Sociale Innovatie Monitor Limburg 2015

!

!

Sociale Innovatie Monitor Limburg 2015

!

Lectoraat Employability, Zuyd Hogeschool Research Centre for Education and the Labour Market (ROA), Maastricht University LWV, Limburgse Werkgeversvereniging

!

! Colofon

©"Lectoraat"Employability"van"Zuyd"Hogeschool,"Research"Centre"for"Education" and"Labour"market"(ROA)"Maastricht"University."Niets"uit"deze"uitgave"mag"op" enige"manier"worden"verveelvoudigd"zonder"voorafgaande"schriftelijke" toestemming." "" Aan"het"onderzoek"voor"de"Sociale"Innovatie"Monitor"Limburg"2015"is" meegewerkt"door:" Jol"Stoffers,"Anne"Kleefstra,"Ruud"Gerards,"Erik"Canisius,"Mark"Hendriks"&" Andries"de"Grip."" Lectoraat"Employability" Zuyd"Hogeschool" Postbus"5268,"6130"PG"Sittard" Email:"" [email protected]"" Vormgeving" Miranda"Boere,"ROA"secretariaat"Maastricht

!

2!

! ! !

!! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !

Sociale(Innovatie(Monitor(Limburg(2015( ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! Uitgevoerd!door!het!Lectoraat!Employability!(Zuyd!Hogeschool)!en!het!Research!Centre! for!Education!and!Labour!market!(ROA)!(Maastricht!University)!in!samenwerking!met! de!Limburgse!Werkgevers!Vereniging!(LWV).!

!

3!

! !

!

4!

Voorwoord& In!dit!rapport!worden!de!resultaten!van!de!Sociale(Innovatie(Monitor(Limburg(2015! gepresenteerd.!Dit!onderzoek!naar!sociale!innovatie!in!Limburgse!bedrijven!werd!van! september!tot!november!2015!uitgevoerd!door!het!Lectoraat!Employability!van!Zuyd! Hogeschool!en!het!Research!Centre!for!Education!and!Labour!market!(ROA)!Maastricht! University,!in!samenwerking!met!de!Limburgse!Werkgevers!Vereniging!(LWV).!Sociale! innovatie!wordt!door!het!Network!Social!Innovation!(NSI)!gedefinieerd!als:! vernieuwingen(in(organisaties(en(nieuwe(manieren(van(werken,(die(leiden(tot(het(beter( ontwikkelen(en(benutten(van(de(competenties(van(medewerkers,(om(daarmee(de(prestaties( van(de(organisatie(te(verhogen(of(andere(organisatie@,(maatschappelijke@,(of( medewerkersdoelen(te(verwezenlijken.(Door!de!monitor!jaarlijks!uit!te!zetten!en!in!kaart! te!brengen!hoe!het!sociale!innovatievermogen!zich!ontwikkelt!binnen!organisaties!in! Limburg,!hopen!het!Lectoraat!Employability,!ROA!en!LWV!een!impuls!te!geven!aan!de! optimalisering!van!diverse!bedrijfsinterne!en!–externe!sociale!innovaties.! In!de!Sociale(Innovatie(Monitor(Limburg(2015!wordt!ten!opzichte!van!2014!extra! aandacht!gegeven!aan!de!praktische!invulling!van!sociale!innovatie!en!de!betekenis!die! ondernemers!en!bestuurders!hieraan!geven.!Hiervoor!werden!LWVWleden!geïnterviewd.! Voor!het!eerst!zijn!we!in!staat!drie!jaar!onderzoek!naast!elkaar!te!leggen.!Dit!doen!we!op! de!hoofdpijlers.!Ook!is!wederom!onderzocht!hoe!het!sociale!innovatievermogen!van! organisaties!zich!verhoudt!tot!hun!prestaties.!Tot!slot!is!er!gekeken!of!er!tussen!2014!en! 2015!belangrijke!ontwikkelingen!hebben!plaatsgevonden!op!de!verscheidene!pijlers!van! het!sociale!innovatievermogen!van!het!Limburgse!bedrijfsleven.!De!belangrijkste! ontwikkelingen!zullen!nader!toegelicht!worden.!! De!resultaten!van!de!organisaties!die!hebben!deelgenomen!aan!de!monitor,!worden!naar! iedere!organisatie!afzonderlijk!teruggekoppeld!in!een!benchmarkrapport.!Daarmee! krijgen!de!organisaties!inzicht!in!hun!eigen!sociale!innovatievermogen!ten!opzichte!van! andere!organisaties!in!hun!sector!en!ten!opzichte!van!het!Limburgse!gemiddelde.! Daarmee!laat!de!benchmark!het!bedrijf!zien!op!welke!punten!het!sociale! innovatievermogen!van!de!eigen!organisatie!verbeterd!kan!worden.!Het!Lectoraat! Employability!en!het!ROA!kunnen!hen!daarbij!helpen!dit!op!te!pakken.!! Deze!onderzoeksresultaten!met!betrekking!tot!sociale!innovatie!worden!gebruikt!in!het! onderwijs!van!de!Zuyd!Hogeschool!W!te!weten!in!de!bacheloropleiding!People!&!Business! Management!(HRM!studenten)!en!de!masteropleiding!Personal!Leadership!and! Innovation!and!Change.! Wij!danken!alle!respondenten!voor!hun!deelname!aan!het!onderzoek!en!presenteren!in! dit!rapport!graag!het!eindresultaat.!! ! Prof.!dr.!Andries!de!Grip! Directeur!ROA! ! ! Maastricht!University!! ! ! !

!

!!!!!!!!!!Dr.!Jol!Stoffers! ! !!!!!!!!!!Lector!Employability! !!!!!!!!!!Zuyd!Hogeschool!!

! ! !

Drs.!Wim!Weijnen! Directeur! ! LWV!

5!

!

6!

Inhoudsopgave& ! Executive(summary(

9!

1.(Inleiding(

11!

2.(Sociale(innovatie(en(de(6(pijlers( 2.1(Pijler(1:(Strategische(oriëntatie(op(sociale(innovatie( 2.1.1!Verschillende!aspecten!van!strategische!oriëntatie! 2.2(Pijler(2:(Interne(veranderingssnelheid( 2.2.1!Aspecten!van!interne!veranderingssnelheid:!Flexibiliteit! 2.3(Pijler(3:(Zelforganiserend(vermogen( 2.3.1!Aspecten!van!zelforganiserend!vermogen:!Samenwerken!en!flexibiliteit!in! beleidsuitvoering! 2.4(Pijler(4:(Talentontwikkeling( 2.4.1!Aspecten!van!talentontwikkeling! 2.5(Pijler(5:(Investeren(in(kennisbasis( 2.5.1!Verschillende!manieren!om!te!investeren!in!kennisbasis! 2.6(Pijler(6:(Duurzame(inzetbaarheid( 2.6.1.!Indicatoren!van!duurzame!inzetbaarheid!

12! 12! 13! 20! 21! 24!

3.(Relatie(tussen(sociale(innovatie(en(organisatieprestaties( 3.1(Omzetgroei( 3.2(Nieuwe(producten(en(diensten( 3.3(Duurzaamheid( 3.4(Ziekteverzuim(

40! 40! 41! 43! 44!

4.(Nader(uitgelicht(/(Verdieping( 4.1(Sociaal(innovatievermogen(naar(organisatiegrootte( 4.2(Verschillen(tussen(regio’s( 4.3(Middensegment(&(baanpolarisatie(

47! 47! 48! 51!

5.(Conclusies(

53!

Literatuurlijst(

57!

Bijlage:(Opzet(onderzoek(

59!

27! 28! 31! 33! 35! 36! 39!

! !

!

7!

Björn&Coenen& HR&manager& Sif&Group

“De$natuur$van$je$bedrijf$dient$zo$te$zijn$dat$ je$kijkt$hoe$mensen$optimaal$ingezet$ kunnen$worden$en$mensen$plezier$hebben$ in$hun$job.”

Goed%werkgeverschap%heeft%betrekking%op%zorg%voor%het% personeel%in%de%breedste%zin%des%woords%om%te%voorkomen%dat% medewerkers%uit%het%arbeidsproces%raken%of%niet%meer%optimaal% inzetbaar%zijn.%Sif%biedt%maatwerk%bij%individuele%problemen%en% kent%geen%beleidsstukken%maar%vooral%een%‘hands%on=mentaliteit’,% ‘practice%what%you%preach’.%De%kracht%van%Sif%zit%in%kleine% deskundige%teams%die%problemen%oplossen,%die%elkaar%spontaan% opzoeken%en%ontmoeten,%dit%past%ook%bij%onze%cultuur.

!

8!

Executive&summary& De!Sociale(Innovatie(Monitor(Limburg(2015(meet!aan!de!hand!van!een!vragenlijst!met!81! vragen!het!sociale!innovatievermogen!van!Limburgse!werkgevers.!Daarbij!worden!zes! elkaar!aanvullende!pijlers!van!sociale!innovatie!onderscheiden:! 1) 2) 3) 4) 5) 6)

Strategische!oriëntatie!op!sociale!innovatie.! Interne!veranderingssnelheid.! Zelforganiserend!vermogen.! Talentontwikkeling.! Investeren!in!kennisbasis.! Duurzame!inzetbaarheid.!

De!2015Wmeting!van!de!monitor!levert!de!volgende!bevindingen!op:! De!monitor!laat!duidelijk!zien!dat!sociale!innovatie!loont.!Meer!aandacht!voor!sociale! innovatie!is!gunstig!voor!de!concurrentiekracht!van!het!Limburgse!bedrijfsleven.!Zo!laat! de!monitor!zien!dat!er!een!sterke!samenhang!is!tussen!sociale!innovatie!en! verschillende!prestatieWindicatoren.!Organisaties!met!een!groter!sociaal! innovatievermogen!blijken!beter!te!presteren,!zowel!voor!wat!betreft!hun!omzetgroei!en! het!ontwikkelen!van!nieuwe!producten!en!diensten!als!op!het!terrein!van! duurzaamheid.!Bovendien!blijken!organisaties!met!een!groter!sociaal! innovatievermogen!een!lager!ziekteverzuim!van!hun!medewerkers!te!hebben.!! De!monitor!laat!echter!ook!zien!dat!de!Limburgse!werkgevers!nog!aan! concurrentiekracht!kunnen!winnen.!Vooral!op!het!gebied!van!de!duurzame! inzetbaarheid!van!oudere!medewerkers!(60+)!kunnen!veel!organisaties!zich!nog! verbeteren.!De!mate!waarin!hiermee!rekening!wordt!gehouden,!blijkt!het!grootste! obstakel!voor!het!van!de!grond!krijgen!van!het!sociale!innovatiebeleid.!De!lage!score! hier!komt!vooral!voort!uit!de!gemiddeld!lage!score!die!bedrijven!geven!aan!de!mate! waarin!hun!oudere!medewerkers!regelmatig!van!werkzaamheden!wisselen.! Limburgse!werkgevers!besteden!vooral!veel!aandacht!aan!de!ontwikkeling!van!hun! personeel.!Centraal!staat!het!versterken!van!de!persoonlijke!ontwikkeling!op!de! werkvloer.!Medewerkers!krijgen!daarbij!goede!mogelijkheden!tot!professionele!groei! door!taakverrijking!en!autonomie!met!een!bijpassende!verantwoordelijkheid.!Hierdoor! krijgen!medewerkers!voldoende!uitdaging!en!kunnen!zij!zich!verder!ontwikkelen.!! Ook!positief!is!dat!de!interne!veranderingssnelheid!van!de!Limburgse!werkgevers!sterk! is!toegenomen.!Indicatoren!als!variabele!werktijden,!zelfroosteren!en!thuiswerken!laten! zien!dat!het!flexibel!organiseren!van!arbeid!flink!verbeterd!is.!Limburgse!werkgevers! erkennen!in!toenemende!mate!het!belang!van!flexibiliteit.! Er!zijn!duidelijke!sectorale!verschillen!in!het!sociale!innovatievermogen!van!het! Limburgse!bedrijfsleven.!Het!sociale!innovatievermogen!is!het!grootst!in!de! commerciële!sector!en!het!laagst!in!de!industrie.!Alleen!de!pijler!'duurzame! inzetbaarheid'!toont!geen!significante!sectorale!verschillen.!Organisaties!in!de! commerciële!dienstverlening!scoren!op!interne!veranderingssnelheid,!zelforganisatie!en!

!

9!

talentontwikkeling!het!hoogst.!Op!de!pijlers!'strategische!oriëntatie'!en!'investeren!in! kennisbasis'!laat!de!nietWcommerciële!dienstverlening!de!hoogste!score!zien.! De!bedrijfsgrootte!heeft!minder!effect!op!het!sociale!innovatievermogen!van! organisaties.!Over!het!algemeen!geldt!voor!alle!pijlers!dat!middelgrote!en!grote! organisaties!onderling!geen!significante!verschillen!laten!zien.!Zulke!verschillen!bestaan! wel!tussen!grote!en!kleine!organisaties!W!voor!bijna!alle!pijlers.!Zo!scoren!kleine! organisaties!significant!hoger!op!de!pijlers!van!interne!verandersnelheid,! zelforganiserend!vermogen,!talentontwikkeling!en!duurzame!inzetbaarheid.!De!grote! organisaties!scoren!beter!op!het!investeren!in!kennisbasis.! Ten!slotte!tonen!de!resultaten!dat!er!binnen!Limburg!weinig!regionale!verschillen!in!het! sociale!innovatievermogen!bestaan.!Alleen!op!de!pijlers!interne!veranderingssnelheid! en!investeren!in!kennisbasis!bestaat!een!significant!verschil!tussen!de!regio’s.!ZuidW Limburgse!organisaties!scoren!hierop!aanmerkelijk!hoger!dan!organisaties!uit!de! andere!twee!regio’s.! !

!

10!

