Stationsstraat 36 3590 Diepenbeek 011 35 04 21 011 32 14 69
[email protected] www.pssd.be pssd.smartschool.be
BV vakgroepwerking Ten opzichte van de vorige versie zijn wijzigingen in het groen gemarkeerd.
Eindredacteur: Kim Lenaerts Redactie: Ellen Beunckens, Yves Boermans, Daisy Hermans, Veerle Ernots, Marina Mertens Revisoren: voorzitters vakgroepen 2012-2013 en 2013-2014
Inhoudsopgave 1
Doel beleidsvisie............................................................................................................................. 2
2
Schoolvisie....................................................................................................................................... 2
3
Schoolmissie................................................................................................................................... 2
4
Verantwoordelijkheden vakgroep.................................................................................................. 2
5
Organisatie....................................................................................................................................... 3
5.1 5.1.1 5.1.2 5.1.3
Samenstelling.................................................................................................................................... 3 Vakgroepen met een volledige werking.............................................................................................3 Vakgroepen met een beperkte werking.............................................................................................3 Integratie VOET-groep ICT in vakgroep informatica..........................................................................4
6
Lidmaatschap.................................................................................................................................. 4
6.1 6.2
Kernlid............................................................................................................................................... 4 Lid...................................................................................................................................................... 4
7
Functies............................................................................................................................................ 5
7.1 7.2 7.3 7.4
Voorzitter........................................................................................................................................... 5 Secretaris.......................................................................................................................................... 5 Kwaliteitsbewaker.............................................................................................................................. 5 Vakmentor......................................................................................................................................... 5
8
Vakgroepwerking............................................................................................................................. 5
8.1 8.2 8.3 8.4 8.5 8.5.1 8.5.2 8.5.3 8.5.4
Horizontale en verticale werking........................................................................................................ 5 Vergaderfrequentie............................................................................................................................ 6 Vergaderagenda................................................................................................................................ 6 Verslaggeving.................................................................................................................................... 6 Werkinstrumenten vakgroep.............................................................................................................. 6 Applicatie leermiddelen...................................................................................................................... 6 Smartschoolcursus 0 vakgroepen..................................................................................................... 6 Smartschoolcursussen vakken.......................................................................................................... 7 Documenten van de leraar................................................................................................................ 7
BV vakgroepwerking
pagina 1 van 8
9
Vakinformatiedossier (VID)............................................................................................................. 7
9.1 9.2 9.3
Wat.................................................................................................................................................... 7 Verwachting t.a.v. vakgroep .............................................................................................................. 7 Publicatie........................................................................................................................................... 7
10
Interne kwaliteitszorg...................................................................................................................... 7
10.1 10.2
Kwaliteitsindicatoren.......................................................................................................................... 8 Evaluatievergadering......................................................................................................................... 8
1
Doel beleidsvisie
Deze beleidsvisie beschrijft hoe vakleraren georganiseerd samenwerken in vakgroepen met als doel beter onderwijs te verzorgen. De vakgroepwerking heeft tot doel dat: • • • •
de leerling ervaart dat achter elk vak een team staat; de vakleraarzich in zijn pedagogisch en didactisch werk gesteund voelt; de taakbelasting van de vakleraar wordt verlicht; de vakleraar vooruitgang vaststelt in het bereiken van de gestelde doelen.
De school beschouwt de vakgroepwerking als een vereiste voor kwaliteitsbewaking en onderwijs(vernieuwing). Dit kan wanneer de vakgroep weet: • • •
wat van haar verwacht wordt; ze de middelen krijgt om goed te functioneren; er op regelmatige tijdstippen geëvalueerd en bijgestuurd wordt.
De school wil dat de vakgroepwerking uniform verloopt qua vergaderagenda, verslaggeving … en dat daarnaast iedere vakgroep haar eigen accenten kan leggen.
2
Schoolvisie
De vakleraar staat samen met zijn vakgroepleden in voor de kwaliteit van het onderwijs. Door regelmatig overleg, gedeelde verantwoordelijkheid en professionalisering hoort de vakgroep te komen tot de realisatie van de schoolmissie.
3
Schoolmissie
Om de schoolmissie waar te maken, nl. het vakbekwaam maken van leerlingen uit de arbeidsmarktgerichte opleidingen en het studiebekwaam maken van leerlingen uit de doorstroomingsopleidingen, is een goede samenwerking tussen vakleraren noodzakelijk.
