Tevredenheidsonderzoek onder vrijwilligers in de sector Zorg en Welzijn Gemeente Aalsmeer en Uithoorn
Tevredenheidsonderzoek onder vrijwilligers in de sector Zorg en Welzijn Gemeente Aalsmeer en Uithoorn
september 2011
COLOFON Samenstelling Annelieke van den Heuvel Anja van Lonkhuijzen Lieke Salomé Vormgeving binnenwerk SGBO Benchmarking Druk SGBO Benchmarking SGBO Benchmarking Postbus 10242 2501 HE Den Haag
Niets uit deze publicatie mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie of op welke andere wijze dan ook, zonder de voorafgaande schriftelijke toestemming van SGBO.
Aan de totstandkoming van deze publicatie is de grootst mogelijke zorg besteed. SGBO kan echter niet aansprakelijk worden gesteld voor eventuele onjuistheden, noch kunnen aan de inhoud rechten worden ontleend.
INHOUDSOPGAVE 1
Samenvatting
1
2
Inleiding en werkwijze
6
2.1
Inleiding
6
2.2
Onderzoeksopzet
7
2.3
Leeswijzer
8
3
Resultaten
9
3.1
De vrijwilliger uit de sector Zorg en Welzijn
9
3.2
Het vrijwilligerswerk in de sector Zorg en Welzijn
10
3.3
De ondersteuningsbehoefte van de vrijwilliger
16
3.4
De ondersteuning door de vrijwilligersorganisatie
18
3.5
De ondersteuning door de Vrijwilligerscentrale Cardanus
20
3.6
De vrijwilligersverzekering
25
3.7
Tot slot
26
4
Conclusies en aanbevelingen
28
4.1
Conclusies
28
4.2
Aanbevelingen
29
1
Samenvatting Vanuit de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) zijn gemeenten verplicht om jaarlijks een tevredenheidsonderzoek uit te voeren. De gemeente Aalsmeer en de gemeente Uithoorn hebben dit jaar voor een onderzoek onder vrijwilligers gekozen en gebruiken de resultaten voor de evaluatie van het gemeentelijke Wmo-beleid. Onderstaand zijn de samenvattingen van de resultaten per gemeente terug te vinden. Gemeente Aalsmeer In samenwerking met de Vrijwilligerscentrale Cardanus zijn via de vrijwilligersorganisaties gestructureerde, schriftelijke vragenlijsten uitgezet onder vrijwilligers. In de gemeente Aalsmeer zijn 947 vragenlijsten uitgezet, waarvan er 226 ingevuld zijn geretourneerd. Dit levert een responspercentage op van 21%. Met behulp van de ingevulde vragenlijsten wordt antwoord gegeven op de volgende onderzoeksvraag: “In hoeverre zijn vrijwilligers in de Zorg en Welzijn sector in Aalsmeer tevreden met de ondersteuning die zij ontvangen?” Deze onderzoeksvraag is vertaald in een vijftal deelvragen die onderstaand worden genoemd en voorzien van de resultaten: 1. Wat is de achtergrond van de vrijwilligers in de Zorg en Welzijn sector in Aalsmeer? De meeste vrijwilligers in de gemeente Aalsmeer zijn vrouw (62%) en hebben een leeftijd tussen de 66 en 75 jaar (41%). Het meest genoemde hoogst genoten opleidingsniveau van de vrijwilligers is LBO/MAVO/MULO/VMBO; dit is door 39% van de vrijwilligers genoemd. 14% van de vrijwilligers heeft ook betaald werk en 55% is met pensioen. In het afgelopen jaar hebben de meeste vrijwilligers (28%) tussen de 2 en 4 uur vrijwilligerswerk per week uitgevoerd. Van de vrijwilligers geeft 36% aan langer dan 10 jaar actief te zijn als vrijwilliger. 92% van de vrijwilligers werkt langer dan 1 jaar als vrijwilliger. Uitgezonderd de ‘Anders’ categorie zijn voor de gemeente Aalsmeer de meeste vrijwilligers actief bij Zorgcentrum Aalsmeer (37%), Nederlandse Rode Kruis (23%) en Vita welzijn & advies. Onder de respondenten geeft 9% aan actief te zijn als bestuursvrijwilliger. De vraag ‘Hoe bent u aan dit vrijwilligerswerk gekomen?’ geeft als top 3 resultaten: (i) via familie, vrienden en bekenden met 28%, (ii) via een advertentie in blad/krant/tijdschrift met 22% en (iii) via een andere wijze met 18%. De meest genoemde redenen voor het doen van vrijwilligerswerk zijn: ‘Het geeft voldoening’ (43%), ‘Ik vind het leuk om vrijwilligerswerk te doen’ (26%) en ‘Ik vind dat het erbij hoort’ (16%).
SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK ONDER VRIJWILLIGERS IN AALSMEER EN UITHOORN
1
Van de vrijwilligers geeft 95% aan dat zij verwachten volgend jaar weer vrijwilligerswerk te doen. Door de mogelijke uitvallers wordt ‘gezondheid’ het meest genoemd (64%) als reden. Vrijwilligerswerk kan voor een vrijwilliger soms belastend zijn op het fysieke vlak, maar soms ook op het mentale vlak. Van de Aalsmeerse vrijwilligers geeft 25% aan het vrijwilligerswerk ‘vaak’ of ‘soms’ als lichamelijk belastend te ervaren. Voor de geestelijke belasting geeft 21% dit aan. 2. In hoeverre hebben zij behoefte aan ondersteuning bij hun vrijwilligerswerk? 33% van de vrijwilligers uit de gemeente Aalsmeer geeft aan dat zij steun verwachten bij hun taak als vrijwilliger. De belangrijkste vormen van ondersteuning zijn: - belangstelling, begrip en waardering; - besprekingen, overleg; - begeleiding, coaching, cursussen, scholing, trainingen en voorlichting; - informatievoorziening. De bovenstaande punten zijn door meerdere vrijwilligers genoemd. Enkele vrijwilligers hebben aangedragen: onkostenvergoeding, subsidieverstrekking, technische ondersteuning en organisatorische ondersteuning. 3. In hoeverre zijn zij bekend met de ondersteuning? Onder de vrijwilligers van de gemeente Aalsmeer is 26% van de vrijwilligers bekend met de Vrijwilligerscentrale Cardanus. De top 3 antwoorden op de vraag ‘hoe de vrijwilligers bij de Vrijwilligerscentrale Cardanus zijn terechtgekomen?’ is: (1) via de krant/radio/tv met 43%, (2) anders met 19% en (3) via internet met 14%. Van de vrijwilligers in de gemeente Aalsmeer gebruikt 41% één of meer van de diensten van de Vrijwilligerscentrale Cardanus. Het aandeel van alle vrijwilligers (bekend en onbekend met de Vrijwilligerscentrale Cardanus) dat gebruik maakt van de diensten is 11% voor de gemeente Aalsmeer. De twee diensten waar de vrijwilligers het meeste behoefte aan hebben van de diensten van de Vrijwilligerscentrale Cardanus zijn: informatie (39%) en advies (37%). Verder dragen de vrijwilligers geen concrete diensten of aanbod aan als aanvulling op het aanbod van de Vrijwilligerscentrale Cardanus. 4. In hoeverre zijn zij tevreden over de aangeboden ondersteuning? Gemiddeld krijgt de ondersteuning van de Vrijwilligerscentrale Cardanus een 7,4 en dat is een ruime voldoende. Het gaat hier om een beperkt aantal respondenten dat de vraag heeft ingevuld.
SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK ONDER VRIJWILLIGERS IN AALSMEER EN UITHOORN
2
5. Is er een verschil in behoefte, bekendheid en/of tevredenheid tussen vrijwilligers met een bestuurlijke functie en vrijwilligers met een uitvoerende functie? Het aandeel vrijwilligers met bestuurstaken is 9% voor de gemeente Aalsmeer en 5% voor de gemeente Uithoorn. Dit is relatief een laag percentage respondenten en dit maakt het uitsplitsen van vragen voor bestuursvrijwilligers versus niet-bestuursvrijwilligers veelal indicatief. Over bestuursvrijwilligers kan worden gezegd: Bestuurders verrichten vaak al langer vrijwilligerswerk en doen meer uur vrijwilligerswerk per week. Zij ervaren het vrijwilligerswerk vaker als geestelijk zwaar en verwachten ook vaker steun. De bekendheid met de Vrijwilligerscentrale Cardanus ligt onder de bestuurders ongeveer 2x zo hoog. Vrijwilligersverzekering In de vragenlijst is ook geïnformeerd naar de bekendheid, het gebruik en de tevredenheid over de vrijwilligersverzekering. Van de vrijwilligers uit de gemeente Aalsmeer geeft 73% aan bekend te zijn met de verzekering, 20% maakt gebruik van de verzekering en alle vrijwilligers zijn (zeer) tevreden. Aanbevelingen naar aanleiding van de onderzoeksresultaten zijn: - Benader de vrijwilliger op een vergelijkbare manier als een werknemer - Vergroot de bekendheid van de Vrijwilligerscentrale Cardanus
Gemeente Uithoorn In samenwerking met de Vrijwilligerscentrale Cardanus zijn via de vrijwilligersorganisaties gestructureerde, schriftelijke vragenlijsten uitgezet onder vrijwilligers. In de gemeente Uithoorn zijn 582 vragenlijsten uitgezet, waarvan er 192 ingevuld zijn geretourneerd. Dit levert een responspercentage op van 33%. Met behulp van de ingevulde vragenlijsten wordt antwoord gegeven op de volgende onderzoeksvraag: “In hoeverre zijn vrijwilligers in de Zorg en Welzijn sector in Uithoorn tevreden met de ondersteuning die zij ontvangen?” Deze onderzoeksvraag is vertaald in een vijftal deelvragen die onderstaand worden genoemd en voorzien van de resultaten: 1. Wat is de achtergrond van de vrijwilligers in de Zorg en Welzijn sector in Uithoorn? De meeste vrijwilligers in de gemeente Uithoorn zijn vrouw (75%) en hebben een leeftijd tussen de 66 en 75 jaar (36%). Het meest genoemde hoogst genoten opleidingsniveau van de vrijwilligers is LBO/MAVO/MULO/VMBO; dit is door 32% van de vrijwilligers genoemd. 22% van de vrijwilligers heeft ook betaald werk en 49% is met pensioen.
SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK ONDER VRIJWILLIGERS IN AALSMEER EN UITHOORN
3
In het afgelopen jaar hebben de meeste vrijwilligers (30%) tussen de 4 en 8 uur vrijwilligerswerk per week uitgevoerd. Van de vrijwilligers geeft 40% aan langer dan 10 jaar actief te zijn als vrijwilliger. 94% van de vrijwilligers werkt langer dan 1 jaar als vrijwilliger. Voor de gemeente Uithoorn zijn de organisaties Het Hoge Heem (49%), Thamer Thuis (26%) en Loket WWZ gemeente Uithoorn (Alg. hulpdienst) (7%) het meest genoemd, uitgezonderd de ‘Anders’ categorie. Onder de respondenten geeft 5% aan actief te zijn als bestuursvrijwilliger. De vraag ‘Hoe bent u aan dit vrijwilligerswerk gekomen?’ geeft als top 3 resultaten: (i) via een andere wijze met 25%, (ii) via een advertentie in blad/krant/tijdschrift met 22% en (iii) via familie, vrienden en bekenden met 21%. De meest genoemde redenen voor het doen van vrijwilligerswerk zijn: ‘Het geeft voldoening’ (46%), ‘Ik vind het leuk om vrijwilligerswerk te doen’ (19%) en ‘Ik vind dat het erbij hoort’ (15%). Van de vrijwilligers geeft 94% aan dat zij verwachten volgend jaar weer vrijwilligerswerk te doen. Door de mogelijke uitvallers wordt ‘anders’ het meest genoemd (50%) als reden. Vrijwilligerswerk kan voor een vrijwilliger soms belastend zijn op het fysieke vlak, maar soms ook op het mentale vlak. Van de Uithoornse vrijwilligers geeft 32% aan het vrijwilligerswerk ‘vaak’ of ‘soms’ als lichamelijk belastend te ervaren. 42% geeft aan geestelijke belasting te ervaren. 2. In hoeverre hebben zij behoefte aan ondersteuning bij hun vrijwilligerswerk? 41% van de vrijwilligers uit de gemeente Uithoorn geeft aan dat zij steun verwachten bij hun taak als vrijwilliger. De belangrijkste vormen van ondersteuning zijn: - belangstelling en waardering; - besprekingen, overleg; - begeleiding, coaching, cursussen, scholing, trainingen en voorlichting; - feedback; - informatievoorziening. 3. In hoeverre zijn zij bekend met de ondersteuning? Onder de vrijwilligers van de gemeente Aalsmeer is 22% van de vrijwilligers bekend met de Vrijwilligerscentrale Cardanus. De top 3 antwoorden op de vraag ‘hoe de vrijwilligers bij de Vrijwilligerscentrale Cardanus zijn terechtgekomen?’ is: een gedeelde eerste plaats voor ‘via de krant/radio/tv’ en ‘anders’ met beide 35% en de derde plaats voor ‘via de welzijnsstichting’ met 10%. Van de vrijwilligers in de gemeente Uithoorn gebruikt 23% één of meer van de diensten van de Vrijwilligerscentrale Cardanus. Het aandeel van alle vrijwilligers (bekend en
SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK ONDER VRIJWILLIGERS IN AALSMEER EN UITHOORN
4
onbekend met de Vrijwilligerscentrale Cardanus) dat gebruik maakt van de diensten is 5% voor de gemeente Uithoorn. De twee diensten waar de vrijwilligers het meeste behoefte aan hebben van de diensten van de Vrijwilligerscentrale Cardanus zijn: informatie (28%) en het volgen van een cursus (23%). Verder dragen de vrijwilligers geen concrete diensten of aanbod aan als aanvulling op het aanbod van de Vrijwilligerscentrale Cardanus. 4. In hoeverre zijn zij tevreden over de aangeboden ondersteuning? Gemiddeld krijgt de ondersteuning van de Vrijwilligerscentrale Cardanus een 6,8 en dat is een ruime voldoende. Het gaat hier om een beperkt aantal respondenten dat de vraag heeft ingevuld. 5. Is er een verschil in behoefte, bekendheid en/of tevredenheid tussen vrijwilligers met een bestuurlijke functie en vrijwilligers met een uitvoerende functie? Het aandeel vrijwilligers met bestuurstaken is 9% voor de gemeente Aalsmeer en 5% voor de gemeente Uithoorn. Dit is relatief een laag percentage respondenten en dit maakt het uitsplitsen van vragen voor bestuursvrijwilligers versus niet-bestuursvrijwilligers veelal indicatief. Over bestuursvrijwilligers kan worden gezegd: Bestuurders verrichten vaak al langer vrijwilligerswerk en doen meer uur vrijwilligerswerk per week. Zij ervaren het vrijwilligerswerk vaker als geestelijk zwaar en verwachten ook vaker steun. De bekendheid met de Vrijwilligerscentrale Cardanus ligt onder de bestuurders ongeveer 2x zo hoog. Vrijwilligersverzekering In de vragenlijst is ook geïnformeerd naar de bekendheid, het gebruik en de tevredenheid over de vrijwilligersverzekering. Van de vrijwilligers uit de gemeente Uithoorn geeft 77% aan bekend te zijn met de verzekering, 21% maakt gebruik van de verzekering en alle vrijwilligers zijn (zeer) tevreden. Aanbevelingen naar aanleiding van de onderzoeksresultaten zijn: - Benader de vrijwilliger op een vergelijkbare manier als een werknemer - Vergroot de bekendheid van de Vrijwilligerscentrale Cardanus
SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK ONDER VRIJWILLIGERS IN AALSMEER EN UITHOORN
5
2 2.1
Inleiding en werkwijze Inleiding
Gemeenten hebben in de afgelopen jaren een steeds belangrijkere rol gekregen in het ondersteunen van mensen die door hun leeftijd of aandoening met beperkingen te maken hebben. Het doel is dat mensen zo lang mogelijk voor zichzelf en hun naasten zorgen en pas als het echt niet anders kan een beroep doen op voorzieningen van de gemeente of zorgaanbieders. Daarvoor werkt de lokale overheid nauw samen met het maatschappelijk middenveld, aanbieders van woon-, zorg- en welzijnsdiensten, vrijwilligers en andere partijen. Met de komst van de Wet maatschappelijke ondersteuning op 1 januari 2007 is deze verandering in gang gezet dan wel bekrachtigd. Hiermee hebben ook mantelzorg en vrijwilligerswerk een specifieke plaats binnen het Wmo-beleid gekregen. In de Wmo gaat prestatieveld 4 expliciet over het ondersteunen van mantelzorgers en vrijwilligers. Het is voor het eerst dat mantelzorgers en vrijwilligers zijn opgenomen in een wet en als verantwoordelijkheid bij de gemeenten zijn neergelegd. De bedoeling van de Wmo is dat mensen eerst terugvallen op hun directe omgeving als ze zorg nodig hebben, voordat een beroep wordt gedaan op de gemeente. De gemeente kan vervolgens zwaardere, professionele vormen van zorg bieden door middel van veelal algemene beleidsmaatregelen, en veel minder vaak individuele voorzieningen. Het is de taak van de gemeente om het vrijwilligerswerk te (onder)steunen en te waarderen. Sommige gemeenten waren al lang voor de invoering van de Wmo actief in het ondersteunen van vrijwilligers. Voor andere gemeenten is de Wmo een aanleiding om zich hier actiever mee bezig te gaan houden. Veel gemeenten beschikken inmiddels over een vrijwilligerssteunpunt of vrijwilligerscentrale waar vrijwilligers naar toe kunnen voor ondersteuning. De Vrijwilligerscentrale Cardanus is in de gemeenten Aalsmeer, Amstelveen en Uithoorn actief in het ondersteunen van vrijwilligers. De Vrijwilligerscentrale is een onderdeel van Stichting Cardanus. Voor informatie en advies op het gebied van vrijwilligerswerk kunnen inwoners terecht bij de steunpunten in Aalsmeer, Amstelveen of Uithoorn. Doel van het onderzoek Gemeenten zijn in het kader van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) verplicht om jaarlijks een tevredenheidsonderzoek onder vragers van maatschappelijke ondersteuning uit te voeren. De gemeenten Aalsmeer en Uithoorn hebben dit jaar voor een tevredenheidsonderzoek gekozen onder vrijwilligers uit de Zorg en Welzijn sector. De resultaten van dit onderzoek willen zij gebruiken voor de evaluatie van het gemeentelijke Wmo-beleid.
SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK ONDER VRIJWILLIGERS IN AALSMEER EN UITHOORN
6
Onderzoeksvraag In dit tevredenheidsonderzoek, onderzoeksvraag centraal:
uitgevoerd
door
SGBO,
staat
de
volgende
“In hoeverre zijn vrijwilligers in de Zorg en Welzijn sector in Aalsmeer en Uithoorn tevreden met de ondersteuning die zij ontvangen?” Deze vraag laat zich in meerdere deelvragen vertalen: 1. Wat is de achtergrond van de vrijwilligers in de Zorg en Welzijn sector in Aalsmeer en Uithoorn? 2. In hoeverre hebben zij behoefte aan ondersteuning bij hun vrijwilligerswerk? 3. In hoeverre zijn zij bekend met de ondersteuning? 4. In hoeverre zijn zij tevreden over de aangeboden ondersteuning? 5. Is er een verschil in behoefte, bekendheid en/of tevredenheid tussen vrijwilligers met een bestuurlijke functie en vrijwilligers met een uitvoerende functie? De bovenstaande deelvragen zijn in de vragenlijst nader geoperationaliseerd in diverse vraagstellingen. De gebruikte vragenlijst vindt u in bijlage 1. 2.2
Onderzoeksopzet
De gemeenten Aalsmeer en Uithoorn willen met dit onderzoek inzicht krijgen in de vrijwilligers in de Zorg en Welzijn sector, hun behoeften, hun bekendheid met de ondersteuning, hun gebruik van de ondersteuning en de tevredenheid over deze ondersteuning. Om de onderzoeksvraag ‘In hoeverre zijn vrijwilligers in de Zorg en Welzijn sector in Aalsmeer en Uithoorn tevreden met de ondersteuning die zij ontvangen?’ te kunnen beantwoorden maken we gebruik van een gestructureerde schriftelijke vragenlijst. Steekproef Wij hebben een gestructureerde schriftelijke vragenlijst ontworpen die per post is uitgezet onder de vrijwilligers uit de Zorg en Welzijn sector. De Vrijwilligerscentrale Cardanus heeft verschillende vrijwilligersorganisaties in de Zorg en Welzijn sector aangeschreven en om medewerking gevraagd bij het versturen van de vragenlijsten. Om de respons te stimuleren kregen de vrijwilligers een begeleidende brief namens het college van burgermeester en wethouders bij de vragenlijst. In deze brief kondigde het college het onderzoek aan en lichtte het doel ervan toe. Het onderzoek is ook aangekondigd op de gemeentelijke website. De organisaties hebben de vragenlijsten met de begeleidende brief en de antwoordenvelop in de week van 13 juni naar de individuele vrijwilligers Zorg en Welzijn verstuurd.
SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK ONDER VRIJWILLIGERS IN AALSMEER EN UITHOORN
7
Respons Op basis van de schatting van de populatie van vrijwilligers in de sector Zorg en Welzijn in de gemeente Aalsmeer (1078) en de gemeente Uithoorn (582) is de gewenste steekproefomvang bepaald. Voor de gemeente Aalsmeer zijn 947 vragenlijsten uitgezet onder de vrijwilligers. De gemeente Uithoorn heeft ervoor gekozen om alle vrijwilligers uit de sector aan te schrijven, aangezien de gewenste steekproef bijna gelijk is aan de grootte van de populatie. Vanuit de gemeente Uithoorn zijn 582 vragenlijsten verzonden. Uiteindelijk hebben 418 vrijwilligers de vragenlijst tijdig ingevuld en geretourneerd. Van deze 418 zijn 226 van de vrijwilligers uit de gemeente Aalsmeer en 192 van de vrijwilligers uit Uithoorn. Hiermee kwam de totale respons voor dit onderzoek op 27%. Voor de individuele gemeenten is dit respectievelijk, 21% voor de gemeente Aalsmeer en 33% voor de gemeente Uithoorn. Na de sluitingsdatum zijn nog een aantal ingevulde vragenlijsten binnengekomen; deze zijn niet meegenomen in de resultaten. 2.3
Leeswijzer
Voor u liggen de resultaten van het tevredenheidsonderzoek onder vrijwilligers in de Zorg en Welzijn sector. In het volgende hoofdstuk vindt u de resultaten. De conclusies op basis van de uitkomsten van dit onderzoek vindt u in het laatste hoofdstuk van dit rapport. Een aantal vragen uit de vragenlijst zijn ook gesteld in het Belevingsonderzoek Wmo onder inwoners (prestatievelden 1 tot en met 4) over 2010. Hierbij is een steekproef getrokken uit alle inwoners boven de 18 jaar. Daar waar mogelijk zijn de resultaten van het belevingsonderzoek in het rapport verwerkt, zodat de resultaten in perspectief kunnen worden geplaatst. Met de resultaten van het belevingsonderzoek is een selectie op de respondenten gedaan; alleen de respondenten met vrijwilligerswerk zijn meegenomen in de vergelijking. In de tabellen worden de resultaten van dit onderzoek weergegeven in de kolom met de titel % BTO. In de bijlage van het rapport zijn de vragenlijst en de rechte tellingen terug te vinden.
SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK ONDER VRIJWILLIGERS IN AALSMEER EN UITHOORN
8
3
Resultaten In dit hoofdstuk worden de resultaten besproken.
3.1
De vrijwilliger uit de sector Zorg en Welzijn
Deze eerste paragraaf kijkt naar de vrijwilliger als persoon. Wie is de vrijwilliger? Is het een man of vrouw? Welke leeftijd heeft de vrijwilliger? Welk opleidingsniveau heeft de vrijwilliger? En als laatste: verricht de vrijwilliger ook nog betaalde arbeid? Van de vrijwilligers is het overgrote gedeelte vrouw (68%). Dit geldt voor zowel de gemeente Aalsmeer als Uithoorn. Onder de respondenten heeft de gemeente Uithoorn de meeste vrouwelijke vrijwilligers (75%). Uit analyses blijkt dat de gemeente Uithoorn meer vrouwen heeft onder de vrijwilligers. In vergelijking met de resultaten van het belevingsonderzoek zijn de vrouwelijke vrijwilligers in mindere mate vertegenwoordigd, maar ook hier is het merendeel vrouw. De grootste groep van vrijwilligers (39%) uit de sector Zorg en Welzijn is tussen de 65 en 75 jaar oud; deze groep is 41% voor de gemeente Aalsmeer en 36% voor de gemeente Uithoorn. Voor de leeftijdscategorie 36 tot en met 55 jaar bestaat het grootste verschil tussen de gemeente Aalsmeer (13%) en Uithoorn (21%). De vrijwilligers in de gemeenten Aalsmeer en Uithoorn lijken relatief ouder te zijn dan de vrijwilligers uit het belevingsonderzoek. De onderstaande tabel toont de verdeling van het geslacht en wordt de leeftijd van de vrijwilligers getoond. Tabel 1
Geslacht en leeftijd van de vrijwilligers uit de sector Zorg en Welzijn % Vrijwilligers % Aalsmeer % Uithoorn % BTO
Geslacht - Man
32%
38%
25%
42%
- Vrouw
68%
62%
75%
58%
Leeftijd 17 of jonger
0%
0%
0%
0%
18 t/m 35
1%
2%
0%
10%
36 t/m 55
17%
13%
21%
62%
56 t/m 65
30%
31%
28%
66 t/m 75
39%
41%
36%
20%
76+
14%
13%
16%
7%
Tussen de mogelijke opleidingsniveaus van de vrijwilligers zit een grote spreiding. De meeste vrijwilligers (36%) hebben als hoogst genoten opleiding een LBO/ MAVO/ MULO/ VMBO opleiding. Voor de gemeente Aalsmeer is deze groep een paar procent groter (39%) en voor de gemeente Uithoorn een paar procent lager (32%). De vrijwilliger
SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK ONDER VRIJWILLIGERS IN AALSMEER EN UITHOORN
9
uit Uithoorn hebben daarentegen een groter aandeel vrijwilligers met een HBO opleiding (24%) dan de referentiegroep (22%) en de gemeente Aalsmeer (16%). In tabel 2 is het hoogst genoten opleidingsniveau van de vrijwilliger terug te vinden voor de gemeente Aalsmeer, de gemeente Uithoorn en de gemeenten tezamen. Tabel 2
Wat is uw hoogst genoten opleiding? % Vrijwilligers
% Aalsmeer
% Uithoorn
Lagere school
9%
9%
9%
LBO/MAVO/MULO/VMBO
36%
39%
32%
HAVO/VWO
11%
11%
12%
MBO: middelbaar beroepsonderwijs
22%
23%
21%
HBO: hoger beroepsonderwijs
20%
16%
24%
WO: wetenschappelijk onderwijs
2%
3%
2%
Naast het vrijwilligerswerk verricht 18% ook betaald werk. Voor de gemeente Aalsmeer is dit een kleiner aandeel (14%) en voor de gemeente Uithoorn een groter aandeel (22%). Ook hier is een verschil; de gemeente Uithoorn heeft meer werkzame vrijwilligers dan de gemeente Aalsmeer. Tabel 3
Hoe kunt u uw situatie het best typeren? % Vrijwilligers
% Aalsmeer
% Uithoorn
Betaald werk voor minder dan 24 uur per week
7%
6%
9%
Betaald werk tussen de 24 en 32 uur per week
5%
3%
6%
Betaald werk voor 32 uur of meer per week
6%
5%
7%
(Vervroegd) gepensioneerd
52%
55%
49%
Vrijwillig thuis
20%
21%
18%
Werkloos
4%
3%
5%
Arbeidsongeschikt
6%
6%
6%
Lerend/Studerend
0%
1%
0%
De grootste groep vrijwilligers geeft aan met (vervroegd) pensioen te zijn (52%, 55% en 49%). Dit is in lijn met de verwachtingen op basis van de leeftijdsverdeling. 3.2
Het vrijwilligerswerk in de sector Zorg en Welzijn
Het vrijwilligerswerk wordt in deze paragraaf besproken aan de hand van de resultaten op de vragen: Hoeveel vrijwilligerswerk is er verricht? Hoe lang wordt het vrijwilligerswerk gedaan? Werkt de vrijwilliger voor een of meer organisaties? Bij welke organisatie wordt het vrijwilligerswerk verricht? Hoe is de vrijwilliger aan het vrijwilligerswerk gekomen? Wat zijn de redenen om vrijwilligerswerk te doen? Verwacht de vrijwilliger volgend jaar wederom vrijwilligerswerk te verrichten? Wordt vrijwilligerswerk als (lichamelijk of geestelijk) zwaar ervaren?
SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK ONDER VRIJWILLIGERS IN AALSMEER EN UITHOORN
10
Uit onderstaande tabel blijkt dat geen van de aangeschreven vrijwilligers in het afgelopen jaar geen vrijwilligerswerk hebben gedaan; dit betreft 0% binnen de respons. De meeste vrijwilligers besteden tussen de 2 en 4 uur per week aan vrijwilligerswerk voor de combinatie van beide gemeenten en voor de gemeente Aalsmeer; het gaat hier om 28% van de vrijwilligers. Voor de gemeente Uithoorn is de categorie ‘Ja, 4 tot 8 uur in de week’ het grootst met 30%. Tabel 4
Heeft u het afgelopen jaar vrijwilligerswerk gedaan? % Vrijwilligers % Aalsmeer
% Uithoorn
% BTO
Ja, incidenteel
24%
27%
21%
41%
Ja, tot 2 uur in de week
17%
23%
10%
14%
Ja, 2 tot 4 uur in de week
28%
28%
29%
22%
Ja, 4 tot 8 uur in de week
22%
15%
30%
12%
Ja, 8 uur of meer in de week
8%
6%
11%
12%
Nee
0%
0%
0%
0%
Ook de categorie tussen de 2 en 4 uur vrijwilligerswerk per week is ruim vertegenwoordigd onder de vrijwilligers uit de gemeente Uithoorn met 29%. Voor de gemeente Aalsmeer is de groep vrijwilligers die incidenteel vrijwilligerswerk verrichten de tweede categorie in percentage. Vrijwilligers in de gemeente Uithoorn verrichten meer uur vrijwilligerswerk per week dan de vrijwilligers in de gemeente Aalsmeer. De vrijwilligers uit het belevingsonderzoek geven relatief vaker aan op incidentele basis vrijwilligerswerk te verrichten. Mogelijk is dit te verklaren door de verschillende manieren van aanschrijven: in het onderzoek voor de gemeente Aalsmeer en Uithoorn zijn de vrijwilligers via de vrijwilligersorganisaties aangeschreven en voor het belevingsonderzoek middels een steekproef uit de gemeentelijke basisadministratie. Uit analyse blijkt dat vrijwilligers met een betaalde baan minder uur vrijwilligerswerk per week verrichten. De meeste vrijwilligers zijn langer dan 10 jaar actief; voor de gemeenten samen is dit door 38% van de respondenten aangegeven. Ook voor de gemeenten Aalsmeer (36%) en Uithoorn (40%) geldt dit. Tabel 5
Hoe lang doet u al vrijwilligerswerk? % Vrijwilligers
% Aalsmeer
% Uithoorn
Minder dan een jaar
7%
8%
6%
Tussen de 1 en 5 jaar
31%
31%
30%
Tussen de 5 en 10 jaar
24%
25%
24%
Langer dan 10 jaar
38%
36%
40%
SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK ONDER VRIJWILLIGERS IN AALSMEER EN UITHOORN
11
De meerderheid van de vrijwilligers is actief voor een vrijwilligersorganisatie. Voor de gemeenten samen is dit 55%, voor de gemeente Aalsmeer 54% en de gemeente Uithoorn 57%. In onderstaande tabel is terug te vinden voor welke organisatie de vrijwilliger actief is. Aan vrijwilligers die actief zijn bij meerdere organisaties is gevraagd om de organisatie aan te kruisen waarvoor zij het meeste aantal uren vrijwilligerswerk verrichten. Niet alle vrijwilligers hebben zich hieraan gehouden en daarom is de vraag omgezet naar een meerkeuzevraag. Tabel 6
Voor welke organisatie doet u momenteel vrijwilligerswerk? % Vrijwilligers % Aalsmeer
% Uithoorn
Zonnebloem
4%
3%
5%
Thamer Thuis
12%
0%
26%
Het Hoge Heem
22%
1%
49%
Zorgcentrum Aelsmeer
21%
37%
1%
Verpleeghuis Rozenholm
2%
2%
1%
Zorgcentrum ’t Kloosterhof
3%
5%
1%
Vita welzijn en advies
10%
15%
5%
Stichting Cardanus
3%
4%
2%
Nederlandse Rode Kruis
15%
23%
5%
Stichting De Aanloop
1%
2%
0%
De Nederlandse Hartstichting
2%
1%
5%
RK EHBO-Vereniging St. Vincentius
2%
1%
3%
Loket WWZ gemeente Uithoorn (Alg. hulpdienst)
3%
0%
7%
Stichting de Wissel
1%
0%
1%
Mantelzorg Steunpunt
4%
5%
3%
Stichting Ons Tweede Thuis
6%
9%
2%
Anders
27%
26%
28%
Voor de verdeling over de organisaties is een verschil te zien tussen de gemeente Aalsmeer en Uithoorn. Sommige organisaties zijn specifiek gericht op een van de twee gemeenten. Uitgezonderd de ‘Anders’ categorie zijn voor de gemeente Aalsmeer de meeste vrijwilligers actief bij Zorgcentrum Aelsmeer (37%), Nederlandse Rode Kruis (23%) en Vita welzijn & advies. Voor de gemeente Uithoorn zijn de organisaties Het Hoge Heem (49%), Thamer Thuis (26%) en Loket WWZ gemeente Uithoorn (Alg. hulpdienst) (7%) het meest genoemd, ook uitgezonderd de ‘Anders’ categorie. Opvallend is het grote percentage vrijwilligers dat heeft aangegeven bij een andere dan de genoemde organisaties actief te zijn. Voor de gemeente Aalsmeer is dit 26% en voor de gemeente Uithoorn is dit 28%.
SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK ONDER VRIJWILLIGERS IN AALSMEER EN UITHOORN
12
De tabel op de vorige pagina laat een andere verdeling zien van de vrijwilligers dan de werkelijke verdeling zoals gebruikt voor het bepalen van de grootte van de steekproef voor zowel de gemeente Aalsmeer als Uithoorn. Voor de gemeente Aalsmeer geldt bijvoorbeeld dat de drie grootste vrijwilligersorganisaties in het steekproefbestand zijn: Zorgcentrum Aelsmeer (21%), Verpleeghuis Rozenholm (13%) en Nederlandse Rode Kruis (10%). Tussen haakjes is het percentage vrijwilligers van het totaal aantal vrijwilligers opgenomen. De drie grootste organisaties voor de gemeente Uithoorn zijn: Het Hoge Heem (34%), Nederlandse Hartstichting (19%) en Thamer Thuis (14%). Het aandeel vrijwilligers dat voornamelijk bestuurstaken uitvoert bij hun vrijwilligerswerk bedraagt 7% voor de gemeenten samen. Voor de gemeente Aalsmeer is dit aandeel 9% en voor de gemeente Uithoorn is dit 5%. In het belevingsonderzoek geeft 25% van de vrijwilligers aan voornamelijk bestuurstaken uit te voeren. Uit de analyses blijkt dat vrijwilligers met voornamelijk bestuurstaken meer uur vrijwilligerswerk per week verrichten en daarnaast ook vaak langer actief zijn als vrijwilliger. De meeste vrijwilligers zijn via familie, vrienden en bekenden aan hun vrijwilligerswerk gekomen; dit geldt voor 25% van de vrijwilligers tezamen. Dit geldt ook voor de gemeente Aalsmeer (28%). De meeste vrijwilligers (25%) uit de gemeente Uithoorn zijn op een andere manier aan hun vrijwilligerswerk gekomen. Dit geldt ook voor de vrijwilligers uit het belevingsonderzoek; 35% heeft het antwoord ‘Anders’ aangevinkt. Een goede tweede voor de gemeenten samen en apart (allen 33%) is een advertentie in blad/krant/tijdschrift als toeleiding naar het vrijwilligerswerk. De categorie ‘Anders’ is door 22% van de vrijwilligers als antwoord gegeven. Onderstaand kunt u de resultaten voor alle antwoorden van deze vraag terugvinden. Tabel 7
Hoe bent u aan dit vrijwilligerswerk gekomen? % % Vrijwilligers Aalsmeer
% Uithoorn
% BTO
Via familie, vrienden en bekenden
25%
28%
21%
30%
Via een advertentie in blad/krant/tijdschrift
22%
22%
22%
6%
Via medewerkers van de organisatie waar ik vrijwilligerswerk doe
11%
10%
12%
11%
Via vrijwilligers van de organisatie waar ik vrijwilligerswerk doe
16%
16%
15%
16%
Via de vacaturebank van de vrijwilligerscentrale
6%
6%
6%
1%
Anders
21%
18%
25%
35%
SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK ONDER VRIJWILLIGERS IN AALSMEER EN UITHOORN
13
Opvallend is het verschil bij ‘Via een advertentie in blad/krant/tijdschrift’ tussen de gemeente Aalsmeer en de gemeente Uithoorn met de resultaten van het belevingsonderzoek. Motieven om vrijwilligerswerk in de sector Zorg en Welzijn te gaan doen kunnen uiteenlopen van een keuze tot een verplichting. De meeste vrijwilligers geven aan vrijwilligerswerk te doen vanuit een positieve insteek. De top 5 redenen om vrijwilligerswerk te doen is gelijk voor de gemeenten samen en apart met veelal kleine verschillen tussen de bijbehorende percentages. De motieven zijn in onderstaande tabel terug te vinden. Tabel 8
Wat is de belangrijkste reden voor u om vrijwilligerswerk te doen? % Vrijwilligers % Aalsmeer % Uithoorn
Het geeft voldoening
44%
43%
46%
Ik vind het leuk om vrijwilligerswerk te doen
23%
26%
19%
Ik vind dat het erbij hoort
16%
16%
15%
Ik vind het leuk om andere mensen te ontmoeten
9%
10%
8%
Ik ben persoonlijk betrokken bij het werk van de vrijwilligersorganisatie
4%
2%
6%
Het geeft structuur in mijn tijdsbesteding
3%
1%
5%
Ik wil leren en nieuwe (werk)ervaring opdoen
2%
1%
2%
Ik ben maatschappelijk stagiair
0%
1%
nvt
Het is verplicht vanuit de uitkeringsinstantie (bijvoorbeeld werkleeraanbod of re-integratie)
0%
nvt
1%
De redenen ‘Ik doe vrijwilligerswerk in het kader van werknemersvrijwilligerswerk’ en ‘Ik doe vrijwilligerswerk in het kader van mijn studie’ is door geen van de vrijwilligers aangekruist. Voor ‘Het is verplicht vanuit de uitkeringsinstantie (bijvoorbeeld werkleeraanbod of re-integratie)’ geldt dat deze niet is aangekruist door een Aalsmeerse vrijwilliger en voor ‘Ik ben maatschappelijk stagiair’ is dit voor een Uithoornse vrijwilliger. Het overgrote deel van de vrijwilligers verwacht volgend jaar weer vrijwilligerswerk te gaan doen. De percentages zijn: 94% voor de gemeenten samen, 95% voor de gemeente Aalsmeer en 94% voor de gemeente Uithoorn. Voor vrijwilligers met betaald werk geldt dat zij minder vaak positief antwoorden op deze vraag; zij verwachten volgend jaar minder vaak vrijwilligerswerk te verrichten. In het belevingsonderzoek geeft 85% van de vrijwilligers aan dat zij verwachten volgend jaar weer vrijwilligerswerk te doen. Mogelijk heeft dit te maken met het feit dat de vrijwilligers uit het belevingsonderzoek vaker hebben aangegeven incidenteel vrijwilligerswerk te verrichten. Misschien is daarom de betrokkenheid lager.
SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK ONDER VRIJWILLIGERS IN AALSMEER EN UITHOORN
14
Genoemde redenen om volgend jaar geen vrijwilligerswerk meer te doen zijn opgenomen in onderstaande tabel. Hier zijn de resultaten terug te vinden voor de gemeente Aalsmeer, de gemeente Uithoorn, de combinatie en het belevingsonderzoek. Tabel 9
Wat is de reden hiervoor? (Meerdere antwoorden mogelijk) % % % Vrijwilligers Aalsmeer Uithoorn
% BTO
Tijdsgebrek
29%
25%
30%
62%
Gezondheid
43%
64%
20%
13%
(Reis)kosten
5%
0%
10%
2%
Weet niet wat voor soort vrijwilligerswerk ik kan doen
5%
nvt
10%
6%
Anders
33%
18%
50%
-
Niet genoemd door de vrijwilligers uit de gemeente Aalsmeer en de gemeente Uithoorn zijn: ‘Geen interesse of behoefte’, ‘Problemen met kinderopvang’ en ‘Weet niet hoe ik aan vrijwilligerswerk kan komen’. Deze antwoorden zijn wel gegeven door de vrijwilligers uit het belevingsonderzoek; de percentages zijn respectievelijk: 24%, 3% en 2%. De genoemde redenen om te stoppen met vrijwilligerswerk zijn niet gerelateerd aan door de gemeente gemaakte beleidskeuzes. Voor een vrijwilliger kan vrijwilligerswerk soms belastend zijn op het fysieke vlak, maar soms ook op het mentale vlak. Uit de resultaten blijkt dat het overgrote deel van de vrijwilligers het vrijwilligerswerk niet als zwaar ervaart; dit geldt voor zowel het lichamelijke als op het geestelijke vlak. Toch geeft bijna een derde van de vrijwilligers aan het ‘soms’ lichamelijk zwaar te vinden; voor geestelijk is dit vergelijkbaar. Onderstaand zijn de resultaten terug te vinden voor de gemeenten Aalsmeer en Uithoorn samen. Figuur 1
Ervaart u het vrijwilligerswerk als zwaar?
In de gemeente Uithoorn blijkt een groter deel van de vrijwilligers het vrijwilligerswerk als geestelijk zwaar te ervaren (‘Vaak’ en ‘Soms’). Voor vrijwilligers is het van belang dat zij hun verhaal kwijt kunnen om zo het vrijwilligerswerk veelal als minder geestelijk zwaar te ervaren. Op deze manier houden zij een positief gevoel bij het vrijwilligerswerk en blijven zij hopelijk nog lang actief als vrijwilliger. De resultaten per gemeente zijn opgenomen in de tabel op de volgende pagina.
SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK ONDER VRIJWILLIGERS IN AALSMEER EN UITHOORN
15
Tabel 10
Lichamelijk en geestelijk zwaar ervaren van vrijwilligerswerk Vaak Soms
Niet
Lichamelijk zwaar - Aalsmeer
1%
24%
75%
- Uithoorn
0%
32%
68%
Geestelijk zwaar - Aalsmeer
1%
20%
80%
- Uithoorn
2%
40%
57%
Voor het ervaren van de lichamelijke belasting door vrijwilligerswerk wordt een verschil gevonden tussen mannelijke en vrouwelijke vrijwilligers in tegenstelling tot de geestelijke belasting. Vrouwen geven vaker aan het vrijwilligerswerk ‘soms’ als lichamelijk zwaar te ervaren dan mannen. Vrijwilligers met bestuurstaken ervaren het vrijwilligerswerk vaker geestelijk zwaar dan vrijwilligers met uitvoerende taken. Voor de lichamelijke belasting is geen verschil gevonden. 3.3
De ondersteuningsbehoefte van de vrijwilliger
37% van de vrijwilligers uit de gemeenten Aalsmeer en Uithoorn samen geven aan dat zij steun verwachten bij hun taak als vrijwilliger. Voor de gemeente Aalsmeer is dit 33% en voor de gemeente Uithoorn is dit 41%. Des te ouder de vrijwilliger, des te minder vaak zij steun verwachten. Daarnaast geldt dat vrijwilligers met bestuurstaken vaker aangeven steun te verwachten bij hun taak als vrijwilliger. Veel vrijwilligers hebben gebruik gemaakt van de mogelijkheid om in te vullen in welke vorm zij de ondersteuning graag ingevuld zien worden. Onderstaand wordt een overzicht gegeven van de belangrijkste vormen per gemeente: Gemeente Aalsmeer: - Belangstelling, begrip en waardering: Hier gaat het om aandacht voor de vrijwilliger als persoon. Soms is vrijwilligerswerk zwaar en het is belangrijk dat hiervoor begrip is vanuit de organisatie en ook dat de medewerkers van de organisatie zich positief opstellen naar de vrijwilligers. Ook begrip vanuit de gemeente is hierbij genoemd. - Besprekingen, overleg: Vrijwilligers willen graag aansluiten bij besprekingen om zo te weten wat er speelt binnen de organisatie. Overleg met andere vrijwilligers wordt gezien als nuttig om ervaringen te delen en elkaar te voorzien van tips en/of adviezen. Ook kan zo een luisterend oor worden geboden of gevonden.
SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK ONDER VRIJWILLIGERS IN AALSMEER EN UITHOORN
16
-
-
Begeleiding, coaching, cursussen, scholing, trainingen en voorlichting: Vrijwilligers willen goed voorbereid aan hun vrijwilligerswerk beginnen en zich daarnaast blijven ontwikkelen, zodat zij zich zo goed mogelijk in kunnen blijven zetten. Informatievoorziening: Informatie over de organisatie en over het vrijwilligerswerk worden door de vrijwilligers gewaardeerd. Zij willen graag een heldere uitleg over het vrijwilligerswerk dat zij (gaan) uitvoeren. Wat gaan ze doen? Wat zijn aandachtspunten? Waar kunnen ze terecht voor vragen?
