Toptechniek in Bedrijf Drenthe

Toptechniek in Bedrijf Drenthe Plan van Aanpak Aanvrager C. de Graaff

Namens: MBO Drenthecollege MBO Alfa-college In samenwerking met: Esdal College, Emmen Hondsrug College, Emmen RSG Wolfsbos, Hoogeveen Roelof van Echten College, Hoogeveen Dr. Nassaucollege, Assen CS Vincent van Gogh, Assen Aanvraag Toptechniek in Bedrijf Platform Bètatechniek 18-11-2014

Aanvraag Toptechniek in Bedrijf Drenthe. 18-11-2014

1

Inhoudsopgave Vooraf

2

Deel I Algemeen deel Toptechniek in Bedrijf Drenthe 1. Aanleiding 2. Regiovisie 3. Situatie nu: vertrekpunt voor extra inzet van TiB 4. Samenvatting: speerpunten TiB Drenthe 5. Algemene langere termijn doelen 2020 6. Resultaten 2020 7. Planning activiteiten TiB 8. Betrokken partners 9. Begroting 10. Organisatie en stuurgroep Deel II Plan van Aanpak Toptechniek in Bedrijf en langere termijndoelen Sub regio’s Drenthe 11. Sub regio Hoogeveen 12. Sub regio Emmen 13. Sub regio Assen

4 6 9 10 13 14 15 15 16 17

18 26 34

Bijlagen Bijlage I Bijlage II Bijlage III Bijlage IV

Gespecificeerd overzicht aantallen VMBO en MBO deelnemende onderwijsinstellingen Drenthe Beknopt overzicht van initiatieven en samenwerkingsverbanden in de respectievelijke sub regio’s Samenvatting Overzicht Doelen Techniekpact Noord Nederland Korte samenvatting Doe-agenda: operationele agenda behorend bij Techniekpact Noord Nederland


2

Toptechniek in Bedrijf Drenthe Plan van Aanpak

Vooraf Vertrekpunt voor de aanvraag TopTechniek in Bedrijf De aanvraag Toptechniek in Bedrijf (TiB) is gericht op de korte termijn, december 2014 t/m juni 2015. Zij staat in het licht van de lagere termijn doelen die we in 2020 willen bereiken. Tot 2020 lopen onder meer de acties van het Landelijke en Noordelijke Techniekpact en is invoeringstermijn van Wetenschap & Technologie in het primair onderwijs. Dit Plan van Aanpak bestaat uit twee onderdelen: Onderdeel Aanvraag TopTechniek in Bedrijf Plan gericht op de langere termijn techniekdoelen in het kader van het Techniekpact

Termijn Dec. 2014 t/m juni 2015 Aug. 2015 – juni 2020

De resultaten van de aanvraag van TiB Drenthe zijn de opmaat naar de doelstellingen 2020. In dit plan van Aanpak is telkens een onderscheid gemaakt: wat we als resultaten in juni 2015 in het kader van TiB Drenthe opleveren; en welke lagere termijn doelen die we nastreven en acties die we in gang zetten. Het programma en de investeringen Toptechniek in Bedrijf en door Provincie Drenthe helpen mee om: - versnelling, - verdieping, - versterking, - verbreding van bestaande initiatieven en actielijnen binnen de sub regio’s te realiseren. Daarnaast ontstaat er een Drenthe-breed netwerk waar kennisdeling plaatsvindt. De focus van dit TiB plan voor de korte termijn ligt hoofdzakelijk op het onderwijsdomein VMBO-MBO, inclusief samenwerking met het bedrijfsleven. Daarnaast zijn er ook enkele acties opgenomen gericht op het versterken PO-VO en MBO-HBO. Dit plan kent drie sub regio’s: Emmen, Hoogeveen en Assen. Per sub regio zijn telkens eerst de langere termijn doelen beschreven. Direct daarna volgen de korte termijn doelen en op te leveren resultaten in het kader van deze aanvraag TiB. Daarmee ontstaat de verbinding tussen wat we vanuit TiB doen met de langere termijn doelen en acties. Opbouw van deze aanvraag De aanvraag is als volgt opgebouwd: Deel I bevat het algemene deel van de aanvraag. Hierin is de regiovisie opgenomen en de algemene doelen voor de regio. Tevens is daar de planning, organisatie en begroting opgenomen. Deel II zoomt specifiek in op wat men in de sub regio wil op langere termijn wil bereiken en wat we in het kader van deze aanvraag TiB als doelen stellen en welke resultaten we opleveren.


3

Deel I Algemeen deel Toptechniek in Bedrijf Drenthe

1

Aanleiding

De Colleges van Bestuur van het Drenthe College en het Alfa-college hebben binnen Drenthe drie jaar geleden een eerste macrodoelmatigheid actie doorgevoerd. Dit betrof meerdere opleidingen, waaronder techniek. De macrodoelmatige inrichting van het MBO in Drenthe heeft vooral als insteek gehad om gebiedsgericht het MBO efficiënt en effectief in te richten. Beide Colleges spelen een vooraanstaande rol binnen het Techniekpact Noord Nederland. Beide MBO-instellingen hebben de afgelopen jaren stevig geïnvesteerd in hun techniekopleidingen. Het gaat hierbij onder meer om investeringen in: - infrastructuur, waaronder nieuwe technieklocaties en –afdelingen binnen bestaande gebouwen. De opleidingen in Drenthe zien er modern uit en zijn goed geoutilleerd met veel nieuwe technische installaties, machines en materialen. - nieuwe samenwerkingsverbanden met het bedrijfsleven in zowel Emmen, Hoogeveen als Assen. In bijlage II staan hiervan treffende voorbeelden beschreven. - nieuwe onderwijsconcepten. Voorbeelden hiervan zijn het Centrum Duurzame Chemische Technologie van Drenthecollege, samen met diverse partners uit het onderwijs en bedrijfsleven. Het Alfa-college heeft het onderwijsconcept Regionaal Comakership uitgeprobeerd en gaat deze nu breder invoeren. Hierin werkt men multidisciplinair en multilevel samen met het bedrijfsleven en onderwijspartners. Beide Colleges van Bestuur van de Drentse MBO-instellingen, en ook de bestuurders van het voortgezet onderwijs in de regio, zijn er van doordrongen dat investeren in techniek en techniekopleidingen alleen renderen als er onderling wordt samengewerkt en men de verbinding zoekt met het regionale bedrijfsleven. Ook samenwerking met de andere onderwijsdomeinen primair onderwijs en het HBO zijn hiervoor van belang. Men onderkent dat de verschillende onderwijsdomeinen binnen de onderwijskolom techniek onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. Een goed doordacht en op elkaar afgestemd onderwijs binnen de gehele onderwijskolom is een voorwaarde om in kwalitatieve en kwantitatieve zin gezond, actueel en uitdagend techniekonderwijs in de regio aan te kunnen bieden. De onderwijsbestuurders menen dat investeren in samenwerking een positief effect zal hebben op kiezen voor, leren binnen en werken in de techniek en tot een groter aantal leerlingen en cursisten met een kwalitatief goed diploma zal leiden. Waarbij de inhoud van het diploma aansluit bij de benodigde 21st century skills binnen de regionale arbeidsmarkt. Voor dat laatste is de wisselwerking met het regionale bedrijfsleven zeer noodzakelijk. Nieuw ingezet beleid van het ministerie OCW bevestigt dit. Vanuit deze genoemde ontwikkelingen en visie komt het langere termijn doel naar voren, namelijk: - de kwaliteit van het techniekonderwijs verhogen en afstemmen op de regionale arbeidsmarkt; - het verhogen van de in-, door- en uitstroom; - Een macrodoelmatige inrichting van het onderwijs als belangrijke randvoorwaarde. De gezamenlijke Drentse aanvraag TiB kent, zoals reeds genoemd, drie sub regio’s: Assen, Hoogeveen en Emmen. De aanvraag TopTechniek in Bedrijf bestaat uit een overstijgend regionaal deel. Daarnaast zijn de sub regio’s beschreven. Elke subregio sluit aan bij de daar spelende vragen.


4

De twee hoofdaanvragers zijn: - Drenthecollege (Emmen en Assen); - Alfa-college (Hoogeveen), waarbij Alfa-college als penvoerder fungeert. De betrokken VMBO-instellingen zijn per subregio: - Esdalcollege, Hondsrugcollege (Emmen), - RSG Wolfsbos en Roelof van Echten College (Hoogeveen), - CS Vincent van Gogh en het Dr. Nassaucollege (Assen). Daarnaast is deze aanvraag het vertrekpunt om binnen de regio Drenthe een sterk gezamenlijk netwerk van VMBO en MBO onderwijsinstellingen op te bouwen, met als voorlopige werktitel ‘Samenwerkingsverband TiB’. Dit samenwerkingsverband zal gericht zijn op kennisdeling en –circulatie. Het streven is dat ook andere VMBO instellingen - De Nieuwe Veste te Coevorden en Carmelcollege te Emmen - aan zullen sluiten. Hier komen onderwerpen aan de orde die in dit plan zijn toegelicht. Deze spelen in de sub regio en zijn relevant voor Drenthe als regio: macrodoelmatig en betaalbaar beroepsonderwijs, doorlopende leerlijnen, nieuwe onderwijsconcepten en inhoudelijke programma’s gericht op contextrijk leren en vakbekwaamheid. Dit alles vanuit de onontbeerlijke samenwerking met het bedrijfsleven. Alleen dan zijn deze doelen te bereiken. Tevens zullen de samenwerkende onderwijspartners hun voordeel doen met de ervaringen die men in de provincies Groningen en Friesland heeft met Toptechniek in Bedrijf . Het samenwerkingsverband zal ook de opgestelde langere termijn doelen regisseren, volgen en borgen voor zover deze het overstijgende belang voor het techniekonderwijs in Drenthe betreffen. In de sub regio’s ligt de regie op de op dat niveau opgestelde sub regionale langere termijn doelen. In schema ziet dit er als volgt uit:


5

2

Regiovisie

De context – noordelijk, provinciaal en regionaal arbeidsmarkt en onderwijsbeleid De voorliggende regiovisie is als volgt opgebouwd. We starten met een beschrijving van de economische situatie en ambities van Noord-Nederland op het terrein van onderwijs, arbeidsmarkt en human capital. Daarna gaan wij in op de situatie in de provincie Drenthe. Het voor deze regiovisie relevante beleid is belegt in een aantal visiedocumenten, beleidskaders en programma’s. De Noordervisie 2040, De Noordelijke Innovatie Agenda (NIA), de Economische Beleidsagenda 2010-2015 van de Provincie Drenthe en het Techniekpact NoordNederland (zie voor de gestelde doelen hierin bij Bijlage III). Deze regiovisie is tevens een nadere uitwerking van de Drentse aanpak Focus op Techniek waarin in aansluiting op het Techniekpact Noord gestreefd wordt naar meer regionale samenhang en het versterken van de kwaliteit van activiteiten gericht op oriëntatie en techniek. Algemene trends op de Noordelijke arbeidsmarkt: mismatch en dalend aanbod Op het terrein van de noordelijke arbeidsmarkt zijn er twee zorgpunten: de dalende beroepsbevolking en het grote aantal mensen aan de onderkant van de arbeidsmarkt. Het kaartbeeld hiernaast geeft de ontwikkeling van de beroepsbevolking aan tot en met 2025. Hieruit wordt duidelijk dat werkgevers in het Noorden in de toekomst mogelijk grote moeite krijgen met het vervullen van hun vacatures (binnen de donkerrode gebieden is dit aan de orde). Daarnaast zal geïnvesteerd moeten worden in de kwaliteit van de beroepsbevolking. Bron: Noordelijke Arbeidsmarkt Verkenning 2011 (CAB) De mensen die nu aan de kant staan hebben onvoldoende kennis en vaardigheden om aan de vraag van werkgevers te voldoen. Werkloosheid en opleidingsniveau De werkloosheid in Noord-Nederland en Drenthe komt in 2014 volgens de economen van ING uit boven de 10% (standcijfer geregistreerde werkzoekenden per september 2014 is 11%. Bron UWV) . Ook voor Nederland als geheel zal de werkloosheid stijgen en uitkomen op ongeveer 9,5%. Daarmee is de werkloosheid in NoordNederland nog steeds gemiddeld hoger dan landelijk. Tegelijker tijd is het opleidingsniveau lager (percentage hoger en wetenschappelijk opgeleiden Noord-Nederland 29,5 %, Nederland 32,5%). Drenthe is vooral een ‘MBO’ provincie. Dat is te zien in onderstaande figuur ‘Werkgelegenheid naar opleiding in Drenthe 2013’:


6

Vraag en aanbod op de technische arbeidsmarkt sluiten onvoldoende aan De kwalitatieve mis-match in combinatie met de dalende beroepsbevolking, en het feit dat jongeren onvoldoende kiezen voor opleidingen in techniek vormen een risico voor de economische ontwikkeling van Noord-Nederland en daarmee ook van de provincie Drenthe. Deze verwachting is gebaseerd op de analyse uit het rapport ‘De arbeidsmarkt naar opleiding en beroep tot 2016’ (ROA, 2011). Het is daarom noodzaak om meer technici op te leiden en ervoor te zorgen dat minder mensen met een technische opleiding tijdens hun opleiding in niet-technische functies terechtkomen. Als dit niet lukt zullen niet alleen ondernemers in de noordelijke topsectoren, maar ook het overige MKB en de (semi-)publieke sector, op de langere termijn waarschijnlijk steeds meer moeite krijgen hun vacatures op MBO+ niveau te vervullen. Onder andere in het kader van het Techniekpact Noord-Nederland, de Noordelijke Innovatie Agenda en de Europese fondsen werken onderwijsinstellingen, werkgevers en overheden aan de verbetering van de aansluiting tussen de vraag van ondernemers naar goed opgeleide vakkrachten en kenniswerkers en het aanbod vanuit het onderwijs. Specifieke aandacht: In Noord Nederland ligt het totale aandeel meisjes in de bètatechniek van 15% nog wel onder het landelijke gemiddelde van 21%. Gezien de variëteit en omvang van de personeelsbehoefte ligt er in de regio Drenthe extra aandacht op het participeren van meisjes in de techniek. Binnen de BBL is het aandeel instromende leerlingen dat kiest voor bètatechniek in het landsdeel Noord de laatste jaren afgenomen van 42% naar 23% en ligt daarmee nu onder het landelijke gemiddelde van 35% Arbeidsmarkt en aansluiting vanuit het onderwijs in Drenthe Wereldwijd vinden binnen de industrie momenteel grote veranderingen plaats. Automatisering en robotisering worden steeds belangrijker. Er wordt nu al gesproken over een vierde industriële revolutie (industrie 4.0). Ook de Drentse industrie zal hierop moeten inspelen middels het realiseren van een gemiddeld gezien hoger opleidingsniveau van gediplomeerden en andere inhoudelijke accenten binnen de techniekopleidingen, wil zij de concurrentie aankunnen. Vooral de regio Zuid(oost) Drenthe - deels in combinatie met de gemeente Hardenberg - kent een sterke maakindustrie die volop mogelijkheden bezit om een prominente rol te spelen in deze ontwikkeling.1 Het beleid van de Drentse overheden is erop gericht om voort te borduren op de sterke punten van de Drentse maakindustrie en de nieuwe technologieën die vooral gericht zijn op de volgende items: 

HTSM (High Tech Systemen en Materialen), waarvan sensortechnologie een belangrijk onderdeel uitmaakt (Assen e.o);



Groene chemie/biobased economy (Emmen e.o.);

 Medische technologie (o.a. Springboard, Roden) Vooral de ontwikkelingen binnen High Tech Systems en Materials dragen bij aan de versterking van de Drentse maakindustrie en die van de aanpalende sectoren. De arbeidsmarkt in de provincie Drenthe is dus flink aan het veranderen. Aan de ene kant worden de gevolgen van de aanhoudende (euro)crisis voor de arbeidsmarkt alsmaar groter, aan de andere kant zijn eerste tekenen van herstel zichtbaar. Net als op noordelijk niveau zijn de knelpunten op de technische arbeidsmarkt in Drenthe te herleiden tot onvoldoende instroom in en doorstroom vanuit het middelbare en hoger beroepsonderwijs, de vergrijzing, alsook een imago probleem (of juist gebrek aan imago). Uit de verschillende onderzoeken komt naar voren dat de komende jaren grote tekorten worden verwacht op de arbeidsmarkt in de techniek (zie o.a. Arbeidsmarktonderzoek Drenthe 2010-2014 door E’til). Zo is vooral de industrie in Drenthe 1

Recent zijn de kernen gemeente Emmen, Hoogeveen, Coevorden en Hardenberg een samenwerkingsverband aangegaan onder de naam ‘Vierkant voor werk’.