4
Verantwoordelijkheden vakgroep
Binnen de vakgroep werken leraren samen rond dezelfde vak(ken). Verantwoordelijkheden van de vakgroep zijn o.a.: • • • •
het leerplan kennen en analyseren: samen de weg uitzetten om de leerplandoelstellingen naar de eigen lespraktijk te vertalen; afspraken maken voor een verticale en horizontale afstemming; didactische afspraken maken om de leerplandoelen te bereiken; leermiddelen inzetten die de leerplanrealisatie kunnen ondersteunen;
BV vakgroepwerking
pagina 2 van 8
evaluatiecriteria bespreken; nieuwe leerlingen begeleiden, bv. beginsituatie bij instroom vaststellen en remediëren indien nodig; overleg plegen over de realisatie van de VOET-en.
• • •
Een vakgroep oefent ook een signaalfunctie uit naar het schoolbeleid: vanuit het vak ziet de groep soms kansen of meldt ze knelpunten i.v.m. lesopdrachten, infrastructuur, oriëntering …
5
Organisatie
5.1
Samenstelling
Aan het begin van het schooljaar worden de vakgroepen samengesteld door de werkgroepcoördinator o.b.v. de taakverdeling. Vakleraren worden ingedeeld op basis van het aantal uren dat ze van het betreffend vak(ken) onderwijzen. Opleidingshoofden1 die door hun taakverdeling geen lid zijn van de vakgroep, kunnen vrijwillig participeren aan de vakgroep. Op die manier krijgt het opleidingshoofd zicht op gemaakte afspraken en kan het ook inbreng doen. Daarnaast ontlast het de vakgroep om 'dubbel' te vergaderen met het opleidingshoofd omtrent bepaalde materies die opleidingsgebonden zijn. De opleidingshoofden die dit wensen, maken dat kenbaar aan de werkgroepcoördinator.
5.1.1
Vakgroepen met een volledige werking
Elke vakgroep heeft een volledige werking, uitgezonderd die vakgroepen die vernoemd worden bij de beperkte werking. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15
centrale verwarming (VK-CV); exacte wetenschappen (VK-WE); Germaanse talen (VK-GM); geschiedenis (VK-GS); huishoudkunde (VK-HH); hout (VK-HT); humane wetenschappen (VK-HU); informatica (VK-IF); levensbeschouwing (VK-LB); lichamelijke opvoeding (VK-LO); (elektro)mechanica (VK-MC); project algemene vakken (VK-PV); Romaanse talen (VK-RM); verzorging (VK-VZ); wiskunde (VK-WI).
5.1.2
Vakgroepen met een beperkte werking
Een vakgroep met beperkte werking bestaat vnl. uit leraren met de functie 'leden'. Meer concreet gaat het om de vakgroepen: 1 2 3 4
1
economie (VK-EC); expressieve vorming (VK-EV); onderzoekscompetenties (VK-OC); studiebegeleiding (VK-SB).
Een opleidingshoofd zetelt in de pedagogische raad. Zijn/haar rol wordt toegelicht in BV participatie.
BV vakgroepwerking
pagina 3 van 8
Algemene regel is dat ze dezelfde werking hebben als vakgroepen met een volledige werking met twee uitzonderingen: 1
frequentie samenkomsten minimum twee keer per schooljaar: per semester één keer; agendapunten de vakgroep bepaalt zelf welke van de opgelegde punten zij nodig acht om te bespreken.
2
5.1.3
Integratie VOET-groep ICT in vakgroep informatica
Gezien de overlappingen tussen de werking van VK-IF en de VOET-groep ICT 2 is dit één werkgroep onder de noemer van VK-IF. Afspraken hierbij: een lid uit VK-IF neemt de functie van VOET-bewaker op zich bewaakt dat de VOET-en ICT van de eerste graad worden nagestreefd in onze tweede en derde graad; lidmaatschap in andere werkgroepen vakleraren (toegepaste) informatica worden niet verwacht om ook nog lid te zijn van een andere VOET- of werkgroep, tenzij hier vrijwillig voor gekozen wordt.
•
•
6
Lidmaatschap
Om taakbelasting bij leraren te beperken, wordt er een onderscheid gemaakt tussen kernlid en lid.
6.1
Kernlid
Een kernlid is een vakleraar waarvan de hoofdopdracht van zijn/haar lesopdracht binnen een bepaalde vakgroep ligt. Een vakleraar kan dus maar van één vakgroep kernlid zijn. voorbeeld
een leraar heeft 4 uur fysica en 8 uur lichamelijke opvoeding. Zijn hoofdopdracht is dan lichamelijke opvoeding waardoor hij kernlid is van VK-LO en lid van VK-WE.
Een kernlid vervult o.a. volgende taken: • • •
geeft (indien nodig) vooraf aan een vergadering agendapunten door aan de voorzitter; doet inbreng tijdens de vakvergadering; voert actiepunten uit.
