Shape
Een magazine van de Sapa Groep • Editie 1 2011
› › › ›
NIEUW SAPA BTG GAAT ACTIVITEITEN IN AZIË UITBREIDEN TOENEMENDE VRAAG NAAR GROTE PROFIELEN DAG HOLMGREN – ONTWERPER EN AMASSADEUR VAN ALUMINIUM PROJECTEN KIEZEN VOOR SAPA BUILDING SYSTEM
SCHOONHEID OP WIELEN
100 VERSCHILLENDE SAPA ONDERDELEN IN DE NIEUWE ASTON MARTIN RAPIDE
PAGINA
3›
Meerwaarde INHOUD #1 leveren H
et afgelopen jaar is voor Sapa positief afgesloten en onze volumes en winst hebben aanzienlijke verbeteringen ten opzichte van 2009 laten zien. De markten zijn nog niet terug op hun normale niveaus, en dat geldt met name voor Noord-Amerika en Zuid-Europa, maar het doet ons deugd dat het marktaandeel van Sapa groeit. Wij verwachten dat deze positieve groei van de markt in 2011 zal doorzetten, maar we hebben nog een lange weg te gaan om onze doelstellingen te verwezenlijken. Uiteindelijk is de werkelijke uitdaging oplossingen te presenteren met meerwaarde voor onze klanten. Vanwege de complexiteit van de huidige manier van zakendoen kunnen we niet met een benadering van ‘one size fits all’ volstaan.We moeten meedenken met onze klanten en daarbij creatief te werk gaan. Alleen zo vinden we de juiste benadering om aan hun behoeften in een veranderende markt te kunnen voldoen. Alle klanten hebben dezelfde behoefte aan kwaliteit en betrouwbaarheid en verlangen dat we met ze meedenken, maar in het belang van onze klanten én in ons eigen belang moet het daar niet bij blijven. Klanten vragen om oplossingen die zijn afgestemd op de unieke uitdagingen waar zij voor staan. Op dit punt kan Sapa echte meerwaarde leveren en kunnen we werkelijke synergie realiseren. Zo verlangen grotere internationale klanten in toenemende mate wereldwijde oplossingen voor hun behoeften, die hen in staat stellen hun toeleveringsketen te optimaliseren. En tegelijkertijd waarderen andere sectoren van de markt een flexibele, lokale en ‘ongedwongen’ relatie die hen in staat stelt zich op een belangrijke behoefte – hun eigen zaken – te richten.Het bedienen van deze verschillende behoeften vormt de kern van onze strategie: we willen onze markt en onze klanten een volledig pakket aan potentiële oplossingen kunnen bieden, niet alleen de mogelijkheden van één bepaalde fabriek. Sapa verkeert tegenwoordig in een unieke positie om in deze oplossingen te voorzien, of het nu technische assistentie, design, onderdelen op maat, lakken, anodiseren, fabriceren of grote of kleine vormen betreft. Zowel wereldwijd als lokaal. Wij zijn ervan overtuigd dat we door middel van een combinatie van innovatieve vaardigheden, inzicht in onze klanten en kostenefficiëntie onze positie als de aantrekkelijkste partner in de branche en ons vermogen om onze klanten meerwaarde te leveren zullen versterken.
In november kondigde Sapa een joint venture aan met de Ben Thanh Groep in Vietnam. Het nieuwe bedrijf, Sapa BTG, maakt deel uit van een groter plan om de profielactiviteiten van Sapa in Azië uit te breiden.
13
In september 2010 kocht Sapa de complete divisie dakrails van Thule, bestaande uit twee fabrieken en verkoop-, design- en constructiefaciliteiten in Polen en Engeland.
17
Het Akasya en het Varyap Meridian project zijn twee van de meest prestigieuze hoogbouwprojecten in Istanbul. De schuifrail- en gevelpaneelsystemen van Sapa sieren beide projecten.
Shape
Een magazine van de Sapa Groep • # 1 2011
› › › ›
NIEUW SAPA BTG GAAT ACTIVITEITEN IN AZIË UITBREIDEN TOENEMENDE VRAAG NAAR GROTE PROFIELEN DAG HOLMGREN – ONTWERPER EN AMASSADEUR VAN ALUMINIUM PROJECTEN KIEZEN VOOR SAPA BUILDING SYSTEM
OP WIELEN
100 VERSCHILLENDE SAPA ONDERDELEN IN DE NIEUWE ASTON MARTIN RAPIDE
PAGINA
2 SHAPE • # 1 2011
8
“Het ontwerpproces moet altijd uitgaan van de gebruiker”. De passie voor aluminium van industrieel ontwerper Dag Holmgren en de mogelijkheden van dit materiaal hebben tot een langdurige samenwerking met Sapa geleid.
SCHOONHEID
Tim Stubbs, President en CEO van Sapa
Toen Conergy, leverancier van zonnepanelen, een partner zocht voor een montagesysteem, richtte men zich tot Sapa. “We zochten een partner die het project op zich zou kunnen nemen en het zou kunnen runnen”, aldus Don Massa van Conergy.
3›
Sapa is een internationaal industrieel concern dat veredelde aluminium profielen, op profiel gebaseerde componenten en -systemen, alsmede aluminiumstrips voor warmtewisselaars ontwikkelt, produceert en op de markt brengt. Sapa heeft een omzet van ca. 3,7 miljard euro en heeft ca. 14.800 medewerkers in ondernemingen in heel Europa, Noord- en Midden-Amerika en China. Shape is het bedrijfsmagazine van de Sapa Groep. Het verschijnt tweemaal per jaar in 15 talen. Shape is ook te downloaden via www.sapagroup.com
18 20
Verantwoordelijke uitgever: Eva Ekselius Redacteur: Carl Hjelm Grafische vormgeving: Tor-Arne Moe Productie: OTW Communication Druk: Strokirk-Landströms, Lidköping, Zweden Adreswijzigingen: klanten kunnen dit doorgeven aan hun contactpersoon bij Sapa, medewerkers aan de afdeling Personeelszaken en overige relaties aan de informatieafdeling in Nederland; tel. +31 (0) 598 319 216.
Wij geven de toekomst vorm
BAANBREKEND
EEN ONVERGETELIJKE RIT De naam is Martin. Aston Martin. In de film Goldfinger uit 1964 zoefde James Bond in zijn zilveren Aston Martin DB5 over het witte doek. Het was pas de eerste van een serie klassieke Aston Martin auto’s die door geheim agent 007 in de Bondfilms werd bestuurd.
# 1 2011 SHAPE • 3
BAANBREKEND
H
et nieuwste model van de bijna 100 jaar oude Britse automobielfabrikant is de Rapide. De Rapide werd ontworpen door een eigen team van ontwerpers onder leiding van Marek Reichman. De Rapide werd door lezers van het Duitse automagazine Auto Motor und Sport gekozen tot de ‘Mooiste auto van 2010’. Bovendien werd de wagen door Car Design News uitgeroepen tot de ‘Productieauto met het beste design’. Tot de vele eigenschappen van deze luxueuze vierdeurs sportauto behoren de vier individuele stoelen, het nieuwste In-Car Entertainmentsysteem, een v12 motor en een topsnelheid van 296 km/u. De Rapide heeft ook een koetswerk van gelijmd aluminium, waarbij alle extrusies en de beschermbalken van geëxtrudeerd aluminium in de portieren door Sapa zijn gemaakt. “We hebben alleen al voor het koetswerk meer dan 100 verschillende
Aston Martin Rapide Koetswerk: vierdeurs koetswerk met 4 individuele stoelen. Geëxtrudeerde, gelijmde aluminium VH-structuur. Koetswerk van aluminium, magnesiumlegering en composiet. Beschermbalken in de portieren van geëxtrudeerd aluminium. Motor: V12, geheel gelegeerd, met 4 bovenliggende nokkenassen, 48 kleppen, 5,935cc. Midvoor gemonteerde motor, achterwielaandrijving. Geheel gekatalyseerd, roestvrijstalen uitlaatsysteem met actieve omloopkleppen. Compressieverhouding 10,9:1. Maximumvermogen 350 kw (470 bhp / 477 ps) bij 6000 tpm. Max. koppel 600 Nm (443 lb ft) bij 5,000 tpm. Versnelling 0–100 km/u in 5,3 seconde. Maximumsnelheid 296 km/u. Afmetingen: Lengte 5,019 mm. Breedte (inclusief spiegels) 2,140 mm. Hoogte 1,360 mm. Brandstofcapaciteit 90,5 liter. Leeg gewicht 1990 kg.