7

een relatief sterk vergrijsde sector waarin en een fors deel van de werknemers in de komende tien jaar met pensioen gaat. Vergeleken met de afgelopen decennia zullen er dan minder jongeren zijn om de vertrekkende werknemers te vervangen. Verder neemt de vraag naar technici in andere sectoren toe. Niet alleen de bouw heeft technici nodig, maar ook groeiende sectoren als de handel en de zorg. De uitdagingen in Drenthe maken het noodzakelijk dat de Drentse onderwijsinstellingen, werkgevers en overheden daar waar het ertoe doet hun commitment uitspreken om samen verder te bouwen aan een voor ieder vruchtbare en duurzame samenwerking. Gezamenlijk moet worden voorkomen dat de groei van de economie en van de werkgelegenheid in Drenthe in de toekomst vastloopt op beperkingen in het arbeidsaanbod. Basis op orde: investeren in een macrodoelmatig onderwijsaanbod Binnen Drenthe verwacht men die uitdaging aan te kunnen door onder meer fors in te zetten op samenwerking binnen en verbetering van het onderwijs en door publiek-private samenwerking te stimuleren. Een belangrijke rol is hierbij weggelegd voor het regionale MBO. Als leverancier van jong talent is hun kerntaak het bieden van kwalitatief goed (georganiseerd) vak- en beroepsonderwijs aan studenten en een goede voorbereiding op de arbeidsmarkt of het vervolgonderwijs. De uitdaging is om de komende maanden aanpakken te ontwerpen die zoveel mogelijk aansluiten bij de capaciteiten en potenties van ondernemers, onderwijs en hun lokale contexten. In samenwerking met het VMBO kunnen de instellingen een stevig fundament leggen voor het realiseren van een macrodoelmatig onderwijsaanbod. Het programma Toptechniek in Bedrijf helpt mee dit te realiseren. Zo kiezen wij bijvoorbeeld in de regio Drenthe daarbij in eerste instantie voor een inhoudelijke kwaliteitsimpuls van het onderwijs door bundeling van opleidingen, faciliteiten en investeringen en het verbeteren van de herkenbaarheid van technisch onderwijs.


8

3

Situatie nu: vertrekpunt voor extra inzet vanuit Toptechniek in Bedrijf

Kwantitatief In het schooljaar 2014-2015 zitten er zo’n 5600 leerlingen in het VMBO van de zes deelnemende scholen in Toptechniek in Bedrijf. Dit betreft alle schooljaren en zowel de beroepsgerichte als theoretische leerwegen. In de Drentse vestigingen van het MBO volgen er in dit schooljaar een kleine 3100 cursisten een techniekopleiding.2 Een nadere specificering van de aantallen naar jaar, niveau, leerweg en richting, is te vinden in Bijlage I Tabel 1: Toptechniek in Bedrijf Drenthe: overzicht aantallen deelnemend VMBO en MBO Sub regio VMBO Per regio/school Totalen Assen Dr. Nassau college 885 CS Vincent van Gogh 760 Totaal sub regio 1.645 Emmen Esdalcollege 1008 Hondsrugcollege 967 Totaal sub regio 1.975 Hoogeveen RSG Wolfsbos 1056 R.van Echten college 958 Totaal sub regio 2.014 Totaal vmbo Drenthe MBO Drenthe college Alfa-college Totaal MBO Totaal aantal leerlingen vmbo/mbo

5.634

5.634

2209 881 3.090

3.090 8.724

Het VMBO Techniek in Noord Nederland kent al lange tijd een sterke terugloop van het aantal vmbo-leerlingen. Hieronder is deze trend weergegeven. Het lijkt erop dat de terugloop nu afvlakt en het niveau zich stabiliseert.

2

Hier is alleen de Drentse vestiging van het Alfa-college in Hoogeveen weergegeven. Dus exclusief Groningen en Hardenberg. Bron: Kenteq


9

Het tegengaan van de terugloop van het aantal VMBO leerlingen kost veel inspanning. Het laten toenemen van het aantal zal, dit moge duidelijk zijn, nog extra inspanning vragen. Kwalitatieve acties De kwalitatieve acties om techniek binnen de gehele onderwijskolom te versterken moeten tot effect hebben dat de instroom toeneemt, de ‘weglek’ onderweg binnen de onderwijskolom afneemt en de uitstroom naar technische beroepen (in de regio) toeneemt. Parallel hieraan zijn de acties er op gericht om de kwaliteit van het techniekonderwijs te laten toenemen en daarmee de kwaliteit en het niveau van afgestudeerden verder toeneemt en goed aansluit bij wat de (regionale) arbeidsmarkt vraagt. In schema ziet dit er als volgt uit (focus op VMBO-MBO):

Bron: IVA Aan bovenstaand schema dient nog te worden toegevoegd dat een deel van de Drentse techniekspeerpunten ook gericht zijn op: - een toename van VMBO TL, havisten (HAVO 4/5) richting MBO Techniek; - en dat de doorstroom richting associate degree (AD) en reguliere (duale) HBO techniek opleidingen toeneemt. De belangrijkste acties die vanuit Toptechniek in Bedrijf ondernomen worden zijn er op gericht om: - de stroom – in-, door- en uitstroom - gekoppeld aan de groene pijlen te laten toenemen; - en ‘weglek’, gekoppeld aan de rode pijlen, te laten afnemen. Naast deze kwantitatieve doelen zijn de acties gericht op de kwaliteit van het techniekonderwijs.

4.

Samenvatting: speerpunten Toptechniek in Bedrijf Drenthe

Hieronder een beknopt overzicht van de speerpunten die tot 2020 vastgesteld zijn. Een speerpunt kan betekenen dat men: - hiermee aan de slag gaat. Met andere woorden vanaf december 2014 zet men ontwikkeling in gang en/of gaat men de haalbaarheid verkennen om een bepaalde ambitie uitvoerbaar te krijgen (maar die nu nog niet geldt); - een betreffende speerpunt al loopt, maar men met het programma TiB versnelling, versterking, verdieping, verbreding kan realiseren. De doelen en acties in het kader van Toptechniek in Bedrijf maken hier onderdeel van uit.


10

Toelichting op onderstaand schema. Daar waar in een cel een ‘vinkje’ staat wil dit zeggen dat de betreffende onderwijsinstelling(en) hiermee vanuit dit Plan van Aanpak als speerpunt aan de slag gaat richting 2020. Daar waar geen ‘vinkje’ staat betekent niet dat wil dit niet zeggen dat de betreffende onderwijsinstelling daar niets aan doet. Het betekent in dit geval ‘slechts’ dat het (nu) geen speerpunt is. De rood gekleurde ‘vinkjes’ betreffen doelen/speerpunten die onder Toptechniek in Bedrijf vallen. De gebruikte afkortingen staan voor: AC = Alfa College DC = Drenthe College Wb = RSG Wolfsbos RvEC = Roelof van Echten College HC = Hondsrug College EC = Esdal College VcG = CS Vincent van Gogh NC = Dr. Nassau College Doelen/speerpunten 2020 √ √

AC RvEC √ √

√

Wb Doorlopende leerlijn VMBO-MBO Doorlopende leerlijn PO-VO Samenwerking met onderwijs en bedrijfsleven Fysieke Infrastructuur verbeteren Curriculum ontwikkelen LOB Docentenstages Instroom Meisjes in Techniek Ontwikkelen nieuwe onderwijsconcepten Ontwikkelen TechMavo Programma TL en havisten Macrodoelmatige inrichting techniekopleidingen BetaTalent herkennen en ontwikkelen Aanpassen onderwijsroutes Versterken Technet-kring Implementatie Techfinder

√

DC EC

HC

VcG

√ √

√ √

√

√

√

√

√

√

√

√

√ √ √

√ √ √

√

√

√ √

√ √

√ √

√ √

√

√

√

√

√

√

√

√

√

√

√

√

√

√

√ √

√ √

√ √

DC NC

√ √

Betreft speerpunt binnen TiB


11

Samenvatting Toptechniek in Bedrijf: doelen en resultaten per sub regio Hieronder de korte termijn doelen (tot juli 2015) en op te leveren resultaten Toptechniek in Bedrijf op een rij. In deel II van dit Plan van Aanpak zijn deze en de langere termijn doelen en acties verder toegelicht.

Hoogeveen Doelen TiB Hoogeveen 1) Verder ontwikkelen van de doorlopende leerlijnen beroepsgerichte leerwegen 2) Programma ontwikkelen voor de theoretische leerweg en havisten richting MBO techniek 3) Verduurzamen samenwerking van de drie onderwijsinstellingen binnen Hoogeveense Opleidingen Techniek in organisatorische zin verder vorm te geven en uit te breiden met bedrijven en gemeente. 4) Onderwijsprogramma’s voor het Praktijk Instituut Techniek ontwikkelen, onderscheidend naar fase 1 en verder (ontwikkeling richting 2020) Resultaten TIB Hoogeveen 1) Doorlopende leerlijn BB en KB is opgenomen in lesrooster en organisatorisch geborgd 2) Conceptprogramma voor TL en Havo is gereed 3) Er is een samenwerkingsovereenkomst tussen de onderwijsinstellingen, er zijn 4 bedrijven die deelnemen en de gemeente heeft expliciet gemaakt hoe zij in het HOT participeert 4) Onderwijsprogramma PIT is voor fase I gereed

Emmen Doelen TiB Emmen 1) Het verder ontwikkelen van de doorlopende leerlijnen PO-VMBO-MBO 2) Het ontwikkelen van een diagnose-instrument bètatalent 3) Het ontwikkelen van het concept TechMavo 4) Het ontwikkelen van een concept waarmee een macro-doelmatige inrichting op subregionaal niveau van VMBO Techniek in samenwerking met het MBO gerealiseerd kan worden Resultaten TIB Emmen 1) Een werkbaar inhoudelijk programma VMBO BB/KB-MBO is opgeleverd 2) Er is een keuze gemaakt voor een krachtig en werkbaar diagnose-instrument bètatalent 3) Het concept TechMavo is gereed 4) Er is een eerste plan opgeleverd waarmee een macrodoelmatige inrichting van het VMBO i.s.m. het MBO wordt uitgevoerd

Assen Doelen TiB Assen 1) Het verder ontwikkelen van de doorlopende leerlijnen VMBO-MBO 2) Het realiseren van docentenstages VMBO-MBO bij het bedrijfsleven 3) Het verder ontwikkelen van Techniek Pact Assen als samenwerkingsstructuur tussen onderwijs, bedrijfsleven en gemeente 4) Het implementeren, vullen en gebruiken, van Techfinder bij onderwijsinstellingen, ouders en andere gebruikers en aanbieders


12

Resultaten TIB Assen 1) Een werkbaar inhoudelijk programma VMBO BB/KB-MBO is opgeleverd 2) Er is een begin gemaakt met 2 praktijkstages – koppels VMBO-MBO (= 2 x 2 docenten) – bij het regionale bedrijfsleven 3) Er is naast het activiteitenprogramma een visie en meerjarenplan TPA opgesteld en het aantal deelnemende bedrijven is met 25% toegenomen 4) - Er is een beknopt communicatieplan Techfinder opgesteld; - Techfinder is geïmplementeerd, het aanbod van TPA is op Techfinder geplaatst en gebruikersgroepen zijn geïnformeerd

5.

Algemene langere termijn doelen 2020

Hieronder staan de algemene doelen voor 2020 beschreven. De doelen van Toptechniek in Bedrijf, gericht op de korte termijn, maken hier onderdeel van uit en dragen bij aan de langere termijn doelen. De doelen zijn onderverdeeld in kwalitatieve en kwantitatieve doelen:

De gezamenlijke kwalitatieve ambities en doelen voor de langere termijn zijn: -

-

Verbeteren van aansluitingen en doorlopende leerlijnen binnen de gehele onderwijskolom met een specifieke focus op VMBO-MBO verbijzonderd naar niveau/leerweg; Verdere versterking van de samenwerking tussen VMBO en MBO-beroepsonderwijs enerzijds en het bedrijfsleven (pps) anderzijds; Een macrodoelmatige inrichting techniekonderwijs in het VMBO en het MBO; Verbeteren van de (fysieke) infrastructuur. Hierbij gaat het zowel om de infrastructuur voor samenwerken van het (beroeps)onderwijs onderling als met het bedrijfsleven. Bij de fysieke infrastructuur gaat het om gebouwen, lokalen en outillage die beantwoorden aan modern en actueel techniekonderwijs; Intensiveren van de samenwerking met het bedrijfsleven; Kennisdeling en –circulatie binnen en tussen de sub regio’s waardoor er een provinciaal kennisnetwerk VMBO-MBO realiseren; Contextrijk leren nader vorm en inhoud geven en de professionaliteit van docenten (nog) meer wortelen in de praktijk dan nu het geval is.

De gezamenlijke kwantitatieve ambitie en doelen vanuit het beroepsonderwijs in Drenthe zijn: - instroom in de techniekopleidingen in 2020 met minimaal 10% te laten toenemen; - en de ‘weglek’ met 5% te laten afnemen. Uiteindelijk willen de MBO en VMBO onderwijsinstellingen hiermee bereiken dat de regio Drenthe proportioneel bijdraagt aan de kwalitatieve en kwantitatieve doelen van het Techniekpact Noord Nederland (zie bijlage III).

