UWKS 2.0 Frequently asked questions
Auteur Plaatsnaam Datum Versie
UWKS projectteam Delft 21 februari 2011 1.0
Een samenwerkingsverband tussen Capgemini en Dienst ICT Uitvoering DICTU
Een samenwerkingsverband tussen Capgemini en Dienst ICT Uitvoering DICTU
1. Is er commitment voor UWKS vanuit de RWS organisatie? Ja. De Business Case is goedgekeurd door het bestuur van RWS. Het project wordt gedragen door DID, DI en DVS. Het gezamenlijke belang heeft te maken met de doorontwikkeling richting coöperatieve systemen, maar ook met de vervangingsbehoefte in 2013 en verder. 2. Wat zijn de voordelen van de markt met UWKS? UWKS biedt marktpartijen twee voordelen: (1) het draagt actief bij aan de ontwikkeling richting coöperatieve systemen. Dat is een interessante toekomstige markt. (2) Het biedt marktpartijen de kans om de standaarden van UWKS vorm te geven. Marktpartijen kunnen hiermee zorgen voor een optimale aansluiting tussen hun eigen producten en het UWKS. Dit betekent dat je als marktpartij de kans hebt om mee te dingen in een interessante markt. 3. Hoe zit het met het CVIS Framework? Het UWKS 2.0 project neemt CVIS als startpunt voor de architectuur. Het UWKS benadert CVIS hierbij als een architectuur framework. Het CVIS Framework bestaat uit verschillende bouwstenen. De CVIS bouwstenen die voor UWKS 2.0 nodig zijn, zijn erkende industriestandaarden. In werkgroep 4 is er ruimte om kritisch te kijken naar de bouwstenen van CVIS. Uiteraard zal UWKS 2.0 de Europese ontwikkelingen op het gebied van standaards voor coöperatieve systemen nauwlettend volgen en waar nodig impulsen meenemen in de doorontwikkeling van UWKS. 4. Is het de bedoeling om door te groeien naar coöperatieve systemen? UWKS 2.0 is een logische stap op het pad naar coöperatieve systemen. De huidige wegkantsystemen bieden niet voldoende flexibiliteit om op deze ontwikkelingen voor te sorteren. Door gebruik te maken van CVIS als startarchitectuur moet het UWKS ruimte gaan bieden voor mogelijke toepassingen op het gebied van coöperatieve systemen. De wijze waarop zal nog ingevuld moeten worden. 5. Hoe zit het met UWKS in relatie tot andere ontwikkelingen binnen RWS (bijv. marktdag)? Tijdens de marktdag is afgesproken dat er een platform voor standaardisatie en architectuur komt, waarin markt en RWS gaan participeren. Dit platform zal naar verwachting vooral op domein niveau (verkeersmanagement) gaan opereren. Het zal de paraplu vormen van concrete voorstellen voor standaardisatie zoals het UWKS. Vooruitlopend op de tot stand komen van dat platform, is het proces UWKS pragmatisch en doelmatig. Naast het feit dat UWKS de weg voorbereidt voor coöperatieve systemen, voorziet het ook in een concrete vervangingsbehoefte van wegkantsystemen van RWS. Dit betekent dat in 2013 een werkende oplossing gerealiseerd zal worden. Het proces UWKS is dan ook pragmatisch en doelmatig. Het staat los van een bredere discussie rondom de toekomst van DVM systemen. 6. Gaat UWKS zorgen voor lagere kosten? Door de UWKS in componenten op te delen die beter aansluiten bij bijvoorbeeld gestandaardiseerde producten, kunnen leveranciers tegen veel lagere investeringen dan nu het geval is meedoen aan de offerte trajecten voor UWKS. De mate waarin de UWKS standaarden aansluiten bij het reguliere