1.&Inleiding& Organisaties!richten!zich!steeds!meer!op!sociale!innovatie!om!beter!gebruik!te!maken! van!talenten!en!nieuwe!manieren!van!organiseren!en!managen!te!vinden1.!Sociale! innovatie!wordt!door!het!Network!Social!Innovation!(NSI)!gedefinieerd!als:! vernieuwingen(in(organisaties(en(nieuwe(manieren(van(werken,(die(leiden(tot(het(beter( ontwikkelen(en(benutten(van(de(competenties(van(medewerkers,(om(daarmee(de(prestaties( van(de(organisatie(te(verhogen(of(andere(organisatie@,(maatschappelijke@,(of( medewerkersdoelen(te(verwezenlijken.(De!aandacht!voor!sociale!innovatie!is!minder! vanzelfsprekend!dan!het!lijkt.2!Met!de!Sociale(Innovatie(Monitor(Limburg(2015((SIML! 2015)!willen!we!in!kaart!brengen!hoeveel!aandacht!er!bij!Limburgse!werkgevers!is!voor! sociale!innovatie!en!in!hoeverre!er!daarbij!verschillen!zijn!tussen!sectoren,!grootte!van! organisaties!en!regio’s.!Ook!hebben!we!onderzocht!of!er!een!verband!is!tussen!sociale! innovatie!en!de!prestaties!van!organisaties.!! Sociale!innovatie!wordt!in!de!SIML!gemeten!aan!de!hand!van!vragenlijsten!met!81! vragen.!Deze!vragen!bepalen!het!niveau!van!sociale!innovatie!in!organisaties!op!basis! van!zes,!in!belangrijke!mate!complementaire,!pijlers:! 1) 2) 3) 4) 5) 6)

Strategische!oriëntatie!op!sociale!innovatie.! Interne!veranderingssnelheid.! Zelforganiserend!vermogen.! Talentontwikkeling.! Investeren!in!kennisbasis.! Duurzame!inzetbaarheid.!

De!eerste!pijler!kijkt!naar!de!mate!waarin!sociale!innovatie!strategisch!verankerd!is!in! de!organisatie.!De!tweede!en!derde!pijler!hebben!betrekking!op!het!flexibel!organiseren,! de!laatste!drie!pijlers!hebben!betrekking!op!investeren!in!medewerkers!en!kennis.!Alle! pijlers!zijn!gebaseerd!op!een!aantal!verschillende!indicatoren.!Deze!indicatoren!hebben! betrekking!op!een!bepaald!aspect!van!de!desbetreffende!pijler.!Alle!indicatoren!zijn! gemeten!op!basis!van!een!5Wpuntsschaal!die!uiteenloopt!van!1!(“zwak”)!tot!5!(“sterk”).! In!hoofdstuk!2!bespreken!we!de!ontwikkeling!van!sociale!innovatie!in!Limburg!als! geheel!en!kijken!we!naar!de!zes!pijlers!en!diverse!indicatoren!van!de!pijlers.!Voor!het! eerst!zijn!we!in!staat!over!drie!jaren!de!pijlers!met!elkaar!te!vergelijken!op!pijlerniveau.! Daarbij!wordt!nader!ingegaan!op!de!verschillen!tussen!de!sectoren.!Vervolgens!gaan!we! in!hoofdstuk!3!nader!in!op!de!samenhang!tussen!het!sociale!innovatievermogen!en! prestaties.!Hierbij!kijken!we!naar!verschillende!vormen!van!prestaties,!zoals!omzet!en! concurrentiepositie.!In!hoofdstuk!4!worden!zowel!eventuele!verschillen!afhankelijk!van! organisatiegrootte!als!ook!eventuele!verschillen!tussen!de!drie!regio’s!in!Limburg!nader! uitgelicht.!Tot!slot!worden!in!hoofdstuk!5!conclusies!getrokken.!3!

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! 1!Howaldt,!J.,!Oeij,!P.!R.!A.,!Dhondt,!S.,!&!Frontier,!B.!(2016).!Workplace!innovation!and!social!innovation:!an!introduction.!

World(Review(of(Entrepreneurship,(Management(and(Sustainable(Development,(12(1),!1W12.! 2!Van!Halem,!A.!(2009).!Sociale(innovatie.!Alphen!a/d!Rijn:!Kluwer.! 3!Wanneer!in!de!tekst!verschillen!tussen!bijvoorbeeld!sectoren!of!jaren!besproken!worden,!zijn!deze!statistisch! significant!tenzij!anders!vermeld.!!

!

11!

2.&Sociale&innovatie&en&de&6&pijlers& Figuur!1!toont!de!ontwikkeling!van!de!sociale!innovatie!in!Limburg!in!2013,!2014!en! 2015.!De!lijn!van!2015!reikt!op!de!meeste!vlakken!net!iets!verder!dan!in!2013!en!2014.! Dit!betekent!dat!het!sociale!innovatievermogen!in!Limburg!in!2015!over!het!algemeen! groter!is!dan!in!2013!en!2014.!Op!de!volgende!pagina’s!gaan!we!uitgebreid!in!op!de! ontwikkeling!van!alle!zes!pijlers!van!sociale!innovatie.!! FIGUUR!1.!Sociaal!innovatievermogen!2013,!2014!en!2015! strategische!orientatie! 5! 4! 3!

duurzame! inzetbaarheid!

veranderingssnelheid!

2! 1! 0!

investeren!in! kennisbasis!

zelforganisatie!

talentontwikkeling! 2013!

2014!

2015!

!

2.1$Pijler$1:$Strategische$oriëntatie$op$sociale$innovatie$ Uit!onderzoek!blijkt!dat!organisaties!die!handelen!vanuit!een!strategische!oriëntatie! economisch!beter!presteren.4!De!mate!waarin!sociale!innovatie!strategisch!verankerd!is! in!een!bedrijf!of!organisatie,!is!dus!van!groot!belang!voor!succesvolle!sociale!innovatie.! Deze!strategische!oriëntatie!op!sociale!innovatie!heeft!verschillende!aspecten!die! hieronder!nader!worden!belicht.!!

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

4!Porter,!M.!E.!(1980).!Competitive(strategy.!New!York:!The!Free!Press.;!

Cheng,!C.!C.!J.!&!Huizingh,!E.!K.!R.!E.!(2014).!When!is!open!innovation!beneficial?!The!role!of!strategic!orientation.!Journal( of(Product(Innovation(Management,(31,!1235W1253.;! Gatignon,!H.!&!Xuereb,!J.!M.!(1997).!Strategic!orientation!of!the!firm!and!new!product!performance.!Journal(of(Marketing( Research,(34(1),!77W90.!!

!

12!

FIGUUR!2.!Pijler!1:!Strategische!oriëntatie!op!sociale!innovatie!naar!sector!en!jaar!

Strategische(oriëntatie( 5! 4! 3!

3,1!

3,2!

3,2!

3,2!

3,4!

3,4!

3,3!

3,5!

3,6!

2! 1! 0! Industrie!

Commerciële! dienstverleneing! 2013!

2014!

NietWcommerciële! dienstverlening!

2015!

! Resultaten( •

•

•

•

Het!Limburgse!bedrijfsleven!scoort!in!2015!gemiddeld!3,4!op!de!pijler! 'strategische!oriëntatie'.!Het!gemiddelde!van!deze!eerste!pijler!wijkt!niet!veel!af! van!het!gemiddelde!sociale!innovatievermogen!in!zijn!geheel.!Dit!geeft!aan!dat! ten!opzichte!van!de!andere!pijlers!de!aandacht!voor!een!strategische!oriëntatie! een!middenpositie!inneemt.!! Geen!enkele!organisatie!scoorde!lager!dan!2,4!op!strategische!oriëntatie.!Er!zijn! dus!geen!organisaties!die!zich!op!dit!punt!zwak!vinden.!Anderzijds!zijn!er!weinig! organisaties!die!zichzelf!op!alle!aspecten!van!hun!strategische!oriëntatie!op! sociale!innovatie!sterk!vinden.!Slechts!4,4%!van!de!bedrijven!scoort!hoger!dan! 4,0!op!de!gehanteerde!5Wpuntsschaal,!zij!het!dat!dit!percentage!hoger!is!dan!in! 2014.!De!hoogste!score!van!4,3!is!wel!gelijk!gebleven.!! Er!zijn!significante!verschillen!tussen!de!industrie,!commerciële!en!nietW commerciële!dienstverlening.!Figuur!2!laat!zien!dat!sociale!innovatie!strategisch! het!stevigst!verankerd!is!bij!organisaties!in!de!nietWcommerciële!dienstverlening! (3,6),!terwijl!dit!het!minst!het!geval!is!bij!industriële!bedrijven!(3,2).!! In!alle!sectoren!is!de!gemiddelde!score!voor!strategische!oriëntatie!significant! gestegen!ten!opzichte!van!2013.!De!gemiddelde!score!voor!strategische! oriëntatie!is!in!2015!ten!opzichte!van!2014!in!de!industrie!en!commerciële! dienstverlening!niet!gestegen.!Alleen!in!de!nietWcommerciële!dienstverlening!is! de!gemiddelde!score!gestegen!ten!opzichte!van!2014.!!

2.1.1&Verschillende&aspecten&van&strategische&oriëntatie& De!sectorale!verschillen!in!strategische!oriëntatie!vloeien!voort!uit!verschillen!in!de! onderliggende!indicatoren:!maatschappelijke!oriëntatie,!kostenbewustzijn,!netwerken,! kennisabsorptie!en!open!innovatie.!Deze!bespreken!we!hieronder.!!

!

13!

(

“Mensen&werken& gemakkelijker&samen& met&iemand&uit& Baltimore&dan&met& iemand&twee&gangen& verderop.”

Jan$Kees$Dunning$ CEO$/$Brightlands$Maastricht$ Health$Campus

Door$ontwikkeling$over$disciplines$heen$ontstaat$vaak$de$doorbraak.$ Brightlands$Maastricht$Health$Campus$probeert$het$ontmoeten$ gemakkelijker$te$maken$en$de$uitwisseling$van$kennis$tot$stand$te$ brengen.$Door$laagdrempelig$netwerken$te$stimuleren,$maar$vooral$ ook$de$randvoorwaarden$voor$natuurlijk$contact$te$scheppen,$wil$ Brightlands$het$contact$tussen$kennisgebouwen$op$de$Health$ Campus$in$Maastricht$mogelijk$maken$en$innovatie$over$disciplines$ heen$stimuleren.$

!

14!

Maatschappelijke(oriëntatie,(kostenbewustzijn(en(netwerken( In!de!industrie!en!commerciële!dienstverlening!is!de!maatschappelijke!oriëntatie!bij! organisaties!in!2015!significant!gestegen,!terwijl!dit!bij!de!nietWcommerciële!organisaties! juist!significant!gedaald!is.!Uiteindelijk!is!de!industrie!met!3,6!het!meest!maatschappelijk! georiënteerd,!maar!toont!daarmee!geen!significant!verschil!met!de!commerciële!en!nietW commerciële!dienstverlening!die!3,5!scoren.!Dit!lijkt!op!het!eerste!gezicht!opmerkelijk! en!mogelijk!vervolgonderzoek,!bijvoorbeeld!door!diepteWinterviews!in!de!sectoren,!kan! mogelijke!verklaringen!hiervoor!opleveren.!Figuur!3!laat!zien!dat!in!2014! maatschappelijke!oriëntatie!bij!organisaties!in!de!nietWcommerciële!dienstverlening! significant!hoger!scoort!dan!in!de!andere!sectoren,!namelijk!3,9!ten!opzichte!van!3,2! voor!industriële!organisaties!en!3,1!voor!commerciële!dienstverleners.!! FIGUUR!3.!Maatschappelijke!oriëntatie!naar!sector!en!jaar!

Maatschappelijke(oriëntatie( 5! 4! 3!

3,2!

3,6!

3,1!

3,5!

3,9!

3,5!

2! 1! 0! Industrie!

Commerciële!dienstverlening! 2014!


2015!

! Een!ander!belangrijk!aspect!van!de!pijler!'strategische!oriëntatie'!is!het! kostenbewustzijn!van!organisaties.!Figuur!4!toont!dat!alle!sectoren!vergelijkbaar!hoog! scoren!op!dit!aspect,!al!zijn!die!scores!in!2015!lager!dan!in!2014.!!

!

15!

FIGUUR!4.!Kostenbewustzijn!naar!sector!en!jaar!

Kostenbewustzijn( 5! 4! 3!

4,0!

4,0!

4,2!

4,0!

4,1!

3,9!

2! 1! 0! Industrie!



2015!

! Een!derde!aspect!van!strategische!oriëntatie!op!sociale!innovatie!betreft!het!gebruik!van! netwerken!(waaronder!ook!sociale!netwerken!zoals!Facebook,!Twitter!of!LinkedIn)!om! daarmee!nieuwe!kennis!of!middelen!te!vergaren.!Figuur!5!toont!dat!het!gebruik!van! netwerken!in!de!industrie!gelijk!is!gebleven!ten!opzichte!van!2014!en!in!de!commerciële! en!nietWcommerciële!dienstverlening!is!gedaald.!Toch!blijven!organisaties!in!de! commerciële!en!nietWcommerciële!dienstverlening,!de!industrie!met!een!significant! verschil!voor.!Koploper!is!de!nietWcommerciële!dienstverlening!die!met!3,8!significant! hoger!scoort!dan!de!commerciële!dienstverlening!(3,5).!! FIGUUR!5.!Gebruik!van!(sociale)!netwerken!naar!sector!en!jaar!

Netwerken( 5! 4! 3!

3,4!

3,4!

3,7!

3,5!

3,9!

3,8!

2! 1! 0! Industrie!



2015!

! !

!

16!

Uit!figuur!6!blijkt!dat!vooral!de!nietWcommerciële!dienstverlening!ook!hier!een! significant!verschil!toont!met!de!industrie!en!commerciële!dienstverlening.!Zo!werken! de!nietWcommerciële!organisaties!meer!samen!met!concurrenten,!overheden,! koepelorganisaties,!kennisinstellingen!en!bedrijven!in!eigen!en!andere!sectoren!en! minder!met!leveranciers.!! FIGUUR!6.!Netwerken!met!verschillende!partijen!naar!sector! 5! 4! 3! 2! 1! 0!

Industrie!

Commerciële!dienstverlening!

NietWcommerciële!dienstverlening!

