,3 Brussel, 10 mei 2001
&ROOHFWLHI RQWVODJ &RPPLVVLH SUHVHQWHHUW SDNNHW LQLWLDWLHYHQ YRRU KHW YHUPLQGHUHQ YDQ GH VRFLDOH JHYROJHQYDQPDVVDRQWVODJHQ $QQD 'LDPDQWRSRXORX GH (XURSHHV FRPPLVVDULV EHODVW PHW ZHUNJHOHJHQKHLG HQ VRFLDOH ]DNHQ KHHIW YDQGDDJ HHQ SDNNHW *HPHHQVFKDSVLQLWLDWLHYHQ JHSUHVHQWHHUG GDW EHGULMYHQ HQ ZHUNQHPHUV EHRRJW WH KHOSHQ ELM GH VXFFHVYROOH DDQSDVVLQJ DDQ YHUDQGHULQJHQ LQ KHW EHGULMIVOHYHQ 'H LQLWLDWLHYHQ GLH PHW QDPH RS WLMGLJH YRRUEHUHLGLQJ HQ KHW EHKHHU YDQ EHGULMIVKHUVWUXFWXUHULQJVSURFHVVHQ JHULFKW ]LMQ RPYDWWHQ *HPHHQVFKDSVZHWJHYLQJRSWUHGHQYDQGHVRFLDOHSDUWQHUVEHYRUGHULQJYDQ GH LPSOHPHQWDWLH YDQ JRHGH SUDNWLMNHQ GRRU EHGULMYHQ HQ PRJHOLMNHUZLMV JHOGW XLW KHW (XURSHHV 6RFLDDO )RQGV YRRU UHJLR V HQ VHFWRUHQ GLH KHW ]ZDDUVW GRRU EDQHQYHUOLHV ZRUGHQ JHWURIIHQ +HW LV GH HHUVWH NHHU GDW GH (XURSHVH &RPPLVVLH HHQ SDNNHW EHWUHIIHQGH EHGULMIVKHUVWUXFWXUHULQJHQ SUHVHQWHHUW PHW GDDULQ HHQ YRRUVWHO YRRU GRHOWUHIIHQGH MXULGLVFKH JDUDQWLHV YRRU ZHUNQHPHUV PHW EHWUHNNLQJ WRW LQIRUPDWLH HQ UDDGSOHJLQJ YRRUDI PHW HHQ VWLPXODQV YRRU EHGULMYHQ RP EHGULMIVKHUVWUXFWXUHULQJHQ YURHJ HQ HIILFLsQW WH SODQQHQ HQ PHW HHQ HHUVWH GHEDW RYHU GH YUDDJ RS ZHONH ZLM]H FRPPXQDXWDLUHPDDWUHJHOHQRSDQGHUHEHOHLGVWHUUHLQHQ]RDOVPHGHGLQJLQJ RYHUKHLGVVWHXQHQGH6WUXFWXXUIRQGVHQLQYHUVWHUNWHPDWHUHNHQLQJNXQQHQ KRXGHQ PHW GH EHKRHIWHQ YDQ EHGULMYHQ HQ ZHUNQHPHUV LQ KHW ]LFK UD]HQGVQHOYHUDQGHUHQGHEHGULMIVOHYHQ Diamantopoulou : "Bedrijven hebben te maken met een mondiale omgeving en daarin zijn dynamisme en aanpassingsvermogen belangrijke eigenschappen. Indien aanpassingsvermogen tot de bedrijfscultuur behoort en alle werknemers erbij betrokken zijn, zal de daaruit resulterende loyaliteit van zowel werknemers als klanten bedrijven op economisch vlak ten goede komen. Slimme bedrijven weten dit en brengen dit reeds in de praktijk. Onvoldoende aanpassingsvermogen daarentegen kan zeer negatieve gevolgen hebben."
$FKWHUJURQG De recente golf aankondigingen van sluitingen of herstructureringsmaatregelen door grote bedrijven – soms met veel banenverlies – heeft een zorgwekkende omvang bereikt. Alleen al de voorbije week is het verlies van meer dan een kwart miljoen arbeidsplaatsen in de hele wereld bekendgemaakt. Het betreft veelal de informatietechnologiesector en daaraan gerelateerde sectoren, en in een aantal subsectoren hebben zich bij bijna alle grote bedrijven massaontslagen voorgedaan. In veel gevallen gaat het om multinationals, die met de dalende economische conjunctuur in de VS worden geconfronteerd. Indien de slechte economische situatie in de VS aanhoudt, is het aannemelijk dat er zich meer massaontslagen zullen gaan voordoen.