Eén van doelen is het verbeteren van de infrastructuur. Hieronder een impressie van de Techniek infrastructuur onderwijs en bedrijfsleven in Noord Nederland. De gekleurde bolletjes staan voor een belangrijke voorziening of samenwerkingsstructuur zoals een: ROC, CIV of CoE, Hogeschool, Technet-kring, en particulier of branchevoorziening Techniek. Deze is opgesteld door de Metaalunie en FME-CWM. In Drenthe is


13

duidelijk te zien dat de infrastructuur zich concentreert in Emmen, Hoogeveen en Assen (bron: Metaalunie en FME-CWM).

6.

Resultaten 2020

De resultaten gekoppeld aan de langere termijn doelen die in het volgende hoofdstuk beschreven staan en nader toegelicht zijn laten zich als volgt samenvatten: -

-

Er is een netwerk van onderwijspartners binnen de techniek ontstaan waarin kennisdeling en –circulatie plaatsvindt. Het ontwikkelen van doorlopende leerlijnen VMBO – MBO op alle onderwijsniveaus en in alle regio’s. Het gaat hierbij om de verdere concretisering van vorm, inhoud en borging van de doorlopende leerlijnen. De samenwerking:  binnen de specifieke netwerken MBO-VMBO,  beroepsonderwijs-bedrijfsleven (bijvoorbeeld binnen bedrijfstakscholen),  overige domeinen binnen de onderwijskolom (PO, HBO), per sub regio Emmen, Hoogeveen en Assen zijn geïntensiveerd.3 Er zijn krachtige contextrijke leeromgevingen gerealiseerd waarbinnen aantrekkelijk techniekonderwijs plaatsvindt aansluitend bij de regionale kenmerken en vraag van het technisch bedrijfsleven.

3

Er is een duidelijke verbinding met de aansluitingsinitiatieven en het versterken van techniekonderwijs in het PO (samenwerking met Betapunt Noord). Hetzelfde geldt voor verbinding met het HBO. De primaire focus van het korte termijn plan TiB (schooljaar 2014-2015) ligt zoals eerder genoemd, op het domein VMBO-MBO. Verbinding met het PO is er bijvoorbeeld met: het invoeren van 3D printing inclusief lesprogramma’s en verankering in het curriculum van basisscholen in de sub regio’s Hoogeveen en Emmen; de uitvoering van de Drentse pilots ‘aansluiting PO-VO’ Assen, Hoogeveen en Emmen, geïnitieerd door BetaPuntNoord. Hieraan is ook deskundigheidsbevordering van onderwijzers en docenten gekoppeld.


14

-

De Technetkring als infrastructuur per regio is versterkt. Voor zover van toepassing, is het aantal deelnemende onderwijsinstellingen en bedrijven toegenomen en wordt actief uitvoering gegeven aan een activiteitenplan waarin ook expliciet aandacht is voor structurele samenwerking. Er zijn concrete acties ondernomen voor de verdere professionalisering van docenten geworteld in de praktijk en uitwisseling met het bedrijfsleven. Het (voorbereidend) beroepsonderwijs in Drenthe is macrodoelmatig ingericht.

-

De hierboven in algemene termen geformuleerde resultaten zijn in het volgende hoofdstuk X nader geconcretiseerd per sub regio. In de rapportage aan het eind van de projectperiode TiB specificeren we de resultaten per sub regio en voor de regio.

7.

Planning activiteiten TiB

De uitvoering van Toptechniek in Bedrijf start in december 2014 met een gezamenlijke kick off. Grofweg zijn er activiteiten gericht op: de uitvoering. Kennisdeling en -circulatie. Daarnaast vinden er communicatie activiteiten plaats, bewaken de deelnemers de voortgang en zal de monitoring en rapportage worden gedaan. De korte termijn planning ziet er als volgt uit: Periode 2014 week 50

2015 week 1 - 14 2015 week 15 2015 week 16 2015 week 24 2015 week 27

8.

Activiteit  Gezamenlijke kick off (VMBO-MBO): o uitwisseling plannen; inhoudelijk/kennisdeling en samenwerking/organisatie o communicatie intern TiB (sub regionaal; regionaal) en extern o praktische afspraken Fase 1 Uitvoering 1ste bijeenkomst Kenniscirculatie (incl. Groningen en Friesland; en overige) Beknopte tussenrapportage voortgang Fase II uitvoering 2de bijeenkomst Kenniscirculatie  Beëindiging TiB  Eindrapportage over de resultaten uitvoeringsperiode TiB  Gezamenlijke afsluiting TiB en start met uitvoering ambities (2015-2020)

Betrokken partners

Primaire partners TiB Drenthe De primaire partners van TiB per sub regio zijn: Emmen: MBO Drenthe College en de VMBO scholen Esdal College en Hondsrugcollege; Hoogeveen: MBO Alfa-college en de VMBO scholen RSG Wolfsbos en Roelof van Echten College; Assen: MBO Drenthe College en de VMBO scholen Vincent van Gogh en Dr. Nassau College. Bedrijfsleven, partners Technetkring


15

Daarnaast zijn de partners – anders dan de hierboven genoemde VMBO en MBO colleges – betrokken die actief zijn in de respectievelijke Technetkringen Assen, Emmen en Hoogeveen. Kanttekening: in Hoogeveen is er een actief netwerk van scholen en bedrijvenpartners. Men wil deze samenwerking omzetten naar het model Technet. Primair onderwijs en HBO Ook de partnernetwerken waarin het Drentse primair onderwijs aan de ene kant en het HBO – met name Stenden Hogeschool en Hanzehogeschool – aan de andere kant participeren zijn of direct of indirect bij de actielijnen TiB betrokken. Lokale en regionale overheden Zowel de gemeenten Emmen, Hoogeveen en Assen zijn, soms direct en soms indirect, betrokken bij de uitvoering van de in het plan genoemde actielijnen. Dit geldt ook de Provincie Drenthe. Deze laatste is direct betrokken door de in te zetten acties mede te faciliteren. De betrokkenheid vanuit de overheid raakt vooral aan haar onderwijs- en sociaal-economisch beleid.

9.

Begroting

Hieronder volgt de begroting van de kosten en de dekking hiervan. Kosten Op hoofdlijnen zullen de kosten die gemaakt zullen worden gerelateerd zijn aan: Organiserend vermogen en projectleiding, inclusief een bescheiden budget voor organisatiekosten (bijeenkomsten, communicatie, overige faciliteiten); Extra inzet door docenten en onderwijsstaf: ontwikkeltijd en projectinzet op de actielijnen; Activiteiten gericht op het realiseren van contextrijk leren (bijvoorbeeld praktijkopdrachten bedrijfsleven); Acties gericht op verkennen, draagvlakvergroting en implementatie; Activiteiten gericht op het realiseren van meer samenhang tussen initiatieven en samenwerkingsverbanden; Versterken infrastructuur. Dekking Voorlopige dekking van de activiteiten uit het Plan TiB i.o.: Investeringen door de onderwijsinstellingen MBO-VMBO (in kind) TiB: Platform Betatechniek (ministerie OCW en EZ) Cofinanciering Provincie Drenthe Kostensoort Uitvoering plannen TiB Projectleiding (inclusief organisatiekosten)4 Partijen PBT (TiB) Prov. Drenthe MBO, VMBO instellingen (in kind) Totaal

Kosten € 210.000,€ 15.000,-

€ 225.000,-

Dekking

€ 75.000,€ 75.000,€ 75.000,€ 225.000,-

4

De kosten van inzet projectleiding is begroot op 10% van de geldelijke bijdragen Platform BetaTechniek en Provincie Drenthe. Dat wil zeggen 10& van € 150.000,- = € 15.000,- .


16

10.

Organisatie en stuurgroep

Alfa-college treedt op als penvoerder voor het project TiB. De regionale stuurgroep zal bestaan uit een vertegenwoordiger van: Alfa-college; projectleiding Drenthe College; voorzitter stuurgroep Provincie Drenthe; één van de VMBO-scholen. De stuurgroep komt drie maal bijeen, bij aanvang van het project, halverwege en bij afronding. Binnen de stuurgroep is één bestuurder gemandateerd als aanspreekpunt voor dringende zaken tussentijds. De stuurgroep vertegenwoordigt de leden van het Samenwerkingsverband TiB op Drents niveau. Hierin nemen tenminste deel de twee MBO scholen en de zes VMBO’s. Daar kunnen op termijn ook andere VMBO-scholen bij aansluiten. Regie, monitoren en borgen langere termijn doelen De regie over de langere termijn doelen ligt allereerst binnen de sub regio’s. Vanuit de samenwerking in de sub regio’s geeft men sturing aan het proces en de samenwerking gericht op het bereiken van de langere termijn doelen. Vanuit het gezegde ‘het geheel is meer dan de som der delen’ is er ook een overstijgend gezamenlijk belang in de regio Drenthe. Alle deelnemende onderwijsinstellingen willen: krachtig, aantrekkelijk, kwalitatief goed, macrodoelmatig ingericht, betaalbaar en goed op elkaar aansluitend beroepsonderwijs in Drenthe, realiseren. Het ‘Samenwerkingsverband TiB’ zal de opgestelde langere termijn doelen regisseren, volgen en borgen voor zover die de overstijgende belangen voor het techniekonderwijs in Drenthe betreffen. Tevens vindt, zoals ook in paragraaf 1, p. 5 reeds aangestipt, binnen het Drentse samenwerkingsverband kennisdeling en –circulatie plaats, waarbij het streven is dat ook andere VMBO-instellingen (De Nieuwe Veste te Coevorden en Carmelcollege te Emmen) aansluiten. Relevante onderwerpen als macrodoelmatig beroepsonderwijs binnen Drenthe, doorlopende leerlijnen, nieuwe onderwijsconcepten en inhoudelijke programma’s gericht op contextrijk leren en vakvaardige bekwaamheid, samenwerking met het bedrijfsleven, e.a., komen hier aan de orde. Projectleider De operationele organisatie vindt allereerst op sub regionaal niveau plaats. Daarnaast is er gedurende de TiB projectperiode een projectleider die overstijgend aan de sub regio’s de organisatie oppakt, de projectvoortgang bewaakt en aanspreekpunt is. De rol en taken van de projectleider zijn:  Organiseren van regionale bijeenkomsten kenniscirculatie (samenwerkingsverband);  ‘Aanjagen’ en bewaken van de voortgang;  Aanspreekpunt stuurgroep, intern TiB Drenthe (deelnemende partijen onderwijs) en extern (PBT, Provincie Drenthe, koepelorganisaties zoals technische opleidingsfondsen en branches, partners Techniekpact Noord Nederland, TiB projectleiders Groningen en Friesland, e.a.);  Monitoren en rapporteren (kwantitatief en kwalitatief);  Bijdragen aan het ontwikkelen en de implementatie van acties;  Borgen van de verduurzaming waarbij het samenwerkingsverband de realisatie van (sub regionale) langere termijn doelen volgt.


17

Deel II Plan van Aanpak Toptechniek in Bedrijf en langere termijndoelen Sub regio’s Drenthe Vooraf: korte termijn doelen TiB in relatie tot de langere termijn doelen In dit plan van aanpak zijn de doelen voor kiezen, leren en werken in de techniek opgenomen voor de periode 2014-2020. Het programma Toptechniek in Bedrijf Drenthe heeft een looptijd van december 2014 t/m juni 2015. Aan het begin van de respectievelijke plannen per sub regio zijn telkens: eerst de langere termijn doelen geformuleerd, waarna de TiB doelen voor de korte termijn zijn beschreven (in oranje gearceerd). Hieraan zijn ook de op te leveren resultaten TiB gekoppeld (eveneens oranje gearceerd). Vervolgens volgt de inhoudelijke beschrijving van acties die onderwijsinstellingen en hun samenwerkingspartners de komende jaren in gang zetten. Uit onderstaande plannen wordt aldus de relatie gelegd tussen TiB en de langere termijn doelen en acties.

11.

Sub regio Hoogeveen

Alfa-College RSG Wolfsbos Roelof van Echten College

Foto: Alfa-college Hoogeveen, met rechts de techniekvleugel


18

Ambitie en doelen langere termijn 2014-2020 Als gezamenlijke ambitie hebben de Hoogeveense onderwijspartners, gemeente en bedrijvenpartners geformuleerd: Op een betaalbare manier leerlingen enthousiast te maken en te houden voor techniek en bedrijven in de toekomst te verzekeren van goede en gemotiveerde arbeidskrachten. Dit vertaalt zich in de volgende langere doelen: a)

Meer jongeren interesseren en te behouden – programmalijnen Techniekpact ‘kiezen en leren’ - voor een opleiding in de techniek; - 15% meer leerlingen een techniek profiel kiezen op het vmbo. - de instroom op het techniek onderwijs op het mbo met 10 % verhogen. - tussentijdse uitstroom uit de mbo techniek met 5% te verlagen. b) Verder verbeteren doorlopende leerlijn VMBO-MBO en met inzet van Toptechniek in Bedrijf deze actielijn versnellen; - (subdoel) realiseren versnellingsmogelijkheid voor goede VMBO-TL leerlingen (VMBO-TL+) en havo leerlingen die na de havo of tijdens het havo-traject (overstappen) via het mbo naar het hbo willen. c) Uitstroom naar werken in de techniek en/of technische hbo opleiding te verhogen. - (subdoel) oprichting van bedrijfstakschool (PIT) via publiek-private samenwerking (PPS)

Toptechniek in Bedrijf tot juni 2015 In het kader van TiB zijn, gekoppeld aan bovenstaande lagere termijn doelen, de volgende korte termijn doelen en resultaten gesteld: Doelen TiB Hoogeveen 5) Verder ontwikkelen van de doorlopende leerlijnen beroepsgerichte leerwegen 6) Programma ontwikkelen voor de theoretische leerweg en havisten richting MBO techniek 7) Verduurzamen samenwerking van de drie onderwijsinstellingen binnen Hoogeveense Opleidingen Techniek in organisatorische zin verder vorm te geven en uit te breiden met bedrijven en gemeente. 8) Onderwijsprogramma’s voor het Praktijk Instituut Techniek ontwikkelen, onderscheidend naar fase 1 en verder (ontwikkeling richting 2020)

Resultaten TIB Hoogeveen 5) Doorlopende leerlijn BB en KB is opgenomen in lesrooster en organisatorisch geborgd 6) Conceptprogramma voor TL en Havo is gereed 7) Er is een samenwerkingsovereenkomst tussen de onderwijsinstellingen, er zijn 4 bedrijven die deelnemen en de gemeente heeft expliciet gemaakt hoe zij in het HOT participeert 8) Onderwijsprogramma PIT is voor fase I gereed

Hieronder, in de paragraaf ‘Actielijnen’, wordt toegelicht welke concrete acties voor de langere termijn in gang worden gezet om de doelen te realiseren. De hierboven beschreven doelen TiB maken hier onderdeel van uit.


