Jaarverslag 2008 & Werkplan 2009 Statengriffie Provincie Zeeland
Vastgesteld door het Presidium op 23 januari 2009
Griffier van de Staten telefoon (0118) 63 1886 e-mail
[email protected]
Jaarverslag 2008 en Werkplan 2009 Statengriffie provincie Zeeland Pagina 2 van 42
Inhoud 1. Inleiding 2. Algemene ondersteuning en advisering 2.1. Doelstelling 2.2. Resultaten 2008 2.3. Plannen 2009 3. Ondersteuning en advisering statencommissies 3.1. Doelstelling 3.2. Resultaten 2008 3.3. Plannen 2009 4. Bestuurlijk-Juridische en Financiële advisering 4.1. Doelstelling 4.2. Resultaten 2008 4.3. Plannen 2009 5. Communicatie 5.1. Doelstelling 5.2. Resultaten 2008 5.3. Plannen 2009 6. Bedrijfsvoering Statengriffie
Bijlagen: 1. Contactgegevens 2. Statenvoorstellen (begeleid) vanuit Statengriffie 3. Activiteiten 2008 statencommissie Bestuurlijke en Financiële Zaken 4. Activiteiten 2008 statencommissie Economie en Mobiliteit 5. Activiteiten 2008 statencommissie Ruimte, Ecologie en Water 6. Activiteiten 2008 statencommissie Welzijn 7. Gezamenlijke vergaderingen en werkbezoeken 8. Plenaire vergaderingen Provinciale Staten 2008 9. Overige activiteiten Staten 2008 en kengetallen 10. Overzicht van interviews gepubliceerd in 2008
Jaarverslag 2008 en Werkplan 2009 Statengriffie provincie Zeeland Pagina 3 van 42
Jaarverslag 2008 en Werkplan 2009 Statengriffie provincie Zeeland Pagina 4 van 42
Voorwoord
[email protected] Beste lezer / lezeres, Met plezier bied ik u dit jaarverslag 2008 en werkplan 2009 van de Statengriffie aan. 2008 was een jaar waarin ik als griffier mocht ervaren dat de Statengriffie een vaste herkenbare plaats heeft gekregen bij zowel de statenleden als binnen de provinciale organisatie. Ook burgers en maatschappelijke organisaties hebben de griffie weten te vinden. Dat bleek wel uit de brieven die, een enkele dag voor een statenvergadering, bij de griffie binnenkwamen. Dat contact met burgers en maatschappelijke organisaties is heel waardevol. Het maakte mij weer eens duidelijk hoe belangrijk het is voor burgers om bij 'de overheid' een vindbaar en toegankelijk aanspreekpunt te hebben om de provinciale politiek te kunnen bereiken. Onze provinciale website draagt daar zeker aan bij. Dat is gebleken uit de verbindingen die ik op deze manier heb kunnen leggen. 2008 is een jaar geweest waarin ik heb ondervonden dat een klein team als de Statengriffie veel heeft mogen realiseren door goed samenspel met de provinciale organisatie. Vanuit een gedeelde verantwoordelijkheid is gezamenlijk gewerkt aan het zichtbaar en inzichtelijk maken van provinciale politiek. 2009 zal een jaar zijn waarin ik met mijn team werk aan de verbreding van de ondersteuning van onze Provinciale Staten. Mijn wens is dat u door dit jaarverslag en werkplan een goed beeld krijgt van de activiteiten van de Statengriffie.
Met vriendelijke groet,
Peter Katsburg
[email protected]
Jaarverslag 2008 en Werkplan 2009 Statengriffie provincie Zeeland Pagina 5 van 42
Jaarverslag 2008 en Werkplan 2009 Statengriffie provincie Zeeland Pagina 6 van 42
1
Inleiding Voor u ligt het werkplan van de Statengriffie van de Provincie Zeeland voor 2009. In dit document is ook aandacht voor projecten die in de eerstkomende jaren zullen plaatsvinden. Dit omdat bepaalde activiteiten van de Statengriffie een langere tijdhorizon kennen dan één jaar. Doel van dit plan is het Presidium een instrument in handen te geven om de Statengriffie (namens de Staten) aan te sturen. Daarvan afgeleid is het een managementinstrument voor de statengriffier. Een jaarverslag en een werkplan geven de Statengriffie de gelegenheid te laten zien wat is bereikt en waarvoor wij ons willen inspannen. Omdat de plannen voor 2009 mede ingegeven zijn door de werkzaamheden en resultaten die behaald zijn in eerdere jaren, treft u in dit werkplan tevens een terugblik aan, verdeeld over de verschillende werkvelden van de griffie. Terugkijkend is het een jaar geweest waarin de in het werkplan 2008 beoogde resultaten vrijwel allemaal zijn gerealiseerd. 2008 is voor de Statengriffie een jaar geweest waarin de aandacht is uitgegaan naar het oppakken en op de agenda plaatsen van het speerpunt van Provinciale Staten rondom ‘demografische ontwikkeling’. Het is een jaar geweest waarin uitzending van de vergaderingen van statencommissies via internet is gerealiseerd. Nu zijn alle openbare vergaderingen via internet te volgen en op elk gewenst moment terug te zien. In het afgelopen jaar is de vacature van senior statenadviseur vervuld waardoor het team weer compleet is. 2009 zal een jaar zijn waarin enkele belangrijke dossiers op de agenda staan, zoals de 'Westerschelde Containerterminal' en het politieke debat naar aanleiding van het 'Natuurherstel Westerschelde'. Twee dossiers die voor een lange periode bepalend zijn voor Zeeland. De Statengriffie zal ook in 2009 zorgdragen voor de nodige ondersteuning en het meedenken met individuele statenleden, commissieleden en fractieondersteuners over de concrete invulling van hun volksvertegenwoordigende, kaderstellende en controlerende rol. Het nieuwe jaar is ook een jaar waarin de politieke cyclus opnieuw beleefd wordt. Een cyclus van voorjaarsnota naar programmabegroting en van najaarsnota en rekening. In 2008 is de aandacht uitgegaan naar het terugbrengen van de Planning en Control-rapportages tot de voor de Staten essentiële rapportage. In 2009 willen wij ons sterk maken voor helder taalgebruik in statenstukken. Wat willen we primair bereiken in 2009? o
o o o
Actieve advisering door de Statengriffie aan statenleden, gericht op het (voor de burger) zichtbaar maken van de kaderstellende, controlerende en volksvertegenwoordigende rol van de Staten. Een levendige debatcultuur in de statenvergaderingen en daar voorafgaand een goede voorbereiding in de statencommissies. Leesbare statenstukken en een helder taalgebruik. Zelfbewuste, kritische en creatieve Staten.
Hoe we dat gaan bereiken leest u in de volgende hoofdstukken.
Jaarverslag 2008 en Werkplan 2009 Statengriffie provincie Zeeland Pagina 7 van 42
Jaarverslag 2008 en Werkplan 2009 Statengriffie provincie Zeeland Pagina 8 van 42
2
Algemene ondersteuning & advisering
2.1
Doelstelling De Statengriffie biedt een verscheidenheid aan ondersteuning en advisering ten behoeve van verschillende actoren: o Provinciale Staten; o Presidium; o statencommissies; o delegaties vanuit de Staten; o individuele staten- en commissieleden; o ambtenaren van de Provincie Zeeland; o burgers en maatschappelijke organisaties. Voor wat betreft de eerste vijf categorieën ligt de doelstelling in het ondersteunen en adviseren voor het vervullen van de kaderstellende, controlerende en volksvertegenwoordigende rollen. Voor wat betreft de laatste twee categorieën ligt de doelstelling in het een “gezicht geven” aan Provinciale Staten.
Foto: de griffier, Peter Katsburg, heeft vooraf aan de statenvergadering een voorbespreking met de voorzitter, Karla Peijs (foto: Annelien Bij de Vaate)
2.2
Resultaten 2008 Nieuw!Zeeland Provinciale Staten hebben in hun 'speerpunten', vastgesteld in april 2007, aangegeven waarmee zij de samenleving actief willen benaderen. Onder twee van de drie speerpunten 'Leefbaarheid en vitaliteit' en 'Kennis en economie' worden de kansen en gevolgen van demografische ontwikkelingen genoemd. Het provinciaal bestuur van Zeeland heeft in april 2008 aangegeven een brede discussie te gaan voeren met de inwoners van Zeeland over de veranderingen die de bevolkingsopbouw in Zeeland tot gevolg heeft. Wij hebben een conceptstatenvoorstel geschreven waarin de commissie Bestuurlijke en Financiële Zaken is
Jaarverslag 2008 en Werkplan 2009 Statengriffie provincie Zeeland Pagina 9 van 42
aangewezen als Stuurgroep voor dit project. Na vaststelling door de Staten is de eerste fase van de dialoog van start gegaan. Zes voorbereidende bijeenkomsten, waarvan drie regionale en drie sectorale zijn inmiddels gerealiseerd. De voorbereidingen voor de publiekscampagne en de dialoog in 2009 zijn getroffen.