4 SHAPE • # 1 2011
onderdelen gemaakt”, vertelt Barnaby Struthers, directeur Automotive Engineering van Sapa in Engeland. “Alle profielen zijn cnc bewerkt en geanodiseerd en een aantal delen is gebogen, gelast en geassembleerd.” SAPA WERKTE AL meer dan vijf jaar met Aston Martin toen het werd uitgekozen voor het Rapide project, dat eind 2008 van start ging bij Sapa in Hongarije. Een productieteam dat uit vijf werkgroepen bestond, werkte gezamenlijk aan de profielen. Een cnc groep definieerde het freesconcept, ontwierp de
onderdelen en creëerde cnc (Computer Numerical Controlled)-programma’s met cam software en geoptimaliseerd gereedschap. Twee ingenieurs hebben in 3d de mogelijkheden voor lassen en buigen ontwikkeld, inclusief het buigen van de B-stijlen. EEN KWALITEITSGROEP heeft meer dan 300 programma’s
geschreven voor de 3d meetmachine (cmm) en de mobiele meetarm. Daarnaast werkte men nauw samen met Aston Martin aan kwaliteitseisen en produceerde men alle documentatie van het ppap (Production Part Approval Process). De manager anodiseren en zijn team hebben de
anodiseerlijn aangepast door in een zorgvuldig gecontroleerde omgeving afzonderlijke baden en uitlaadstations te bouwen. De onderdelen moesten een speciale anodisatie ondergaan, als voorbehandeling voor het proces van hechten of lijmen dat verontreiniging moet uitsluiten. Er werd speciale software ontwikkeld om alle procesparameters en testresultaten per balk bij te houden. Van alle uitdagingen vormde de logistiek misschien nog wel de grootste uitdaging. “Dit project gaf het begrip ‘Precies op tijd’ een geheel nieuwe betekenis”, aldus Struthers. “Leveren was met de korte productietijden waarmee we moesten werken een enorme uitdaging, maar het lukte het team in Hongarije de verwachtingen te overtreffen.” TEksT Cari Simmons
“We hebben alleen al voor het koetswerk meer dan 100 verschillende onderdelen geproduceerd.”
De Aston Martin Rapide werd door lezers van het automagazine Auto Motor und Sport gekozen tot de ‘Mooiste auto van 2010’ en is door Car Design News uitgeroepen tot de ‘Productieauto met het beste design’. Alle zichtbare geëxtrudeerde aluminium delen en de extrusies voor het koetswerk zijn afkomstig van Sapa.
# 1 2011 SHAPE • 5
IN HET KORT
Vrij baan voor de paus Het Britse bedrijf LionTrackhire heeft een ruime ervaring met oplossingen voor tijdelijke wegen en toegang tot terreinen. Het heeft bijdragen geleverd aan succesvolle muziekfestivals, veeleisende off-road transporten, afgelegen filmsettings en grote tentoonstellingsterreinen. Maar in september 2010 werd de expertise van het bedrijf pas echt op de proef gesteld met het aanleggen van een route voor de pausmobiel in verband met de gebedsdienst van paus Benedictus XVI in het Londense Hyde Park. De tijdelijke weg, door de organisatoren de gouden cirkel genoemd, bestond uit een ring van 300 aluminium panelen met afmetingen van 3 bij 2,5 meter, met daarbij stuurbare delen om de bocht te kunnen maken.
Alles was gemaakt door Sapa. Zo kon de paus het podiumterrein bereiken en op de gouden cirkel komen zonder die dag het contact met zijn 80.000 toehoorders te verliezen. Het podiumterrein was al eerder gebruikt voor de promenadeconcerten in het park, waarvoor nog eens 700 panelen waren geplaatst om de bouw van het podium mogelijk te maken. “We moesten aan zeer strikte veiligheidseisen voldoen, en niet alleen in Hyde Park. In Cofton Park, Birmingham, gebruikten we onze panelen om 100 verzwakte putdeksels van het rioleringssysteem langs de route van de paus af te sluiten”, herinnert Gordon McKay van LionTrackhire zich. In elk geval werd deze taak naar volle tevredenheid van de paus uitgevoerd.
Gevels voor een duurzame toekomst Stel je eens een stad voor waar elk dak en elke gevel op milieuvriendelijke wijze water zou kunnen opvangen, de lucht zou kunnen zuiveren of getransformeerd kan worden in reusachtige zonnepanelen. Denk je eens in wat adverteerders, kunstenaars en architecten zouden kunnen doen als gebouwen enorme schermen zouden worden. Dat is precies wat de Nederlandse onderneming Sublean heeft gedaan met de recente lancering van haar Kameleon concept. “De stad van de toekomst is in staat elk oppervlak op elk willekeurig moment te veranderen om steeds in een van onze vier duurzame dimensies te passen: leveren, zuiveren, compenseren en communiceren”, aldus Peter van Dommele, directeur van Sublean. Het bedrijf heeft recentelijk de eerste prototypes van zijn gevels gepresenteerd voor de Clean Tech Delta in 6 SHAPE • # 1 2011
Rotterdam en de Amsterdam ArenA. De eerste gevel op volledig formaat moet over een paar maanden geplaatst zijn. “We hebben voor ons systeem aluminium gebruikt, omdat dit materiaal nagenoeg volledig recyclebaar is, omdat het licht en sterk is, geschikt is om mee te bouwen én omdat het er fraai uitziet. Sapa levert ons alle profielen en expertise die we van begins af aan nodig hebben”, aldus van Dommele.
Wist u dat? Zuiver aluminium is zacht genoeg om te snijden, maar gemengd met kleine hoeveelheden ander metaal ontstaan legeringen die net zo sterk zijn als staal, maar slechts één derde daarvan wegen. Zonder aluminium zou er geen commerciële luchtvaart bestaan. Kustbewaking met aluminium panelen Gevraagd naar de toekomst van het lassen met Friction Stir Welding (FSW) van aluminium in de scheepsbouw, zegt Neeme Muru: “De toekomst? De toekomst ziet er geweldig uit… maar deze technologie is nu al een feit. Panelen van FSW aluminium worden al gebruikt in landen als Australië, China en Zweden. En we zijn pionier in Estland.” Neeme Muru is hoofd productie van Baltic Workboats, een Estlandse scheepsbouwer die binnenkort het eerste van vijf geavanceerde schepen voor de Zweedse kustbewaking zal leveren. Deze schepen zijn ontworpen conform de regels van Lloyd’s Register voor speciale vaartuigen, met gebruikmaking van FSW aluminiumpanelen van Sapa. “Het grote voordeel van FSW lassen is dat het materiaal minder vervormt. Dat betekent betere productieresultaten en snellere montage. Uiteindelijk kun je zo lichtere, maar sterkere schepen bouwen”, vertelt hij.
Flessenpost In maart 2010 vertrok de innovatieve en unieke catamaran Plastiki vanuit San Francisco. Na een afstand van meer dan 8.000 zeemijlen te hebben afgelegd en 128 dagen nodig te hebben gehad om de Stille Oceaan over te steken met een schip dat was gemaakt van 12.500 kunststof petflessen, bereikte de Plastiki expeditie met succes de geplande bestemming Sydney. Het doel van deze oceaanexpeditie was om de wereld attent maken op de effecten van kuststof wegwerpverpakkingen op de “gezondheid” van onze oceanen en hun bewoners. Volgens de Britse avonturier en expeditieleider David de Rothschild gaat het hier om een complex, uitdagend en tegenwoordig catastrofaal probleem dat naar het oordeel van wetenschappers op ongekende schaal verwoestingen veroorzaakt. Elk jaar sterven er minstens één miljoen zeevogels en 100.000 zeezoogdieren en zeeschildpadden doordat zij verstrikt raken in plasticafval of dit inslikken. Sapa Extrusions in Cressona doneerde de aluminium buizen die voor de masten van het schip werden gebruikt. Time Magazine riep de Plastiki uit tot één van de beste vindingen van 2010.