19

Vertrekpunt en aanleiding Steeds minder leerlingen kiezen voor een technische opleiding. In den lande maakt men zich zorgen om het voortbestaan van de techniekopleidingen. In sommige regio’s zijn reeds techniekopleidingen gesloten. Er zijn verschillende oorzaken te noemen. Zo stromen meer leerlingen door naar de algemeen vormende opleidingen. Binnen deze opleidingen is het lastiger de leerlingen actief te motiveren voor techniek. Daarnaast neemt ook binnen de basis- en kaderberoepsgerichte leerweg de keuze voor de techniek af ten opzichte van de andere sectoren. Daarbij komt dat de techniekopleidingen relatief duurdere opleidingen zijn en alleen betaalbaar kunnen worden aangeboden als er voldoende leerlingen voor deze opleiding kiezen. Uit financiële noodzaak zijn de laatste jaren de verschillende specialistische afdelingen in de sector techniek van het VMBO reeds samengevoegd tot bredere opleidingen. De verbreding van techniekopleidingen heeft ook zijn positieve zijde: het bedrijfsleven heeft meer behoefte aan breder opgeleide werknemers, die zij zo nodig intern verder scholen. Van deze werknemers worden wel meer sociale vaardigheden gevraagd dan vroeger. In de MBO’s blijken veel leerlingen tussentijds te switchen. Dit betekent een extra inspanning van de scholen om de leerlingen te helpen bij het maken van de keuze voor hun vervolgopleiding. Zowel het Roelof van Echten College als R.S.G. Wolfsbos hebben daarom gekozen voor het invoeren van intersectorale programma’s. Het doel van deze programma’s is leerlingen een goed beeld te geven van hun eigen capaciteiten en interesses in relatie met het beroepenveld. In Hoogeveen zijn de onderwijsinstellingen de mening toegedaan dat goede en aantrekkelijke techniekopleidingen alleen gerealiseerd kunnen worden door onderling samen te werken: scholen, gemeente en bedrijven. De drie scholen in Hoogeveen, te weten het Roelof van Echten College, het Alfa-college en RSG Wolfsbos, hebben het initiatief genomen om te onderzoeken op welke wijze de krachten gebundeld kunnen worden. Om deze samenwerking tot stand te brengen is de werkgroep HOT (Hoogeveense Opleidingen Techniek) opgericht. De beoogde samenwerking richt zich op twee te onderscheiden doelgroepen: 1. enerzijds de basisberoeps- en kaderleerlingen, 2. anderzijds de leerlingen van de theoretisch-, gemengde leerweg en de leerlingen van de havo. Ad.1) Voor de basis- en kaderleerlingen zal de samenwerking zich vooral richten op het creëren van gemeenschappelijke, aantrekkelijke techniekopleidingen met voldoende volume. Ad.2) Voor de leerlingen van de theoretische leerweg en de havo richt de samenwerking zich vooral op het motiveren van leerlingen voor techniek. Hieronder volgt de nadere toelichting. Deze bestaat uit: - een korte schets van de vertreksituatie van de onderwijspartners - actielijnen om de hierboven beschreven doelen te realiseren Situatie Alfa-college De Technische opleidingen van het Alfa-college kampen sedert 2008 met een afname van het aantal leerlingen. Om deze trend om te buigen zijn een aantal activiteiten bedacht om het imago van technische opleidingen zo te verbeteren dat de instroom van nieuwe leerlingen past bij de vraag van de arbeidsmarkt. De verwachtte vraag naar (jonge)werknemers zal de komende jaren groter zijn dan het aanbod. Demografische ontwikkelingen zijn hier mede debet aan. Om hier een antwoord op te hebben zijn een aantal acties en programma’s ingezet om de aantrekkelijkheid van en het loopbaanperspectief binnen de technieksector beter voor het voetlicht te brengen. Ook zijn een aantal praktische aanpassingen van leerroutes doorgevoerd. Enkele van de meest in het oog springende acties en aanpassingen zijn hieronder beschreven.


20

VMBO Roelof van Echten College (RvEC) De belangrijkste onderwijskundige ontwikkeling in het VMBO van RvEC is de vormgeving van het InterSectorale Programma (ISP). Dit programma, met name gericht op de beroepsgerichte leerwegen, is bedoeld als voorbereiding op de beroepsopleiding op het MBO. De keuze voor een breed ISP heeft te maken met het betaalbaar houden van de opleidingen om hierdoor een grote groep leerlingen in contact te brengen met Techniek. Een uitzondering hierbij is motorvoertuigenopleiding. Deze in ondergebracht bij ‘Kargo’ en maakt geen deel uit van het ISP. De technische onderdelen worden vorm gegeven op het Alfa-college, de afdeling Techniek. De huisvesting is hier op afgestemd. Naar verwachting zal in de loop van het volgend schooljaar de bovenbouw van het vmbo voor de beroepsgerichte vakken gehuisvest worden bij het Alfa-college. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van: - zogenaamde ‘stam’ lokalen voor VMBO-leerlingen. Dit is een lokaal bij het Alfa-college, specifiek voor algemene instructie van leerlingen van RVEC; - en praktijklokalen (ook wel ‘satelliet’ lokalen) voor de praktische onderdelen. Het ISP wordt geclusterd in thema’s. Deze thema’s bestaan uit een gemeenschappelijk deel en een gespecialiseerd deel waarin gespecialiseerde opdrachten naar keuze worden aangeboden. De examinering is een onderdeel van de thema’s.

Foto: Open leerruimte in de nieuw verbouwde techniek-afdeling Alfa-college. VMBO R.S.G. Wolfsbos Om tot acceptabele groepsgroottes te komen zijn de techniekafdelingen de afgelopen jaren samengevoegd tot twee afdelingen, te weten een ‘bouw-brede’- en een metalektro opleiding. Door het geringe aantal leerlingen dat komend jaar naar verwachting kiest voor een techniekopleiding worden deze programma’s, te beginnen in leerjaar 3, samengevoegd tot één intersectoraal programma techniek onder de noemer “Techniek staat als een huis”. Het doel van leerjaar 3 is vooral oriënterend. In leerjaar 4 zouden leerlingen zo veel mogelijk uren in de richting van hun voorkeur moeten kunnen doorbrengen. Dit kan alleen in samenwerking met andere scholen (MBO) en/of bedrijven. Onderzocht wordt of de verplichte examenmodules reeds in leerjaar 3 kunnen worden afgesloten, zodat vanaf leerjaar 4 in samenwerking met het Alfa College verkorte leerroutes kunnen worden ontwikkeld. Leerlingen van locatie Dikkenberg (Voortgezet Speciaal Onderwijs) volgen samen met de leerlingen van het regulier onderwijs de praktijkvakken op locatie Harm Smeenge. Voor een optimale begeleiding is het wenselijk deze leerlingen in leerjaar 3 nog op locatie te kunnen bedienen. Ook de leerlingen van de praktijkschool De Meander volgen praktijklessen op locatie Harm Smeenge. Voor deze leerlingen is een kleinschalige, vertrouwde omgeving noodzakelijk. Op locatie Harm Smeenge zal dus altijd een basisvoorziening techniek moeten blijven bestaan.


21

Actielijnen Hieronder worden de actielijnen en acties toegelicht om de doelen te realiseren. De nummering verwijst naar de nummering van de doelen. Ad.a) -

Actielijn: oriëntatieprogramma’s (kiezen)

Vroegtijdige oriëntatieprogramma’s techniek. Om VMBO-leerlingen kennis te laten maken met vervolgonderwijs in de techniek is de samenwerking met beide VMBO’s geïntensiveerd, zijn vroegtijdige loopbaanoriëntatieprogramma’s voor VMBO-leerlingen gestart en is een meer intensieve loopbaanbegeleiding ingezet. Het geeft de mogelijkheid om VMBOleerlingen eerder in aanraking te brengen met het MBO en de aansluiting te optimaliseren. Daarnaast vindt vanuit het VMBO intensieve samenwerking met het primair onderwijs plaats. Zo zet RSG Wolfsbos VMBO-docenten in voor technieklessen – op locatie van RSG Wolfsbos – in het PO (zie ook hierna bij ‘Aansluiting PO-VO’) . Hierdoor ontstaat er langzamerhand een naadloze overgang van PO naar VO. Actie Hoewel er al veel in gang is gezet, willen de onderwijspartners onderdelen van het oriëntatieprogramma verder ontwikkelen en de loopbaanbegeleiding nog verder intensiveren (1 op 1 aanpak).

Ad.b)

-

Actielijn: Doorlopende leerlijnen, verkorten leerroutes en nieuwe onderwijsconcepten (kiezen en leren)

Verkorte leerroute VMBO-TL+ en Havisten. De groep leerlingen die naar het HAVO gaan wordt steeds groter. Ook voor deze groep wil het Alfa-college een goed alternatief bieden. Dat gebeurt door het aanbieden van een versnellingsmogelijkheid voor goede VMBO TL- en HAVO-leerlingen die na de HAVO of tijdens het HAVO-traject via het MBO naar het HBO willen. Actie Verder doorontwikkelen van de leerroutes en specifiek voor Havisten door ook tussentijdse overstap naar het MBO mogelijk te maken.

-

Investeren in nieuwe onderwijsconcepten (kiezen en leren). Binnen het onderwijs dat wordt aangeboden zullen bedrijfsprojecten (multilevel en multidisciplinair) een steeds groter onderdeel gaan uitmaken van het onderwijsprogramma. Het op een multidisciplinaire manier vorm geven van onderwijs in samenwerking met bedrijven vraagt om een benadering en organisatie vanuit verschillende opleidingen. Actie - In vervolg op Value beyond the Valley en ReCoMa-Lab doorontwikkelen van multidisciplinaire onderwijsprogramma’s in samenwerking met het bedrijfsleven en daar voor in de komende periode ook het VMBO bij betrekken (delen van opdrachten die uit het bedrijfsleven komen); - Borgen dat regionale inbreng van het bedrijfsleven binnen de techniekcurricula haar beslag krijgt en dat er een structurele wisselwerking ontstaat tussen ontwikkelingen binnen het regionale bedrijfsleven en het beroepsonderwijs. Hiermee wordt een sterkere verbinding tussen het regionale ‘regionalisering’ van het curriculum georganiseerd.


22

-

-

In het verlengde hiervan het onderwijs verder flexibiliseren waardoor gemakkelijker ingespeeld kan worden op actuele ontwikkelingen in de regio (zie het nieuwe onderwijsbeleid van het min. OCW)

Contextrijke leeromgeving realiseren (zowel kiezen, leren als werken). Een belangrijke troef moet de bedrijfstakschool Praktijk Instituut Techniek (PIT) worden. Dit is een publiekprivate samenwerking van sub regionaal bedrijfsleven en het beroepsonderwijs. Hier zal middels een bedrijfssimulatie – een Waterfabriek – meerdere soorten techniekopleidingen geboden worden. In deze krachtige en contextrijke leeromgeving krijgen leerlingen praktijkopdrachten aangeboden. Het PIT gaat daarmee het regionale platform voor opleiden vormen waar onderwijs aan: leerlingen van de reguliere MBO-opleidingen, het VMBO, zij-instromers, en open bijscholing plaatsvindt; en marketing, werving en HRM-ondersteuning en –advies, aangeboden wordt. Actie - De maand december is cruciaal voor het tot stand brengen van de bedrijfstakschool PIT. Het starten van deze PPS ziet er perspectiefrijk uit. Als de lichten op groen komen te staan zal er veel energie gaan zitten in het ontwikkelen van onderwijsprogramma’s voor diverse doelgroepen die van PIT als onderwijscontext gebruik kunnen gaan maken.

-

Investeren in de leeromgeving (kiezen en leren). De techniekvleugel van het Alfa-college Hoogeveen is drastisch verbouwd en ingericht naar huidige maatstaven van een moderne leeromgeving. Deze verbouwing is met medewerking van deelnemers uitgevoerd. Hierin is nadrukkelijk de verbinding gezocht met het bedrijfsleven. Daarnaast positioneren de technische opleidingen zich meer en meer als kenniscentrum. Door een platform voor innovaties te zijn, structureel samen te werken met clusters van bedrijven en door de verbinding met het HBO te zoeken, geeft het Alfa-college deze ambitie vorm. De aantrekkelijke leeromgeving moet er uiteindelijk toe leiden dat meer leerlingen de keuze voor een technische opleiding maken.

-

Versterken van de samenwerkingsinfrastructuur (Hoogeveense Opleidingen Techniek) (kiezen en leren) Goede en aantrekkelijke techniekopleidingen kunnen alleen gerealiseerd worden door onderling nauw samen te werken: scholen, gemeente en bedrijven. Om deze samenwerking tot stand te brengen is de werkgroep HOT (Hoogeveen Onderwijs en Techniek) opgericht. Op dit moment bestaat deze werkgroep uit vertegenwoordigers van de drie genoemde scholen. Het eerste doel is de samenwerking tussen de drie scholen duurzaam gestalte kan krijgen. Het ligt in de bedoeling om de inhoud in gezamenlijk overleg met gemeente en bedrijfsleven verder vorm en inhoud te geven. De hierboven genoemde nog op te richten bedrijfstakschool PIT zal hierin als katalysator werken. Actie - Verduurzamen van de samenwerking tussen de drie onderwijsinstellingen binnen HOT: organisatorisch, vorm, inhoud; - Idem, maar dan met het bedrijfsleven en de gemeente; - De relatie met het PIT expliciet maken.

-

Doorlopende leerlijn (kiezen en leren) Er is al uitvoering gegeven aan de aansluiting. Een stap verder is daadwerkelijk te komen tot een doorlopende leerlijn vanuit het VMBO richting MBO. Daar is en wordt concreet vorm en inhoud aan gegeven. Een dagdeel per week worden keuzemodules aangeboden. De keuzemodules van HOT en de sectorwerkstukken zijn bedoeld als bevordering van de doorlopende leerlijn. Het MBO bepaald in samenwerking met de beide andere VMBO-scholen de inhoud en het niveau van de onderwerpen die de


23

VMBO-ers krijgen in de modules, waarmee onderlinge afstemming ontstaat. De sectorwerkstukken zijn ter oriëntatie op de mogelijkheden die MBO-techniek bieden. Leerlingen maken een concreet product afgestemd op de mogelijkheden op het MBO maar teruggebracht naar het niveau van het VMBO. Actie - Het verder uitbreiden van modules en werkstukken die de inhoud van de doorlopende leerlijn nog verder versterken.