6.2
Lid
Een lid is een vakleraar waarvan zijn/haar hoofdopdracht binnen een andere vakgroep ligt. Een lid is niet verplicht de vergaderingen te volgen van die vakgroep. Indien een lid niet actief deelneemt aan de vakgroep, dient hij/zij wel: • •
2
op de hoogte te zijn van de werkzaamheden van de vakgroep door het verslag door te nemen; afspraken op te volgen.
De school heeft zich vrijwillig geëngageerd om ook op de tweede en derde graad SO de eindtermen ICT na te streven zoals die verplicht zijn voor de eerste graad secundair onderwijs. De redenen hiervoor vindt men terug in de BV vakoverschrijdende eindtermen en BV ICT.
BV vakgroepwerking
pagina 4 van 8
7
Functies
De vakgroep is, o.l.v. de voorzitter, gedeeld verantwoordelijk voor de onderwijskwaliteit van de betrokken vak(ken). Om die reden, en om het evenwicht in taakbelasting te garanderen, worden er verschillende functies binnen een vakgroep onderscheiden. De functieverdeling binnen de vakgroep gebeurt tijdens de startvakgroepvergadering. Indien er geen consensus is over of er geen kandidaten zijn voor een functie wijst de directeur de functie toe. De functies zijn geldig voor één schooljaar. Omwille van de continuïteit is het aangewezen dat de voorzitter en secretaris hun functie voor meerdere schooljaren op zich nemen.
7.1
Voorzitter
De functie van voorzitter vereist een redelijk engagement in tijd en inspanning. De voorzitter vervult o.a. volgende taken:
• •
vergadering beleggen en voorzitten; agenda opstellen; streven naar teamspirit binnen de vakgroep; ontvangen informatie m.b.t. didactisch materiaal, vakgebonden ontwikkelingen, het professionaliseringsaanbod ... verspreiden; coördineren van het up-to-date houden van het vakinformatiedossier (VID); aanspreekpunt voor de directie.
7.2
Secretaris
• • • •
De secretaris vervult o.a. volgende taken: • •
verslaggeving formele overlegmomenten; voorzitter vervangen bij afwezigheid.
7.3
Kwaliteitsbewaker
De kwaliteitsbewaker heeft de taak het gebruik van de kwaliteitscirkel van Deming (= PDCA-cirkel) binnen de vakgroepwerking toe te passen: plannen, uitvoeren, evaluatie, bijsturen.
7.4
Vakmentor
Ieder vakgroeplid is een vakmentor voor nieuwe leraren en/of leraren in opleiding. Hij/zij geeft praktische informatie m.b.t. het vak en maakt hen wegwijs in de afspraken binnen de vakgroep (vakinformatiedossier, gebruik didactisch materiaal, digitale agenda, jaarplannen …). Daarnaast worden nieuwe leraren en interimarissen o.a. opgevangen door de mentor voor nieuwe leraren. Meer info hierover is na te lezen in BV aanvangsbegeleiding.
8
Vakgroepwerking
8.1
Horizontale en verticale werking
Horizontale en verticale samenwerking binnen een vak is noodzakelijk. Dit veronderstelt duidelijke afspraken over:
BV vakgroepwerking
pagina 5 van 8
• • • • • •
8.2
leerstofplanning en afstemming tussen de algemene, technische en praktijkvakken (horizontale en verticale leerlijnen); terminologie of begrippen (vakjargon); didactische aanpak; gebruikte leermiddelen; …
Vergaderfrequentie
Een minimum van vijf formele vergaderingen per schooljaar is opgelegd voor iedere vakgroep: • •
begin schooljaar (na eerste personeelsvergadering); één per periode.
Daarnaast bepaalt de vakgroep zelf hoeveel overleg nodig is.
8.3
Vergaderagenda
Vanuit het schoolbeleid worden er agendapunten per periode voor iedere vakgroep vastgelegd. Ze zijn opgenomen in de wiki: ‘jaaragendapunten vakgroepwerking’ binnen de Smartschoolcursus voor werkgroepen (zie 8.5.2 Smartschoolcursus 0 vakgroepen op p.6). Daarnaast is de vakgroep vrij om zelf extra agendapunten aan te brengen.
8.4
Verslaggeving
De secretaris staat in voor het maken van het verslag en de communicatie ervan. De wijze van verslaggeving is door de school vastgelegd in BV communicatie.
8.5
Werkinstrumenten vakgroep
8.5.1
Applicatie leermiddelen
Ieder personeelslid kan via het digitaal schoolplatform op het 'intranet voor personeel'. Deze bevat o.a. een applicatie 'leermiddelen' die scans van huurboeken, koopboeken, handleidingen, eigen cursussen ... bevat. De gebruiker heeft hierbij leesrechten. Op deze manier kan iedereen gemakkelijk gebruik maken van aanwezige leermiddelen. Een leermiddel dat een personeelslid aanvraagt via de school, moet verplicht gedigitaliseerd worden. Op die manier is het iedereen binnen de vakgroep snel toegankelijk.