UWKS 2.0 FAQs
Pagina 2 van 8
productpallet van marktpartijen heeft de markt zelf in de hand door deel te nemen aan sig Frieda. Door meer marktwerking worden dan ook lagere prijzen verwacht. 7. Hoe zit het met het schaalvoordeel van UWKS? Wordt hier aangehaakt bij internationale standaarden – de afzet markt is dan namelijk groter? De vraag is op verschillende manieren te beantwoorden. Maar het antwoord ligt steeds bij de marktpartijen zelf. Het UWKS wordt opgebouwd uit een verzameling componenten. De markt mag de componenten definiëren. Dus kan de markt zelf kiezen om de componenten te baseren op internationale standaarden. Daarmee kan de markt zelf sturen op grotere afzetmarkt voor de componenten dan alleen UWKS bij RWS. 8. Hoe zit het met DBFM contracten en UWKS? De ontwikkeling van DBFM contracten loopt parallel aan de ontwikkeling van UWKS. Het uitgangspunt is dat niet alle inkopen van RWS via DBFM contracten zullen gaan verlopen. In 2013 en 2014 is de planning dat RWS in totaal ca. 500 wegkantsystemen vervangen. Het overgrote deel van deze contracten zal naar verwachting niet via DBFM worden ingekocht. Vanaf 2015 worden ook significante aantallen vervanging voorzien. 9. Waarom vallen coöperatieve systemen buiten de scope van dit project? Door voor CVIS te kiezen is het haalbaar om in 2013 een werkzame oplossing te hebben en wordt de toekomstige ontwikkeling richting coöperatieve systemen gefaciliteerd. Naast dit project zijn er andere initiatieven vanuit RWS om samen met de markt Cooperatieve Systemen te ontwikkelen en beproeven, zoals de Cooperative Mobility Alliance, het programma Coöperatieve systemen van DVS en de Europese initiatieven. 10. Wat is sig FRIEDA? De marktconsultatie van Rijkswaterstaat is openbaar en toegankelijk voor alle geïnteresseerde marktpartijen. Het consultatieproces wordt gefaciliteerd door brancheorganisatie Connekt. Dit initiatief loopt onder de noemer Special InterestGroup Frieda (sig Frieda). Sig Frieda heeft vier doelen: • het betrekken van zo veel mogelijk leveranciers in de marktconsultatie; • het ontwikkelen van de UWKS-architectuur; • het komen tot oplossingen die voor zo veel mogelijk leveranciers interessant en voor Rijkswaterstaat acceptabel zijn; • het beheren van de UWKS- architectuur voor toekomstige releases. De architectuur bestaat uit de standaarden en de interfaces die samen met de markt worden gedefinieerd. Hierop worden releasematig veranderingen gedaan. Dit gebeurt in overleg met sig Frieda. 11. Hoe gaat het verder als het UWKS 2.0 is gedefinieerd? In het project UWKS 2.0 wordt de UWKS gedefinieerd. Daarbij wordt middels sig Frieda samenwerking met de markt gezocht door samen de UWKS Architectuur op te stellen. Daarna zullen toekomstige uitbreidingen steeds samen met de sig Frieda worden doorvertaald in de UWKS Architectuur. Met een toekomstige wijzigingsprocedure en besluitvormingsproces zullen releasematig veranderingen tot stand komen.
