Zonne-energie 2009
Toepassingen van zonne-energie
2
In samenwerking met
In samenwerking met
Inleiding ENERGIEGEBRUIK
Inleiding ENERGIEGEBRUIK Energiegebruik voor een gemiddeld gezin in kWh/jaar
Aandeel energiegebruik in totaal energiegebruik in België
Toepassing
Klassieke nieuwe woning (K40/E95)
Laag Energie Woning (K30/E60)
Verwarming
16750
9000
Warm water
3000
2250
Koken
1050
750
Elektriciteit
3750
2250
TOTAAL
24550
14250
Energieprijzen (Jan 2009) : o aardgas 0,06 euro/kWh en stookolie 0,04 euro/kWh o elektriciteit 0,11 à 0,22 euro/kWh (dal- en piektarief) In samenwerking met
3
© Dialoog VZW
In samenwerking met
4
1
Zonne-energie 2009 Inleiding ENERGIEGEBRUIK Hoe laag energiewoning realiseren o Besparen op verwarmen door • Goede isolatie, luchtdichtheid, gecontroleerde ventilatie • Efficiënte verwarmingsinstallatie
o Besparen op sanitair warm water door • Spaardouchekop, perlatoren op kranen, beperken lengte leidingen • Efficiënte installatie
o Besparen op elektriciteit door • Vermijden elektrische verwarming • Efficiënte toestellen, efficiënte verlichting (zie www.topten.be) • Beperken standbyverbruik 5
In samenwerking met
In samenwerking met
Zonne-energie algemeen ZONNEAANBOD
Zonne-energie algemeen ZONNEAANBOD
De zon levert in Vlaanderen 1000 kWh per m² per jaar
Maandgemiddelde zoninstraling per dag op een horizontaal vlak in Ukkel kWh/m².dag
6 5 4 Diffuus Direct
3 2 1
7
© Dialoog VZW
In samenwerking met
de c
ok t no v
se p
ju l au g
ap r m ei ju n
ja n In samenwerking met
fe b m aa
0
8
2
Zonne-energie 2009 Actieve thermische zonne-energie OPTIMALE OPSTELLING
9
In samenwerking met
Actieve thermische zonne-energie WARMTEOPSLAG
10
In samenwerking met
Actieve thermische zonne-energie NAVERWARMING
Onderdelen o warmtewisselaar o voorraadvat o eventueel naverwarming
Werking o temperatuurgelaagdheid
Naverwarming met apart toestel los van CV: gasgeiser of tweede boiler (gas, elektrisch) In samenwerking met
11
© Dialoog VZW
In samenwerking met
12
3
Zonne-energie 2009 Actieve thermische zonne-energie NAVERWARMING
Actieve thermische zonne-energie SYSTEEM MET GLYCOLVULLING 2
1. expansievat 3
4
2. ontluchter 3. terugslagklep 6
1
5
4. elektronische regeling 5. manometer
7
6. primair circuit
Naverwarming met CV: via CV-brander of aparte warmtewisselaar (combiketel) 13
In samenwerking met
Actieve thermische zonne-energie SYSTEEM MET TERUGLOOP Systeem overdag: het leegloopvat blijft leeg
In samenwerking met
Systeem bij nacht, vorst, oververhitting: de collector loopt leeg in het leegloopvat
15
© Dialoog VZW
7. pomp 14
In samenwerking met
Actieve thermische zonne-energie AANDACHTSPUNTEN SYSTEEM Beperk de lengte van de leidingen
In samenwerking met
16
4
Zonne-energie 2009 Actieve thermische zonne-energie SANITAIR WARM WATER (GEZIN) Voor gezin van 3 à 4 personen: Dimensionering o Collector van 3 à 4 m² o 40 à 60 l voorraadvat per m² collectoroppervlakte
Dekkingsgraad o 50% totaal energieverbruik voor sanitair warm water o bijvoorbeeld gas: 150 m3, elektriciteit: 1000 kWh
Kostprijs o 3000 à 4000 euro (excl. Plaatsing) o Plaatsing: ong. 800 euro (nieuwbouw), 1200 euro (bestaande woning) 17
In samenwerking met
Fotovoltaïsche zonne-energie (PV) PRINCIPE Rechtstreekse omzetting van zonlicht in elektriciteit Toepassingen kleinschalig: horloge, tuinlamp, verkeersbord… grootschalig: woning, dorp, centrale…
In samenwerking met
19
© Dialoog VZW
18
In samenwerking met
PV-technologie ZONNECEL: WERKING Kristallijn silicium zonnecel invallend licht wekt extra geladen deeltjes op
invallend licht voorcontact (“vingers”) n-type silicium
inwendige scheidingslaag (“p-n-junction”) houdt tegengestelde ladingen uit elkaar. bruikbare spanning/stroom door externe verbinding van metalen voor- en achtercontact
p-n-junction p-type silicium
achtercontact
In samenwerking met
20
5
Zonne-energie 2009 PV-technologie ZONNECEL: MATERIAAL
PV-technologie PV-CEL, MODULE, SYSTEEM