8.5.2
Smartschoolcursus 0 vakgroepen
Deze Smartschoolcursus is de centrale bewaarplaats voor de (formele) werkzaamheden van de vakgroep en bevat o.a.: •
•
documenten iedere vakgroep heeft er een map die als digitaal archief fungeert. Iedere vakleraar kan binnen de bestaande mappenstructuur documenten uploaden en downloaden. Daarnaast bevat de tool aanvraagformulieren m.b.t. de vakgroepwerking; weblinks interessante websites voor de vakgroep;
BV vakgroepwerking
pagina 6 van 8
•
wiki 'geplande jaaragendapunten vakgroepwerking' een overzicht van de verplichte agendapunten per periode.
8.5.3
Smartschoolcursussen vakken
Voor ieder vak bestaat er voor de leerlingen een Smartschoolcursus. Iedere vakleraar heeft toegang tot de Smartschoolcursussen van zijn/haar vakgroep.
8.5.4
Documenten van de leraar
De vakgroep heeft uiteraard nog meer 'werkinstrumenten'. Welke deze zijn en het gebruik ervan is na te lezen in een dienstnota voor personeel 'DN documenten van de leraar'. voorbeeld
jaarplan, digitale schoolagenda, studieplanner ...
9
Vakinformatiedossier (VID)
9.1
Wat
Het VID: • •
is een werkinstrument dat de werking van de vakvergaderingen, de leerplan- en leermiddelenafspraken, de evaluatie … van de vakgroep in kaart brengt; beschrijft de (formele) werking van de vakgroep die geraadpleegd kan worden door (nieuwe) collega's en belanghebbenden.
Het VID is het resultaat van de versie die oorspronkelijk door de onderwijsinspectie zelf gebruikt werd en die door de jaren door de school werd aangepast en uitgebreid.
9.2
Verwachting t.a.v. vakgroep
Iedere vakgroep is: • •
verplicht zijn VID up-to-date te houden; verantwoordelijk voor de inhoud en uitvoering ervan.
9.3
Publicatie
Ieder vakgroeplid kan via de jaarplanmodule in het digitaal schoolplatform het sjabloon VID voor zijn/haar vakgroep(en) raadplegen én bewerken. Voordelen van deze werkwijze: • • • •
overal en altijd beschikbaar (online toepassing); centraal beheer door de werkgroepcoördinator; één versie per schooljaar die permanent bijgewerkt kan worden; ieder personeelslid kan eender welk VID inkijken.
Bepaalde vragen in het VID zijn standaard voor de vakgroep ingevuld, indien er een standpunt op schoolniveau geldt. Dus m.a.w. die voor iedere vakgroep dezelfde zijn.
10
Interne kwaliteitszorg
Conform onze BV kwaliteitszorg zijn er voor deze beleidsvisie ook kwaliteitsindicatoren van toepassing.
BV vakgroepwerking
pagina 7 van 8
10.1
Kwaliteitsindicatoren
Op het einde van het schooljaar wordt de vakgroepwerking getoetst aan een aantal beoordelingscriteria, nl. kwaliteitsindicatoren. #
indicator
minimum kwaliteitseis
instrument
meting
1
vergaderfrequentie
startvergadering en aantal verslagen één per periode (dus 5 keer)
2
realisatie opgelegde vakgroepagenda
minstens 75 % van de agendapunten is besproken
verslaggeving
• goed: 75-100 % • voldoende: 50-74 % • onvoldoende: 0-49 %
3
realisatie werkpunt
Drie criteria:
verslaggeving
aantal criteria voldaan:
• formulering is SMART • tussentijdse opvolging • realisatie op einde schooljaar 4
VID
up-to-date
in orde of niet in orde.
• goed: 3 • voldoende: 2 • onvoldoende: 1 of 0
lezing VID
in orde of niet in orde.
De resultaten en bevindingen van de meting van deze kwaliteitsindicatoren staan elk jaar opnieuw omschreven in een jaarverslag.
10.2
Evaluatievergadering
Indien de vakgroep één of meer kwaliteitsindicatoren niet behaald en er dus bijsturing nodig is, kan er een vergadering met de werkgroepcoördinator worden gehouden. Er wordt een evaluatie gedaan met alle leden van de vakgroep. De evaluatievergadering eindigt met een engagementsverklaring van de vakgroep van verbetervoorstellen voor het komende schooljaar. Deze maken op hun beurt deel uit voor de evaluatie van het volgende schooljaar. Functioneringsproblemen die te wijten zijn aan het individueel functioneren van een personeelslid worden door de directie in een functionerings-/evaluatiegesprek met het betrokken personeelslid besproken.
BV vakgroepwerking
pagina 8 van 8