! Daarnaast!is!uit!de!SIML!gebleken!dat!de!dienstverlenende!sectoren!(3,6)!meer!gebruik! maken!van!sociale!media!dan!de!industrie!(3,0).!! Kennisabsorptie(en(Open(innovatie( Tot!slot!springt!bij!de!eerste!pijler!'strategische!oriëntatie!op!sociale!innovatie'!nog!een! tweetal!specifieke!resultaten!in!het!oog.!Ten!eerste!laat!de!indicator!‘kennisabsorptie’! significante!sectorale!verschillen!zien.!De!nietWcommerciële!dienstverlening!scoort! gemiddeld!het!hoogst!op!dit!aspect!(3,4).!Vooral!het!verschil!met!de!industrie!(2,9)!is! aanzienlijk.!Ook!het!verschil!tussen!de!commerciële!dienstverlening!(3,2)!en!de! industrie!is!significant.!De!lage!score!van!de!industrie!is!waarschijnlijk!toe!te!schrijven! aan!het!feit!dat!de!bedrijven!in!deze!sector!meer!te!maken!hebben!met!potentiële! problemen!over!intellectueel!eigendom!van!octrooien!en!patenten,!waardoor! samenwerking!met!andere!partijen!lastiger!is.!Dit!belemmert!ook!de!kennisabsorptie.!!

!

17!

!

Frank&Geraerts& Directeur&&&eigenaar& Toolboxx55

“Netwerken)kunnen)ef,iciënter)en) effectiever)worden)benut.” De#technologie#maakt#het#op#dit#moment#mogelijk#om#op#een# goede#manier#gebruik#te#maken#van#netwerken.#Het#moet#voor# mensen#ook#leuk#zijn#om#nieuwe#mensen#aan#te#dragen.#Bedrijven# kunnen#de#beste#medewerkers#wellicht#al#vinden#via#hun#eigen# medewerkers#of#hun#eigen#netwerken,#want#die#kennen#de# organisatie#goed.

!

18!

FIGUUR!7.!Kennisabsorptie!naar!sector!en!jaar!

Kennisabsorptie( 5! 4! 3! 2!

2,8!

2,9!

3,1!

3,2!

3,2!

3,4!

1! 0! Industrie!



2015!

! Kennisabsorptie!is!verwant!aan!de!indicator!‘open!innovatie’.!Open!innovatie!is! gebaseerd!op!de!gedachte!dat!in!de!hedendaagse!netwerkW!en!informatiesamenleving! één!partij!onmogelijk!alle!expertise!kan!bezitten!om!een!innovatie!te!laten!slagen;!de! benodigde!kennis!is!verspreid!over!meerdere!spelers.!Daarmee!is!actieve!kennisdeling! een!essentiële!succesfactor,!wat!ook!een!van!de!belangrijkste!drijfveren!vormt!voor!de! ontwikkeling!van!de!Brightlands!campussen.!Limburgse!ondernemers!zijn!op!het!gebied! van!innovatie!nog!steeds!redelijk!intern!en!‘insideWout’!gericht.!De!vraag!in!hoeverre!de! organisaties!rekening!houden!met!doelstellingen!van!bijvoorbeeld!Brainport!of!Limburg! Economic!Development!(LED)!bij!het!vormgeven!van!sociale!innovatie!in!hun! organisatie,!scoort!slechts!2,9.!Opvallend!is!dat!middelgrote!bedrijven!(2,6)!hier! significant!minder!rekening!mee!houden!dan!de!kleine!(3,1)!en!grote!organisaties!(3,2).! Dit!kan!wellicht!verklaard!worden!uit!het!feit!dat!de!grote!organisaties!op!een!grotere! regio!gericht!zijn!en!de!kleine!organisaties!minder!met!dit!soort!doelstellingen!te!maken! krijgt.!Initiatieven!als!Brainport!en!LED!richten!zich!voornamelijk!op!het!middenW!en! kleinbedrijf!(MKB).!! In!2014!is!een!significante!toename!gemeten!in!‘open!innovatie’!van!2,5!in!2013!naar!3,3! in!2014.!Ook!in!2015!is!er!een!toename!te!zien!in!open!innovatie!naar!3,4.!De!industrie! (3,1)!blijft!echter!achter!bij!de!commerciële!(3,5)!en!nietWcommerciële!dienstverlening! (3,6).!De!nietWcommerciële!dienstverlening!laat!een!significante!toename!in!open! innovatie!zien!in!2015.!!

!

19!

FIGUUR!8.!Open!innovatie!naar!sector!en!jaar!

Open(innovatie( 5! 4! 3!

3,2!

3,1!

3,4!

3,5!

3,6!

3,3!

2! 1! 0! Industrie!



2015!

! 2.2$Pijler$2:$Interne$veranderingssnelheid$ De!cycli!van!groei!en!verandering!volgen!elkaar!steeds!sneller!op,!dit!vergt!een!staat! waarin!organisaties!in!staat!zijn!zich!voortdurend!aan!te!passen!aan!de!verandering.5! Het!is!voor!veel!organisaties!van!groot!belang!dat!zij!hun!bedrijfsroutines!en! competenties!voortdurend!aanpassen!aan!de!veranderingen!in!de!afzetmarkt!om!te! kunnen!blijven!concurreren.!De!interne!veranderingssnelheid!van!een!organisatie! brengt!de!mate!waarin!de!inzet!van!medewerkers!kan!worden!aangepast!aan!de! bedrijvigheid!in!kaart.!Deze!belangrijke!pijler!van!het!sociale!innovatievermogen!wordt! gemeten!op!basis!van!indicatoren!die!betrekking!hebben!op!aspecten!zoals:! • • •

decentralisatie!van!beslissingsbevoegdheden;! flexibiliteit!in!het!aanpassen!van!procedures,!doelen!en!samenwerking;! flexibel!organiseren!van!het!werk,!zoals!flexibele!contracten,!zelfroosteren,! flexibele!werktijden!e.d.!

Resultaten:(( •

•

De!pijler!'interne!veranderingssnelheid'!laat!in!2015!de!grootste!toename!zien! ten!opzichte!van!2013!en!2014!en!daarmee!blijft!deze!pijler!niet!meer!achter!bij! andere!pijlers!zoals!in!eerdere!jaren.!Interne!veranderingssnelheid!laat!een! gemiddelde!score!van!3,5!zien!in!2015!ten!opzichte!van!3,2!in!2014!en!3,1!in! 2013.!! In!2014!scoorde!slechts!9%!van!de!bedrijven!hoger!dan!4,0!op!de!gehanteerde!5W puntsschaal,!in!2015!is!dit!gestegen!naar!15%!van!de!bedrijven!met!4,8!als! hoogste!score.!De!organisaties!die!lager!scoren!dan!3,0!zijn!in!2015!(13%)! aanzienlijk!afgenomen!!ten!opzichte!van!2014!(43%)!met!nu!een!laagste!score! van!2,3!(2014:!1,8).!!

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

5!Aslander,!M.!&!Witteveen,!E.!(2015).!Nooit(af.!Amsterdam/Antwerpen:!Uitgeverij!Business!Contact.

!

! 20!

•

•

•

De!industrie!heeft!een!inhaalslag!gemaakt!op!interne!veranderingssnelheid,! waarmee!de!sectorale!verschillen!kleiner!zijn!geworden!ten!opzichte!van! eerdere!jaren!(zie!figuur!9).!De!nietWcommerciële!dienstverlening!scoort!het! laagst!met!3,4.!De!industrie!en!commerciële!dienstverlening!scoren! respectievelijk!3,5!en!3,6.!! De!kleine!organisaties!hebben!de!grootste!inhaalslag!gemaakt!als!het!om!interne! veranderingssnelheid!gaat.!Waar!zij!in!2014!nog!3,1!scoorden,!scoren!zij!in!2015! 3,6.!De!middelgrote!organisaties!laten!ongeveer!een!gelijke!stijging!zien.!De! score!van!de!grote!organisaties!is!van!3,1!in!2014!naar!3,4!in!2015!gestegen.!! Ten!opzichte!van!2014!laat!deze!pijler!een!aanzienlijke!stijging!zien!in!2015.! Voor!alle!sectoren!geldt!een!significante!toename,!waarbij!deze!voor!de!industrie! het!grootst!is.!!

FIGUUR!9.!Pijler!2:!Interne!veranderingssnelheid!naar!sector!en!jaar!

Interne(veranderingssnelheid( 5! 4! 3! 2!

3,0!

3,0!

3,5!

3,1!

3,3!

3,6!

3,2!

3,2!

3,4!

1! 0! Industrie!


2014!


2015!

!

2.2.1&Aspecten&van&interne&veranderingssnelheid:&Flexibiliteit& De!interne!veranderingssnelheid!is!gemeten!aan!de!hand!van!drie!indicatoren:! autonomie!van!de!werknemers;!flexibiliteit!in!het!aanpassen!van!procedures,!doelen!en! samenwerking;!en!het!flexibel!organiseren!van!arbeid.!De!autonomie!van!de! werknemers!is!in!de!industrie!en!de!nietWcommerciële!dienstverlening!gelijk!gebleven! aan!2014,!namelijk!3,4!en!3,5.!In!de!commerciële!dienstverlening!is!echter!wel!een! significante!toename!te!zien!in!2015!van!3,5!naar!3,7.!! Opvallend!is!dat!flexibiliteit!in!het!aanpassen!van!procedures,!doelen!en!samenwerking! ten!opzichte!van!2014!is!afgenomen,!het!meest!in!de!industrie!W!van!3,9!naar!3,6.!Ook!de! nietWcommerciële!dienstverlening!laat!een!significante!daling!zien!in!de!flexibiliteit!in! het!aanpassen!van!procedures,!doelen!en!samenwerking!van!3,5!naar!3,3.!Alleen!in!de! commerciële!dienstverlening!is!de!score!op!deze!indicator!licht!gestegen.!!!

!

21!

!

“Doelstelling+van+sociale+innovatie+is+het+ realiseren+van+professioneel+optimum,+ 6lexibiliteit+is+daarbij+het+kernwoord.” Wouter'van'Soest' Bestuursvoorzitter' De'Zorggroep De#wereld#van#de#ouderenzorg#is#zeer# complex#geworden,#waardoor#alle# pijlers#vanuit#de#sociale# innovatiemonitor#terug#komen.# Empowerment#wordt#steeds# belangrijker.#Centrale#doelstelling# is#het#realiseren#van#professioneel# optimum#om#zo#ook#optimale#zorg# te#kunnen#verlenen.#Cruciaal#voor# het#slagen#hiervan#is#consequent#zijn#in# handelen#en#doen,#consistentie#in#beleid#en#het#direct# bijdragen#aan#het#werk#van#de#professional#die#dagelijks#met#de# klant#aan#de#slag#is;#kortom#dienstbaar#zijn#aan#de#professional.#

!

22!

FIGUUR!10.!Flexibiliteit!in!procedures,!doelen!en!samenwerking!naar!sector!en!jaar!

Flexibiliteit( 5! 4! 3!

3,9!

3,6!

3,7!

3,8!

3,5!

3,3!

2! 1! 0! Industrie!



2015!

! Het!flexibel!organiseren!van!arbeid,!zoals!weergegeven!in!figuur!11,!kent!de!grootste! toename,!in!het!bijzonder!in!de!industrie.!In!2014!was!de!gemiddelde!score!van!de! sectoren!gezamenlijk!2,5;!dit!is!met!een!hele!punt!gestegen!naar!een!gemiddelde!van!3,5! in!2015.!De!grootste!stijging!is!te!zien!bij!het!aanbieden!van!flexibele!contracten!een!van! de!vragen!behorend!bij!de!indicator!flexibel!organiseren!van!arbeid,!waarbij!wederom! de!industrie!eruit!springt!met!een!gemiddelde!toename!van!1,8!punten!ten!opzichte!van! de!commerciële!(1,3)!en!de!nietWcommerciële!dienstverlening!(1,5)!die!ook!beiden!een! aanzienlijke!toename!in!het!gebruik!van!flexibele!contracten!laten!zien.!Daarnaast!is!ook! het!thuiswerken!aanzienlijk!toegenomen!in!2015.!! De!verschillen!tussen!de!sectoren!zijn!bijna!geheel!verdwenen!in!2015,!zo!toont!figuur! 11.!De!industrie!scoort!het!laagst!met!een!gemiddelde!score!van!3,4!en!met!een!laagst! waargenomen!score!van!1.!Dit!minimum!betekent!dat!enkele!industriële!bedrijven! aangeven!helemaal!geen!gebruik!te!maken!van!het!flexibel!organiseren!van!werk.!De! commerciële!en!nietWcommerciële!dienstverlening!scoren!op!dit!aspect!allebei! gemiddeld!3,5.!

!

23!

FIGUUR!11.!Flexibel!organiseren!van!arbeid!naar!sector!en!jaar!

Flexibele(arbeid( 5! 4! 3! 2!

3,5!

3,4! 2,2!

3,5! 2,9!

2,6!

1! 0! Industrie!



2015!

! Ook!regionaal!en!per!grootte!van!de!organisatie!zijn!er!significante!verschillen!wanneer! het!gaat!om!het!flexibel!organiseren!van!arbeid.!Regionaal!scoort!Noord!het!laagst!met! 3,2,!en!regio!Zuid!scoort!het!hoogst!met!3,6.!De!regio!Midden!neemt!de!middenpositie!in! met!een!score!van!3,4.!! Kijkend!naar!de!grootte!van!de!organisatie!zijn!er!kleinere!maar!alsnog!significante! verschillen!te!noemen.!Naarmate!de!grootte!van!de!organisatie!toeneemt,!neemt!ook!het! flexibel!organiseren!van!arbeid!toe.!De!kleine!organisaties!scoren!hier!3,3,!de! middelgrote!organisaties!3,4!en!de!grote!organisaties!scoren!het!hoogst!met!3,5.!! Als!we!nader!ingaan!op!enkele!aspecten!van!het!flexibel!organiseren!van!arbeid,!dan! blijkt!dat!bij!27%!van!de!organisaties!de!werknemers!altijd!gebruik!kunnen!maken!van! variabele!beginW!en!eindtijden!per!dag.!Bij!7%!van!de!bedrijven!kunnen!werknemers! altijd!hun!eigen!werkrooster!bepalen,!bij!22%!kunnen!werknemers!altijd!gebruik!maken! van!variabele!werktijden!per!week!en!bij!15%!van!de!bedrijven!kunnen!werknemers! altijd!thuiswerken.!Tot!slot!geeft!15%!van!de!bedrijven!aan!vaak!gebruik!te!maken!van! flexibele!contracten.!!