# 1 2011 SHAPE • 7
INZICHT: ZONNE-ENERGIE
EEN ZONNEKLAAR VERHAAL
Toen Conergy, leverancier van zonnepanelen, apparatuur begon te produceren in het kader van het FIT programma van Ontario dat de productie van duurzame energie wil stimuleren, ging men samenwerken met Sapa om het beste montagesysteem onder de Canadese zon te vinden.
I
n mei 2009 besloot de Canadese provincie Ontario tot de invoer van een feed-in tariff (fit) om de ontwikkeling van duurzame energie in Ontario te stimuleren. Het fit programma, dat tevens een initiatief vormt voor economische ontwikkeling, verplicht de deelnemers bij de productie en installatie van hernieuwbare energiesystemen gebruik te maken van lokale middelen en mensen. Conergy, met het hoofdkantoor in Duitsland, heeft geen productiefaciliteit in Ontario en daarom
8 SHAPE • # 1 2011
had men een lokale partner nodig voor de productie van de montagesystemen voor de zonnecelmodulen SunTop en SolarGiant iii. Conergy had al eerder nauw met Sapa samengewerkt bij zonne-energieprojecten in Duitsland. “We wisten dus dat we zo nodig van die expertise gebruik zouden kunnen maken en dat Sapa een betrouwbare partner zou zijn”, legt Don Massa, hoofd productportfolio van Conergy, uit. Hoewel Conergy Noord-Amerika twee fabrieken in de vs heeft, heeft het bedrijf in eerste instantie ingezet op
SolarGiant is een installatiesysteem voor fotovoltaïsche (PV) modules. “Met behulp van sets kan de klant de kosten van logistiek en installatie reduceren en sturen. Het feit dat je een compleet, maar toch geheel op de klant afgestemd product kunt bieden, is echt zeer waardevol en betekent een enorme kostenbesparing”, aldus Peter Hedman, hoofd constructie van het NATC van Sapa Extrusions.
de distributie van componenten. De middelen van het bedrijf ten behoeve van constructie en productie waren in dit geval beperkt. “Kort samengevat, we zochten een partner die het project op zich zou kunnen nemen en het zou kunnen runnen”, aldus Massa. HET EERSTE PUNT op de agenda was een bezoek aan de fabriek van Sapa in Mississauga, Ontario. De vertegenwoordigers van Conergy waren onder de indruk: “De fabriek was groot genoeg, het personeel was zeer professioneel en de vestiging maakte een onberispelijke en goed onderhouden indruk”, vervolgt Massa. “Conergy hanteert hoge normen, met name voor wat betreft de klantenservice. We zochten een partner die we volledig zouden kunnen vertrouwen en het was zonneklaar dat Sapa in Mississauga in staat was datgene te leveren wat we zochten.” “We hadden ook technische support nodig bij het extrusieproces. Met onze montagesystemen hadden we veel succes in Europa, maar er was hulp nodig om de technische normen om te zetten naar en aan te passen aan de Canadese markt en om productiespecificaties en een fabricageproces voor de systemen te ontwikkelen. Het North American Technical Center (natc) van Sapa is daarbij zeer behulpzaam geweest.” SAPA OP HAAR BEURT heeft bij dit project ook veel ken-
nis en ervaring opgedaan en het bedrijf heeft daarvan flink geprofiteerd bij de contacten met andere klanten. “Conergy was onze eerste partner in het kader van het fit programma”, vertelt Peter
Hedman, hoofd constructie van het natc van Sapa Extrusions. “Montagesystemen voor zonnecelpanelen waren een nieuw product voor de fabriek in Mississauga en het team heeft in de loop van het project veel kennis en zelfvertrouwen opgedaan.” “Waarschijnlijk was onze voornaamste verdienste het uitwerken van een proces voor ‘kitting’, het ontwikkelen van montagesets. Balancerend tussen productie-eisen en wensen van klanten begonnen we met de productie van complete SolarGiant sets, met daarin alles wat de installateur nodig heeft om een systeem in het veld te installeren.” “De installatie is één van de duurste aspecten van een fotovoltage zonne-energiesysteem”, aldus Hedman. “Het is arbeidsintensief en het is het punt waarop alle draden samenkomen. Dat houdt in dat de installatie ongelooflijk kostbaar wordt als een installateur zelf alle benodigde gereedschappen en componenten bij elkaar moet zien te krijgen, vooral als een installatieteam niet verder zou kunnen in afwachting van ontbrekende of defecte onderdelen.” “Met behulp van de sets”, vervolgt Hedman, “kan de klant de kosten van logistiek en installatie
reduceren en sturen. Het feit dat je een compleet, maar toch geheel op de klant afgestemd product kunt bieden, is echt zeer waardevol en betekent een enorme kostenbesparing. Het is een soort ikea benadering van fotovoltaïsche systemen met grote meerwaarde, die we nu ook andere klanten in de zonne-energie kunnen aanbieden.” Donn Massa heeft Sapa meer dan eens aanbevolen bij andere fabrikanten die extrusieprofielen nodig hebben: “Wat de meeste indruk op ons heeft gemaakt, was hoe Sapa alles onder controle wist te houden en erin slaagde als team te werken, naast het feit dat men voortdurend bereid was alles in het werk te stellen om de klus geklaard te krijgen. Dankzij Sapa waren we in april 2010 zover dat we konden beginnen met de productie van montagesystemen voor SolarGiant iii. Tegenwoordig nemen de Conergy montagesystemen voor SunTop en SolarGiant een fors percentage van de zonne-energiemarkt in Canada voor hun rekening. Dat hebben we voor een groot deel te danken aan Sapa.”
TEksT Michele Jiménez
“Balancerend tussen productie-eisen en de wensen van klanten begonnen we met de productie van complete SolarGiant sets, met daarin alles wat de installateur nodig heeft.” # 1 2011 SHAPE • 9
GROTE PROFIELEN
GROTE PROFIELEN VOOR OVER DE HELE WERELD Met haar grote perscapaciteit en expertise kan Sapa elke uitdaging aan. Sapa kan klanten helpen die op zoek zijn naar alternatieve oplossingen. 10 SHAPE • # 1 2011
D
e 6.500 tons pers in het Belgische Lichtervelde is slechts één voorbeeld van de grote persen in de Sapa Groep. Met een cilinderdiameter van 35–40 cm valt deze automatisch in een klasse apart. “Er zijn niet veel persen in de wereld van deze grootte”, aldus Bob Lewis, commercieel directeur voor grote profielen. “Neem daarbij het vermogen om complexe vormen te persen met een gewicht tot 65 kg/meter en een lengte tot 26 meter, plus een groot aantal andere functies met meerwaarde, dan
Bob Lewis, commercieel directeur voor grote profielen en Dirk Ghequiere, projecttechnicus bij Sapa.
Twee van de klanten van Sapa voor grote profielen zijn Schwarzmüller (de foto boven toont een 3-assige trailer, de ‘3-Achs-Großraum-AluminiumHohlprofilmulden-Kippsattelanhänger’) en Wärtsilä, dat complete aandrijfsystemen voor cruiseschepen bouwt.
