Rivierenland

CO2-plafond voor Gelderse OV-bussen

CO2-plafond methode, kostencurve en economische effecten Veluwe en Achterhoek/Rivierenland

C O 2- p l a f o n d

Duinn/200 9

voor

Bomen op de Veluwe

Gelderse OV-bu ssen

Index 1

Start. Ambities voor Gelderse OV-bussen

2

Op weg naar een CO2-plafond

3

Volgende halte: milieumaatregelen voor OV-bussen

4

Toepassing CO2-plafond op Veluwe en Achterhoek/Rivierenland

Bijlagen Overzicht Scenario’s Veluwe Scenario’s Veluwe Uitgewerkt Overzicht Scenario’s Achterhoek/Rivierenland Scenario’s Achterhoek/Rivierenland Uitgewerkt

Bus proefopstelling/VTT, Finland

Groen gas = een gasvormige energiedrager uit Referentie situatie = het ijkpunt wat wordt gekozen door de OV

hernieuwbare biomassa met dezelfde kwaliteit als aardgas in het

concessieverlener om het CO2 plafond mee vast te stellen

openbare net. Productie van groen gas vindt plaats door biogas of stortgas op te waarderen door middel van waterscrubben, pressure

Euro-normen = normen voor de maximale emissie die voertuigen

swing absorbtion (PSA) of cryogeen.

mogen uitstoten getest doormiddel van een goedgekeurde testcyclus, zoals de ESC, ELR en ETC.

CBG = Compressed Biogas. Dit is groen gas geproduceerd uit biogas wat onder druk van 200 – 250 bar kan worden ingezet in voertuigen.

Fijnstof = (PM10, PM2,5) de brede verzamelnaam voor heel kleine organische en niet-organische deeltjes, respectievelijk <10

LHV = lower heating value: lagere energetische waarde.

micron en <2,5 micron, die zich in de atmosfeer bevinden en ontstaan bij verbranding, akkerbouw, etc.

HHV = higher heating value: hogere energetische waarde.

Stikstofoxiden = NOx is de verzamelnaam voor de monostikstofoxiden NO en NO2 en zijn bijproducten van de hoge temperaturen van een verbrandingsmotor.

‘Well-to-wheel’ emissies = de emissies die vrijkomen bij de inzet van

Broeikasgasemissies = verzamelnaam voor emissies die warmte vasthouden in de atmosfeer. De meest voorkomende broeikasgasemissies zijn koolstofdioxide (CO2), methaan (CH4) en lachgas (N2O).

energiedragers, zoals diesel en aardgas, van grondstof tot eindgebruik in het voertuig . ‘Well-to-tank’ emissies = emissies die vrijkomen in de

hernieuwbare biomassa met dezelfde kwaliteit als aardgas in het

Hogere koolstoffen 3,5% Kooldioxide 1% Stikstof 14% LHV: 31,65 MJ/Nm3 HHV: 38,69 MJ/Nm3 Dichtheid: 833 gram/Nm3 CO2 WTT: 267 gram/Nm3 (EU mix) CO2 TTW: 1.778 gram/Nm3 Groen gas (Stortgas) CO2 WTT: -1.294 gram/Nm3 CO2 TTW: 1.778 gram/Nm3 Diesel LHV: 35,7 MJ/liter Dichtheid: 832 gram/liter CO2 WTT:

420 gram/liter

CO2 TTW: 2.690 gram/liter

productieketen, transport, conversie, distributie en vulpunt van een brandstof. ‘Tank-to-wheel’ emissies = emissies die vrijkomen bij de

Groen gas = een gasvormige energiedrager uit

Methaangehalte 81,65%

daadwerkelijke verbranding van een brandstof in een voertuig.

Eenheden Nm3 = Normaal kuub bij 1,01325 bar en nul graden Celsius

openbare net. Productie van groen gas vindt plaats door biogas, SNG of stortgas op te waarderen door middel van

Eén kilowattuur (kWh) = 3,6

waterscrubben, pressure swing absorbtion (PSA) of cryogeen.

megajoule (MJ) Global Warming Potential (100jr) CO2 = 1 CH4 = 23 N2O = 296 IPCC factoren, ton CO2 equivalent per ton, voor tijdshorizon van 100 jaren.

Duinn/2009

uitgestoten tijdens de concessieduur.

Aardgas (Slochteren gas)

OV-bussen

200-250 bar.

Gelderse

CNG = Compressed Natural Gas (aardgas) onder een druk van ongeveer

broeikasgasemissies, in CO2-equivalenten, wat mag worden

voor

CO2-plafond = een grens aan de maximale hoeveelheid


Verklarende woordenlijst


Duinn/200 9

1.0

Start. Ambities voor Gelderse OV-bussen

voor Gelderse

De provincie Gelderland streeft naar een gezonde, schone en veilige

Concessieverleners van openbaar vervoer hebben de

leefomgeving voor mens en natuur in 2010. Economische groei en

mogelijkheid om eisen, middelvoorschriften, te stellen aan

toenemende maatschappelijk georiënteerde activiteiten zorgen voor een

het materiaal waarmee het openbaar vervoer wordt

grotere vraag naar mobiliteit en busvervoer. In Gelderland wordt in 2010

uitgevoerd. Gelderland heeft de ambitie om, voor de regio’s

een groei van het aantal OV-reizigers verwacht van 2,1% t.o.v. 2007

Achterhoek, Veluwe en Rivierenland in de komende

[PVVP, 2004].

aanbesteding doelvoorschriften te hanteren voor de milieueisen.

De toenemende verkeersintensiteit heeft geleid tot overschrijding van de

OV-bu ssen

normen van lokaal schadelijke stoffen in de provincie Gelderland. Zware

Lokaal schadelijke emissies van bussen zijn door

dieselvoertuigen zoals bussen leveren een substantiële bijdrage aan de

(boven)wettelijk verplichte emissienormen al sterk

openbaar vervoer

lokaal schadelijke emissies in de meest dicht bevolkte gebieden.

afgenomen. De focus verschuift nu hoofdzakelijk naar de

concessie in Gelderland

In Gelderland wonen ongeveer 25.000 mensen op een plaats waar de huidige

van CO2. Gelderland wil de CO2-emissies door het busverkeer

2011-2016 biedt de kans

norm voor fijnstof wordt overschreden. Bovendien wonen circa 40.000

terugdringen door geleidelijk een emissie limiet in te stellen

inwoners van de provincie op plaatsen die niet aan de norm voor

voor de volgende concessie.

“Het verlenen van de

om, voor het publiek, duidelijk zichtbaar duurzame mobiliteit en leefkwaliteit in de regio te bevorderen.”

klimaatproblematiek die wordt veroorzaakt door de emissie

stikstofdioxide voldoen, zoals die vanaf 2010 gaat gelden [PVVP, 2004]. Bijna 40.000 mensen in Gelderland wonen op een plek waar het geluid de

Het instellenvan een CO2-plafond kan als doelvoorschrift

grenswaarde voor basiskwaliteit in 2010, 65 dB(A), overstijgt.

worden gebruikt bij de aanbesteding van de Gelderse OVconcessies. In dit rapport wordt geanalyseerd wat de

De toenemende broeikasgasuitstoot maakt het ontwikkelen van Gelderland

mogelijke milieu- en economische effecten zijn van een

tot een schone en duurzame regio een uitdaging. De CO2-uitstoot van de

dergelijk CO2-plafond.

transportsector neemt toe en ontwikkelt zich nog niet in de richting van de door Gelderland beoogde klimaatneutrale energiehuishouding in 2050 [PVVP, 2004, GMP, 2008]. Het verbeteren van het OV-systeem is één van de meest belangrijke en kosteneffectieve maatregel om duurzame mobiliteit in de regio te bevorderen [IEA, 2002]. Daarbij moet in acht worden genomen dat de OV bereikbaarheid in Gelderland gewaarborgd blijft en het openbaar vervoer in 2010 kan groeien met 10% t.o.v. 1998 [WadM, 2008].

4

1.0/Start. Ambities voor Gelderse OV-bussen

Concessieverleners

Gelderse

De verantwoordelijkheid voor het openbaar vervoer in Gelderland ligt bij twee vervoersautoriteiten; de provincie Gelderland en het Stadsregiobestuur (Stadsregio Arnhem-Nijmegen). Verantwoordelijkheid De provincie Gelderland is verantwoordelijk voor de gebieden Rivierenland (22), Achterhoek (19) en de Veluwe(18). De

voor

OV concessiegebieden in Nederland/2008

verantwoordelijkheid voor het gebied Zutphen-Hengelo-Oldenzaal (13) deelt de provincie Gelderland met de provincie Overijssel en


de Regio Twente. Het Gelderse OV-beleid is vastgelegd in de Netwerknota Openbaar Vervoer. Huidige Vervoerders In elk van de gebieden is momenteel een andere vervoerder actief. Arriva verzorgt het busvervoer in Rivierenland, Veolia het busvervoer op de Veluwe en Syntus het treinen busvervoer in de Achterhoek en het gebied Zutphen-Hengelo-Oldenzaal. Aanbesteding 2011-2016

“Dit rapport richt zich

De concessies Achterhoek, Rivierenland en de Veluwe worden voor

op de concessie-

de periode 2011-2016 vergeven door middel van aanbesteding. Voor de komende concessieperiode worden Achterhoek en Veluwe

gebieden Veluwe (18)

samengevoegd tot één concessiegebied. Dit rapport is op verzoek

en de samengevoegde

van de provincie Gelderland gericht op het samenstellen van een overzicht van de mogelijkheden en haalbaarheid voor het instellen

concessie

van een CO2-plafond in de concessiegebieden: Veluwe en

Achterhoek(19) /

Achterhoek/Rivierenland.

Rivierenland(22)” Juridische kader Openbaar vervoer concessies boven het drempelbedrag van € 206.000,- moeten Europees worden aanbesteed. De procedures zijn in Nederland geregeld in het Besluit Aanbestedingsregels voor Overheidsopdrachten (BAO) en het Besluit Aanbestedingen Speciale Sectoren (BASS). Deze twee besluiten zijn de implementatie van twee Europese aanbestedingsrichtlijnen (2004/17/EG en 2004/18/EG).

5


Duinn/2009

OV-bussen

Openbaar busvervoer in Gelderland 2011 - 2016


Duinn/200 9

De belangrijkste vier ambities voor de komende concessieperiode zijn opgenomen in de statennotitie “Uitgangspunten nieuwe aanbestedingen openbaar vervoer”

voor Gelderse OV-bu ssen

1. Garanderen van basismobiliteit in Gelderland met een goed toegankelijk en betaalbaar openbaar vervoersysteem

De Wet Personenvervoer geeft de concessieverlener de

2. Verbeteren van de leefbaarheid van stedelijke centra door het realiseren van duurzaam Openbaar Vervoer

Voor het openbaar vervoer zijn de bovenwettelijke

mogelijkheid om de kwaliteit van de leefomgeving verbeteren door eisen stellen aan het materieel waarmee de concessie wordt uitgevoerd. Deze eisen kunnen verder gaan dan de duurzaamheidscriteria van de Rijksoverheid.

duurzaamheideisen door SenterNovem vastgelegd in het Criteriadocument Openbaar Vervoer (Productgroep: Openbaar vervoer, CPV code 60112000-6(1)). Deze criteria zijn aan opgesteld op 19 december 2007, maar wordt in 2009 herzien en aangepast aan de laatste stand van de techniek.

3. Zorgen voor duurzaam en milieuvriendelijk openbaar vervoer als voorbeeld voor de transportsector

De Provincie Gelderland heeft voor het busvervoer in de nieuwe concessies ervoor gekozen om: •

De vervoerskundige normen te hanteren voor de inzet van het materieel.

•

4. Het inzetten van doelvoorschriften in de vorm van een CO2-plafond om de emissies met 30% te reduceren ten opzichte van de huidige concessie

Nieuw busmaterieel te laten voldoen aan wettelijke Europese normen voor emissies en geluid. Dit houdt voor de nieuwe concessie in dat nieuw busmaterieel moet voldoen aan de Euro V-norm.

•

Stapsgewijs een CO2-emissiereductie in te voeren van 30%.

“Duurzame ontwikkeling

In dit rapport wordt een overzicht van mogelijke

= een ontwikkeling die

milieumaatregelen en bijbehorende kostenschattingen gegeven

voorziet in de behoeften

een CO2-plafond voor de vervoerder in te stellen.

om de ambitie van 30% CO2-reductie te bewerkstelligen door

van de huidige generatie zonder daarbij de behoeften van de toekomstige generaties in gevaar te brengen” – Brundtland, 1987

6

1.0/Start. Ambitie voor Gelderse OV-bussen

hebben een explosieve mobiliteitsgroei mogelijk gemaakt en

Bij de verbranding van alle op koolstof gebaseerde brandstoffen komt koolstofdioxide (CO2) vrij. De hoeveelheid uitgestoten CO2 is nauwkeurig te bepalen aan de hand van het brandstofverbruik. De hoeveelheid CO2 die vrijkomt per volume eenheid brandstof staat vast. De uitstoot en energiewaarde verschilt per brandstof.

nieuwe vervoermiddelen zoals de trein, bus en auto. Echter, naast de grote welvaart die fossiele energiebronnen hebben gebracht, zijn er ook negatieve milieu-effecten verbonden aan het verbranden van fossiele brandstoffen.

De volledige verbranding van een liter moderne benzine als voorbeeld: Benzine is bij benadering octaan (C8H16). 1 liter benzine weegt 750 gram. Deze massa bestaat voor 87% uit koolstof, of 652 gram koolstof per liter benzine. Om deze koolstof te verbranden tot CO2 is 1740 gram zuurstof nodig. 652 + 1740 = 2.392 gram CO2 per liter benzine. Voor diesel bedraagt dit 2.690 gram CO2 per liter.

De CO2 die over een periode van miljoenen jaren in de vorm van fossiele brandstoffen ondergronds is opgeslagen komt in een tweetal honderd jaar weer in de atmosfeer terecht. In combinatie met een wereldwijde kap van (regen)wouden zorgt dit ervoor dat er veel meer CO2 vrijkomt dan de natuur door middel van fotosynthese weer kan opnemen.

De directe CO2 emissie van een voertuig is dus een functie van het brandstofverbruik. Het brandstofverbruik is een directe functie van de energie-inhoud van de brandstof (MJ/L) en het energieverbruik per gereden kilometer (MJ/km) van het voertuig. Het energieverbruik hangt ondermeer af van de motortechnologie, aandrijflijn, brandstof, lucht- & rolweerstand, gewicht en rijgedrag van de chauffeur. Deze emissies worden de “Tank-to-Wheel” (TTW) emissies genoemd.

Wetenschappers van de Verenigde Naties wijten de snelle opwarming aan de explosieve groei van de concentratie van koolstofdioxide (CO2) in de atmosfeer. [IPPC, 2007] CO2 is op zichzelf geen krachtig broeikasgas, methaan (CH4) houd 23 keer meer warmte vast en lachgas (N2O) zelfs 296 keer. Maar de CO2emissie is zoveel groter dat de opwarming van de aarde voor 70 tot 80% wordt toegeschreven aan de toegenomen CO2concentratie. [IPPC, 2007].

Ook bij de productie en het transport van de brandstof worden direct of indirect fossiele brandstoffen verbrand. De hoeveelheid CO2 die daar bij vrijkomt hangt af van de gebruikte grondstoffen (aardolie, aardgas, gewassen etc.) en de productiemethode (raffinage, opwerking, reforming, fermentatie etc.). De CO2-emissies die vrijkomen om, in het geval van diesel, een liter brandstof in de brandstoftank te krijgen, worden de “Well-to-Tank” (WTW) emissies genoemd.