2.3$Pijler$3:$Zelforganiserend$vermogen$ Voortdurende!en!complexe!veranderingen!in!de!externe!omgeving!van!organisaties! vragen!vaak!een!hoog!zelforganiserend!vermogen!van!medewerkers.!Organisaties!die! willen!blijven!innoveren,!proberen!een!werkstructuur!te!realiseren!waarin!werknemers! op!alle!niveaus!snel!de!juiste!beslissingen!kunnen!nemen!en!de!vrijheid!en!het! vertrouwen!krijgen!om!de!aanpak!waarvoor!zij!kiezen!direct!te!kunnen!uitvoeren.!Dit! vereist!dat!medewerkers!sterk!betrokken!zijn!bij!de!organisatie,!er!veel!wordt! samengewerkt!en!er!onderling!vertrouwen!is.!Om!dit!te!bereiken!is!het!belangrijk! afstand!te!nemen!van!een!“beheersW!en!bevelcultuur”!die!kenmerkend!is!voor!sterk! hiërarchische!en!bureaucratische!organisaties.!

!

24!

Het!ontwikkelen!van!zelforganiserend!vermogen!in!een!organisatie!vraagt!ook!om! leiderschap!dat!vertrouwen!heeft!in!de!rationaliteit!en!zelfstandigheid!van!de! medewerkers!op!de!verschillende!niveaus!in!de!organisatie.!Dit!betekent!dat! leidinggevenden!door!middel!van!open!communicatie!medewerkers!de!informatie! geven!die!ze!nodig!hebben!voor!hun!eigen!beslissingen!en!hen!betrekken!bij! managementbeslissingen!die!op!hen!van!invloed!zijn.!Daarbij!moeten!lijnmanagers!zich! opstellen!als!coaches!die!hun!medewerkers!ondersteunen.6!Het!zelforganiserend! vermogen!van!een!organisatie!wordt!in!de!SIML!gemeten!op!basis!van!indicatoren!zoals:! • • • •

leiderschap:!visie,!nieuwe!dingen!uitproberen,!openheid!in!communicatie;! flexibiliteit!van!beleid!en!regels;! stimuleren!van!ondernemerschap;! vertrouwen!en!samenwerking!tussen!afdelingen!en!binnen!teams.!

Resultaten:( • •

•

•

•

Het!zelforganiserend!vermogen!van!Limburgse!organisaties!is!in!vergelijking!tot! de!andere!pijlers!gemiddeld,!met!een!gemiddelde!score!van!3,4.!! De!overgrote!meerderheid!van!de!organisaties!(77%)!vindt!zichzelf!qua! organiserend!vermogen!gemiddeld!tot!sterk!(en!scoren!zichzelf!hoger!dan!3!op! de!5Wpuntsschaal).!Er!zijn!maar!weinig!organisaties!(8%)!die!hun! zelforganiserend!vermogen!als!zeer!sterk!beoordelen!(d.w.z.!een!score!hoger! dan!4,0!op!de!gehanteerde!5Wpuntsschaal).!! Figuur!12!toont!kleine,!maar!wel!significante!sectorale!verschillen!op!de!derde! pijler.!Het!zelforganiserend!vermogen!is!het!meest!ontwikkeld!in!de! commerciële!dienstverlening!(3,5).!De!industrie!en!nietWcommerciële! dienstverlening!blijven!daar!enigszins!bij!achter!met!een!score!van!3,3!resp.!3,2.!! Bij!deze!pijler!tonen!de!kleine!organisaties!de!hoogste!score!op!zelforganiserend! vermogen!(3,5).!Naarmate!de!grootte!van!de!organisatie!toeneemt,!neemt!het! zelforganiserend!vermogen!af.!De!middelgrote!organisaties,!bijvoorbeeld,!scoren! op!deze!pijler!gemiddeld!3,4!en!de!grote!organisaties!3,2!.! De!gemiddelde!score!voor!de!derde!pijler!is!niet!significant!gestegen!vergeleken! met!2013!en!2014.!

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! 6!Van!Knippenberg,!D.!&!Hogg!M.!A.!(2003).!A!social!identity!model!of!leadership!effectiveness!in!organizations.!Research( in(Organizational(Behavior,(25,!243W296.! !

25!

!

“De$uitdaging$van$management$is$een$houding$ en$verlangen$bij$medewerkers$te$realiseren$ zodat$leergierigheid$en$de$wens$om$zich$nieuwe$ ontwikkelingen$eigen$te$maken$ vanzelfsprekend$wordt.” De#markt#verandert#snel#en#het# dilemma#is#hoe#en#of#medewerkers# adequaat#genoeg#kunnen# anticiperen#op#deze# ontwikkelingen#en#of#zij#dit#willen.# Het#zelforganiserend#vermogen#is# en#wordt#dus#belangrijker.# Medewerkers#hebben#veelal#meer# in#hun#mars#dan#zij#zelf#denken#en# weten.#Een#taak#van#het# management#is#om#een#proces#van# awareness#op#te#starten#om#de# onbekende#talenten#te#ontdekken.# Management#dient#daarbij#de# drive,#het#geloof#en#het# vertrouwen#te#hebben#om#zaken# in#gang#te#zetten#en#te#veranderen,# dus#dienend#en# vertrouwenwekkend#leiderschap.

!

Renate&Rehaen& Directeur& Limburgse&Koelindustrie&LIKO

26!

FIGUUR!12.!Pijler!3:!Zelforganiserend!vermogen!naar!sector!en!jaar!

Zelforganiserend(vermogen( 5! 4! 3!

3,3!

3,3!

3,3!

3,5!

3,4!

3,5!

3,2!

3,3!

3,2!

2! 1! 0! Industrie!


2014!


2015!

!

2.3.1&Aspecten&van&zelforganiserend&vermogen:&Samenwerken&en&flexibiliteit&in& beleidsuitvoering& Net!als!de!voorgaande!pijlers!bestaat!de!pijler!'zelforganiserend!vermogen'!uit!meerdere! indicatoren.!Op!de!eerste!indicator,!samenwerken,!die!het!vertrouwen!en!samenwerken! van!teams!weergeeft,!zijn!verschillen!zichtbaar!tussen!alle!drie!sectoren!(figuur!13).!De! commerciële!dienstverlening!scoort!het!hoogst!met!een!gemiddelde!score!van!3,4.!In!de! nietWcommerciële!dienstverlening!scoort!de!samenwerking!van!teams!het!laagst!(2,9),! en!de!industrie!neemt!de!tussenpositie!in!met!een!gemiddelde!score!van!3,2.!Ten! opzichte!van!vorig!jaar!zijn!er!in!de!samenwerking!van!teams!geen!significante! verschillen!te!zien.!! FIGUUR!13.!Samenwerken!naar!sector!en!jaar!

Samenwerken( 5! 4! 3!

3,2!

3,2!

3,4!

3,4!

2!

2,9!

2,9!

1! 0! Industrie!



2015!

!

!

27!

Een!andere!belangrijke!indicator!van!zelforganiserend!vermogen!is!de!flexibiliteit!in!het! volgen!van!eigen!regels.!De!gemiddelde!score!is!3,0!met!een!minimale!score!van!1,!wat! betekent!dat!er!organisaties!zijn!waar!geen!flexibiliteit!in!het!volgen!van!eigen!regels! mogelijk!is.!Dat!kan!in!bepaalde!organisaties!logisch!zijn,!zoals!sterk!hiërarchisch!geleide! organisaties,!zoals!politie!of!defensie,!of!bij!organisaties!waar!procedures!van! levensbelang!kunnen!zijn,!zoals!zorg!of!chemische!industrie.!Verder!is!er!een!daling!ten! opzichte!van!de!gemiddelde!score!van!2014!te!zien.!Tussen!de!drie!sectoren!zijn! verschillen.!De!commerciële!en!nietWcommerciële!dienstverlening!scoren!beide!3,1.!De! industrie!scoort!het!laagst!met!een!gemiddelde!score!van!2,8.!Dit!betekent!dat!men!in! die!bedrijven!in!2015!steeds!vaker!het!boekje!volgt!en!dat!men!formele!regels!en! procedures!minder!snel!negeert,!ook!als!dit!ten!koste!gaat!van!het!werk.! FIGUUR!14.!Flexibiliteit!van!beleid!en!regels!naar!sector!en!jaar!

Flexibiliteit(beleid( 5! 4! 3!

3,2!

2!

3,4! 2,8!

3,1!

3,1!

3,1!

1! 0! Industrie!



2015!

!

2.4$Pijler$4:$Talentontwikkeling$ In!vrijwel!alle!sectoren!van!de!economie!is!de!aandacht!voor!de!ontwikkeling!van!de! medewerkers!van!groot!belang!voor!de!concurrentiekracht!van!de!organisatie.! Talentontwikkeling!is!de!motor!van!de!huidige!kenniseconomie!en!op!alle!niveaus! onmisbaar!voor!de!hedendaagse!medewerker.!Zonder!het!verbeteren!en!verbreden!van! de!expertise!van!een!medewerker!zal!deze!niet!zijn!of!haar!volledige!potentieel!kunnen! benutten;!noch!voor!zichzelf,!noch!voor!de!organisatie!waar!de!persoon!werkzaam!is.! Talentontwikkeling!vindt!voor!een!belangrijk!deel!op!het!werk!zelf!plaats!door!de! medewerkers!meer!autoriteit,!bevoegdheden!en!taken!te!geven!en!hen!actief!te! betrekken!bij!de!besluitvorming!in!de!organisatie.!Uit!onderzoek!blijkt!dat!het!‘leren!op! het!werk’!nog!veel!belangrijker!is!dan!het!volgen!van!trainingen.7!Talentontwikkeling! wordt!in!de!monitor!gemeten!op!basis!van!indicatoren!zoals:! • •

uitdaging!op!het!werk:!taakverrijking,!autoriteit!en!verantwoordelijkheid;! persoonlijke!ontwikkeling.!!

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

7!Borghans,!L.,!Fouarge,!D.,!Grip,!A.!de,!&!Thor,!J.!van,!(2014).!Werken(en(leren(in(Nederland,!ROAWRW2014/3,!Maastricht.

!

!

28!

Resultaten:( •

•

•

•

•

Limburgse!ondernemers!besteden!relatief!veel!aandacht!aan!de!ontwikkeling! van!hun!personeel.!Met!een!gemiddelde!van!3,9!toont!talentontwikkeling!de! hoogste!score!van!alle!pijlers!in!2015.!Bovendien!geeft!een!minimumscore!van! 2,3!aan!dat!talentontwikkeling!in!alle!organisaties!een!redelijke!tot!stevige!basis! heeft.!Medewerkers!krijgen!daarbij!goede!mogelijkheden!tot!professionele!groei! door!taakverrijking,!autonomie!en!de!bijpassende!verantwoordelijkheid.! Daardoor!krijgen!zij!voldoende!uitdaging!en!kunnen!zij!zich!verder!ontwikkelen.!! Meer!dan!een!kwart!van!de!organisaties!vindt!zichzelf!op!dit!vlak!sterk!(een! score!hoger!dan!4),!terwijl!slechts!3%!de!aandacht!voor!talentontwikkeling!in!de! organisatie!als!beneden!gemiddeld!(lager!dan!3)!bestempelt.!Talentontwikkeling! is!samen!met!duurzame!inzetbaarheid!een!pijler!waar!bedrijven!zichzelf!een! maximum!score!van!5!hebben!toegekend.!Daarmee!geven!zij!aan!dat!zij!als! organisatie!op!deze!pijler!echt!excelleren.! Figuur!15!toont!dat!talentontwikkeling!het!meest!ontwikkeld!is!in!de! commerciële!dienstverlening!(4,0)!en!de!industrie!(3,8).!In!de!nietWcommerciële! dienstverlening!is!een!significante!afname!te!zien!in!2015!naar!een!gemiddelde! score!van!3,7.!! Ook!qua!grootte!van!de!organisatie!zijn!er!significante!verschillen!op!te!merken! als!het!gaat!om!talentontwikkeling.!Ook!op!deze!pijler!scoren!de!kleine! organisaties!(4,0)!hoger!dan!de!grote!organisaties!(3,8).! Ten!opzichte!van!2013!en!2014!is!de!gemiddelde!score!van!talentontwikkeling! in!2015!gelijk!gebleven.!De!sectoren!industrie!en!commerciële!dienstverlening! laten!een!geleidelijke!toename!zien,!de!nietWcommerciële!dienstverlening!is!de! enige!sector!waar!de!score!is!gedaald.!!

FIGUUR!15.!Pijler!4:!Talentontwikkeling!naar!sector!en!jaar!

Talentontwikkeling( 5! 4! 3!

3,6!

3,7!

3,8!

3,8!

3,9!

4,0!

3,7!

4,0!

3,7!

2! 1! 0! Industrie!


2014!


2015!

!

!

29!

&

“Talentmanagement*bij*Brightlands*gaat* over*het*aantrekken*en*ontwikkelen*van* talent*en*over*het*aanbieden*van*banen*die* onderscheidend*zijn*op*kennis.” Brightlands,Chemelot,Campus,biedt,een,aantrekkelijke,mix,van,organisaties, en,opleidingen,variërend,van,multinationals,tot,start9ups,en,MKB,,van,MBO, tot,Universiteit.,Bovendien,biedt,Brightlands,Chemelot,Campus, kennisinstellingen,waar,onderzoekers,en,bedrijven,samenwerken,aan, revolutionaire,doorbraken.,Talenten,vanuit,de,hele,wereld,kunnen,een, werkplek,vinden,die,bij,hen,past,,niet,alleen,wat,functie,betreft,,maar,ook, wat,organisatiedoelstelling,en,9cultuur,betreft.,Brightlands,Chemelot, Campus,biedt,talenten,die,de,ambitie,hebben,om,zich,verder,te,willen, ontwikkelen,,de,daarvoor,benodigde,ingrediënten.

Ellen%van%Beek% Strategic%HR%&%Change% management% Brightlands%Chemelot%Campus%

!

30!

2.4.1&Aspecten&van&talentontwikkeling& De!belangrijkste!oorzaak!van!de!vrij!hoge!score!op!talentontwikkeling!is!de!hoge! gemiddelde!score!(3,9)!voor!de!uitdagingen!die!medewerkers!in!hun!werk!worden! geboden.!Het!belang!van!uitdagende!functies!met!voldoende!afwisseling!en! verantwoordelijkheid!wordt!daarmee!onder!de!Limburgse!werkgevers!breed! onderkend.!Wel!zijn!er!kleine!sectorale!verschillen!in!de!geboden!uitdaging!op!het!werk! (zie!figuur!16).!De!commerciële!dienstverlening!gaat!met!een!gemiddelde!score!van!4,0! voorop,!op!de!voet!gevolgd!door!de!industrie!en!de!nietWcommerciële!dienstverlening! met!elk!een!gemiddelde!score!van!3,9.!! FIGUUR!16.!Uitdaging!op!het!werk!naar!sector!en!jaar!

