The Day After tomorrow... Waarom wachten
als we vandaag kunnen reageren?
The Day After Tomorrow, de film van Roland Emmerich (Godzilla en Independence Day), verschijnt op 26 mei 2004 op het witte doek. Greenpeace wenst in het zog van de lancering van deze film te reageren, en dit met concrete en zakelijke informatie over de huidige klimaatverandering en hoe we die kunnen aanpakken. In de film wordt de klimaatverandering vertaald in de bruuske opkomst van een nieuwe ijstijd op onze planeet.
The Day After tomorrow… vindt nu al plaats! Realiteit of sciencefiction? Terwijl de film duidelijk deel uitmaakt van het sciencefiction genre, is de klimaatverandering vandaag al een realiteit. In de film "The day after tomorrow" wordt de klimaatverandering vertaald in de bruuske opkomst van een nieuwe ijstijd op onze planeet. Dit scenario is gebaseerd op het stilleggen van de Golfstroom, een stroom die warm water aanvoert naar de Noord-Atlantische Oceaan en waardoor wij genieten van een redelijk gematigd klimaat in de winter. Als de opwarming van onze planeet groot genoeg is, zou de Golfstroom inderdaad afgeremd of geblokkeerd kunnen worden door de aanvoer van zoet oppervlaktewater afkomstig van het smelten van de ijskap van Groenland. Paradoxaal genoeg zou het wegvallen van de Golfstroom kunnen leiden tot een afkoeling van het klimaat in Europa.
De meerderheid van de wetenschappelijke modellen voor de 21ste eeuw voorspellen effectief een verzwakking van de Golfstroom, maar geen enkele van de huidige voorspellingen gaat uit van het wegvallen van de Golfstroom vóór 2100. In tegenstelling tot het scenario dat in de film wordt uitgebeeld, zal dit zich niet voordoen in enkele dagen tijd. Het kan eventueel wel realiteit worden over een periode van meerdere decennia, of zelfs eeuwen. Op lange termijn kunnen we het wegvallen van de Golfstroom dus niet uitsluiten. Het zal afhangen van de omvang en de evolutie van onze uitstoot van broeikasgassen. Over de hele wereld bestuderen wetenschappers met aandacht ook andere scenario's.
De scenario's van het IPCC (Intergovernmental Panel on Climate Change) zijn misschien niet zo boeiend om filmscenario's van te maken. Maar de voorspellingen van dit panel van internationaal gereputeerde klimatologen zijn even zorgwekkend als deze die de Hollywood-filmmakers suggeren. Tegen het eind van deze eeuw voorziet het IPCC wereldwijd een stijging van de gemiddelde temperatuur tussen 1,4 en 5,8°C; en een stijging van de zeespiegel met bijna één meter. Een significant verschil, want het verschil in gemiddelde temperatuur tussen het huidige tijdperk en de laatste ijstijd bedraagt eveneens 5°C.
Als de voorspelling van het IPCC bewaarheid worden, kunnen we ons verwachten aan een toestroom van klimaatvluchtelingen, aan meer schaarste van voedsel en water, evenals aan een hogere frequentie en intensiteit van extreme weersomstandigheden (droogte, stormen, overstromingen…). Het dagelijks leven van miljarden mensen zal er in min of meerdere mate door beïnvloed worden. Ook de wereldeconomie zal een kostprijs betalen voor de gevolgen van het industriële tijdperk. Als we niets ondernemen om de klimaatverandering tot stilstand te brengen, kunnen wel één miljoen soorten met verdwijning bedreigd worden tegen 2050 (1). Al deze voorspellingen zijn terecht zorgwekkend, maar helaas constateren we ook dat de klimaatverandering vandaag al een realiteit is. 2003: De warmste zomer van de laatste vijfhonderd jaar in Europa… Overstromingen in Frankrijk, stormen in Portugal. 2003
De klimaatverandering, een triest palmares Dat merken we aan volgende effecten: ·* Een snelle stijging van de temperatuur met 0,6°C in de 20ste eeuw De voorbije 10.000 jaar is dit op aarde nooit voorgekomen. ·* Een stijging van de zeespiegel in de 20ste eeuw (gemiddeld tussen 1 en 2 mm per jaar): tien maal sneller dan gedurende de laatste 3.000 jaar. (1) Nature, 8 januari 2004
Een ander tastbaar bewijs van de klimaatverandering: het smelten van het ijs. Sinds 1979 is al 20% van de Noordpool-ijskap gesmolten. De Alpen betalen eveneens de prijs van deze fenomenen, veroorzaakt door onze industriële activiteiten. De Himalaya verliest haar kroon van sneeuw, terwijl Patagonië jaarlijks vaarwel zegt aan 42 km³ ijs. Beeldmateriaal als bewijs?
Het smelten van de gletsjer Upsala, Patagonië (Argentinië). Tussen deze twee beelden ligt er 76 jaar (1928 en 2004).
Het is al te laat om een verandering van het klimaat te voorkomen. Maar het is niet te laat om de gevolgen ervan te beperken. Het toegenomen broeikaseffect is het gevolg van de menselijke activiteiten van de laatste decennia. Het vloeit voort uit het gebruik van fossiele brandstoffen (olie, steenkool en gas) en, in mindere mate, uit de ontbossing. Om de meest dramatische gevolgen van de klimaatverandering te vermijden, is een ernstige vermindering van de uitstoot van broeikasgassen nodig. We spreken over een beperking van de uitstoot met 80% in de geïndustrialiseerde landen, tussen nu en 2050. Een wonderrecept? Zelfs de beste kok ter wereld, kan het voor ons niet klaarmaken.
Zijn wij veroordeeld tot onmacht? Nochtans kennen we de noodzakelijke ingrediënten om het probleem aan te pakken: minder energie verbruiken, een grotere energie-efficiëntie aan de dag leggen en hernieuwbare energiebronnen stimuleren. Door anders om te gaan met energie, kunnen we evenveel doen met minder. Door te kiezen voor huishoudapparaten die speciaal ontwikkeld zijn om zuinig om te gaan met energie, kunnen we toch genieten van eenzelfde comfortniveau. En, laten we het niet vergeten, de minst vervuilende megawatt is de negawatt, of de energie die niet wordt geproduceerd.
Dit principe kunnen we vandaag al in de praktijk brengen. Het is niet nodig om te wachten tot de hemel op ons hoofd valt, of – zoals de film suggereert – de Golfstroom er de brui aan geeft! De strijd tegen de klimaatverandering gaat ons allen aan. Het is niet meer dan normaal dat we allemaal zuinig omgaan met energie, maar dat zal zonder twijfel niet volstaan om de verhoging van de temperatuur op aarde te beperken. Wij moeten eveneens onze energiebevoorrading herbekijken, en ons richten op hernieuwbare energiebronnen. Ze zijn de enige kans op een duurzame ontwikkeling van onze energietoekomst. Het is vandaag dat we actie moeten ondernemen om het ergste te voorkomen, het is ook vandaag dat wij de ontwikkeling van hernieuwbare energiebronnen moeten stimuleren. Talrijke dossiers en rapporten illustreren het immense potentieel van deze technologie van de toekomst. En ja, ze zijn beschikbaar op de website van Greenpeace. Aan ons om de energieproductie van morgen vorm te geven...
www.greenpeace.be
