concept
STRUCTUURVISIE DEN HAAG ZUIDWEST
STRUCTUURVISIE
DECEMBER 2003 GEMEENTE DEN HAAG DIENST STEDELIJKE ONTWIKKELING
DEN HAAG ZUIDWEST
CONCEPT
STRUCTUURVISIE DEN HAAG ZUIDWEST versie december 2003
1
Gemeente Den Haag, Dienst Stedelijke Ontwikkeling Met medewerking van: • • •
Dienst Stadsbeheer Ingenieursbureau Den Haag Dienst Onderwijs, Cultuur & Welzijn
STRUCTUURVISIE
DEN HAAG ZUIDWEST
2
Plangebied Zuidwest en omgeving
STRUCTUURVISIE
DEN HAAG ZUIDWEST
INHOUD 1.
2.
3.
Inleiding 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 1.7
Aanleiding voor de Structuurvisie Terugblik integrale plannen voor Zuidwest Structuurvisie Den Haag Zuidwest Doel Plangebied Plantermijn Leeswijzer
Analyse 2.1 2.2 2.3 2.4
Historische analyse Programmatische analyse Ruimtelijke analyse Kansen en Bedreigingen
Opgave en doelstellingen 3.1 3.2 3.3 3.4
Opgave wonen Opgave economie Opgave sociaal-educatief Doelstellingen
4.
Integrale visie
5.
Ruimtelijke uitwerking
6.
Thema’s
7.
Ontwikkelingsstrategie
4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 5.1 5.2
6.1 6.2 6.3 6.4 6.5 6.6 6.7 6.8 6.9 6.10 7.1 7.2 7.3 7.4 7.5 7.6
BIJLAGEN Bijlage 1 Bevolking Bijlage 2 Waardevolle gebouwen en ensembles Bijlage 3 Werkgelegenheid Bijlage 4 Ruimtegebruik Bijlage 5 Kwantitatieve visie Bijlage 6 Literatuurlijst
Positioneren Waarderen Differentiëren Intensiveren Toelichting bij de kaarten
3
Ruimtelijke dragers Drie zones
Bevolkingsprognose Voorzieningen Sport en recreatie Economie Milieu en duurzaamheid Verkeer en vervoer Groen Natuur en ecologie Water Beeldkwaliteit en welstandscriteria Inleiding Financiële kaders Particuliere voorraad Meerjarenprogramma en monitoring Fasering en prioriteiten Flexibiliteit
Luchtfoto Bouwlust (ca. 1960)
STRUCTUURVISIE
DEN HAAG ZUIDWEST
1. INLEIDING 1.1
Den Haag Zuidwest Plangebied en wijknamen
Aanleiding voor de Structuurvisie
Den Haag Zuidwest is een grote stadsuitbreiding van Den Haag die in de decennia van de Wederopbouwperiode in de tweede helft van de 20e eeuw is gerealiseerd. Het is overwegend een woongebied met een beperkt aantal overige functies. Vanaf de jaren 1980 is er sprake van vernieuwing op kleine schaal in de woningvoorraad. Vanaf de jaren 1990 is er een groeiende behoefte aan kaderplannen waarbinnen verdergaande vernieuwing van de verouderende woningvoorraad ter hand kan worden genomen. De nota de Kracht van Den Haag geeft de uitgangspunten weer van de stedelijke vernieuwingsopgave en geeft zicht op de wijken waar de herstructureringsopgave zich concentreert. De vernieuwingsopgave vindt voor een groot deel plaats in de zogenaamde Centrale Vernieuwingsgebieden (CV-gebieden). De CV-gebieden worden gekenmerkt door een concentratie van kleine appartementen en geringe mogelijkheden van transformatie van de bestaande voorraad. De vernieuwing komt voor een belangrijk deel tot stand door sloop/nieuwbouw en kwaliteitsverbetering van het woon- en leefmilieu. Den Haag Zuidwest is met afstand het grootste aaneengesloten CV-gebied van Den Haag. Een belangrijk deel van de stedelijke herstructureringsopgave zal de komende jaren zijn beslag moeten krijgen in Zuidwest, waarbij een deel van de naoorlogse woningvoorraad wordt vervangen om plaats te maken voor nieuwe aantrekkelijke woonmilieus. Deze vernieuwing heeft niet alleen betrekking op de woningvoorraad maar ook op sociaal-maatschappelijke aspecten, voorzieningen, economische functies, openbare ruimte en waterhuishouding en verkeer en vervoer. Voor de uitvoering van de herstructureringsplannen zijn zogeheten stedelijke prestatieovereenkomsten afgesloten met de corporaties die omvangrijk bezit in deze gebieden hebben. In Zuidwest is sprake van verregaande samenwerking tussen de drie corporaties Haagwonen, Steadion en Vestia, georganiseerd in het Platform Zuidwest. De drie corporaties hebben een gezamenlijk strategisch voorraad beleid voor de periode 2000 - 2010 opgesteld. In het overleg met de gemeente is afgesproken om een Structuurvisie voor heel Zuidwest op te stellen.