De CO2-concentratie en de gemiddelde temperatuur van de aarde zijn in het verleden zowel hoger als lager geweest dan de huidige niveaus. Maar waar voorheen de temperatuurveranderingen geleidelijk over honderdduizenden jaren plaatsvond, neemt de gemiddelde temperatuur nu sneller toe dan ooit te voren.

De totale CO2-prestatie van een voertuig per kilometer wordt bepaald door de som van de TTW en WTT emissies: de Well-to-Wheel emissie.

In Nederland is het wegverkeer verantwoordelijk voor 22% -23% van de CO2 emissie[CBS, 2007]. Bussen hebben een aandeel van 1,7% in de totale uitstoot van de transportsector. Het totaal aantal voertuigen en het gemiddelde kilometrage per voertuig in Nederland neemt elk jaar toe [CBS, 2008]. Dit betekent dat de CO2 uitstoot van het wegverkeer toe zal blijven nemen ondanks het feit dat voertuigen zelf steeds zuiniger worden.

Bomen op de Veluwe

7


Duinn/2009

OV-bussen

“Bij de verbranding van alle op koolstof gebaseerde brandstoffen komt koolstofdioxide (CO2) vrij”

Gelderse

CO2-emissies berekenen

grote schaal verbrand om energie op te wekken. Kolen en olie

voor

Sinds de industriële revolutie worden fossiele brandstoffen op


>Duurzaamheid: CO2 en Klimaatverandering


Duinn/200 9

> Duurzaamheid: CO2, “Well-to-Wheel” of “Tank-to-Wheel”? Echter in de productie van biobrandstoffen wordt CO2 opgenomen uit de atmosfeer en zorgt zo dat er netto minder CO2 vrijkomt met biobrandstoffen dan met fossiele brandstoffen. Hoeveel CO2 met biobrandstoffen kan worden bespaard varieert van 0% tot meer dan 100%.

voor

Het is van wezenlijk belang om duidelijk af te bakenen wat wel en wat niet wordt meegenomen om de CO2-emissies door OV-bussen te bepalen. De CO2 die uit de uitlaat komt zijn de “Tank-to-Wheel” emissies. De brandstof in de tank die wordt verbrand in de verbrandingsmotor.

Gelderse

“De CO2-emissies door alternatieve brandstoffen zouden ook op nul gezet kunnen worden. Dit wordt

OV-bu ssen

afgeraden vanwege de sterk verschillende CO2-prestaties

De “Tank-to-Wheel” emissies zijn eenvoudig vast te stellen aan de hand van het brandstofverbruik en brandstoftype. De energie-inhoud van een brandstof is gecorreleerd aan de koolstofketens waaruit de brandstof is opgebouwd. Diesel heeft langere en complexere koolstofketens dan benzine. Daardoor komt bij de verbranding van een liter diesel meer CO2 vrij dan een liter benzine. Echter door de hogere energie-inhoud van een liter benzine, en de hogere efficientie van een dieselmotor, komt er per kilometer minder CO2 vrij op diesel dan wanneer wordt gereden op benzine.

Biobrandstoffen kunnen uit tientallen soorten biomassa worden gemaakt op vele verschillende manieren. De energie die benodigd is om de brandstof produceren is sterk afhankelijk van de grondstoffen, locatie, transportafstanden en productiemethode. De “Well-to-Wheel” CO2-prestatie van (alternatieve) brandstoffen kan worden bepaald met de de officiële CO2-tool zoals opgesteld in opdracht van de Rijksoverheid. Bovendien moeten biobrandstoffen voldoen aan de Cramer-criteria om als duurzaam te kunnen worden aangemerkt. De Cramer-criteria richt zich op de volgende zes thema’s: 1) broeikasgasbalans, 2) concurrentie met voedsel, lokale energievoorziening, medicijnen en bouwmaterialen, 3) biodiversiteit, 4) welvaart, 5) welzijn en 6) milieu.

van de alternatieve brandstoffen.”

Bij gasvormige brandstoffen is de volume eenheid waarin de hoeveelheid gas wordt gemeten van groot belang aangezien dit afhangt van de druk en de temperatuur. Daarom wordt het gasverbruik gemeten in volume gemeten in standaard normaal kubieke meters (Nm3) of in massa in kilogrammen. De koolstofketens in gas zijn heel kort, maar door de lagere energie-inhoud is de CO2-emissie van gasbussen per kilometer vergelijkbaar met die van dieselbussen.

Het bepalen van de “Well-to-Wheel” emissies is aanmerkelijk complexer dan het bepalen van de “Tank-to-Wheel” emissies en vervoerders zijn hier wellicht niet in thuis. De CO2-emissies door alternatieve brandstoffen zouden ook op nul gezet kunnen worden. Dit wordt afgeraden vanwege de sterk verschillende CO2prestaties van de alternatieve brandstoffen. Bovendien is het doel van een CO2-plafond dat de meest kosteneffectieve methode door de markt zelf wordt gekozen.

Het kost ook energie om de brandstof te produceren en te transporteren. Deze energie wordt doorgaans opgewekt met fossiele energiedragers; steenkool, aardgas en/of diesel. Doordat de productiemethoden, winninglocaties en transportafstanden van brandstoffen sterk uiteenlopen is het waardevol om de emissies die vrij komen over de gehele keten te berekenen; “Well-to-Wheel”. Het kost bijvoorbeeld minder energie om aardgas te winnen in Slochteren (Groningen) en met pijpleidingen te transporteren naar een vulstation in Nederland dan aardgas uit Siberië te importeren met behulp van pijpleidingen.

Door de emissies van biobrandstoffen op nul te zetten worden relatief goedkope en onduurzame biobrandstoffen met relatief kleine CO2 winst onevenredig bevoordeeld en is het onduidelijk hoeveel CO2 daadwerkelijk wordt bespaard. Dit probleem kan worden opgelost door gebruik te maken van certificaten van herkomst die bewijzen dat de biomassa voldoet aan de wettelijke duurzaamheidcriteria NTA 8080.

Om de CO2-emissie te bepalen bij het gebruik van biobrandstoffen zoals biodiesel, bio-ethanol, biogas, groen gas (biogas van aardgaskwaliteit en zuiverheid) en LBG (vloeibaar biogas) is het belangrijk om naar de gehele keten te kijken, “Well-to-Wheel”. Bij de verbranding van biobrandstoffen komt ook CO2 vrij: groen gas bijvoorbeeld is moleculair exact gelijk aan aardgas en heeft dus dezelfde “Tank-to-Wheel” emissies.

CO2-Tool verkrijgbaar op: www.senternovem.nl/gave/co2_tool

8


gereguleerd door middel van emissienormen waar nieuwe voertuigen aan

levensduur en meer vermogen van de motor, deze verbranden

moeten voldoen. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen lichte en zware

nooit volledig. De schadelijkste emissies van het verkeer zijn

voertuigen(>3,5 ton). Deze normen worden periodiek aangescherpt, en

fijnstof en stikstofoxiden.

hebben gezorgd voor scherpe verminderingen van vooral NOx - en fijnstof emissies van nieuwe voertuigen. Behalve voor NOx en fijnstof zijn ook de

Stikstofoxiden (NOx)

emissies van koolstofmonoxide (CO), methaan (CH4) en niet-

NOx is de verzamelnaam voor de mono-stikstofoxiden NO en NO2

methaanhoudende koolwaterstoffen (NMHC) wettelijk genormeerd.

•Emissie Normering •Alternatieve Brandstoffen

en zijn bijproducten van een verbrandingsmotor. Onder hoge druk en temperatuur, zoals in een verbrandingsmotor, reageren

Vanaf 1 oktober 2009 moeten alle nieuw verkochte bussen voldoen aan de

stikstof en zuurstof uit de atmosfeer tot stikstofmonoxide (NO).

Euro V norm. Deze norm geldt voor alle type motoren moeten daaraan

NO is weinig stabiel en reageert in de lucht met zuurstof tot

voldoen, ongeacht technologie of brandstof. Door de normering zijn de

stikstofdioxide (NO2). Hoe hoger de temperatuur en druk, hoe

milieuprestaties van traditioneel vervuilende dieselmotoren zeer dicht in de

meer NOx reageert met diverse elementen tot zuren zoals

buurt gekomen van traditioneel schonere gasmotoren.

zoutzuur en waterstofcyanide dat organische weefsels afbreekt

•Alternatieve Aandrijving •Roetfilter •Katalysator

en onder andere bronchitis en longemphysema veroorzaakt. In

Het voorschrijven van hogere euro-normen is geen CO2-reductie maatregel.

combinatie met zonlicht, warmte en een verscheidenheid aan

Het kost extra energie om de uitlaatgassen schoner te maken door middel van

organische stoffen reageert NOX tot stoffen zoals ozon (O3) dat

roetfilters en uitlaatgasnabehandeling. Als vuistregel kan worden genomen

giftig is voor mens en milieu op zeeniveau.

dat een identieke motor met een hogere euro-norm 2% meer brandstof verbruikt. In de praktijk worden de busmotoren ook steeds efficiënter wat het extra brandstofverbruik (gedeeltelijk) compenseerd.

Fijnstof (PM10, PM2,5) Fijnstof is de brede verzamelnaam voor hele kleine organische en niet-organische deeltjes die in de lucht zweven. Er wordt onderscheid gemaakt in deeltjes tot 10 micron en deeltjes tot 2,5 micron. Het wegverkeer (fossiele brandstoffen) is de voornaamste bron van door de mens veroorzaakte fijnstof.

Europese Emissie Standaarden

Fijnstof is schadelijk doordat het ademhalingsysteem het niet uit de lucht kan filteren. Fijnstof van 2,5 micron of kleiner Norm

dringt door tot in de longblaasjes [WHO, 2005]. De gevolgen

Norm door Europese richtlijn

voor de gezondheid zijn niet eenduidig vast te stellen, maar

Ingangsdatum verkoop nieuwe voertuigen

(langdurige) blootstelling aan fijnstof kan leiden tot long-, hart-

Emissie waarden op basis ETC-test cyclus (g/kWh)

CO

NMHC

CH4

NOx

PM

5,45

0,78

1,16

5

0,16-0,21

0,55

1,1

3,5

0,03

0,55

1,1

2

0,02

en vaatziekten en mogelijk tot een scala aan andere

Euro 3

98/69/EC

aandoeningen.

Euro 4

98/69/EC

1-10-2006

4

Euro 5

2005/55/EG 2005/78/EG

1-10-2009

4

EEV

2005/55/EG

(vrijwillig)

3

0,4

0,65

2

0,02

Euro VI

(voorstel)

1-1-2014

4

0,16

0,5

0,4

0,01

9

1-10-2001


Duinn/2009

OV-bussen

De lokaal schadelijke emissies van het wegverkeer worden op Europees niveau

koolwaterstoffen diverse additieven voor een langere

voor

Europese Emissie Standaarden

lokale luchtkwaliteit. Fossiele brandstoffen bevatten naast


Behalve op het klimaat heeft het wegverkeer ook invloed op de

Gelderse

> Schadelijke emissies en luchtkwaliteit

C O 2- p l a f o n d voor Gelderse

Busfabrikanten moeten bij het afstellen van een (diesel)motor een afweging maken tussen lage NOx-emissies en hoge fijnstofemissies of andersom. Wanneer wordt gekozen voor

Emissielimieten voor Euro-normen

lage fijnstofemissies kan worden gekozen voor uitlaatgas-

uitstoot stikstof en fijnstof; gram per kWh voor bussen

nabehandeling met ammoniak met een SCR-katalysator (Selective Catalytic Reduction) of het recirculeren van de

OV-bu ssen

0,40

uitlaatgassen (EGR) voor lagere NOx emissies in combinatie met

Fijn stof uitstoot

Duinn/200 9

Euro-normen stellen eisen aan de uitstoot van schadelijke stoffen

een gesloten roetfilter of oxidatiekatalysator. Vanaf Euro VI mag ammoniakslib niet meer worden toegevoegd 0,30

aan de uitlaatgassen, dit kan verholpen worden met een ammoniak filter (ASC). Busfabrikanten volgen verschillende ontwikkelingsroutes om de strengere emissienormen te halen. De “Enhanced Environmentally friendly Vehicle” of EEV

0,20 Euro III

Euro III 2001

norm, op vrijwillige basis, is een in 2005 gestelde richtlijn voor

Euro IV 2006

zware voertuigen. De motortechnologie is bijna identiek aan

Euro V 2009

dat in Euro V bussen.

Euro VI 2014

0,10

Euro V VI

Euro IV EEV

0,00

0

2

4

6

8

10

Stikstof uitstoot NOx

10


Bron: busfoto.nl

11


Duinn/2009

OV-bussen Gelderse voor C O 2- p l a f o n d Veolia 5020 Arnhem


Duinn/200 9

2.0

Een CO2-plafond biedt een kosteneffectieve beleidmaatregel om in een OV-concessie de uitstoot van broeikasgasemissies omlaag te brengen. Een CO2-plafond stelt voor een bepaalde tijdsperiode een grens

voor

Een CO2-plafond kan worden ingezet om broeikasgas van OV-bussen te reduceren

Gelderse OV-bu ssen

“Een CO2-plafond stelt een grens aan de maximale hoeveelheid broeikasgasemissies, in CO2-equivalenten, wat mag worden uitgestoten door de vervoerder tijdens de nieuwe OVconcessie.”

aan de maximale hoeveelheid broeikasgasemissies, in CO2equivalenten, wat per jaar mag worden uitgestoten tijdens de OV-concessieduur.

Een CO2-plafond is een kosteneffectief instrument omdat het de CO2-reductie maatregelen overlaat aan de markt, in dit geval de nieuwe vervoerder. Het uitgangspunt is dat de markt de meest efficiënte maatregelen neemt.

Het CO2-plafond heeft als voordeel dat de vervoerder flexibel is met welke maatregelen het CO2-plafond wordt gehaald. Dit betekent dat de meest kosteneffectieve oplossingen worden ingezet. Ook is het risico beperkt voor concessieverlener en vervoerder, omdat vooraf bekend is wat de maximale kosten zijn, namelijk de malus maal de tonnen gevraagde CO2reductie. Deze malus werkt als ‘veiligheidsklep’ tegen onvoorziene hoge kosten en risico’s voor zowel vervoerder als concessieverlener.

De complexiteit van een CO2-plafond zit in het vaststellen de referentiesituatie en de (onafhankelijke) monitoring van de CO2emissie gedurende de concessie.

Voor een succesvolle CO2-reductie door middel van een CO2plafond is het vaststellen van het referentieplafond en het betrouwbaar en objectief monitoren van de werkelijke uitstoot cruciaal. De referentie situatie beschrijft de CO2-emissie in de huidige concessie waartegen de kosten en baten worden afgezet van mogelijke CO2 reductiemaatregelen. Hiervoor zijn meetbare en objectieve gegevens over het brandstofverbruik en de

De CO2-plafond methode bestaat uit vier stappen: vaststellen CO2-plafond, opnemen CO2-plafond in de aanbesteding, de monitoring van de CO2-uitstoot en de handhaving van het plafond.

buskilometrages nodig van de huidige en toekomstige concessie. Het inzetten van een CO2-plafond bestaat uit vier stappen: 1.

Vaststellen CO2-plafond; het plafond wordt vastgesteld

2.

CO2-prestatie vervoerder; de vervoerder wordt verwacht

3.

Monitoren CO2-prestatie; de daadwerkelijke CO2-prestatie

4.

