gedurende dit proces worden alle opgeloste
zijn een aantal processen gegroepeerd. Uit
elementen verder afgebroken.
inkomende afvalstromen van supermarkten en horecabedrijven wordt het organisch materiaal van de rest gescheiden en in grote tanks vergist. Bij dat vergistingsproces komt biogas vrij. Het biogas wordt in motoren verbrand en omgezet in stoom, warmte en elektriciteit. Het merendeel hiervan komt als groene stroom op het net terecht. Het vergiste restmateriaal, dat voor 75% uit water bestaat, kan na zuivering aan de omgeving worden teruggegeven of verder ten slotte overblijft, het slib, is een voedzame landbouwkorrel, een organische vervanger van kunstmest.
Weggooien is zonde Hoewel supermarkten en horecabedrijven steeds beter en efficiënter omgaan met het beheer van een deel van deze producten onverkocht blijft en dus ongeschikt is voor consumptie. Bij Orgaworld geven ze deze producten een tweede leven.
In het eerste vergistingsproces wordt die soep steeds dunner. Het grootste gedeelte organisch materiaal wordt afgebroken, oftewel de anaërobe
ITBB INSIDE
verschillende cyclische processen zo ingericht dat elkaar optimaal ondersteunen. De stoom en de warmte die vrijkomt bij de verbranding van het biogas, wordt op meerdere plekken efficiënt ingezet. Bijvoorbeeld voor de verwarming van het gebouw.
ITBB Industrie heeft een groot deel van de pijpleidingen bij Orgaworld aangelegd. “Het unieke aan de samenwerking was dat wij al waren gestart met de equipment setting, de aanleg van leidingwerk en de fabricage en montage van leidingbruggen terwijl men nog bezig was met de ontwikkeling van dit omvangrijke project.
20.000 huishoudens De energiecentrale heeft een elektrisch vermogen van max. 6 MW; inclusief de 20.000 huishoudens van stroom te voorzien. Met deze schaalgrootte is Greenmills Orgaworld uniek in de wereld.
Het was onze verantwoordelijkheid om snel en adequaat in te spelen op veranderende uitgangspunten en dit budgettair onder controle te houden. Door onze ruime ervaring met soortegelijke processen zijn wij gewend om op deze wijze te werken. Onze specialisatie met deze technieken
hun versproducten, is het onontkoombaar dat
koffie, aardappelen, alles gaat erin en erbij.
I
Binnen Greenmills Orgaworld zijn de
warmtetoepassing is dit voldoende om ruim
Van die massa wordt een dikke soep gemaakt.
34
Alles dicht bij elkaar
worden gebruikt in de proces-industrie. Wat
Weggooien is zonde. Appels, pizza’s, bananen,
project.
"Orgaworld was een dynamisch proces waar veel flexibiliteit van ons werd gevraagd"
Organische kunstmestvervanger Het slib dat na vergisting overblijft, voorziet in een structurele oplossing voor het wereldwijd tekort aan landbouwfosfaten. De winning van fosfaten uit de grond is, net als die van aardolie of aardgas, een eindig proces. Het nutriënt die
en onze ervaring om flexibel in te kunnen spelen op veranderende processen en uitgangspunten is de toegevoegde waarde die wij bij de totstandkoming van Orgaworld hebben geboden” aldus Jan de Graaf, bedrijfleider bij ITBB Industrie.
hier door vergisting gewonnen wordt, is een goede en duurzame vervanger.
ITBB INSIDE
I
35
ITBB is Philips LED Expert
Led
Juist in een tijd van recessie en verduurzaming gaan wetgeving, milieudoelstellingen en kostenverlaging hand in hand. Waar overheden druk zijn met ingewikkelde regelgeving en kostbare oplossingen om ‘groene’ energie op te wekken, liggen duurzame oplossingen voor onze neus. Oplossingen die bijdragen aan de vermindering van de CO²- uitstoot, de energierekening verlagen en mooie resultaten opleveren. Niet over vier of vijf jaar, maar nu meteen!
De snelheid van LED innovatie is ongekend. Waar LED’s voorheen alleen voor decoratieve doeleinden konden worden toegepast, is LED nu breed inzetbaar voor algemene verlichting. De noodzaak tot energiebesparing, de druk van de wetgeving zoals die voortkomt uit het Kyoto-akkoord en de wereld aan mogelijkheden die wordt geopend door de LED-revolutie beïnvloeden de keuzes die wij maken voor onze verlichting. ITBB ziet het gebruim van LED als een effectieve oplossing voor het beperken van energieverbruik en het verlagen van de CO2- uitstoot. Verlichting neemt 14 % van het totale elektriciteitsverbruik voor haar rekening. Daarvan is ongeveer 75 % van alle verlichting gebaseerd op oude, energieverspillende oplossingen. Met LED verlichting kan hier tot wel 70 % op worden bespaard. Voor veel applicaties is LED inmiddels de beste oplossing. Uitstraling, lichttechniek, comfort en nauwelijks onderhoud. Onderhoudskosten, exploitatiekosten en energiekosten worden aanzienlijk naar beneden gebracht door gebruik van LED. Kennis is hierbij belangrijker dan ooit. ITBB is door Philips gecertificeerd als LEDexpert. Onze expertise maakt het mogelijk om de nieuwe mogelijkheden op de juiste wijze te integreren binnen gebouwen. Hierbij staan niet de producten centraal, maar de totaaloplossing. Zo bestaat er de mogelijkheden van het upgraden van uw verlichtingsinstallatie, financiering van
36
I
ITBB INSIDE
