systemen van en natte kunstwerken Safety Event 2014 Leon Uijttewaal

Machineveiligheid bij systemen van beweegbare bruggen en natte kunstwerken Safety Event 2014

Ch i T Chris Tettero tt Leon Uijttewaal

13 Mei 2014

Wie zijn j wijj ? • Chris Tettero en Leon Uijttewaal • Namens Expertteam Machineveiligheid Rijkswaterstaat – Interne advisering en kaderstellig tav Machineveiligheid – Uitvoeren van regietaken tav Machineveiligheid

• Betrokken bij de update van de NEN 6787 Het ontwerpen van beweegbare bruggen–Veiligheid

2

Rijkswaterstaat Safety Event 2014

13 Mei 2014

Inhoud Learnshop p • • • • • • • •

3

Doelstelling Wettelijk kader en richtlijnen Bruggen en sluizen zijn machines RWS heeft beleid Levenscyclus van een kunstwerk/machine Aandachtpunten bij inkoop Normalisatie als hulpmiddel Vragen (interactief)


13 Mei 2014

Doelstelling g Learnshop p • Samen bewust bekwaam worden • Door; – Dialoog met jullie – Delen van kennis vanuit de Opdrachtgever RWS • De RWS werkwijze

• Incidenten van ongeval tot ongewenste gebeurtenissen • Onbewust onbekwame handelingen tijdens de realisatie • Onbewust onbekwame handelingen tijdens beheer

4


13 Mei 2014

Wie zijn j jjullie ? • • • • •

5

Beheerder Machinebouwer Ingenieursbureau Consultancy y Toeleverancier componenten


13 Mei 2014

Beweegbare g bruggen gg en Sluizen zijn j machines “een samenstel, voorzien van of bestemd om te worden voorzien van een aandrijfsysteem — maar niet op basis van rechtstreeks gebruikte menselijke of dierlijke spierkracht —, van onderling verbonden onderdelen of componenten waarvan er ten minste één kan bewegen, en die samengevoegd worden voor een bepaalde toepassing” Vuistregel tbv definiëren grenzen van de machine: van bedienlessenaar t/m beweegbare delen van de machine of daaraan gerelateerd (zoals seinen).

6


13 Mei 2014

Wettelijk j kader • Europese wetgeving: – Productrichtlijnen oduct c t j e / EG-richtlijn G c t j (o (o.a. a Machinerichtlijn). ac e c t j ) – Sociale richtlijnen (o.a. Arbeidsmiddelenrichtlijn). • Nederlandse wetgeving (o.a. ARBO-wet, warenwet). Productrichtlijnen: – Verantwoordelijkheid fabrikant / importeur. – Eisen bij in de handel brengen / in gebruik nemen. nemen – Resulteert in een CE-markering. Sociale S i l richtlijnen: i htlij – Verantwoordelijkheid werkgever. – Eisen voor veilig gebruik.

7


13 Mei 2014

Machinerichtlijn j • De Machinerichtlijn is een EU productrichtlijn waarin geëist wordt om de veiligheid e g e d van a de machine ac e te verzekeren e e e e door doo naleving ae g van a de essentiële veiligheids- en gezondheidseisen. • Binnen de productrichtlijnen staat voor beweegbare bruggen de Machinerichtlijn (2006/42/EG) centraal. • G Geldt ldt voor iinstallaties/machines t ll ti / hi di die zijn ij opgeleverd l d na 1995 off na substantiële wijzigingen. • In de Nederlandse wet verankerd in het Warenwetbesluit machines.

8


13 Mei 2014

Productrichtlijnen j naast de Machinerichtlijn j – – – – – – –

9

EMC richtlijn Laagspanningsrichtlijn. Laagspanningsrichtlijn Richtlijn Drukapparatuur. Bouwproductenverordering (!). Richtlijn ROHS. Richtlijn WEEE. Etc.


13 Mei 2014

Naleving g van de essentiële V&G eisen • Door middel van het uitvoeren van een risicobeoordeling; – Bepalen grenzen van de machine. machine – Inventariseren gevaren. – Inschatten van risico’s. – Beoordelen risico’s. – Risicoreductie: • Neem het g gevaar bijj de bron weg. g • Breng de nodige beveiligingen aan. • Gebruikers informeren over restrisico's, benodigde opleiding en persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM (PBM’s) s). • Verantwoordelijkheid ligt bij de ‘fabrikant’.