UWKS 2.0 FAQs
Pagina 3 van 8
12. Hoe wordt eigendom van de Applicatiesoftware geregeld? De Applicatiesoftware wordt intellectueel eigendom van RWS. RWS zal marktpartijen inzetten om de Applicatiesoftware te maken en onderhouden. Om de markt te stimuleren zal de applicatiesoftware als Public Domain Source Code beschikbaar worden gesteld. Dit betekent dat elke partij deze software mag gebruiken en aanpassen. De aangepaste software mag dan intellectueel eigendom zijn van deze partij. Hierop worden geen restricties (zoals GNU GPL) gelegd. RWS zal voor toepassing van de Verkeerssignalering en Monitoring in haar UWKS, in principe, haar eigen Applicatiesoftware voorschrijven. Voor toekomstige nieuwe functies in het UWKS zal dit opnieuw worden vastgesteld. Moet hier nog een expliciet besluit overgenomen worden of is dit terug te vinden in de BC? Cécile: ligt vast in de BC. 13. Hoe is de verantwoordelijkheid voor systeemintegratie georganiseerd? Door de keuze voor het opdelen in componenten ontstaat de vraag wie verantwoordelijk is voor de systeemintegratie. Om zoveel mogelijk aan te sluiten op bestaande structuren voor aanleg en beheer wordt systeemintegratie beschouwd op vier fasen van de productlifecycle. De fase Ontwikkeling heeft betrekking op het ontwikkelen van componenten en de integratie van componenten tot een werkend geheel. Het resultaat van deze fase zijn gevalideerde componenten. Validatie moet een grote mate van zekerheid geven over de kwaliteit van de producten. Deze fase wordt initieel doorlopen voor alle producten die door de productleveranciers worden opgeleverd. De fase Aanleg heeft betrekking op het leveren van componenten en bedrijfsvaardig opleveren van een functionerend UWKS. De aanleg wordt gedaan middels de normale aanbesteding van integrale werken (z.g. aanlegprojecten). Dus zoveel mogelijk aansluitend op de huidige werkwijze van RWS. Doel hierbij is dat er marktwerking bestaat bij leveren van componenten in aanlegprojecten. De fase Beheer heeft betrekking op het in stand houden van het UWKS in de DVM-ketens. Het beheer wordt ingepast in de huidige situatie van Ketenbeheercontracten en de POLO-LOC contracten. Doel hierbij is dat er marktwerking bestaat en blijft bestaan bij het leveren van componenten tijdens het beheer. De fase Aanpassing heeft betrekking op het doorvoeren van wijzigingen in de installed base van UWKS. Het doorvoeren van wijzigingen heeft betrekking op het aanpassen van het product cq. de Applicatiesoftware en de implementatie van de wijzigingen in de installed base. De verwachting is dat de meeste wijzigingen in de Applicatiesoftware kunnen worden opgelost. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van de marktpartijen die daarvoor zijn gecontracteerd. Voor de componenten die als ‘RWSspecifiek’ zijn bestempeld wordt aanspraak gemaakt op een vooraf afgesloten raamovereenkomst met de leveranciers. Validatie maakt deel uit van dit proces. De wijze waarop de integratieverantwoordelijkheid in elk van deze fasen zal worden belegd, wordt nog uitgewerkt en vastgesteld. Hierbij wordt expertise uit de (brede) markt betrokken. Een conceptuele invulling is tijdens sig Frieda gepresenteerd.
UWKS 2.0 FAQs
Pagina 4 van 8