Kristallijn silicium o monokristallijn • hoogste rendement, diep zwartblauw
o polykristallijn • lager rendement, blauw geaderd
Bron: Viessmann Mediaservice CD-Bilddatenbank
Amorf silicium o lager rendement (helft van monoSi) o goedkopere productie
Andere dunne film cellen
zonnepaneel (PV-module)
Afmeting 12,5 x 12,5 cm à 15 x 15 cm Dikte 0,3 mm Vermogen 13 mW/cm2 Vermogen per cel: > 2 Wp
o microkristallijn dunnefilm Si o CdTe, CuInSe2, polymeer 21
In samenwerking met
zonnecel
PV-technologie PV-MODULES: SOORTEN Dichte PV-modules: o voorkant: glas o achterkant: dichte kunststof
Afmeting Dikte Vermogen Spanning
PV-systeem
bvb. 1320 x 100 cm 6 mm + kader 120 - 135 W/m2 ± 26 V DC 22
In samenwerking met
PV-technologie PV-MODULES: FORMATEN diverse tinten, diverse formaten
Transparante PV-modules: voorkant: glas achterkant: glas (ook dubbel) In samenwerking met
23
© Dialoog VZW
In samenwerking met
24
6
Zonne-energie 2009 PV-opbrengst RENDEMENT EN VERMOGEN
PV-opbrengst PV-SYSTEEM OP PRIVATE WONING 1
rendement
kWp = 1 kiloWattpiek
o oppervlakte: 8 m2
o ± 14 % voor commerciële kristallijn silicium cel
o gemiddelde opbrengst:
piekvermogen
± 850 kWh/kWp.jaar
o 1 cel van 10 x 10 cm : 1,4 Watt piekvermogen (afgekort tot Wp) o 1 module van 1m2 heeft ongeveer 120 Wp piekvermogen
o of: 100 kWh/m2.jaar o kostprijs: 6000 euro
PV-module
(incl. plaatsing, excl. BTW)
connectiedoos
subsidies: zie verder
invertor
opbrengst o systeemrendement ligt lager dan celrendement o Vlaanderen: 100 kWh per m2 per jaar (poly Si)
verbruik
meterkast
o laag energiewoning: 2250 kWh/j. o 100% = 2,5 kWp = 20 m2 elektriciteitsnet
25
In samenwerking met
26
In samenwerking met
PV-opbrengst SCHADUW
PV-opbrengst INVLOED HELLING EN ORIENTATIE Ruime zone met bijna optimale jaarlijkse opbrengst (5% verlies): - helling tussen 20°en 60° - oriëntatie tussen ZW en ZO
Vermijd schaduw !!! 95%
Max. jaarlijkse instraling Ukkel 1083 kWh/m2 - azimuth -2º (ongeveer zuid) - hellingshoek t.o.v. hor. vlak: 35º In samenwerking met
bron: 3E 27
© Dialoog VZW
Illustratie: Interelectra
In samenwerking met
28
7
Zonne-energie 2009 Steunmaatregelen per kWh GROENESTROOMCERTICIFATEN Groene stroomcertificaten voor PV o vanaf 1/1/2006: vaste prijs voor PV = 45 cent/kWh o per geproduceerde schijf van 1000 kWh o te betalen door de netbeheerder, niet door VREG o wel dossier indienen bij VREG ter erkenning o garantie voor 20 jaar vanaf opstart PV-systeem o GSC-kost doorgerekend via heffing naar klanten
29
In samenwerking met
Steunmaatregelen voor particulieren 2. SUBSIDIES
De gemeente
Steunmaatregelen voor particulieren 1. TARIFAIRE STEUN Groene stroomcertificaten o 45 cent/kWh o aflezing via geijkte meter
Terugleververgoeding voor PV o de kWh-meter mag terugdraaien tot 10 kW vergoeding aan dagtarief = ±15 - 17 cent/kWh, weekend aan nachttarief (bij tweevoudig uurtarief) o onder 0 = complicatie: geen vergoeding, soms foute facturatie, leverancier niet geïnteresseerd…, geen compensatie dag- en nachtteller Totale terugleververgoeding: > 0,60 eur/kWh 30
In samenwerking met
Steunmaatregelen voor particulieren 3. FISCALE STEUN Federale belastingvermindering o Belastingvermindering: 40% van de investering o Max. 2770 euro voor de in aanmerking komende werken samen, verhoging naar 3600 euro voor zonne-energie
o 5% à 15% investeringssteun o met bovengrens van 500 euro
Aftrek van hypotheeklasten (lening vanaf 1/2005)
In samenwerking met
31
© Dialoog VZW
In samenwerking met
32
8
Zonne-energie 2009 Regelgeving BELASTINGEN
Steunmaatregelen voor particulieren FINANCIËLE ANALYSE
Vermogen van PV-systeem Inkomsten Jaarlijkse energieproductie: Jaarlijkse inkomsten (aan 0,6 euro/kWh) UItgaven Investeringskost excl. BTW BTW Investering incl. BTW Subsidie gemeente Belastingaftrek Netto kost Terugverdientijd
Eenheid kWp
Verbouwing 2
Nieuwbouw beperkte belastingaftrek 2
kWh / kWp euro / jaar
1700 1020
1700 1020
euro % euro euro euro euro jaar
12000 6 12720 500 3600 8620 9