10


13 Mei 2014

Fabrikant • De definitie fabrikant is vastgelegd in Artikel 2 Machinerichtlijn. • Verantwoordelijk voor de ‘conformiteitsbeoordeling’ (CE markering). • Fabrikant is verantwoordelijk voor de verificatie en validatie van de OG eisen én de essentiële eisen Machinerichtlijn. • Fabrikant is verantwoordelijk voor het afgeven van een conformiteitsverklaring en de machine CE te markeren.

11


13 Mei 2014

Ketelbrug dicht voor scheepvaart na ongeval

RWS beleid • Voldoen aan Wet en Regelgeving • Leren van ongewenste gebeurtenissen

Geplaatst G l 5 oktober k b 2009 ANP LELYSTAD - Rijkswaterstaat heeft de Ketelbrug tot nader order afgesloten voor scheepvaartverkeer waarvoor de brug open moet. Dat heeft de politie maandag laten weten.

Hoe vult RWS dit in; • Kader Machineveiligheid • Opleiding en training • Kwaliteitsborging g g • Inkoop • Ect

12


13 Mei 2014

Status heden

Gaat niet goed moet beter! – Aanleg g – Planmatig beheer – Bediening

13


13 Mei 2014

Productrichtlijnen (CE-markering)

14

Demon nteren

Bedie ening

Vastt onderho oud

Planmatig beheer Variab bel onderho oud

Realisatie

Planuitw werking + voorbereiding Realisatie

Verkenning

Levenscyclus y van een machine

Sociale richtlijnen (ARBO)


13 Mei 2014

Proces m.b.t. machines

Beslisboom EU richtlijnen

Nieuwbouw?

Ja

Nee

Aanleg

Planmatig beheer

Ja

Nee Renovatie?

Variabel onderhoud

Ja

Vast onderhoud

Substantiële wijziging?

CE‐markering

Nee

Ja

Vervangende onderdelen onder product‐ richtlijnen?

Verklaring van Overeenstemming Overeenstemming onderdelen + ARBO

15

Nee

ARBO


13 Mei 2014

Productrichtlijnen j (CE-markering)

16

Bedien ning

Vast on nderhou ud

V Variabel l on nderhou ud

Planmatig beheer Realisa atie

Pla anuitwerking + voorbere v eiding Realisa atie

Verkenning

Cyclus y in samenhang g met EU richtlijnen j

Sociale richtlijnen j (ARBO)


13 Mei 2014

Productrichtlijnen (CE‐markering)

Demontereen

Bedieningg

Vast onderhoud

Variabel onderhoud

Realisatiee

Planuitwerking + voorbereidiing Realisatiee

Verkenning

Aanleg g ((Nieuwbouw))

Planmatig beheer


Nieuwbouw? Ja

Aanleg

CE‐markering

17


13 Mei 2014

Wie doet wat? OG /ON aanleg g • Opdrachtgever (OG) wijst in de overeenkomst de opdrachtnemer (ON) aan als fabrikant • OG vraagt in de overeenkomst het volledig Technisch Dossier op • OG bepaalt vooraf de grenzen van de machine • ON is fabrikant • ON voert alle werkzaamheden voor conformiteit uit – ON stelt bijj inkoop p van deelmachines en installaties randvoorwaarden op • ON Geeft CE markering af • ON levert minimaal TD conform Mrl Bijl j VII af

18


13 Mei 2014

Nieuwbouw ?


Demontereen

Bedieningg

Vast onderhoud

Variabel onderhoud

Realisatiee

Planuitwerking + voorbereidiing Realisatiee

Verkennin ng

Planmatig beheer Vast of Variabel onderhoud

Planmatig beheer


Nee Planmatig beheer

Ja

Renovatie?

Variabel Onderhoud

19

Nee

Vast Onderhoud Rijkswaterstaat Safety Event 2014

13 Mei 2014


Demonteren

Bediening

Vast onderhoud

Variabel onderhoud

Realisatie

Planuitwerking ++ voorbereiding Realisatie

Verkenning

Planmatig g beheer, vast onderhoud

Pl Planmatig beheer i b h


Planmatig beheer Planmatig beheer

Renovatie?