14. Wat is de verwachte benodigde inzet per deelnemer per werkgroep? Is er een inhoudelijke planning? De werkgroepen zullen werken met verschillende opdrachten. De benodigde tijd inzet zal daarom per werkgroep verschillen. De werkgroepen bepalen zelf hoe de werkplanning eruit ziet. Gezien de doorlooptijd tot midden mei, gaan wij uit van ca. 3 tot 5 bijeenkomsten van de werkgroepen. 15. Hoeveel Forum bijeenkomsten zullen er zijn? Op dit moment wordt uitgegaan van 3 forum bijeenkomsten, die naast de werkgroep bijeenkomsten zullen plaatsvinden. Dit betreft de kick-off bijeenkomst op 17 februari, een bijeenkomst midden maart en een bijeenkomst begin mei. 16. Op welke wijze wordt de samenhang en technisch integratie tussen de resultaten van de verschillende werkgroepen geborgd? De vier werkgroepen zijn zo gekozen dat ze zo min mogelijk (technisch) afhankelijk zijn. Daarmee moeten de werkgroepen in staat zijn om efficiënt aan de slag te kunnen. Verder wordt verwacht dat werkgroepen onderling af stemmen, daar waar nodig. De werkgroepen krijgen vanuit RWS een architectuurmodel mee dat de functionele samenhang van alle onderdelen beschrijft. Dit moet helpen om de juiste dingen te doen. In de werkgroepen nemen architecten van RWS deel. Deze hebben als taak om te bewaken dat de dingen juist gedaan worden. 17. WG4 gaat uit van een CVIS omgeving, echter enkele licenties (bijvoorbeeld OSGi) zijn niet geheel open source maar alleen beschikbaar gesteld voor het CVIS project. In welke mate wordt de architectuur bepaald door de open source licenties? Mag de architectuur ook commerciële licenties bevatten? Op deze vraag is geen ja of nee antwoord vanuit RWS. In de werkgroep moet een oplossing worden aangedragen die aan de principes van RWS voldoet. In dit geval is een relevant principe dat er marktwerking moet zijn en blijven. Mocht het wenselijk zijn hiervan af te wijken dat zal dat binnen RWS middels een mandaat moeten worden bekrachtigd. 18. Is het uitgangspunt van Werkgroep 3 Platform (WG3) een universele hardware omgeving of mag de markt de hardware componenten invullen zolang deze compatibel is met de WG3 interfaces? Het is geen doel van RWS om een specifieke hardware omgeving voor te schrijven. In de werkgroep moet een oplossing worden aangedragen die aan de principes van RWS voldoet. In dit geval is een relevant principe dat er marktwerking moet zijn en blijven.
UWKS 2.0 FAQs
Pagina 5 van 8
19. Hoe wordt het platform beveiligd tegen onbevoegde toegang indien het gehele platform open staat door de V2I communicatie. Deze vindt plaats op netwerk stack niveau en is daardoor gevoelig voor "hacking". De mogelijke beveiliging issues gelden voor alle WG (in ieder geval WG3 en WG4) en zullen een grote rol spelen voor de totale architectuur? Het antwoord op deze vraag moet op twee momenten worden gegeven. Het eerste moment is de definitie van het UWKS nu (2011). Het doel nu is om verkeerssignalering en monitoring te kunnen realiseren met het UWKS, noem dat UWKS Release 2.0. In deze release is er geen sprake van V2I (voertuig-infrastructuur) communicatie. Er hoeft nu dus geen oplossing te worden gevonden. Mocht er een toepasbare oplossing zijn, die willen we die graag meenemen. Het doel later, noem dat UWKS Release 2.1, is om coöperatieve toepassingen mogelijk te maken. Dan moet er wel een oplossing worden gevonden voor de z.g. Informatie Beveiliging, waar onbevoegd toegang een onderdeel van is. RWS voorziet daarvoor twee mogelijke sporen. Welk spoor wordt gevolgd is afhankelijke van ontwikkelingen op dit gebied. Spoor 1: het CVIS Framework is uitgebreid met beveiligsstandaarden. Die zullen dan worden gevolgd. Spoor 2: De UWKS architectuur zal worden aangepast door een beveiligde en onbeveiligde host te onderkennen 20.
Wat is de output van de werkgroepen?