Provincie zoekt naar Nieuw! Zeeland PZC, door Rinus Antonisse, woensdag 05 november 2008 MIDDELBURG - Provinciale Staten gaan op zoek naar een Nieuw! Zeeland. Die ontdekkingstocht willen ze samen met de Zeeuwse bevolking maken. Deftig gezegd: een dialoog met de samenleving over de toekomst van de provincie. In de eerste helft van volgend jaar zijn er zes bijeenkomsten en al vanaf vandaag is een speciale website actief. Er zijn allerlei veranderingen aan de orde. De bevolkingsopbouw: groei en krimp. Andere woonvormen, economische ontwikkelingen, wijzigingen in zorgaanbod, leefbaarheid in de (kleinere) kernen. Om daar tijdig en goed op in te kunnen spelen, willen de Staten weten hoe de inwoners erover denken, legt communicatieadviseur Liesbeth Hermsen uit. Gekozen is voor een dialoog met als motto Nieuw! Zeeland. In november en december is er als 'opwarmer' een aantal bijeenkomsten, waarvoor vertegenwoordigers van overheid, bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties worden uitgenodigd. Drie algemene, regionale bijeenkomsten (voor Zeeuws-Vlaanderen, Walcheren en Oosterscheldebekken), omdat per gebied de problematiek en de oplossingen kunnen verschillen. Daarnaast drie themabijeenkomsten, over wonen, economie en zorg, welzijn en leefbaarheid. De bijeenkomsten zijn bedoeld om uit te vinden welke ontwikkelingen er spelen. ,,Zie het als verzamelen van informatie, om vervolgens tot een goede dialoog met de mensen te komen" , zegt Hermsen. De website toont een activiteitenoverzicht, een kennisbank (voor achtergrondgegevens, statistische informatie, films, foto's, krantenartikelen en een discussieplatform. Hermsen hoopt dat ook 'andersdenkenden' daar spraakmakende ideeën en opvattingen zullen neerleggen. Want juist aan bijzondere invalshoeken is behoefte. Op die site staan ook de data van de bijeenkomsten. www.nieuwzeeland.nu
Ambtelijke bijstand – afstemming ambtelijke organisatie Ter ondersteuning van de volksvertegenwoordigende rol kan altijd een beroep worden gedaan op ambtelijke bijstand. De Statengriffie beschikt over drie statenadviseurs die naast de griffier en commissiegriffiers, statenleden en commissieleden ondersteuning bieden. Daarnaast kan er via de statengriffier en provinciesecretaris ook een beroep worden gedaan op inhoudelijke ambtelijke bijstand. Positief is dat ambtenaren de Statengriffie weten te vinden als het gaat om afstemming over de planning of de wijze waarop stukken aan de Staten worden voorgelegd. Die afstemming is er ook doordat de griffier iedere dinsdagmiddag deelneemt aan het overleg van het Directieteam, direct na de vergadering van het college van Gedeputeerde Staten. Fractieondersteunersoverleg In 2008 heeft de Statengriffie onder voorzitterschap van de statengriffier twee keer een overleg georganiseerd voor fractieondersteuners. Doel van dit overleg is om elkaar te leren kennen en van elkaar te leren. Kennismaking was nuttig omdat er in 2008 een aantal mutaties hebben plaatsgevonden. Communicatie is een vast onderdeel op de agenda van dit overleg. Afgesproken is om tenminste drie keer per jaar bijeen te komen. Interprovinciaal overleg (IPO) De Zeeuwse IPO delegatie, die bestaat uit drie statenleden, heeft in 2008 ondersteuning gekregen vanuit de Statengriffie. De begeleiding houdt in dat de vergaderstukken van de Algemene Vergadering van het IPO, voor het noodzakelijk mandaat, tijdig worden geagendeerd voor de Staten en de desbetreffende statencommissie. Daarnaast is ten behoeve van de voorbesprekingen van de delegatie contact gelegd met de gedeputeerde die IPO-zaken in zijn portefeuille heeft. In de statenvergadering van 19 september 2008 is de samenstelling van de delegatie gewijzigd. Om als Statengriffie de relatie met het IPO aan te halen hebben wij het IPO-bureau uitgenodigd. Dit heeft geresulteerd in een dialoog met de directeur en een stafmedewerker van het IPO. Zij lieten zien waar het IPO ondersteuning kan bieden, wij hebben laten zien op welke wijze wij ons provinciaal parlement zichtbaar maken. Jaarverslag 2008 en Werkplan 2009 Statengriffie provincie Zeeland Pagina 10 van 42
Scheldemondraad De drie statenleden die zijn afgevaardigd naar de Scheldemondraad zijn ondersteund vanuit de Statengriffie, onder andere door het organiseren van voorbesprekingen van de vergaderingen met de gedeputeerde en een beleidsmedewerker van het secretariaat Euregio Scheldemond. Oprichting Vereniging van Oud-statenleden De Statengriffie heeft aan het eind van het jaar uitvoering gegeven aan een motie uit 2007 waarin de Staten unaniem vragen om oprichting van een vereniging van oud-statenleden. Aan de hand van een bestaand adressenbestand zijn zoveel mogelijk oud-statenleden opgespoord en uitgenodigd voor een door de Statengriffie georganiseerde oprichtingsbijeenkomst op 19 december. Daarnaast hebben nog enkele tientallen oud-statenleden, die niet aanwezig konden zijn, belangstelling getoond om lid te worden van de vereniging. De adresgegevens zijn in een bestand opgeslagen en worden door de Statengriffie bijgehouden. Het is de bedoeling dat de vereniging zelf activiteiten gaat organiseren en de ledenadministratie zelf bijhoudt. Voor postverzending en het boeken van vergaderruimtes kan een beroep worden gedaan op de Statengriffie. Rekenkamer Zeeland De Statengriffie heeft in 2008 verschillende keren informeel contact gehad met de Rekenkamer om de stand van zaken rondom de totstandkoming van onderzoeksrapporten te bespreken. Burgerjaarverslag en het hanteren van kwaliteitshandvesten Het Burgerjaarverslag is een verantwoordingsdocument van de Commissaris van de Koningin naar de Staten over het functioneren van de provincie. Voor zover dit betrekking heeft op het functioneren van de Staten in relatie tot burgers heeft de Statengriffie geadviseerd en een inbreng geleverd. "Schrijven voor de Staten" In de vorige statenperiode heeft de Statengriffie een notitie geschreven voor beleidsambtenaren onder de titel "Schrijven voor de Staten". Deze schrijfwijzer is geactualiseerd en te vinden op intranet. De schrijfwijzer heeft in 2008 onderdeel uitgemaakt van het introductieprogramma voor nieuwe medewerkers bij de provincie waar de Statengriffie actief bij betrokken was. Organiseren van het jaarcongres Vereniging van Griffiers Ieder jaar organiseert de Vereniging van Griffiers een jaarcongres in één van de provinciehoofdsteden. Op 3 oktober heeft het zesde congres plaatsgevonden in Middelburg. De organisatie van het jaarcongres, waar circa driehonderd griffiers aanwezig waren lag in handen van de Statengriffie en de raadsgriffier van Middelburg. Het jaarcongres is bedoeld om de griffiers een platform te geven om ervaringen uit te wisselen. Het organiseren van het jaarcongres in Middelburg gaf onze Jaarverslag 2008 en Werkplan 2009 Statengriffie provincie Zeeland Pagina 11 van 42
provincie een extra mogelijkheid om Zeeland onder de aandacht te brengen van veel mensen uit heel Nederland die professioneel betrokken zijn bij het 'vormgeven' van het openbaar bestuur. Tijdens het plenaire gedeelte is gesproken over de waan van de dag en de invloed van de media. Thom de Graaf, Klaartje Peters en Wouke Scherrenburg zijn over dit onderwerp met elkaar in debat gegaan. De hoofdvraag van het debat: schade, schoonheid of scheppende kracht? Het jaarcongres werd een groot succes voor de Vereniging en voor de organisatie. Zeeland heeft zich – o.a. door de bijdrage van Karla Peijs – goed gepresenteerd aan een afvaardiging vanuit heel Nederland. Foto: Senior statenadviseur Peter Joosse leidt het debat tijdens het jaarcongres Vereniging van Griffiers. Administratieve ondersteuning Voor de democratische legitimiteit is het noodzakelijk dat de administratieve ondersteuning rond het hele democratische proces is geregeld. Een reguliere stroom werkzaamheden van de Statengriffie valt hieronder: o het maken van agenda’s voor Provinciale Staten en commissies en daarbij het ondersteunen van de agenderende rol van het Presidium; o het ondersteunen van de voorzitter van de Staten in zijn rol als voorzitter van Provinciale Staten en het Presidium; o het maken van notulen; o het maken van besluitenlijsten; o het maken van toezeggingen- en motielijsten; o het maken van de planning van vergaderingen; o het tijdig verzenden van de stukken; o het tijdig laten plaatsen van de stukken op internet; o het controleren of artikel 44 vragen tijdig worden beantwoord en zo niet, rappelleren; o het controleren of besluiten van Gedeputeerde Staten om stukken naar Provinciale Staten te sturen (tijdig) worden uitgevoerd, anders rappelleren; o de afhandeling van toezeggingen door Gedeputeerde Staten en moties van Provinciale Staten bewaken; o het voorbereiden van vergaderstukken voor het Presidium; o het ondersteunen van de delegatie in de Algemene Vergadering van het IPO; o het ondersteunen van de delegatie in de Scheldemondraad; o het afhandelen van brieven die aan Provinciale Staten zijn gericht.
2.3
Plannen 2009
De activiteiten van de Statengriffie zijn er op gericht de profilering van de Staten verder gestalte te geven om zodoende provinciale politiek zichtbaar maken voor de inwoners van Zeeland. Het bewaken van de duale cultuur In de vorige statenperiode heeft de Statengriffie aandacht besteed aan de implementatie en voortgang van het proces van dualisering van het provinciebestuur. Belangrijke impuls hiervoor was het rapport “Zonder wrijving geen glans” van de Commissie Hermans (december 2005). Dit rapport draagt deze titel omdat dualisering vraagt om een levendig politiek debat. De wrijving die daarbij optreedt, is geen doel op zich, maar geeft glans aan het politieke proces in de provincie. Ook in deze tweede duale statenperiode zullen wij de duale cultuur bewaken. In het voorjaar van 2009 organiseert de Statengriffie met de Afdeling Bestuur een overleg voor het Presidium, de commissievoorzitters en de gedeputeerden. Aanleiding voor dit overleg is de nota van de staatssecretaris van BZK over de "Staat van Dualisering". In ons overleg staat de Zeeuwse staat van dualisering centraal. "Schrijven voor de Staten" Deze schrijfwijzer staat op intranet. Het is tevens een onderwerp in het introductieprogramma voor nieuwe medewerkers bij de provincie. In 2009 brengen wij het ‘nieuwe’ schrijven actief onder de aandacht door het organiseren van bijeenkomsten voor de provinciale organisatie over het opstellen van duale beleidsstukken. Jaarverslag 2008 en Werkplan 2009 Statengriffie provincie Zeeland Pagina 12 van 42
Actieve ondersteuning van delegaties Vanuit de Staten zijn er afgevaardigden benoemd in de Algemene Vergadering van het IPO en in de Scheldemondraad. Wij ondersteunen deze statenleden actief. Verdiepingscursussen voor Statenleden Na de verkiezing heeft de Statengriffie een inwerkprogramma verzorgd om nieuwe statenleden de nodige basiskennis te geven. In 2009 zetten wij in op een vervolg van trainingen die bijdragen aan het optimaliseren van de rol van Provinciale Staten. Met name de kaderstellende rol zal aandacht krijgen. Dienstverlening via internet en intranet De Statengriffie publiceert op internet alle vergaderstukken. In 2007 is de website volledig vernieuwd. Voor veel statenleden blijkt nog niet alle informatie gemakkelijk te vinden zijn. Wij organiseren daarom, net als in 2007, een bijeenkomst waarin geïnteresseerde statenleden zoekstrategieën leren. Inmiddels hebben de statenleden, burgercommissieleden en fractieondersteuners, na tussenkomst door de Statengriffie in 2008, toegang tot een gedeelte van het intranet. Daardoor krijgen statenleden toegang tot onder andere de interne telefoongids en de webpagina’s van de Statengriffie. Deze webpagina’s, die onderdeel gaan uitmaken van een vernieuwd intranet, zullen wij verder uitbouwen tot een digitale wegwijzer voor statenleden. De papieren wegwijzer wordt niet geactualiseerd. Voorbereiding projecten 2009- 2011 In 2009 zullen wij enkele projecten voorbereiden, die langer dan een kwartaal duren en waarvoor de inzet vanuit de provinciale organisatie is gewenst. Vooruitlopend hebben in 2008 vijf medewerkers van de Statengriffie twee modules van een training projectmanagement / projectleiding gevolgd. Deze training krijgt een vervolg in 2009. Dialoog Nieuw!Zeeland Een voorbeeld van een grootschalig project is de tweede fase van Nieuw!Zeeland. Dit project zal voor wat betreft de betrokkenheid van de Statengriffie eind 2009 worden afgerond. Daarna werken Gedeputeerde Staten aan een conceptvisie die in de eerste helft van 2010 kan worden aangeboden aan de Staten. Schrijven voor de Staten In 2009 zullen wij de beleidsambtenaren actief informeren over de eigenheid van Schrijven voor de Staten. In 2008 heeft de griffie in een bijeenkomst voor (nieuwe) ambtenaren aangegeven dat schrijven voor de Staten een ander proces is dan schrijven voor het dagelijks provinciebestuur. Schrijft een ambtenaar voor Gedeputeerde Staten dan schrijft de ambtenaar als expert en blijft hij of zij betrokken. Schrijft de ambtenaar voor de Staten dan wordt zijn of haar schrijven door vaststelling in het College een bestuurlijk document. Dit gegeven en het feit dat de voorzitter tijdens een statenvergadering heeft aangegeven een prijs te willen instellen voor het 'meest heldere statenstuk', maakt dat wij actief naar de provinciale organisatie zullen communiceren over schrijven voor de Staten. Wij stellen ons als doel dat in de eerste vergadering van 2010 een prijs wordt uitgereikt voor het helderste statenstuk. Zicht op Beleid In samenhang met het hiervoor genoemde project zijn er bijeenkomsten waar ambtenaren - in de rol van expert - feitelijke informatie overbrengen over een beleidsonderwerp aan de desbetreffende woordvoerders vanuit de fracties. Door de dualisering is de relatie van ambtenaren met de politici afstandelijker geworden. Door ambtenaren en politici met elkaar in gesprek te brengen bevorderen wij herstel van die relatie. Voor politici is feitelijke informatie van belang om daarmee in het debat maar ook straks in de verkiezingsperiode politieke keuzes te maken. Ambtenaren moeten voor een effectief schrijfproces weten welke feitelijke kennis bij de politici aanwezig is. De griffier communiceert dit project vooraf met het Directieteam.
Jaarverslag 2008 en Werkplan 2009 Statengriffie provincie Zeeland Pagina 13 van 42
Verkiezingscampagne 2 maart 2011 Hoewel de verkiezingen op 2 maart 2011 nog ver weg liggen zullen wij ruim een jaar vooraf een ondersteunende campagne starten. De campagne is gericht op de opkomst, de presentatie van de provincie als noodzakelijke bestuurslaag en de uitzending van de verkiezingsavond door Omroep Zeeland. Inwerkprogramma nieuwe Staten Net als in 2007 komt de Statengriffie na de verkiezingen met een uitvoerig inwerkprogramma voor de nieuwe Staten. De zittende nieuwe statenleden hebben dit programma als zeer waardevol beschouwd voor zowel kennisverwerving als kennismaking. Duurzame digitale informatiestromen De provincie Zeeland streeft naar duurzaamheid. De Statengriffie heeft de ambitie om met de aanvang van de nieuwe statenperiode een reductie van de papieren stukkenstroom na te streven. Nu is naast digitale informatie alle informatie ook op papier verkrijgbaar. Dit project ziet niet alleen op een vermindering van papier maar ook op het ontvankelijker maken van de staten- en commissieleden voor digitale informatiestromen.