Handhaving plafond; de handhaving kan plaats vinden

naar aanleiding van de milieudoelstelling en de referentie. onder het CO2-plafond het vervoer te verzorgen.

Bossen op de Veluwe

wordt onafhankelijk vastgesteld. doormiddel van een bonus-malussysteem waarin extra CO2reductie kan worden beloond en onvoldoende reductie wordt bestraft. De malus zou idealiter op het niveau moeten uitkomen van de marginale kosten om aan het CO2plafond te voldoen.

12

2.0/Op weg naar een CO2-plafond

13 1.0/Start. Ambities voor Gelderse OV-bussen C O 2- p l a f o n d

voor

Gelderse

Duinn/2009

OV-bussen


Duinn/200 9

CO2-plafond –een doelvoorschrift voor OV-concessies

voor Gelderse

“Het CO2-plafond als beleidmaatregel is een doelvoorschrift. De concessieverlener stelt het

OV-bu ssen

plafond vast en laat aan de vervoerder over hoe het plafond wordt gerealiseerd. De concessieverlener heeft dus zekerheid over de totale CO2-uitstoot gedurende de concessie. De vervoerder heeft de flexibiliteit om de meest kosteneffectieve milieumaatregelen in te zetten.”

Een CO2-plafond stelt een grens aan de maximale hoeveelheid broeikasgasemissies, in CO2-equivalenten, wat mag worden uitgestoten door de vervoerder gedurende de nieuwe OV-concessie. De OV-concessieverlener geeft met het plafond de vervoerder in feite het ‘recht’ om een hoeveelheid CO2 uit te stoten. Wanneer een vervoerder meer uitstoot, volgt een financiële malus, bij een lagere uitstoot kan eventueel een financiële bonus worden toegekend. Bovendien heeft de concessieverlener ook de mogelijkheid om gedurende de concessie gefaseerd, het CO2–plafond aan te scherpen. Met een CO2-plafond schrijft de concessieverlener niet voor hoe de CO2-emissie gereduceerd moet worden, maar hoeveel de CO2–emissie moet worden gereduceerd. Dit geeft de vervoerder de mogelijkheid om op de meest kosteneffectieve manier het vervoer te verzorgen en tevens de CO2-emissie doelstellingen te halen. De concessieverlener heeft dus zekerheid over de totale CO2-uitstoot gedurende de concessie. De vervoerder heeft de flexibiliteit om de meest kosteneffectieve milieumaatregelen in te zetten. Hierdoor worden technologievoorschriften en de hieraan verbonden onzekerheden en risico’s vermeden. Dit maximaliseert de flexibiliteit van de mogelijke milieumaatregelen die ingezet kunnen worden; nieuwe technologieën die momenteel beperkt of nog niet beschikbaar zijn kunnen in de loop van de concessieduur worden ingezet. Het CO2-plafond kan voor een gehele concessieduur worden vastgesteld. De reden hiervoor is dat CO2 alleen een globale impact heeft en de tijd- en plaats van de emissie niet/minder relevant is.1 Hiermee lijkt het CO2-plafond op het een cap-and-trade systeem zoals het ‘Emission Trading System’ in Europa. In dit systeem is per CO2-emitter een individueel plafond vastgesteld waarbij de CO2-rechten die te kort komen moeten worden aangekocht. Rechten die over zijn, doordat bijvoorbeeld energie is bespaard, kunnen worden verkocht. Het voorgesteld CO2-plafond voorziet niet in een mogelijkheid om te handelen, de reden hiervoor is dat de kosten voor reductie van broeikasgasemissie in vervoer veelal hoger liggen dan de prijs van een ton CO2 op de Europese CO2-markt. De kosten om CO2 in vervoer te reduceren verschillen tussen € ≤0 (brandstofbesparing) tot € 300 per ton CO2 equivalent (zie ook de CO2 kostencurve). De prijs van een ton CO2 op de CO2-markt wordt verwacht tussen de €18 en €30 te liggen tot 2012.

Een CO2-plafond kent een veiligheidsklep voor onvoorzien hogere kosten en risico’s voor zowel concessieverlener als vervoerder. Een vervoerder heeft namelijk twee mogelijkheden: of milieumaatregelen inzetten inclusief eventuele meerkosten of de malus betalen voor het niet halen van het plafond. Bovendien is CO2 besparen voornamelijk een zaak van brandstof, en dus kosten, besparen. Dit is een extra prikkel voor de vervoerder om zo kosteneffectief brandstof te besparen aangezien de uitgespaarde brandstofkosten ingezet kan worden om biobrandstoffen en/of geavanceerde zuinige bussen te bekostigen. De kosten voor de concessieverlener zijn naar verwachting lager doordat een vervoerder niet alle risico’s hoeft ‘mee te prijzen’ in de intekening waardoor geen onrealistisch hoge kosten voor voorziene risico’s worden opgenomen. Ook wordt verwacht dat vervoerders sneller inschrijven, omdat ze de risico’s en kosten beter kunnen overzien en deze naar verwachting redelijk goed kunnen inschatten. Een doelvoorschrift zoals een CO2-plafond kent ook een aantal onzekerheden en nadelen ten opzichte van een middelvoorschrift. Het reductiestreven moet dusdanig worden gesteld dat het én haalbaar is én tegelijkertijd dusdanig prikkelend dat daadwerkelijk middelen (brandstofbesparende maatregelen, zuinige bustechnologiën en/of biobrandstoffen) moeten worden ingezet door de nieuwe vervoerder. De uitdaging is het correct inschatten van de referentiesituatie. Aanvullend moeten de verwachte kosten en effectiviteit van de CO2-reductie worden ingeschat per mogelijke milieumaatregel en voor de beleidsambitie als totaal.

1

Hierbij moet worden opgemerkt dat dit in mindere mate geldt voor (zeer) lang lopende concessies en voor de emissies van N2O en methaan die ook lokaal schadelijke effecten kunnen hebben.

14


Voor de concessieverlener is het van belang om de kosten en baten van een CO2-plafond in te schatten. De aard van een doelvoorschrift maakt dat lastig, omdat het inschrijfgedrag van vervoerder moet worden geanticipeerd. Vervoerders kunnen immers zelf kiezen welke maatregelen worden ingezet om aan het CO2-plafond te voldoen. Om inzicht te krijgen in de kosten en baten kunnen verschillende scenario’s worden opgesteld waarin de milieu- en economische effecten van milieumaatregelen worden vergeleken.

De concessieverlener kan op twee manieren een CO2-plafond in de aanbesteding uitvragen. Het kan worden opgenomen als minimale eis waaraan de vervoerder moet voldoen. Aanvullend zou een implementatieplan opgevraagd kunnen worden waarin de vervoerder aangeeft hoe te voldoen aan het CO2-plafond.

Een plafond boven Gelderland?

“De OV concessieverlener kan zelf bepalen welke

Een belangrijke aanname die moet worden gemaakt is dat de bussen voor de nieuwe concessie nieuw moeten worden aangeschaft en worden afgeschreven binnen de concessieperiode. Dit is noodzakelijk om de kosten en effectiviteit van mogelijke technologische en niet-technologische brandstofbesparende maatregelen te kunnen vergelijken. Voor een groot aantal scenario’s kunnen kostencurves worden opgesteld welke kunnen worden toegepast op de huidige concessies. (bustypen, stallinglocaties en dienstregeling kilometers). Aan de hand hiervan wordt de (technische) haalbaarheid van diverse reductiestrevens bepaald.

15

voor

CO2-prestatie vervoerder (inschrijving) Motortechnologie, aandrijftechnologie, alternatieve brandstoffen en weerstandsreductie zijn voorbeelden van technologische maatregelen in de bus. Lage rolweerstand banden, optimale bandenspanning, het Nieuwe Rijden, tijdig onderhoud, ICT en het aanpassen van de dienstregeling en buscapaciteit zijn voorbeelden van niet-technologische maatregelen die de vervoerder kan inzetten om de concessie uit te voeren onder het CO2 plafond. Deze worden in hoofdstuk 3 toegelicht en toegepast op OVbussen.


Vaststellen CO2-plafond Het plafond wordt vastgesteld aan de hand van de milieudoelstelling en de referentie die wordt gehanteerd door de concessieverlener. De milieudoelstelling kan bijvoorbeeld zijn dat de CO2 emissie in 2016 minimaal 30% lager moet zijn dan in 2009 of dat in de hele concessieperiode van 6 jaar 30% minder CO2 uitgestoten mag worden dan in de vorige concessieperiode. Afhankelijk van het gevraagde reductiestreven en de hieraan gekoppelde tijdslijn moet de vervoerder meer of andere milieumaatregelen inzetten.

Gelderse

Het CO2-plafond wordt uiteindelijk vastgesteld aan de hand van de gekozen referentiesituatie, de doelstellingen van de concessieverlener en de verwachte kosten en baten.

De methode om een CO2-plafond als doelvoorschrift in te zetten bestaat uit vier stappen: 1. Vaststellen CO2-plafond 2. CO2-prestatie vervoerder 3. Monitoren CO2-prestatie 4. Handhaving plafond

referentie het beste aansluit bij de doelstellingen en uitgangspunten.”


Duinn/2009

OV-bussen

Methode CO2-plafond


Duinn/200 9

Monitoring en handhaving van een CO2-plafond “Idealiter zou de malus op, of boven, het

voor

niveau moeten

Gelderse

marginale kosten om

uitkomen van de

aan het CO2-plafond te voldoen. In de praktijk zijn de werkelijke

OV-bu ssen

maginale kosten nagenoeg niet vast te stellen. Dit komt door de grote variatie in maatregelen die een vervoerder kan nemen om CO2 te reduceren. Bovendien zijn de organisatorische en materieelkosten, daar mee ook de marginale kosten, voor elke vervoerder verschillend.“

Handhaving plafond De handhaving van het CO2-plafond kan plaatsvinden doormiddel van een bonus- malussysteem. De handhaving vindt plaats door een financiële malus op te leggen aan de vervoerder wanneer de CO2-emissie boven de gestelde emissielimiet uitkomt. Wanneer de CO2-prestatie onder het plafond blijft kan de concessieverlener overwegen om een (kleine) bonus toe te kennen.

Monitoren CO2-prestatie De daadwerkelijke CO2-prestatie moet onafhankelijk worden vastgesteld. Zoals beschreven op pagina 8; de CO2-emissie is direct gerelateerd aan de hoeveelheid en het type brandstof dat wordt verbruikt. Aan de hand van het brandstofverbruik per jaar per type brandstof kan de CO2-emissie worden berekend door middel van officiële kengetallen (zie voor meer informatie de appendix brandstoffen specificaties en de publicatie Cijfers en Tabellen van SenterNovem).

De hoogte van de financiële malus bepaalt de prikkel voor de vervoerder om het CO2-plafond daadwerkelijk te realiseren. Idealiter zou de malus op of boven het niveau moeten uitkomen van de marginale kosten om aan het CO2-plafond te voldoen. Immers, wanneer het goedkoper is om de malus te betalen dan om de milieumaatregelen te nemen, zal een vervoerder de malus verkiezen. In de praktijk zijn de werkelijke maginale kosten nagenoeg niet vast te stellen. Dit komt door de grote variatie in maatregelen die een vervoerder kan nemen om CO2 te reduceren. Bovendien zijn de organisatorische- en materieelkosten, daarmee ook de marginale kosten, voor elke vervoerder verschillend.

Idealiter wordt de CO2-prestatie van de huidige en toekomstige vervoerder vastgesteld door het totale brandstofverbruik per jaar bij te houden. De totale broeikasgasemissie wordt in CO2-equivalenten vastgesteld en door de concessieverlener en als referentie gehanteerd. Wanneer deze data niet beschikbaar is voor de huidige concessie kan een inschatting gemaakt worden op basis van de buskilometers, bustype en energieverbruik per bustype in de huidige concessie. Wanneer een plafond voor de gehele concessie wordt gesteld, en de vervoerder op de CO2-prestatie afgerekend wordt aan het eind van de concessieperiode, heeft dit als risico dat er niet tussentijds kan worden bijgestuurd indien de vervoerder de doelstellingen niet blijkt te halen. Om dit te voorkomen zou gekozen kunnen worden om de CO2 emissie (twee)jaarlijks te monitoren.

Een concessieverlener kan overwegen een lage of hoge malus vast te stellen; afhankelijk van de hardheid van de doelstelling, de onzekerheid over de realiseerbaarheid en de beschikbare financiële middelen. Er kan een staffel worden gehanteerd waarin verschillende consequenties zijn verbonden aan verschillden milieuprestaties. Hieronder is een staffel weergegeven als voorbeeld.

Bovendien zou het reductie streven gefaseerd ingevoerd kunnen worden. Bijvoorbeeld; in het tweede jaar 10% minder CO2 dan in het referentie jaar, 20% minder CO2 in het vierde jaar en 30% minder CO2 in het zesde jaar. Dit zogenaamde ‘staffelen’ biedt de vervoerder ruimte om duurzame (bio-)brandstoffen en/of zuinige bustechnologiën in te zetten die aan het begin van de concessie nog niet beschikbaar of kosteneffectief zijn.

Reductie onder plafond Malus/ton CO2 Bonus/ton CO2* 0% - 10% (verplicht) € 200 €0 10% - 20% (verplicht € 150 €0 20% - 25% (verplicht) € 100 €0 25% - 100 (optioneel) €0 € 20 *De bonus zou kunnen gelden wanneer de vervoerder onder het CO2 plafond blijft (in dit geval 30% reductie tov de referentie).

16


De CO2-emissie in referentiesituatie te

Door een te hoge inschatting van de emissie van de huidige concessie is de CO2-

De referentie situatie kan betrouwbaarder worden wanneer

hoog ingeschat

hoog vastgesteld door de concessieverlener.

•Verkeersituatie & Karakteristieken reductie tov de referentie voor de vervoerder te makkelijk teDienstregeling/omloop realiseren. De werkelijke doelstelling van de concessieverlener wordt niet gehaald en de

het plafond op twee manieren wordt berekend: (1) op basis historisch brandstofverbruik, en (2) op basis van de bustypes,

vervoerder wordt niet geprikkeld om brandstof tevan besparen. •Effectiviteit enom continuiteit gedragsverandering (HNR)

brandstofverbruik en kilometers.

CO2-emissie referentie te

De CO2-emissie in referentie situatie te

Een te lage inschatting van de emissie van de huidige concessie maakt de CO2-

De referentie situatie kan betrouwbaarder worden wanneer

laag ingeschat.

laag vastgesteld door de concessieverlener.

reductie tov de referentie voor een vervoerder zeer kostbaar om te realiseren. Dit kan betekenen dat er niet wordt ingetekend op de concessie of tegen zeer hoge

het plafond op twee manieren wordt berekend: (1) op basis historisch brandstofverbruik, en (2) op basis van de bustypes,

kosten voor de concessieverlener.

brandstofverbruik en kilometers.

De prikkel voor de vervoerder om de CO2-

De vervoerder kan kiest er waarschijnlijk voor om niet alle milieumaatregelen te

Het vaststellen van een realistische malus, mogelijk in een

reductie-eis te realiseren ligt onder de marginale kosten van de vervoerder.

nemen om aan het CO2-plond te voldoen. De kosten van de malus moeten in dit geval worden betaalt.

gestaffelde opzet. De malus zou hoog moeten liggen voor het laaghangende fruit en kan iets afnemen voor de hogere

Malus te laag

reductiepercentages. Malus te hoog

De prikkel voor de vervoerder om de CO2-

De vervoerder neemt de vereiste milieumaatregelen om aan het CO2-plafond te

Het vaststellen van een realistische malus, mogelijk in een

reductie-eis te realiseren is hoger dan de kosten om de milieumaatregelen te

voldoen. Een risico bestaat dat de hoge malus leiden tot mogelijk het hoog beprijzen van de milieumaatregelen die moeten worden genomen.

gestaffelde opzet. De malus zou hoog moeten liggen voor het laaghangende fruit en kan iets afnemen voor de hogere

nemen.

reductiepercentages.