Nee Vast onderhoud

ARBO

20


13 Mei 2014

Wie doet wat OG/ON bijj Planmatig g beheer • OG stelt Technisch Dossier beschikbaar aan ON • OG belegt bijhouden Technisch Dossier bij ON • ON onderhoudt conform g gebruikershandleiding g van fabrikant • ON lost storingen op conform gebruikershandleiding • ON houdt Technisch Dossier actueel

21


13 Mei 2014

Planmatig g beheer ((variabel)) Planmatig beheer

Ja Renovatie?

Variabel onderhoud

22


13 Mei 2014

Planmatig g beheer ((variabel)) Variabel onderhoud

Ja

Substantiële wijziging?

CE‐markering

23


13 Mei 2014

Substantiële wijziging j g g • Hoe kan vastgesteld worden of renovatie of modificatie leidt tot een substantiële wijziging van de machine? • RWS beleid: – Nieuwe of extra risico’s ontstaan door wijziging. – Het gebruiksdoel wijzigt. – Het H t uitvoeren it van een risicoanalyse i i l conform f NEN-EN-ISO NEN EN ISO 12100:2010

24


13 Mei 2014

Substantiële wijziging j g g Ja/Nee? 1. Renovatie beweegbare brug; – Ni Nieuw b bedienings-, di i b t i besturingsen bewakingsinstallatie b ki i t ll ti – Nieuw ander soort bewegingwerk – Nieuw val

2. Renovatie beweegbare g brug; g; – Nieuw bedienings-, besturingsen bewakingsinstallatie – ‘Conditionering’ bewegingwerk

25


13 Mei 2014

Planmatig g beheer ((variabel)) Substantiële wijziging?

Nee

Ja

Vervangende onderdelen onder productrichtlijnen p j ?

Verklaring van g Overeenstemming onderdelen + ARBO

26

Nee

ARBO


13 Mei 2014

Geen substantiële wijziging j g g • Werkzaamheden conform de Arbowetgeving – Aanpassingen op basis van stand der techniek (actuele normalisatie) – Aanpassingen p g documenteren in het TD • Tekeningen • Documentatie (inclusief eventuele IIB verklaringen) • Gebruikershandleiding voor bediening en onderhoud – Risico inventarisatie en –evaluatie (RI&E) en Plan van aanpak. aanpak

27


13 Mei 2014

Productrichtlijnen (CE markering) (CE-markering)

Bedienin ng

Vast ond derhoud d

V Variabel ond derhoud d

Planmatig beheer

Realisattie

Pla anuitwerrking + vo oorbereid ding Realisattie

Verkenning V

Bediening g


Instructie van personeel (woord en geschrift). Gebruikershandleiding (aanvullen).

28


13 Mei 2014

Aandachtpunten p inkoop p Aandachtspunten voor zowel opdrachtgever als opdrachtnemer Opdrachtnemer treedt in praktijk ook namelijk als inkoper op als opdrachtgever !

29


13 Mei 2014

Inkoop p ((on)voltooide ) machine • Definieer SMART contractuele afspraken bij inkoop (on)voltooide machines ac es voor oo samenbouw. sa e bou – De grenzen van de (on)voltooide machine. – Wie vervult de rol van de fabrikant = Integrator van Civiel, Civiel Werktuigbouw, Werktuigbouw Besturingstechniek. Besturingstechniek

– – – –

Specifieke omstandigheden. NEN-EN normen waaraan de machine minimaal dient te voldoen. Afspraken rond de risicobeoordeling. Bij de (on) voltooide machine dient het technisch dossier meegeleverd g te worden. • Beoordelen van machine en TD voorafgaand aan het samenstellen.

30


13 Mei 2014

Inkoop p besturingsinstallatie g van een brug g

31


13 Mei 2014

Inkoop p besturingsinstallatie g van een brug g • Geen IIA- en ook geen IIB-verklaring afgeven • Wel via documenten voldoende aantonen het werk goed is uitgevoerd. • • • •

•

Overzicht van de gebruikte elektrische componenten (inclusief conformiteits-verklaringen op basis van de Laagspanningsrichtlijn en/of de EMC-richtlijn). Overzicht van de gebruikte mechanische componenten (kastenmateriaal met de daarbij behorende omgevingseisen). Overzicht van de gebruikte Europese normen met (eventuele) afwijkingen van de eisen uit deze normen. normen Kopie van de technische tekeningen, uitgevoerde berekeningen en validaties; Indien er besturingstechnische veiligheidsfuncties in de schakelkast zitten, zullen de documentatieeisen uit de normen ISO 13849-1 (PL) of EN 62061 (SIL) moeten worden meegenomen. E Een gebruikersspecificatie b ik ifi ti ((mett daarin d i o.a. de d technische t h i h specificatie ifi ti en de d restgevaren). t )

• De fabrikant van de brug kan op basis van deze informatie de CEverklaring, waar de kast onderdeel van uitmaakt, afgeven.