Uitdaging( 5! 4! 3!

3,8!

3,9!

4,0!

4,0!

4,1!

3,9!

2! 1! 0! Industrie!



2015!

! Talentontwikkeling!staat!centraal!als!het!gaat!om!employability.!Dit!jaar!zijn!een!tweetal! vragen!over!de!term!employability!aan!de!werkgevers!gesteld.!Het!blijkt!dat!er!nog!veel! onduidelijkheid!bestaat!over!de!term!employability.!Met!een!score!van!3,1!geven! organisaties!aan!dat!er!nog!redelijk!wat!onduidelijkheid!bestaat!over!de!term.!Daarnaast! is!er!ook!gevraagd!wat!er!volgens!de!organisaties!onder!employability!verstaan!wordt.!!

!

31!

FIGUUR!17.!Woordwolk!betekenis!employability!

! De!woordwolk!laat!zien!dat!de!respondenten!bij!het!woord!employability!voornamelijk! denken!aan!duurzame!inzetbaarheid!zowel!intern!als!extern!waarbij!het!werk!voor! zowel!de!werknemer!als!werkgever!leidt!tot!maximaal!rendement.!Ook!definiëren!de! bedrijven!duurzame!inzetbaarheid!als!een!leven!lang!leren,!behouden!en!krijgen!van! werk!en!het!inzetten!van!de!juiste!persoon!op!de!juiste!plek.!Het!Lectoraat!Employability! van!Zuyd!Hogeschool!gebruikt!de!definitie!van!Van!der!Heijden!(2011):!“Employability! gaat!om!het!vermogen!van!de!medewerker!om!goed!te!functioneren!in!een!functie,!om! vooruitgang!te!boeken!binnen!de!loopbaan!en!(ander)!werk!te!vinden!indien! noodzakelijk.”8!Bij!employability!is!persoonlijke!ontwikkeling!van!groot!belang!om!goed! te!kunnen!functioneren!en!vooruitgang!te!kunnen!boeken!binnen!de!loopbaan.!! De!gemiddelde!score!voor!‘persoonlijke!ontwikkeling’!laat!een!beeld!zien!dat! vergelijkbaar!is!met!dat!voor!'uitdaging!op!het!werk'.!De!indicator!'persoonlijke! ontwikkeling'!heeft!betrekking!op!het!leren!en!verbeteren!van!vaardigheden,!maar!ook! op!het!leren!en!verbeteren!als!persoon.!Met!een!gemiddelde!score!van!3,7!is!het! gemiddelde!in!2015!gelijk!gebleven!aan!het!gemiddelde!in!2014.!Figuur!18!toont!in!2015! een!stijging!voor!de!sectoren!industrie!en!commerciële!dienstverlening!en!een!afname! voor!de!nietWcommerciële!dienstverlening!ten!opzichte!van!2014.!Uit!deze!resultaten! blijkt!dat!persoonlijke!ontwikkeling!in!de!industrie!en!commerciële!dienstverlening!als! een!steeds!belangrijker!onderdeel!van!talentontwikkeling!wordt!gezien.!!! !

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

8!Van!der!Heijden,!B.!I.!J.!M.!(2011).!'Als(het(getij(verloopt,(verzet(men(de(bakens'.!Radboud!University!Nijmegen.

!

! 32!

FIGUUR!18.!Persoonlijke!ontwikkeling!naar!sector!en!jaar!

Persoonlijke(ontwikkeling( 5! 4! 3,6!

3!

3,7!

3,7!

3,9!

3,8!

3,5!

2! 1! 0! Industrie!



2015!

!

2.5$Pijler$5:$Investeren$in$kennisbasis$ Bij!de!vorige!pijler,!talentontwikkeling,!werd!besproken!hoe!medewerkers!hun!talenten! kunnen!ontwikkelen!door!hen!meer!verantwoordelijkheid!te!geven.!Bij!het!investeren!in! de!kennisbasis!van!de!organisatie!gaat!het!vooral!om!de!bereidheid(om(te(investeren!in! de!kennisontwikkeling!van!de!medewerkers.!Het!kennisbeleid!van!een!organisatie! weerspiegelt!investeringen!in!de!kennisbasis!van!haar!medewerkers.!De!investeringen! van!organisaties!in!hun!kennisbasis!weerspiegelen!het!toenemende!kennisintensieve! karakter!van!hun!productieprocessen.9!Daarbij!worden!in!de!SIML!onder!meer!de! volgende!indicatoren!in!kaart!gebracht:!! • •

trainingW!en!opleidingsmogelijkheden;! loopbaanbeleid.!

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! 9!Volberda,!H.!W.,!van!den!Bosch,!F.!A.!J.!&!Janzen,!J.!J.!P.!(2007).!Slim(managen(innovatief(organiseren.!Erasmus!Research!

Institute!of!Management!(ERIM),!Rotterdam.!

!

33!

!

“Blije'medewerkers'maken'tevreden'klanten.”

Wij$investeren$veel$in$onze$medewerkers,$wij$hebben$bijvoorbeeld$ afgelopen$jaar$een$gedragsprogramma$voor$medewerkers$aangeboden.$Dus$ wat$is$het$gewenste$gedrag$als$het$gaat$om$het$realiseren$van$de$ bedrijfsambitie$en$dit$op$individueel$niveau$naar$de$medewerker$vertaald.$ Verder$hebben$we$geïnvesteerd$in$een$programma$voor$de$medewerker$ waarin$ze$kunnen$uitzoeken$wat$ze$leuk$vinden,$waar$ze$goed$in$zijn$en$of$ ze$op$de$juiste$plek$zitten.$Wij$maken$de$medewerker$belangrijk$en$bieden$ ondersteuning$in$de$ontwikkeling$van$de$medewerker,$maar$maken$ook$ duidelijk$wat$de$organisatie$van$de$medewerker$verwacht.$Dit$is$een$ belangrijke$pijler$voor$succes.

Cynthia(Tulp( Marketing,(sales(&( communicatie(manager( Obvion

!

34!

FIGUUR!19.!Pijler!5:!Investeren!in!kennisbasis!naar!sector!en!jaar!

Investeren(in(kennisbasis( 5! 4! 3!

3,2!

3,3!

3,4!

3,4!

3,4!

3,4!

3,6!

3,4!

3,6!

2! 1! 0! Industrie!


2014!


2015!

! Resultaten:( •

•

•

•

•

Limburgse!werkgevers!scoren!gemiddeld!3,4!voor!het!investeren!in!hun! kennisbasis.!Met!deze!score!neemt!deze!pijler!een!middenpositie!in!ten!opzichte! van!de!andere!pijlers.!! Van!de!organisaties!geeft!13%!aan!veel!te!investeren!in!de!kennisbasis!van!hun! organisatie!(gemiddelde!score!van!4,0!of!hoger).!Daar!staat!tegenover!dat!18%! van!de!organisaties!aangeeft!lager!dan!3!te!scoren!op!het!investeren!in!de! kennisbasis!van!hun!organisatie.! Figuur!19!laat!zien!dat!de!nietWcommerciële!dienstverlening!het!meest!investeert! in!kennisbasis!met!een!gemiddelde!score!van!3,6.!De!industrie!en!commerciële! dienstverlening!scoren!beide!gemiddeld!3,4.!! Investeren!in!kennisbasis!is!de!enige!pijler!die!op!regioniveau!verschillen!laat! zien.!Regio!Zuid!scoort!hier!het!hoogst!met!3,5,!de!regio’s!Noord!en!Midden! scoren!hier!3,4.!! De!commerciële!dienstverlening!is!over!de!jaren!vrij!constant!gebleken!in!het! investeren!in!hun!kennisbasis.!De!industrie!stijgt!geleidelijk!door!met!ongeveer! een!tiende!per!jaar.!De!nietWcommerciële!dienstverlening!heeft!zich,!na!een!dip!in! het!investeren!in!hun!kennisbasis!vorig!jaar,!dit!jaar!weer!herpakt.!!

2.5.1&Verschillende&manieren&om&te&investeren&in&kennisbasis& Als!we!kijken!naar!de!verschillende!manieren!waarop!organisaties!kunnen!investeren!in! hun!kennisbasis!dan!vallen!enkele!zaken!op.!! Veel!Limburgse!werkgevers!geven!aan!dat!hun!medewerkers!grondig!worden!getraind! in!het!gebruik!van!nieuwe!apparatuur,!software!of!procedures.!Voornamelijk!in!de! industrie!(3,6)!worden!medewerkers!hierin!getraind.!De!nietWcommerciële! dienstverlening!scoort!het!laagst!op!deze!indicator!(3,4)!en!de!commerciële! dienstverlening!neemt!een!middenpositie!in!met!een!gemiddelde!score!van!3,5.!!

!

35!

Maar!liefst!87%!van!de!werkgevers!beoordeelt!de!mate!waarin!zij!dergelijke!trainingen! aanbieden!aan!hun!medewerkers!als!gemiddeld!tot!zeer!sterk.!Slechts!13%!!van!de! werkgevers!geeft!aan!dat!het!aanbod!van!trainingen!op!het!gebied!van!nieuwe! apparatuur,!software!of!procedures!zwak!is.!! De!indicator!die!aangeeft!dat!de!werknemers!in!de!organisatie!sterk!aangemoedigd! worden!om!hun!vaardigheden!verder!te!ontwikkelen!scoort!het!hoogst!binnen!deze! pijler.!De!gemiddelde!score!ligt!op!4,0,!waarbij!maar!liefst!95%!van!de!organisaties! beoordeelt!dat!de!mate!waarin!zij!medewerkers!aanmoedigen!gemiddeld!tot!sterk!is.! Van!deze!95%!beoordeelt!22%!zichzelf!met!een!score!van!5!en!geeft!daarmee!aan!te! excelleren!op!deze!indicator.!! FIGUUR!20.!Beschikking!over!een!individueel!opleidingsbudget!naar!sector!!

Individueel(opleidingsbudget( 5! 4! 3!

4,0!

4,1!

4,0!

Industrie!



2! 1! 0!

2015!

! Ook!bij!de!indicator!of!er!beschikking!is!over!een!individueel!opleidingsbudget!voor!de! medewerkers!is!niet!een!significant!verschil!tussen!de!sectoren!zichtbaar!(zie!figuur!20).! De!commerciële!dienstverlening!scoort!het!hoogst!met!4,1,!gevolgd!door!de!industrie!en! de!commerciële!dienstverlening!(4,0).!

2.6$Pijler$6:$Duurzame$inzetbaarheid$ Door!de!vergrijzing!van!de!Nederlandse!bevolking!wordt!het!steeds!belangrijker!dat! medewerkers!goed!inzetbaar!blijven.!Dit!geldt!temeer!voor!Limburg,!dat!kampt!met!een! sterk!vergrijzende!beroepsbevolking,!versterkt!door!het!vertrek!van!veel!jongeren.!Dit! vereist!dat!bedrijven!voldoende!aandacht!hebben!voor!het!op!peil!houden!van!de! inzetbaarheid!van!hun!ouder!wordend!personeel.!Naast!het!upWtoWdate!houden!van!de! kennis!en!vaardigheden!van!hun!medewerkers!betekent!dit!ook!dat!organisaties!hun! oudere!personeel!voldoende!kansen!moeten!geven!en!moeten!stimuleren!om!ook!werk! te!kunnen!verrichten!dat!geen!deel!uitmaakt!van!hun!huidige!takenpakket.10!Dit!maakt!

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

10!Van!Vuuren,!T.,!Caniëls,!C.!J.!M.,!&!Semeijn,!J.!H.!(2011).!Duurzame!inzetbaarheid!en!een!leven!lang!leren.!Gedrag(en(

organisatie,!24(4),!356W373.!

!

36!

medewerkers!niet!alleen!breder!inzetbaar,!maar!vergroot!ook!hun! ontwikkelingsmogelijkheden.!Talentontwikkeling!is!de!motor!van!de!huidige! kenniseconomie!en!op!alle!niveaus!onmisbaar!voor!de!hedendaagse!medewerker,! ongeacht!leeftijd.11!In!de!SIML!wordt!duurzame!inzetbaarheid!voor!60Wplussers!–!in! aanvulling!op!de!aandacht!voor!talentontwikkeling!en!de!investering!in!de!kennisbasis! van!de!medewerkers!–!in!kaart!gebracht.!! FIGUUR!21.!Pijler!6:!Duurzame!inzetbaarheid!van!60Wplussers!naar!sector!en!jaar!

Duurzame(inzetbaarheid( 5! 4! 3!

3,5!

3,4!

3,3!

3,3!

3,3!

3,3!

3,3!

3,3!

3,2!

2! 1! 0! Industrie!


2014!


2015!

! Resultaten:( •

•

•

•

•

De!aandacht!voor!duurzame!inzetbaarheid!van!medewerkers!ouder!dan!60!jaar! is!in!vergelijking!tot!de!andere!pijlers!gemiddeld,!met!een!score!van!3,2.!Hierin!is! een!kleine!afname!op!te!merken!ten!opzichte!van!2013!en!2014!waar!de! gemiddelde!score!3,3!was.!! De!minimumscore!voor!deze!pijler!is!1,8!en!de!maximum!score!is!5.!Er!zijn!dus! organisaties!die!beoordelen!dat!zij!excelleren!op!deze!pijler.!Van!de!werkgevers! geeft!4%!aan!sterk!te!zijn!in!duurzame!inzetbaarheid!(gemiddeld!4,0!of!hoger).! Slechts!een!klein!deel!van!de!werkgevers,!18%,!geeft!aan!dat!men!niet!genoeg! aandacht!besteedt!aan!de!inzetbaarheid!van!oudere!medewerkers!(een!score! lager!dan!3.0).!! De!kleine!organisaties!(3,4)!scoren!beter!op!de!pijler!'duurzame!inzetbaarheid'! dan!de!grote!organisaties!(3,2).!Ook!bij!deze!pijler!nemen!de!scores!af!naarmate! de!organisatie!groter!wordt.!! Opmerkelijk!is!dat!de!pijler!duurzame!inzetbaarheid!al!gedurende!drie!jaar!een! afname!laat!zien,!terwijl!dit!een!onderwerp!is!waar!veel!beleidsaandacht!aan! wordt!besteed.!! De!sectorale!verschillen!die!figuur!21!toont,!blijken!niet!statistisch!significant!te! zijn.!