Bedrijfsherstructureringen hebben soms grote sociale gevolgen. In een aantal gevallen worden hele regio’s met de gevolgen van het vertrek van belangrijke werkgevers geconfronteerd. Het meest zorgwekkend is het feit dat bedrijven soms hun verantwoordelijkheden tegenover de werknemers en de gemeenschap niet op zich lijken te nemen. Soms worden werknemers niet geraadpleegd of zelfs maar geïnformeerd over het aanstaande verlies van banen. Bovendien zijn maatregelen voor het verbeteren van de inzetbaarheid van werknemers die met herstructurering te maken krijgen, vaak eerder uitzondering van regel. Omdat een aantal van de recente aankondigingen van herstructureringen meerdere Europese landen betreffen en belangrijke sociale gevolgen hebben, is er behoefte aan een snelle reactie van de Gemeenschap op deze ontwikkelingen.
'H UHDFWLH YDQ GH *HPHHQVFKDS RS KHUVWUXFWXUHULQJHQ ± ZHWJHYLQJVPDDWUHJHOHQ De Commissie gaat de komende weken haar gewijzigde voorstel betreffende het algemene kader voor informatie en raadpleging van werknemers finaliseren, met het oog op zo snel mogelijke goedkeuring ervan door de Raad. Daarnaast zal ze aandringen op snelle goedkeuring van de status van Europese vennootschap (alsook de begeleidende bepalingen inzake werknemersvertegenwoordiging) en zowel juridische als praktische maatregelen uitvoeren (inclusief de verspreiding van informatie en het verlenen van financiële steun aan werknemersvertegenwoordigers) gericht op het vergemakkelijken van de toepassing ervan. Om het bewustzijn van bestaande communautaire wettelijke verplichtingen en goede praktijken bij herstructureringen te vergroten, is er een checklist samengesteld (zie bijlage). Deze bevat een beknopt overzicht van de verplichtingen in het Gemeenschapsrecht met betrekking tot informatie en raadpleging van werknemers, alsook van de goede praktijken bij bedrijfsherstructureringen. De Commissie zal ook een onderzoek houden naar de interactie tussen, enerzijds, de communautaire wetgeving inzake fusies en acquisities en, anderzijds, de sociale gevolgen van dergelijke operaties. Daarnaast zal de Commissie de sociale partners raadplegen over de vraag op welke wijze invulling kan worden gegeven aan het concept 'verantwoordelijkheid van het bedrijf' voor het inspelen op veranderingen, inclusief flankerende sociale maatregelen bij bedrijfsherstructureringen. Tot slot zal er op korte termijn gestart worden met de herziening van de Richtlijn van de Europese ondernemingsraden.
2YHULJHPDDWUHJHOHQ In haar Mededeling over maatschappelijke verantwoordelijkheid van ondernemingen zal de Commissie in het bijzonder aandacht besteden aan de ontwikkeling van het concept verantwoordelijkheid van het bedrijf in het kader van bedrijfsherstructureringen. Voor het beter anticiperen op en het beheren van veranderingen in het bedrijfsleven en bedrijfsherstructureringen zou daarnaast de oprichting en inwerkingtreding van het Waarnemingscentrum voor industriële verandering moeten worden versneld.
Bovendien zal de Commissie in het kader van het bestrijden van de sociale gevolgen van herstructureringen het gebruik van alle actieve arbeidsmarktmaatregelen, inclusief die welke worden gefinancierd door het Europees Sociaal Fonds, bevorderen. Dit zou ertoe kunnen leiden dat beschikbare middelen worden gereserveerd voor zwaar getroffen regio’s en sectoren. De Commissie zal tot slot ook een onderzoek houden naar de mogelijkheden van het creëren van mechanismen voor verzoening, bemiddeling of arbitrage op communautair niveau. De werkzaamheden op deskundigenniveau zijn in volle gang en de sociale partners zullen in dit verband op korte termijn worden geraadpleegd.