PROJECTEN STATENGRIFFIE 2009 - 2011 2009
2010
2011
Dialoog Nieuw!Zeeland Schrijven voor de Staten / Zicht op Beleid Verkiezingscampagne PS 02032011 Inwerkprogramma nieuwe PS Stukkenstroom minder papier / accent op digitale verzending
Foto: zesde jaarcongres van Vereniging van Griffiers in Middelburg, 3 oktober 2008.
Jaarverslag 2008 en Werkplan 2009 Statengriffie provincie Zeeland Pagina 14 van 42
3
Ondersteuning & advisering statencommissies
3.1
Doelstelling Provinciale Staten hebben aan het begin van de nieuwe statenperiode vier statencommissies ingesteld: o Commissie Bestuurlijke en Financiële Zaken o Commissie Economie en Mobiliteit o Commissie Ruimte, Ecologie en Water o Commissie Welzijn De vergaderingen van deze commissies zijn formele momenten voor kennisuitwisseling van GS naar PS. Het doel van de statencommissie blijft enerzijds de voorbereiding van statenvergaderingen en anderzijds een belangrijk inspreekmoment voor burgers. Daarnaast heeft de commissie een opdracht in het bewaken van toezeggingen en het controleren van de informatie(stroom) van Gedeputeerde Staten aan Provinciale Staten. De ondersteuning betreft niet alleen de voorbereiding en verslaglegging van vergaderingen van de statencommissies, maar ook de profilering van commissies o.a. door de organisatie van hoorzittingen en werkbezoeken. Dit alles met het oog op een goed afgestemde voorbereiding en behandeling van statenvoorstellen ter voorbereiding op de plenaire statenvergadering. De commissiegriffiers ondersteunen en adviseren de commissievoorzitters ten behoeve van hun voorzitterstaken. De commissiegriffiers ondersteunen de commissieleden ten behoeve van hun kaderstellende en controlerende rollen. Foto: commissiegriffier Annemieke Lobik.
3.2
Resultaten 2008 Ondersteuning van de commissievoorzitters en evaluatie van de werkwijze van de commissies De voorzitters van de commissies werden voorafgaand aan de vergadering door de commissiegriffiers en statenadviseurs geadviseerd over de wijze waarop de commissieleden met statenvoorstellen om kunnen gaan. Door het organiseren van een voorzittersoverleg is afstemming bevorderd in werkwijze van de commissies. Aan het voorzittersoverleg nemen de drie voorzitters, hun plaatsvervangers, de drie commissiegriffiers en de statengriffier deel.
Jaarverslag 2008 en Werkplan 2009 Statengriffie provincie Zeeland Pagina 15 van 42
Werkbezoeken door de commissies In januari 2008 is in het overleg commissievoorzitters en commissiegriffiers een conceptopzet voor een jaarplan gemaakt dat besproken is in de commissies. Iedere statencommissie heeft enkele werkbezoeken afgelegd over een actuele kwestie. De commissie heeft samen met de Statengriffie een initiërende rol bij het plannen van de werkbezoeken. De commissie heeft immers de taak om actief zelf informatie te verwerven en zelf aan te geven waar ze actief wil zijn. In 2008 zijn er dertien werkbezoeken georganiseerd. De opkomst van statenleden bij werkbezoeken is wisselend geweest. De werkbezoeken voorzien in de informatiebehoefte van de commissieleden. Voor het eerst is een meerdaags werkbezoek georganiseerd. In eerste instantie is door ons gewerkt aan een programma voor een bezoek aan de regio Kent (aquacultuur) en Canterburry (toerisme). In de voorbereidingsfase is dit geannuleerd omdat het bezoek de deelnemers geen nieuwe inzichten zou verschaffen. Als alternatief is uitgeweken naar Brussel (Huis van de Nederlandse provincies) en de regio van De Somme (o.a. natuurpark 'Le Parc du Marquenterre') in Picardië. Dit bezoek was succesvol. In de bijlagen is per statencommissie een korte impressie gegeven van de werkbezoeken. Internetuitzending commissies In 2008 zijn alle voorbereidingen getroffen om de vergaderingen van de statencommissies uit te zenden via internet. In december zijn de eerste proefuitzendingen geweest. Deze uitzendingen zijn geslaagd.
3.3
Plannen 2009 De in 2008 in gang gezette ontwikkelingen blijven ook in 2009 aandacht vragen. Specifiek gaat de aandacht uit naar ondersteuning van de commissievoorzitters. Ondersteuning van de commissievoorzitters De voorzitters van de commissies worden voorafgaand aan de vergadering geadviseerd over de wijze waarop de commissieleden met statenvoorstellen om kunnen gaan. Daarnaast zal er twee maal per jaar een commissievoorzittersoverleg zijn waarin (plv)voorzitters en griffiers de afstemming over de wijze van vergaderen en voorbereiden van commissies bevorderen. In maart 2009 volgen de voorzitters en de plaatsvervangend voorzitters gezamenlijk een cursus vergadertechnieken. Foto: commissiegriffier Alma van wallenburg tijdens een werkbezoek aan de gezamenlijke natuurorganisaties Zeeland. Werkbezoeken door de commissies De Statengriffie werkt met een jaarplanning waarin bijeenkomsten staan voor statenleden (voor zover bij ons bekend). Werkbezoeken kunnen zo worden gespreid. Via internet zijn de werkbezoeken te raadplegen om zodoende bij het plannen van bijeenkomsten samenloop te voorkomen. Op voorstel van de commissie(griffier) kan een werkbezoek worden gepland wanneer het bezoek bijdraagt aan de informatiebehoefte van de commissie.
Jaarverslag 2008 en Werkplan 2009 Statengriffie provincie Zeeland Pagina 16 van 42
Eind 2008 zijn in de commissies inventarisaties gedaan naar wensen voor bezoeken. In 2008 is voor het eerst een meerdaags buitenlands werkbezoek georganiseerd. Het succes is aanleiding om in 2009 opnieuw een meerdaags werkbezoek te organiseren. Ditmaal naar het eiland Texel. Spreekrecht De mogelijkheid om in te spreken tijdens commissievergaderingen zal actief onder de aandacht van de burgers worden gebracht. Niet alleen via de provinciale website en direct contact tussen commissiegriffier en burger, maar ook door advertenties te plaatsen in huisaan-huisbladen of dagbladen op momenten dat aansprekende onderwerpen op de agenda komen. Foto: commissiegriffier Margreeth Trimpe.
"Het is een zeer nuttig instrument om de commissieleden informatie te verstrekken en om de eigen mening te ventileren. Dit kan natuurlijk ook in een informele setting maar dan bereik je alleen de commissieleden die je kent terwijl nu de gehele commissie wordt bereikt. Bovendien kennen veel burgers de provinciale politici niet of nauwelijks en is op die manier van een dialoog tussen politiek en burgers nauwelijks sprake. De drempel om politici te bereiken is voor velen hoog en daarom is een laagdrempelig instrument als het spreekrecht een goede zaak." Opmerking van een inspreker (niet verbonden aan een politieke partij) over het spreekrecht in statencommissies
Jaarverslag 2008 en Werkplan 2009 Statengriffie provincie Zeeland Pagina 17 van 42
Jaarverslag 2008 en Werkplan 2009 Statengriffie provincie Zeeland Pagina 18 van 42
4
Bestuurlijk-Juridische & Financiële Advisering
4.1
Doelstelling De Statengriffie heeft als doelstelling om niet alleen vraaggericht te adviseren, maar ook proactief te adviseren. Daartoe denken de statenadviseurs met individuele statenleden, commissieleden en fractieondersteuners mee over de concrete invulling van de volksvertegenwoordigende, kaderstellende en controlerende rol van de Staten.
4.2
Resultaten 2008 Advisering In de afgelopen periode is de adviesrol van de Statengriffie goed tot uitdrukking gekomen. Bij veel statenleden is de adviesrol van de Statengriffie inmiddels een vertrouwd gegeven. De individuele advisering betrof de advisering aan statenleden over de inzet (strategisch) en inhoud (juridische en financiële toetsing) van initiatiefvoorstellen, moties, amendementen, artikel 44-vragen en over de programmabegroting en jaarrekening. Advisering aan fractieondersteuners betrof met name de advisering rondom de begroting en jaarrekening en de inzet van instrumenten. Advisering aan commissies lag voornamelijk in strategische advisering met betrekking tot specifieke agendapunten. Deze advisering kreeg vorm doordat vanuit de Statengriffie een memo of advies werd gestuurd aan staten- of commissieleden. Advisering kreeg verder vorm door aanbevelingen (via memo's of geannoteerde agenda) mee te geven aan de commissievoorzitter. Onder advisering vallen ook de e-mails van de adviseurs aan alle statenleden over politieke issues en de rol van de Staten daarbij. Advisering aan ambtenaren ging vooral over het schrijven voor de Staten, in het bijzonder de redactie van statenvoorstellen en besluiten.
Statenadviseur Marin de Zwarte geeft een training "jaarrekening lezen"
Jaarverslag 2008 en Werkplan 2009 Statengriffie provincie Zeeland Pagina 19 van 42
Planning en Control cyclus Via het Presidium is aandacht besteed aan de hele Planning en Control cyclus en het tijdig betrekken van de Staten bij dit proces (o.a. de plaats van de speerpunten, de voorjaarnota en de najaarsnota en de behandeling daarvan in de Staten). De Statengriffie participeerde in een provinciebrede werkgroep Planning en Control. In deze werkgroep is gewerkt aan de verdere optimalisering van de Planning en Control cyclus. Bij het ontwikkelen van de planning en control cyclus naar de huidige vorm heeft de werkgroep zich vooral gericht op de volgende punten: - het versterken van de kaderstellende en controlerende rol van Provinciale Staten; - het verminderen van de rapportagelast. Selectie accountant Op 14 november hebben de Staten Deloitte Accountants BV aangewezen als accountant met ingang van de controle over het boekjaar 2009 tot en met het boekjaar 2012. Dit besluit was het resultaat van een Europees aanbestedingsprocedure. De Europese aanbestedingswerkzaamheden zijn in goede samenwerking met medewerkers van Financiële en Economische Zaken uitgevoerd door een bestuurscommissie uit PS. Het secretariaat van de bestuurscommissie is verzorgd door de statenadviseur Financiën, die tevens lid was van de ambtelijke werkgroep. Na de aanwijzing van de accountant door PS is de bestuurscommissie opgeheven. Het proces van de aanbesteding wordt in 2009 geëvalueerd en in de commissie Bestuurlijke en Financiële Zaken aan de orde gesteld. Informatiebladen Voor de (individuele) advisering van statenleden brengt de Statengriffie informatiebladen uit. Afhankelijk van het onderwerp betreft het een algemeen, juridisch (JURINFO) of financieel (FIN-INFO) informatieblad. De Informatiebladen zenden wij toe aan de leden van Provinciale Staten, burgercommissieleden, fractieondersteuners. De informatiebladen zijn gepubliceerd op de intranetpagina’s van de Statengriffie. Gedragscode, integriteit en nevenfuncties De statengriffier is voor Provinciale Staten aanspreekpunt voor integriteitsvraagstukken. De verkiezingen waren aanleiding om de openbare internetpublicatie van (neven)functies van statenleden te actualiseren. Met betrekking tot enkele (voorgenomen) nevenfuncties heeft de Statengriffie – meestal op verzoek van betrokkene - enkele individuele adviezen uitgebracht.