Milieumaatregelen niet of

Milieumaatregelen komen niet, of pas

Wanneer bij een te ambitieus CO2-palfond de inzet van een unieke technologie

Een CO2-plafond moet prikkelen maar niet ontmoedigen.

pas later beschikbaar

veel later, beschikbaar voor de vervoerder in de concessie. Een

noodzakelijk is om de reductie kosteneffectief te kunnen realiseren, betekent het niet beschikbaar komen van de technologie een (groot) economisch risico voor de

Door te staffelen, een ondergrens aan reductie te stellen en/of een kleine bonus in“@@@@” het vooruitzicht stellen, zou het

voorbeeld is de inzet van

vervoerder en/of de concessieverlener.

kosteneffectieve hybride bussen.

altijd realistisch haalbaar moeten zijn doormiddel van het inzetten van verschillende milieumaatregelen.

Brandstofprijzen stijgen

De brandstofprijzen zijn sterk afhankelijk

Wanneer brandstofprijzen stijgen worden milieumaatregelen om brandstof te

In de bestektekst kunnen bepalingen opgenomen worden die

of dalen sterk

van de ontwikkelingen op de wereldmarkt en veranderding in het accijnsbeleid.

besparen aantrekkelijker. Een stijgende dieselprijs kan er ook toe leiden dat het inzetten van alternatieve brandstoffen economische aantrekkelijker worden.

de malus-bonus aanpast aan de brandstofprijs.

Concluderend, de kosteneffectiviteit van de CO2-reductie per milieumaatregelen wordt sterk beïnvloed door veranderende brandstofprijzen. Een ander risico zjn dalende brandstofprijzen, hierdoor neemt de prikkel voor brandstofbesparing, en dus CO2-besparing, af en een malus minder effectief. Veranderende

De CO2-uitstoot kan veranderen doordat

Een andere verkeersituatie kan leiden tot een hoger of lager brandstofverbruik. Zo

Om de impact van meer- of minder kilometers binnen de

verkeerssituatie of dienstregeling

de verkeersituatie veranderd (omleidingen, meer stoplichten etc) of

leiden meer start-en-stops bijvoorbeeld tot een sterk hoger brandstofverbruik. Een andere dienstregeling kan leiden tot meer verreden buskilometers. Beide effecten

concessie op te lossen kan een correctie factor worden gehanteerd. Wanneer meer of minder kilometers worden

doordat dienstregelingen worden

(brandstofverbruik en kilometers) kunnen leiden tot meer of minder CO2-uitstoot.

verreden worden deze opgeteld of afgetrokken van het CO2-

aangepast.

plafond wat gerealiseerd moet worden.

17


Duinn/2009

CO2-emissie referentie te

OV-bussen

Impact

Gelderse

Omschrijving

voor

•Snelheid technologische ontwikkelingen hybride, lichtgewicht en Oplossing alternatieve technologien.

Risico


Risico’s en kansen CO2-plafond

Volgende halte: CO2-reductie maatregelen voor OV-bussen. Motortechnologie, brandstof, aandrijflijn, busconstructie en overige maatregelen.

voor

“Een CO2-kostencurve

Gelderse

CO2-reductie is met een groot aantal milieumaatregelen mogelijk. De meeste maatregelen leveren een kostenbesparing op

geeft helder weer wat het CO2-besparingspotentieel is van een

de geschatte

OV-bu ssen

kosteneffectiviteit per ton CO2e.”

Er is een heel scala aan milieumaatregelen mogelijk om CO2reductie te realiseren voor OV- ussen. De milieumaatregelen in dit onderzoek worden verdeeld in zeven categorieën: motor & brandstof, aandrijflijn, busconstructie, banden, ICT & bussystemen, dienstregeling en rijgedrag. Bijna alle milieumaatregelen die brandstof besparen zijn over

Een zuinige rijstijl, zuinige banden en het verlagen van het voertuiggewicht leveren een CO2- en kostenreductie

milieumaatregel inclusief

het algemeen kosteneffectief. Zuinig en licht zijn hierbij sleutelwoorden. Het vervangen van diesel door groen gas kent een groot CO2-reductiepotentieel van jaarlijks 80 tot 100 ton CO2 per bus (WTW). Echter, hier zijn meerkosten mee gemoeid.

De referentiesituatie is van groot belang voor een CO2-kostencurve

In deze studie worden de CO2-emissies van de huidige concessies geschat en als referetnie genomen. Dit gebeurt op basis van hoofdzakelijk Euro III dieselbussen die de huidige dienstregeling kilometers rijden. Voor de kosten gelden nieuwe Euro V dieselbussen als referentie. De reden hiervoor is dat diesel de standaard is en oudere bussen niet meer nieuw kunnen worden gekocht.

Kostencurve broeikasgasreductie voor OV bussen € per ton CO2 e; per busmaatregel; 12 meter bus 50% stad- en 50% streekverkeer; 90.000km; afschrijvingstermijn 8 jaren

Kostprijs per gereduceerde ton CO2 e


Duinn/200 9

3.0

De gekozen referentie waartegen de (kosten-)effectiviteit van

€ 300

de milieumaatregelen wordt is een cruciale aanname. Zowel de

Groen gas

haalbare CO2-reductie door milieumaatregelen als de

€ 200

bijbehorende (meer-)kosten zijn afhankelijk van de referentie.

Hybride

Zuinige banden

€ 100 Lichtgewicht

Aerodynamica

€0 0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

Zuinige motorolie

-€ 100

-€ 200 Reduceren van stationair draaien

-€ 300

Het Nieuwe Rijden

CO2 e besparingspotentieel in tonnen/jaar Bron: Duinn 2009

18

3.0/ Volgende halte: milieumaatregelen voor OV-bussen

De haalbaarheid, effectiviteit en (meer-)kosten van een CO2-plafond

te realiseren met OV-bussen. De milieumaatregelen in dit rapport

worden onderzocht in twee stappen:

worden verdeeld in zeven categorieën: motor &

1.

Beschrijving en analyse van milieu- en kosteneffecten van (schonere)

2.

Ter referentie toepassen van het CO2-plafond methodiek op de Veluwe

brandstof, aandrijflijn, busconstructie, banden, ICT &

bustechnologieën, brandstoffen en beleidsmaatregelen

bussystemen, dienstregeling en rijgedrag.

concessie en op de Achterhoek/Rivierenland concessie. schadelijke stoffen uit. Zelfs elektrisch of waterstof aangedreven

In dit rapport wordt onder OV-bussen de standaard 12 meter bus en de 18

bussen schaden het milieu indirect indien de elektriciteit of

meter gelede bus verstaan. Zoals eerder vermeld is er een scala aan (technische) milieumaatregelen mogelijk om CO2-reductie te realiseren met

hoofdstuk centraal staat is: wat is de kosteneffectiviteit en de

deze bussen. In overleg met de concessieverlener is er een selectie

CO2-reductie per milieumaatregel ten opzichte van de huidige

gemaakt van bewezen en/of veelbelovende technieken om op de korte

concessie?

termijn de CO2-emissie te verminderen


waterstof niet duurzaam is geproduceerd. De vraag die in dit

voor

Alle bussen met een verbrandingsmotor stoten CO2 en lokaal

De CO2-uitstoot is per eenheid brandstof is bekend, samen met het brandstofverbruik per bustype en bustechnologie kan kan een referentiesituatie voor de concessiegebieden in Gelderland worden berekend. Dit vormt de input voor het stellen van een realistisch en haalbaar CO2-plafond waar de vervoerder gedurende de concessie onder moet en kan blijven. Milieumaatregelen voor OV bussen

Motor & brandstof

Diesel Euro V Diesel Euro VI Gasmotor

Aandrijflijn

Weerstamdreductie

Banden

ICT & Bussystemen

Dienstregeling

Rijgedrag

Hybride parallel

Lichtgewicht

Zuinige banden

ICT

‘CO2 optimale

Het Nieuwe Rijden

Hybride serieel

Aerodynamica

‘Banden 2e leven’ Bandenspanning

Zuinige bussystemen

omloop’ Klein materieel in

Monitoren & Belonen rijstijl

daluren

Minder ‘Idling’

(CNG, CBG, LBG) Mid-life upgrade Goed onderhoud

19


Duinn/2009

OV-bussen

Er is een scala aan milieumaatregelen mogelijk om CO2-reductie

Gelderse

> Milieumaatregelen—uitgangspunten


Duinn/200 9

Motortechnologie –conventioneel diesel wordt steeds schoner

voor

Een dieselmotor is een compressiemotor; onder hoge druk en temperatuur ontbrandt het lucht-brandstofmengsel. Deze motor is momenteel de standaard om bussen en andere zware voertuigen aan te drijven.

Gelderse OV-bu ssen

Voordelen Diesel: • Betrouwbaar • Ruim Beschikbaar • Hoog koppel • Groot bereik • Kosten bekend Nadelen Diesel • Fossiele brandstof • Hoge CO2 emissies • Hoge BPM • Techniek vrijwel uitontwikkeld

Een dieselmotor heeft meer koppel, en dus trekkracht, dan andere verbrandingsmotoren. Bovendien produceert een dieselmotor het koppel al bij lage toeren; dit is gunstig om zware voertuigen voort te bewegen. Doordat een dieselmotor op een lager toerental draait, treedt er minder slijtage op. Dit zorgt voor relatief lage onderhoudskosten en een lange levensduur. In Nederland worden 95% van alle OV-bussen aangedreven door een dieselmotor [KPVV, 2009]. De afgelopen jaren hebben enkele honderden gasbussen intrede gedaan in het Nederlandse openbaar vervoer. Dieselmotoren zijn van oudsher de grootste vervuilers in het wegverkeer als het gaat om lokale luchtverontreiniging (voornamelijk fijnstof, stikstof & roet). Dit wordt veroorzaakt door de hoge temperatuur van de ontbranding en de samenstelling van diesel. Diesel bestaat uit een mix van koolwaterstofketens van verschillende lengtes. De ontwikkeling van schonere dieselmotoren is in Europa versneld door invoering van strengere emissielimieten voor zware voertuigen. De OV-bussen in Gelderland zijn hoofdzakelijk Euro III dieselbussen (zie hoofdstuk 4). Een standaard diesel Euro III-bus van ±12.000 kg met een verbruik van 39,0 liter per 100 km in de stad en 36,1 liter per 100 km in de streek dient ter referentie. Een liter diesel bevat 35,7 MJ aan energie (zomer diesel). Bij het produceren van een liter diesel komt 420 gram CO2 vrij, bij het verbranden van een liter diesel komt 2.690 gram CO2 vrij. De totale ‘well-to-wheel’ CO2-emissie van een liter diesel is 3.110 g/l [JEC, 2008].

Dieselbus in Den Haag/Veolia

Euro V Diesel Vanaf 1 oktober 2009 moeten alle nieuwe bussen voldoen aan de Euro V-emissienorm. De Euro V-norm en EEV-norm worden reeds geruime tijd uitgevraagd in nieuwe OV-concessies. Door roetfilters te plaatsen en uitlaatgas-nabehandeling kan op verschillende manieren aan de strengere Euro-normen voldaan, dit verschilt per busfabrikant. Deze maatregelen resulteren in een hoger brandstofverbruik en dus meer CO2 emissies. Echter, door verbeteringen in de motortechnologie, aandrijflijn, turbo’s, elektronica en busopbouw kunnen steeds kleinere motoren worden gebruikt (‘downsizing’) en neemt het verbruik dientegevolgen niet sterk toe. Een Euro V bus verbruikt ± 4% meer brandstof dan een Euro III bus van hetzelfde gewicht en met dezelfde motorinhoud. Een nieuwe 12 meter Euro V bus kost, afhankelijk van de leverancier, uitvoering en aantallen, ongeveer € 200.000 € 210.000. Euro VI Diesel Deze aanscherping van de Euro V-norm gaat in op 1 oktober 2013. Deze norm kan niet worden gehaald door de EEV & Euro V technologie eenvoudigweg door te ontwikkelen. Euro VI-motoren vereisen nieuwe technologische oplossingen. Busfabrikanten geven aan dat ze eind 2012, begin 2013 Euro VI-bussen kunnen leveren. Geschat wordt dat het energieverbruik, en dus de CO2emissie, met 2% – 3% zal toenemen [MNP, 2008]. Het meerverbruik wordt naar verwachting (deels) gecompenseerd door een verbeterde aandrijflijn en gewichtsreductie. Euro VI bussen voorschrijven is geen CO2 reductie maatregel en zijn niet beschikbaar aan het begin van de nieuwe concessie. De CO2emissies en kosten van Euro VI bussen worden daarom niet meegenomen als mogelijk scenario voor Gelderland. De meerkosten van een nieuwe 12 meter Euro VI diesel ten opzichte van een Euro V dieselbus worden geschat op € 2.500 € 4.000 in 2013.

20


Dit maakt een ‘mid-life upgrade’ (MLU) van euro II, III (en IV) bussen een aantrekkelijk concept. Verscheide busfabrikanten hebben aangegeven dat veel vervoerders vragen naar de mogelijkheid om hun oude bussen op te waarderen. Opwaarderen tot Euro IV is technisch mogelijk. De gemiddelde kosten voor het het installeren van roetfilter op een 12 meter Euro II of III dieselbus bedraagt ongeveer € 10.000. Het ministerie van VROM heeft hier subsidies voor beschikbaar die, afhankelijk van het type roetfilter en katalysator, kunnen oplopen tot meer dan de helft van de ombouwkosten.

de Veluwe

Echter, om de Euro V- en/of EEV-norm te halen is uitlaatgasnabehandeling noodzakelijk. Dit is alleen mogelijk bij moderne motoren. De kosten van een nieuwe motor, versnellingsbak, een onderhoudsbeurt, motorprogramma update en retrofit van roetfilter en katalysator worden geschat op € 50.000 - € 100.000. Indien het uiterlijk en interieur van de bussen ook moeten worden opgeknapt kunnen de kosten tot € 60.000,- hoger uitvallen. Dit is financieel niet rendabel vergeleken met de kosten van een nieuwe dieselbus en wordt in de praktijk dan ook door geen marktpartij als optie gezien.

21



voor

Gelderse

Dieselbussen hebben een economische levensduur van ongeveer 13 jaar, maar doordat concessieverleners steeds hogere eisen stellen aan het materieel is de economische levensduur in de praktijk teruggelopen naar 6-8 jaar (afhankelijk van de concessieduur). Uit onderzoek is gebleken dat 88% van de milieudruk wordt veroorzaakt in de exploitatiefase van de bus [Volvo, 2005; SenterNovem, 2008].