“Met de middelen én de knowhow die wij hebben is alles mogelijk.” hebben we de markt iets fantastisch te bieden.” De maximale profielafmetingen voor deze pers zijn 620x50 mm, 300x300 mm en de maximale diameter is 320 mm. Deze specifieke grote profielen worden in Lichtervelde al bijna 20 jaar gemaakt en in die tijd heeft Sapa veel specialistische en technische kennis opgebouwd, hetgeen ons tot een met recht betrouwbare partner maakt die in staat is om wereldwijd haar klanten te beleveren. “Met de uitrusting en kennis waarover wij beschikken is alles mogelijk, van het gieten van onze eigen palen tot het leveren van halffabricaten of eindproducten. Rechtstreeks tot aan de productielijnen van de klant”, vertelt Lewis. Er komen voortdurend nieuwe markten en toepas-
singen voor grote profielen bij naarmate de klanten de grote mogelijkheden daarvan inzien. Grote profielen kunnen ook een aantal kleine vervangen. Daarmee kan worden bespaard op kostbare monta-
ge en kan het aantal naden en lassen worden verminderd. “Moeilijk te vervaardigen onderdelen kunnen worden vervangen door één enkel profiel en er zijn geen beperkingen qua lengte. Onderdelen die een uitgebreide bewerking vereisen, kunnen worden omgezet in grote profielen, wat weer kostenbesparend werkt en nieuwe mogelijkheden toestaat”, stelt Lewis vast. “Het is mijn taak nieuwe toepassingsgebieden te vinden, de grenzen een beetje op te rekken en de eigenlijke behoeften van de klant vast te stellen. Vandaar uit kunnen we ideeën en praktische oplossingen ontwikkelen”, zegt hij. Projecttechnicus Dirk Ghequiere combineert zijn technische en praktische kennis met gevoel voor de wijze waarop je de constructieproblemen van klanten kunt oplossen. Hij kan een schets omzetten in een project en eindigen met een slim werkend product. Kevin Vanhoutte richt zich als hoofd export voor België op nieuwe markten en wereldwijd nieuwe klanten. “We werken nauw samen met alle verkooporganisaties binnen de
Sapa Groep, die het belangrijkste deel van ons team vormen. Ze zorgen voor de lokale contacten en ze begrijpen de behoeften van hun klanten.” DE VRAAG NAAR GROTE PROFIELEN neemt toe. Vooral in de transportsector, waar de behoefte bestaat het gewicht te verminderen, de daadwerkelijke last te vergroten en om aan de vele milieueisen te voldoen, aldus Lewis. Als voorbeelden noemt hij onder meer Wärtsilä en Schwarzmüller. Een andere markt die bezig is de voordelen van grote profielen te ontdekken is de sector voor duurzame energie. In dit geval gaat het om de markt voor windturbines, waar traditionele staalproducten kunnen worden vervangen door lichte, onderhoudsvrije profielconstructies. “Een klant die zich wil onderscheiden en met de juiste partner een stap voorwaarts wil zetten, kan grote commerciële voordelen behalen en marktleider worden”, aldus Lewis. “Sapa wil een dergelijke partner zijn.” TEksT cari simmons
# 1 2011 SHAPE • 11
KORTE BERICHTEN
Militaire tenten verdubbelden de omzet “We moesten het hebben over kwaliteit, certificering en over planning en productie. Ik moest zeker weten dat Sapa de tijdsbeperkingen begreep die er voor dit project waren. En dat deden ze absoluut”, aldus Robert Stafford, directeur van Creative Tent International. Deze Amerikaanse fabrikant van tenten, die al 50 jaar ervaring heeft met design, fabricage en onderhoud van textielconstructies, sleepte een groot contract voor de levering van militaire tenten in de wacht. “In feite verdubbelde onze omzet en we moesten een deel van de productie uitbesteden. Nu produceren we tweemaal zoveel als voorheen.” Sapa extrudeert elf delen van de tenten en tien daarvan vereisen een vorm van bewerking, zoals recht of diagonaal zagen, walsen, boren, frezen, ontbramen en assemblage. Voor CTI, dat gewend was alle onderdelen zelf te produceren, was het een flinke stap om een deel van de productie uit te besteden en een toeleverancier halffabricaten en geassembleerde onderdelen te laten extruderen. “Het is een continu proces, maar tot nu toe kan ik alleen maar zeggen dat ik zeer tevreden ben”, aldus Robert Stafford.
Een kwieke honderdjarige WINI is een Duitse leverancier van op maat gemaakte oplossingen voor kantoorinrichtingen, die in 1908 werd opgericht door Wilhem Niemeyer en tegenwoordig wordt gerund door de derde generatie van de familie. Hun producten met een eigen innovatief design dekken alle kantoorbehoeften, van werkplekken en recepties tot conferentieruimtes, kantoortuinen en opslagruimtes. WINI is trots op het feit dat het talloze grote Duitse ondernemingen als klant heeft, waaronder Ericsson, British Telecom, Ford en Samsung. Design en kwaliteit zijn niet de enige factoren achter het succes van WINI. Een flexibele orga-
12 SHAPE • # 1 2011
nisatie, absolute betrouwbaarheid en korte levertijden hebben het bedrijf naar de top gestuwd. “Wij werken met korte productietijden en soms is het essentieel om onze bestellingen op zeer korte termijn geleverd te krijgen”, aldus Gerald Emde, hoofd technische zaken bij WINI. “Wij verlangen van onze leveranciers niet alleen technisch advies en kostenbesparende oplossingen, maar ook betrouwbare en stipte leveringen.” Sapa is sinds 2002 de primaire leverancier van aluminium profielen van WINI en maakt daarmee deel uit van het soepele bedrijfsproces van deze kwieke Duitse honderdjarige.
Voor veiliger en mooiere wegen Moramast AB, onderdeel van het Noorse concern Saferoad, brengt sinds 1994 aluminium lantaarnpalen op de markt. De “Morastolpe” is een botsveilige, achthoekige aluminium lantaarnpaal die meegeeft en een energieabsorberende functie heeft. De paal bestaat uit geëxtrudeerde aluminium profielen en thermisch verzinkte stalen stangen van variërende lengte, afhankelijk van de snelheid die de paal bij een botsing moet verwerken. Aluminium en de afwerking ervan geven de paal een lange levensduur, zowel esthetisch als uit het oogpunt van duurzaamheid. Bovendien is hij milieuvriendelijk en eenvoudig te recyclen. De Morastolpe, die voldoet aan de Europese normen voor meegevende lantaarnpalen en het CE-keurmerk heeft, maakt vandaag de dag veel Zweedse en Deense wegen veiliger – en mooier. “Esthetische verlichting is steeds belangrijker voor onze klanten. Zet je mooie producten langs (invals-) wegen, dan verhoogt dat de indruk van een plaats. Er is veel vraag naar esthetische producten”, zegt Sture Hökerud, algemeen directeur van Moramast. Sapa, dat al sinds 1994 aluminium profielen aan Moramast levert, is volgens Sture Hökerud “een betrouwbare leverancier; ze leveren op tijd én kwalitatief goede producten.”
INZICHT: sapa btg
carpe diem in asia
In november 2010 kondigde Sapa een joint venture aan met de Ben Thanh Groep in Vietnam. De nieuwe onderneming, Sapa BTG, maakt deel uit van een groter project om de profielactiviteiten van Sapa in Azië uit te breiden en te profiteren van de positie van Sapa van ’s werelds meest toonaangevende bedrijf op het gebied van geëxtrudeerde aluminium profielen.
De groeistrategie van Sapa in Azië is gebaseerd op twee geografische gebieden: Noordoost-Azië (China, Taiwan, Korea en Japan) en Zuid-Azië (India en Zuidoost-Azië).