Jaarverslag 2008 en Werkplan 2009 Statengriffie provincie Zeeland Pagina 20 van 42
4.3
Plannen 2009 Professionaliteit, communicatie met ambtenaren en herkenbaarheid van de advisering staan voorop. Advisering Ook in 2009 krijgt de individuele advisering aan statenleden en commissieleden alle prioriteit. Door statenleden vroegtijdig te benaderen en hen specifiek te bevragen over wensen die zij hebben met betrekking tot bepaalde politieke dossiers kunnen wij eerder adviseren over bijvoorbeeld de inzet en inhoud van bepaalde instrumenten zoals amendementen, moties en initiatiefvoorstellen. Op deze wijze voorkomen wij dat adviesaanvragen al te afhankelijk worden van het politieke (vergader)moment. De fractieondersteuners zijn dé mensen die veelal moties en amendementen concipiëren en iets op de agenda van fractieoverleg kunnen plaatsen. Deze fractieondersteuners kunnen dan ook rekenen op de expliciete ondersteuning van de statenadviseurs. Bijeenkomsten 'Programmabegroting en jaarrekening lezen' voor statenleden In het voorjaar organiseren wij een bijeenkomst waarin met het oog op de behandeling van de jaarrekening, aandacht is voor de kaderstellende en controlerende rol van de Staten. In totaal zijn er twee interactieve workshops ‘Jaarrekening lezen’ en ‘Programmabegroting lezen’ waarin statenleden aan de hand van een casus door de jaarrekening en begroting van de provincie worden geleid. Zicht op beleid In 2009 en 2010 organiseren wij contactmomenten voor statenleden en commissieleden met ambtenaren. Experts vanuit de provinciale organisatie kunnen met bijvoorbeeld de woordvoerders vanuit de fracties hun feitelijke kennis delen op de wijze zoals in de introductieperiode voor nieuwe statenleden in de maanden na de verkiezingen: vlak na de verkiezingen heeft de adviestaak van de griffie vorm gekregen door de trainingen die de statenadviseurs verzorgden tijdens de inwerkperiode voor de (nieuwe) statenleden. Het accent bij deze training lag op het verkrijgen van vertrouwen van de nieuwe statenleden door deze actief te benaderen en aan te geven waarin zij specifieke ondersteuning van de Statengriffie kunnen ontvangen. Het inwerkprogramma bestond uit drie delen: kennismaking met elkaar, met de provincie en met de beleidsterreinen. Het onderdeel "zicht op beleid" gaf informatie over de stand van zaken bij verschillende beleidsterreinen binnen onze provincie en de rol van de Provinciale Staten daarbij. Centraal stonden de onderwerpen die nieuw zijn of waarop de statenleden mogelijk aangesproken kunnen worden in hun contact met de burger. Van lopende dossiers werd niet alleen aangegeven in welk stadium deze zich nu bevinden, maar ook in het kort wat eraan vooraf is gegaan.
Jaarverslag 2008 en Werkplan 2009 Statengriffie provincie Zeeland Pagina 21 van 42
Mevrouw de voorzitter, mag ik even een vraag stellen? PZC, door Ben Jansen. woensdag 12 maart 2008. De vergaderingen van Provinciale Staten van Zeeland beginnen in grote gemoedelijkheid. Commissaris van de koningin Karla Peijs luidt de elektronische gong en na enkele aansporingen neemt iedereen zijn plaats in. Dan volgen enige vriendelijkheden. De voorzitter wenst Statenleden geluk met heuglijke feiten die hen zijn overkomen of stelt bewonderend vast: ,,Goh Kees, wat heb je een mooi pak aan." Waarop Kees de rest van de vergadering van weelde, ootmoed en lieflijke vreugd blijft blozen. Het lijkt meer een gezellige koffievisite dan een vergadering. Maar schijn bedriegt. Peijs heeft de touwtjes strak in handen. Wie een ander pardoes interrumpeert, krijgt steevast een standje: ,,Wilt u wel via de voorzitter spreken, want anders krijg ik het gevoel dat ik hier voor Jan-metde-korte-achternaam zit." Statenleden zijn makkelijk af te richten. Dus begint inmiddels vrijwel iedereen zijn of haar onderbreking met: ,,Mevrouw de voorzitter, mag ik de spreker even een vraag stellen?" Mevrouw de voorzitter staat dat vervolgens grootmoedig toe. Peijs is ook streng als de vragensessie, een vast onderdeel op de Statenagenda, naar haar oordeel wordt misbruikt door vragen naar de bekende weg of door het berijden van stokpaarden. Menigmaal zoekt een Statenlid dat het huishoudelijk reglement op deze manier met voeten trad, na een beminnelijke doch niet mis te verstane terechtwijzing door Peijs enigszins beduusd zijn plaats weer op. In de Statenvergaderingen is nauwelijks te merken geweest dat een jaar geleden zoveel nieuwkomers binnentraden. Dat komt misschien door de stoomcursus Statenlidmaatschap voor beginners waaraan de groentjes zich hebben onderworpen. Een andere verklaring is wellicht dat de PvdA en de VVD moesten wennen aan het feit dat ze voor het eerst sinds mensenheugenis buiten het dagelijks provinciebestuur bleven. De VVD pakte de oppositierol als eerste op. De PvdA kon zich er pas aan wijden nadat eerst wat interne schermutselingen waren opgelost. De vergaderingen in de nieuwe Staten zijn er in elk geval korter op geworden. De afgelopen twaalf maanden duurden de plenaire vergaderingen van het provinciale parlement gemiddeld 5 uur en 34 minuten. Twaalf maanden eerder was dat 6 uur en 56 minuten. Afgezien van de installatievergadering (35 minuten) nam de kortste 2 uur en 40 minuten in beslag en de langste 5 uur en 2 minuten. De kortste vóór de wisseling van de wacht duurde 2 uur en 30 minuten; de langste vergde een zit van precies 10 uur. Bij die vergaderduur moet in aanmerking worden genomen dat de Staten zichzelf altijd een ruime lunchpauze gunnen. Minimaal toch wel anderhalf uur. Er valt ook veel te bepraten: de politieke koers, de ingediende moties en wijzigingsvoorstellen, maar vaak gaat het ook gewoon over koetjes en kalfjes. De etablissementen De Huifkar (SGP en CU) en Desafinado (PvdA en soms ook GL, PvZ en SP) zijn daarvoor de populairste gelegenheden. Het CDA luncht in De Eetkamer. De VVD heeft geen vast eethuis. Terwijl de nieuwelingen een jaar geleden door de Statengriffie werden ingewijd in de geheimen van het provinciaal bestuur, hadden de onderhandelingen plaats voor een nieuw college van Gedeputeerde Staten. Dat kreeg nadat de VVD en de PvdA waren weggestuurd, een verrassende samenstelling: CDA, SGP, CU en GL. Deze partijen beschikken in de Staten over een meerderheid van slechts één stem. Het beeld werpt zich op van een versnellingsbak met een minder voor de hand liggende combinatie van tandwielen. Dat leidt doorgaans tot veel geknars en gekraak bij het schakelen. In het geval van de versnellingsbak in de Middelburgse Abdij functioneert commissaris van de koningin Peijs evenwel als de smeerolie die alles toch soepel laat lopen. De Staten hebben het Gedeputeerde Staten ook nog niet echt lastig gemaakt. De oppositie van VVD, PvdA, SP en PvZ formuleerde tot dusver geen standpunten die de nipte meerderheid van de coalitie in gevaar bracht. Oorzaak daarvan is misschien ook doordat nog geen echt heikele onderwerpen op de agenda hebben gestaan. De afkeer van ontpoldering wordt vrijwel Statenbreed gedragen. Over de Westerschelde Container Terminal is nog geen definitieve beslissing genomen en evenmin is de teerling geworpen over de fusie van de waterschappen. Van een eensgezind oppositieblok is trouwens geen sprake. Daarvoor verschillen de visies van PvdA en VVD te veel. Aanvallen op het college en de collegepartijen zijn om die reden tot nu toe uitgebleven. Opmerkelijk is dat de SP - na de verkiezingswinst van drie zetels toch een middelgrote fractie - tot nu toe geen rol van betekenis speelt.
Jaarverslag 2008 en Werkplan 2009 Statengriffie provincie Zeeland Pagina 22 van 42
5
Communicatie
5.1
Doelstelling Hoewel de Statengriffie onafhankelijk staat ten opzichte van de directies en stafafdelingen, is er de nodige samenwerking. Voor wat betreft Communicatie is er (gestructureerde) samenwerking met de afdeling Communicatie en met behandelend ambtenaren verbonden aan projecten. De primaire doelstelling is voor de Statengriffie de advisering van de staten(leden) bij hun volksvertegenwoordigende rol. De profilering van Provinciale Staten in het duale stelsel staat hierbij voorop. Het uitgangspunt bij de advisering en de ontwikkeling van communicatiemiddelen is het verkleinen van de ‘kloof’ tussen burgers en politiek door per beleidsonderwerp instrumenten te ontwikkelen die enerzijds de rol van Provinciale Staten zichtbaar maken en anderzijds de mogelijkheden van de burger om contact te maken met de statenleden vergroten.
5.2
Resultaten 2008 De in het werkplan 2008 van de Statengriffie voorgestelde plannen ten aanzien van communicatie zijn gerealiseerd. Adviezen Er zijn adviezen gegeven aan statenleden over communicatiemogelijkheden voor individuele fracties en persoonlijke adviezen. Daarnaast is advies gegeven over één van de speerpunten 2007-2010 de demografische ontwikkelingen in Zeeland. Communicatiemiddelen De communicatiemiddelen die in 2008 zijn ingezet, zijn in twee categorieën in te delen: interne en externe communicatiemiddelen. De interne communicatiemiddelen zijn erop gericht om statenleden goed te informeren en voor te bereiden op nieuwe ontwikkelingen en activiteiten. De externe communicatiemiddelen zijn erop gericht om inwoners van Zeeland, bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties te informeren over de rol van Provinciale Staten en aan hen mogelijkheden te bieden om in contact te treden met statenleden. Bij het communiceren met de doelgroepen zijn instrumenten ontwikkeld die gericht zijn op het verstrekken van informatie aan derden. Er zijn ook instrumenten ontwikkeld die een interactieve functie hebben met als doel de provinciale politiek zichtbaar te maken. Foto: Liesbeth Hermsen, statenadviseur communicatie.
Interne communicatiemiddelen GriffieDigitaal Doel van deze nieuwsbrief is statenleden in plaats van via aparte mailberichten gebundelde informatie aan te bieden. In 2008 zijn tien digitale nieuwsbrieven uitgebracht. GriffieDigitaal is gearchiveerd op intranet.
Jaarverslag 2008 en Werkplan 2009 Statengriffie provincie Zeeland Pagina 23 van 42
Mediatraining statenleden In mei 2008 zijn er door de Statengriffie twee mediatrainingen voor statenleden georganiseerd. Drie trainingen waren specifiek gericht op nieuwe statenleden en één training was voor ervaren statenleden. In totaal namen 11 Statenleden aan de trainingen deel. Nieuws uit de Staten Er is van elf statenvergaderingen een Nieuws uit de Staten op internet gepubliceerd. Intranet De statenleden, burgercommissieleden en fractieondersteuners hebben toegang tot een aantal onderdelen van intranet gekregen. Er is een nieuwe structuur ontwikkeld om de informatie voor statenleden zo toegankelijk mogelijk te maken.
Externe communicatiemiddelen Internetuitzendingen van statenvergaderingen De vergaderingen van Provinciale Staten zijn via internet en via Omroep Zeeland te volgen en terug te zien. In 2008 zijn twaalf uitzendingen gerealiseerd, waarvan een gecombineerde commissievergadering Ruimte, Ecologie en Water over de WCT. In de Louise de Colignyzaal zijn vaste camera's geïnstalleerd die gekoppeld zijn aan de bestaande geluidsinstallatie, zodat vanaf december 2008 ook de commissievergaderingen via internet uitgezonden worden. Schoolbezoeken en lespakket Voor leerlingen van middelbare scholen (vanaf 16 jaar) heeft de Statengriffie een programma ontwikkeld, waarbij jongeren onder begeleiding van statenleden een statenvergadering naspelen om de bewustwording bij deze doelgroep voor de provinciale politiek te vergroten. Jongeren worden uitgenodigd een bezoek aan Provinciale Staten te brengen en leren zo spelenderwijs meer over de afwegingen en procedures die bij een statenvergadering van belang zijn. Daarnaast wordt er ook aandacht besteed aan debattechnieken. De onderwerpen voor het debat zijn gerelateerd aan zaken die jongeren aanspreken en zijn in overleg met de betreffende vakdocent voorbereid. In 2008 hebben drie scholen een bezoek aan Provinciale Staten gebracht: • CSW, Middelburg (150 leerlingen) • Calvijn College Goes (150 leerlingen) • Goes Lyceum (150 leerlingen) Website De provinciale website is geactualiseerd. De Statengriffie is betrokken geweest bij de vernieuwing door participatie in het provinciale Web Coördinatie Platform. Verder is er een nieuwe site Nieuw!Zeeland ontwikkeld die gekoppeld is aan de provinciale website. Deze site is op verzoek van Provinciale Staten in het leven geroepen ter ondersteuning van de dialoog met de Zeeuwse samenlevingen over de veranderende bevolkingssamenstelling. De site bestaat onder andere uit een forum, een activiteitenoverzicht en een kennisbank.
Jaarverslag 2008 en Werkplan 2009 Statengriffie provincie Zeeland Pagina 24 van 42
Publiciteit Interviews met statenleden De week voorafgaand aan de vergadering van Provinciale Staten worden twee interviews met statenleden in de PZC gepubliceerd. In totaal zijn twintig statenleden geïnterviewd. Het overzicht is in bijlage 10 opgenomen. Nieuws uit de Staten In de rubriek “Nieuws uit de Staten” geven wij op de website www.zeeland.nl zakelijk en neutraal informatie over de statenvoorstellen, de stemming en eventuele moties gegeven. In 2008 is er tien keer een Nieuws uit de Staten gepubliceerd. Persberichten De Statengriffie brengt regelmatig persberichten uit over zeer uiteenlopende onderwerpen die Provinciale Staten betreffen. Het betreft aankondigingen van werkbezoeken, benoemingen, prijsuitreikingen, openingen, aankondigingen extra vergaderingen etc. De berichten zijn terug te vinden in de dagbladen en huis-aanhuisbladen en/of Omroep Zeeland Radio/TV heeft er een item aan gewijd.