De bovenstaande punten zijn een samenvoeging van de input van de meerdere vrijwilligers. De volgende punten zijn door slechts enkele vrijwilligers genoemd: onkostenvergoeding, subsidieverstrekking, technische ondersteuning en organisatorische ondersteuning. Gemeente Uithoorn: - Belangstelling en waardering: De vrijwilligers willen graag interesse in hun als persoon. Het is fijn als minimaal 1x per jaar wordt gevraagd hoe het met de vrijwilliger gaat. Ze willen gezien en gehoord worden. - Besprekingen, overleg: Overleg kan plaatsvinden om bepaalde (moeilijke) situaties te bespreken. Hoe kan men hier het beste mee omgaan? Daarnaast is het goed om te overleggen over hoe de werkzaamheden beter en efficiënter kunnen. - Begeleiding, coaching, cursussen, scholing, trainingen en voorlichting: De vrijwilligers willen goede instructies, begeleiding en ondersteuning bij het uitvoeren van het vrijwilligerswerk. Daarnaast willen zij graag bij blijven door het volgen van cursussen en trainingen. Bij nieuwe of moeilijke taken wordt het op prijs gesteld om de taak eerst samen te doen of onder supervisie. - Feedback: Vrijwilligers willen graag feedback. Doen ze het goed? Zijn er verbeterpunten mogelijk? Het laten plaatsvinden van evaluaties draagt bij aan kwaliteit. - Informatievoorziening: het gaat hier bijvoorbeeld om informatie over onderwerpen, over de organisatie, over wie het aanspreekpunt is en over cliënten en/of bewoners, zodat dit kan worden meegenomen. Daarnaast willen de vrijwilligers graag helderheid over wat er van ze wordt verwacht en wat juist niet. Welke taken wel en niet? Welke verantwoordelijkheden wel en niet? Op de vraag ‘Heeft u extra steun nodig om het vrijwilligerswerk vol te houden?’ antwoordt 6% van de vrijwilligers positief (Aalsmeer 5% en Uithoorn 5%). Onderstaand wordt een overzicht gegeven van de belangrijkste vormen per gemeente: Gemeente Aalsmeer: De genoemde vormen van extra ondersteuning leveren vrijwel geen nieuwe punten op ten opzichte van de genoemde zaken bij de verwachte ondersteuning. Hooguit een paar enkele reacties op een specifiek persoonlijk vlak, waar zowel de vrijwilligersorganisaties
SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK ONDER VRIJWILLIGERS IN AALSMEER EN UITHOORN
17
als de gemeente geen invloed op heeft. Genoemd zijn bijvoorbeeld: erkenning, waardering, begeleiding, voorbereiding, scholing en besprekingen. Gemeente Uithoorn: Ook voor de gemeente Uithoorn geldt dat bij de extra ondersteuning geen nieuwe punten worden genoemd. Genoemd zijn: aandacht, waardering, besprekingen, begeleiding, ondersteuning en informatievoorziening. Voor beide gemeenten geldt dat door het voorzien in de bovengenoemde vormen van steun voor de vrijwilliger meteen voorzien in de behoefte van de extra steun. 3.4
De ondersteuning door de vrijwilligersorganisatie
Bij het verrichten van vrijwilligerswerk kan de vrijwilliger uit de sector Zorg en Welzijn behoefte hebben aan ondersteuning vanuit de vrijwilligersorganisatie. Dit komt in deze paragraaf aan de orde. Aan bod komen de tevredenheid over de geboden ondersteuning door de vrijwilligersorganisaties. De organisaties, waarvoor de vrijwilligers actief zijn, kunnen op verschillende wijze de vrijwilliger ondersteunen. Het gaat bijvoorbeeld om: • • • • •
het begeleiden; het aansturen; het waarderen; het bieden van opleidings- en scholingsmogelijkheden en het vergoeden van gemaakte onkosten.
Voor deze verschillende vormen van ondersteuning is aan de vrijwilligers gevraagd om aan te geven hoe tevreden of ontevreden zij zijn. Vrijwilligers die actief zijn voor meerdere organisaties is gevraagd of zij de vragen kunnen beantwoorden voor de organisatie waarvoor zij de meeste uren per week werken. De mate van tevredenheid is terug te vinden in de figuur op de volgende pagina. Bij deze figuur is het antwoord ‘Niet van toepassing’ buiten beschouwing gelaten.
SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK ONDER VRIJWILLIGERS IN AALSMEER EN UITHOORN
18
Figuur 2
Hoe tevreden/ ontevreden bent u over...
In het algemeen kan worden gezegd dat de vrijwilligers over alle vormen van ondersteuning door de vrijwilligersorganisatie zelf zeer tevreden of tevreden zijn. Het meest tevreden zijn de vrijwilligers over de waardering; hier is 96% (zeer) tevreden over. Ook voor de gemeente Aalsmeer is de vrijwilliger het meest tevreden over de waardering (98%), maar in de gemeente Uithoorn is men het meest tevreden met de begeleiding van vrijwilligers (94%). Het minst tevreden is men over de (onkosten)vergoeding, maar ook hier is ruim 85% (zeer) tevreden over. In de gemeente Aalsmeer is de vrijwilliger het minst tevreden over de opleidings- en scholingsmogelijkheden; hier is 89% (zeer) tevreden over. De resultaten voor de gemeente Uithoorn (79%) sluiten aan bij de resultaten voor de gemeenten samen. In de onderstaande tabel worden de resultaten over de tevredenheid per gemeente weergegeven. Tabel 11
Tevredenheid vrijwilligersorganisaties per gemeente Aalsmeer Uithoorn
Begeleiding
Zeer tevreden
Tevreden
Zeer tevreden
Tevreden
22%
73%
19%
75%
Aansturing
13%
82%
14%
76%
Waardering
34%
64%
34%
59%
Opleiding- en scholing
12%
77%
25%
64%
(Onkosten) vergoeding
16%
74%
11%
68%
De vrijwilligers zijn (zeer) tevreden over de verschillende genoemde vormen. Het lijkt erop dat vrijwilligers uit de gemeente Uithoorn minder tevreden zijn dan vrijwilligers uit de gemeente Aalsmeer, waarbij zeer tevreden en tevreden zijn samengenomen.
SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK ONDER VRIJWILLIGERS IN AALSMEER EN UITHOORN
19
Voor de opleidings- en scholingsmogelijkheden is zowel in de gemeente Aalsmeer als Uithoorn 89% van de vrijwilligers (zeer) tevreden. Een verdeling tussen zeer tevreden en tevreden laat echter een verschillend beeld zien. In de gemeente Aalsmeer is 12% zeer tevreden, terwijl dit in de gemeente Uithoorn 25% is. 3.5
De ondersteuning door de Vrijwilligerscentrale Cardanus
Vrijwilligerswerk in de sector Zorg en Welzijn is niets nieuws en wordt al sinds jaar en dag door mensen gedaan. Sinds de invoering van de Wmo is de gemeente echter verantwoordelijk voor het ondersteunen van vrijwilligers in hun werkzaamheden, zodat zij dit nog lang en met plezier kunnen volhouden. Het opzetten van steunpunten vrijwilligerswerk of vrijwilligerscentrales waar vrijwilligers naar toe kunnen voor ondersteuning is zo’n taak van de gemeente. Binnen de gemeenten Aalsmeer, Amstelveen en Uithoorn is de Vrijwilligerscentrale Cardanus actief. In ieder van de drie gemeente is een fysiek steunpunt aanwezig. De Vrijwilligerscentrale Cardanus noemt zich ook wel: Vrijwilligerscentrale Cardanus, locatie Aalsmeer of Vrijwilligerscentrale Cardanus, locatie Uithoorn. De Vrijwilligerscentrale Cardanus staat centraal in deze paragraaf. Bijna een kwart van de vrijwilligers (24%) is bekend met de Vrijwilligerscentrale Cardanus. Onder de vrijwilligers van de gemeente Aalsmeer is dit iets hoger (26%) en voor de gemeente Uithoorn iets lager (22%). De bekendheid met de Vrijwilligerscentrale Cardanus is groter onder vrijwilligers met voornamelijk bestuurstaken; van deze vrijwilligers is ongeveer 52% bekend met de Vrijwilligerscentrale. De bekendheid met de Vrijwilligerscentrale Cardanus varieert onder de vrijwilligers actief bij de verschillende vrijwilligersorganisaties. Binnen sommige vrijwilligersorganisaties kent niemand de Vrijwilligerscentrale Cardanus tot een percentage van 90% bekendheid (Stichting Cardanus). Aan de vrijwilligers die bekend zijn met de Vrijwilligerscentrale Cardanus zijn vervolgvragen gesteld die hieronder aan bod komen. Vrijwilligers die onbekend zijn met de Vrijwilligerscentrale Cardanus hebben deze vragen mogen overslaan. De resultaten op de vraag ‘Hoe bent u bij de Vrijwilligerscentrale Cardanus terechtgekomen?’ laten een divers beeld zien. In de tabel op de volgende pagina zijn de resultaten terug te vinden.
SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK ONDER VRIJWILLIGERS IN AALSMEER EN UITHOORN
20
Tabel 12
Hoe bent u bij de Vrijwilligerscentrale Cardanus terechtgekomen? % Vrijwilligers % Aalsmeer % Uithoorn
Via bekenden
10%
12%
7%
Via internet
11%
14%
7%
Via posters/folders of flyers
1%
0%
3%
Via de krant/radio/tv
40%
43%
35%
Via de gemeente
6%
7%
3%
Via school
1%
2%
0%
Via de welzijnsstichting
6%
2%
10%
Via re-integratietrajecten/Sociale Dienst
0%
0%
0%
Anders
25%
19%
35%
De meest genoemde manier is via de krant, radio of televisie (40%). Voor de gemeente Aalsmeer is dit 43% en de gemeente Uithoorn is dit 35%. De categorie “Anders” wordt daarna het meest genoemd; met 25% voor de gemeenten samen, 19% voor de gemeente Aalsmeer en 35% voor de gemeente Uithoorn. De Vrijwilligerscentrale Cardanus heeft een breed aanbod van diensten ter ondersteuning van de vrijwilliger, zoals: • •
•
•
•
•
Informatie & advies: de vrijwilligerscentrale geeft telefonisch, via haar website en via werkbezoeken informatie en advies aan vrijwilligers en vrijwilligersorganisaties; Begeleiding: de vrijwilligerscentrale geeft begeleiding aan vrijwilligers van het project Samenspraak/Taalcoach en vrijwilligers van de Buurthulpdienst. Daarnaast geeft zij informatie aan organisaties hoe zij de begeleiding van vrijwilligers zouden kunnen gaan regelen.; Bekijken van de vacaturebank: via de website www.vrijwilligerscentrale.cardanus.nl kan men op zoek gaan naar een vrijwilligersvacature. Dit wordt voornamelijk gedaan als men op zoek is naar (nieuw) vrijwilligerswerk.; Raadplegen van de website: Op de bovengenoemde site staat informatie over de activiteiten die de vrijwilligerscentrale doet; trainingen, bezoeken van markten, et cetera. Daarnaast wordt ook aandacht besteed aan informatie over vrijwilligerswerk qua vrijwilligersvergoeding, beleid, werving, et cetera.; Het volgen van een cursus: sinds het seizoen 2010/2011 biedt de vrijwilligerscentrale voor vrijwilligers Amstelland een cursusaanbod waar men zich gratis voor kan aanmelden. De trainingen zijn bedoeld ter ondersteuning van hun werkzaamheden of hebben een waarderend karakter).; Het bezoeken van het spreekuur: deze activiteit voert de vrijwilligerscentrale 2 maal per week uit voor in totaal 5 uur per week. Hier komen doorgaans mensen op bezoek die zoekende zijn naar vrijwilligerswerk maar er ondersteuning bij nodig hebben. Zij kunnen vaak niet zelfstandig, via de website, een vacature van hun gading vinden.
SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK ONDER VRIJWILLIGERS IN AALSMEER EN UITHOORN
21
Ongeveer een derde van de vrijwilligers (34%) geeft aan gebruik te maken van de diensten van de Vrijwilligerscentrale Cardanus. Het gaat hier om vrijwilligers die bekend zijn met de centrale. Van alle vrijwilligers (bekend en onbekend met de Vrijwilligerscentrale Cardanus) geeft ongeveer 8% aan gebruik te maken van een of meer van de genoemde diensten. Van de vrijwilligers in de gemeente Aalsmeer gebruikt 41% een of meer van de diensten. Voor de gemeente Uithoorn is dit een lager percentage; 23% van de vrijwilligers maakt gebruik van de diensten. Het aandeel van alle vrijwilligers dat gebruik maakt van de diensten is 11% voor de gemeente Aalsmeer en 5% voor de gemeente Uithoorn. Voor de diensten informatie, advies, begeleiding, bekijken van de vacaturebank, raadplegen van de website, volgen van een cursus en bezoeken van spreekuur/inloopuur van de Vrijwilligerscentrale Cardanus zullen achtereenvolgens worden besproken: de behoefte, het gebruik en de tevredenheid. Tabel 13
Behoeften aan ondersteuning via diensten van de Vrijwilligerscentrale Cardanus % Vrijwilligers
% Aalsmeer
% Uithoorn
Informatie
34%
39%
28%
Advies
27%
37%
12%
Begeleiding
19%
22%
15%
Bekijken van de vacaturebank
19%
27%
8%
Raadplegen van de website
15%
24%
4%
Volgen van een cursus
28%
31%
23%
Bezoeken van spreekuur/inloopuur
15%
22%
4%
De meeste vrijwilligers (34%) geven aan behoefte te hebben aan ‘Informatie’; voor de gemeente Aalsmeer is dit 39% en voor de gemeente Uithoorn 28%. Voor de vrijwilligers uit de gemeente Uithoorn staat ‘Advies’ op een tweede plaats met 37% en op de derde plaats staat ‘Volgen van een cursus’ (31%). De nummers 2 en 3 voor de gemeente Uithoorn verschillen van de gemeente Aalsmeer: hier staat ‘Volgen van een cursus’ (23%) op de tweede plaats gevolgd door ‘Begeleiding’ (15%) op een derde plaats. De vrijwilligers in de gemeente Aalsmeer hebben meer behoefte aan de diensten van de Vrijwilligerscentrale Cardanus dan de vrijwilligers uit de gemeente Uithoorn. In de figuur op de volgende pagina wordt het gebruik van de bovengenoemde diensten in kaart gebracht. Voor bijna elke dienst geeft ruim 50% aan dat zij geen gebruik hebben gemaakt van de aangeboden diensten.
SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK ONDER VRIJWILLIGERS IN AALSMEER EN UITHOORN
22
Figuur 3
Hoe vaak heeft u in de laatste 2 jaar gebruik gemaakt van de volgende diensten van de Vrijwilligerscentrale?
Het gebruik van de diensten van de Vrijwilligerscentrale Cardanus laat een aanzienlijk verschil zien tussen de gemeenten Aalsmeer en Uithoorn. Dit is terug te zien in onderstaande tabel. Tabel 14
Gebruik diensten van de Vrijwilligerscentrale Cardanus (% wel gebruik) % Vrijwilligers % Aalsmeer % Uithoorn
Informatie
54%
56%
50%
Advies
46%
56%
30%
Begeleiding
34%
40%
0%
Bekijken van de vacaturebank
50%
62%
30%
Raadplegen van de website
32%
40%
20%
Volgen van een cursus
27%
27%
27%
Bezoeken van spreekuur/inloopuur
43%
56%
25%
Het gebruik van de diensten door Uithoornse vrijwilligers lijkt lager te liggen dan het gebruik van de Aalsmeerse vrijwilliger. De tevredenheid over de diensten van de Vrijwilligerscentrale Cardanus door de gebruikers is hoog. Het aantal respondenten dat de vraag over de tevredenheid hebben ingevuld is laag en daarmee moeten de resultaten met de nodige voorzichtigheid worden geïnterpreteerd. Op de volgende pagina zijn de resultaten over de tevredenheid terug te vinden.
SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK ONDER VRIJWILLIGERS IN AALSMEER EN UITHOORN
23
Figuur 4
Hoe tevreden/ontevreden bent u over de volgende diensten van de Vrijwilligerscentrale?
Uit de vraag of de vrijwilliger nog diensten of aanbod mist die de Vrijwilligerscentrale Cardanus momenteel niet biedt komen geen concrete diensten of aanvullingen in het aanbod. Wel blijkt uit de resultaten dat er onbekendheid of onduidelijkheid is over de Vrijwilligerscentrale Cardanus. Een vrijwilliger geeft aan: “Ik weet dat Cardanus er is, maar het fijne week ik er niet van.” Een andere vrijwilliger zegt: “Ik werk niet als vrijwilliger bij Cardanus, dus ik heb niets met Cardanus te maken.” Mogelijk komt de verwarring omdat er zowel een vrijwilligersorganisatie Cardanus bestaat en het Vrijwilligerssteunpunt Cardanus. Misschien worden deze twee organisaties als een gezien. Tot slot is gevraagd naar een rapportcijfer voor de ondersteuning van de Vrijwilligerscentrale Cardanus. Ook hier hebben een beperkt aantal respondenten de vraag ingevuld. Gemiddeld krijgt de ondersteuning een 7,2 en dat is een ruime voldoende. Voor de vrijwilligers uit Aalsmeer is een 7,4 berekend als gemiddelde en voor de gemeente Uithoorn een 6,8; ook ruime voldoendes. In de onderstaande figuur is de spreiding van de rapportcijfers weergegeven. Een 1 is slecht en een 10 is uitstekend.
SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK ONDER VRIJWILLIGERS IN AALSMEER EN UITHOORN
24
Figuur 5
Eindoordeel over ondersteuning van de Vrijwilligerscentrale Cardanus
Het laagste rapportcijfer is een 5 en het hoogste een 9. De meeste vrijwilligers (43%) hebben een 7 gegeven. 3.6
De vrijwilligersverzekering
De gemeente Aalsmeer en Uithoorn hebben een vrijwilligersverzekering afgesloten. Deze verzekering is bedoeld voor alle vrijwilligers in Aalsmeer en Uithoorn en is een soort vangnet voor onverhoopte schade van/door/voor vrijwilligers en organisaties die werken met vrijwilligers. Ongeveer driekwart van de vrijwilligers is bekend met de verzekering (75%). Voor de gemeente Aalsmeer en Uithoorn is dit respectievelijk 73% en 77%. Vrijwilligers in de gemeente Uithoorn zijn beter bekend met de vrijwilligersverzekering. Het gebruik van de verzekering is vergelijkbaar tussen de gemeenten: respectievelijk 20% en 21% van de vrijwilligers heeft gebruik gemaakt van de verzekering. Tabel 15
Vrijwilligersverzekering: bekendheid, gebruik en tevredenheid % Vrijwilligers % Aalsmeer
% Uithoorn
Bekendheid
75%
73%
77%
Gebruik
21%
20%
21%
- Zeer tevreden
16%
10%
22%
- Tevreden
84%
90%
78%
Tevredenheid
Voor de tevredenheid wisselt het beeld. Wel kan voor beide gemeenten worden gezegd dat alle vrijwilliger zeer tevreden of tevreden zijn over de verzekering.
SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK ONDER VRIJWILLIGERS IN AALSMEER EN UITHOORN
25
3.7
Tot slot
Aan het eind van de vragenlijst is een tekstvak toegevoegd waar de respondenten opmerkingen of suggesties of vragen konden noteren. De vrijwilligers hebben het volgende aangegeven: Gemeente Aalsmeer: • Een vrijwilliger schrijft: “Wees zuinig op uw vrijwilligers!” Aanvullend geeft een andere vrijwilliger aan dat dit juist in deze tijd van bezuinigingen zo is. • Een vrijwilliger verwacht dat zij door haar leeftijd (82 jaar) niet meer taken te aanvaarden. Niettemin hoopt zij de huidige taken nog een lange tijd te mogen doen. • Een vrijwilliger deelt zijn visie aangaande vrijwilligerswerk: Blijf vrijwilligerswerk professioneel ondersteunen, dat kost geld! Vrijwilligers zijn vaak “het cement” van de samenleving” en “eigen-wijze” mensen, die wanneer zij op de juiste plek ingezet worden en goede ondersteuning krijgen van grote waarde voor de samenleving kunnen zijn! • Een vrijwilliger vraagt zich af waar de jongeren blijven? Het is belangrijk om het geitenwollen sokken image van vrijwilligerswerk af te schudden. • Een vrijwilligers adviseert: “Benader de vrijwilliger bijvoorbeeld 1x per half jaar persoonlijk om te vragen hoe hij of zij zich voelt bij het doen van vrijwilligerswerk. Dit werkt motiverend!” Aanvullend schrijft een andere vrijwilliger dat zij door ziekte een half jaar uit de running is, maar de organisatie waar zij vrijwilligerswerk voor deed heeft niets van zich laten horen. Mevrouw zal zich daarom niet meer inzetten. • Een vrijwilliger vertelt dat kerstcadeaus op de afdeling worden uitgewisseld tussen de vaste medewerkers in het bijzijn van de vrijwilligers. Dit komt onprofessioneel over. Zorg dan ook voor een attentie richting de vrijwilliger en verwijs dan niet naar de organisatie achter de vrijwilliger. • Een vrijwilliger geeft aan dat hij kosten moet maken, vanwege de immobiliteit van zijn “actient” (niet kunnen fietsen en niet hebben van een fiets) en ervaart dit als vervelend. • Een vrijwilliger zegt dat tafeltje dekje moet blijven zoals het is. • Een vrijwilliger informeert of er mogelijkheden zijn om zicht te krijgen op echt eenzame mensen. Vanuit haar vrijwilligersorganisaties willen zij graag deze mensen benaderen en op een persoonlijke manier mee aan de slag te gaan. Het is geprobeerd met flyers, maar verder is het lastig in verband met de privacy regelgeving. • Een vrijwilligers spreekt zijn waardering uit voor de vrijwilligers in de soos. Ze doen daar goed werk en hij voelt zich daar welkom. Zonder de soos zou hij nergens meer komen, omdat hij vaak wordt aangestaard (langzaam met praten en ander uiterlijk). Hij hoopt dat de gemeente de vrijwilligers nog lang zal steunen met hun werk.
SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK ONDER VRIJWILLIGERS IN AALSMEER EN UITHOORN
26
Gemeente Uithoorn: • Een vrijwilliger adviseert: “Respecteer de vrijwilliger en blijf in contact met hen. Steun de vrijwilliger. Geen gemeente kan zonder deze waardevolle krachten.” • Een vrijwilliger vindt het doen van vrijwilligerswerk nog dankbaar werk. Een ander geeft aan hier nog steeds voldoening uit te halen. • Een vrijwilliger haalt aan dat vrijwilligersorganisaties niet zonder vrijwilligers kunnen bestaan en dat deze organisaties vaak op zoek zijn naar nieuwe vrijwilligers. Voor zowel het uitvoerende vrijwilligerswerk als bestuurstaken. • Een vrijwilliger spreekt zijn waardering uit voor het contact tussen vrijwilligers onderling en de activiteiten ten behoeve van vrijwilligers (vrijwilligersdag en zonnebloemweek). Ook uit hij zijn bezorgdheid over het verschuiven van betaald werk naar vrijwilligerswerk, waardoor vaak vaste krachten verdwijnen. Weer een andere vrijwilliger geeft aan dat haar coördinatoren een goed voorbeeld zijn van hoe vrijwilligers begeleid moeten worden. • Een vrijwilliger geeft aan ontevreden over te komen in de vragenlijst, maar geeft aan dat dit niet zijn prioriteit heeft. Zijn prioriteit ligt bij de inwoners van instellingen waar hij actief voor is, want dat is veel schrijnender. • Een vrijwilliger schrijft dat de fusie van de instelling waar vrijwilligers actief zijn zorgt voor onrust en onduidelijkheid bij de vrijwilligers. Hoe zit het met scholing? Begeleiding? Onkostenvergoeding? Verzekering? Maar ook: wat betekent dit voor de bewoners? Behouden zij hun activiteiten? Krijgen zij de benodigde (gediplomeerde) zorg? • Een vrijwilliger ziet mogelijkheden voor verbetering in de communicatie tussen vaste medewerkers en vrijwilligers. Aanvullend hierop geeft een andere, werkende vrijwilliger aan dat hij van bepaalde afspraken niet op de hoogte wordt gesteld, omdat hij ze niet toegezonden of verteld krijgt. Hij kan niet bij de vergaderingen aanwezig zijn, aangezien hij op dat moment aan het werk is. • Een vrijwilliger noemt het ontbreken van controle een aandachtspunt voor zijn organisatie. Hij is verantwoordelijk voor de begeleiding van een inwoner, inclusief haar financiën, en niemand ziet hier op toe. • Een vrijwilliger wil geen werk overnemen van een betaalde kracht. • Een vrijwilliger heeft behoefte aan een (actuele) sociale kaart van de gemeenten Aalsmeer en Uithoorn om zo op een betere wijze haar vrijwilligerswerk te kunnen uitvoeren. • Meerdere vrijwilligers geven aan verzekerd te zijn via de organisatie waarvoor zij actief zijn. De verzekering vanuit de gemeente is niet bekend. • Meerdere vrijwilligers geven aan actief te zijn bij een organisatie buiten de gemeente.
SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK ONDER VRIJWILLIGERS IN AALSMEER EN UITHOORN
27
4
Conclusies en aanbevelingen In dit hoofdstuk worden de conclusies en de aanbevelingen van het onderzoek gepresenteerd. Bij de aanbevelingen wordt een uitsplitsing gemaakt naar de vrijwilligersorganisatie, de vrijwilligerscentrale en de gemeente.
4.1
Conclusies
De conclusies op basis van het onderzoek zijn: Benader de vrijwilliger op een vergelijkbare manier als een werknemer Uit de genoemde vormen van ondersteuning spreekt de behoefte van de vrijwilliger om deel uit te maken van de organisatie waar zij actief voor zijn en de behoefte aan duidelijkheid omtrent hun functioneren hierbinnen. Het invullen van deze behoefte zorgt voor een betrokken vrijwilliger en draagt bij aan de kwaliteit van het vrijwilligerswerk. Ook spreekt hieruit de behoefte van vrijwilligers aan (verdere) professionalisering van hun vrijwilligerswerk. Daar zijn cursussen en scholing een logisch onderdeel van. Door deskundigheidsbevordering zijn vrijwilligers meer uitgerust voor hun taak en hierdoor kunnen zij betere kwaliteit leveren. Vergroot de bekendheid van de Vrijwilligerscentrale Cardanus Ongeveer een kwart van de vrijwilligers is bekend met de Vrijwilligerscentrale Cardanus en dit is laag. Het is essentieel dat vrijwilligers weten waar zij terecht kunnen voor vragen en/of ondersteuning voor het moment dat zij hier behoefte aan hebben. Een vrijwilliger met een ondersteuningsbehoefte die niet wordt ingevuld door onbekendheid met de mogelijkheden, kan ervoor zorgen dat de vrijwilliger stopt met het vrijwilligerswerk en dit is niet gewenst. Het behouden van vrijwilligers is belangrijk. Ook met de bekendheid van de Vrijwilligerscentrale Cardanus richting de vrijwilligers met voornamelijk bestuurstaken is een verbetering te realiseren. Deze bestuursvrijwilligers kunnen ondersteuning krijgen vanuit de Vrijwilligerscentrale Cardanus als vrijwilligersorganisatie, maar ook als vrijwilliger zelf. Door de bekendheid onder de bestuursvrijwilligers te vergroten, draagt dit automatisch bij aan het bekender worden onder de overige vrijwilligers. De bestuursvrijwilligers kunnen vrijwilligers met een ondersteuningsbehoefte wijzen op de mogelijkheden en de ondersteuningsorganisaties. Voor de gemeente is het vergroten van de bekendheid van de Vrijwilligerscentrale Cardanus belangrijk. De Vrijwilligerscentrale Cardanus is de link tussen het beleid van de gemeente en ondersteuningswensen en –behoeften van de vrijwilligers. Meer zicht op vrijwilligers levert meer inzicht in de wensen en behoeften van de vrijwilligers en daarmee
SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK ONDER VRIJWILLIGERS IN AALSMEER EN UITHOORN
28
een betere aansluiting op het aanbod. Het gebrek aan direct contact met de vrijwilligers wordt daarom gezien als één van de risico’s van prestatieveld 4 van de Wmo1. 4.2
Aanbevelingen
Op basis van de conclusies worden de volgende aanbevelingen geformuleerd: Benader de vrijwilliger op een vergelijkbare manier als een werknemer Vrijwilligersorganisatie - Stel werkinstructies op, houd werkbesprekingen, evaluatiegesprekken en bied begeleiding bij of tijdens de werkzaamheden. Voor de vrijwilliger biedt dit handvaten om zijn of haar vrijwilligerswerk op een goede manier te doen en ook om dit te kunnen blijven doen. Daarnaast draagt dit bij aan het verankeren van kennis; niet iedere vrijwilliger hoeft het spreekwoordelijke wiel opnieuw uit te vinden. - Maak het voor vrijwilligers mogelijk om aan deskundigheidsbevordering te doen. Vrijwilligerscentrale Cardanus - Ondersteun de vrijwilligersorganisaties in het benaderen van de vrijwilliger als werknemer. Train, coach en begeleid de vrijwilligersorganisaties om dit te bewerkstelligen. - Bied training aan voor deskundigheidsbevordering van de vrijwilligers. Gemeente
- Maak het ondersteunen van vrijwilligersorganisaties en het benaderen van de vrijwilligers als werknemer onderdeel van het ondersteuningsaanbod. - Evalueer het cursusaanbod periodiek. Welke cursussen zijn er? Hoeveel deelnemers zijn er? Hoe worden de cursussen gewaardeerd?
Vergroot de bekendheid van de Vrijwilligerscentrale Cardanus Vrijwilligersorganisatie - Breng de verschillende ondersteuningsmogelijkheden van de Vrijwilligerscentrale Cardanus onder de aandacht van de eigen vrijwilligers. Bijvoorbeeld het onderwerp ter sprake brengen tijdens vergaderingen of nieuwsbrieven. - Vervul een signalerende rol richting de eigen vrijwilligers. Hebben zij vragen? Hebben zij ondersteuningsbehoeften? Mocht hier een vraag of ondersteuningsbehoefte worden opgemerkt die niet door de organisatie zelf kan worden beantwoord of ingevuld, draag de vrijwilliger dan over naar de Vrijwilligerscentrale Cardanus. 1
Belang van integrale analyse neemt toe. Risicomanagement en de Wmo. S. van Klaveren en B. Noordhuizen. Wmo-magazine, nummer 3 – juli 2011.
SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK ONDER VRIJWILLIGERS IN AALSMEER EN UITHOORN
29
Vrijwilligerscentrale Cardanus
Gemeente
- Om de bekendheid onder alle inwoners te vergroten is een brede campagne wenselijk. Waarbij mogelijk kan worden aangesloten bij landelijke campagnes. Voorbeelden hiervan zijn: de Week van het Applaus, het Europese jaar van de vrijwilliger (2011) of de DOE NL dag. Op lokaal niveau kan bijvoorbeeld een reeks van artikelen over vrijwilligerswerk in de lokale krant een idee zijn of een stand op een jaarmarkt/ braderie. - Bij de Vrijwilligerscentrale Cardanus zijn verschillende vrijwilligersorganisaties bekend. Haal de banden met deze organisaties aan door het versturen van een mailing of organiseer een informatieavond. Het vergroten van de bekendheid onder de besturen van de vrijwilligersorganisaties draagt bij aan het bereiken van de huidige vrijwilligers. - Zorg voor goed geïnformeerde loketmedewerkers over vrijwilligerswerk en de mogelijkheden voor ondersteuning. Verwijs de (toekomstige) vrijwilligers actief door naar de Vrijwilligerscentrale Cardanus. - Draag bij aan het vergroten van de bekendheid van de Vrijwilligerscentrale Cardanus. Neem informatie op in de gemeentegids, op de website en in andere vormen van communicatie richting burgers.
SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK ONDER VRIJWILLIGERS IN AALSMEER EN UITHOORN
30
Bijlagen
Bijlage 1 Vragenlijst
SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK ONDER VRIJWILLIGERS IN AMSTELVEEN
32
SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK ONDER VRIJWILLIGERS IN AALSMEER EN UITHOORN
33
SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK ONDER VRIJWILLIGERS IN AALSMEER EN UITHOORN
34
SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK ONDER VRIJWILLIGERS IN AALSMEER EN UITHOORN
35
SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK ONDER VRIJWILLIGERS IN AALSMEER EN UITHOORN
36
SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK ONDER VRIJWILLIGERS IN AALSMEER EN UITHOORN
37
SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK ONDER VRIJWILLIGERS IN AALSMEER EN UITHOORN
38
SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK ONDER VRIJWILLIGERS IN AALSMEER EN UITHOORN
39
Bijlage 2 Rechte tellingen van de resultaten Vraag 1: Heeft u het afgelopen jaar vrijwilligerswerk gedaan? % Vrijwilligers
% Aalsmeer
% Uithoorn
Ja, incidenteel
24%
27%
21%
Ja, tot 2 uur in de week
17%
23%
10%
Ja, 2 tot 4 uur in de week
28%
28%
29%
Ja, 4 tot 8 uur in de week
22%
15%
30%
Ja, 8 uur of meer in de week
8%
6%
11%
Nee
0%
0%
0%
% Vrijwilligers
% Aalsmeer
% Uithoorn
Minder dan een jaar
7%
8%
6%
Tussen de 1 en 5 jaar
31%
31%
30%
Vraag 2: Hoe lang doet u al vrijwilligerswerk?