-

Aansluiting PO-VO (kiezen) In samenwerking met BètaPunt Noord zal in Hoogeveen één van de Drentse pilots plaatsvinden om een betere aansluiting tussen PO en VO te realiseren. Hieraan zullen meerdere PO-scholen deelnemen in samenwerking met het VO. Tevens draagt deze pilot voor uitvoering en implementatie van Wetenschap & Technologie in het basisonderwijs in 2020. Naast de eerder genoemde samenwerking tussen RSG Wolfsbos en 12 basisscholen waarbij VMBO techniekdocenten lessen verzorgen in het PO vinden er ook tal van acties plaats om kinderen te interesseren voor techniek. Een belangrijke ontwikkeling is tevens dat het 3D printing project zeer succesvol is. Steeds meer scholen doen hier in mee. Hier om heen is een lessenserie georganiseerd. Dit succes geeft een sterke impuls aan krachtig techniekonderwijs in de regio. Inmiddels doen ook steeds meer Emmen scholen mee. De Technet-kring Hoogeveen is het platform van waaruit dit samen met het bedrijfsleven diverse activiteiten worden georganiseerd gericht op kiezen voor techniek. Het gaat om activiteiten als: Technics4U; Techniekdagen basisschool op VO (RSG Wolfsbos); ‘techniekbezoek’ op de basisscholen (RvEc). Actie - Starten van de pilot PO-VO; - Uitbreiden van het 3D printing project.

Ad.c)

Actielijn: Samenwerking met het bedrijfsleven verstevigen (leren en werken)

AC Duurzaam Binnen Alfa-college Duurzaam (AC Duurzaam) vindt samenwerking met het bedrijfsleven plaats. Doelen van de samenwerking zijn: - bedrijfsleven meer bij opleidingen betrekken, waardoor partijen beter op elkaar aan kunnen sluiten; - het verkrijgen van een win-win situatie door projecten uit te voeren met studenten en bedrijven; - innovaties sneller in het onderwijsprogramma vorm krijgen; - de samenwerking is bekrachtigd met een samenwerkingsovereenkomst. Partners binnen AC Duurzaam zijn Alfa-college, Stenden en Hanze Hogeschool en 20 regionale bedrijven. a) projecten uitvoeren onder de naam AC Duurzaam in het kader van duurzaamheid en energie; b) een energieloket opzetten waar potentiële opdrachtgevers terecht kunnen voor advies en waar energiebesparende technieken ook in de praktijk te zien zijn (een locatie in de gemeente Hoogeveen en bij AC Duurzaam, onderwijslocatie); c) een pilot opstarten met als doel maatwerk adviezen uit te brengen aan de eigenaren van bestaande woningbouw m.b.t. energiebesparende maatregelen; d) het uitvoeren van energiescans bij opdrachtgevers en aanbevelingen doen ten aanzien van energiebesparende maatregelen; e) het organiseren van kennisbijeenkomsten met als thema energie en duurzaamheid; f) beschikbaar stellen en inzetten van stagiaires bij de uitvoering van projecten. De samenwerking met bedrijven vraagt om andere vormen van samenwerking om studenten voor de sector te kunnen vasthouden. Betekenisvol leren, waarbij men veel eerder en vaker in aanraking komt met


24

het bedrijfsleven, is hiervoor van doorslaggevende betekenis. Studenten zullen scherper voor ogen moeten krijgen waar men in de toekomst komt te werken, hoe dit werk er uit ziet en wat dit van hen als toekomstig werknemer vraagt. Ervaringen hebben uitgewezen dat dit de motivatie verhoogt om een, in dit geval techniek, opleiding te volgen. Middels co-makership van het bedrijfsleven en het onderwijs, op regionaal georganiseerd en inspelend op regionale ontwikkelingen, vraagstukken en innovaties, zal het onderwijs van de toekomst vorm krijgen. Het nieuwe beleid van het ministerie OCW getuigt hier ook sterk van. Overigens vraagt dit niet alleen om vernieuwing van het onderwijs. Ook bedrijven zullen moeten investeren in hun bedrijf en HRM om aantrekkelijk te zijn voor jongeren die instromen. Voor de korte termijn is er ook een belang om bijvoorbeeld voldoende BBL plekken en vacatures te hebben om studenten aan het werk te krijgen binnen de sector. Deze samenwerking met het bedrijfsleven, in al haar facetten, is de sleutel voor succes. Kargo! (leren en werken) Kargo! betreft de samenwerking binnen voertuigentechniek, met extra aandacht voor bedrijfswagens. Het is ontstaan uit een samenwerkingsverband van Alfa-college, Roelof van Echten College en het particuliere opleidingsinstituut Kreeft. Hierin wordt nauw samengewerkt met het bedrijfsleven. Acties - bedrijvenopdrachten uitbreiden en tevens VMBO-proof maken; - opstarten pilot energiebesparende maatregelen; - organiseren van kennisbijeenkomsten rond thema energie en duurzaamheid (incl. betrekken van het VMBO hierbij); - Samenwerking met het bedrijfsleven versterken en uitbreiden en regionaal co-makership vorm geven als nieuw toekomstig onderwijsconcept. -

Technet kring Hoogeveen (kiezen; leren en werken) (hoort ook bij doel ‘A’) Doel van de samenwerking:  De verwachting bestaat dat samenwerking tussen bedrijven en scholen kan leiden tot: - meer instroom en gediplomeerde uitstroom van deelnemers van techniekopleidingen; - betere loopbaanoriëntatie en aantrekkelijker techniekonderwijs door betere afstemming tussen de opleidingsvraag van bedrijven en de onderwijsprogramma’s;  De regionale verscheidenheid vraagt om een organisatie van samenwerkingsverbanden zo dicht mogelijk bij de betrokken bedrijven en scholen in de regio;  Deze doelstellingen worden uitgedragen met het TechNet programma;  De inspanningen van de in de TechNet kring verenigde onderwijsinstellingen en bedrijven moeten leiden tot een duurzame samenwerking van de bedrijven met de onderwijsinstellingen in de regio;  Bedrijven een belangrijke bijdrage leveren aan de uitvoering van activiteiten zoals verwerkt in het bijgevoegde activiteitenplan;  Via TechniekTalent.nu hiervoor middelen (startbijdrage en instrumenten) zullen worden geboden aan de hand van het door partijen ingediende en door TechniekTalent.nu getoetste activiteitenplan. TechniekTalent.nu heeft als publieke en private opdracht een bijdrage te leveren aan een verbetering van de kwalitatieve en kwantitatieve instroom in het technisch beroepsonderwijs en een gekwalificeerde doorstroom naar het technisch bedrijfsleven. Actie - Uitbreiden van het aantal bedrijven dat binnen Technet deelneemt; - Uitbreiden van het aantal activiteiten gericht op ‘kiezen voor techniek’.


25

12.

Sub regio Emmen

MBO Drenthe College Hondsrug College Esdal College

Foto: sfeerimpressie van techniekopleiding verspaning Drenthecollege

Ambities en doelen langere termijn 2014-2020 In de sub regio Emmen stellen de drie samenwerkende onderwijsinstellingen de volgende doelen: a) versterken van de doorlopende leerlijn PO-VMBO-MBO en de basis leggen voor het invoeren van de technologieroute; b) verbonden met het vorige doel is het transformeren van de VMBO-theoretische leerweg naar een vorm vergelijkbaar met de Tech-MAVO; c) kwaliteitsverbetering en een doelmatige inrichting van de fysieke infrastructuur – technieklokalen en uitrusting – realiseren en een macrodoelmatige inrichting van het beroepsonderwijs – VMBO-MBO – in de sub regio Emmen. d) Verder investeren in het intensiveren van de samenwerking met het bedrijfsleven om inhoudelijke inbreng binnen het onderwijs en bijdragen aan een goed aansluitend curriculum te realiseren en om ‘kiezen voor techniek’ krachtig vorm te kunnen geven.

Toptechniek in Bedrijf tot juni 2015 In het kader van TiB zijn, gekoppeld aan bovenstaande lagere termijn doelen, de volgende korte termijn doelen en resultaten gesteld:


26

Doelen TiB Emmen 5) Het verder ontwikkelen van de doorlopende leerlijnen PO-VMBO-MBO 6) Het ontwikkelen van een diagnose-instrument bètatalent 7) Het ontwikkelen van het concept TechMavo 8) Het ontwikkelen van een concept waarmee een macro-doelmatige inrichting op subregionaal niveau van VMBO Techniek in samenwerking met het MBO gerealiseerd kan worden

Resultaten TIB Emmen 5) Een werkbaar inhoudelijk programma VMBO BB/KB-MBO is opgeleverd 6) Er is een keuze gemaakt voor een krachtig en werkbaar diagnose-instrument bètatalent 7) Het concept TechMavo is gereed 8) Er is een eerste plan opgeleverd waarmee een macrodoelmatige inrichting van het VMBO i.s.m. het MBO wordt uitgevoerd De doelen en de daaraan gekoppelde acties 2014-2020 staan hieronder nader toegelicht. De korte termijn doelen van TiB maken daar onderdeel van uit. De nummering verwijst naar de langere termijn doelen zoals hierboven beschreven.

Actielijnen

Ad. A

Doorlopende leerlijnen PO – VMBO – MBO

In de sub regio lopen meerdere projecten en initiatieven die, gebundeld, ertoe bijdragen dat er een adequate doorlopende leerlijn PO-VMBO-MBO ontstaat. Middels Toptechniek in Bedrijf zijn de onderwijsinstellingen in samenwerking met het bedrijfsleven in staat om deze versneld (verder) vorm te geven en/of te borgen. Hieronder volgt de toelichting. Telkens zijn de acties die extra worden ondernomen, aangegeven. Vertrekpunt Drenthe College Techniek heeft de ambitie om in Emmen een Techniek Centrum Emmen (kortweg TCE) in te richten. Het vmbo en mbo onderwijs en het bedrijfsleven werken hierin nauw samen om meer leerlingen voor de techniek te interesseren in deze regio. Dit is noodzakelijk omdat de regio een demografische uitdaging kent: er is enerzijds sprake van vergrijzing en anderzijds van ontgroening. De komende jaren zet deze ontwikkeling versneld in. Om er zorg voor te dragen dat vraag en aanbod ook in de toekomst goed op elkaar zijn afgestemd is het noodzakelijk dat het MBO goed en voldoende gekwalificeerd technisch personeel voor deze regio opleidt. Drenthe College en ook de VMBO scholen Hondsrug College en Esdal College onderkennen het belang van een goed functionerende en aantrekkelijke doorlopende leerlijn, juist in deze regio. Zuidoost Drenthe behoort tot een risicogebied met veel ontwikkelingsachterstanden. Meer dan in andere regio’s blijken leerlingen in deze regio te “stapelen”. Nu het bekostigingsmodel binnen MBO wordt aangepast, zal stapeling van niveaus moeilijker blijken. Eens te meer zal de leerling eigenlijk direct op de goede plek en op het goede niveau in het onderwijs moeten arriveren. Een goede doorlopende leerlijn vanuit vmbo naar mbo, waarbij mbo-eerstof reeds in het vmbo wordt ondergebracht, maakt de overstap binnen het cascademodel nog mogelijk van niveau 2 naar 3. Hierbij speelt ook nog eens de landelijke tendens dat de startkwalificatie niveau 2 voor de meeste wekgevers onvoldoende is om iemand als beginnend beroepsbeoefenaar aan te stellen.


27

Ambitie Drenthe College Techniek heeft in samenwerking met Hondsrug College en Esdal College de ambitie om zo veel mogelijk leerlingen een niveau 3 diploma te laten halen en het percentage leerlingen dat via de theoretische leerweg voor techniek kiest verhogen. Langs meerdere wegen willen we deze ambitie waarmaken: Door het ontwikkelen en in de praktijk brengen van een nieuw onderwijsconcept en het versterken van LOB binnen de geïntegreerde Vakschool Techniek; Verder doorontwikkelen van de doorlopende leerlijn PO-VMBO-MBO en in het bijzonder het Esdal College betrekken bij het realiseren van doorlopende leerlijnen voor de verschillende richtingen (specifiek installatietechniek); Specifiek: extra inspanningen om de VMBO-MBO programma’s Bouwtechniek – in het licht van nieuwe exameneisen – opnieuw af te stemmen; Het ontwikkelen van Tech-Mavo als onderwijsconcept. Hieronder volgt een nadere toelichting. Ad.A.1) Doorlopende leerlijn PO-VO-bedrijfsleven. Het project PO-VO-Bedrijfsleven loopt al enkele jaren. Hierin werken de onderwijspartners Hondsrug College, Esdal College, Techniek-PABO van Stenden Hogeschool, Drenthe College en veertien basisscholen samen. De gehele onderwijskolom is hiermee vertegenwoordigd. In dit project nemen bijvoorbeeld leerlingen uit groep 7 en 8 van het PO deel aan door het VO verzorgde activiteiten gericht op oriëntatie en keuzebegeleiding voor technische opleidingen en beroepen. Basisscholen worden ondersteund bij het aanbieden van het Wetenschap & Technologie curriculum, technieken bètatalenten worden vroegtijdig ontdekt en docenten PO en VO bevorderen gezamenlijk hun deskundigheid op dit vlak. Overigens hoort hier ook bij genoemd de invoering van het 3D printing project. Dit project slaat zeer goed aan binnen het PO. In korte tijd hebben zich veel scholen gemeld om hier aan mee te doen. Hier hoort ook een lessenserie bij. Het project lijkt een vliegwiel te worden om techniekonderwijs binnen het PO versneld op de agenda te krijgen. Ook het VMBO wil hier sterker op inzetten. Voor dit project hebben we ons voor de komende jaren de volgende doelen gesteld:  

het verder ontwikkelen van doorlopende leerlijnen; het ontwikkelen van een diagnose-instrument bètatalent;

Dit draagt, naast het doel van het versterken van de kwaliteit van het Techniekonderwijs, bij aan het hoger liggende doel namelijk het verhogen van het percentage leerlingen die in VO en vervolgonderwijs voor de bèta / techniek richting kiest. Dat levert onder meer de volgende producten op:  diagnose-instrument bètatalent;  competentiescan leraren W&T;  leerlingvolgsysteem;  systeem deskundigheidsbevordering docenten;  bijdrage aan curriculum W&T.