5.3 Plannen 2009 Naast advisering en het redigeren en schrijven van publicaties, webteksten en persberichten en het ‘up to date’ houden van de bestaande brochures van Provinciale staten, gaat de aandacht uit naar: Mediatrainingen Statenleden die belangstelling hebben in een (vervolg op de) mediatraining krijgen in 2009 de gelegenheid. Schoolbezoeken In 2009 organiseren wij maximaal vier schoolbezoeken. Gezien de vele activiteiten rondom de dialoog Nieuw!Zeeland, is het gebruikelijke aantal schoolbezoeken van zes naar vier teruggebracht. Foto: Statenleden ondersteunen de jeugd tijdens schoolbezoek
Webcasting Wij continueren de uitzendingen van de statenvergadering via internet en Omroep Zeeland televisie. In januari geven wij publiciteit aan het uitzenden van de commissievergaderingen via internet.
Jaarverslag 2008 en Werkplan 2009 Statengriffie provincie Zeeland Pagina 25 van 42
Nieuw!Zeeland Provinciale Staten willen de consequenties van de nieuwste cijfers van de bevolkingsopbouw in Zeeland op een interactieve manier ter discussie stellen. In 2009 vindt de dialoog met bedrijfsleven, maatschappelijke organisaties, andere overheden en de individuele inwoners van zeeland plaats. De dialoog wordt op verschillende manieren gevoerd: - 16 bijeenkomsten, kleinschalig, op locaties zoals ziekenhuis, school, bibliotheek etc.; - 4 regionale bijeenkomsten: Walcheren, Zeeuwsch-Vlaanderen, Bevelanden en Schouwen-Duiveland; - Publiekscampagne in samenwerking met PZC en Omroep Zeeland, publicaties in regionale dagbladen en huis-aan-huis bladen, radiospotjes etc.; - Forumdiscussie op de website; - Aansluiten bij activiteiten door derden georganiseerd.
‘Provincies zoals Zeeland, Limburg en Groningen zijn al aan de slag met krimp. Hoe vindt u dat zij daar mee omspringen? Dat doen zij redelijk voortvarend. De provincie Groningen heeft samen met de gemeenten een slag geslagen. De provincie heeft krimp in het provinciaal omgevingsplan ondergebracht. Limburg en Groningen pakken krimp ook aan als gebiedsontwikkeling. Limburg bijvoorbeeld gebruikt krimp om haar imago te verbeteren en gebruikt de ontwikkeling onder de slogan ‘Silver Economy’ om tot economische vernieuwing te komen. Zeeland tenslotte start met het maatschappelijk geaccepteerd krijgen van het vraagstuk door er een brede discussie over te beginnen. Dat zijn voorbeelden van een goede aanpak.’ Gijsbert Borgman van het ministerie van VROM in Ruimteforum, oktober 2008. Van Abdijnieuws naar Zeeland.nl De statengriffie maakt deel uit van een werkgroep die nieuw leven moet blazen in publicaties van de provincie in de PZC en huis-aan-huisbladen. De nieuwe naam is nog niet definitief, evenals de verschijningsfrequentie. Over de uiteindelijke vorm en de plaats van Provinciale Staten daarin wordt begin 2009 een beslissing genomen. Voor 2009 betekent dit uitvoering geven aan de nieuwe provinciale publicaties. De interviews die tot en met 2008 werden gepubliceerd komen dan te vervallen. Hiervoor in de plaats komt een artikel over een statenlid, dat hij of zij zelf zal schrijven. Dit artikel bevat een introductie van het betreffende statenlid en een toelichting op een actueel thema uit de provinciale politiek. Interne digitale nieuwsbrief Met ingang van het einde van het eerste kwartaal in 2009 brengen wij ieder kwartaal een digitale nieuwsbrief uit voor de provinciale organisatie. Doel van deze nieuwsbrief is enerzijds het zichtbaar maken van ons werk en anderzijds de ambtelijke organisatie te stimuleren om het contact met statenleden te onderhouden. Voorbereidingen verkiezingscampagne 2011 In maart 2011 worden de provinciale verkiezingen gehouden. De voorbereidingen voor de campagne en wellicht een deel van de campagne vinden in 2009 plaats. In de tweede helft van 2009 wordt aan het Presidium een voorstel gepresenteerd.
Jaarverslag 2008 en Werkplan 2009 Statengriffie provincie Zeeland Pagina 26 van 42
6
Bedrijfsvoering Statengriffie
Naast de ondersteuning van de rollen van de Staten is de statengriffier verantwoordelijk voor de bedrijfsvoering van de Statengriffie als zelfstandige organisatie. Doel is vooral te zorgen voor een klantgericht team. Dit gebeurt door onder andere te zorgen voor een optimale bereikbaarheid, via telefoon en e-mail maar ook door te zorgen voor toegankelijkheid van stukken op internet. Verder is het van belang om als organisatie op een effectieve en efficiënte wijze deel uit te maken van het geheel van de provinciale organisatie. Dit blijkt uit de contacten met beleidsinhoudelijke afdelingen en de afstemming met onder meer ICT, registratuur, archivering, postkamer en facilitaire zaken. Personeelsbeleid Het personeelsbeleid bij de Statengriffie sluit zoveel mogelijk aan bij het beleid van de provincie Zeeland met betrekking tot personeel, financiën, automatisering en kwaliteit. Dit betekent dat er in het kader van het personeelsbeleid door de statengriffier drie functioneringsgesprekken per medewerker per jaar zijn gevoerd. De gesprekken met de griffier vinden plaats met een delegatie vanuit het Presidium. In 2008 bestond deze delegatie uit Gertjan Bouterse, Peter Holtring en Izak Vogelaar. Voor de vacature 'senior statenadviseur en waarnemend griffier' is in het voorjaar een interne en externe sollicitatieprocedure gevoerd. Op 21 april heeft de griffier het Presidium een kandidaat voorgedragen. Op 16 mei hebben PS besloten de kandidaat met ingang van 1 augustus te benoemen. Ons nieuwe teamlid heeft een aanstelling voor 90%. De statenadviseur communicatie heeft met ingang van 1 september 2008 een uitbreiding van de aanstelling van 75% naar 80% gekregen in verband met toegenomen werkzaamheden. Door langdurig - niet arbeidsgerelateerde - ziekte van één van onze collega’s binnen een relatief klein team als de Statengriffie, is er een relatief hoog ziektecijfer. De griffier heeft regelmatig contact met de bedrijfsarts over het verzuim via het Sociaal medisch Overleg. In de periode augustus 2008 tot en met januari 2009 heeft het team drie mensen ingewerkt; eerst de senior statenadviseur en later de waarnemend managementsecretaressen. Het provinciaal beleid met betrekking tot het organiseren van een bindingsdag voor het personeel is alternatief gevolgd. Aan de dag is invulling gegeven door deelname aan griffiedag op Prinsjesdag in Den Haag met de andere elf statengriffies. Voor maart 2009 staat een aparte sportieve activiteit van onze statengriffie gepland. Medewerkerstevredenheidsonderzoek In het voorjaar van 2008 heeft de provincie via een digitale enquête een medewerkerstevredenheidsonderzoek laten uitvoeren. De uitkomsten van de provinciale organisatie en die van de Statengriffie zijn in het najaar van 2008 geïnventariseerd en besproken in het werkoverleg. De gehele provincie en ook de Statengriffie scoren positief op integriteitonderwerpen. De Statengriffie scoort positief wanneer het gaat om samenwerking en het van elkaar overnemen van werk. Een belangrijk punt voor een relatief klein team als de griffie! Opleidingen Het bijhouden en uitbreiden van kennis en kunde is een actief aandachtspunt in de functioneringsgesprekken. De medewerkers krijgen de ruimte voor professionalisering. Gezamenlijk hebben de medewerkers begin 2008 een tweedaagse teamtraining met een externe coach gevolgd waarin gedragspatronen centraal staan. Deze training met als uitgangspunt het ‘enneagram’ gaf verdiepend inzicht in de samenwerkende en probleemoplossende kwaliteiten van ons team. De griffiers, de drie statenadviseurs en één commissiegriffier hebben gezamenlijk een tweedaagse cursus projectmanagement/projectleiderschap gevolgd. Mogelijk zal deze cursus een vervolg krijgen in 2009. De griffier volgt vanaf januari 2008 een individueel coachingstraject gericht op situationeel leidinggeven. In 2009 wordt dit met nog twee sessies afgerond. Binnen de kring van statengriffiers neemt hij deel aan intervisie.
Jaarverslag 2008 en Werkplan 2009 Statengriffie provincie Zeeland Pagina 27 van 42
Contractbeheer In 2008 zijn alle overeenkomsten geïnventariseerd. Overeenkomsten die in het verleden mondeling zijn aangegaan zijn inmiddels schriftelijk vastgelegd. Alle overeenkomsten worden binnen de Statengriffie centraal beheerd. Afgesproken is dat wij ook alle financiële verplichtingen vooraf vastleggen zodat budgetbeheer optimaal is. Door het continu en consequent vastleggen van afspraken streven wij naar controle, uniformiteit en continuïteit. Bereikbaarheid De telefonische bereikbaarheid van de Provincie Zeeland is onderzocht. De Statengriffie scoort hoog. Bij afwezigheid van een medewerker schakelen wij door naar een collega zodat de Statengriffie in ieder geval iedere werkdag van 9:00 tot 17:00 uur telefonisch bereikbaar is. Alle medewerkers hebben toegang tot elkaars (werk)documenten, zodat wij vragen kunnen beantwoorden. De griffie kenmerkt zich door een grote mate van openheid en laagdrempeligheid en wil dit ook naar anderen uitstralen. Werkoverleg Iedere werkweek heeft de Statengriffie een intern werkoverleg. Voor dit overleg wordt een vaste agenda gehanteerd inclusief actielijst en afsprakenlijst. De uitvoering van het werkplan is vast onderdeel van de agenda van het werkoverleg. Vanaf 1 januari 2009 is er na het werkoverleg de ene week een intern communicatieoverleg en de ander week een intern stukkenoverleg. Naast dit interne overleg is de griffie vertegenwoordigd (soms als agendalid) in verschillende vaste contactgroepen zoals: - Kring van statengriffiers; - Zeeuwse griffierskring; - Redactie Z-zine; - Seniorenoverleg afdeling Communicatie; - Webcoördinatie Platform; - Werkgroep nieuwjaarsbijeenkomst; - Werkgroep vernieuwing intranet; - etc.