Elk werkgroep zal werken aan een deel van de UWKS architectuur. Het gezamenlijke resultaat van alle werkgroepen vormt de complete UWKS architectuur. RWS definieert voor elke werkgroep de behoefte die gekoppeld is aan een deel van de UWKS architectuur. Dit is het input waarmee de werkgroepen aan het werk gaan. De behoefte wordt beschreven in Principes, Eisen Definitie en Systeem Constructie Specificatie. Het stukje architectuur dat per werkgroep wordt opgeleverd definieert componenten zodanig dat marktpartijen hier passende producten voor kunnen leveren. Uiteraard moet het eindresultaat ook voldoen aan de principes van RWS (zoals marktwerking, flexibiliteit, open standaarden en redelijke prijzen). 21. Welke deliverables worden opgesteld? De deliverable van een werkgroep bestaat uit: (1) het (relevante) deel van het Systeem Implementatie Beschrijving en (2) de interface specificaties. Het Systeem Implementatie Beschrijving beschrijft hoe de behoefte (zie vraag 25) vraag wordt vertaald in componenten. De componenten zijn de producten die straks aan RWS geleverd kunnen worden. De interface specificaties beschrijven de interacties tussen de componenten. 22. Wat is de uren inschatting voor deze periode? Een exacte schatting van de benodigde inspanning is lastig te geven. De opdracht van de werkgroepen kan hiervoor een indicatie zijn. Bijvoorbeeld het aantal interfaces en componenten dat wordt geïdentificeerd. De inspanning zou erg beperkt kunnen blijken wanneer er open standaarden beschikbaar zijn, maar kan ook veel werk inhouden wanneer er veel verschillende inzichten zijn bij de marktpartijen over de te kiezen interface(specificatie). Wij streven naar een maximale medewerking van marktpartijen zodat er vrijheid is in het kiezen en uitwerken van de producten. RWS kan bijspringen in het uitvoerende werk, indien de werkgroepleden dat wensen.
UWKS 2.0 FAQs
Pagina 6 van 8
23. De succesvolle integratie van alle elementen is de grootste uitdaging. RWS stuurt steeds op de beschikbaarheid van het systeem. Ben je als leverancier van een component ook verantwoordelijk voor de integratie? Deze vraag is beantwoord onder punt 9. 24. Kunnen partijen die meedoen aan sig Frieda straks nog steeds meedingen in de aanbestedingstrajecten? Ja dat kan. Deelname aan Sig Frieda sluit je niet uit voor deelname aan de aanbestedingen (aanleg, beheer of applicatie software) 25. Hoe zal het validatieproces er straks uitzien? Bij het antwoord op vraag 9 (Systeem integratie) is aangegeven dat validatie een onderdeel is van de integratie tijdens de fase Ontwikkeling. De fase Ontwikkeling zal een systeemintegratie en een validatie stap bevatten. In de systeemintegratie wordt vastgesteld of de componenten tezamen het gewenste systeemgedrag vertonen. Na een succesvolle systeemintegratie zal een validatie worden gedaan. 26. Hoe wordt er omgegaan met het aspect ‘veiligheid’ binnen UWKS? De huidige specificaties van het WKS bevatten alle eisen die gesteld zijn aan het aspect veiligheid. Deze eisen worden overgenomen in de UWKS architectuur. Aan de eisen wordt nu niets veranderd. Bij het opstellen van de UWKS architectuur moeten deze eisen worden ingevuld. Bij de keuze voor de componenten en hun interactie moet hier dus rekening mee worden gehouden. De huidige eisen aan veiligheid dwongen en dwingen niet af dat een fysieke scheiding in bewaking van veilige situaties en de aansturing zoals bij VRI’s het geval is, ook voor verkeerssignalering of monitoring noodzakelijk is. Voor de verdere ontwikkeling richting coöperatieve systemen waarbij derden een applicatie op het UWKS kunnen draaien, zal op dat moment worden gekeken naar de ontwikkelingen in coöperatieve systemen. Zie verder het antwoord op vraag 18 (beveiliging tegen onbevoegde toegang). 27. Zijn er op dit moment al andere wegbeheerders aan het proces aangesloten? Nee. Op dit moment beperkt zich dit tot RWS. In de toekomst wil RWS wel andere overheden de mogelijkheid geven om mee te doen. Wij zien mogelijkheden in de richting van provincies, grote gemeenten en buitenlandse overheden. 28. Gaat RWS echt UWKS 2.0 af nemen du moment dat er “gecertificeerde” apparaten beschikbaar zijn? RWS heeft besloten om over te stappen op het UWKS. Voor RWS is het gewenste moment het jaar 2013 vanwege de grote vervangingsgolf die dan begint. Het criterium voor het moment van overschakelen van WKS 1.x naar UWKS 2.0 is het moment waarop de UWKS architectuur is gedefinieerd, RWS de applicatiesoftware beschikbaar heeft en het is aangetoond dat het UWKS correct kan functioneren. Voor dit laatste is het nodig dat er minstens één product voor elk component beschikbaar is en daarmee een succesvolle integratietest heeft plaatsgevonden.