4
1.2
Den Haag Zuidwest Plangebied en straatnamen
Terugblik integrale plannen voor Zuidwest
Sinds de jaren tachtig van de twintigste eeuw is de noodzaak tot vernieuwing van Zuidwest onderkend en zijn er plannen ontwikkeld. In de tweede helft van de jaren ‘80 werd de projectorganisatie AANPAK opgericht. Doel hiervan was een integrale aanpak van de Haagse naoorlogse wijken. Belangrijk resultaat was de ‘Structuurschets voor Zuidwest, een evergreen’. Om recht te doen aan de toegenomen aandacht voor de marktsector werd in 1991 gestart met het opzetten van een publiek-private organisatie - de Ontwikkelingsmaatschappij Zuidwest i.o. - waarin gemeente, corporaties en marktpartijen samenwerkten. Hieruit kwam voort het ‘Voorontwerp Integraal Uitvoeringsplan’ (IUP). In 1999 is ‘Den Haag Zuidwest, een nieuw perspectief’ opgesteld. Dit was de aanzet voor een Structuurvisie voor Den Haag Zuidwest. Alle drie voornoemde plannen zijn niet vastgesteld in de
STRUCTUURVISIE
DEN HAAG ZUIDWEST
1.7 Gemeenteraad vanwege gebrek aan politiek of maatschappelijk draagvlak. Losse projecten uit het IUP werden wel door de Gemeenteraad goedgekeurd. Door het ontbreken van een integrale visie wordt deze werkwijze getypeerd als ‘projectenstedenbouw’. De tekortkomingen die deze werkwijze oplevert als het gaat om een integrale aanpak waarbij de verschillende projecten elkaar aanvullen en versterken, is de laatste jaren steeds duidelijker geworden. Daarom is er - nog steeds en steeds sterker - behoefte aan een kader voor de beoordeling van de verschillende projecten. In 2001 is begonnen met het maken van deze Structuurvisie als integraal kader voor de ontwikkeling op lange termijn van Den Haag Zuidwest.
1.3
Structuurvisie Den Haag Zuidwest
De Structuurvisie is geen op zichzelf staand product maar is gerelateerd aan plannen op hoger en lager schaalniveau. Op hoger schaalniveau zijn dat de Nota ‘Mensen, Wensen, Wonen’ en de aankomende Vijfde Nota voor de Ruimtelijke Ordening op nationaal niveau, ‘Regionaal Structuurplan Haaglanden’ en het ‘Streekplan Zuid-Holland West’ op regionaal niveau en de Structuurvisie Den Haag (in voorbereiding) op stedelijk niveau. Bij de ontwikkeling van Zuidwest zijn vier planniveaus te onderscheiden, waarbij elk niveau zijn eigen opgave, projecten, maatregelen en partijen kent. • Structuurvisie Den Haag Zuidwest • Wijken (gebiedsvisies: Moerwijk en Morgenstond, wijkplannen: Bouwlust en Vrederust) • Deelgebieden (stedenbouwkundige plannen): bijvoorbeeld Morgenstond-Midden, Moerwijk-Zuid, De Raden • Projecten (bouwplannen). Ook zullen voor Zuidwest thematische beleidsnota’s worden opgesteld waarbij de Structuurvisie als uitgangspunt wordt genomen (Bijvoorbeeld de voorzieningennota Escamp).
1.4
Doel
Na vaststelling in de Gemeenteraad geldt de Structuurvisie als basis voor WRO-procedures en eventueel bouwvergunning- en welstandprocedures. De Structuurvisie is geen uitvoeringsplan met een vaststaand eindbeeld. De visie is een weergave van de ambitie voor Zuidwest. De visie is een instrument om potenties van de afzonderlijke projecten en locaties zodanig in te zetten dat de effecten voor Zuidwest worden gemaximaliseerd waarbij het belang van Zuidwest prevaleert boven het belang van elk afzonderlijk project of beleidsveld.