32


13 Mei 2014

Normalisatie en standaardisatie als hulpmiddel p 1. Voldoen aan de Machinerichtlijn – Maak gebruik van Geharmoniseerde normen • Fabrikant dient richtlijn en normonderzoek te doen

2. Voldoen aan klantwensen – Kaders van OG toepassen • Let op! Fabrikant dient OG kaders eisen te toetsen op ‘conformiteit’ Machinerichtlijn.

33


13 Mei 2014

Machinerichtlijn j en normalisatie • Geharmoniseerde normen (EN). • Geen wetgeving (dus niet verplicht). • Geeft wel vermoeden van overeenstemming: – Beperktere risicobeoordeling noodzakelijk. – Efficiënt (minder bewijslast). • Onderverdeling in A, B, C normen: – A: Fundamentele veiligheidbeginselen. – B: Technische veiligheidsaspecten en voorzieningen. – C: C V Veiligheidsspecificaties ili h id ifi ti voor b bepaalde ld ((groepen)) machines. hi 34


13 Mei 2014

EN normen beweegbare g brug/ g schutsluis • normen – NEN NEN-ENEN ISO 12100

Algemene ontwerpbeginselen Risicobeoordeling en risicoreductie

• B normen – NEN NEN-EN-IEC EN IEC 60204 60204-1 1 – NEN-EN-ISO 4413 – NEN-EN-ISO 14122-1

Elektrische veiligheid van machines Hydrauliek – Algemene regels en veiligheidseisen Permanente toegangsmiddelen

• C normen – Geen formele EN norm beschikbaar

• Technisch rapport – ISO/TR-14121-2

35

Risicobeoordeling : Praktische gids en voorbeelden b ld van methoden th d Rijkswaterstaat Safety Event 2014

13 Mei 2014

NEN 6787-Het ontwerpen van beweegbare bruggen - Veiligheid • De NEN 6787 is een nationale Nederlandse norm. norm • Een ‘soort Nederlandse C-norm’ voor beweegbare bruggen. • Verwijst naar Europese geharmoniseerde EN-normen. • Relatie NEN 6786: – NEN 6786 staat voor de constructieve veiligheid; – De fabrikant van een machine dient randvoorwaarden ten aanzien van de constructie vast te stellen.

36


13 Mei 2014

NEN 6787 als ‘C norm’ • Biedt oplossingen voor de fundamentele eisen die door de M hi Machinerichtlijn i htlij aan b beweegbare b b bruggen worden d gesteld. t ld – Voorbeeld van de grenzen van de machine.

37


13 Mei 2014

NEN 6787 als ‘C norm’ • Biedt oplossingen voor de fundamentele eisen die door de Machinerichtlijn ac e c t j aan aa beweegbare be eegba e bruggen b ugge worden o de gesteld. geste d – Voorbeeld van de grenzen van de machine. – Aanpaste ISO 12100 lijst gevaren en gevaarlijke gebeurtenissen.

38


13 Mei 2014

NEN 6787 als ‘C norm’ • Biedt oplossingen voor de fundamentele eisen die door de Machinerichtlijn ac e c t j aan aa beweegbare be eegba e bruggen b ugge worden o de gesteld. geste d – Voorbeeld van de grenzen van de machine. – Aanpaste ISO 12100 lijst gevaren en gevaarlijke gebeurtenissen. – Normatieve N ti eisen i aan risicoreductie. i i d ti • Eisen aan de nodige aan te brengen beveiligingen: – Leuningen en balustrades. – Vasthoudinrichtingen.

• Generiek brugproces als uitgangspunt voor risicoreductie via bediening en besturing: – Besturen van de brugbeweging. – Veiligheidsfuncties.

– Eisen aan verificatie en validatie. – Eisen aan informatie voor de gebruikers. 39


13 Mei 2014

Kennisdeling g / vragen g • LinkedIn groep NEN 6787

40


13 Mei 2014

systemen van en natte kunstwerken Safety Event 2014 Leon Uijttewaal

Recommend Documents