Duinn/2009

OV-bussen

> ‘Mid-life Upgrade’ gebruikte dieselbussen tot Euro IV technisch mogelijk

Gasbussen worden wereldwijd al een groot aantal jaren ingezet, ze zijn stiller

De inzet van gasbussen vereist een specifieke en kostbare

en schoner qua NOx dan bestaande dieselbussen en worden daardoor met

gasinfrastructuur. Rijden op aardgas is goedkoper per kilometer

voor

name in het stedelijk gebied ingezet in verband met de luchtkwaliteit en de

dan rijden op diesel dankzij de lagere brandstofprijzen.

geluidsproductie. Onder gas verstaat men gasmengsels met als

Daarentegen zijn de onderhoudskosten en aanschafkosten van

Gelderse


Duinn/200 9

Motortechnologie –gasmotor als nieuwe uitdager voor diesel

hoofdbestanddeel methaan (CH4). Gas bevat geen zwavel en verbrandt

gasbussen hoger dan van dieselbussen. Of rijden op gas

daardoor significant schoner dan diesel.

goedkoper of duurder uitvalt dan diesel het hangt af van

OV-bu ssen

Voordelen Gas: •Schoon •Stil •Lage brandstofkosten (CNG) •Inzet duurzaam gas

kilometrages, omlopen, aantal bussen, stallingslocaties, duur van Aardgas is een fossiele brandstof en bestaat voor 82% tot 92% uit

de concessie, de grootte van het gasvulpunt en de aansluitkosten

methaan, afhankelijk van de locatie waar het gewonnen wordt. In deze

op het gasnetwerk. Groen gas is doorgaans duurder dan aardgas

rapportage wordt uitgegaan van Slochteren gas met een methaan inhoud van

vanwege de hogere productiekosten.

82%. Biogas wordt gewonnen uit duurzame organische bronnen. Biogas dat Nadelen Gas •Kleinere actieradius •Minder trekkracht •(Dure) Infrastructuur gebonden •Hogere aanschafprijs •Meer onderhoud

wordt opgewerkt tot dezelfde methaan- en energie-inhoud als Slochteren gas

EEV-gasbussen

staat bekend als groen gas. Groen gas heeft dezelfde moleculaire

De gasbussen die momenteel in Nederland worden geleverd zijn

samenstelling als aardgas en kan zowel direct als virtueel door middel van

EEV-gasbussen en voldoen dus automatisch ook aan de Euro V-

certificaten worden ingezet in OV-bussen.

norm. De besteltermijn voor gasbussen langer is afhankelijk van de busconfiguratie.

Aardgas en groen gas hebben een lagere energiedichtheid dan benzine of diesel en moeten in voertuigen onder druk worden meegenomen. Gasbussen

Een gasmotor is minder efficient dan een dieselmotor, dit zorgt

hebben een kleinere actieradius dan dieselbussen. De kleinere actieradius

voor een hoger energieverbruik, echter de ‘well-to-wheel’ CO2-

komt door de beperkte hoeveelheid gas dat kan worden meegenomen. Door

emissie per kilometer die vergelijkbaar is met diesel. De oorzaak

het plaatsen van een grotere opslagtank (meestal op het dak) kan de

hiervoor is de lagere koolstofinhoud van gas. De CO2-prestatie is

actieradius vergroot worden tot 350 – 425 km [Stockholm Localtrafic, 2007;

afhankelijk van de oorsprong van het gas en het merk bus.

MAN, 2007].

Wanneer groen gas uit stortgas wordt ingezet bedraagd de reductie oplopen 70% WTW CO2 per kilometer tot 140% WTW CO2

CNG werd aanvankelijk ingezet in omgebouwde dieselmotoren. Tegenwoordig MAN Gasbus op Valleilijn

per kilometer voor biogas uit co-vergisting met mest [JEC,2008]

worden er motoren speciaal ontwikkeld en geproduceerd om op gas te rijden Een nieuwe 12 meter EEV-gasbus heeft momenteel een meerprijs

waardoor de efficiëntie toeneemt en het onderhoud afneemt.

van ongeveer € 45.000 - € 50.000 t.o.v. een Euro V dieselbus. De Gas als transportbrandstof heeft een goede veiligheidshistorie [IANGV, 2007].

verwachting is dat het prijsverschil tussen gas- en dieselbussen

Het gas wordt opgeslagen in cilinders onder een druk van 200-250 bar. De

iets kleiner zal worden wanneer Euro VI de wettelijke norm

cilinders zijn bestand tegen extreme omstandigheden zoals druk, aanrijdingen

wordt.

en vuur.

22


zuiniger naarmate ze ouder worden. Na 2 jaar (goed) gebruik zijn de banden

banden, ze vormen het contact met de weg en brengen de

naar schatting 4% zuiniger dan waneer ze nieuw zijn [VTT, 2006]. Ook

krachten over die vrijkomen bij het accelereren en afremmen.

hiervoor geldt dat dit in de praktijk moeilijk te kwantificeren is.

Ongeveer 20% van de brandstof wordt gebruikt om de

“De brandstofbesparing door een goede bandenspanning is

Voor OV-bussen is een correcte bandenspanning zeer belangrijk. Het verlengt Bandenfabrikanten zijn hard bezig om banden energiezuiniger te

de levensduur van de banden, verbetert de rij-eigenschappen, veiligheid en

maken. Banden met stijvere zijkanten (wangen) en geavanceerde

bespaart brandstof. Door banden op de juiste spanning te houden kan

rubbercompounds zorgen er voor dat er minder energie verloren

eenvoudig CO2-emissies worden gereduceerd. Het onderhouden van een

gaat door wrijving en vervorming. De potentiele reductie in

correcte bandenspanning bespaart per jaar bij benadering 2,5% brandstof

brandstofverbuik van energiezuinige banden wordt geschat op 2%-

[TNO, 2009]. Banden van bussen verliezen elke maand ± 0,1 bar lucht. OV

4% [Marktconsultatie Arnhem, 2009] ten opzichte “traditionele”

bussen met een 10% te lage bandenspanning hebben 2% extra

banden (afhankelijk van de referentie). Fabrikanten en experts

brandstofverbruik, bij 20% is het extra verbruik al 4% [Mercedes, 2008].

geschat op 2,5%.” –TNO, 2009


Bandenspanning

rolweerstand van banden te overwinnen. [IEA 2005]

hebben aangegeven dat de werkelijke reductie van energie zuinige banden moeilijk te meten is maar dat 2-4% een

Bij vervoerders heeft de bandenspanning in de praktijk geen prioriteit en is

realistische schatting is. De definitie van een eco band verschilt

het aan de chauffeur om de bandenspanning op peil te houden.

echter per bandenfabrikant.

Bandenfabrikanten kunnen zijn diverse bandenspanningmonitoringsystemen leveren. De kosten per systeem bedragen enkele tientallen euro’s afhankelijk

Bussen worden in de praktijk geleverd met tradionele banden. De

van de fabrikant en type. [Marktconsultatie Arnhem, 2009]

levensduur van een busband wordt bepaald door het slijtage aan het loopvlak en zijvlak van de band (beschadigingen door Buswiel/Hermes

stoepranden etc). Na ongeveer 80.000 km is het loopvlak versleten en wordt de band opnieuw omlegd met rubber; “covering” genoemd. Dit kan 4 tot 5 keer herhaald worden totdat het karkas van de band wordt afgekeurd. Vervolgens kan de band weer 70.000 km (stad) tot 100.000 km (streek) rijden. De kosten van het coveren bedragen ongeveer een kwart van de nieuwprijs. Een band met de afmeteting: 275/70 x 22,5 kost om en nabij € 400,- [Teunissen Consultancy, 2009]. Energiezuinige banden zijn € 100,- tot € 150,- per stuk duurder. Echter, covering is vooralsnog niet mogelijk met eco-banden.

23


Duinn/2009

OV-bussen

Indien banden goed op spanning worden gehouden, worden banden steeds

Een grote bron van weerstand is de rolweerstand van de

Gelderse

Energiezuinige banden

voor

Weerstandreductie –Banden

Een hybride aandrijflijn bestaat uit een verbrandingsmotor in combinatie met

Hybride aandrijvingen

één of meerdere elektrische motoren. Het concept wordt al jaren toegepast in

De ontwikkeling van de hybride bus in Europa is in volle gang met

voor

diesel-elektrische treinen. Vanaf de jaren ‘90 begon men met de serieuze

als gevolg dat er nog veel onzekerheden zijn omtrent de

ontwikkeling van deze techniek voor het wegverkeer, om de brandstof zo

kosten, inzetbaarheid, betrouwbaarheid en milieuprestatie van

Gelderse


Duinn/200 9

Aandrijflijn –hybride levert energiebesparing, maar is nog niet beschikbaar

efficient mogelijk te gebruiken en zo min mogelijk (rem)energie te verliezen in

hybride bussen. Daar komt bij dat er niet zoiets is als een

de vorm van warmte. Er zijn verscheidene hybrideconfiguraties mogelijk. Voor

standaard hybride bus. Elke fabrikant kiest vooralsnog een eigen

zware voertuigen die veel starts en stops maken, zoals bussen, kunnen twee

ontwikkelroute en configuratie.

“Hybride bussen hebben vooral op stadslijnen bij frequent accelereren en

OV-bu ssen

remmen een groot

configuraties veel brandstof en CO2 besparen; serieel en parallel. Vanaf 2010 en 2011 zullen de eerste fabrikanten in serie Een seriele hybride aandrijving werkt door een verbrandingsmotor op het

geproduceerde hybride bussen kunnen leveren. De

potentieel (milieu-)voordeel

optimale toerental te laten draaien en een generator aan te laten drijven. De

beschikbaarheid zal langzaam maar zeker toenemen en de kosten

ten opzichte van een

generator, en de teruggewonnen remenergie, voedt de accu‘s welke stroom

zullen dalen.

conventionele dieselbus.”

leveren aan de elektromotor(en). De elektromotor zorgt voor de aandrijving van het voertuig. Een elektromotor heeft een maximale efficiëntie en een

Hybride aandrijvingen in OV bussen hebben de potentie om

maximaal koppel bij elk toerental. Hybride bussen hebben daardoor vooral op

ongeveer 25% brandstof te besparen ten opzichte van Euro III

stadslijnen bij frequent accelereren en afremmen een groot potentieel

dieselbussen, afhankelijk van stad- of streekdiensten en het

(milieu-)voordeel ten opzichte van een conventionele dieselbus.

aantal starts en stops in het bustraject.

Het voordeel van een seriële hybride aandrijving zit in de hoge efficiëntie van een elektromotor en dat de verbrandingsmotor op het optimale toerental kan draaien. Op lange afstanden is een seriele hybride opstelling minder efficiënt

Hybride bus in Den Haag/VDL

dan een enkele dieselmotor, de verbrandingsmotor drijft dan indirect de

De meerkosten van een hybride bus worden geschat op € 80.000 in 2010 tot € 60.000 in 2012, dalend tot € 30.000 in 2020 ten opzichte van de Euro V dieselbus [Volvo, Mercedes, ECN, 2009]. De belangrijke meerkostenpost is de energieopslag. Dit zijn in de

wielen aan via de elektromotor in plaats van direct de wielen.

praktijk (nu nog) kostbare lithium-ion accu’s en

Een andere opstelling is de parallel hybride aandrijving, zoals wordt gebruikt in de Toyota Prius. In deze opstelling ondersteunen de verbrandingsmotor en de elektromotor(en) elkaar in de aandrijving van de wielen. De elektromotor wordt gevoed vanuit een accu door remenergie terug te winnen. Het voordeel van deze opstelling is dat het voertuig toe kan met een kleinere en daardoor

energiemanagmentsystemen.

De onderhoudskosten van hybride bussen worden door busfabrikanten lager geschat dan voor gasbussen en licht hoger dan dieselbussen. Er is minder slijtage door bewegende onderdelen dan conventionele bussen maar de levensduur van de

zuinigere verbrandingsmotor.

huidige accu’s wordt ingeschat op ongeveer 5-6 jaar en zal dus

Cruciaal in de ontwikkeling van hybride aandrijvingen is de ontwikkeling van de

vervangen moeten worden gedurende een concessie.

accutechnologie. Gaandeweg zullen accu’s steeds lichter worden, meer energie kunnen opslaan en goedkoper worden.

24


luchtweerstand

richting en de luchtweerstandcoefficient. De luchtweerstandcoefficient geeft aan hoe aerodynamisch een object is.

“Een studie van het MNP uit 2006 wijst uit dat een gewichtsreductie van 10% een

Bussen zijn zowel groot als zwaar. Het accelereren van meer dan 12 ton aan bus en passagiers vereist veel energie en daardoor

21% van de brandstof wordt verbruikt aan het overwinnen van de

brandstof. In de afgelopen decennia zijn bussen steeds zwaarder

luchtweerstand. Het verlagen van de luchtweerstand met een aerodynamisch

geworden door luxere interieurs, meer electronica en strengere

ontwerp biedt potentie maar is moeilijk te kwantificeren. Hier geldt ook dat

veiligheidseisen.

een aerodynamische bus een minder zware motor, aandrijflijn, chassis etc.

wordt bewezen door de

nodig heeft en hierdoor nog weer zuiniger wordt.

lichtgewicht

Door lichtere, stijvere materialen toe te passen kan het gewicht

brandstofbesparing oplevert van 6%. Dit

Ambassadors van VDL

van een bus aanzienlijk worden gereduceerd. Dit heeft weer tot

Een aerodynamischer ontwerp heeft zeker voor bussen potentie bij hogere

gevolg dat een minder krachtige, en dus

snelheden op buitenwegen. Men kan denken aan splitters, vinnen, rondere

lichtere, motor, aandrijflijn en wielophanging nodig zijn om de

vormen en een schuiner geplaatst voorruit. Helaas is het nog niet mogelijk dit

bus voort te bewegen. Huidige lichtgewicht bussen zijn al zo’n

reductiepotentie te kwantificeren in verband met het grote aantal

20% - 30% lichter dan “gewone bussen” [TNO, 2008; VTT, 2008].

variabelen, gebrek aan afdoende referentiemateriaal en de koppeling met de

Berkhof”

gewichtsreductie. In grote lijnen werd in een studie van het Nederlands Milieu Planburau uit 2006 geconcludeerd dat een gewichtsreductie van

De inzet van aerodynamische bussen heeft geen nut voor stadsbussen door de

10% een brandstofbesparing oplevert van 6%. In een vergelijking

lage gemiddelde snelheid. Voor streekbussen is er wel besparingspotentieel.

tussen een VDL (Berkhof Ambassador) lichtgewicht dieselbus met

Een aantal busfabrikanten geven aan dat er nog weinig ontwikkeling gaande is

een EEV van Irisbus of een Euro V van Volvo door TNO wordt dit

voor aerodynamische bussen.

bevestigd; de lichtgewicht dieselbus is 30% lichter en minimaal 18% zuiniger. EEV Lichtgewicht Diesel Een nieuwe 12 meter EEV lichtgewicht dieselbus heeft momenteel een meerprijs van ongeveer € 5.000 t.o.v. een standaard Euro V dieselbus.

SuperBus concept van de TU Delft

25


Duinn/2009

het object in het kwadraat, de oppervlakte van het object loodrecht op de rij

OV-bussen

zijn inherent aan de omvang en vorm van een bus; massa en

Gelderse

De luchtweerstand is afhankelijk van de dichtheid van lucht, de snelheid van

voor

De voornaamste factoren in het brandstofverbruik van OV-bussen


Busconstructie – weerstandreductie loont


Duinn/200 9

Idle-Time Reductie– eenvoudig CO2 én kosten besparen Reduceren idle-time

Idle Time

Eén van de meest kosteneffectieve methoden om brandstof te besparen is te

0,5 uur

voor

Reductie

1 uur

1,5 uur

2 uur

Percentage van CO2 emissie

voorkomen dat brandstof wordt verbruikt buiten de dienstregeling kilometers

Gelderse OV-bu ssen

“Een stilstaande bus of

om. Een stilstaande bus of vrachtwagen met stationair draaiende dieselmotor

0%

2,3%

4,6%

6,9%

9,1%

vrachtwagen met

verbruikt ongeveer 5 liter brandstof per uur [Argonne National Laboratory

10%

2,1%

4,1%

6,2%

8,2%

stationair draaiende

(ANL), 2004].