12000 21 14520 500 790 13230 13
Eenvoudige berekening van de terugverdientijd van 2 kWp bij particulier 33
In samenwerking met
Gebouwintegratie van PV MOGELIJKHEDEN integratie op diverse types gebouwen
Belastingen Een PV-installatie verhoogt het KI niet Een particulier betaalt geen inkomstenbelasting op de GSC De verkoop van groenestroomcertificaten van een particuliere installatie voor eigen verbruik is niet onderworpen aan BTW Aandachtspunt Verzekering PV-installatie 34
In samenwerking met
Marktcijfers MARKTGROEI IN VLAANDEREN Jaarlijks geïnstalleerd vermogen in Vlaanderen in kWp bron ODE-Vlaanderen/Belsolar/VEA/VREG
o woningen en kantoren o tertiaire sector (bvb. ziekenhuis) o industrie
integratie in diverse delen o o o o o
hellend dak plat dak lichtstraat, atrium gevel zonnewering
Potentieel: 20 à 25 % van het elektriciteitsverbruik in Vlaanderen
integratie op andere structuren In samenwerking met
35
© Dialoog VZW
In samenwerking met
36
9
Zonne-energie 2009 Informatie WEBSITES www.energiesparen.be Informatie en brochures over energiebesparing, hernieuwbare energie, premies, calculators www.vreg.be Informatie over elektriciteitsleveranciers, groenestroomcertificaten www.vlaanderen.be/bouwenenwonen Informatie over de renovatiepremie www.ode.be Informatie over hernieuwbare energie 37
In samenwerking met
Informatie WEBSITES www.belsolar.be Site van de beroepsfederatie Belsolar met ledenlijst www.belpv.be Site van de Sectorfederatie BelPV met ledenlijst
ODE-Vlaanderen
Infopunt o Publicaties
DIALOOG VZW
Organisatie voor duurzame energie Vlaanderen Informatiekantoor en sectororganisatie voor duurzame energie in het Vlaams Gewest
38
In samenwerking met
Dialoog vzw o informeert particulieren op een onafhankelijke manier o over duurzaam en bewust bouwen, verbouwen en wonen door vorming, advies en publicaties
Dialoog vzw
o Website
Dialoog stelt zich tot doel o particulieren te helpen o bewuste keuzes te maken inzake bouwen en wonen o en zo een kwalitatief sociaal en ecologisch verantwoord leven uit te bouwen
o Dataverzameling
Trefpunt: platformen o open overlegvergaderingen voor bedrijven o thematisch: groene stroom, biomassa, PV, warmtepompen, windenergie In samenwerking met
39
© Dialoog VZW
Remylaan 13 B-3018 Leuven 016/23 26 49
[email protected] www.dialoog.be www.bouwteamwoning.be
In samenwerking met
40
10
Zonne-energie 2009 DIALOOG VZW Vormingen en infosessies 2008 • Avondsessies o o o o o o o o o o
Wat is duurzaam bouwen? Isoleren van hellende en platte daken Na-isolatie van bestaande gebouwen Energiezuinige verwarming Warmtepompen voor woningverwarming Toepassing van zonneenergie Energiebesparende technieken en verlichting Rationeel watergebruik Individuele behandeling van afvalwater Afkoppeling en infiltratie van regenwater
•
Dagcursus ‘Programma van de Bouwheer’
•
Tweedaagse cursus ‘BouwTeam’
Meer info, data en inschrijvingen: • www.dialoog.be >> cursusagenda •
[email protected] • tel 016 23 26 49
41
In samenwerking met
DIALOOG VZW Bouw- en Energieadvies Bouw- en energieadvies voor • de verbouwing van bestaande woningen (incl. plaatsbezoek) • nieuwbouwwoningen in de provincie Vlaams-Brabant Inhoud bouw- en energieadvies: • ontwerp (indeling, oriëntatie , compactheid, zomercomfort,…) • correct isoleren en vermijden koudebruggen • ventilatie • verwarming • water (waterbesparing, regenwatergebruik, warm water) • materialen Meer info: • www.dialoog.be >> bouwen >> bouw- en energieadvies •
[email protected] of 016 23 26 49 In samenwerking met
42
DIALOOG VZW Ecologisch magazine De Koevoet Duurzaam bouwen en wonen vormt al meer dan 30 jaar een toonaangevend thema in ons tijdschrift. Op onze webstek www.dialoog.be/dekoevoet vindt u een overzicht van verschenen artikels en kan u oude nummers bijbestellen.
De Koevoet • verschijnt 4 maal per jaar (15 maart, 15 juni, 15 september en 15 december)
•
een jaarabonnement kost 18 euro.
In samenwerking met
43
© Dialoog VZW
11