# 1 2011 • 13
INZICHT: sapa btg
A
zië is de grootste en snelst groeiende markt ter wereld voor geëxtrudeerde aluminium profielen: de markt is al groter dan Europa en Noord-Amerika bij elkaar. “Onze klanten zijn daar en de markten zijn daar en dus is het tijd om in die regio vaste voet aan de grond te krijgen”, stelt Svein Tore Holsether, voorheen directeur van Sapa Azië en het Midden-Oosten en recentelijk benoemd tot directeur Fusies en acquisities bij Orkla, het moederbedrijf van Sapa. “Onze doelstelling is om van Sapa Profiles Asia een derde, even waardevol onderdeel van de activiteiten van Sapa Profiles te maken, naast de onderdelen in Europa en NoordAmerika.” IN 1999 BEGON SAPA in Sjanghai met de productie
van gewalst aluminium voor fabrikanten van aluminium warmtewisselaars. “Als wereldwijde fabrikant met een uiteenlopende expertise konden wij de lokale activiteiten van grote internationale ondernemingen in een regio ondersteunen die tot op dat moment alleen had bestaan uit lokale en regionale leveranciers met beperkte middelen”, vertelt Holsether. Toen de economische ontwikkeling in China explodeerde, ging Sapa ook aan in China gevestigde bedrijven leveren. Tegenwoordig bestaat de klantenkring van Sapa Heat Transfer Shanghai uit fabrikanten van warmtewisselaars van over de hele wereld. En de activiteiten breiden zich verder uit: in 2010 verdubbelde de fabriek haar productiecapaciteit. “Sapa Heat Transfer Shanghai is een goed voorbeeld van de manier waarop we onze activiteiten in Azië moeten runnen”, aldus Holsether. Maar ondanks het nog altijd grote groeipotentieel
is Noordoost-Azië – dat Sapa definieert als China, Taiwan, Korea en Japan – voor profielen nu al een rijpe markt, waarvoor je relatief hoge barrières moet nemen. Als gevolg daarvan richt Sapa zich op nichemarkten in de regio, zoals auto-onderdelen en koelsystemen, en op technisch geavanceerde toepassingen zoals in de joint venture met Chalco, de grootste aluminiumfabrikant van China. Sapa en Chalco zullen in de loop van 2011 profielen en fsw gelaste panelen gaan leveren aan treinfabrikanten. ZUID-AZIË DAARENTEGEN staat in termen van aluminium profielen nog maar aan het begin van de ontwikkeling en het is een markt met een enorm groeipotentieel. Sapa streeft ernaar op korte termijn activiteiten in deze regio te gaan ontplooien. De profielenmarkt in Vietnam bijvoorbeeld laat grote mogelijkheden voor snelle groei zien. “Je ziet hetzelfde scenario in India en in heel Zuidoost-Azië”, verklaart Holsether. “Daarom zijn joint ventures met lokale ondernemingen als de Ben Thanh Groep belangrijk. Zij begrijpen de lokale markt en de bedrijfscultuur en daarom bevinden ze zich in een prima positie om ons te helpen, terwijl Sapa technische expertise en managementsystemen te bieden heeft. Joint ventures als deze zijn mogelijkheden bij uitstek om vroegtijdig een lokale markt binnen te komen en samen met lokale partners te groeien. Uiteindelijk willen wij de voorkeursleverancier worden van lokale klanten in de regio.” “Het is spannend om op dit moment zaken te doen in Azië. Mensen zijn klaar om besluiten te nemen en hun bedrijven uit te breiden. We kunnen hier heel wat leren en van die kennis kan Sapa in andere delen van de wereld weer profiteren.” TEksT Michele Jiménez
Expansie van Sapa in Azië 1996: Sapa sluit een joint venture met Heat Transfer Shanghai: gewalst aluminium voor fabrikanten van aluminium warmtewisselaars 2001: volledig eigenaar van Sapa Heat Transfer Shanghai 2003: Sapa Profiles Shanghai: geavanceerde productie
Juli 2010: Chalco Chongqing: letter of intent, joint venture gericht op Chinese treinfabrikanten November 2010: Sapa BTG Ho Chi Minh City: joint venture voor bouw- en constructieprofielen en gespecialiseerde oplossingen December 2010: Sapa Profiles Bangalore: geavanceerde productie
2011: India: extrusiefabriek verworven of gebouwd 2011: China: extrusiefabriek verworven of gebouwd
De profielenmarkt in Vietnam laat grote mogelijkheden voor snelle groei zien. Sapa BTG ontstond uit een joint venture met de Vietnamese Ben Thanh Groep. Het nieuwe bedrijf maakt deel uit van een groter plan om de profielactiviteiten van Sapa in Azië uit te breiden.
Op volle kracht vooruit Per 1 januari 2011 is Johan Menckel Svein Tore Holsether opgevolgd als directeur van Sapa Azië en het Midden-Oosten. Als voormalig directeur van Sapa Heat Transfer Shanghai, met de verantwoordelijkheid voor de activiteiten van Sapa Heat Transfer in Azië, wist Menckel wat er van hem verlangd werd. “Svein Tore heeft een aantal projecten in de regio in gang gezet. Het is mijn taak om ervoor te zorgen dat deze projecten ook echt gaan werken en productief worden door van de wereldwijde competentie van Sapa te profiteren en zo een rendabele groei te creëren”, stelt Menckel. “Maar het is ook belangrijk flexibel te blijven en lokale partners en klanten geen bepaalde manier van denken op te dringen. Daarom vertrouwen we op lokale managers om de activiteiten van Sapa te runnen, met behoud van het beste dat de Scandinavische bedrijfscultuur te bieden heeft.” “Binnen het bedrijf bestaat een sterke traditie van onafhankelijk denken met betrekkelijk weinig richtlijnen. Vrijheid van handelen is een deel van de cultuur van entrepreneurschap van Sapa en dat was precies een van de dingen die mij aanspraken toen ik hier zes jaar geleden aan de slag ging. De open en niet-hiërarchische stijl van leidinggeven van Sapa komt in een dynamische zakelijke omgeving als Azië goed tot zijn recht. De mensen weten dat ze dingen kunnen realiseren. Het behoud van deze delicate balans tussen mondiale knowhow en lokale wijsheid wordt één van de grootste uitdagingen in mijn nieuwe rol.”
KORTE BERICHTEN
Centrum voor groene activiteiten
Verbeterde koeling Het recentelijk geopende Thermal Design Center, dat zich richt op het vinden van koeloplossingen, heeft een nieuwe koeltechniek ontwikkeld voor Ericsson, wereldwijd leverancier van communicatiesystemen. Met het nieuwe design, dat uit warmtewisselaars bestaat, kan Sapa een nieuwe techniek bieden voor het afvoeren van warmte. Om een koeler te realiseren die effectiever, eenvoudiger te maken en daardoor goedkoper is, zette Sapa in op een nieuw design. Met gesoldeerde warmtewisselaars kon het warmteoverbrengend vermogen van de hete elektronische componenten naar het aluminium koelelement drastisch worden vergroot. “Het is alsof je een turbo op de koeler zet”, vertelt Anders Ottosson van Sapa Thermal Management. De warmtewisselaars zijn afgedichte buizen met een kleine hoeveelheid koelmiddel dat circuleert en dat bijna met de snelheid van het geluid warmte overbrengt tussen de koude en warme delen van de buis. “Door de buizen vast te solderen aan het koelelement, een methode die wij bij Sapa voor het eerst hebben toegepast, konden we de prestaties van de koeler aanzienlijk verbeteren”, vertelt Ottosson. De nieuwe techniek is gezamenlijk ontwikkeld in Zweden en China en de eerste prototypes worden nu getest onder realistische omstandigheden.
Het ‘INDIGO @ Twelve | West’ gebouw moest een elegant en progressief middelpunt voor allerlei activiteiten in het centrum van Portland in de Amerikaanse staat Oregon worden. De achterliggende gedachte was dat de raakvlakken tussen mensen die in het gebouw leven, werken, winkelen en eten een spannend stadsmilieu zouden creëren. Het gebouw staat voor het allernieuwste op het gebied van milieuvriendelijke techniek, met windturbines en opvang van regenwater op het dak, hergebruik van water, zonnepanelen en een speciaal ontwikkeld systeem van aluminium rails van Sapa Architectural Products in Portland, Oregon. “De recycleerbaarheid van aluminium, de locatie van het project en het feit dat we 25% gerecycled aluminium gebruiken houdt in dat zowel het railsysteem als de privacyverhogende schermen bijdragen aan het milieuprofiel van het project Twelve West”, vertelt Steven Koch, directeur productontwikkeling van Sapa Extrusions. Dit 22 etages hoge gebouw heeft een platinacertificaat van het LEED gekregen, de hoogste norm binnen dit internationaal erkende certificeringsysteem voor milieuvriendelijke gebouwen.
Wist u dat? Als aluminium eenmaal gemaakt is, kan dit keer op keer opnieuw worden gebruikt, waarbij slechts een fractie van de energie wordt gebruikt die nodig was om het ‘nieuwe’ metaal te maken. Recycling bespaart ongeveer 95 % van de energie die nodig is voor primaire productie.
Aluminium biedt bescherming aan elektronica- en watervoorziening Problemen met transport, onderhoud of verkeerd gebruik, kunnen geavanceerde technische apparatuur in ontwikkelingslanden soms in korte tijd onbruikbaar maken. Maar Microplan, het Nederlandse bedrijf achter TagMeter, een meetsysteem voor water, gas en elektriciteit, is zich hier goed van bewust. Voor gebieden in Afrika waar water schaars en aansluiting op stromend water in huis niet mogelijk is, heeft het bedrijf algemene waterdispensers ontwikkeld met een eenvoudige maar solide constructie. Onder de oppervlakte verbergt zich evenwel geavanceerde elektronische meet- en regelechniek. De dispensers worden ter plekke in elkaar gezet en de 16 SHAPE • # 1 2011
elektronica is beschermd in een robuuste, corrosiebestendige en afgesloten aluminium behuizing. Omdat de bevolking water haalt met rantsoen- of prepaidkaarten die worden afgelezen door een transponder, is er geen sleuf die kan worden aangetast door de weersomstandigheden of die kan worden vernield. De heer J.G.W. Kurvers, directeur van Microplan, was zeer tevreden met de bijdrage van Sapa Profiles Nederland aan het project: “Hun technische support was bijzonder nuttig. We hebben zelfs ons oorspronkelijke design kunnen verbeteren en bieden nu Afrikaanse landen een nog betere TagMeter.”