Jaarverslag 2008 en Werkplan 2009 Statengriffie provincie Zeeland Pagina 28 van 42
Bijlage 1 Contactgegevens Bezoekadres: Balans 25 te Middelburg (Sint Jorisdoelen) Griffier van de Staten Mr. P.R.A. Katsburg MPM (Peter) Telefoonnummer: 0118 - 63 1889 E-mailadres:
[email protected] Senior statenadviseur, waarnemend statengriffier Drs. P. Joosse (Peter) vanaf 1 augustus 2008 Telefoonnummer: 0118 - 63 1808 E-mailadres:
[email protected] Statenadviseur communicatie E.M. Hermsen - Von den Hoff (Liesbeth) Telefoonnummer: 0118 - 63 1873 E-mailadres:
[email protected] Statenadviseur financiële zaken M. de Zwarte (Marin) Telefoonnummer: 0118 - 63 1890 E-mailadres:
[email protected] Commissiegriffier Economie en Mobiliteit Mr. A.M. Lobik (Annemieke) Telefoonnummer: 0118 - 63 1888 E-mailadres:
[email protected] Commissiegriffier Bestuurlijke en Financiële Zaken Commissiegriffier Welzijn M.E. Trimpe (Margreeth) Telefoonnummer: 0118 - 63 1437 E-mailadres:
[email protected] Commissiegriffier Ruimte, Ecologie en Water A.C. van Wallenburg (Alma) Telefoonnummer: 0118 - 63 1265 E-mailadres:
[email protected] Griffiesecretaresse M-L.J. van der Werff-Huisken (Maina) Telefoonnummer: 0118 - 63 1886 E-mailadres:
[email protected] Waarneming secretariaat N.A. Geelhoed (Ella) vanaf 1 september 2008 J.E. Viergever (Jerney) vanaf 1 januari 2009 Telefoonnummer: 0118 - 63 1886 E-mailadres:
[email protected]
Jaarverslag 2008 en Werkplan 2009 Statengriffie provincie Zeeland Pagina 29 van 42
Bijlage 2 Statenvoorstellen (begeleid) vanuit Statengriffie
SGR-015 08004054 SGR-016 08004056 SGR-017 08007316 SGR-018 08013205 SGR-020 08016642 SGR-021 08019197 SGR-022
Statenvoorstel Benoeming voorzitter commissie Welzijn
15-02-08
Statenvoorstel Wijziging reglement van orde statencommissies
15-02-08
Statenvoorstel Instellen bestuurscommissie aanbesteding accountant
14-03-08
Statenvoorstel Benoeming senior statenadviseur / waarnemend griffier
16-05-08
Statenvoorstel Mandaat Zeeuwse delegatie Algemene Vergadering IPO op 26 juni 2008 Statenvoorstel Onverkende Paden
13-06-08
Statenvoorstel Rapport van de Rekenkamer over werkgelegenheid
19-09-08
SGR-023
Statenvoorstel Onderzoek van de Rekenkamer zeehavens
19-09-08
SGR-024
19-09-08
SGR-025
Statenvoorstel benoeming voorzitter statencommissie Bestuurlijke en Financiële Zaken Statenvoorstel benoeming lid IPO-AV
19-09-08
SGR-026
Statenvoorstel planning vergaderingen Provinciale Staten 2009
19-09-08
SGR-027
Initiatiefvoorstel van de leden Harpe (GL) en Visser (CU) over Energiescan Abdijcomplex (gewijzigd)
19-09-08
SGR-028
Initiatiefvoorstel van het lid Van Dinteren (GL) c.s. over Deltawateren (gewijzigd) Statenvoorstel aanwijzing accountant
19-09-08
SGR-029 SGR-030 SGR-031 SGR-032 SGR-033 SGR-034 SGR-035
Statenvoorstel wensen en bedenkingen samenwerkingsovereenkomst Perkpolder Statenvoorstel Mandaat Zeeuwse delegatie Algemene Vergadering IPO op 18 december 2008 Statenvoorstel verantwoording fractievergoedingen 2007 Statenvoorstel aanpassing Verordening op de ambtelijke bijstand en fractieondersteuning Statenvoorstel wensen en bedenkingen deelname provincie aan Stichting Kennis Netwerk Delta Wateren Statenvoorstel Aanpassing Verordening Rechtspositie
27-06-08
14-11-08 14-11-08 14-11-08 19-12-08 19-12-08 19-12-08 19-12-08
Jaarverslag 2008 en Werkplan 2009 Statengriffie provincie Zeeland Pagina 30 van 42
Bijlage 3 Activiteiten 2008 statencommissie Bestuurlijke en Financiële Zaken Vergaderingen, bijzonderheden en gebruik spreekrecht De nieuwe commissie Bestuurlijke en Financiële Zaken heeft in 2008 twaalf keer vergaderd. Specifieke bijzonderheden staan hieronder per vergadering vermeld. 23 januari
Er zijn geen insprekers.
27 februari
Een volle publieke tribune met 20 medewerkers van de Zeeuwse waterschappen. Er zijn drie insprekers, waarvan twee vertegenwoordigers van de ondernemingsraden van de waterschappen.
19 maart
Er zijn geen insprekers.
16 april
Er zijn geen insprekers. De accountant van de provincie licht de accountantsverklaring rond de rekening 2007 toe.
28 mei
In aanwezigheid van de voorzitter en secretaris van de Rekenkamer Zeeland wordt het jaarverslag van de Rekenkamer besproken. Er zijn geen insprekers.
11 juni
In deze vergadering wordt gesproken met de directeur en een medewerker van het Interprovinciaal Overleg. Er zijn geen insprekers.
25 juni
Extra vergadering ivm de aankoop van aandelen van de Westerscheldetunnel. Er zijn geen insprekers.
3 september
De commissie maakt kennis met de nieuwe accountant van de provincie. Tevens fungeert de commissie als stuurgroep voor het Project Onverkende Paden (in het volg Nieuw! Zeeland). Er zijn geen insprekers.
24 september
Geannuleerd wegens onvoldoende te behandelen agendapunten.
29 oktober
Er zijn geen insprekers, en geen bijzonderheden.
5 november
In deze vergadering wordt de Najaarsnota besproken. Er zijn geen insprekers.
19 november
In aanwezigheid van de heer Buys wordt gesproken over de aanleg van de Sluiskiltunnel. Er zijn geen insprekers.
17 december
De commissie fungeert als stuurgroep voor het project Nieuw! Zeeland. Er worden presentaties gehouden door de projectleider, en bureau The Labs. Insprekers zijn er ook deze keer niet.
Werkbezoeken en informatiebijeenkomsten. 8 mei 5 juni
19 november
Werkbezoek aan DELTA NV. Informatiebijeenkomst met commissie Economie en Mobiliteit over verzelfstandiging Zeeland Seaports en samenwerking met havenbedrijf Rotterdam Informatiebijeenkomst over rapport bureau Sequoia t.b.v. splitsing netwerk- en commercieel bedrijf DELTA NV
Jaarverslag 2008 en Werkplan 2009 Statengriffie provincie Zeeland Pagina 31 van 42
Bijlage 4 Activiteiten 2008 statencommissie Economie en Mobiliteit Vergaderingen, bijzonderheden en gebruik spreekrecht De commissie Economie en Mobiliteit heeft in 2008 tien keer vergaderd. Specifieke bijzonderheden staan hieronder per vergadering vermeld. 21 januari
Er is 1 inspreker over het statenvoorstel Verbetering dienstverlening en communicatie in het openbaar vervoer, en een inspreker over de audit besluitvormingsproces fast ferry.
25 februari
M.b.t. het statenvoorstel Promotie Zeeland is een aantal schriftelijke reacties ontvangen, en zijn er 4 insprekers.
17 maart
Er zijn geen insprekers.
14 april
De heren Buis en Daamen verzorgen een presentatie over de tunnel Sluiskil. Er zijn geen insprekers.
26 mei
Er is 1 inspreker, die een toelichting geeft op haar brief over de N57.
9 juni
De directeur van de N.V. Economische Impuls Zeeland verzorgt een presentatie van het jaarprogramma. Er zijn geen insprekers.
1 september
Er zijn geen insprekers. Er zijn vertegenwoordigers van de Rekenkamer aanwezig, die een toelichting geven op het rapport over werkgelegenheid, en de brief over een onderzoek naar de Zeeuwse havens. Er zijn geen insprekers.
22 september
Er zijn geen insprekers.
27 oktober
Er zijn geen insprekers.
17 november
Er zijn geen insprekers.
15 december
Geannuleerd vanwege onvoldoende vergaderstukken.
Werkbezoeken 19 mei
Werkbezoek naar nieuwe product/marktcombinaties in de toeristische sector. De commissie bezoekt de Stads- en Commerciewerf in Zierikzee, en de Nieuwe Haven. In Oostkapelle worden twee campings bezocht, die samen een landgoed ontwikkelen ("Ons Buiten" en "De Pekelinge").
1 oktober
Werkbezoek aan de werkzaamheden aan de N660 te Koudekerke.
Zie verder bijlage 7: gezamenlijke commissievergaderingen en gezamenlijke werkbezoeken.
Jaarverslag 2008 en Werkplan 2009 Statengriffie provincie Zeeland Pagina 32 van 42
Bijlage 5 Activiteiten 2008 statencommissie Ruimte, Ecologie en Water Vergaderingen, bijzonderheden en gebruik spreekrecht De commissie Ruimte Ecologie en Water heeft in 2008 elf keer vergaderd. Specifieke bijzonderheden staan hieronder per vergadering vermeld. 25 januari
Er is een inspreker over het onderwerp Natuurpakket Westerschelde, Spoorboekje Middengebied
29 februari
De vergadering wordt bijgewoond door 12 cursisten van Dienst Landelijk Gebied. Rijkswaterstaat verzorgt een presentatie over de zandhonger in de Oosterschelde
20 maart
Er zijn geen insprekers, en geen bijzonderheden.
18 april
Er is 1 inspreker namens de Visserijvereniging Bruinisse over subsidieverlening aan milieuorganisaties.
30 mei
Er zijn geen insprekers, geen bijzonderheden.
12 juni
Geen insprekers of bijzonderheden.
5 september
Geen insprekers of bijzonderheden.
26 september
Geen insprekers of bijzonderheden.
10 oktober
Extra vergadering op locatie (Dow Terneuzen) over de onderzoeksresultaten van de verkennende fase spoorboekje Middengebied, natuurpakket Westerschelde. Er zijn 3 insprekers.
31 oktober
Er zijn 5 insprekers, m.b.t. het Statenvoorstel Inpassingsplan Waterdunen, en het plan Watergebonden bedrijventerrein. De programmadirecteur Zuidwestelijke Deltawateren verzorgt een presentatie over het plan van aanpak.
21 november
Er zijn 3 insprekers over de reactie van GS op het advies van de commissie Nijpels "Wennen aan de Westerschelde"
12 december
Geannuleerd omdat er onvoldoende vergaderstukken zijn.
Werkbezoeken en informatiebijeenkomsten 1 februari
Informatiebijeenkomst Kaderrichtlijn Water. Doel van de informatiebijeenkomst is de statenleden te informeren over de invulling van de Kaderrichtlijn Water (KRW) in het Scheldestroomgebied en de verschillende maatregelen. Vertegenwoordigers van Rijkswaterstaat, Waterschap en Provincie presenteren de na te streven doelen en maatregelen van de KRW in het Scheldestroomgebied voor de periode 2010–2015.
30 mei
Gedachtenwisseling over uitwerking van de Kadernota nieuwe Wet ruimtelijke ordening. De Kadernota werd op 15 februari 2008 door PS vastgesteld. De verdere uitwerking van de regeling moet nog vorm krijgen. De commissieleden bespreken de beschikbare Wro-instrumenten afgewogen tegen provinciale belangen en de kerndoelen uit het Omgevingsplan Zeeland op de terreinen van landelijk gebied, omgevingskwaliteit en wonen/bedrijvigheid.
Jaarverslag 2008 en Werkplan 2009 Statengriffie provincie Zeeland Pagina 33 van 42
4 juli
Werkbezoek/excursie Deltaprovincies; gezamenlijke bijeenkomst van de leden van Provinciale Staten van Zeeland, Zuid-Holland en Noord-Brabant over de ontwikkelingen in de Deltawateren. De Deltaraad informeert de aanwezigen over de stand van zaken en toekomstige plannen. In de bijeenkomst wordt onder andere aandacht gegeven aan de waterkwaliteit in het Volkerak- Zoommeer en de mogelijke veranderingen die kunnen optreden in de verdeling van zoet en zout water in de gehele Delta.
Zie verder bijlage 7: gezamenlijke commissievergaderingen en gezamenlijke werkbezoeken.
Staten kritisch over natuur in Braakman PZC, door René Schrier. zaterdag 11 oktober 2008 HOEK - Als het aan de meerderheid van Provinciale Staten ligt wordt het onderdeel Braakman-noord uit het zogenaamde spoorboekje voor natuurherstel in de Westerschelde gehaald. In een vergadering van de commissie ruimte, ecologie en water, die gisteren over het spoorboekje vergaderde, werd nogal wat kritiek bij dit deel van de natuurherstelplannen geplaatst. Zo pleitte vooral de SGP fel voor de belangen van Dow. En GroenLinks vroeg zich af of het verstandig is om nieuw gevormde zoete natuurgebieden om te vormen tot zoute natuurgebieden, zoals in het onderdeel Braakman-noord de bedoeling is. Opmerkelijk genoeg vergaderde de commissie bij wijze van uitzondering bij Dow. De CDA-er A. Lijmbach was wat Braakman-noord betreft het duidelijkst; zijn fractie is er simpelweg tegen. Daar zijn volgens hem te veel andere belangen aan de orde. P. Holtring (PvdA) waarschuwde er wel voor dat het gevaarlijk is om te veel te schrappen, omdat daarmee het aantal hectares natuurherstel ook omlaag wordt geschroefd. Omdat Zeeland minimaal 300 hectare natuurherstel moet halen, zou zo ontpoldering weer wel eens in beeld kunnen komen. En dat is iets wat Provinciale Staten juist willen vermijden. C. Bierens (VVD) was een van de commissieleden die suggereerden om schorren in het Land van Saeftinge te verlagen in het kader van natuurherstel. Die suggestie ligt op het bordje van de commissie Nijpels, antwoordde gedeputeerde F. Hamelink, en dus nemen Gedeputeerde Staten dat niet mee in het spoorboekje. Nijpels komt over enkele weken met alternatieven voor het onder water zetten van de Hedwigepolder, eveneens een natuurherstel-voorstel. Hamelink waarschuwde de commissie, niet te veel onderdelen uit het spoorboekje te schrappen. Minister Cramer beschouwt het als een minimumpakket, gaf hij aan.
