TIJDSCHRIFT "MET ZORG" Thema: Divers jaargang 1 – nummer 3 – maart 1996 INHOUDSTAFEL Woord vooraf Het management binnen de welzijnssector Br. dr. R. Stockman Gedrags- en persoonlijkheidsproblemen vanuit een maatschappelijk-sociologische invalshoek Prof. dr. J. Breda Onderwijs en opvoeding: "Geloven in jonge mensen" Kan. J. Peeters Mogelijke ontwikkelingsstoornissen in de volwassenwording Prof. dr. H. Arts Kinderen in rouw J. Van Osta Zelfontplooiing: een kans en een opdracht V. Deschacht Beijing '95: op de vrouw af Dr. A. Colen Juridische kroniek Een juridische reflectie op het afzonderingsbeleid in de psychiatrische centra K. Oosterlinck Enkele kritische beschouwingen bij het K.B. betreffende het oprichten van commissies voor ethiek in ziekenhuizen Dr. A. Liégeois Boekbesprekingen Lezersbrief
WOORD VOORAF Als we een woord willen weerhouden om de inhoud van dit nummer te typeren, dan wellicht het begrip "subsidiariteit". Zowel in de gezondheidszorg, de opvoeding en de politiek, moeten we dit begrip immers centraal stellen, zeker als we vertrekken vanuit een christelijke inspiratie. Jezus benaderde de mens immers steeds in de eerste plaats als persoon met groeikansen en niet als structuur of als categorie. In "Het management binnen de welzijnssector" schetst Br. René Stockman de weg naar een integratie van deskundigheid en liefdevolle zorg met de medezeggenschap van de patiënt, de professionele en de vrijwillige hulpverleners. Om dit optimaal te kunnen realiseren is beheersvrijheid noodzakelijk, maar ingebed in een beleidszekerheid vanuit de overheid. Om gedrags- en persoonlijkheidsproblemen op te lossen wordt veelal een beroep gedaan op gespecialiseerde sociale en medische hulpverlening. Ook hier pleit J. Breda fundamenteel voor het toepassen van het subsidiariteitsbeginsel. Waar het gezin, de arbeidsmarkt, het onderwijs, de verenigingen hulp kunnen bieden, moeten ze dit - mits de nodige begeleiding - ook kunnen doen. Kanunnik Peeters benadrukt de belangrijke rol die leerkrachten kunnen spelen bij de opvoeding van jongeren, ook al blijven de ouders de eerste verantwoordelijken voor de opvoeding van hun kinderen. Subsidiariteit heeft te maken met verantwoordelijkheid en kunnen. Herwig Arts brengt ons in zijn artikel doorheen de levensfasen van de mens en doet ons de geleidelijke groei naar volwassenwording en verantwoordelijkheid ontdekken. In het verlengde daarvan merken we vandaag dat veel volwassenen vaak het rouwen van hun kind zelf dragen. Zij ontnemen hierdoor hun kind de kans om mee in dat groeiproces te stappen. Jozef Van Osta geeft ons in zijn artikel wegen aan om kinderen te leren rouwen. Met Valeer Deschacht zijn we bij de subsidiariteit op haar laagste niveau aanbeland. De mens is immers geroepen om zijn leven zoveel mogelijk zelf te dragen. Daarvoor is zelfontplooiing nodig. Zelfontplooiing krijgt bij Deschacht niet de negatieve bijklank van egocentrisme, maar is integendeel een positief gegeven, een kans en een opdracht voor ieder van ons. Hoe blind geloof in modetrends zelfs onze hoogste politieke instanties tot het negeren van het subsidiariteitsbeginsel kan aanzetten, toont Alexandra Colen aan in haar artikel over de vrouwenconferentie van Peking. Waar emancipatie - zelfontplooiing - een kans en een opdracht is voor iedereen individueel, ziet deze auteur met lede ogen hoe Kamer en Senaat kritiekloos overheidsinmenging op dit vlak goedkeuren, alleen maar omdat het begrip emancipatie "in" is. We hopen dat u ook in dit nummer de nodige stof tot nadenken en tot kritische overweging vindt. Uw reacties zijn van harte welkom op ons redactieadres. De redactie
HET MANAGEMENT BINNEN DE WELZIJNSECTOR R. Stockman Beleid voeren binnen de welzijnszorg vergt een managementstijl van een bijzondere soort. Het is juist dat het instrumentarium waarover managers beschikken identiek is voor de onderscheiden sectoren, maar het grote verschil behelst de doelstellingen die aan de basis liggen. Wanneer in de bedrijfswereld de focus gericht wordt op de productie van diensten en goederen en het verwezenlijken van een rechtmatige winst, dan draait het binnen de welzijnssector om het verschaffen van een gepaste zorg, en wel zorg op maat. Het is deze specifieke doelstelling die steeds het uitgangspunt moet zijn bij het voeren van een beleid binnen de welzijnssector. Br. dr. René Stockman, Provinciale Overste van de Broeders van Liefde, licht in dit artikel de gevolgen toe van deze visie bij de keuze van de beleidsinstrumenten.