HEDENDAAGSE TECHNIEK
GLANZENDE DAKEN De recente overname van de activiteiten van Thule op het gebied van dakrails versterkt de marktpositie en designcompetentie van Sapa. De klanten krijgen daarmee de beschikking over de kennis, ervaring en technische competentie van beide bedrijven.
I
n september 2010 kocht Sapa de complete divisie dakrails van Thule, bestaande uit twee fabrieken en verkoop-, design- en constructiefaciliteiten in Polen en Engeland. Thule is een onderneming met een lange geschiedenis op het gebied van hoogkwalitatieve autoproducten. Voorbeelden daarvan zijn dakrails, dakkoffers en andere producten. Toen de strategische richting van Thule verlegd werd naar de detailhandel en merkproducten voor de consumentenmarkt, besloot men de activiteiten voor dakrails van de hand te doen. Het verwerven van een deel van de activiteiten van Thule was een goede stap voor Sapa. “De rails passen uitstekend in het verdere aanbod van Sapa voor de automobielsector”, aldus Frank Krönert, hoofd marketing van Sapa Automotive. “Ze vormen een integraal onderdeel van een voertuig en dus is het een artikel dat we rechtstreeks kunnen leveren aan onze oem klanten. Ook al kon Sapa haar klanten al eerder dakrails leveren, deze acquisitie betekent dat de volumes kunnen groeien en dat we een veel bredere en internationale klantenkring krijgen”, vertelt Krönert verder. DAKRAILS ZIJN VAN BELANG voor de visuele indruk
die een auto maakt. Daarnaast hebben ze een decoratieve functie gekregen en moeten dus
net zo aantrekkelijk zijn als de rest van de auto. Veel autofabrikanten willen een hoogglans afwerking en dat vereist een naar verhouding gecompliceerd proces. Hier komt de jarenlange ervaring van Sapa op het gebied van aluminium producten en oppervlaktebehandelingsprocessen in beeld. “99 procent van alle dakrails wordt gemaakt van geëxtrudeerde aluminium profielen. Voor een fabrikant is het van belang over diepgaande kennis van het materiaal te beschikken om de producten de juiste oppervlaktebehandeling te kunnen geven”, aldus Krönert. “De behandeling van de dakrails is een lastig proces en Sapa heeft niet alleen de juiste aluminium legeringen voor dit doel, het beschikt ook de over de vereiste processen voor het anodiseren, polijsten en monteren. Het was een prima beslissing om de competenties van Sapa voor wat betreft legeringen en oppervlaktebehandeling te combineren met de kennis van Thule van producten en fabricage”, stelt Krönert. “We maken deze dakrails in onze fabrieken in Engeland en Polen. We hebben meer controle over de hele waardeketen en dus kunnen we nu zorgen voor de extrusie van het profiel tot aan montage en oppervlaktebehandeling.” TEksT Cari Simmons
# 1 2011 SHAPE • 17
PROFIEL
Dag Holmgren Leeftijd: 66. Gezin: vrouw, twee kinderen en twee kleinkinderen. Carrière: consultant industriële vormgeving met een masterdiploma van Konstfack (Hogeschool voor de Kunsten) in Stockholm, Zweden. Werd in 2003 benoemd tot professor Industriële Vormgeving aan de Technische Hogeschool Jönköping. Is bestuurslid geweest van de BEDA, het Bureau of European Design Associations, en was de eerste in Zweden die een zomerkantoor voor design opende. Lid van het bestuur van de Zweedse Aluminiumvereniging. Eigenaar van de consultancyfirma DH Industriell Design AB in Jönköping. Vrije tijd: jagen en golfen. Ontspant het best: in zijn zomerhuisje in Österlen in het zuiden van Zweden. Vindt de beste eigenschap van aluminium: de mogelijkheden die dit materiaal biedt. Vindt de slechtste eigenschap van aluminium: weet niet of het slechte eigenschappen heeft. Als het niet geschikt is, gebruik ik het gewoon niet. Beste aluminium constructie: de Sting Chair, ontworpen door Stefan Borselius en Fredrik Mattson. Favoriet citaat: “Je weet dat een ontwerp goed is als je eraan wilt likken”, Steve Jobs, oprichter van Apple. 18 SHAPE • # 1 2 2011 2010
Passie voor aluminium
Industrieel vormgever Dag Holmgren heeft een passie voor aluminium. Zijn liefde voor dit materiaal en de mogelijkheden daarvan hebben tot een langdurige samenwerking met Sapa en tot een groot aantal vruchtbare designoplossingen geleid, vooral voor de profielen van Sapa. DE TECHNISCHE HOGESCHOOL waar Dag Holmgren hoogleraar Industriële Vormgeving is, staat in Jönköping, in een regio die bekend staat om zijn bedrijvigheid en bloeiende bedrijfsleven. “Het is midden in het zgn. toeleveranciersgebied van Zweden, waar veel mensen de noodzaak van design in feite betwijfelen. Maar ook de handgreep van een schroevendraaier die is gemaakt door een toeleverancier, is zichtbaar op het eindproduct. Daarom zijn uiterlijk, gevoel en afwerking belangrijke aspecten”, aldus Dag Holmgren. Maar hij heeft het niet alleen over de afwerking van het oppervlak. “Design is een proces, van idee naar eindproduct naar recycling. En dat proces moet altijd uitgaan van de gebruiker. Voor wie wordt dit gemaakt? Wat heeft hij of zij nodig en waarom? Pas als je antwoord hebt op deze vragen, kun je de vraag ‘Hoe?’ aanpakken”, zegt hij en hij klinkt precies als de collegegevende professor die hij sinds 2003 is. DE SAMENWERKING MET SAPA begon in 1975. Dag
Holmgren werkte als consultant op het gebied van industriële vormgeving aan de ontwikkeling van een lichtbak voor het tonen van dia’s en röntgenfoto’s, die voor een betere werkhouding van de gebruiker zou zorgen dan de bestaande producten. De oplossing was een smallere lichtbak, op maat gemaakt van aluminium profielen van Sapa. Sindsdien heeft Dag Holmgren als consultant voor een groot aantal bedrijven samengewerkt met Sapa in Zweden. Ook al heeft hij zelf nooit één order geplaatst, hij is
altijd een uitstekende ambassadeur voor het materiaal geweest. Het grootste project tot dusverre is een 15 meter brede lichtsculptuur voor een winkelcentrum in Hongkong, gemaakt in 1985. “Aluminium is een materiaal met vele voordelen. Als het eenmaal gemaakt is, kan het voor slechts vijf procent van de oorspronkelijke productie- en energiekosten keer op keer opnieuw worden gebruikt. Het is spannend om het te combineren met andere materialen, zoals hout en kunststof. En het kent geen beperkingen. De beperkingen zitten in de creativiteit van de vormgever”, zegt hij. Maar dat betekent niet, zo benadrukt hij, dat aluminium altijd de beste keuze is. “Een klant zou verontwaardigd zijn als Sapa hem een profiel zou leveren dat beter van beton gemaakt had kunnen worden. Daarom moeten klanten niet om een profiel vragen. Ze moeten om een oplossing vragen”, stelt hij. OMDAT EEN ALUMINIUM PROFIEL bijna altijd zichtbaar is, verschilt het van een groot aantal andere technologieën, benadrukt Dag Holmgren. Het zal altijd worden beoordeeld. Ziet het er goed uit, of juist niet, brengt het zijn bedoelingen en de boodschap van het bedrijf dat het product maakt goed over? Als het oordeel van de toeschouwer negatief uitvalt, loop je misschien al een verloren race. “Je bekijkt een schoen of een stoel voordat je hem probeert. Als het oppervlak van het product niet zodanig is dat het mijn interesse wekt, zal het geen deel uitmaken van mijn selectieproces. Daarom hebben we ingenieurs nodig die de waarde van goede vormgeving inzien en
“Het slimme ervan zit ‘m niet in de vorm of de kleur. Het gaat erom dat je een probleem oplost.”