30%

1,6%

3,2%

4,8%

6,4%

50%

1,1%

2,3%

3,4%

4,6%

0,5 uur

1 uur

1,5 uur

2 uur

dieselmotor verbruikt

OV bussen staan een significant gedeelte van elke dag langere tijd stil met

ongeveer 5 liter

stationaire motor. Op de haltes, stallingplaats, chauffeurwissels, wachttijd aan

brandstof per uur.” —

het begin- of eindhalte op nieuwe dienstronde, wachten op aansluitende

Idle Time

[Argonne National

bussen etc. Ervan uitgaande dat een bus gemiddeld 1 uur per dag onnodig met

Reductie

Laboratory 2004]

stationair draaiende motor stilstaat verbruikt een bus 5 liter diesel per dag

Absolute CO2 reductie

0%

0,0%

0,0%

0,0%

0,0%

10%

0,2%

0,5%

0,7%

0,9%

buiten de dienstregeling om.

Aannames:

Behalve een kostenbesparing zorgt het terugdringen van het stationair draaien

30%

0,7%

1,4%

2,0%

2,6%

• Uitsluitend dienstregeling km

voor minder slijtage, en daarmee minder onderhoud, minder geluidsoverlast,

50%

1,17%

2,3%

3,4%

4,4%

• Alleen diesel en gas bussen

minder lokaal schadelijke emissies en minder broeikasgasemissies.

• Concessieduur – 6 jaar •Verbruik Idle Time – 5 liter/uur

Door deze idle-time met 30% te reduceren wordt 547 liter diesel per bus, per jaar. Voor een concessie van 150 bussen zoals de Veluwe, betekent dat een besparing van ongeveer € 70.000,- per jaar en 255 ton CO2 per jaar. Dit kan gerealiseerd worden door bij elke stop langer dan 3 minuten de motor uit te schakelen met een start/stop systeem à € 300,- tot € 400,-.

Stadsbus Apeldoorn, busfoto.nl

26


brandstofverbruik. Door de rijstijl aan te passen aan het traject

meerkosten verbonden aan het monitoren en stimuleren van duurzaam

en de motortechniek kan er veel brandstof worden bespaard en

rijgedrag, dit is belangrijk om te voorkomen dat chauffeurs terugvallen in

tegelijkertijd een comfortabele, vlotte rit worden geleverd.

onzuinig rijgedrag. Belangrijk is dat het brandstofverbruik duidelijk zichtbaar

Bovendien kunnen reparaties en onderhoud later worden

is tijdens de rit en een vast onderdeel wordt van de bedrijfsvoering. In de

veiligheid voor de

uitgevoerd en de levensduur van banden en bus worden verlengd.

praktijk mogen vervoerders niet op individueel niveau chauffeurs monitoren

passagiers. Met Het

van de ondernemingsraad. Een motor verbruikt bij een laag toerental in een hoge versnelling

“Het Nieuwe Rijden moet ook leiden tot meer comfort en

Nieuwe Rijden kunnen brandstofbesparingen

minder brandstof dan een hoog toerental in een lage versnelling;

Omdat er op veel verschillende manieren invulling aan deze milieumaatregel

ondanks dat het gaspedaal dieper moet worden ingetrapt. Ook

is te geven, is het moeilijk de kosten te kwantificeren. In dit rapport wordt

worden gerealiseerd van

anticiperen op het overige (weg)verkeer kan veel brandstof

aangenomen dat de rijprestaties elke maand worden teruggekoppeld aan de

7%– 8%.”

besparen, dit gaat zeker op voor stadsbussen door de drukte en

chauffeur. Geschat wordt dat dit per bus een half FTE per maand kost aan

hectiek in (binnen)steden.

manuren oftewel € 270,- per jaar en gemiddeld per bus € 30,- aan software en hardware. De kostenen CO2 besparing van het nieuwe rijden kunnen met

Een curus ‘Het Nieuwe Rijden’ voor bussen is verplicht voor alle

7% brandstofbesparing oplopen tot € 3.150,- en 11,5 ton CO2 per jaar per bus

beroepchauffeurs van personenvervoer met geldig rijbewijs D vanaf september 2008. Een cursus kost in 2009 € 364,- excl. btw

Energiezuinige smeermiddelen

per chauffeur. Een cursus neemt 7 uur in beslag verdeeld over 2

Smeermiddelen voor de motor en aandrijflijn verminderen het energieverlies

dagdelen. De cursus omvat: - Principe van specifiek

door wrijving. Hoe lager de viscositeit van het smeermiddel hoe minder

brandstofverbruik - Brandstofbesparende rijstijl - Voertuig en

energieverlies en hoe lager het brandstofverbruik.

chauffeur - Invloeden van weer, weg en verkeer op brandstofverbruik - Techniek en uitvoering van het voertuig -

Er zijn vele verschillende merken en soorten smeermiddelen op de markt de

Invloed van de chauffeur op het brandstofverbruik - Anticiperend

olie die als referentie wordt genomen is dan ook zeer belangrijk. Geschat

rijgedrag.

wordt dat de smeermiddelen met de laagste viscositeit ongeveer 2% brandstof kunnen besparen ten opzichte van het “gemiddelde” product op de markt

Het Nieuwe Rijden moet ook leiden tot meer comfort en veiligheid

[VTT, 2006] ,maar dit hangt, wederom, sterk af van het smeermiddel dat als

voor de passagiers. Met Het Nieuwe Rijden kunnen

referentie is gekozen. De prijzen van (zuinige) motorolie zijn sterk merk

brandstofbesparingen worden gerealiseerd van 7%-8%. Om deze

gebonden en afhankelijk van de leverancier en volume maar hoeft niet hoger

besparingen te realiseren en vast te houden is het belangrijk is om

uit te vallen. Busfabrikanten geven aan dat smeermiddelen nu zijn

na de cursus het zuinig rijden te continue te monitoren en te

geoptimaliseerd voor onderhoudskosten (langer oliewisselinterval) en dat

stimuleren. [VTT 2006]

andere smeermiddelen het onderhoudsintervallen kunnen verkorten, danwel duurder zijn (€5 tot € 10 per liter).

27


Duinn/2009

meerkosten verbonden aan deze milieumaatregel. Echter, er zijn wel

OV-bussen

Het rijgedrag van de bestuurder heeft grote invloed op het

Gelderse

Omdat de cursus verplicht is voor alle beroepschauffeurs zijn er geen

voor

Het Nieuwe Rijden


Overige Maatregelen


Duinn/200 9

Overige Maatregelen –uiteenlopende maatregelen en reducties mogelijk

voor

Behalve het inzetten van nieuwe energiezuinige aandrijftechnologie in bussen

Inzet kleiner materieel

en weerstandreductie zijn er nog meer besparende maatregelen mogelijk. Bij

Het materieel waarmee de dienstregeling wordt gereden moet

onderstaande maatregelen is het erg belangrijk het personeel goed op te

worden aangepast aan de vervoersvraag. Lichtere voertuigen zijn

leiden en te begeleiden .

per definitie zuiniger dan zwaardere, langere voertuigen.

Gelderse

ICT Onder ICT wordt een groot aantal eleckronica gerelateerde hulpmiddelen en technologie verstaan die brandstof kunnen helpen besparen.

OV-bu ssen

Voertuigen met handgeschakelde versnellingsbakken zijn, indien correct gebruikt, zuiniger dan voertuigen met automatische versnellingsbakken. Echter, er zijn automatische versnellingsbakken in ontwikkeling met schakelprogramma’s die al rijdend automatisch worden geoptimaliseerd aan het terrein: vlak, hellend en/of heuvelachtig. Dit zou in de toekomst 2% tot 10% extra brandstof kunnen besparen.

Een snelheid- en toerenbegrenzer, voorkomt onnodig hoog brandstofverbruik en lokaal schadelijke emissies. Cruise-control zou voor streekbussen brandstof kunnen besparen door de motor op constante toeren te laten draaien. Hiervoor

Mercedes Sprinter, Syntus Bron: www.busfoto.nl

geldt dat dit slechts een hulpmiddel is voor de chauffeur, een chauffeur met de juiste zuinige rijstijl zal hiermee geen of weinig brandstof besparen.

Zuinigere verlichting, verwarming, airco, radio, compressoren, betere isolatie etc. besparen energie die niet hoeft worden opgewekt uit diesel en/of gas. De economische en financiele effecten zijn niet eenduidig te kwantificeren, dat hangt af van de configuratie van de bus en de referentieconfiguratie.

Door de bezettingsgraad van bussen te stimuleren neemt de relatieve vervuiling per kilometer af. Indien hiermee autokilometers worden vervangen kan de netto CO2-emissie en luchtvervuiling in de regio sterk afnemen. Voor vervoer over korte afstanden, zoals stads- en streekbussen, zijn bussen significant duurzamer dan personenauto’s [STREAM 2008].

28


Milieumaatregel en Categorie

Energiebesparing laag

CO2e uitstoot

∆midden ho o g

laa g

m idden

ho o g

la ag

miden ho o g

B andenspanning Optimaal

1,0%

2,0%

3,0%

1,2

2,3

3,5

t o nne n C O 2e/ ja ar/ bus 1,0% 2,0% 3,0%

Zuinige banden + Retreading

3,0%

7,0%

8,0%

3,5

8,1

9,2

3,0%

Zuinige banden

2,0%

3,0%

4,0%

2,3

3,5

4,6

Het Nieuwe Rijden

4,0%

7,0% 12,0%

4,6

8,1

Zuinige M otorolie

0,5%

1,0%

0,6

% pe r jaar

Reduceren "Idling"

t o nnen C O 2e/ ja ar/ bus

2,0%

5liter

Lichtgewicht

Investering

CO2e reduc tie % la ag

∆m idden

Totale buskosten ho o g

laa g

€

-

€

-

€

-

7,0%

8,0% €

300

€

600

€

2,0%

3,0%

4,0% € 1.400

€

1.700 €

13,8

4,0%

7,0%

12,0%

€

-

€

-

1,2

2,3

0,5%

1,0%

2,0%

€

-

€

2,1

4,3

6,4

1,9%

3,7%

5,6%

€

-

€

690-

€

1.000

€ 2.323-

2.100

€

-

€

300

€

300- €

87- €

126

KP M G, 2002; IEA , 2008; VTT, 2006

€

1.990- €

760-

€

289- €

247- €

94-

IEA 2005, Goodyear 2009, M ichelin 2009, www.autobandenmarkt.nl

€ 1.005-

€

673- €

328-

€

291- €

195- €

95-

ECN, 2009; Scania, 2009

-

€ 3.391-

€

1.768- €

586-

€

421- €

220- €

73-

VTT, 2006; VTL A CA DEM Y, 2009

-

€

320-

€

25- €

123

€

278- €

22- €

107

IEA , 2005; ECN, 2007

€

1.190-

€

850- €

510-

€

280- €

200- €

120-

A NL, 2004; Chigac, Ill.

€ 8.900-

€

3.525- €

950-

€

516- €

204- €

55-

M NP , 2007; Ross, M . 1994;

17,3

23,0

10,0%

15,0%

A ero dynamica

5,0%

7,0% 10,0%

5,8

8,1

11,5

5,0%

7,0%

Diesel Euro VI

-1,5%

-2,2% -3,0%

1,7-

2,5-

3,5-

-1,5%

-2,2%

-3,0% € 2.000

€ 3.500

€

5.000

€

M id-life update

-2,0%

-0,5%

2,3-

0,6-

2,3

-2,0%

-0,5%

2,0% € 2.500

€ 4.500

€ 10.000

€

Hybride

20,0%

25,0% 30,0%

28,8

34,5

20,0%

25,0%

30,0% € 50.000

€ 68.000

CNG bus

-15,0%

-30,5% -40,0%

2,3

6,9

-2,0%

2,0%

6,0% € 30.000

Groen gasbus

-15,0%

-30,5% -40,0%

88,6

115,0

50,0%

77,0% 100,0% € 30.000

2,357,5

€ 18.000

€ 20.000

?

€

-

€

-

€

2.047

€

2.403

€

2.789

€

904

€

2.566

€

5.665

€

€ 120.000

€ 3.400-

€

325 €

7.900

€

118- €

€ 48.000

€ 70.000

€

900

€

7.200

€

16.200

€

391 €

€ 48.000

€ 70.000

€

7.200

€

14.400 €

23.400

€

81 €

€

-

-

€

-

809 €

950

1.572

€

Notes Referentie: Euro V 12m stadsbus, 90.000 km/jaar, leeggewicht: 11.000 kg, levensduur: 8 jaar. Jaarlijkse WTW emissie: 115 ton CO2. Brandstofprijspeil $ 50/barrel Er is uitgegaan voor aardgas dat er 30 bussen gebruik maken van een aardgasvulstation Totale buskosten = Afschrijvingkosten + Operationele kosten - Besparingen Kostenniveau in 2009 euro's

29

hoog ∆

€

-

200-

midden €/ton CO2e

290

11,5

10,0%

laag

∆

Bron

€

€

15,0% 20,0%

23,0

20,0% € 15.000

ho o g

€/ bus/ ja ar

€

10,0%

2,0%

∆ m idden

Kosteneffec tiviteit CO2e


€

-

€ 1.102

4.463 € 9.852 11 €

275

3.130 € 7.043 163

€

264

VTT, 2006 M NP , 2007; M uconsult, 2007; TNO, 2008 VTT, 2006; CE Delft, M uCo nsult, 2007; Duinn, Teunissen, 2007; VROM , 2007; Senterno vem, 2007. ECN, 2009; Scania, 2008; Evobus, 2008; M uconsult, CE Delft, 2008; IEA , 2007; IEA , 2002 Duinn LB G 2009, TNO & M uconsult 2007, Duinn 2007 Duinn LB G 2009, TNO & M uconsult 2007, Duinn 2007

DD uu ii nn nn // 22 00 00 99

Milieumaatregelen voor OV stadsbussen

C O 2 - pp ll aa ff oo nn dd vv oo oo rr G G ee ll dd ee rr ss ee O OV V - bb uu ss ss ee nn

Overzicht (kosten-)effectiviteit milieumaatregelen


Duinn/200 9

4.0

voor

“Aan de hand van het

Gelderse

busmaterieel en de dienstregeling zoals nu wordt gehanteerd in

OV-bu ssen

beide concessie gebieden is de CO2-referentie vastgesteld. “

Een CO2-plafond voor zowel de Veluwe als Achterhoek/Rivierenland kan leiden tot kosteneffectieve CO2-reductie. Tot 20% CO2-reductie zijn er geen meerkosten aan verbonden. Het doel van een CO2-plafond is de markt zo kosteneffectief

Een CO2-plafond als doelvoorschrift laat het aan de markt om zo efficient mogelijk brandstof te besparen.

mogelijk CO2 te laten reduceren. Door middel van scenario’s wordt een schatting van de kosten en milieu-effecten gemaakt van mogelijke milieumaatregelen. Hogere aanschafkosten worden (deels) gecompenseerd met lagere brandstofkosten.

Het Nieuwe Rijden en Lichtgewicht zijn twee kostenen CO2-besparingsmaatregelen. Hybride- en groen gasbussen kennen het grootste potentieel, maar hogere kosten.