'Meer onderzoek Zeeuwse havens' PZC, door Nadia Berkelder. dinsdag 02 september 2008 MIDDELBURG - Wat zijn de financiële haken en ogen van de samenwerking tussen de Zeeuwse havens en die in Rotterdam? En loopt de provincie, als deelnemer in Zeeland Seaports, financiële risico's? De meerderheid van de fracties van Provinciale Staten wil dat onderzocht zien. De Rekenkamer Zeeland concludeerde in een vooronderzoek al dat de volksvertegenwoordigers slecht geïnformeerd zijn. Die informatie is wel nodig als ze besluiten om de samenwerking met Rotterdam op te zeggen. Of het vervolgonderzoek er komt, is nog onduidelijk. De rekenkamer besluit dat, samen met de collegarekenkamers in Vlissingen, Borsele en Terneuzen, gemeenten die ook belang hebben in de havens. De gemeenteraad van Vlissingen heeft al laten weten geen behoefte te hebben aan extra rekenkameronderzoek. Binnen Provinciale Staten ziet alleen het CDA een vervolgonderzoek niet zitten, bleek gisteren bij de vergadering van de commissie economie en mobiliteit. Volgens Statenlid Koos Meulenberg komt alles wat de Staten moeten weten over financiële risico's wel aan het licht als er een besluit wordt genomen over de verzelfstandiging van de Zeeuwse havens. Dat was gedeputeerde Toine Poppelaars (CDA) met haar eens. "Er wordt door de ambtenaren en door Zeeland Seaports op dit moment aan gewerkt om dat op tafel te krijgen." VVD, PvdA, SGP, ChristenUnie, Partij voor Zeeland en de SP willen wel nader onderzoek.
Jaarverslag 2008 en Werkplan 2009 Statengriffie provincie Zeeland Pagina 34 van 42
Bijlage 6 Activiteiten 2008 Statencommissie Welzijn Vergaderingen, bijzonderheden en gebruik spreekrecht De commissie Welzijn heeft in 2008 elf keer vergaderd. Specifieke bijzonderheden staan hieronder per vergadering vermeld. 25 januari
In aanwezigheid van de directeur van de Rekenkamer Zeeland wordt het Rekenkamerrapport over de Jeugdzorg besproken. Aansluitend vindt een gesprek met de Zeeuwse Raad voor de Cultuur plaats. Er zijn geen insprekers.
29 februari
Vergadering op locatie in het ziekenhuis in Terneuzen. In aanwezigheid van de directeuren van ziekenhuizen in Zeeland zijn de toekomstplannen boven en beneden de Westerschelde gepresenteerd. Er zijn geen insprekers.
20 maart
Twee vertegenwoordigers van Stichting NieuwZout presenteren het programma dat zij in de loop van het jaar gaan uitvoeren. Er zijn geen insprekers.
18 april
Er zijn geen insprekers en geen bijzonderheden.
30 mei
Er is één inspreker namens Stichting Blijf van mijn lijf. Zij reageert op de brief hulpverleningstraject voor kinderen die getuige zijn (geweest) van huiselijk geweld en het rapport van het Advies- en Steunpunt Huiselijk Geweld Zeeland.
12 juni
Er zijn geen insprekers en geen bijzonderheden.
5 september
De projectleider van Zeeuws Kompas, verzorgt een presentatie van de aanpak van zorg voor dak- en thuislozen. Er zijn geen insprekers.
26 september
Voorafgaand aan de commissievergadering zijn demonstratieprojecten 'Nieuwe Verbindingen' gepresenteerd. Er zijn geen insprekers.
31 oktober
Er zijn geen insprekers.
21 november
Er zijn acht insprekers, waarvan vijf personen namens hun organisatie reageren op het te behandelen Kunstenplan 2009-2012, een inspreker namens de Ondernemingsraad van de Regionale Ambulance Voorziening Zeeland licht hun brief toe. Namens stichting Sta op zorg en Stichting De Hoop spreken twee personen in bij Statenvoorstel zorgaanbieders in de Zeeuwse jeugdzorg.
12 december
Namens de Stichting Zorgboerderijen Zeeland is een inspreker aanwezig om haar brief toe lichten.
Werkbezoeken 25 juni
Bijeenkomst over voorbereiding beleidskader jeugdzorg
5 september
Werkbezoek aan Zeeuws Museum
1 oktober
Werkbezoek in het kader van ouderenzorg aan een gecombineerd centrum voor zorg en activering van oudere cliënten, Ter schorre in Terneuzen, en Centrum voor wonen-zorg-welzijn Hooge Platen in Breskens met koop- en huurappartementen voor ouderen en een aantal algemeen beschikbare zorgvoorzieningen.
Jaarverslag 2008 en Werkplan 2009 Statengriffie provincie Zeeland Pagina 35 van 42
7 november
Werkbezoek aan Regionale Ambulance Voorziening Zeeland en ambulancepost in Middelburg.
Overige bijeenkomsten 26 september
(Inter-)actieve presentatie van demonstratieprojecten 'Nieuwe Verbindingen'.
4 december
Bijeenkomst over toekomst ziekenhuisbestel
Staten willen details van sociale agenda PZC, door Claudia Sondervan. vrijdag 21 maart 2008 MIDDELBURG - Hoe gedetailleerd moet een kadernotitie zijn in doel en bestedingen? Veel preciezer dan het beleidsprogramma sociale zorg 'Mensen in Zeeland' dat gedeputeerde Van Heukelom gisteren verdedigde in de commissie Welzijn. De agenda van het dagelijks provinciebestuur voor de bevordering van het Zeeuwse welzijn tot 2012 behoeft aanvuling voor Provinciale Staten er over beslissen. Met name de jaarlijkse besteding van 2,7 miljoen euro moet helderder, eiste de VVD. Van Heukelom wees op de rolverdeling in het duale stelsel: de Statenleden stellen kaders, de afgevaardigde bestuurders voeren uit, waarna de Statenleden controleren of dat hen naar de zin was. "We willen niet op de stoel van de uitvoerder zitten. We willen wel zien hoe het geld verdeeld wordt over de doelgroepen," hield Schönknecht (VVD) vol. De notitie kent vijf programma's: leefbaarheid en sociale samenhang, meedoen en nieuwe kansen voor kwetsbare burgers, de jeugd telt mee, gezond en actief dat gezond gedrag wil stimuleren en het behoud van de Zeeuwse gezondheidsvoorzieningen. Elk programma meldt welke inspanningen de provincie pleegt, wat voor initiatieven subsidie kunnen krijgen en kent een demonstratieproject. Hageman (PvdA) miste criteria om de uitvoering te toetsen: "U wilt carte blanche. Dit is niet te controleren. Er zijn bureaus die investeringen in de sociale sector meetbaar maken. Heeft u daar wel eens contact mee?"
Provinciale politiek kijkt vooruit PZC, vrijdag 14 november 2008 MIDDELBURG - De Staten van Zeeland behandelen vandaag de begroting voor 2009. Een monstervergadering in het Abdijcomplex in Middelburg die van vanmorgen half tien tot waarschijnlijk in de avonduren duurt. Ruim gelegenheid voor de provinciale politiek om terug te blikken en vooral vooruit te kijken. De begrotingsvergadering is ook bij uitstek het moment om plannen in te dienen en te proberen daarvoor een meerderheid te krijgen. Bij de behandeling van de begroting regent het doorgaans dan ook moties en wijzigingsvoorstellen. Het CDA komt vandaag met een motie om de CdK-norm te hanteren voor functionarissen van met provinciegeld gefinancierde instellingen. Organisaties die hun directie méér betalen dan het salaris van commissaris van de koningin Karla Peijs, stellen hun provinciale subsidie in de waagschaal. De SGP hoopt steun te verwerven voor een uitspraak over de omvang van het natuurherstel in de Westerschelde. Die dient wat de staatkundig gereformeerden betreft beperkt te blijven tot de 600 hectare waarvoor nu projecten worden gezocht. De PvdA wil extra geld van de provincie voor het Zeeuws Kennisakkoord. Dat is onder meer nodig om de benarde financiële positie van het ROC Zeeland te verbeteren. De CU wil dat de Staten uitspreken dat het voorzitterschap van de Veiligheidsregio in Zeeland een taak voor de commissaris van de koningin wordt en niet voor een burgemeester. De PvZ pleit voor een ‘second opinion’ voor de omvang van het plan Perkpolder, dat onder meer voorziet in recreatiewoningen, een golfbaan en aanleg van natuur. De VVD wil een promotiebudget van 250.000 euro per jaar voor de sector recreatie en toerisme. Van de SP komt een motie waarin erop wordt aangedrongen uit de provinciekas 50 euro beschikbaar te stellen voor alle gezinnen die het met een minimum-inkomen moeten stellen. GL wil dat Zeeland zich sterk maakt voor een kenniscentrum dat de aanbevelingen van de commissieVeerman over klimaatverandering en de zeespiegelrijzing in de praktijk brengt. De Statenvergadering is vandaag rechtstreeks te volgen op internet (via www.zeeland.nl) en op de televisie (Omroep Zeeland). En morgen meer in de PZC.
Jaarverslag 2008 en Werkplan 2009 Statengriffie provincie Zeeland Pagina 36 van 42
Bijlage 7 Gezamenlijke vergaderingen en werkbezoeken Gezamenlijke vergaderingen 29 februari
Extra vergadering van commissie Ruimte, Ecologie en Water met de commissie Economie en Mobiliteit over het standpunt van GS over start nieuwe MER-procedure WCT. Er is één inspreker.
12 juni
Extra vergadering van commissie Ruimte, Ecologie en Water met de commissie Economie en Mobiliteit over concept-startnotitie MER WCT. Er zijn vier insprekers. De commissies zijn eerder door GS op de hoogte gebracht over de procedure In deze gezamenlijke commissievergadering kunnen de commissies zich uitspreken over de ontvangen brieven en aangeven op welke manier zij betrokken willen worden bij de vervolgprocedure.
29 oktober
Extra vergadering van de commissie Ruimte, Ecologie en Water met de commissie Bestuurlijke en Financiële Zaken over de samenwerkingsovereenkomst Perkpolder. Er zijn drie insprekers.
Gezamenlijke werkbezoeken 7 april
Werkbezoek van commissie Ruimte, Ecologie en Water en commissie Economie en Mobiliteit aan bedrijven in de Kanaalzone. Ontvangstlocatie is Yara Sluiskil B.V. Er wordt o.a. gesproken over het Biopark Terneuzen.
11, 12 sept.
tweedaags werkbezoek van het Huis der Provincies en aan regio Baie de Somme Frankrijk, voor de leden van Provinciale Staten, en de burgerleden van de Commissie Economie en Mobiliteit, en Ruimte, Ecologie en Water. In Brussel wordt informatie gegeven over de gang van zaken in het Europese Parlement, en over verschillende dossiers (zoals visserij- en aquacultuur en toerisme). In Frankrijk is het natuurpark bezocht aan de baai van de Somme dat model heeft gestaan voor het project Waterdunen in West-Zeeuws-Vlaanderen.
10 oktober
Werkbezoek van de commissie Ruimte, Ecologie en Water en Economie en Mobiliteit aan Dow Terneuzen. De onderwerpen zijn het natuurpakket Westerschelde, Braakman-Noord en Valuepark Terneuzen.
Jaarverslag 2008 en Werkplan 2009 Statengriffie provincie Zeeland Pagina 37 van 42
Bijlage 8 Plenaire vergaderingen Provinciale Staten 2008 Provinciale Staten hebben in 2008 elf keer plenair vergaderd. Het onderstaande overzicht toont wat in 2008 het centraal stond in de statenvergaderingen en waar de volksvertegenwoordigende, kaderstellende en controlerende rol tot uitdrukking kwam. De opsomming is niet uitputtend. Daarvoor is de besluitenlijst van belang.
11 januari
In de eerste vergadering van 2008 nam het statenlid Maria Le Roy (PvdA) afscheid. In dezelfde vergadering werd de opvolging geregeld. Daardoor kwam Piet Hamelink (PvdA) weer terug in de Staten. Op de agenda staat een voorstel voor een Referendumverordening. Dit n.a.v. een debat in 2007 als gevolg van een burgerinitiatief van 12 januari 2007 waarbij Provinciale Staten worden verzocht om een raadgevend referendum of enquête over de vraag of de Zeeuwse bevolking het eens is met het afstaan van landbouwgrond in het Westerscheldegebied voor getijdennatuur. PS besluiten dat er geen verordening komt. De verordenende bevoegdheid komt verder aan bod bij de vaststelling van het rechtspositiebesluit gedeputeerden, staten- en commissieleden.