28

Acties Versnellen van de ontwikkeling van de doorlopende leerlijn PO-VO-MBO-bedrijfsleven Het versnelt ontwikkelen en realiseren van de producten die hierbij horen, inclusief de deskundigheidsbevordering die daarbij hoort. Uitbreiden van het 3 D printing project, ook in het VMBO. N.b. Samen met de in de hierna in de alinea’s ‘Ad.A.2’ t/m ‘Ad.A.5’ beschreven acties die op de doorlopende leerlijnen gericht zijn, vormt ‘Ad.A.1. PO-VO-bedrijfsleven’ een pakket aan acties gericht op dit doel. De onder Ad.A.2 t/m Ad.A.4 beschreven acties zijn meer specifiek gericht op doelgroepen/niveaus. Ad.A.2) Onderwijsconcept en LOB. Het Drenthe College heeft ervoor gekozen om de Vakschool Techniek op te richten. Dit komt voort uit een recent project ‘Betaalbaar en inspirerend onderwijs, niveau 2’ (BIO), waarin men een nieuw onderwijsconcept heeft uitgeprobeerd en loopbaanoriëntatie en –begeleiding (LOB) nieuw heeft vorm gegeven. In die Vakschool komen alle niveau 2 leerlingen van Werktuigbouw, Elektrotechniek en Installatietechniek (WEI) samen. Daarnaast nemen ook de ICT opleiding niveau 2/3 en de chauffeursopleiding deel. Hiermee krijgt de vakmanschapsroute vorm. Binnen dit cluster van opleidingen is gekozen voor: Een pedagogisch/didactisch onderwijsconcept waarbij de leerstijl van de leerling voorop staat. De kern van dit concept is het leren in de praktijk waarbij goed gekeken wordt hoe de leerling leert. Tevens is LOB een belangrijk uitgangspunten van deze vorm van onderwijs. Door betekenis te geven aan wat men in de praktijk ziet en ervaart en hierop reflecteert, krijgt leren in de praktijk betekenis. Actie Het doorontwikkelen en verdieping realiseren van het onderwijsconcept en LOB. Ad.A.3) Doorlopende leerlijn vanuit VMBO-BB. Daarnaast wordt intensief samengewerkt met het Hondsrug College – het Vakcollege - om een doorlopende leerlijn vanuit VMBO-BB te realiseren. Hierbij halen de onderwijsinstellingen overlap uit het curriculum en versnellen, waar dit mogelijk is, het traject vmbo-mbo. Ten aanzien van dit laatste haalt men MBO-leerstof naar voren door dit voor een deel te programmeren in het derde en vierde leerjaar van het VMBO. Voor de leergebieden ICT, Metaal en Elektro is de doorlopende leerlijn in ontwikkeling. Actie Die ontwikkeling willen we van TiB versnellen. Het ligt in de bedoeling om een soortgelijk traject te starten met Esdalcollege vanuit installatietechniek. Daartoe zijn op dit moment nog geen middelen beschikbaar. Met de inzet van TiB kan dit alsnog versneld worden gerealiseerd. Ad.A.4) Afstemming inhoudelijk (examen)programma Bouwtechniek. Binnen de onderwijsrichting Bouwtechniek bestaat een vaste overleggroep vanuit het VMBO en het MBO. Vertegenwoordigers van Hondsrug College, Esdal College, De Nieuwe Veste (Coevorden) en het Drenthe College stemmen de programma's in het VO af op die in het MBO. Actie De komende periode zal deze groep extra moeten investeren in deze afstemming omdat zowel de examenprogramma's in het VMBO als die in het MBO voor een grote aanpassing staan. De partners moeten dit vertalen naar leerinhoud en zullen in dit kader ook het nodige aan ontwikkeling van leermiddelen doen.


29

Ad.A.5) CIV en doorstroom HBO. Naast de samenwerking met het VMBO werkt Drenthe College ook al langer samen met de Stenden Hogeschool binnen het cluster Laboratoriumtechniek. Daarnaast is recent de ontwikkeling van een Centrum voor Innovatief Vakmanschap ‘Centrum Duurzame Chemische Techniek’ gestart. Deze is er op gericht om binnen de procestechniek en werktuigbouw een betere doorstroom naar HBO mogelijk te maken. Actie De in deze alinea genoemde ontwikkeling valt niet onder Toptechniek in Bedrijf. Zij is hieraan wel gerelateerd. Bekostiging vindt plaats vanuit het Regionaal Investeringsfonds MBO.

Ad.B

Leerlijn techniek & technologie onderbouw-bovenbouw TL; vormgeven van TechMavo

Deze actielijn bestaat uit twee onderdelen: 1) het uitvoeren van een verkenning om binnen de theoretische leerweg techniek & technologie vanaf klas 1 vorm te geven om daarmee rendement te behalen (‘weglek’ van bètatalent die geïnteresseerd zijn in techniek); 2) het versneld vormgeven van een TechMAVO. Ad.B.1) Verkenning doorlopende leerlijn PO-VO-MBO techniek & technologie. Het ontwikkelen van doorlopende leerlijnen techniek & technologie is een speerpunt. De beide VMBO scholen Hondsrug College en Esdal College ervaren als grootste knelpunt binnen de TL-opleidingen dat er in de onderbouw een 'lek' is. Hierdoor worden leerlingen met belangstelling voor techniek pas in de bovenbouw naar behoren bediend. Bij veel leerlingen is die initiële interesse dan weggeëbd, signaleren de scholen. In de bovenbouw TL is het onderwijs in de sector Techniek voorts vrij algemeen van aard, waardoor er ook een gebrekkige aansluiting is met diverse opleidingen van het MBO (zie ook toelichting hierboven onder A.1 t/m A.4). Daarom willen we onderzoeken of het mogelijk is binnen de TL een leerlijn techniek & technologie te starten die in de onderbouw in klas 1 begint en na klas 2 aansluit op het huidige technologieprogramma dat op beide TL-afdelingen van Hondsrug College en Esdal College bestaat. Doordat het onderbouwcurriculum in deze leerlijn ook een nadrukkelijke technische component krijgt, wordt het techniektalent dat vanuit de basisschool komt behouden. In de bovenbouw heeft deze leerlijn eveneens een aangepast curriculum waarbij er aansluiting ontstaat met de kwalificatiestructuur van het Drenthe College. Dit zowel op inhoud als op vaardigheden (ontdekken, onderzoeken, ontwerpen, ondernemen). Een vorm van TechMavo is wat de VMBO’s voor ogen staat (zie onder Ad.b). Bij de ontwikkeling van deze leerlijn onderbouw-bovenbouw moet ook het regionale bedrijfsleven worden betrokken, zowel in het verstrekken van praktijkopdrachten waar leerlingen mee aan de slag kunnen als in het leggen van de verbinding met de arbeidsvraag in de regio. Alleen zo kan een duurzame en krachtige leerlijn techniek & technologie tot stand komen die doorloopt naar het MBO en de arbeidsmarkt (zie onder .


30

Actie De drie onderwijspartners en een vertegenwoordiging van het bedrijfsleven vormen een werkgroep. Deze ontwerpt vanuit een gedeelde visie een eerste concept voor de genoemde doorlopende leerlijn onderbouwbovenbouw en schetsen daarbij ook de contouren van het bijbehorend curriculum. Dit onderzoek zal zo spoedig mogelijk starten en zal tegen het einde van het schooljaar afgerond zijn. Dit moet erin resulteren dat in het schooljaar 2015-16 het voorbereidende werk voor invoering kan worden gedaan: ontwerpen en/of aanpassen van praktijkruimtes in samenwerking met de vakcolleges en het Drenthe College; het vaststellen van een aangepaste lessentabel voor deze leerlijn; en de bekostiging ervan borgen.

Ad.B.2 Tech-Mavo concept Op het directieniveau van de vmbo’s en het MBO Drenthe College is gekeken of de VMBO-theoretische leerweg nog meer een ‘techniek-achtige’ inkleuring kan krijgen (zie Ad.B.2), zodat leerlingen (nog)meer voorgesorteerd worden op MBO techniek. De intentie ligt er om te kijken of we in deze regio naar analogie van het TechMavo-concept de doorlopende leerlijn ‘techniek & technologie’ – technologieroute – kunnen realiseren. Nota bene, dit gaat een stap verder dan de onder hiervoor beschreven actie ‘Ad.B.1’ doorlopende leerlijn onderbouw-bovenbouw, namelijk het TechMavo-concept in haar volle breedte invoeren. Actie In de projectperiode van TiB gaan de onderwijspartners dit concept versneld uitwerken en verkennen of het haalbaar is dit in te voeren.

Ad.c

Project ‘State of the art technisch onderwijs’; fysieke infrastructuur en doelmatige inrichting

Fysieke infrastructuur en doelmatige inrichting onderwijs De kwaliteit van praktijkruimtes en outillage voor de technische vakken binnen de vakcolleges - Esdal College en Hondsrug College - en Drenthe College vormen een wezenlijke voorwaarde voor aantrekkelijk en doeltreffend technisch onderwijs. Hiermee sluit men beter aan bij MBO vervolgonderwijs en de techniek – machines, materialen, gereedschappen en omgeving - bij bedrijven. Om dit te realiseren zijn goed geoutilleerde praktijkruimtes nodig. De kwaliteit van deze praktijkruimtes en outillage is een voortdurende bron van zorg: gebruik van ruimtes, soms verouderd machinepark, weinig investeringsruimte ten aanzien van onderhoud en vernieuwen machinerie en niet kunnen inspelen op bijvoorbeeld nieuwe moderne duurzame technologie zoals die wel al bij het bedrijfsleven is terug te vinden. Kortweg gezegd: de voorwaarden zijn onvoldoende aanwezig waarin we leiden leerlingen opleiden voor banen in de toekomst. Hierdoor heeft het technisch onderwijs niet de wervingskracht voor leerlingen die het zou moeten hebben. Alleen via een bundeling van financiële middelen en de fysieke ruimte van de twee vakcolleges en het Drenthe College is een duurzame oplossing en moderne opleidingsinfrastructuur te realiseren. Dit besef wordt gedeeld door de drie partners, die zich op hun beurt wel afvragen hoe deze gerealiseerd kan worden. De gedachten gaan uit naar een sub regionale macrodoelmatige oplossing voor de VMBO-MBO techniekopleidingen.


31

Actie Er zal door de drie partners een ‘kwartiermeester’ worden aangesteld die in overleg met de schoolleidingen en docentteams: 1. een inventarisatie maakt van de huidige situatie en knelpunten; 2. een beeld gaat schetsen van de gewenste praktijkruimtes en outillage welke voldoet aan state of the art en welke inspeelt op nieuwe (duurzaamheids-) technologieën. 3. een beeld schetsen van het aangepaste curriculum met een doorgaande leerlijn vmbo/mbo (zie onder actielijnen ‘A’ en ‘B’) . 4. een schatting gaat maken van de benodigde investeringen. Dit onderzoek heeft een looptijd van zes maanden. De kwartiermeester - geleverd worden door 1 van de 3 partners – zal per maand een voortgangsoverleg hebben met de schoolleiding. Om draagvlak en participatie te krijgen zullen de drie docentteams een aantal dagen gefaciliteerd worden om mee te denken en de plannen te toetsen op haalbaarheid.

Ad.d

Samenwerking met bedrijfsleven

Binnen de actielijnen A t/m C neemt de betrokkenheid van het bedrijfsleven een belangrijke plaats in. Samenwerking zoeken met bedrijfsleven is dan ook een speerpunt in de sub regio. Zo grijpen de hierboven toegelichte ontwikkelingen op elkaar in. Samenwerking met regionale bedrijfsleven draagt bij aan betere aansluiting onderwijs-arbeidsmarkt. Dit uit zich in onderwijs dat middels doorlopende leerlijnen goed aansluit bij wat de regionale arbeidsmarkt vraagt, een curriculum dat hier op inspeelt, een moderne uitrusting van praktijkruimtes en in een krachtige praktijkomgeving en doordat leerlingen goed weten hoe het bedrijfsleven er uit ziet (loopbaanoriëntatie binnen bedrijven). BedrijfsVakschoolTechniek Een belangrijk initiatief van samenwerking met het bedrijfsleven is de oprichting BedrijfsVakschoolTechniek (kortweg: BVT). Een dertiental verspaningsbedrijven hebben zich hierin verbonden samen met het Drenthe College. De bedrijven geven actief vorm en inhoud aan het verspaningscurriculum. Binnen de grenzen van wat er momenteel mogelijk is, zijn hiermee ook regionale accenten in de opleiding geborgd. Het betreft hier de crebo’s Verspanen en Allround Verspanen. De opleidingen worden gegeven door het MBO Drenthe College en de leerlingen krijgen een baangarantie vanuit de BVT. Bovendien stelt het bedrijfsleven machines beschikbaar die in het onderwijs worden ingezet. AOT en Raad van Advies Bedrijfsleven Daarnaast werkt het Drenthe College al langer binnen haar AOT opleiding met een Raad van Advies, waarin sterke vertegenwoordigers uit het bedrijfsleven zitting hebben. Deze Raad geeft inhoudelijke input voor het curriculum. Dit model hebben is voor alle onderwijsteams geadopteerd. Op deze wijze verduurzaamt het Drenthe College het contact met het bedrijfsleven en borgt het dat er een goede afstemming tussen enerzijds wensen van het regionale bedrijfsleven en anderzijds het curriculum. Techniek Sociëteit Gemeente Emmen heeft het initiatief genomen om de Techniek Sociëteit op te richten en te faciliteren. Dit is een netwerkorganisatie van bedrijfsleven in Metaal-Werktuigbouw, Elektrotechniek, en Installatietechniek. Hier verkent men met elkaar hoe Techniek in de regio beter is te positioneren en laat men zich bijvoorbeeld op thema’s als innovatie inspireren. Het Drenthe College Techniek neemt hieraan deel. Door een actieve samenwerking met het (sub)regionale bedrijfsleven heeft de regio een stevige basis gelegd voor het nieuwe onderwijsbeleid van het ministerie OCW om verdere regionale inbreng van het bedrijfsleven in en flexibilisering van het onderwijs te stimuleren.


32

Technet-kring: techniekactiviteiten gericht op instroom/werving De TechNet-kring Emmen wordt aangestuurd door Esdal College, Hondsrug College en Drenthe College. Daarnaast heeft het bedrijfsleven een prominente positie binnen deze kring, onder andere middels vertegenwoordiging door het Parkmanagement Emmen (VPB) die zo’n 400 bedrijven vertegenwoordigt. Doelstelling is om activiteiten te ontplooien die de instroom in Techniek vergroten. Te denken valt aan: BetaMentality programma; Technic4You; Girls Day. Actie Het verder versterken van samenwerking tussen het bedrijfsleven en het onderwijs, waarbij het bedrijfsleven actief bijdraagt aan onderwijsinhoud (b.v. praktijkopdrachten inbrengt) en regionale inkleuring van het curriculum. Het aantal bedrijven dat deelneemt aan de Technet-kring zich uitbreidt (per tafel/techniekrichting georganiseerd) en onderwijs-bedrijfsleven gezamenlijk nog meer acties in gang zetten om meer leerlingen te interesseren voor techniek.


33

13.