%,-/$*( &+(&./,679225%('5,-)6+(56758&785(5,1*(1 9HUDQWZRRUGHOLMNKHGHQYDQEHGULMYHQHQUHJHULQJHQ ZHWWHOLMNHYHUHLVWHQHQJRHGHSUDNWLMNHQ :HWWHOLMNHYHUSOLFKWLQJHQ 5LFKWOLMQEHWUHIIHQGHFROOHFWLHIRQWVODJ [Bedrijven met ten minste 20 werknemers] • Schriftelijke informatie aan de werknemersvertegenwoordigers betreffende verwachte ontslagen • Tijdige raadpleging van de werknemersvertegenwoordigers met het oog op het bereiken van een overeenkomst ter voorkoming van ontslagen en/of beperking van de gevolgen • Feitelijk ontslag pas na het verstrijken van een periode van ten minste 30 dagen vanaf het op de hoogte stellen van de autoriteiten 5LFKWOLMQEHWUHIIHQGHGHRYHUJDQJYDQRQGHUQHPLQJHQ [Van toepassing op zowel de vervreemder als de verkrijger van een onderneming] • Tijdige informatieverschaffing aan de werknemersvertegenwoordigers betreffende de aanstaande overgang • Raadpleging van de werknemersvertegenwoordigers inzake geplande maatregelen betreffende de overplaatsing van werknemers met het oog op het bereiken van een overeenkomst 5LFKWOLMQYDQGH(XURSHVHRQGHUQHPLQJVUDGHQ [Van toepassing op bedrijven en consortia met ten minste 1000 werknemers (en met ten minste 150 werknemers in twee of meer lidstaten)] 'RRUPLGGHOYDQKHW]LM • het bijeenroepen van de Europese ondernemingsraad met het oog op het informeren en raadplegen van de werknemers betreffende buitengewone omstandigheden die van invloed zijn op de belangen van de werknemers (onder naleving van de gedetailleerde informatie- en raadplegingsvereisten in de richtlijn). KHW]LM • het naleven van de reeds met de werknemers overeengekomen transnationale informatie- en raadplegingsregels 7RH]LFKWHQKDQGKDYLQJ [Voor EU-regeringen] • Doeltreffend toezicht op en handhaving van deze vereisten op nationaal niveau
6RFLDOHSDUWQHUV [Naast de hierboven vermelde verplichtingen] • Een degelijke, permanente en kwalitatief hoogwaardige sociale dialoog over alle aspecten van de arbeidsvoorwaarden en de sleutelelementen van de bedrijfsstrategie )LQDQFLHULQJVVWHXQ [De Europese Structuurfondsen, en in het bijzonder het Sociaal Fonds, zijn een belangrijk financieel instrument voor de bestrijding van de werkgelegenheidseffecten van bedrijfsherstructureringen en voor steunverlening voor de opvang van sociale gevolgen.] • Inzet door alle partijen (nationale en lokale overheden, het bedrijfsleven, vakbonden), teneinde ervoor te zorgen dat de Europese Structuurfondsen, naast aanvullende financiering door de publieke en particuliere sector, worden gebruikt voor het tot een minimum beperken van de negatieve gevolgen voor de werkgelegenheid en de lokale gemeenschappen • Bij massaontslagen, nadenken over de inzet van bestaande programma’s uit hoofde van de Structuurfondsen voor het aanpakken van deze nieuwe situaties *RHGHSUDNWLMNHQ Maatschappelijke verantwoordelijkheid van ondernemingen betekent dat de onderstaande goede praktijken, naast de wettelijke verplichtingen, goed is voor bedrijven en de belangrijkste betrokkenen. • Zo vroeg mogelijke informatieverschaffing en raadpleging van werknemers over de verwachte bedrijfsomgeving en -vooruitzichten • Participatie van alle betrokkenen bij de opzet van herstructureringsplannen • Beperking van ontslagen tot het minimum door middel van overplaatsingen binnen het bedrijf of, indien dat niet lukt, het aanbieden van alternatieve banen in b.v. dochterbedrijven of andere bedrijven • Bevordering van inzetbaarheid en levenslang leren, voor alle werknemers • Aanvullende specifieke opleidingmogelijkheden bij herstructureringen voor diegenen die mogelijkerwijs met negatieve gevolgen ervan te maken krijgen • Bereidheid tot het geven van financiële steun voor het scheppen van alternatieve werkgelegenheidskansen in de vorm van steun aan specifieke projecten of het oprichten van een speciaal ontwikkelingsfonds • Bereidheid tot het gebruiken van externe bemiddeling met het oog op het bereiken van voor alle partijen bevredigende oplossingen
2