UWKS 2.0 FAQs
Pagina 7 van 8
29. Wie koopt wat in indien de wereld van UWKS 2.0 bestaat? RWS zal het UWKS meenemen in de normale integrale aanbestedingen (zeg maar: weg inclusief DVM). RWS zal geen directe inkopen van componenten doen, aangezien dit een beperking van de marktwerking inhoud en dus tegen de principes van RWS in gaat. Het kan wel zo zijn dat er integrale aanbesteding zijn waarin voornamelijk verkeerssignalering en monitoring worden ingekocht. Bijvoorbeeld vanaf 2013 in verband met de grootschalige vervangingsbehoefte.
30. Wordt onderhoud van apparaat helemaal los getrokken van de producent? Het doel van RWS is om marktwerking te behouden, dus ook bij de overgang van aanleg naar beheer. Een vendor lock-in is dus ongewenst. Om die reden wordt de opdeling in componenten voorgeschreven. Het moet mogelijk zijn om bestaande componenten (i.e. een product dat een component implementeert) te vervangen door nieuwe componenten van een andere productleverancier. Het beheer zal door RWS niet direct worden gegund aan de leverancier van een (bestaand) component. De verwachting is dat er een beheerpartij wordt gecontracteerd voor het beheer van het UWKS. Deze beheerpartij is in deze uitleg een 'rol' niet een rechtspersoon. Deze beheerpartij zal gebruik kunnen maken van productleveranciers voor het uitvoeren van het beheer. De beheerpartij is dan niet gebonden aan specifieke productleveranciers, maar heeft daar vrijheid waardoor marktwerking kan blijven bestaan. Deze rol van beheerpartij zou bij één of meerder marktpartijen kunnen worden belegd. Hoe dit zal worden gedaan is nog niet besloten. Voor de hand liggende mogelijkheden zijn: Een beheerpartij per geografisch gebied; de rol van beheerpartij onderbrengen bij de ketenbeheerder. Ook de relatie tot het POLO-LOC contract zal daar in worden meegenomen. Het is niet vooraf uitgesloten dat de rol van beheerpartij kan worden ingevuld door een productleverancier. 31. Op het gebied van actuatoren zoals signaalgevers, rotatie panelen is een en ander al behoorlijk gedefinieerd. Dit lijkt een veel lichter werkveld ten opzichte van de overige. Klopt dit inzicht? RWS wil de vrijheid geven aan de marktpartijen om te komen tot een passende definitie (van actuatoren, etc.). In het voorbeeld van signaalgevers is de huidige Profibus interface geen randvoorwaarde voor RWS. Ons heeft het bericht bereikt dat Profibus een dure techniek is, dus wellicht dat er andere technieken beter geschikt zijn. Het hangt dus erg af van de deelnemende marktpartijen aan de WG1 Actuatoren of het werk al klaar, dan wel dat alles nog gedefinieerd moet worden. 32. De inrichting van “TORO”: hoe wordt dit ingericht? Tot nu toe wordt dit als een van de risicovolle aspecten gezien daar hier geen grip is, bv doorlooptijden, beschikbaarheid etc. Gaarne toelichting? Het is voor RWS van belang dat UWKS per 2013 beschikbaar kan zijn. Om dit mogelijk te maken moet RWS haar rol daarin goed vervullen. Dit betekent dat RWS een passende oplossing moet organiseren voor een voorspelbare doorlooptijd van test cq. validatietrajecten.
UWKS 2.0 FAQs
Pagina 8 van 8