verlichtingsoplossingen, het afsluiten van lange-termijn servicecontracten, support bij de inwerkingstelling van gebouwbeheersystemen. ITBB adviseert en biedt passende oplossingen voor de toepassing van LED verlichting. Enkele voorbeelden van Philips LEDverlichting: Powerbalance Een LED-inbouwarmatuur die speciaal is ontwikkeld voor kantoren en voldoet aan alle normen en eisen die hieraan gesteld worden. PowerBalance verbruikt minder energie en biedt de best mogelijke “return on investement”; Met een efficiëntie van 80 Lm/W, is het de meest efficiënte verlichtingsoplossing voor kantoren. PowerBalance is standaard uitgevoerd met dimbare driver m.b.v. lichtregelsystemen kun je bovendien tot 50% extra energie besparen. Dit LED inbouwarmatuur is bovendien uitgevoerd in de gangbare plafond module maten 600x600 mm, 300x1200mm en 300x1800 mm en dus volledig uitwisselbaar in plafonds waarin traditionele TL armaturen zijn toegepast. Philips 12 watt LEDlamp is onlangs winnaar geworden van de Bright Tomorrow Lighting Prize (L Prize) van het Amerikaanse Ministerie van Energie. Deze is ontworpen als vervanger voor de 60 wattgloeilamp. Heeft een energieverbruik van 12 watt, 2700K warm-wit licht, een lichtopbrengst van meer dan 806 lumen, een uistekende
kleurweergave, perfect te dimmen en een levensduur van 25.000 uren. , verlaagt het energieverbruik met 80 % en gaat 25 maal langer mee. De Philips 12 watt LED lamp markeert een nieuwe belangrijke mijlpaal in de LED-verlichtingstechnologie voor dagelijks gebruik en is verkrijgbaar in de Benelux sinds november 2010. LumiMotion – een nieuwe stand-alone intelligente verlichtingoplossing van Philips die uitgerust is met technologie voor bewegingsdetectie en draadloze communicatiefuncties. Dit maakt een slimme detectie mogelijk waarmee verlichtingsinstallaties alleen feller branden als er licht vereist is en weer dimmen als dat licht niet langer nodig is. De eerste installatie heeft een paar manden geleden in Nederland plaatsgevonden. Een enorme belangrijke rol. Als Philips LED Experts kan ITBB hierin het verschil maken door uw bestaande verlichting te inventariseren en een nieuw, alternatief verlichtingsvoorstel met energiezuinig LEDverlichting in combinatie met lichtmanagementsystemen aanbieden. Als het gaat om grote investeringen kunnen wij zelfs een financieringsplan opstellen voor de noodzakelijke investeringen.
www.lighting.philips.nl
ITBB INSIDE
I
37
Het parametrisch ontwerpen van bruggen is één van onze specialismen ITBB Ingenieurs- en Adviesbureau is gespecialiseerd in het ontwerpen van bruggen.
Onze toegevoegde waarde ligt in het vermogen de samenhang te creëren tussen opdrachtgevers en uitvoerende partners, tussen programma van eisen en de praktische maakbaarheid. Onze expertise vertalen wij naar oplossingen waarbij wij concepten
ontwikkelen voor bruggen die technisch, esthetisch en kostentechnisch de beste oplossingen bieden. Bij steeds meer projecten worden wij door deze visie ingeschakeld als regisserende partij om projecten economisch efficiënter te kunnen realiseren en faalkosten in de praktijk tot een minimum te reduceren.
Ing. Leon Jassies, directeur ITBB Ingenieursen adviesbureau BV
Aan het wooord is Leon Jassies, directeur van
aanpak te werken en processen te benaderen,
ITBB Ingenieurs- en Adviesbureau. “Onze taak
blijft de regie voor alle betrokken bouwpartners
binnen het ontwerpen en realiseren van bruggen is
veel duidelijker. Wanneer je bijvoorbeeld een
de laatste jaren sterk veranderd. Wij worden door
wijziging aanbrengt in het concept, dan kan dit
opdrachtgevers steeds vaker als regisserende
automatisch leiden tot wijzigingen in andere
partij ingeschakeld. De wens van opdrachtgevers is
onderdelen waarvoor een van de bouwpartners
om efficiënter te werken, kosten onder controle te
verantwoordelijk is. Door deze samenhang vanuit
houden en faalkosten te beperken. Met onze aanpak
één centraal punt te blijven regisseren, wordt het
leggen wij de basis om aan deze doelstelling te
totale bouwproces uiteindelijk sneller en economisch
beantwoorden”.
efficiënter gerealiseerd en worden faalkosten aanzienlijk gereduceerd. Een aanzienlijke plus dus”.
“Wij zijn gespecialiseerd in het parametrisch ontwerpen van bruggen. Door de parametrische
Van raadgevend naar uitvoerend
aanpak worden in de conceptfase relaties gelegd
“Onze taak binnen het realiseren van bruggen
tussen alle bouwkundige constructies en onder-
heeft zich vertaald van raadgevend naar uitvoerend.
delen van de brug. Bij veranderingen tijdens het
Steeds meer opdrachtgevers maken gebruik van
ontwerpproces of bij de realisatie wordt dit direct
deze aanpak. Wilt u hier eens met ons over praten,
doorberekend en vertaald naar nieuwe waarden
wij informeren u graag wat de toegevoegde waarde
waarbij de doorgevoerde wijzigingen aan de
is van parametrisch ontwerpen.
"Door de parametrische voorbereiding van ITBB Ingenieurs en adviesbureau kan de bouw van een brug
Regie nemen economisch efficiënter minder faalkosten worden gerealiseerd en kunnen de faalkosten vanuit praktijk benaderen aanzienlijk worden samenwerkingen gereduceerd. Een aanzienlijke plus dus"
gestelde eisen blijven voldoen. Door vanuit deze
38
I
ITBB INSIDE
ITBB INSIDE
I
39