GEDRAGS- EN PERSOONLIJKHEIDSPROBLEMEN VANUIT EEN MAATSCHAPPELIJK-SOCIOLOGISCHE INVALSHOEK J. Breda Maatschappelijke participatie van personen met gedrags- en persoonlijkheidsproblemen is niet realiseerbaar vanuit een maatschappelijk isolement. Prof. dr. J. Breda pleit dan ook voor een grotere rol van de basisinstituten van onze samenleving zoals gezin, arbeidsmarkt, onderwijs en verenigingen in het toekomstig welzijnsbeleid.
ONDERWIJS EN OPVOEDING "GELOVEN IN JONGE MENSEN" J. Peeters Welke rol kan het katholiek onderwijs vervullen in de opvoeding van jonge mensen? Een vraag die leeft bij veel ouders en leerkrachten. Kanunnik Peeters, vele jaren onderwijsvicaris van het aartsbisdom Mechelen-Brussel, geeft hierover enkele beschouwingen.
MOGELIJKE ONTWIKKELINGSSTOORNISSEN IN DE VOLWASSENWORDING H. Arts Telkens een verdere tak uit ons leven wordt weggesnoeid, beseffen we dat ons leven een groeiproces is. Prof. dr. H. Arts s.j. reflecteert in dit artikel over de verschillende fasen in het ontwikkelingsproces die een mens kan doormaken bij het volwassen worden.
KINDEREN IN ROUW J. Van Osta "Vroeger vertelde men aan de kinderen dat het kleine zusje gebracht werd door de ooievaar, maar ze stonden mee aan het sterfbed van hun grootvader. Nu weten de kinderen zeer jong hoe baby's ontstaan en ter wereld komen, maar als grootvader sterft, worden ze op afstand gehouden en men vertelt ze dat hij in een mooie tuin slaapt tussen de bloemen." (P. Ariès)
ZELFONTPLOOIING: EEN KANS EN EEN OPDRACHT V. Deschacht Het jachtig leven dat een mens dagelijks meemaakt, kan hem over de werkelijkheid doen heenglijden. Valeer Deschacht geeft enkele wenken voor een evenwichtige zelfontplooiing. Het resultaat hiervan loont de moeite: het dagelijks leven wordt een kwaliteitsleven.
BEIJING '95: OP DE VROUW AF A. Colen De vrouwenconferentie in Peking afgelopen jaar kon rekenen op heel wat mediabelangstelling. De delegatie van het Vaticaan werd bij deze berichtgeving vaak verweten de vooruitgang van de vrouw tegen te houden en in gezelschap van de zwaarst gesluierden een en ander te blokkeren. Dr. Alexandra Colen, die als lid van de Kamercommissie voor Emancipatie het verloop van de conferentie en de Slotresolutie van Peking grondig heeft bestudeerd, toont in dit artikel aan dat deze Slotresolutie de traditionele morele orde in onze samenleving ondermijnt en indruist tegen de werkelijke belangen van de vrouw.
JURIDISCHE KRONIEK
EEN JURDISCHE REFLECTIE OP HET AFZONDERINGSBELEID IN DE PSYCHIATRISCHE CENTRA K. Oosterlinck
ENKELE KRITISCHE BESCHOUWINGEN BIJ HET KONINKLIJK BESLUIT BETREFFENDE HET OPRICHTEN VAN COMMISSIES VOOR ETHIEK IN ZIEKENHUIZEN A. Liégeois
LEZERSBRIEF In een reactie op het artikel van Br. dr. René Stockman in het eerste nummer van Met Zorg (nr. 1, p. 19) "De gezondheidszorg dreigt elitair en onbetaalbaar te worden", worden door de heer H. Monsieur, remedial teacher in het O.C. Sint-Rafaël te Brecht, enkele schrijnende wantoestanden aangehaald die de stelling van Br. Stockman onderschrijven.