Sub regio Assen

Drenthe College CS Vincent van Gogh Dr. Nassau College

Foto:

Het nieuwe TT-instituut in Assen van het Drenthecollege

Ambities en doelen langere termijn 2014-2020 De gezamenlijke onderwijsinstellingen VMBO en MBO, Drenthe College, CS Vincent van Gogh, en Dr. Nassau College stellen zich de volgende doelen: a) Het realiseren van een doorlopende leerlijn VMBO-MBO; b) Realiseren van meer docentenstages in het bedrijfsleven; c) De samenwerking met het bedrijfsleven versterken; - (subdoel) Het versterken van Techniekpact Assen (TPA; dit is de naam van de technetkring in de sub regio), door onder andere het aantal deelnemende bedrijven te laten toenemen en ook het primair onderwijs te betrekken. - (subdoel) Implementatie en benutten van Techfinder als digitaal portal voor krachtig lesmateriaal Techniek

Toptechniek in Bedrijf tot juni 2015 In het kader van TiB zijn, gekoppeld aan bovenstaande lagere termijn doelen, de volgende korte termijn doelen en resultaten gesteld:


34

Doelen TiB Assen 5) Het verder ontwikkelen van de doorlopende leerlijnen VMBO-MBO 6) Het realiseren van docentenstages VMBO-MBO bij het bedrijfsleven 7) Het verder ontwikkelen van Techniek Pact Assen als samenwerkingsstructuur tussen onderwijs, bedrijfsleven en gemeente 8) Het implementeren, vullen en gebruiken, van Techfinder bij onderwijsinstellingen, ouders en andere gebruikers en aanbieders

Resultaten TIB Assen 5) Een werkbaar inhoudelijk programma VMBO BB/KB-MBO is opgeleverd 6) Er is een begin gemaakt met 2 praktijkstages – koppels VMBO-MBO (= 2 x 2 docenten) – bij het regionale bedrijfsleven 7) Er is naast het activiteitenprogramma een visie en meerjarenplan TPA opgesteld en het aantal deelnemende bedrijven is met 25% toegenomen 8) - Er is een beknopt communicatieplan Techfinder opgesteld; - Techfinder is geïmplementeerd, het aanbod van TPA is op Techfinder geplaatst en gebruikersgroepen zijn geïnformeerd De doelen en de daaraan gekoppelde acties 2014-2020 staan hieronder nader toegelicht. De korte termijn doelen van TiB maken daar onderdeel van uit. De nummering verwijst naar de langere termijn doelen zoals hierboven beschreven.

Vertrekpunt Het Drenthe College heeft de afgelopen jaren stevig geïnvesteerd in haar techniekonderwijs. Men heeft een volledig nieuw TT-instituut gebouwd in Assen op het TT circuit.. Met name de automotive opleidingen in samenwerking met het bedrijfslven en Innovam, zijn hier gecentreerd. In dit kader heeft er ook macrodoelmatige uitruil van techniekopleidingen plaatsgevonden. De opleiding bedrijfsauto techniek (naast autotechniek) is naar het Alfa-college gegaan en de opleiding motor- (was ook onderdeel van Alfa-college) en autotechniek wordt door Drenthe College verzorgd. Binnen de opleiding komen sport, sensortechnologie, duurzaamheid en de modernste (motor en auto)technieken samen. Beide VMBO scholen maken ook gebruik van de nieuwe en moderne faciliteiten van het TT-instituut. Ook het onderwijs van het VMBO wordt meer en meer op elkaar afgestemd. Dat geldt zeker voor het Vakcollege Techniek (Dr. Nassau) en ook in sterkere mate begint dit te gelden voor het CS Vincent van Goghcollege, die met een andersoortig onderwijsconcept werkt (zie bij ‘doorlopende leerlijn’)

Ad.a)

Werken aan aansluiting en doorlopende leerlijn vmbo-mbo.

Ook in de sub regio Assen is een begin gemaakt door het DC om samen met de vmbo-scholen zorg te dragen voor een betere aansluiting en doorlopende leerlijnen VMBO-MBO. Hierin trekt men als vmbo’s nu samen op. Beide vmbo-scholen verschillen sterk voor wat betreft het onderwijsconcept Techniek: Dr. Nassaucollege werkt vanuit het Vakcollege Techniek onderwijsconcept en de Mavo(+) en CS Vincent van Gogh juist intersectoraal met in de onderbouw een programma van praktische sectororiëntatie en in de bovenbouw met Techniek&Commercie. Hierdoor worden keuzes van leerlingen voor een opleidingsrichting – ook voor techniek – uitgesteld.


35

Een van de uitgangspunten van het Vakcollege (Dr. Nassau College) is het samen met een mbo-partner opzetten van een doorlopende leerlijn. Het Dr. Nassau College heeft daartoe het Vakcollege opgezet in nauwe samenwerking met het Drenthe college. Inhoudelijk betekent dat de curricula afgestemd worden, de programma’s worden uitgelijnd en de vaardigheden en competenties in elkaars verlengde ontwikkeld worden. Voor leerlingen geeft dit één doorlopende leerlijn waarbij leerlingen van het eerste leerjaar al op een veel praktischer manier aan de slag gaan en een leerlijn doorlopen van zes jaar. LOB is daar een essentieel onderdeel van. Hiermee geven we ruimte voor verbreding en verdieping van het onderwijsaanbod. Een en ander kan ook resulteren in een versnelde doorlopende leerlijn vmbo-mbo voor de excellente leerling, waarbij het bekostigingsmodel MBO de mogelijkheid biedt om deze leerlingen een MBO-3-diploma te bieden. Actie -

Ad.b

Versnellen en versterken van de acties gericht op het realiseren van doorlopende leerlijnen van het Dr. Nassaucollege en verbreden van deze actie richting VMBO CS Vincent van Gogh met het MBO Drenthe College. Docentenstages

In het platform TechniekPact Assen (TPA, technetkring) werken MBO, VO en bedrijfsleven krachtig samen om de onderlinge aansluiting te verbeteren en bij het realiseren van doorlopende leerlijnen. Een van de speerpunten die binnen de TPA zijn geformuleerd is om docenten krachtige leerervaringen in de praktijk op te laten doen. Dit komt echter nog onvoldoende van de grond. Docenten hebben kennis en ervaring nodig van het gehele traject van PO tot en met arbeidsmarkt. Veel docenten hebben immers de ‘klassieke carrière’ doorlopen van in- naar voor de schoolbanken en niet of nauwelijks ervaring in het bedrijfsleven. Daarmee hebben zij onvoldoende zicht op waar leerlingen voor worden opgeleid. Docenten zijn cruciaal in het keuzeproces van leerlingen. Als docenten geen gedegen zicht hebben op de vervolgopleiding en het werkveld waar hun leerling in terecht komen, is het moeilijk vanuit een goede doelstelling onderwijs te verzorgen. Juist bij docenten die algemeen vormende vakken geven is er een stevige lacune op dit gebied. Met het initiatief extra docentenstages willen de VMBO-scholen en het MBO docenten VO en MBO aan elkaar koppelen en hen vervolgens een werkstage aanbieden op een technisch bedrijf. Het idee is dat een koppel docenten een week in twee bedrijven werkt en daarmee eigen ervaring opdoet binnen technische bedrijven. Geladen met deze ervaring is een docent beter in staat een lesprogramma samen te stellen wat meer gericht is op de toekomst van leerlingen. Bottleneck bij dit initiatief was tot nu toe dat docentenstages eigenlijk alleen mogelijk zijn als er structureel vervanging voor docenten wordt georganiseerd. Het grootschalig organiseren van docentestages loopt vast op het primaire belang van leerlingen: les krijgen. Door op korte termijn het draaiboek voor de docentenstages te ontwikkelen en vervolgens binnen de projectperiode TiB er 2x2 uit te voeren (2x2 koppels) wordt een stevige basis gelegd voor verdere uitvoering. Tevens wordt naar een structurele financiering van de docentenstages gezocht. Als dit project een aantal jaren draait is de ervaring van docenten structureel toegenomen. Daarna is het voldoende om contacten te onderhouden en nieuw benoemde docenten stages aanbieden. Op termijn kunnen scholen dit dan weer uit eigen middelen financieren. Actie -

Ontwikkelen draaiboek docentenstages – VMBO-MBO – in het bedrijfsleven (i.s.m. het bedrijfsleven); Realiseren dat alle techniek docenten VMBO-MBO een praktijkstage hebben gelopen


36

Ad.c 

Versterken van Techniekpact Assen (Technetkring)

In Assen is twee jaar geleden Techniekpact Assen (Technetkring) als initiatief van het onderwijs en bedrijfslevenin gestart. De beide VMBO’s Dr. Nassaucollege, CS Vincent van Gogh (vmbo’s), MBO Drenthe College, vertegenwoordigers van de bedrijven in Assen, parkmanagement en gemeente Assen nemen hierin deel en werken aan hun samen opgestelde agenda. Het Drenthe College doet de coördinatie. Het afgelopen jaar heeft men bijvoorbeeld een Technics4U dag georganiseerd. Dat heeft er bijvoorbeeld toe geleid dat beide vmbo’s gebruik mogen maken van de zeer modern geoutilleerde (virtuele)las faciliteiten van één van de deelnemende bedrijven. Doel is onder meer om het aantal deelnemende bedrijven aan het TPA te laten toenemen. Vanuit het MBO constateren we al langere tijd dat de instroom binnen Techniek achterblijft. Met name het aantal meisjes dat kiest voor de Techniek is klein. Deze doelgroep is moeilijk te enthousiasmeren voor Techniek. In het Techniekpact Assen (TPA) is dan ook als activiteit opgenomen dat we een Girls-day willen organiseren. Eerdere pogingen leverden te weinig animo op. We gaan het VHTO benaderen om voor ons een Girls-day te organiseren. VHTO heeft veel expertise op dit terrein en proberen op deze manier meisjes in PO en VMBO voor Techniek te interesseren. Onderdeel hiervan is ook speeddaten op het VMBO en moeder benaderen in verband met keuze voor techniek. Op deze wijze verwachten de leden van TPA een duurzame instroom te garanderen. Immers, er dreigt een tekort van goed gekwalificeerde beroepsbeoefenaren.



Daarnaast wil TPA Techfinder inzetten voor het ontsluiten van techniekactiviteiten in de regio, les- en filmmateriaal en ander aanbod dat in deze digitale portal te vinden is. Hiermee krijgt het beroepsonderwijs extra mogelijkheden om het techniekonderwijs aantrekkelijk te maken. Acties -

-

Uitvoeren van de acties binnen TPA vastgesteld; Actief interesseren van meisjes voor techniek, onder andere door hulp van externe experts (VHTO) in te zetten. Onderdelen zijn ook ‘speeddaten’ op het VMBO en moeders actief benaderen in verband met het keuzeproces; Het aantal bedrijven dat actief deelneemt in TPA laten toenemen en meer gastlessen door bedrijven organiseren; Implementatie en deelnemen aan het vullen van en ontsluiten van Techfinder.


37

Bijlagen: Bijlage I Bijlage II Bijlage III Bijlage IV

Bijlage V

Gespecifieerd overzicht aantallen VMBO en MBO deelnemende onderwijsinstellingen Drenthe Beknopt overzicht van initiatieven en samenwerkingsverbanden in de respectievelijke sub regio’s Samenvatting Overzicht Doelen Techniekpact Noord Nederland Korte samenvatting Doe-agenda: operationele agenda behorend bij Techniekpact Noord Nederland

De samenwerkingsovereenkomsten MBO-instellingen Drenthe en betrokken VMBOscholen zijn separaat toegevoegd


38

Bijlage I Cijfers VMBO en MBO gespecificeerd naar jaar/niveau/school(sub regio) Regio Assen Dr. Nassau college Vmbo KB/BB Vmbo TL (vakcollege)

Jaar 1

Jaar 2

Jaar 3

Jaar 4

Totaal 2014/2015

93 87

94 87

108 114

143 159

438 447 885

CS Vincent van Gogh Vmbo KB/BB Vmbo TL (vakcollege)

Jaar 1

Jaar 2

Jaar 3

Jaar 4

87 117

84 87

83 96

91 115

Totaal 2014/2015 345 415 760

Regio Hoogeveen Wolfsbos

Jaar 1

Jaar 2

Jaar 3

Jaar 4

Totaal 2014/2015 556 500 = 1056

Vmbo KB/BB Vmbo TL (vakcollege)

126 107 = 233

168 134 = 302

135 132 = 267

127 127 = 254

R.van Echten

Jaar 1

Jaar 2

Jaar 3

Jaar 4

Vmbo KB/BB Vmbo TL ISP)

189 59

159 80

174 73 Techniek modules: 45 Voertuigen: 17

149 75 Techniek modules: 22 Voertuigen: 24

Totaal 2014/2015 671 287

958 Regio Emmen Esdal College Vmbo KB/BB Vmbo TL Emmen (vakcollege) Emmen Vmbo KB/BB Vmbo TL Klazienaveen (vakcollege) Klazienaveen

Jaar 1

Jaar 2

Jaar 3

Jaar 4

Totaal 2014/2015

126 20

149 6

150 48

165 53

590 127

43 35

36 16

42 26

57 36

178 113 1008

Hondsrug College

Jaar 1

Jaar 2


Jaar 3

Jaar 4

Totaal 2014/2015

39

Vmbo KB/BB (=vakcollege Vmbo TL

137

131

168

160

591

97

97

83

99

376 967

Drenthe college Regio Assen en Emmen Drenthe college team Bouwkunde ICT/mediavormgever niveau 3 en 4 Proces, lab en AOT Pocestechniek in company open leren MVT TT instituut Werktuigbouw en elektrotechniek niveau 4 Niveau 2 opleidingen werktuigbouwkunde, elektro/install, ICT en transport Schilderen, afbouw en stucadoors

1e jaars

2e jaars

3e jaars

4e jaars

Totaal

76 120

49 103

23 73

30 0

92

92

35

26

178 296

150 129 181

139 190

36 6

18

322 377

84

161

47

53

345

69

68

9

395

146 1814

395

Alfa-college Regio Hoogeveen Alfa-college Bouwkunde

1 e klas

2 e klas

3 e klas

4 e klas

Totaal

34

42

7

9

Metaal

66

21

87

Elektrotechniek

44

46

90

ICT

34

19

14

15

82

Engineering

45

42

36

32

155

66 (N2)

44(N3)

54(N4)

164

102 (N2)

32 (N3)

46 (N4)

181

Middenkader Bouwkunde

Motorvoertuigen T&L

76 13

17

totaal


46

881

40

Bijlage II Ontwikkelingen en situatie nu (hoofdlijnen) Hieronder een aantal relevante actuele ontwikkelingen in de drie regio’s Emmen, Assen en Hoogeveen, MBO, VMBO (en PO en HBO) en samenwerking met het bedrijfsleven. De vormen van samenwerking en initiatieven hieronder toegelicht zijn er op gericht om: - moderne techniekopleidingen vorm en inhoud te geven en contextrijk leren daadwerkelijk te realiseren, mede via publiek-private samenwerking; - doorlopende leerlijnen op alle niveaus te realiseren; - professionalisering van docenten die geworteld zijn in de praktijk van het bedrijfsleven te bereiken; - versterken van de infrastructuur die onder de samenwerkingsverbanden liggen; - de relaties MBO-VMBO-bedrijfsleven te versterken (waarbij het vmbo nauwer betrokken wordt bij relaties die er zijn en ontstaan tussen MBO-bedrijfsleven); - uiteindelijk zowel in kwalitatieve als kwantitatieve (toename aantal techniekleerlingen) zin te groeien. Beknopt overzicht: MBO Drenthe College Emmen, VMBO (PO/HBO) en bedrijfsleven -

Aansluiting en doorlopende leerlijn. Drenthe College (DC) is samen met de vmbo-afdelingen van Hondsrugcollege en Esdalcollege bezig om de aansluiting tussen deze beide vmbo’s en DC te versterken en toe te werken naar een doorlopende leerlijn gekoppeld aan de niveaus. Alle drie onderwijsinstellingen nemen deel aan de Begeleidingsgroep Techniekpact in de arbeidsmarktregio Drenthe. De investeringen die dit met zich meebrengen worden gedaan uit eigen middelen.