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! 11!Stoffers,!J.!M.!M.!&!Van!der!Heijden,!B.!I.!J.!M.!(2014).!Participatie!van!oudere!werknemers!in!innovatie.!Tijdschrift(voor( Ontwikkeling(in(Organisaties,(4(2),!52W57.! !

37!

&

“Werknemers)zijn)in) eerste)instantie)zelf) verantwoordelijk)voor) hun)eigen)duurzame) inzetbaarheid.”

Werknemers(zijn(als(eerste(verantwoordelijk(als(het(gaat(om(duurzame( inzetbaarheid.(AZL(heeft(beleid(op(duurzame(inzetbaarheid(en(biedt(veel( instrumenten,(op(het(moment(wordt(hier(nog(te(weinig(gebruik(van( gemaakt.(Het(is(echter(belangrijk(dat(medewerkers(zich(blijven( ontwikkelen(ook(in(lijn(met(de(doelstellingen(van(AZL.(Werkzaamheden( waren(tot(dusver(vooral(gericht(op(service(en(klantgerichtheid,(nu(en(in(de( toekomst(ook(op(operational'excellence.(Deze(focus(vergt(dat(de(huidige( werknemer(zich(andere(competenties(eigen(dient(te(maken.(

Judith'Kochen' HR'manager' AZL

!

38!

2.6.1.&Indicatoren&van&duurzame&inzetbaarheid& Als!men!Limburgse!werkgevers!vraagt!of!hun!oudere!werknemers!duurzaam!inzetbaar! zijn,!dan!geeft!het!overgrote!deel!(93%)!aan!dat!dit!het!geval!is.!Deze!vraag!als! onderdeel!van!de!pijler!duurzame!inzetbaarheid!scoort!dan!ook!gemiddeld!3,6.!Deze! goede!inzetbaarheid!wordt!voornamelijk!bewerkstelligd!door!de!functieWinhoud!van!de! oudere!medewerkers!af!te!stemmen!op!eventuele!fysieke!of!mentale!beperkingen!(3,5).! Ook!worden!veel!oudere!medewerkers!ingezet!op!functies!waarvoor!hun!ervaring! belangrijk!is!(3,4).!! Een!opvallend!punt!is!echter!de!relatief!lage!score!(2,6)!voor!de!vraag!die!aangeeft!of! oudere!medewerkers!regelmatig!van!werkzaamheden!wisselen.!Maar!liefst!48%!van!de! organisaties!geeft!aan!dat!oudere!medewerkers!niet!of!nauwelijks!regelmatig!van! werkzaamheden!wisselen.!Daarmee!lijkt!de!interne!mobiliteit!van!oudere!medewerkers! in!Limburgse!organisaties!dus!aan!de!lage!kant!en!verdient!deze!derhalve!meer! aandacht.!!

!

39!

3.&Relatie&tussen&sociale&innovatie&en&organisatieprestaties& Onderzoek!van!de!INSCOPE!ConcurrentieW!en!Innovatiemonitor!laat!zien!dat!maar!liefst! 75%!van!het!innovatiesucces!van!het!Nederlandse!bedrijfsleven!toe!te!schrijven!is!aan! sociale!innovaties.12!Dit!geeft!ook!aan!dat!sociale!innovaties!cruciaal!zijn!voor!de! concurrentiekracht!en!prestaties!van!bedrijven.!Hieraan!gerelateerd!kijken!we!in!deze! SIML!of!een!groter!sociaal!innovatievermogen!inderdaad!samengaat!met!betere! prestaties.!Daarbij!wordt!gekeken!naar!vier!complementaire!prestatieWindicatoren:! omzetgroei;!het!ontwikkelen!van!nieuwe!producten!en!diensten;!duurzaamheid;!en! ziekteverzuim.!!

3.1$Omzetgroei$ Allereerst!is!de!respondenten!gevraagd!naar!de!omzetgroei!van!hun!organisatie!in!2014! in!vergelijking!met!die!van!branchegenoten.!Met!een!gemiddelde!van!3,1!bestempelen! Limburgse!werkgevers!de!omzetgroei!van!hun!eigen!organisaties!als!iets!hoger!dan! gemiddeld!(gemeten!op!een!5Wpuntsschaal).!Dit!is!echter!wel!lager!dan!in!de!SIML!2014! toen!de!werkgevers!dezelfde!vraag!met!3,3!beoordeelden.! Bijna!een!derde!deel!(29%)!van!de!werkgevers!geeft!aan!dat!hun!omzetgroei!in!2014! lager!was!vergeleken!met!andere!organisaties!in!hun!branche.!! Net!als!eerdere!jaren!is!het!sociale!innovatievermogen!van!Limburgse!organisaties!ook! dit!jaar!duidelijk!gerelateerd!aan!de!omzetgroei!(zie!figuur!22).!Deze!positieve!correlatie! betekent!dat!organisaties!die!een!groter!sociaal!innovatievermogen!hebben,!nu!een! hogere!omzetgroei!rapporteerden!dan!gemiddeld!over!2014.!! De!relatie!tussen!sociale!innovatie!en!omzetgroei!was!ook!in!2013!positief,!in!2014!is! deze!relatie!echter!sterker!dan!in!2013.!! FIGUUR!22.!De!relatie!tussen!sociale!innovatie!en!omzetgroei!

5!

Omzetgroei(

4!

3!

2!

1! 1"

2"

3"

4"

Sociale(innovatievermogen(

5"

!

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! 12!Volberda,!H.!&!Bosma,!M.!(2011).!Innovatie(3.0,(Slimmer(managen,(organiseren(en(werken.!Amsterdam:!Mediawerf! Uitgevers.! !

40!

Ook!alle!pijlers!vertonen!dit!jaar!een!positieve!relatie!met!omzetgroei!W!in!tegenstelling! tot!SIML!2014!waarin!interne!veranderingssnelheid!en!het!investeren!in!kennisbasis! niet!positief!gerelateerd!waren!aan!de!omzetgroei!van!de!organisaties.!! Het!zijn!vooral!de!kleine!organisaties!die!hun!omzetgroei!in!vergelijking!met!anderen! laag!inschatten!(2,8),!terwijl!de!middelgrote!organisaties!hier!optimistischer!over!zijn! (3,4).!De!grote!organisaties!nemen!met!een!score!van!3,1!een!middenpositie!in.!

3.2$Nieuwe$producten$en$diensten$ Om!te!kunnen!beoordelen!of!het!sociale!innovatievermogen!ook!leidt!tot!het!genereren! van!nieuwe!producten!en!diensten!is!aan!de!respondenten!gevraagd!hoeveel!nieuwe! producten!of!diensten!hun!organisaties!in!2014!op!de!markt!hebben!gebracht.!Daarbij!is! er!een!indeling!gemaakt!in:! ! ! ! ! ! !

0!nieuwe!producten!of!diensten;! 1!nieuw!product!of!dienst;! 1W5!nieuwe!producten!of!diensten;! 6W10!nieuwe!producten!of!diensten;! 11W20!nieuwe!producten!of!diensten;! meer!dan!20!nieuwe!producten!of!diensten.!

Bijna!de!helft!(43%)!van!de!organisaties!heeft!in!2014!1W5!nieuwe!producten!of!diensten! op!de!markt!gebracht,!8%!van!de!bedrijven!wist!zelfs!meer!dan!11!nieuwe!producten!of! diensten!op!de!markt!te!brengen.!In!totaal!heeft!18%!van!de!bedrijven!geen!nieuwe! producten!of!diensten!op!de!markt!gebracht!en!heeft!20%!van!de!bedrijven!1!nieuw! product!of!dienst!op!de!markt!gebracht.!Het!aantal!bedrijven!dat!geen!nieuwe!producten! of!diensten!heeft!geïntroduceerd!(18%),!is!gedaald!ten!opzichte!van!vorig!jaar!(23%).! In!de!regio!Noord!worden!gemiddeld!de!meeste!nieuwe!producten!en!diensten!op!de! markt!gebracht!(15,5).!In!de!regio!Zuid!is!dit!aanzienlijk!minder!(5)!en!de!regio!Midden! neemt!een!middenpositie!in!met!9!nieuwe!producten!of!diensten!per!jaar.!! Daarnaast!brengt!de!industrie!veruit!de!meeste!nieuwe!producten!en!diensten!op!de! markt!(17).!De!commerciële!en!nietWcommerciële!dienstverlening!introduceren!jaarlijks! aanzienlijk!minder!nieuwe!producten!en!diensten!(5!&!3).! Verder!neemt!het!aantal!nieuw!uitgebrachte!producten!en!diensten!toe!naarmate!ook!de! organisatiegrootte!toeneemt.!Zo!komen!grote!organisaties!jaarlijks!gemiddeld!met!17! nieuwe!producten!en!diensten,!en!de!middelgrote!bedrijven!met!6!en!de!kleine! bedrijven!met!2.!!

!

41!

!!

“Wij%zetten%mensen% in%hun%sterkte,%in% plaats%van%hun% zwakte%proberen%te% corrigeren.” Erik%Joosten% CEO%.%Arion

Waar$we$op$sturen$is$dromen$waarmaken.$Wij$proberen$echt$naar$ de$mens$te$kijken,$wat$die$wil$en$wat$die$kan.$Dus$de$optimale$9it$ proberen$te$bereiken$tussen$werkplek$en$persoon.$Door$hierop$te$ sturen$proberen$wij$een$‘smile’$bij$onze$medewerkers$op$het$gezicht$ te$toveren.$Hoe$meer$mensen$goed$in$hun$vel$zitten,$hoe$beter$het$ met$ons$bedrijf$gaat.

!

42!

FIGUUR!23.!De!relatie!tussen!sociale!innovatie!en!nieuwe!producten!en!diensten!

Nieuwe(producten(en(diensten(

10! 8! 6! 4! 2! 0! 1"

2"

3"

4"

5"

Sociale(Innovatievermogen(

! Figuur!23!laat!zien!dat!er!een!positief!verband!is!tussen!het!sociaal!innovatievermogen! van!de!organisatie!en!het!aantal!nieuwe!producten!en/of!diensten.!Dit!betekent!dat! organisaties!met!een!groter!sociaal!innovatievermogen!meer!nieuwe!producten!en/of! diensten!ontwikkelen!en!op!de!markt!introduceren.!Dit!is!in!zowel!2013!als!2014!het! geval,!in!2014!blijkt!deze!relatie!echter!sterker!dan!in!2013.!!

3.3$Duurzaamheid$ Aan!de!respondenten!is!ook!gevraagd!of!hun!organisatie!wordt!gezien!als!een!koploper! op!het!gebied!van!duurzaamheid.!De!gemiddelde!score!voor!deze!indicator!is!2,9!evenals! eerdere!jaren.!Daarmee!bestempelen!Limburgse!ondernemers!hun!prestaties!op!het! terrein!van!duurzaamheid!wederom!als!matig!tot!voldoende.!! Meer!dan!een!kwart!(27%)!van!de!organisaties!beschouwt!zich!als!koploper!op!het! gebied!van!duurzaamheid!(score!van!4,0!of!hoger).!!

!

43!

FIGUUR!24.!De!relatie!tussen!sociale!innovatie!en!duurzaamheid!

Duurzaamheid(

5!

4!

3!

2!

1! 1"

2"

3"

4"

5"

Sociale(innovatievermogen(

!

Net!als!de!omzetgroei,!zijn!ook!de!prestaties!op!het!gebied!van!duurzaamheid!positief! gerelateerd!aan!het!sociale!innovatievermogen!van!de!organisatie!(zie!figuur!24).! Naarmate!organisaties!hoger!scoren!op!de!verschillende!pijlers!van!sociale!innovatie!is! de!kans!groter!dat!ze!zich!ook!zien!als!koploper!op!het!gebied!van!duurzaamheid.!Deze! positieve!relatie!geldt!echter!alleen!voor!de!pijlers!'strategische!oriëntatie!op!sociale! innovatie'!en!'interne!verandersnelheid'.!Voor!de!overige!pijlers!is!de!relatie!licht! negatief.!! Zowel!voor!2013!als!2014!is!de!relatie!tussen!sociale!innovatie!en!duurzaamheid! positief,!in!2014!is!deze!relatie!echter!sterker!dan!in!2013.!!

3.4$Ziekteverzuim$ Tot!slot!is!ook!de!respondenten!gevraagd!naar!het!ziekteverzuim!binnen!hun! organisatie.!Het!gemiddelde!ziekteverzuim!bij!Limburgse!organisaties!bedraagt!in!2014! ca.!3,8%.!Daarmee!is!het!0,2%!hoger!dan!het!gemiddelde!ziekteverzuim!in!2013!en!exact! gelijk!aan!het!gemiddelde!ziekteverzuim!van!Nederland!in!2014.13!Ongeveer!12%!van!de! organisaties!heeft!een!ziekteverzuim!van!1%!of!lager.!!

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

13!CBS!(2015).!Ziekteverzuim(op(laagste(punt(sinds(1996.!Via:!http://www.cbs.nl!Geraadpleegd!op:!16W12W2015.

!

! 44!

FIGUUR!25.!De!relatie!tussen!sociale!innovatie!en!ziekteverzuim!