Met de maatregelen Het Nieuwe Rijden en Lichtgewicht bussen kan kosteneffectief de CO2-emissies besparen in beide concessies. De meeste besparing wordt ingeschat voor hybride en groen gasbussen, maar tegen hogere meerkosten. Door een optimale bandenspanning, energiezuinige banden, motorolie en Het Nieuwe Rijden toe te passen is een brandstofbesparing van 12,5 % te realiseren op de Veluwe en 11,5% in de

Het stellen van een 30% CO2-reductie-eis tov de oude concessie is met diverse scenario’s haalbaar in het laatste concessie jaar. De 30% CO2-reductie-eis, ten opzichte van de oude concessie in het laatste concessie jaar, is kosteneffectief te realiseren met een combinatie van milieumaatregelen, zuinige bussen en biobrandstoffen. Nieuwe standaard Euro V dieselbussen dienen als kostenreferentie.

30

Achterhoek/Rivierenland. In dit rapport zijn voor de Veluwe en voor Achterhoek/Rivierenland diverse scenario’s opgebouwd van milieumaatregelen en technologiën die door de vervoerder kan worden ingezet om CO2 te reduceren varierend van -2 tot 41% CO2-reductie. Aan de hand van het busmaterieel en de dienstregeling zoals nu wordt gehanteerd in beide concessie gebieden is de CO2referentie vastgesteld. De kosten van de diverse scenario’s worden vergeleken met nieuwe Euro V bussen met dezelfde dienstregeling. Dit betekent dat de kosten niet de absolute concessie zijn maar dienen ter vergelijking tussen mogelijke milieumaatregelen en busmaterieel om de kosteneffectiviteit te bepalen.

4.0/Economische en Milieu-impact CO2-plafond

Vervolgens worden diverse scenario’s opgebouwd uit verschillende brandstofbesparende maatregelen, bustechnologiën en biobrandstoffen. Om de meerkosten en milieu effecten van deze scenario’s met elkaar te kunnen vergelijken zijn de volgende aannames worden gedaan. 1.

Aan de nieuwe concessie worden dezelfde vervoerskundige eisen gesteld als aan de huidige concessie. Dit betekent dat dezelfde typen bussen worden ingezet om dezelfde vervoersvraag te voldoen.

2.

Het lijnennet en de stallingslocaties veranderen niet ten opzichte van de huidige concessie. Dit betekent dat het kilometrage in de concessie gelijk is als het jaarkilometrage zoals opgegeven voor 2008.

3.

In dit rapport wordt alleen naar de gewone lijnbussen gekeken. Scholierenvervoer en klein materieel zoals de buurtbussen en ingehuurde taxi’s worden in de analyse buiten beschouwing gelaten. De milieu-impact is beperkt en alternatieven zijn niet of nauwelijks beschikbaar.

4.

Het verschil in brandstofkosten van gas en diesel blijft onveranderd gedurende de concessie. De brandstofkosten zijn sterk aan verandering onderhevig maar er wordt aangenomen dat aardgas en diesel ten opzichte van elkaar gelijk blijven, i.e. geen verandering in kilometerkostprijs veroorzaken.

Maar de opzet en aannames zorgen er ook voor dat er geen absolute consessie kosten kunnen worden bepaald. De interne organisatorische kosten die vervoerders maken kunnen niet worden ingeschat. Wanneer een nieuwe vervoerder bovendien oudere bussen mag inzetten in de nieuwe concessie zijn de bijbehorende operationele kosten sterk afhankelijk van onder andere de leeftijd, afschrijvingstermijn, rente percentage en wagenparksamenstelling van de bussen van de nieuwe vervoerder. Dit verschilt per vervoersbedrijf, daarom wordt aangenomen dat de nieuwe vervoerder al het materiaal nieuw aan moet schaffen. Aan de verschillende brandstofbesparende maatregelen, bustechnologiën en brandstoffen die kunnen worden ingezet zijn verschillende kosten verbonden. Over het algemeen geldt dat zuinigere voertuigen duurder zijn in aanschaf maar lagere brandstofkosten kennen. Alle technologiën kennen ook specifieke onderhoudskosten, verzekeringskosten en belastingen. Om de doelstelling van 30% te halen moeten meerdere milieumaatregelen naast elkaar worden ingezet. Hier zijn vele scenario’s voor op te stellen en het is waarschijnlijk dat de nieuwe vervoerder hier nog creatiever mee is. Om toch een indicatie te krijgen van de te verwachten kosten en baten worden de materieel gerelateerde kosten van de scenario’s met elkaar vergeleken. Organisatorische en personeel gerelateerde kosten worden bewust buiten beschouwing gelaten daar er op basis van de beschikbare data geen schatting van kan worden gegeven. De kosten van de verschillende scenario’s zoals gegeven in dit rapport kunnen worden gebruikt om inzicht te krijgen in de kosten die verbonden zijn aan de mogelijke maatregelen om het brandstofverbruik, en dus CO2 emissie, te reduceren. Behalve groen gas zijn er nog veel meer vloeibare en gasvormige biobrandstoffen die kunnen worden ingezet in bussen zoals daar onder andere zijn; biodiesel, bio-ethanol, vloeibaar biogas en pure plantaardige olie. In deze rapportage is alleen gekeken naar groen gas vanwege de beperkte inzetbaarheid, kosten en praktijkervaring met deze brandstoffen.

31


Duinn/2009

OV-bussen Gelderse

De eerste stap is het bepalen van CO2-emissie van de huidige concessies Veluwe en Achterhoek/Rivierenland. De CO2-emissie is direct gerelateerd aan het brandstofverbruik (zie pagina 9). Het brandstofverbruik wordt ingeschat op basis van de dienstregelingen zoals berekend door onderzoeksbureau Probit en het busmaterieel zoals opgegeven door de vervoerders en de afdeling Mobiliteit en Openbaar Vervoer van de provincie Gelderland.

De opzet en aannames van deze rapportage maken het mogelijk om een indicatie te geven welke (meer-)kosten er zijn verbonden aan het inzetten van de mogelijke CO2–reductie maatregelen en hoeveel CO2 kan worden gereduceerd gedurende de concessieperiode in beide concessiegebieden.

voor

Dit rapport is een studie naar de haalbaarheid van een CO2plafond dat 30% lager ligt als de uitstoot in de huidige concessie.


Economische en milieu-impact van een CO2-plafond –Inleiding


Duinn/200 9

Referentie Scenario Veluwe –uitgangspunten en busgegevens De busconcessie Veluwe wordt momenteel uitgevoerd door Veolia Transport.

In deze rapportage wordt ter referentie het brandstofverbruik

voor

Het concessiegebied Veluwe kent 23 stadsdiensten verdeeld over

berekend van het grote materieel; 12 en 18 meter lijnbussen. Dit

Veluwe Referentie Scenario

Apeldoorn, Harderwijk en Ede. De stadslijnen in Apeldoorn en Ede worden

beslaat 81% van de dienstregeling kilometers.

• 28 stadsbussen

uitgevoerd met standaard 12 meter Euro III dieselbussen (Volvo 7700), met

• 65 standaard streekbussen

uitzondering van de 10 meter Euro III dieselbussen (Optare Solo) in Harderwijk.

Gelderse

•3.059.244 stadskilometers

samen uitgevoerd. De lijnen 170, 171, 172 en 173 zijn uitbesteed aan een taxi-

OV-bu ssen

met dit materieel, 4.668.758 liter diesel en 890.762 Nm3 aardgas

• 48 lichtgewicht streekbussen

•8.649.567 steekkilometers

bedrijf en worden gereden met klein materieel. Daarnaast zijn er nog de

• 7 gelede aardgasbussen

Om deze kilometers te rijden is, onder de gestelde aannames en

Daarnaast zijn er 27 streekdiensten inclusief de Valleilijn. De Valleilijn tussen

nodig. Dit betekent een jaarlijkse uitstoot van met 16.341 ton

Ede en Wageningen wordt uitgevoerd met gelede 18 meter EEV aardgasbussen

WTW CO2 per jaar.

(MAN Lion’s City). Twee lijnen, 43 en 86, worden door Veolia en Connexxion

•1.150.587 gaskilometers

buurtbussen op de lijnen 501-515. Dit zijn 8-persoons diesel taxibussen die worden gereden door vrijwilligers. De overige lijnen wordt uitgevoerd met 140 (143 in de winter) 12 meter

Aannames: • Identieke vervoerskundige eisen • Alleen standaard bussen (12 en 18 meter)

Busopgave Veluwe 2009 Referentie

dieselbussen —de Euro III Berkhof Ambassador en de Euro III Mercedes Citaro.

Type

Euro Norm

Daarnaast worden er nog 54 standaard bussen ingehuurd van diverse touringcar

Volvo

7700

Euro III

12m

28

bedrijven voor leerlingenvervoer.

Berkhof

Ambassador

Euro III

12m

48

Mercedes

Citaro

Euro III

12m

65

Solo

Euro III

10m

2 7

Merk

Lengte

Het concessiegebied bevat vier stallinglocaties: Apeldoorn, Ede, Harderwijk en

Optare

• Alleen busmaterieelkosten, er

Zwolle. In Ede is tevens een aardgasvulpunt aanwezig, de overige locaties

MAN

Lion's City

EEV

12m

zijn geen kosten voor organisatie

tanken momenteel diesel. Het wagenpark is hiernaast weergegeven. De

Diversen

Inhuur

Diversen

18m

of busuitrusting meegenomen

opbouw van de dienstregeling kilometrage per jaar is hieronder weergegeven.

In dienstregeling, Per bustype, x 1.000 km

• Concessieduur – 6 jaar

• Groen Gasprijs - € 0,55

Veluwe 2009 Referentie Scenario 12.000

In Dienstregeling

10.000

8.650

Kilometrage

8.000

Dieselverbruik

• Rentepercentage – 5% • Restwaarde – 25% (na 6jr) • Reservecapaciteit – 10% • Loonkosten FTE - € 40,-/uur • Idle Time – 1 uur per bus/dag

204

Concessie Veluwe Kilometrage

€ 0,- afgeschreven in concessie

• Aardgasprijs - € 0,34

54

Totaal Bron: Veolia 2009, KPVV 2009, Provincie Gelderland: Mobiliteit en Openbaar Vervoer 2009

•Aardgasvulpunt Ede wordt naar

• Dieselprijs - € 0,85

Aantal

Gasverbruik

6.000

Groen Gasverbruik

3.059

4.000

Energieverbruik

1.606

1.151

2.000

771

141

Well-to-Wheel CO2

Eenheid

13.618.102

km

4.668.758 890.762 -

l Nm3 Nm3

194.911.824

MJ

16.341

Ton

332

12m Stad

12m Streek

Vallei Lijn

10m Stad

Buurt Bus

43, 86 met Inhuur klein Connexxion materieel Bron: Veolia 2009, Probit 2009, Provincie Gelderland: Mobiliteit en Openbaar Vervoer 2009

Bron: Probit 2009 Bron: Probit 2009

32


Scenario 1; Euro V/EEV In dit scenario worden de gevolgen voor de CO2 emissie bepaald indien de huidige concessie wordt gereden met nieuwe Euro V bussen. Dit scenario dient ter kostenreferentie aangezien alle nieuw aan te schaffen bussen moeten voldoen aan deze norm. De 141 Euro III stad- en streekbussen worden vervangen door dezelfde type bussen maar dan Euro V. er worden 7 EEV aardgasbussen nieuw aangeschaft voor de Valleilijn. Scenario 2; Euro V/EEV Zuinig Dit scenario beschrijft de economische en milieu-effecten van de brandstofbesparende maatregelen op het voorgaande scenario. De volgende maatregelen worden toegepast: optimale bandenspanning (2%), zuinige banden (3%), zuinige motorolie (1%) en het nieuwe rijden (7%). Het idling wordt met 30% verminderd.

12m Streekbus

16

0. Referentie; Euro III stad- en streekbussen met huidige dienstregeling. Valleilijn blijft EEV aardgas.

12m Stadsbus 14

1. Euro V/EEV; Euro III bussen in referentie scenario worden vervangen door Euro V bussen.

12

10 2. Euro V/EEV Zuinig Besparingsmaatregelen worden toegepast en 12,5% brandstofbesparing gerealiseerd.

8

3. Hybride Stad Zuinig De Euro V stadsbussen worden vervangen Door hybride stadsbussen.

6

4

4.Hybride, Lichtgewicht & Zuinig De Euro V streekbussen worden vervangen door EEV lichtgewicht bussen

2

5. Groene, Zuinige Stad & Vallei EEV gasbussen in plaats van hybride stadsbussen. Stadsbussen en Valleilijn op groen gas.

0

rrrreter

Groene, Hybride, Euro V/EEV Hybride Stad Lichtgewicht Zuinige Stad Zuinig Zuinig & Zuinig & Vallei

Referentie

Euro V/EEV

ton/jaar

4.093

4.260

3.700

2.803

2.803

843

t.o.v. Stadsbus Referentie

%

100%

104%

90%

68%

68%

21%

van Totaal CO2 emissie

%

25%

25%

26%

21%

22%

9%

ton/jaar

10.427

10.656

9.214

9.214

8.411

8.411

t.o.v. Streekbus Referentie

%

100%

102%

88%

88%

81%

81%


%

64%

64%

64%

68%

66%

87%

ton/jaar

1.822

1.822

1.589

1.589

1.589

376

t.o.v. Geleed Referentie

%

100%

100%

87%

87%

87%

21%

van Totale CO2 emissie

%

11%

11%

11%

12%

12%

4%

ton/jaar

16.341

16.737

14.504

13.606

12.803

9.630

t.o.v. Referentie

%

100%

102%

89%

83%

78%

59%

CO2 reductie

%

0%

-2%

11%

17%

22%

41%

12m Stadsbus CO2 Emissies

12m Streekbus

Scenario 3; Hybride Stad Zuinig In dit scenario worden alle 28 euro V stadsbussen vervangen door hybride bussen. Verder is dit scenario identiek. Scenario 4; Hybride, Lichtgewicht & Zuinig Dit scenario gaat een stap verder door alle streeklijnen met EEV lichtgewicht dieselbussen te rijden. Scenario 5; Groene, Zuinige Stad & Vallei Het aardgas waar nu op wordt gereden op de Valleiijn wordt vervangen door groen gas. Verder wordt groen gas ingezet in de stadsbussen in Apeldoorn. Dit vereist een extra tankstation op de stallingslocatie in Apeldoorn.

33

CO2 Emissies

18m Geleed CO2 Emissies

Totaal CO2 Emissies


Duinn/2009

18m Geleed

voor

Scenario 0; Referentie Schatting van de jaarlijkse CO2 emissie van de huidige vervoerder op basis van het geschatte brandstofverbruik in de huidige dienstregeling. Het busmaterieel van de huidige vervoerder bestaat uit Euro III bussen met uitzondering de Valleilijn.

Scenario Opbouw


Voor het concessiegebied Veluwe zijn vijf scenario’s opgesteld om de effecten van verschillende brandstofbesparende maatregelen, bustechnologiën en biobrandstoffen op de concessie stapsgewijs te bepalen. De scenario’s zijn doorgerekend op basis van de huidige dienstregeling en vervoersvraag.

OV-bussen

Jaarlijkse CO2 emissie ton

18

Gelderse

Scenario’s voor de Veluwe –uitgangspunten & CO2-prestatie


Duinn/200 9

Concessiegebied Veluwe –economische & milieu-effecten voor 6 jaren

voor

De materieel- en operationele kosten van het referentie scenario en de vijf

Scenario 2; Euro V/EEV Zuinig

mogelijke scenario’s zijn doorgerekend voor een concessieduur van zes jaren

Door 12,5% brandstofbesparing en 30% idle-timereductie te

onder de gestelde aannames en gedetaileerd uitgewerkt op pagina 35.

realiseren in het “Euro V/EEV” scenario kan de totale WTW CO2emissie met 11% worden gereduceerd ten opzichte van het

Veluwe referentie =

Gelderse

jaarlijkse WTW CO2 emissie van 16.341 ton.