-

Meisjes en techniek. DC investeert ook extra in het po en vo als het gaat om meisjes naar techniekopleidingen te krijgen. Tevens verzorgt zij in het voorliggende onderwijsveld van po en vmbo gastlessen techniek.

-

DC, Bio-based techniek en samenwerking met HBO/vmbo. Drenthe College heeft onlangs op het gebied van bio-based techniek succesvol een aanvraag ingediend bij het Regionaal Investeringsfonds MBO. De ambities die hierin zijn opgenomen betekent zowel intensievere samenwerking met het HBO (Stenden) als met het VMBO.

-

Bedrijfstakschool. Tevens is DC samen met het regionale bedrijfsleven in de metaal een bedrijftakschool – BedrijfsVakschool Techniek Drenthe (BVT-Drenthe) – waarbij het accent nu nog ligt op de verspaning, met de intentie om dit te verbreden naar andere opleidingen in de techniek (initiatief vanuit het bedrijfsleven). De intensieve samenwerking met het bedrijfsleven zien we ook terug binnen de opleiding AOT waar een sterk stijgend aantal studenten aan deel neemt en waar veel gerenommeerde bedrijven uit de regio partner zijn.

-

PO-VO-bedrijfsleven. Tevens investeert het vmbo samenwerking met primair onderwijs en het bedrijfsleven (zie bijvoorbeeld PO-VO-bedrijfsleven, onder voorzitterschap van het Esdalcollege). Inmiddels is hierbij ook het MBO DC aangesloten. Verder heeft het Hondsrugcollege heeft als ambitie uitgesproken om een Tech-mavo te starten en wil ook het aantal techniekrichtingen verder uitbreiden.


41

-

Technetkring. Tot slot is twee jaar geleden de Technetkring in Emmen nieuw leven ingeblazen (coördinatie door DC). Hierin werkt het (MBO en VMBO)onderwijs en bedrijfsleven samen aan een activiteitenagenda. Afgelopen jaar is door Drenthe College het zeer succesvolle Techniektoernooi georganiseerd, waaraan vele honderden leerlingen uit Noord Nederland hebben deelgenomen.

MBO Drenthe College Assen VMBO (PO/HBO) en bedrijfsleven -

TT-instituut als infrastructuur van samenwerking met vmbo. DC in Assen heeft vrij recent het modern uitgeruste TT-instituut geopend op het TT-terrein in Assen (dus dicht op de auto en motorsport). De combinatie van sport, sensortechnologie, duurzaamheid, en moderne (auto)techniek is de basis van alle opleidingen binnen TT-Instituut. Ook de vmbo-instellingen in Assen – Vincent van Goghcollege en Dr. Nassaucollege – maken gebruik van de faciliteiten aldaar en werken samen aan onderwijs aldaar. Men stemt – de één al intensiever dan de ander - ook inhoudelijke programma’s op elkaar af.

-

Technetkring Assen. In Assen is twee jaar geleden de Technetkring nieuw leven ingeblazen. Het DC doet de coördinatie. Dr. Nassaucollege, V.v.Goghcollege (vmbo’s), MBO DC, vertegenwoordigers van de bedrijven in Assen, parkmanagement en gemeente Assen nemen hierin deel en werken aan hun samen opgestelde agenda. Afgelopen jaar heeft men bijvoorbeeld een Technics4U dag georganiseerd. Dat heeft er bijvoorbeeld toe geleid dat beide vmbo’s gebruik mogen maken van de zeer modern geoutilleerde (virtuele)las faciliteiten van één van de deelnemende bedrijven.

-

Werken aansluiting en doorlopende leerlijn vmbo-mbo. Ook hier is een begin gemaakt door het DC om samen met de vmbo-scholen zorg te dragen voor een betere aansluiting en doorlopende leerlijnen. Hierin trekt men als vmbo’s nu samen op. Beide vmbo-scholen veschillen sterk v.w.b. het onderwijsconcept Techniek: Dr. Nassaucollege werkt vanuit het Vakcollege Techniek onderwijsconcept en de Mavo(+) en V.v.Goghcollege juist intersectoraal met in de onderbouw een programma van praktische sectororiëntatie en in de bovenbouw met Techniek&Commercie.

MBO Alfa-college Hoogeveen, VMBO (PO/HBO) en bedrijfsleven: -

Intensieve samenwerking vmbo-mbo; oriëntatie op techniek. Reeds een aantal jaren hebben de beide VMBO-scholen in Hoogeveen – Wolfsbos en Roelof van Echten – een nauwe samenwerking met het MBO Alfa-college. Dit uit zich in een gezamenlijke investering (extra inzet van docenten/begeleidingsuren) om middels een intersectoraal oriëntatieprogramma Techniek de aansluiting tussen het VMBO en het MBO goed te laten verlopen en leerlingen/cursisten een weloverwegen keuze te kunnen laten maken.

-

Doorlopende leerlijn vmbo-mbo. In het verlengde hiervan investeren Alfa-college en de beide vmbo-scholen Wolfsbos en Roelof van Echten, gezamenlijk ook in het (inhoudelijk) op elkaar aan laten sluiten van de techniekonderwijs vmbo-mbo naar niveau. Hierdoor krijgen de inhoudelijk doorlopende leerlijnen verder vorm en inhoud. In dit kader hoort hier ook bij dat men de sectorwerkstukken van de theoretische leerweg gebruikt voor toeleiding naar het MBO en hiermee aan ‘verwachtingenmanagement’ doet (‘wat betekent het voor jou als student als je een bepaalde Techniekopleiding op bijvoorbeeld niveau 4 MBO wilt gaan doen?’).

-

Curricula beschrijving onderwijskolom. Vorig schooljaar zijn de onderwijsinstellingen PO-VO (inclusief avo)-MBO in Hoogeveen e.o. ook begonnen met het beschrijven van de respectievelijke curricula techniek in samenhang binnen de onderwijskolom. Hiermee wordt de basis gelegd voor een inhoudelijke doorlopende leerlijn voor de gehele kolom naar niveau.


42

-

Samenwerking met bedrijfsleven. Alfa-college werkt eveneens nauw samen met het bedrijfsleven. Die samenwerking is bekrachtigd is samenwerkingsovereenkomsten. Enkele van de huidige samenwerkingen zijn: o AC Duurzaam (nemen 15 bedrijven aan deel) gericht om het bedrijfsvraagstukken die samen met het onderwijs worden opgepakt o ICT Academie waarin men gezamenlijk – onderwijs en een aantal bedrijven - investeert in opleiding van ICT’ers waarbij men dicht tegen de actuele marktontwikkelingen zit (denk b.v. aandacht voor applicatie-ontwerp) o Praktijk Instituut Techniek. Dit initiatief is in ontwikkeling. Het gaat hierbij om het gezamenlijk en bedrijfsmatig ontwikkelen van een brede bedrijfstakschool in een simulatieomgeving. Hiervoor vindt afstemming plaats met het DC om de macrodoelmatigheid van opleiden in de regio te bewaken.

-

Technetkring. Om de samenwerking met het bedrijfsleven te verduurzamen wordt de infrastructuur Technetkring in Hoogeveen gerevitaliseerd. Daarmee versterkt men de borging van de samenwerking tussen MBO/VMBO en het bedrijfsleven. Vorig schooljaar heeft men van hieruit b.v. een gezamenlijke Technics4U dag georganiseerd, gekoppeld aan de open bedrijven dag.

-

Bedrijvenadviesraad – beroepsonderwijs. Tot slot dient niet onvermeld de installatie van een VMBO-MBO bedrijvenadviesraad die meekijkt en adviseert over het techniekcurriculum vmbombo.


43

Bijlage III

Samenvatting Techniekpact landsdeel Noord Zie voor een uitgebreide toelichting bij: Startdocument Techniekpact Noord Nederland 20132020 De doelstellingen Techniek Noord-Nederland Eind april heeft een breed bestuurlijk overleg van stakeholders vanuit bedrijfsleven, onderwijs en overheid uit de regio Noord Nederland de doelen en benadering van het Techniekpact NoordNederland vastgesteld. In deze paragraaf is een beknopt overzicht van de noordelijke doelstellingen opgenomen. Voor een uitgebreidere toelichting wordt verwezen naar bijlage 1 van dit Techniekpact. Actielijn 1. Kiezen voor techniek Doel 1: Interesse in techniek Jongeren worden in op een positieve, aantrekkelijke wijze in aanraking gebracht met techniek en kiezen voor techniek. In 2020 a. nemen alle jongeren in groep 7 en 8 van het basisonderwijs gedurende minimaal 16 uren per jaar deel aan activiteiten gericht op oriëntatie en keuzebegeleiding gericht op technische opleidingen en beroepen. Hiervan vindt minimaal 8 uren buiten de eigen onderwijsinstelling plaats (bedrijfsbezoek); b. is het aantal jongeren dat onderwijs volgt in de technasia verdubbeld ten opzichte van 2013; c. kiest 30% van de jongeren in het VMBO (basisberoepsgerichte en kadergerichte leerweg) voor het technisch sectorprofiel in de bovenbouw; d. kiest 30% van de jongeren voor een technische beroepsopleiding in het MBO en HBO uitgaande van 25 % in 2013; e. kiezen 10% meer jongeren een techniekmaster. Doel 2: Leerlingen/studenten kiezen alsnog voor techniek Op jaarbasis kiezen 400 leerlingen/studenten alsnog voor een technische opleiding; of gaan aan het werk gaan in de technische sector of een technisch beroep vanuit een andere beroepsopleiding dan techniek of een niet-bèta-opleiding. Doel 3: Werkzoekenden of werknemers kiezen alsnog voor techniek Per jaar kiezen 250 zij-instromers waaronder werkzoekenden en werknemers die werkzaam zijn (geweest) in niet-technische beroepen, voor een opleiding of werk in de technische sector of een technisch beroep. Zonodig via om- en bijscholing.


44

Actielijn 2. Leren in de techniek Doel 4: Keuzevast voor techniek Het percentage jongeren dat na het starten van een technische vakopleiding; voortijdig met deze beroepsopleiding stopt en aan het werk gaat (zonder diploma); of een opleiding voor een andere beroepssector volgt wordt gereduceerd met 50%. Actielijn 3. Werken in de techniek Doel 5: Aan de slag in de techniek 80% van de jongeren met een diploma van een technische beroepsopleiding gaat aan het werk in een technisch beroep dan wel kiest voor een technische of bèta-vervolgopleiding (van MBO naar HBO of van HBO naar WO). Doel 6: Weer aan het werk in de techniek Op de arbeidsmarkt zijn tal van werkzoekenden een technisch profiel (vakopleiding en/of werkervaring). Deze worden geactiveerd en ondersteund te werken in de technische sector of een technisch beroep. Resultaat: a. 75% van de werkzoekende werknemers met een technische vakopleiding en kortdurend niet werkende werkzoekenden gaan weer aan het werk in de technische sector of in een technisch beroep. b. 25% werkzoekende werknemers met een technische vakopleiding uit een andere beroepssector die in de techniek wenst te werken en langdurig niet werkende werkzoekenden met een vakopleiding in de techniek gaat aan het werk in de technische sector of in een technisch beroep. Doel 7: In de techniek blijven De uitstroom van BBL’ers in de technieksector/technische beroepen in het eerste jaar wordt na de instroom gereduceerd met 50%; en de uitstroom van werknemers die langer dan 1 jaar aan het werk zijn in de technische sector of in een technisch beroep naar een andere sector/niet technisch beroep is niet hoger dan 10%. Doel 8: Binden van toptalent Hoog opgeleide technische toptalenten zowel van Nederlandse afkomst als internationale kenniswerkers gaan werken op de noordelijke arbeidsmarkt. In aansluiting aan de opleiding gaat 50% van de hoger opgeleide technische en bèta-opgeleiden en een Nederlandse achtergrond in NoordNederland aan het werk in de technische sector of in een technisch beroep. En gaat 10 % van de hoger opgeleide internationale kenniswerkers na afronding van de technische of bèta-opleiding gaat in Noord-Nederland duurzaam aan het werk (minimaal 1 jaar). Hiervoor zijn twee programmalijnen geformuleerd: Programmalijn 1: Kruisbestuiving: Betere samenwerking en meer samenhang Programmalijn 2: Een doelmatige infrastructuur voor de techniek in Noord-Nederland


45

Bijlage IV Samenvatting: de 6 doe-voorstellen Dit is de korte samenvatting van de zes doe-voorstellen als uitvoeringsagenda behorend bij het Techniekpact Noord Nederland. Prioriteit

W&T in het Primair onderwijs

Vmbo-mbohbo

Havo/vwo en hoger onderwijs

Stakeholder(s) in het veld als penvoerder Betapunt Noord

TIB Groningen (x2); TIB Friesland; Vmbo-mbo Drenthe Geke Hooge

Internationale kenniswerkers Aantrekkelijk werkgeverschap

Pilot Make it in the Netherlands Technische branches

Zij-instroom

Technische branches

Korte samenvatting

Aan het veld zelf, georganiseerd in het samenwerkingsverband Bètapunt Noord (een samenwerkingsverband van schoolbesturen basisonderwijs, pabo’s en andere stakeholders in Noord Nederland), is gevraagd een doe-voorstel te maken. In het doe-voorstel is door Bètapunt Noord aangegeven welke ambities zij heeft ten aanzien van deze Techniekpact-doelstelling. Het doe-voorstel moet ook ingaan op hoe TechNet betrokken kan worden Aan het veld zelf, de drie TIB-regio’s in Noord Nederland en het vmbo-mbo in Drenthe, is gevraagd een doe-voorstel te maken waarin zij aangeven welke ambities zij hebben ten aanzien van de Techniekpact-doelstellingen en welke acties mogelijk verder kunnen worden opgepakt (deels ook bovenregionaal). De regio coördinator voor Technasium en Jet-Net is gevraagd om, in samenspraak met het voortgezet onderwijs, een doe-voorstel te maken. Hierin geven zij aan welke ambities er zijn ten aanzien van deze Techniekpactdoelstellingen en welke acties mogelijk verder kunnen worden opgepakt. Op dit moment ligt het penvoerderschap voor de pilot bij de provincie Drenthe. T.z.t. wordt gekeken wie eigenaar wordt. Het doel van doe-voorstel “aantrekkelijk werkgeverschap” is te bewerkstelligen dat werknemers in de technieksector/technische beroepen werkzaam blijven. Het voorstel richt zich op de werkgevers in de verschillende technische branches die geconfronteerd worden met nieuwe werknemers. In Noord Nederland zijn op dit moment ontwikkelingen gaande rond de oprichting van Servicepunten Techniek (of soortgelijke initiatieven). De technische branches worden gevraagd, mede op basis van de plannen die hiervoor nu worden ontwikkeld, een doe-voorstel te maken.

N.b. De in het onderdeel ‘VMBO-MBO-HBO’ genoemde TiB Groningen en Friesland betreffen de TiBprogramma’s die in die regio’s lopen.


46

Toptechniek in Bedrijf Drenthe

Recommend Documents