1.5
Plangebied
Het plangebied voor de Structuurvisie wordt begrensd door de Meppelweg, Zuidwoldestraat, Vreeswijkstraat, Soestdijksekade, Troelstrakade, Assumburgweg, Guntersteinweg, Hillenraadweg, Erasmusweg en Lozerlaan. Het plangebied bestaat uit vier wijken: Moerwijk, Morgenstond, Bouwlust en Vrederust. Hoewel Vrederust administratief onderdeel van Bouwlust is, wordt het in de praktijk wel als aparte wijk aangeduid. Er is zelfs een wijkplan voor Vrederust opgesteld. In de Structuurvisie wordt dan ook uitgegaan van de indeling in vier wijken. De zone Erasmusweg/Noordweg tussen de Hillenraadweg en Lozerlaan geen onderdeel van het plangebied is, maar speelt wel een belangrijke rol in de visie op de toekomstige ontwikkeling van Den Haag Zuidwest. Dit geldt ook voor de Uithof en in mindere mate voor het bedrijventerrein Zichtenburg. In de Structuurvisie worden daarom wel uitspraken gedaan over gewenste ontwikkelingsrichting van deze gebieden in relatie tot Den Haag Zuidwest.
1.6
Leeswijzer
De Structuurvisie is opgebouwd uit de volgende onderdelen. Na de inleiding in hoofdstuk 1 wordt in hoofdstuk 2 een samenvatting gegeven van de verschillende analyses die van Zuidwest zijn gemaakt, op historisch, ruimtelijk en functioneel gebied. In hoofdstuk 3 wordt ingegaan op de opgave en doelstellingen die aan de Structuurvisie ten grondslag liggen. In hoofdstuk 4 wordt de opgave vertaald in een integrale visie; deze visie is gebaseerd op de verschillende onderzoeken, inventarisaties, analyses en sectorale bijdragen die geleverd zijn. In de integrale visie zijn afwegingen en keuzes gemaakt en wordt de samenhang aangegeven tussen de verschillende aspecten die een rol spelen binnen de Structuurvisie. In hoofdstuk 5 wordt een uitwerking gegeven van de ruimtelijke component van de integrale visie. Hierbij wordt ingegaan op het ruimtelijke raamwerk (de dragers) en de woonmilieus daarbinnen. In hoofdstuk 6 wordt per beleidsveld kort samengevat welke sectorale inbreng is geleverd voor de Structuurvisie en welke vertaling binnen de integrale visie wordt voorgesteld. In hoofdstuk 7 wordt de overstap van inhoud naar ontwikkeling gemaakt. In dit hoofdstuk worden de organisatorische en financiële kaders geschetst waarbinnen de ontwikkelingen opgepakt zullen worden, waaronder de strategische samenwerking met de grote eigenaren in Zuidwest. Tevens wordt ingegaan op zaken als fasering en prioritering en monitoring. Het laatste is van belang omdat de uitvoering en daarbij benodigde actualisaties van de Structuurvisie over een lange periode (bijna 20 jaar) zullen plaatsvinden.
5
Plantermijn
De Structuurvisie Zuidwest richt zich op de lange termijn. De plantermijn voor de voorgestelde ontwikkelingsrichting loopt door tot 2020.
De Structuurvisie is een integraal ruimtelijk-programmatisch kader voor de ontwikkeling en vernieuwing van Zuidwest voor de lange termijn. De essentie van de Structuurvisie is het vastleggen van de ruimtelijke hoofdstructuur en programmatische hoofdthema’s als samenhangend kader voor de ontwikkeling van deelgebieden en projecten. De visie is het kader waarbinnen afwegingen tussen belangen kunnen worden genomen en prioriteiten worden gesteld. De Structuurvisie geeft sturing vooraf door het stellen van randvoorwaarden voor het opstellen van gebiedsvisies, de ontwikkeling van deelgebieden en thematische beleidsnota’s. Ook fungeert de Structuurvisie als toetsingskader van nieuwe initiatieven.
STRUCTUURVISIE
DEN HAAG ZUIDWEST