Tussen de 5 en 10 jaar
24%
25%
24%
Langer dan 10 jaar
38%
36%
40%
Vraag 3: Doet u voor een of meerdere organisaties vrijwilligerswerk? % Vrijwilligers % Aalsmeer Een organisaties
55%
54%
Vraag 4: Voor welke organisatie doet u momenteel vrijwilligerswerk? % Vrijwilligers % Aalsmeer
% Uithoorn 57%
% Uithoorn
Zonnebloem
4%
3%
5%
Thamer Thuis
12%
0%
26%
Het Hoge Heem
22%
1%
49%
Zorgcentrum Aelsmeer
21%
37%
1%
Verpleeghuis Rozenholm
2%
2%
1%
Zorgcentrum ’t Kloosterhof
3%
5%
1%
Vita welzijn en advies
10%
15%
5%
Stichting Cardanus
3%
4%
2%
Nederlandse Rode Kruis
15%
23%
5%
Stichting De Aanloop
1%
2%
0%
De Nederlandse Hartstichting
2%
1%
5%
RK EHBO-Vereniging St. Vincentius
2%
1%
3%
Loket WWZ gemeente Uithoorn (Alg. hulpdienst)
3%
0%
7%
Stichting de Wissel
1%
0%
1%
Mantelzorg Steunpunt
4%
5%
3%
Stichting Ons Tweede Thuis
6%
9%
2%
Anders
27%
26%
28%
SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK ONDER VRIJWILLIGERS IN AALSMEER EN UITHOORN
40
Vraag 5: Doet u vooral bestuurstaken of uitvoerende taken in uw vrijwilligerswerk? % Vrijwilligers % Aalsmeer % Uithoorn Bestuurstaken
7%
9%
Vraag 6: Hoe bent u aan dit vrijwilligerswerk gekomen? % Vrijwilligers
5%
% Aalsmeer
% Uithoorn
Via familie, vrienden en bekenden
25%
28%
21%
Via een advertentie in blad/krant/tijdschrift
22%
22%
22%
Via medewerkers van de organisatie waar ik vrijwilligerswerk doe
11%
10%
12%
Via vrijwilligers van de organisatie waar ik vrijwilligerswerk doe
16%
16%
15%
Via de vacaturebank van de vrijwilligerscentrale
6%
6%
6%
Anders
21%
18%
25%
Vraag 7: Wat is de belangrijkste reden voor u om vrijwilligerswerk te doen? (1 keuze mogelijk) Ik vind het leuk om vrijwilligerswerk te doen
% Vrijwilligers
% Aalsmeer
% Uithoorn
23%
26%
19%
Het geeft voldoening
44%
43%
46%
Ik vind het leuk om andere mensen te ontmoeten
9%
10%
8%
Ik vind dat het erbij hoort
16%
16%
15%
Ik wil leren en nieuwe (werk)ervaring opdoen
2%
1%
2%
Het geeft structuur in mijn tijdsbesteding
3%
1%
5%
Ik ben maatschappelijk stagiair
0%
1%
-%
Ik doe vrijwilligerswerk in het kader van werknemersvrijwilligerswerk
-%
-%
-%
Ik doe vrijwilligerswerk in het kader van mijn studie
-%
-%
-%
Het is verplicht vanuit de uitkeringsinstantie (bijvoorbeeld werkleeraanbod of re-integratie)
0%
-%
1%
Ik ben persoonlijk betrokken bij het werk van de vrijwilligersorganisatie
4%
2%
6%
Vraag 8 en 9: Ervaart u het vrijwilligerswerk als zwaar? Lichamelijk en geestelijk Vaak Soms Niet Lichamelijk zwaar - Beide gemeenten
1%
28%
72%
- Aalsmeer
1%
24%
75%
- Uithoorn
0%
32%
68%
- Beide gemeenten
1%
29%
69%
- Aalsmeer
1%
20%
80%
- Uithoorn
2%
40%
57%
Geestelijk zwaar
SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK ONDER VRIJWILLIGERS IN AALSMEER EN UITHOORN
41
Vraag 10: Verwacht u steun bij uw taak als vrijwilliger? % Vrijwilligers Verwacht steun
37%
% Aalsmeer
% Uithoorn
33%
41%
Vraag 11: Heeft u extra steun nodig om het vrijwilligerswerk vol te houden? % Vrijwilligers % Aalsmeer Verwacht steun
6%
5%
% Uithoorn 5%
Vraag 12: Hoe tevreden/ ontevreden bent u over de begeleiding van vrijwilligers? % Vrijwilligers % Aalsmeer % Uithoorn Zeer tevreden
21%
22%
19%
Tevreden
74%
73%
75%
Ontevreden
4%
4$
5%
Zeer ontevreden
1%
1%
1%
Vraag 13: Hoe tevreden/ ontevreden bent u over de aansturing van vrijwilligers? % Vrijwilligers % Aalsmeer % Uithoorn Zeer tevreden
14%
13%
14%
Tevreden
74%
82%
76%
Ontevreden
6%
3%
8%
Zeer ontevreden
1%
1%
1%
Vraag 14: Hoe tevreden/ ontevreden bent u over de waardering van vrijwilligers? % Vrijwilligers % Aalsmeer % Uithoorn Zeer tevreden
34%
34%
34%
Tevreden
62%
64%
59%
Ontevreden
3%
2%
6%
Zeer ontevreden
1%
1%
1%
Vraag 15: Hoe tevreden/ ontevreden bent u over de opleiding- en scholingsmogelijkheden van vrijwilligers? % Vrijwilligers
% Aalsmeer
% Uithoorn
Zeer tevreden
19%
12%
25%
Tevreden
71%
77%
64%
Ontevreden
9%
9%
8%
Zeer ontevreden
2%
2%
3%
Vraag 16: Hoe tevreden/ ontevreden bent u over de (onkosten)vergoeding van vrijwilligers? % Vrijwilligers % Aalsmeer % Uithoorn Zeer tevreden
14%
16%
11%
Tevreden
71%
74%
68%
Ontevreden
11%
9%
14%
Zeer ontevreden
4%
1%
8%
SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK ONDER VRIJWILLIGERS IN AALSMEER EN UITHOORN
42
Vraag 17, 18 en 19: Bent u bekend met de vrijwilligersverzekering? Heeft u gebruikt gemaakt van de vrijwilligersverzekering? Hoe tevreden/ ontevreden bent u over… % Vrijwilligers % Aalsmeer
% Uithoorn
Bekendheid
75%
73%
77%
Gebruik
21%
20%
21%
- Zeer tevreden
16%
10%
22%
- Tevreden
84%
90%
78%
Tevredenheid
Vraag 20: Bent u bekend met de Vrijwilligerscentrale Cardanus? % Vrijwilligers % Aalsmeer Bekendheid
24%
26%
Vraag 21: Hoe bent u bij de Vrijwilligerscentrale Cardanus terechtgekomen? % Vrijwilligers % Aalsmeer
% Uithoorn 22%
% Uithoorn
Via bekenden
10%
12%
7%
Via internet
11%
14%
7%
Via posters/folders of flyers
1%
0%
3%
Via de krant/radio/tv
40%
43%
35%
Via de gemeente
6%
7%
3%
Via school
1%
2%
0%
Via de welzijnsstichting
6%
2%
10%
Via re-integratietrajecten/Sociale Dienst
0%
0%
0%
Anders
25%
19%
35%
Vraag 22 tot en met 28: Heeft u behoefte aan ondersteuning via de diensten van de Vrijwilligerscentrale Cardanus? % Vrijwilligers
% Aalsmeer
% Uithoorn
Informatie
34%
39%
28%
Advies
27%
37%
12%
Begeleiding
19%
22%
15%
Bekijken van de vacaturebank
19%
27%
8%
Raadplegen van de website
15%
24%
4%
Volgen van een cursus
28%
31%
23%
Bezoeken van spreekuur/inloopuur
15%
22%
4%
Vraag 29: Mist u nog diensten of aanbod die de Vrijwilligerscentrale Cardanus (momenteel) niet aanbiedt? Missende diensten of aanbod
% Vrijwilligers
% Aalsmeer
% Uithoorn
2%
3%
0%
SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK ONDER VRIJWILLIGERS IN AALSMEER EN UITHOORN
43
Vraag 30: Heeft u wel eens gebruik gemaakt van de diensten van de Vrijwilligerscentrale Cardanus? Gebruik
% Vrijwilligers
% Aalsmeer
% Uithoorn
34%
41%
23%
Vraag 31 tot en met 37: Hoe vaak heeft u in de laatste 2 jaar gebruik gemaakt van de volgende diensten van de Vrijwilligerscentrale Cardanus (% wel gebruik) % Vrijwilligers % Aalsmeer
% Uithoorn
Informatie
54%
56%
50%
Advies
46%
56%
30%
Begeleiding
34%
40%
0%
Bekijken van de vacaturebank
50%
62%
30%
Raadplegen van de website
32%
40%
20%
Volgen van een cursus
27%
27%
27%
Bezoeken van spreekuur/inloopuur
43%
56%
25%
Vraag 38: Hoe tevreden/ ontevreden bent u over de informatie? % Vrijwilligers % Aalsmeer
% Uithoorn
Zeer tevreden
24%
24%
25%
Tevreden
76%
76%
75%
Ontevreden
0%
0%
0%
Zeer ontevreden
0%
0%
0%
% Aalsmeer
% Uithoorn
Vraag 39: Hoe tevreden/ ontevreden bent u over het advies? % Vrijwilligers Zeer tevreden
19%
13%
40%
Tevreden
81%
88%
60%
Ontevreden
0%
0%
0%
Zeer ontevreden
0%
0%
0%
Vraag 40: Hoe tevreden/ ontevreden bent u over de begeleiding? % Vrijwilligers % Aalsmeer Zeer tevreden
18%
8%
% Uithoorn 50%
Tevreden
76%
85%
50%
Ontevreden
6%
8%
0%
Zeer ontevreden
0%
0%
0%
Vraag 41: Hoe tevreden/ ontevreden bent u over de vacaturebank? % Vrijwilligers % Aalsmeer Zeer tevreden
16%
15%
% Uithoorn 17%
Tevreden
84%
85%
83%
Ontevreden
0%
0%
0%
Zeer ontevreden
0%
0%
0%
SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK ONDER VRIJWILLIGERS IN AALSMEER EN UITHOORN
44
Vraag 42: Hoe tevreden/ ontevreden bent u over de website? % Vrijwilligers
% Aalsmeer
% Uithoorn
Zeer tevreden
7%
0%
17%
Tevreden
93%
100%
83%
Ontevreden
0%
0%
0%
Zeer ontevreden
0%
0%
0%
Vraag 43: Hoe tevreden/ ontevreden bent u over het cursusaanbod? % Vrijwilligers % Aalsmeer
% Uithoorn
Zeer tevreden
22%
17%
33%
Tevreden
67%
67%
67%
Ontevreden
11%
17%
0%
Zeer ontevreden
0%
0%
0%
Vraag 44: Hoe tevreden/ ontevreden bent u over het spreekuur/inloopuur? % Vrijwilligers % Aalsmeer
% Uithoorn
Zeer tevreden
9%
14%
0%
Tevreden
91%
86%
100%
Ontevreden
0%
0%
0%
Zeer ontevreden
0%
0%
0%
Vraag 45: Eindoordeel over de ondersteuning van de Vrijwilligerscentrale Cardanus: rapportcijfer ondersteuning. Rapportcijfer
Vrijwilligers
Aalsmeer
Uithoorn
7,2
7,4
6,8
% Aalsmeer
% Uithoorn
95%
94%
Vraag 46: Verwacht u volgend jaar vrijwilligerswerk te doen? % Vrijwilligers Verwachting tav vrijwilligerswerk
94%
Vraag 47: Wat is de reden hiervoor? (Meerdere antwoorden mogelijk) % Vrijwilligers % Aalsmeer
% Uithoorn
Geen interesse of behoefte
-%
-%
-%
Tijdsgebrek
29%
25%
30%
Problemen met kinderopvang
-%
-%
-%
Gezondheid
43%
64%
20%
(Reis)kosten
5%
0%
10%
Weet niet wat voor soort vrijwilligerswerk ik kan doen
5%
-%
10%
Weet niet hoe ik aan vrijwilligerswerk kan komen
-%
-%
-%
Anders
33%
18%
50%
SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK ONDER VRIJWILLIGERS IN AALSMEER EN UITHOORN
45
Vraag 48: Wat is uw geslacht? % Vrijwilligers
% Aalsmeer
% Uithoorn
- Man
32%
38%
25%
- Vrouw
68%
62%
75%
% Vrijwilligers
% Aalsmeer
% Uithoorn
17 of jonger
0%
0%
0%
18 t/m 35
1%
2%
0%
36 t/m 55
17%
13%
21%
56 t/m 65
30%
31%
28%
66 t/m 75
39%
41%
36%
76+
14%
13%
16%
Vraag 49: Wat is uw leeftijd?
Vraag 50: Wat is uw hoogst genoten opleiding? % Vrijwilligers
% Aalsmeer
% Uithoorn
Lagere school
9%
9%
9%
LBO/MAVO/MULO/VMBO
36%
39%
32%
HAVO/VWO
11%
11%
12%
MBO: middelbaar beroepsonderwijs
22%
23%
21%
HBO: hoger beroepsonderwijs
20%
16%
24%
WO: wetenschappelijk onderwijs
2%
3%
2%
Vraag 51: Hoe kunt u uw situatie het best typeren? % Vrijwilligers
% Aalsmeer
% Uithoorn
Betaald werk voor minder dan 24 uur per week
7%
6%
9%
Betaald werk tussen de 24 en 32 uur per week
5%
3%
6%
Betaald werk voor 32 uur of meer per week
6%
5%
7%
(Vervroegd) gepensioneerd
52%
55%
49%
Vrijwillig thuis
20%
21%
18%
Werkloos
4%
3%
5%
Arbeidsongeschikt
6%
6%
6%
Lerend/Studerend
0%
1%
0%
SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK ONDER VRIJWILLIGERS IN AALSMEER EN UITHOORN
46