Ziekteverzuim(in(%(

10! 8! 6! 4! 2! 0! 1"

2"

3"

4"

5"

Sociale(Innovatievermogen(

! In!figuur!25!is!zichtbaar!dat!organisaties!met!een!groter!sociaal!innovatievermogen!een! lager!ziekteverzuim!blijken!te!hebben.!Deze!relatie!is!significant!voor!het!totale!sociale! innovatievermogen,!alsook!voor!vijf!van!de!zes!pijlers:!interne!verandersnelheid;! zelforganiserend!vermogen;!talentontwikkeling;!investeren!in!kennisbasis;!en!duurzame! inzetbaarheid.!Organisaties!met!hoge!scores!op!deze!vijf!pijlers!hebben!minder! ziekteverzuim.!Alleen!de!strategische!oriëntatie!op!sociale!innovatie!laat!een!andere! relatie!met!ziekteverzuim!zien.!Wanneer!de!strategische!oriëntatie!op!sociale!innovatie! hoger!is,!stijgt!ook!het!ziekteverzuim.!! Verder!is!opvallend!dat!de!organisaties!in!het!zuiden!(3,6%)!van!de!provincie!een!lager! ziekteverzuim!hebben!dan!de!organisaties!in!het!midden!en!noorden!van!de!provincie! (4%).!Ook!valt!op!dat!het!ziekteverzuim!oploopt!naarmate!de!organisaties!groter! worden.!De!kleine!organisaties!hebben!een!gemiddeld!ziekteverzuimpercentage!van! 2,9%,!de!middelgrote!organisaties!hebben!een!gemiddeld!ziekteverzuimpercentage!van! 3,3%!en!de!grote!organisaties!van!4,9%.!Verder!blijkt!dat!de!nietWcommerciële! dienstverlening!een!bijna!dubbel!zo!hoog!ziekteverzuimpercentage!heeft!met!6,1%!als! de!industrie!(3,2%)!en!de!commerciële!dienstverlening!(3,3%).! Tussen!2013!en!2014!zijn!geen!significante!verschillen!te!zien!als!het!gaat!om!de!relatie! tussen!sociale!innovatie!en!ziekteverzuim.!!

!

45!

&

Sociale(innovatie(in(bedrijven( moet(worden(afgedwongen( door(mensen.(Met(de(komende( en(al(bestaande(schaarste(heeft( de(nieuwe(generatie(meer( zeggenschap(en(heeft(daarmee( de(mogelijkheid(om(sociale( innovatie(af(te(dwingen.(De( volgende(generaties(hebben( hele(andere(behoeften(en(wij( zullen(ook(als(HR(daar(veel( sneller(op(in(moeten(spelen,( dat(bedoel(ik(ook(met( duurzame(inzetbaarheid.

“Er$komen$nu$generaties$aan$die$andere$dingen$ van$ons$bedrijf$verlangen,$als$wij$die$mensen$ binnen$willen$halen,$dan$moeten$wij$wel$ innoveren.” Jeroen&Kluytmans& Employability&manager& DSM

!

46!

4.&Nader&uitgelicht&/&Verdieping& Naast!het!algemene!beeld!van!het!sociale!innovatievermogen!van!Limburgse! werkgevers!en!het!verschil!tussen!sectoren,!waarover!in!het!vorige!hoofdstuk! systematisch!is!gerapporteerd,!zijn!er!nog!een!aantal!bijkomende!analyses!uitgevoerd! over!mogelijke!verschillen!in!sociaal!innovatievermogen!naar!organisatiegrootte!en! regio.!!

4.1$Sociaal$innovatievermogen$naar$organisatiegrootte$ Uit!de!wetenschappelijke!literatuur!blijkt!dat!de!omvang!van!organisaties!een!van!de! factoren!is!die!van!invloed!zijn!op!(technologische)!innovatie.14!Zie!bijvoorbeeld:!Geldt! dat!ook!voor!het!sociale!innovatievermogen?!Om!deze!vraag!te!beantwoorden!is! onderscheid!gemaakt!tussen:! • • •

kleine!organisaties!(11W50!medewerkers)!(29%),! middelgrote!organisaties!(50!tot!250!medewerkers)!(34%),! grote!organisaties!(meer!dan!250!medewerkers)!(37%).!

FIGUUR!26.!Overzicht!sociale!innovatie!pijlers!naar!organisatiegrootte! 5! 4! 3! 2! 1! 0!

Kleine!organisaties!

Middelgrote!organisaties!

Grote!organisaties!

!

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! 14!Damanpour,!F.!(1992).!Organizational!size!and!innovation.!Organization(studies,!13(3),!375W402;!!

CamisonWZornoza,!C.!et(al.!(2004).!A!metaWanalysis!of!innovation!and!organizational!size.!Organization(Studies,(25,!331W 361.!

!

47!

Organisatiegrootte(en(pijlers(van(sociaal(innovatievermogen( •

•

Uit!figuur!26!blijkt!dat!de!organisatiegrootte!bij!een!aantal!pijlers!een!rol!speelt.! Kleine!organisaties!scoren!significant!hoger!op!interne!verandersnelheid,! zelforganiserend!vermogen,!talentontwikkeling!en!duurzame!inzetbaarheid.!De! grote!organisaties!scoren!beter!op!het!investeren!in!kennisbasis.!Het!verschil! tussen!middelgrote!en!grote!organisaties!is!daarentegen!niet!significant.!! De!indicator!'flexibel!organiseren!van!arbeid'!is!gemeten!aan!de!hand!van!de! mogelijkheden!voor!werknemers!om!thuis!te!werken,!hun!werkrooster!zelf!te! bepalen,!gebruik!te!maken!van!flexibele!werktijden!of!flexibele!contracten.!Er!is! een!grote!toename!te!zien!in!2015!ten!opzichte!van!2014,!waarbij!de!industrie! eruit!springt!met!een!gemiddelde!toename!van!1,8!punten!ten!opzichte!van!de! commerciële!(1,3)!en!de!nietWcommerciële!dienstverlening!(1,5),!die!ook!beide! een!aanzienlijke!toename!in!het!gebruik!van!bijvoorbeeld!flexibele!contracten! laten!zien.!

4.2$Verschillen$tussen$regio’s$ Ook!de!regio!waarin!een!organisatie!actief!is,!wordt!in!de!literatuur!gezien!al!een!factor! die!van!invloed!is!op!innovatie.15!Daarom!onderscheiden!we!drie!regio’s:! • • •

ZuidWLimburg!(postcodecijfers!>!6120),!! MiddenWLimburg!(postcodecijfers!6040!–!6120),! NoordWLimburg!(postcodecijfers!
De!organisaties!uit!ZuidW!en!MiddenWLimburg!scoren!gemiddeld!3,5!voor!het!sociale! innovatievermogen.!Organisaties!uit!NoordWLimburg!scoren!gemiddeld!3,4.!Dit!verschil! is!echter!niet!significant.!Figuur!27!toont!de!regionale!scores!op!alle!zes!pijlers!van! sociale!innovatie.!!

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! 15!Asheim,!B.!&!Gertlet,!M.!(2005).!The!geography!of!innovation!in!Fagerbert!et(al.!(Eds),!The(Oxford(handbook(of( innovation,(Oxford:!Oxford!University!Press.! !

48!

FIGUUR!27.!Overzicht!sociale!innovatie!pijlers!naar!regio! strategische!orientatie! 5! 4! duurzame! inzetbaarheid!

3!

veranderingssnelheid!

2! 1! 0!

investeren!in! kennisbasis!

zelforganisatie!

talentontwikkeling!! Regio!Noord!

Regio!Midden!

Regio!Zuid!

! •

•

•

!

Figuur!27!laat!zien!dat!er!op!het!eerste!oog!kleine!regionale!verschillen!op! diverse!pijlers!zijn.!Bij!interne!veranderingssnelheid,!talentontwikkeling!en! investeren!in!kennisbasis!gaat!het!om!een!significant!verschil.!Bij!interne! veranderingssnelheid!en!investeren!in!kennisbasis!scoren!ZuidWLimburgse! organisaties!significant!hoger!dan!organisaties!uit!de!andere!twee!regio’s.!Op! talentontwikkeling!scoort!de!regio!MiddenWLimburg!significant!hoger!dan!de! twee!andere!regio’s.!! De!top!10%!uit!ZuidWLimburg!scoort!zelfs!4,1!of!hoger!op!de!pijler!'interne! veranderingssnelheid'!en!4,2!of!hoger!op!de!pijler!'investeren!in!kennisbasis'.!De! top!10%!uit!MiddenWLimburg!scoort!op!beide!pijlers!3,5!of!hoger.!In!de!regio! NoordWLimburg!scoort!de!top!10%!3,7!of!hoger!op!beide!pijlers.!! Wellicht!spelen!bij!deze!kleine!verschillen!de!sectorale!structuren!van!de!regio’s! een!rol.!Zo!zijn!er!in!NoordWLimburg!verhoudingsgewijs!weinig!nietWcommerciële! dienstverleners!en!iets!meer!industriële!organisaties!dan!in!de!andere!regio’s.!In! ZuidWLimburg!is!de!commerciële!dienstverlening!juist!relatief!sterk! vertegenwoordigd.!!

49!

$

Frans&Smeets& Founder&&&Ambassador& Maastricht&Instruments&

“We$hebben$een$ander$soort$MKB$nodig.” Veel$MKB$sluit$niet$aan$bij$de$beoogde$ontwikkelingen$van$de$ Limburgse$kenniseconomie.$Van$de$innovatieve$bedrijven$die$dat$ wel$zouden$kunnen,$zit$een$belangrijk$deel$te$wachten$op$de$ opdrachten$van$de$grote$bedrijven.$Dit$zijn$niet$de$bedrijven$die$op$ zoek$zijn$naar$nieuwe$producten$om$daarmee$zelf$de$eindmarkt$op$ te$zoeken.$De$bedrijven$die$wel$aansluiten,$zijn$vooral$de$kennis$ gedreven$bedrijven$(startBups)$die$ontstaan$op$de$Brightlands$ Campussen.$Om$van$de$kenniseconomie$een$succes$te$maken,$ zullen$we$ons$vooral$moeten$richten$op$het$nieuwe$MKB,$de$ (jonge)$startBups,$die$nieuwe$werkgelegenheid$creëren$en$hoog$ opgeleide$personen$voor$de$regio$kunnen$behouden.$

!

50!

4.3$Middensegment$&$baanpolarisatie$ Door!technologische!ontwikkelingen!en!het!uitbesteden!van!onderdelen!van!het! bedrijfsproces!nemen!banen!en!beroepsgroepen!in!het!middensegment!af.! Dienstverlenend!werk!(zoals!boekhouden,!bewaken!van!processen,!beoordelen!van! producten!en!maken!van!berekeningen)!verschuift!naar!lagelonenlanden.!Direct! klantcontact!wordt!vervangen!door!contact!via!internet.16!! Op!de!arbeidsmarkt!is!sprake!van!baanpolarisatie.!De!werkgelegenheid!en!lonen!groeien! vooral!aan!de!bovenkant!van!de!arbeidsmarkt,!maar!ook!aan!de!onderkant!groeit!de! werkgelegenheid.!Dit!gaat!ten!koste!van!het!middensegment:!daar!daalt!de! werkgelegenheid!en!staan!de!lonen!onder!druk.!Hierdoor!werken!mensen!die!voorheen! in!middenberoepen!werkten,!nu!vaker!in!lagerbetaalde!banen!aan!de!onderkant!van!de! arbeidsmarkt.!Een!belangrijke!verklaring!voor!deze!ontwikkelingen!is!de!opkomst!van! ICT,!omdat!hierdoor!andere!kwalificaties!nodig!zijn.17!(CPB,!Van!der!Berge!&!Ter!Weel,! 2015).!Werken!aan!nieuwe!competenties!en!kwalificaties,!kortom!employability!is! derhalve!belangrijk!voor!de!grootste!groep!van!medewerkers!(=middensegment)!op!de! arbeidsmarkt.!! Daarom!is!in!de!SIML!2015!de!vraag!toegevoegd!of!de!respondenten!herkennen!dat!het! middensegment!in!hun!eigen!organisatie!door!automatisering!en!offshoring!onder!druk! staat.!Deze!vraag!is!geen!onderdeel!van!de!SIML!2015,!maar!is!gesteld!omdat! baanpolarisatie!een!belangrijke!tendens!is!op!de!arbeidsmarkt.!Van!de!respondenten! geeft!31%!aan!deze!tendens!te!herkennen!en!34%!geeft!aan!deze!tendens!niet!of! nauwelijks!te!herkennen.!Dit!betekent!dat!de!Limburgse!organisaties!de!druk!op!het! middensegment!zeker!niet!ontkennen,!maar!dat!het!probleem!zich!op!dit!moment! wellicht!(nog)!niet!duidelijk!manifesteert.!De!grootte!van!de!organisatie!toont!geen! significante!verschillen!en!scoren!allemaal!een!2,9!op!het!herkennen!van!de!tendens!van! baanpolarisatie.!De!regio!Midden!scoort!lager!(2,6)!dan!de!regio’s!Noord!(2,9)!en!Zuid! (3,0).!Daarnaast!geeft!de!industrie!aan!deze!tendens!het!meest!te!zien!in!hun! organisaties!(3,0),!terwijl!de!dienstverlenende!bedrijven!deze!trend!iets!minder! duidelijker!zien!(2,9).!!

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! 16!Wetenschappelijke!Raad!voor!het!Regeringsbeleid,!(2013).!Naar(een(lerende(economie:(Investeren(in(het(

verdienvermogen(van(Nederland.(Den!Haag/Amsterdam:!Amsterdam!University!Press.!! 17!Van!der!Berge,!W.!&!Ter!Weel,!B.!(2015).!Middensegment(onder(druk:(Nieuwe(kansen(door(technologie:(Baanpolarisatie( in(Nederland.(Den!Haag:(Centraal!Planbureau.!!

!

51!

FIGUUR!28.!Middengroep!naar!sector!

Tendens(baanpolarisatie( 5! 4! 3! 2!

3,0!

2,9!

2,9!

Industrie!



1! 0!

2015!

! ! FIGUUR!29.!Middengroep!naar!grootte!van!de!organisatie!

Tendens(baanpolarisatie( 5! 4! 3! 2!

2,9!

2,9!

2,9!

<50!medewerkers!

50W250!medewerkers!

>250!medewerkers!

1! 0! 2015!

! !

!

52!

5.&Conclusies& De!resultaten!van!de!Sociale(Innovatie(Monitor(Limburg(2015!laten!zien!dat!Limburgse! organisaties!op!alle!zes!pijlers!van!sociale!innovatie!meer!dan!voldoende!scoren.!Figuur! 30!geeft!aan!dat!de!score!op!de!meeste!pijlers!op!of!rond!3,4!zit.!Talentontwikkeling! springt!er!met!3,9!duidelijk!uit!en!helpt!het!gemiddelde!totale!sociale! innovatievermogen!op!3,5!uit!te!komen.!Dit!betekent!dat!Limburgse!werkgevers!veel! aandacht!besteden!aan!de!ontwikkeling!van!hun!personeel!en!het!informele!leren!op!de! werkvloer.!Het!versterken!van!de!persoonlijke!ontwikkeling,!waarbij!ingezet!wordt!op! het!bieden!van!uitdagingen!en!het!leren!op!de!werkvloer,!staat!centraal.! FIGUUR!30.!Sociale!innovatie!in!Limburg!in!2015,!per!pijler!en!totaal! 5! 4! 3!