15 februari
Benoeming van de nieuwe voorzitter voor de statencommissie Welzijn, Annebeth Evertz (PvdA). In deze vergadering is veel aandacht voor het voorstel implementatie herziene Waterschapswet en de vaststelling Waterschapsreglementen. De kaderstellende komt ook in beeld bij de vaststelling van de Kadernota Wet ruimtelijke ordening. PS stellen verder vast het voorstel Hogeschool Zeeland en het voorstel verbetering communicatie en dienstverlening openbaar vervoer.
14 maart
Het statenlid Kees de Roos (SP) stelt zijn zetel ter beschikking. Tim Thepass (SP) wordt benoemd als opvolger. De heer C. Veerman, voorzitter van de nationale Deltacommissie, informeert de statenleden over de werkzaamheden van de Deltacommissie. De volksvertegenwoordigende rol komt in deze vergadering tot uiting met het uitspreken en unaniem aannemen van de gemeenschappelijke motie waarin verschillende partijen worden opgeroepen om alles wat in hun vermogen ligt om de mosselcultuur in Nederland te behouden. Verder spreken de Staten zich uit over het voorstel Promotie Zeeland, Publieke private Samenwerking gebiedsontwikkeling Perkpolder, de N660 en over de Garantstelling Middelburgs gedeelte N57.
11 april
De volksvertegenwoordigende rol komt prominent in beeld bij de vragensessie. Centraal staan de vragen over de mosselcrisis en één over ambulanceaanrijtijden in Zeeland. De kaderstellende rol komt tot uitdrukking bij de behandeling van de Kadernota aandeelhouderschap deelneming DELTA NV.
16 mei
De vergadering begint met een gevarieerde uitgebreide vragensessie. Met een Burgerjaarverslag over 2006 brengt de Commissaris van de Koningin een verantwoordingsdocument uit aan Provinciale Staten over het vervullen van zijn zorgplichten met betrekking tot de relatie burger-bestuur. Met de behandeling van de Programmarekening 2007 geven de Staten uitvoering aan hun controlerende taak. De kaderstellende rol krijgt inhoud bij de behandeling van het voorstel startnotitie Provinciaal Sociaal-Economische Beleidsplan 2009-2012.
13 juni
Centraal staan de algemene beschouwingen bij de voorjaarsnota voor de programmabegroting 2009 en het Voorstel Investeringsvoorstel DELTA N.V. over
Jaarverslag 2008 en Werkplan 2009 Statengriffie provincie Zeeland Pagina 38 van 42
het project Meath Ierland/Indaver. 27 juni
De Staten geven inhoud aan de in 2007 vastgestelde speerpunten van PS door vaststelling van het statenvoorstel Onverkende Paden. De Dialoog Nieuw!Zeeland over de demografische ontwikkeling in Zeeland gaat beginnen. De volksvertegenwoordigende rol staat centraal bij het voorstel Hulp aan door natuurrampen getroffen gebieden in Myanmar (Birma) en China. De controlerende rol krijgt vorm bij het vaststellen van het voorstel maatregelen Fast Ferry. De kaderstellende rol bij het debat n.a.v. "Mensen in Zeeland: Beleidsprogrammering sociale Zorg 2008-2012". Deze rol staat ook centraal bij het debat over het Bod op aandelen NV Westerscheldetunnel ter realisering van de financiële dekking van de Kanaalkruising Sluiskil, het voorstel om te komen tot verbetering Planning en Control cyclus en de Strategienota Energie en Klimaat en de Nota Sport & bewegen 2008 – 2009.
19 september
Koos Meulenberg (CDA) wordt benoemd tot voorzitter van de statencommissie Bestuurlijke en Financiële Zaken. Een uitgebreide vragensessie geeft vorm aan de volksvertegenwoordigende rol. Een rol die ook terugkomt bij twee behandelde initiatiefvoorstellen: over Energiescan Abdijcomplex en over Deltawateren. De controlerende rol staat centraal bij het bespreken van de rapporten van de Rekenkamer.
24 oktober
Met name de controlerende rol komt tot uitdrukking bij een debat n.a.v. een brief van GS over mogelijke consequenties voor beleggingen Fonds Nazorg voormalige provinciale stortplaatsen als gevolg van de internationale kredietcrisis. Een uitgebreide vragensessie, o.a. over het rapport Nijpels, geeft inhoud aan de volksvertegenwoordigende rol. Die rol komt samen met de kaderstellende en controlerende rol in beeld bij het vaststellen van het Provinciaal Verkeers- en Vervoersplan Zeeland vast en het voorstel Verbetering communicatie en dienstverlening openbaar vervoer.
14 november
Met het statenvoorstel Najaarsnota behorend bij de Programmabegroting 2009 komt de kaderstellende rol tot uitdrukking, evenals met de vele moties die bij deze voorstellen zijn ingediend. De Staten stellen het inpassingsplan Waterdunen vast en geven inhoud aan hun recht wensen en bedenkingen te geven in de richting van GS over de samenwerkingsovereenkomst Perkpolder.
19 december
De volksvertegenwoordigende rol komt in deze vergadering tot uiting met het uitspreken en unaniem aannemen van de gemeenschappelijke motie over het behoud van Zeeuwse voorzieningen in de regio. De kaderstellende rol van de Staten krijgt inhoud bij het vaststellen van het Beleidskader Jeugdzorg 20092012 en Cultuur Continu II 2009-2012. Met vier moties - niet behorend bij een agendapunt - waarin nadrukkelijk de volksvertegenwoordigende rol tot uitdrukking komt wordt het jaar afgesloten.
Provinciale Staten steunen mosselsector PZC vrijdag 14 maart 2008 | MIDDELBURG - De Zeeuwse mosselsector kan rekenen op de steun van de Provinciale Staten. Alle partijen dienden vrijdagochtend gezamenlijk een motie in, waarin ze hun bezorgdheid uitspraken. 'Het beëindigen van de visserij op mosselzaad kan en mag niet het gevolg zijn van het natuurbeleid in de Waddenzee', staat in de motie, die werd uitgesproken door Commissaris van de Koningin Karla Peijs. De partijen vroegen de landelijke politiek en het College van Gedeputeerde Staten om alles in het werk te stellen om de mosselcultuur te behouden. Voorafgaand aan de vergadering zongen de 'Vrienden van de mossel' een protestlied. Voorzitter Cees van Liere: "Ik ben erg blij met het eenduidige geluid van de Zeeuwse politiek." De motie werd ingediend naar aanleiding van de uitspraak van de Raad van State, eind februari. De toekomst van mosselzaadvisserij in de Waddenzee is daardoor op losse schroeven komen te staan.
Jaarverslag 2008 en Werkplan 2009 Statengriffie provincie Zeeland Pagina 39 van 42
Bijlage 9 Overige activiteiten Staten 2008 Presidium Het Presidium heeft in 2008 tien keer vergaderd. Vaartocht statenleden Op vrijdag 20 juni verzamelden Provinciale Staten zich in het stadhuis van het havenstadje Veere voor de traditionele vaartocht. Ongeveer dertig deelnemers gingen aan boord van één van de vier historische zeilschepen: De Windroos van Rinus Platschorre en de Wet, de Tholen 49 en de Alcyon van de Stichting Behoud Hoogaars. De ochtend was bedoeld om enige zeilervaring te krijgen. De wind was 3 tot 4 Beaufort. Na een lunchpauze op één van de eilandjes in het Veerse Meer gingen de statenleden de uitdaging aan om onderling een zeilrace te houden. De wedstrijd was serieus, het meest nog aan boord van de Windroos. Na nauwkeurige calculaties en geheim beraad wist de wedstrijdleiding een winnaar aan te wijzen. Het team van de Windroos onder leiding van schipper Van Waveren veroverde de wisselbeker. Met een feestelijke barbecue in de tuin van gedeputeerde Toine Poppelaars in Veere werd de dag afgesloten. Voor alle statenleden inmiddels een feest van herkenning. Voor de statenleden ligt er nu de uitdaging om de beker in 2009 terug te veroveren. Werkbezoek aan de Eerste Kamer op 4 april Een grote delegatie, statenleden en gedeputeerden, hebben op 24 april 2008 gediscussieerd in en met de Eerste Kamer over de bestuurlijke positie van de provincies en in het bijzonder over de positie van Zeeland. Het bezoek van het provinciebestuur aan de Eerst Kamer was het tweede in een nieuwe reeks. Op initiatief van de Eerste Kamer was Zeeland uitgenodigd om met elkaar te discussiëren over diverse onderwerpen. De delegatie werd hartelijk ontvangen door mevr. Yvonne Timmermans-Buck, e voorzitter van de 1 kamer. Gedeputeerde Toine Poppelaars beet het spits af met zijn inleiding over de bijzondere positie van Zeeland waarop Eerste Kamerlid C. Slager van de SP reageerde. Commissaris van de Koningin Karla Peijs hield vervolgens een betoog over de Veiligheidsregio's. Het programma werd afgesloten met een rondleiding en lunch.
Jaarverslag 2008 en Werkplan 2009 Statengriffie provincie Zeeland Pagina 40 van 42
Kengetallen 2007/2008
2007 11
2008 11
Extra statenvergaderingen
3
0
Informatiebijeenkomsten (Staten & cie's.)
4
6
Gedachtewisselingen
0
1
Werkbezoeken (Staten & commissies)
13
13
Presidiumvergaderingen
9
10
Statenvoorstellen
66
70
Ingediende amendementen
7
14
Aangenomen amendementen
3
2
Ingediende moties
49
73
Aangenomen moties
22
28
Ingediende initiatiefvoorstellen
5
2
Aangenomen initiatiefvoorstellen
1
1
Burgerinitiatiefvoorstellen
1
0
Interpellaties
1
0
Mondelinge vragen
31
29
Schriftelijke vragen
83
131
Niet binnen termijn beantwoorde vragen
31
32
Ingekomen stukken GS op PS agenda
17
22
Ingekomen stukken van derden bij PS
63
47
Internetuitzendingen (Staten & cie's.)
13
14
44*)
2
Reguliere statenvergaderingen
Benoeming statenleden *) waarvan 21 uit de voorgaande statenperiode
Kengetallen 2008 commissies E&M
REW
BFZ
Welzijn
Reguliere vergaderingen
10
10
11
11
Extra vergaderingen
2
3
1
Geannuleerde vergaderingen
1
1
1
1
2
3
Informatiebijeenkomsten (gezamenlijke bijeenkomsten zijn meerdere keren vermeld)
Werkbezoeken
5
4
1
3
Insprekers (tijdens gezamenlijke commissies opgenomen bij REW)
6
12+8
3
10
Jaarverslag 2008 en Werkplan 2009 Statengriffie provincie Zeeland Pagina 41 van 42
Bijlage 10 Overzicht van de interviews gepubliceerd in 2008 De week voorafgaand aan de vergadering van Provinciale Staten worden twee interviews met statenleden in de PZC gepubliceerd. Op deze wijze wordt aandacht gevraagd voor actueel politiek thema en wordt de lezer gewezen op de (internetuitzending van de) statenvergadering. In totaal zijn twintig statenleden geïnterviewd.
Maand
Thema
Statenlid
Statenlid
Januari
Openbaar Vervoer
SP Bouterse
VVD De Paepe
Februari
Moet de PSD weer terug?
PvdA Evertz
CDA Meulenberg
Maart
Het nieuwe promotievoorstel is precies wat Zeeland nodig heeft
SP Bouterse
GroenLinks Harpe
April
De provincie moet ook in de toekomst Aandeelhouder van Delta NV blijven
PvdA De Koster
CDA Saman
Mei
Met meer grijs blijft Zeeland groen!
CU Beekman
SGP Van Burg
Juni
Zomer in Zeeland: vol!
VVD Bierens
PvdA Hamelink
September
Zeeland kan prima zonder Den Haag
CDA Bergen
PvZ Robesin
Oktober
Zeeland snel of duurzaam veilig!
GroenLinks Van Dinteren
SGP Roeland
November
Verkeersveiligheid weg of weggedrag?
SP Segers
CU Visser
December
Meer geld voor professionele kunst, Minder geld voor amateurkunst!
VVD Heijning
CDA Babijn
Jaarverslag 2008 en Werkplan 2009 Statengriffie provincie Zeeland Pagina 42 van 42