vormgevers die de begrippen geld en rentabiliteit beter communiceren”, zegt hij. En hij voegt eraan toe: “Mijn studenten willen dat wel accepteren, maar mijn collega’s op het instituut willen er niet zo gauw aan.” OP DE VRAAG NAAR voorbeelden van goede vormgeving
zegt hij: “De Bahco schroevendraaiers – met voor de gebruikers gemaakte handgrepen – en de sas koffiekan. Bij de sas worstelde het cabinepersoneel met de zware, roestvrijstalen kannen, voortdurend benauwd koffie te morsen op de passagiers.” “Het slimme ervan zit ‘m niet in de vorm of de kleur. Het gaat erom dat je een werkprobleem oplost. De nieuwe kan is licht en heeft een antidrup schenktuit die helemaal onderaan begint. Dat maakt schenken heel eenvoudig. Goede vormgeving begint altijd bij de gebruiker,” zegt hij. Als laatste voorbeeld van fraai vormgegeven aluminium producten noemt hij de nieuwe MacBook Pro van Apple, die gebaseerd is op één stuk geëxtrudeerd aluminium. En die bovendien heel mooi is.
TEksT Susanna Lindgren foto anna hållams
De Sting Chair (boven), de Apple computer MacBook Pro en de SAS koffiekan (rechts) zijn drie van de designfavorieten van Dag Holmgren. # 1 2011 SHAPE • 19
INZICHT: TURKIJE
GROOT BOUWEN IN ISTANBUL
O
p een afstand van slechts zes kilometer van de beroemde brug over de Bosporus ligt het Akasya project, dat een oppervlak van 182.000 vierkante meter beslaat. Het omvat 1.580 appartementen in torens van 60 en 170 meter hoog, een winkelcentrum, een meer en zelfs een bos. Ten oosten van Akasya ligt een ander nieuw project, het bekroonde appartementencomplex Varyap Meridian. Behalve kantoorgebouwen zal het milieuvriendelijke en leed gecertificeerde project een vijftal hoge woontorens van 90 tot 240 meter omvatten. Dit project is gesitueerd in het district Atasehir en heeft een aantal grote prijzen gekregen, waaronder de International Property Award. Deze twee grootschalige projecten hebben iets gemeen: ze hebben beide voor bouwsystemen van Sapa gekozen. Na een aanbestedingsprocedure werd Sapa
20 SHAPE • # 1 2011
gekozen als leverancier van deursystemen voor het Akasya project. Daarvoor viel de keuze op de schuifdeursystemen Confort 125 en Confort 160. Het thermisch isolerende schuifrailsysteem Confort voor aluminium deuren is bijzonder geschikt voor grote glasoppervlakken. “Dit project laat duidelijk zien hoe goed geconstrueerde schuifrailsystemen met succes kunnen worden gebruikt in hoogbouwprojecten”, vertelt Safak Senturk, project- en marketingmanager van Sapa. “Voor het Akasya project werd een waterdichtheidswaarde van 1350 Pascal (Pa) gekozen. Dat is van essentieel belang bij hoogbouw”, voegt hij eraan toe. VOOR HET AKASYA PROJECT werden het Sapa raam-
systeem Avantis 55 en het gevelsysteem Elegance 52 gekozen, die aan een reeks aanvullende prestatie-eisen voldeden. Het Varyap Meridian
De schuifrail- en gevelpaneelsystemen van Sapa sieren twee van de meest prestigieuze hoogbouwprojecten in het Turkse Istanbul.
project koos met Elegance 72 van Sapa, een uit elementen opgebouwd gevelsysteem, voor een ‘elegante’ oplossing. Dit uit elementen opgebouwde systeem is zo ontworpen dat het aan zeer uiteenlopende eisen voldoet. Het kan worden afgestemd op wensen van klanten op het gebied van drainage, thermische isolatie, akoestiek, zonnewering en esthetica. Voor dit specifieke project moest de gevel bestand zijn tegen wisselende weersomstandigheden en andere invloeden die zich in Istanbul kunnen voordoen. “De klant verlangde voor zijn gebouwen een paneelsysteem dat aardbevingen zou kunnen doorstaan”, vertelt Senturk. “Gevelsystemen voor hoogbouw moeten aan zeer specifieke eisen voldoen. Alles is anders op een hoogte van 150 meter. De windsnelheden zijn veel hoger en waterdichtheid, luchtdrukwaarden, openingssystemen en veiligheid
“Dit project laat is essentieel in duidelijk zien hoe Istanbul. De grootste stad van Turkije, met ca. 13 miljoen inwoners, ligt op de Noordgoed geconstrueerde Anatolische breuk. In 1999 werd de stad Izmit, dat recht boven dezelfde breuk ligt, getroffen schuifrailsystemen door een vernietigende aardbeving met een kracht van 7,6 op de schaal van Richter. met succes kunnen De systemen van Sapa zijn dusdanig geconstrueerd dat ze aan hoge bouwnormen worden gebruikt en wereldwijde eisen voldoen. Sapa Building Systems in Turkije werkte minstens zes maanden lang nauw samen met de klanten Varyap in hoogbouwMeridian en Akasya om alle specifieke constructieoplossingen en details uit te werken. Beide projecten.” projecten werden dit jaar (2011) voltooid.
moeten allemaal op dergelijke hoogtes worden afgestemd”, voegt hij eraan toe. AARDBEVINGSBESTENDIG BOUWEN
TEksT Cari Simmons
# 1 2011 SHAPE • 21
KORTE BERICHTEN
Hoe een uitdaging tot succes leidde Magna, de internationaal toonaangevende constructie- en productiepartner voor de automobielbranche, werd geconfronteerd met een probleem. Midden in de wereldwijde economische crisis die de Europese automobielindustrie in 2009 zo hard trof, had Magna Steyr Fahrzeugtechnik (MAGNA) in het Oostenrijkse Graz een mooi nieuw contract van Peugeot – de bouw van de nieuwe exclusieve sportcoupé Peugeot RCZ – gekregen, maar de beoogde leverancier van een essentieel onderdeel was in financiële problemen gekomen. Magna en Sapa Automotive gingen in een proces dat beschreven zou kunnen worden als onderhandelingen, acquisitie en samenwerking op hetzelfde moment. De productie van de RCZ zou van start gaan en Sapa kon binnen een paar weken een serie proefmodellen van de bijzonder specifieke aluminium raamstijlen voor de nieuwe auto leveren. Magna gaf het groene licht. Voor Sapa betekende dat niet alleen een zesjarig contract, maar ook een benchmark product: het was het meest in het oog De aluminium stijlen van de Peugeot RCZ springende decoratieve product vormen het meest in het oog springende dat Sapa ooit voor de automobieldecoratieve product dat Sapa ooit voor markt had gemaakt. de automobielmarkt heeft gemaakt. “Wat volgde was een toonbeeld van de spirit van Sapa en grote behulpzaamheid”, herinnert Dirk Schneider, senior bedrijfsleider van Sapa Automotive zich. “Magna leverde de gereedschappen, die afkomstig In juni 2010 werd een ultramodern, 31,5 meter waren uit China en Italië en van diverse gereedlang, op zonne-energie aangedreven vaartuig – de schapsfabrikanten in Duitsland. We konden Suntech-Guosheng – te water gelaten op de rivier niet snel genoeg vakbekwaam personeel aande Huangpu, voor de World Expo in Sjanghai. De nemen en dus kreeg onze fabriek in het Britse techniek voor zonnepanelen en de ranke vorm van Gloucester steun van de fabrieken van Sapa het schip trokken veel bekijks, maar datgene wat in Denemarken, Slowakije, Polen, Frankrijk, je niet zag, was niet minder innovatief. Dekken Duitsland en Zweden, die geselecteerde en schotten van de Suntech-Guosheng waren mensen stuurden. We waren genoodzaakt gemaakt van geëxtrudeerde aluminium profielen, om handmatig te beginnen en onderdelen en die in de grootste FSW (Friction Stir Welding) gereedschap door heel Europa te versturen, machine ter wereld bij Sapa Mass Transportation maar onze eerste levering ging bijna van de ene in Sjanghai aan elkaar waren gezet tot panelen. dag op de andere de deur uit.” Dankzij deze techniek hoefde de Chinese werf Nu loopt de productie soepel en de niet ter plaatse kilometerslange MIG lasvoegen te volumes zijn groot. De Peugeot RCZ is dusmaken. In plaats daarvan werden grote speciaal danig succesvol dat de vraag nog verder is
Doorbraak met vaartuig op zonne-energie
gegroeid. Maar toen de eerste tweewekelijkse levering van Engeland naar Magna Steyr Fahrzeugtechnik (MAGNA) in Oostenrijk onderweg was, had Sapa in nauwe samenwerking met Magna in zes maanden iets tot stand gebracht waar je normaliter twee jaar voor nodig hebt. Wij danken alle betrokkenen, met name MAGNA, voor deze gezamenlijke krachtsinspanning. 22 SHAPE • # 1 2011
gemaakte panelen met een breedte tot 3,3 meter gebruikt. “Dankzij onze panelen kon de werf het af met aanzienlijk minder MIG laswerk. Dat bespaarde een groot aantal manuren voor constructie- en laswerkzaamheden, terwijl de flexibiliteit van het design toenam. FSW lassen genereert minder warmte en de vervorming van het materiaal is dus veel kleiner. De onderdelen worden geheel vlak en dat leidt tot een hogere kwaliteit van de opbouw”, aldus Shaohua Zhou, key account manager van Sapa Mass Transportation Sjanghai. De FSW machine in de fabriek in Sjanghai kan onderdelen lassen tot maximaal 26 meter lang en 3,5 meter breed.