3,4!

3,5!

3,4!

3,9!

3,4!

3,3!

3,5!

2! 1! 0!

! Ook!vorig!jaar!stond!de!aandacht!voor!de!ontwikkeling!van!het!personeel!hoog!in!het! vaandel!van!de!Limburgse!werkgevers.!Toen!scoorden!de!drie!pijlers!die!betrekking! hebben!op!de!ontwikkeling!van!medewerkers!en!de!strategische!agenda!het!hoogst,!met! een!uitschieter!van!talentontwikkeling!naar!3,9!en!een!gemiddelde!van!3,4!op! strategische!oriëntatie!en!zelfontwikkeling.!Hoewel!de!gemiddelde!scores!ten!opzichte! van!vorig!jaar!op!deze!drie!pijlers!gelijk!zijn!gebleven,!heeft!interne! veranderingssnelheid!een!inhaalslag!gemaakt!en!is!gestegen!van!3,2!naar!3,5.! Daarentegen!blijft!de!duurzame!inzetbaarheid!van!de!oudere!medewerkers!bij!de! Limburgse!werkgevers!achter.!Deze!pijler!heeft!de!laagste!score!(3,3)!van!alle!pijlers!van! sociale!innovatie.!Daarmee!vormt!de!mate!waarin!er!rekening!wordt!gehouden!met!de! duurzame!inzetbaarheid!van!de!oudere!medewerkers!het!grootste!obstakel!voor!het!van! de!grond!krijgen!van!het!sociale!innovatiebeleid.!Opvallend!aangezien!duurzame! inzetbaarheid!een!belangrijk!aandachtspunt!in!het!beleid!is!geweest!de!afgelopen!jaren.! Deze!score!komt!vooral!voort!uit!de!lage!gemiddelde!score!(2,6)!die!bedrijven!geven!aan! de!mate!waarin!hun!oudere!medewerkers!regelmatig!van!werkzaamheden!wisselen.!! Strategische!oriëntatie!heeft!samen!met!zelforganisatie!en!investeren!in!kennisbasis!met! een!gemiddelde!score!van!3,4!een!middenpositie.!Hier!zijn!geen!significante!verschillen!

!

53!

ten!opzichte!van!de!resultaten!van!vorig!jaar.!Limburgse!organisaties!hebben!hier!geen! grote!verbeteringen!in!gemaakt.!Uit!de!resultaten!blijkt!dat!de!Limburgse!werkgevers! zich!het!meest!richten!op!het!netwerk!als!het!gaat!om!de!pijler!'strategische!oriëntatie'.! Kijkend!naar!de!pijler!'zelforganisatie'!blijkt!dat!de!Limburgse!organisaties! traditiegetrouw!zijn.!Ook!werken!de!organisaties!aan!openheid.!!Verder!blijkt!bij!de! pijler!'investeren!in!kennisbasis'!dat!organisaties!hun!medewerkers!vooral! aanmoedigen!om!te!werken!aan!hun!vaardigheden!en!dat!medewerkers!voornamelijk! zelf!het!initiatief!nemen!om!trainingen!of!opleidingen!te!volgen.!! Ook!dit!jaar!zijn!er!sectorale!verschillen!in!het!sociale!innovatievermogen.!De!sector! commerciële!dienstverlening!kent!de!hoogste!score!en!de!industrie!de!laagste.!Ook!zijn! er!significante!sectorale!verschillen!op!vijf!van!de!zes!pijlers!(zie!figuur!31).!Alleen!de! pijler!'duurzame!inzetbaarheid'!toont!geen!significante!sectorale!verschillen.!Doordat!de! pensioenleeftijd!verhoogd!is!en!iedereen!langer!door!moet!werken,!wordt!het!voor!alle! organisaties!belangrijker!om!aandacht!te!besteden!aan!de!groep!60Wplussers!in!de! organisatie.!Juist!daarom!is!het!belangrijk!meer!stil!te!staan!bij!de!ogenschijnlijke!daling! in!score!op!de!pijler!duurzame!inzetbaarheid.!Organisaties!in!de!commerciële! dienstverlening!scoren!op!zowel!interne!veranderingssnelheid,!zelforganisatie!en! talentontwikkeling!het!hoogst.!Op!de!pijlers!van!strategische!oriëntatie!en!investeren!in! kennisbasis!laat!de!nietWcommerciële!dienstverlening!de!hoogste!score!zien.! FIGUUR!31.!Sociale!innovatie!naar!pijler!en!sector! strategische"oriënta3e" 5! 4! duurzame" inzetbaarheid"

3!

veranderingssnelheid"

2! 1! 0!

investeren"in" kennisbasis"

zelforganisa3e"

talentontwikkeling"" industrie!

commerciële!dienstverlening!

nietWcommerciële!dienstverlening!

!

!

54!

De!resultaten!laten!zien!dat!organisatiegrootte!nauwelijks!invloed!heeft!op!het!sociale! innovatievermogen.!Over!het!algemeen!zijn!er!geen!significante!verschillen!tussen! middelgrote!en!grote!organisaties.!Die!zijn!er!wel!tussen!grote!en!kleine!organisaties!W! voor!bijna!alle!pijlers.!Zo!scoren!kleine!organisaties!significant!hoger!op!interne! verandersnelheid,!zelforganiserend!vermogen,!talentontwikkeling!en!duurzame! inzetbaarheid.!De!grote!organisaties!scoren!beter!op!het!investeren!in!kennisbasis.! De!regionale!verschillen!zijn!niet!groot.!Voor!een!aantal!pijlers!zijn!significante! verschillen!te!zien.!Op!interne!veranderingssnelheid!en!investeren!in!kennisbasis!scoren! ZuidWLimburgse!organisaties!significant!hoger!dan!organisaties!uit!de!andere!twee! regio’s.!Op!talentontwikkeling!scoort!de!regio!MiddenWLimburg!significant!hoger!dan!de! twee!andere!regio’s.! Een!belangrijke!bevinding!is!dat!organisaties!met!een!groter!sociaal!innovatievermogen! betere!prestaties!laten!zien!op!verschillende!terreinen:! • • • •

omzetgroei;! het!ontwikkelen!van!nieuwe!producten!en!diensten;! duurzaamheid;! ziekteverzuim.!

Ook!in!de!voorgaande!jaren!toonden!de!resultaten!van!de!SIML!dat!organisaties!met!een! groter!sociaal!innovatievermogen!beter!presteren!op!bovenstaande!vier!terreinen.!Dat! dit!nu!al!meerdere!jaren!achtereen!blijkt,!bestendigt!het!karakter!van!deze!positieve! aspecten!van!sociaal!innovatievermogen!en!benadrukt!wederom!dat!sociale!innovatie! cruciaal!is!voor!de!concurrentiekracht!en!prestaties!van!zowel!bedrijven!als!nonW profitorganisaties.!De!monitor!laat!echter!ook!zien!dat!Limburgse!werkgevers!nog! aanzienlijke!sprongen!kunnen!maken!op!sociaal!innovatievermogen.!Met!een! gemiddelde!totaalscore!van!3,5!uit!5!is!er!nog!volop!ruimte!voor!verbetering.!Daarbij! moet!wel!de!kanttekening!gemaakt!worden!dat!de!monitor!zich!baseert!op!het!beeld!dat! de!bedrijven!van!zichzelf!hebben.!!

!

55!

&

Jacco%Kempen% Directeur/eigenaar% Limbourg%&%Partners%

“De$werknemer$heeft$autonomie$ nodig$om$de$creativiteit$tot$bloei$te$ kunnen$laten$komen.” De#eindbestemming,#het#doel#ligt#vast#en#de#vangrails#zijn# links#en#rechts#gezet.#Medewerkers#mogen#zelf#bepalen#of#de# weg#een#keer#linksaf#gaat,#als#ze#dan#maar#weer#uitkomen#bij# het#einddoel.#Men#moet#creatief#zijn#in#het#zoeken#naar# mogelijkheden.#Daar#moet#je#mensen#wel#bij#helpen#en# ondersteunen,#zodat#men#veel#sneller#kan#anticiperen#op# onderwerpen#en#uitdagingen.#Dat#betekent#ook#creatief# denken,#verder#denken#dan#alleen#het#reguliere#stukje#binnen# het#eigen#vakgebied.#De#vrijheid#om#kennis#en#kunde#die# achter#en#naast#de#vangrails#liggen#te#vinden#en#te#gebruiken.

!

56!

Literatuurlijst& Asheim,!B.!&!Gertlet,!M.!(2005).!The!geography!of!innovation!in!Fagerbert!et(al.!(Eds),! The(Oxford(handbook(of(innovation,(Oxford:!Oxford!University!Press.! ! Aslander,!M.!&!Witteveen,!E.!(2015).!Nooit(af.!Amsterdam/Antwerpen:!Uitgeverij! Business!Contact.! ! Borghans,!L.,!Fouarge,!D.,!Grip,!A.!de,!&!Thor,!J.!van,!(2014).!Werken(en(leren(in( Nederland,!ROAWRW2014/3,!Maastricht.! ! CamisonWZornoza,!C.!et(al.!(2004).!A!metaWanalysis!of!innovation!and!organizational!size.! Organization(Studies,(25,!331W361.! ! CBS!(2015).!Ziekteverzuim(op(laagste(punt(sinds(1996.!Via:!http://www.cbs.nl! Geraadpleegd!op:!16W12W2015.! ! Cheng,!C.!C.!J.!&!Huizingh,!E.!K.!R.!E.!(2014).!When!is!open!innovation!beneficial?!The!role! of!strategic!orientation.!Journal(of(Product(Innovation(Management,(31,!1235W1253.! ! Damanpour,!F.!(1992).!Organizational!size!and!innovation.!Organization(studies,!13(3),! 375W402.! ! Gatignon,!H.!&!Xuereb,!J.!M.!(1997).!Strategic!orientation!of!the!firm!and!new!product! performance.!Journal(of(Marketing(Research,(34(1),!77W90.! ! Howaldt,!J.,!Oeij,!P.!R.!A.,!Dhondt,!S.,!&!Frontier,!B.!(2016).!Workplace!innovation!and! social!innovation:!an!introduction.!World(Review(of(Entrepreneurship,(Management(and( Sustainable(Development,(12(1),!1W12.! ! Porter,!M.!E.!(1980).!Competitive(strategy.!New!York:!The!Free!Press.! ! Stoffers,!J.!M.!M.!&!Van!der!Heijden,!B.!I.!J.!M.!(2014).!Participatie!van!oudere! werknemers!in!innovatie.!Tijdschrift(voor(Ontwikkeling(in(Organisaties,(4(2),!52W57.! ! Van!der!Berge,!W.!&!Ter!Weel,!B.!(2015).!Middensegment(onder(druk:(Nieuwe(kansen( door(technologie:(Baanpolarisatie(in(Nederland.(Den!Haag:(Centraal!Planbureau.! ! Van!der!Heijden,!B.!I.!J.!M.!(2011).!'Als(het(getij(verloopt,(verzet(men(de(bakens'.!Radboud! University!Nijmegen.! ! Van!Halem,!A.!(2009).!Sociale(innovatie.!Alphen!a/d!Rijn:!Kluwer.! ! Van!Knippenberg,!D.!&!Hogg!M.!A.!(2003).!A!social!identity!model!of!leadership! effectiveness!in!organizations.!Research(in(Organizational(Behavior,(25,!243W296.! !

!

57!

Van!Vuuren,!T.,!Caniëls,!C.!J.!M.,!&!Semeijn,!J.!H.!(2011).!Duurzame!inzetbaarheid!en!een! leven!lang!leren.!Gedrag(en(organisatie,!24(4),!356W373.! ! Volberda,!H.!&!Bosma,!M.!(2011).!Innovatie(3.0,(Slimmer(managen,(organiseren(en( werken.!Amsterdam:!Mediawerf!Uitgevers.! ! Volberda,!H.!W.,!van!den!Bosch,!F.!A.!J.!&!Janzen,!J.!J.!P.!(2007).!Slim(managen(innovatief( organiseren.!Erasmus!Research!Institute!of!Management!(ERIM),!Rotterdam.! ! Wetenschappelijke!Raad!voor!het!Regeringsbeleid,!(2013).!Naar(een(lerende(economie:( Investeren(in(het(verdienvermogen(van(Nederland.(Den!Haag/Amsterdam:!Amsterdam! University!Press.! ! ! ! !

!

58!

Bijlage:&Opzet&onderzoek& Dit!onderzoek!naar!sociale!innovatie!in!Limburg!is!opgezet!door!Network!Social! Innovation!(NSI)!en!uitgevoerd!in!de!maanden!september!tot!en!met!november!2015! door!het!Lectoraat!Employability!(Zuyd!Hogeschool)!en!het!Research!Centre!for! Education!and!Labour!market!(ROA)!(Maastricht!University)!in!samenwerking!met!de! Limburgse!Werkgevers!Vereniging!(LWV).! In!totaal!zijn!er!196!respondenten!aan!de!monitor!begonnen!waarvan!er!158!de! vragenlijst!gedeeltelijk!of!helemaal!hebben!ingevuld.!Deze!respondenten! vertegenwoordigen!158!organisaties.!Van!deze!organisaties!is!37%!actief!in!de! industrie,!45%!in!de!commerciële!dienstverlening!en!19%!in!de!nietWcommerciële! dienstverlening.!Verder!is!de!verdeling!van!de!respondenten!over!de!regio’s!niet!gelijk.! Bijna!de!helft!van!de!respondenten!is!gevestigd!in!de!regio!Zuid,!ruim!een!derde!in!de! regio!Noord!en!slechts!19%!in!de!regio!MiddenWLimburg.!Van!de!organisaties!die!hebben! deelgenomen!aan!het!onderzoek!heeft!29%!minder!dan!50!medewerkers!(kleinbedrijf),! 34%!heeft!50W250!medewerkers!(middenbedrijf)!en!37%!heeft!meer!dan!250! medewerkers!(grootbedrijf).!Deze!verdeling!is!wel!nagenoeg!gelijkmatig.! !

!

59!

! ! ! ! ! ! ! !

!! ! ! ! !

!

60!

!

61!

!

!

62!

Sociale Innovatie Monitor Limburg 2015

Recommend Documents