Een succesvol en gewaardeerd project Het bereikbaar houden van Noord-Brabant is een behoorlijke uitdaging gezien de alsmaar toenemende verkeersstromen. Het project ‘Ei van Ommel’ betekende de reconstructie van een grote rotonde gesitueerd in een landelijk gebied naar een aantal kruispunten met verkeersregelinstallaties, met daarop aansluitend de op- en afritten van de snelweg A67(E3) en een viertal zeer drukke provinciale hoofdwegen. De provincie Noord-Brabant is altijd ‘staalminded’ geweest. Maar Sapa Pole Products slaagde erin het provinciebestuur te overtuigen van de mogelijkheden van het materiaal aluminium. De eerste pilot order in de vorm van het Oud Gastel-project omvatte portalen, zweepmasten, ANWB-bewegwijzeringsmasten en kleinere masten voor verkeersborden. Het betrof in bijna alle gevallen zware constructies met grote technische uitdagingen en toegevoegde waarde. Voor de ANWB-bewegwijzeringsmasten werd in Nederland altijd staal gebruikt. De ANWB is de primaire leverancier van verkeersborden voor de Nederlandse overheid. Via de provincie NoordBrabant kreeg Sapa Pole Products eindelijk de kans om zich op deze markt te presenteren. In 2009 kreeg Sapa Pole Products opnieuw een project van de provincie Noord-Brabant toegewezen, ditmaal het ‘Ei van Ommel’. Nu ging het om nog grotere hoeveelheden dan bij het Oud Gastel-project. Sapa Pole Products wist de klant te overtuigen van de meerwaarde van de
aanschaf van CO2-neutrale masten, die tevens botsvriendelijk zijn. “Dat resulteerde in een succesvol en gewaardeerd project. Conform de ervaring van andere Nederlandse wegbeheerders en onze eigen pilot test geven we nu de voorkeur aan aluminium lichtmasten. De onderhoudskosten zijn lager, ze zijn botsvriendelijk en recyclebaar en ze zien er fraai uit”, aldus Bart Couveé, projectmanager bij de provincie NoordBrabant. Door nauw samen te werken met de klant en een oplossingsgerichte strategie te volgen, is Sapa Pole Products erin geslaagd een nog prominentere positie op de markt voor openbare verlichting in Nederland te verwerven.
Wist u dat? De combinatie van eigenschappen garandeert dat aluminium en zijn legeringen eenvoudig met behulp van alle belangrijke industriële metaalbewerkende processen – walsen, extruderen, smeden en gieten – kunnen worden gevormd. Goed voor het milieu … en de belastingbetaler Aluminium brugdekken die op de bestaande ondergrond geplaatst kunnen worden, vormen een alternatief voor sloop en het bouwen van compleet nieuwe bruggen die een betondek moeten kunnen dragen. Friction Stir Welding (FSW) heeft, met de voorgemonteerde componenten die gereed zijn voor gebruik, de productie van aluminium dekken eenvoudiger en goedkoper gemaakt. “Aluminium brugdekken voldoen aan de standaardeisen ten aanzien van sterkte en structurele belasting, maar ze wegen maar een derde van wat een conventioneel brugdek weegt”, vertelt Greg Osberg, directeur zakelijke ontwikkelingen van Sapa
Extrusions. “Als gevolg daarvan kan de brug breder worden gemaakt of voor zwaarder verkeer worden geclassificeerd dan de oorspronkelijke brug.” De gemiddelde leeftijd van Amerikaanse bruggen is ongeveer 43 jaar. In plaats van duizenden nieuwe bruggen te bouwen kunnen bestaande bruggen worden opgeknapt door middel van aluminium dekken, in een fractie van de tijd en tegen veel lagere kosten. Zowel het milieu als de Amerikaanse belastingbetalers stellen dat vast op prijs.
# 1 2011 SHAPE • 23
EEN ECHTE COMBI Een flexibele camper met daarin plaats voor alles – inclusief de paarden. Camperfabrikant Solifer Polar en Umesläp, dat alles weet van paardentransporten, hebben hun knowhow gebundeld in de nieuwe camper/ transportwagen Polar Multi 800.
T
ot nu toe bestaat er slechts één exemplaar van de camper, die in september 2010 voor het eerst is getoond, maar de belangstelling vanuit de paardenbranche is groot. De camper is uniek in zijn soort en volgens de fabrikanten de enige gecombineerde camper en paardentrailer die bestand is tegen de Scandinavische winterkou. Goedgeïsoleerde muren en vloerverwarming garanderen een gelijkmatige temperatuur, ook als het buiten vriest. In het voorste gedeelte van het ruim 8 meter lange voertuig is een woongedeelte met keuken, wc en 4 slaapplaatsen. In het achterste deel is een laadruim voor zadels en voer, en een box die eenvoudig kan worden aangepast voor een of twee paarden. Beide Noord-Zweedse bedrijven, Umesläp en Solifer Polar, zijn al jarenlang klant van Sapa. “Omdat het paardengedeelte grotendeels uit 24 SHAPE • # 1 2011
aluminium profielen bestaat, was dat vooral ons kindje”, zegt Lars-Erik Lindström, verkoper van Sapa Profiler ab in Umeå. Dat Sapa heeft bijgedragen aan het goede resul-
taat wordt bevestigd door Ulf Wiklund van Umesläp, dat al sinds 1996 paardentrainers met aluminium profielen maakt. “Als Sapa niet zo’n goede service had geboden, was het resultaat niet zo goed geweest. De profielen worden gelijmd en gevoegd, wat een stabiele en mooie afwerking geeft”, zegt Ulf Wiklund. Toen de camper en de paardentrailer moesten worden gecombineerd en er een gemeenschappelijk concept moest worden ontwikkeld, ging die opdracht naar het dochterbedrijf van Solifer Polar, S-karosser. “Wij zijn goed in speciale oplossingen, maar
De Polar Multi 800 heeft vier slaapplaatsen, een keuken, een zitgroep en een toilet. In het achterste gedeelte is plaats voor twee paarden of bijvoorbeeld een gokart of motor.
de Polar Multi 800 is geen eenmansproduct. Het is het resultaat van een samenwerking over en weer van ervaren partijen, waarbij Sapa door langdurige samenwerking met alle betrokkenen het hele traject heeft meegelopen”, zegt Ulf Sellgren van S-karosser. Momenteel wordt de Polar Multi 800 op de markt gebracht als camper met paardentrailer, maar er is al belangstelling van sporten die op meer pk’s lopen. Op de tekentafel liggen daarom ook oplossingen voor het aanpassen van de laadruimte aan karts, crossmotoren of sneeuwscooters. TEksT Susanna Lindgren