Scenario 0; Referentie

referentie scenario tot 14.504 ton. De besparende maatregelen

Het referentie scenario heeft een jaarlijkse WTW CO2 emissie van 16.341 ton.

sparen 1,77 miljoen euro aan brandstof uit t.o.v. “Euro V/EEV”.

De materieelkosten van de Euro III bussen zijn gelijk gesteld aan die van

De opbrengsten zijn hoger dan de kosten om de maatregelen te

nieuwe Euro V bussen. Dit omdat nieuwe Euro III bussen niet meer verkocht

implementeren, met andere woorden, deze milieumaatregelen

mogen worden en zo het verschil in brandstofkosten met het “Euro V/EEV”

zijn kosteneffectief uit te voeren.

scenario aan te geven.

OV-bu ssen

Scenario 3; Hybride Stad Zuinig Scenario 1; Euro V/EEV

Door met 28 hybride stadsbussen in plaats van Euro V-stadsbussen

De jaarlijkse WTW CO2 emissie van 16.737 ton is 2% hoger is dan het referentie

te rijden kan er zes procent extra CO2-reductie worden

scenario. Dit komt geheel voort uit het feit dat de extra filtersystemen van een

gerealiseerd. Samen met het laaghangend fruit, de besparende

Euro V motor meer brandstof verbruiken om lokaal schadelijke emissies te

milieumaatregelen, levert dit scenario netto 17% CO2 reductie op

verminderen. Over de concessieperiode van 6 jaar betekent de inzet van Euro

en komt de jaarlijkse WTW emissie op 13.606 ton. Hybride bussen

V-bussen in de Veluwe naar schatting € 657.000,- aan extra brandstofkosten

zijn significant duurder in aanschaf dan Euro V-bussen. De hogere

t.o.v. Euro III-bussen.

aanschafprijs wordt deels gecompenseerd door de lagere brandstofkosten. Maar de afschrijvingstermijn van zes jaar maakt dit scenario duurder dan “Euro V/EEV Zuinig” maar nog een half miljoen goedkoper dan “Euro V/EEV”.

Veluwe; Kosteneffectiviteit CO2 reductie 2016 WTW CO2 reductie tov referentie, kosten tov Euro V in miljoen €, 6 jaren -2

-1,5

-1

-0,5

0

0,5

Scenario 4; Hybride, Lichtgewicht & Zuinig De 65 EEV lichtgewicht dieselbussen leveren een extra CO2reductie op van 5% tot een jaarlijkse WTW CO2-emissie van 12.803

1

ton; 22% minder dan de referentie. Over een periode van 6 jaar

10%

Miljoen €

Referentie Scenario

2% 0%

worden de extra verzekerings-, onderhouds- en

0%

afschrijvingskosten van de lichtgewicht bussen nog net niet

Euro V/EEV

gecompenseerd door de lagere brandstofkosten maar de

-10%

-11%

-22%

verschillen zijn minimaal.

Euro V/EEV Zuinig

-17% -20%

Scenario 5; Groene, Zuinige Stad & Vallei

Hybride Stad Zuinig

In dit scenario wordt Groen Gas ingezet op de Veluwelijn en in de

-30% -40% -50%

stadsbussen in Apeldoorn. Dit scenario levert een WTW CO2

Hybride, Lichtgewicht & Zuinig -41%

reductie op van 41% ten opzichte van de referentie . Dit is het Groene, Zuinige Stad & Vallei

duurste scenario vanwege de kosten van een nieuw gasvulpunt. Netto komen de kosten 1% hoger uit dan “Euro V/EEV” en 3%

CO2 reductie tov Referentie

hoger dan “Euro V/EEV Zuinig”.

34


Hybride, Lichtgewicht & Zuinig

Groene, Zuinige Stad & Vallei

Referentie

Scenario 1

Scenario 2

Scenario 3

Scenario 4

Scenario 5

Veluwe Concessie

Eenheid

Totaal kilometers

km

81.708.614

81.708.614

81.708.614

81.708.614

81.708.614

81.708.614

L

28.012.551

28.776.572

24.915.231

23.184.160

21.634.080

16.226.249

5.344.570

5.344.570

4.662.538

4.662.538

4.662.538

Diesel Verbruik Gas Verbruik

Nm

3

Groen Gas Verbruik

Nm

3

WTT CO2 Emissie TTW CO2 Emissie Totaal CO2 Emissie

-

-

-

-

-

-

15.111.915

ton

13.192

13.513

11.709

10.982

10.331

12.740-

ton

84.856

86.912

75.312

70.655

66.486

70.518

ton

98.049

100.425

87.021

81.638

76.817

57.778

Verzekering + MRB

€

€

7.380.588

€

7.380.588

€

7.380.588

€

7.784.460

€

7.978.680

€

7.711.896

Onderhoudskosten

€

€

13.340.780

€

13.340.780

€

13.340.780

€

13.642.075

€

13.784.338

€

13.862.091

Brandstofkosten

€

€

25.627.822

€

26.277.240

€

22.763.209

€

21.291.799

€

19.974.231

€

20.592.674

Afschrijvingskosten

€

€

27.437.275

€

27.437.275

€

27.437.275

€

29.143.875

€

30.302.500

€

29.819.500

Totale voertuigkosten

€

€

73.786.465

€

74.435.883

€

70.921.852

€

71.862.210

€

72.039.748

€

71.986.161

Kosten Reserve Materiaal Diesel Euro V Stadsbus

€

€

439.446

€

439.446

€

439.446

€

439.446

€

439.446

€

439.446

Kosten Reserve Materiaal Diesel Euro V Streekbus

€

€

1.757.782

€

1.757.782

€

1.757.782

€

1.757.782

€

1.757.782

€

1.757.782

Kosten Reserve Materiaal Gelede Euro v bus

€

€

219.723

€

219.723

€

219.723

€

219.723

€

219.723

€

219.723

€

€

2.416.950

€

2.416.950

€

2.416.950

€

2.416.950

€

2.416.950

€

2.416.950

Kosten Reservemateriaal Kosten Milieu Maatregelen

Eenheid

Referentie

Scenario 1

Scenario 2

Scenario 3

Scenario 4

Scenario 5

Bandenspanning Optimaal

€

€

-

€

-

€

307.840

€

307.840

€

307.840

€

307.840

Zuinige Banden

€

€

-

€

-

€

924.714

€

924.714

€

924.714

€

924.714

Zuinige Motor Olie

€

€

-

€

-

€

308.238

€

308.238

€

308.238

€

308.238

Het Nieuwe Rijden

€

€

-

€

-

€

234.432

€

234.432

€

234.432

€

234.432

Reduceren Idle Time

€

€

-

€

-

€

44.400

€

44.400

€

44.400

€

44.400

Kosten Milieu Maatregelen

€

€

-

€

-

€

1.819.624

€

1.819.624

€

1.819.624

€

1.819.624

Kosten Brandstof Infrastructuur

Eenheid

Referentie

Scenario 1

Scenario 2

Scenario 3

Scenario 4

Afschrijvingskosten Gasvulpunt Ede

€

€

Afschrijvingskosten Gasvulpunt Apeldoorn

€

€

Tankkosten + Onderhoud Vulpunt Gas

€

€

293.951

€

293.951

€

256.440

€

256.440

€

Tankkosten + Onderhoud Vulpunt Diesel

€

€

280.126

€

287.766

€

249.152

€

231.842

€

Personeel Kosten Tanken

€

€

2.160.800

€

2.160.800

€

2.160.800

€

2.160.800

€

Meerkosten Tanken CNG

283.500 -

€ €

283.500 -

€ €

283.500 -

€ €

283.500 -

€ €

Scenario 5 283.500

€

283.500

€

803.513

256.440

€

831.155

216.341

€

162.262

2.160.800

€

2.160.800

-

€

€

42.000

€

42.000

€

42.000

€

42.000

€

42.000

€

210.000


€

€

3.100.997

€

3.108.637

€

3.032.512

€

3.015.201

€

2.999.700

€

4.491.850

Totale Concessie Kosten per jaar

€

€

79.304.412

€

79.961.470

€

78.190.938

€

79.113.985

€

79.276.023

€

80.714.586

35


Duinn/2009

Hybride Stad Zuinig

OV-bussen

Euro V/EEV Zuinig

Gelderse

Euro V/EEV

voor

Referentie


Concessiegebied Veluwe –economische & milieu-effecten voor 6 jaren uitgewerkt


Duinn/200 9

Economische en milieu-impact van een CO2-plafond –conclusies voor de Veluwe Conclusies voor de Veluwe:


“Om de CO2-emissie terug te dringen moet het brandstofverbruik terug worden gedrongen of brandstoffen worden ingezet waarbij minder CO2 vrijkomt zoals biobrandstoffen.”

1. De praktische haalbaarheid van het CO2-plafond valt of staat met een nauwkeurige referentie. De CO2-emissiereducties van de verscheidene milieumaatregelen zijn altijd gesteld ten opzichte van de referentie bus, kilometrage en kosten. De keuze van referentie bepaalt in belangrijke mate hoeveel procent CO2-reductie haalbaar is. Het is moeilijker CO2-reductie te realiseren wanneer als referentie al zuinige bussen worden gekozen. Bovendien bepaalt de nauwkeurigheid van de referentiekeuze in grote mate de nauwkeurigheid van de relatieve kostenen overige milieu-effecten. 2. De concessieduur van zes jaar is van grote invloed op de jaarlijkse kosten en de inzetbaarheid van zuinige bussen. De investeringen in het materieel waarmee de concessie wordt gereden moet door de vervoerder terug worden verdiend in de concessieperiode. Vervoerders kunnen er niet vanuit gaan dat de concessie periode automatisch zal worden verlengd met twee of vier jaar. Daar komt bij dat ondanks dat de economische levensduur van een bus langer is dan tien jaar, de vervoerder niet kan aannemen dat de bussen in een andere concessie kunnen worden ingezet. Bovendien schrijven concessieverleners steeds moderene, schonere, bussen voor en/of specifieke brandstoffen. Dit betekend meestal dat de materieelkosten moeten worden afgeschreven binnen de concessieperiode. Hoe korter de concessieduur, hoe hoger de (vaste) afschrijvingskosten. De meerkosten van geavanceerde zuinige bussen, ten opzichte van standaardbussen, moeten idealiter terug worden verdiend met lagere brandstofkosten. Dit is moeilijker bij korte(re) concessieperiodes en afhankelijk van de brandstofprijs. Vanuit het perspectief van de vervoerder rechtvaardigt een hogere brandstofprijs eerder hogere investeringen in zuiniger materieel.

4. CO2-reductie tot ±10% per kilometer t.o.v. de referentie zeker mogelijk met brandstof- en kostenbesparende maatregelen. Door de bandenspanning goed op peil te houden, gebruik te maken van zuinige banden, zuinige motorolie en de principes van ‘Het Nieuwe Rijden’ toe te passen kan met alle bustypen ± 10% brandstof worden bespaard. De besparingsmaatregelen leveren netto geld op en dragen bij aan de financiering van zuinige bustechnologiën. 5. CO2-reductie van ±10% tot ± 25% per kilometer t.o.v. de referentie haalbaar met alternatieve bustechnologiën. Door gebruik te maken van geavanceerde zuinige bustechnologiën zoals lichte en hybride bussen in plaats van standaard 12 meter dieselbussen kan fors brandstof worden bespaard door de voornaamste bron van brandstofverbruikt, het (de-)acceleren van massa, worden terug gedrongen. 6. CO2-reductie van meer dan ± 25% per kilometer t.o.v de referentie haalbaar met alternatieve brandstoffen. Bij de verbranding van biobrandstoffen komt netto minder CO2 vrij omdat CO2 wordt opgenomen bij de productie. Afhankelijk van de grondstoffen, productiemethode en energie-inhoud kan de CO2-eductie, vergeleken met diesel, per kilometer oplopen van 5% tot >100%. De kosten van biobrandstoffen lopen sterk uiteen maar zijn over het algemeen duurder dan de fossiele variant. 7.Door de idle-time terug te dringen kan eenvoudig het brandstofverbruik, de kosten, de CO2- en lokaal schadelijke emissies worden terugedrongen. 8.Behalve zuiniger rijden, geavanceerde zuinige bussen en alternatieve brandstoffen zijn er voor de vervoerder nog meer manieren om CO2 te besparen. De vervoerder kan ervoor kiezen om kleiner materieel te gebruiken indien de vervoersvraag dat toestaat. Daarnaast kan zuinigere of minder electronica worden gebruikt.

3. De karakteristieken van het concessiegebied Veluwe biedt verscheidene mogelijkheden om sterk CO2 te reduceren. In bussen wordt de meeste brandstof gebruikt om de massa van de bus te acceleren. Stadsbussen maken significant meer starts-stops dan streekbussen en verbruiken daardoor gemiddeld meer brandstof per kilometer. Lichtgewichtbussen en hybride bussen kunnen daarom in Apeldoorn veel brandstofbesparen ten opzichte van standaard 12m bussen die momenteel worden ingezet. Ook zijn stadsbussen vaak gecentreerd rond een locale stallingsplaats en daardoor geschikter voor bijvoorbeeld rijden op gas.

36


37 4.0/Economische en Milieu-impact CO2-plafond C O 2- p l a f o n d

voor

Gelderse

Duinn/2009

OV-bussen


Duinn/200 9

Referentie Scenario Achterhoek/Rivierenland–uitgangspunten en busgegevens De concessie Achterhoek wordt bij de volgende aanbesteding samengevoegd

De concessie Achterhoek/Rivierenland bestaat voor 82% uit

voor

met de concessie Rivierenland. Syntus is de huidige vervoerder in de

streekkilometers. Stadskilometers maken slechts 1% van de

Achterhoek/Rivierenland

Achterhoek en Arriva is de huidige vervoerder in Rivierenland. Om de

dienstregeling uit. De overige kilometers worden gereden met

Referentie Scenario

kostenschattingen en CO2 emissies te bepalen voor het nieuwe concessiegebied

klein materieel. De opbouw van de dienstregeling kilometrage per

zijn de de kilometrages en het benodigde materieel van de Achterhoek en van

jaar is rechtsonder

• 1 stadsbus

Gelderse

• 56 standaard streekbussen • 30 lichtgewicht streekbussen • 7 gelede dieselbussen

OV-bu ssen

•113.574 stadskilometers •11.331.470 steekkilometers •1.022.970 gelede kilometers

Rivierenland samen gevoegd. De Achterhoek heeft één 12 meter stadslijn. Daarnaast zijn er nog 5

Omdat de concessie voor 82% bestaat uit streekkilometers zijn de

buurbussen; lijn 191, 193, 194, 196, 197. Het overgrote deel van deze

besparingsmogelijkheden beperkter dan voor de Veluwe het geval

concessie wordt gereden met streekbussen. De concessie wordt gereden met

is. Ook kunnen minder motortechnologiën en brandstoffen

oud materieel, waaronder ook Euro O, I en II bussen. Het brandstofverbruik van

kosteneffectief worden ingezet dan in stadslijnen in verband met

deze bussen is vergelijkbaar met Euro III bussen. De Euro 0 en I bussen zijn in

de daaraan gekoppelde (brandstof-)infrastructuur.

mei 2009 vervangen door lichtgewicht EEV bussen. In deze rapportage wordt echter als referentie het wagenpark genomen zoals het afgelopen jaren is Busopgave Achterhoek/rivierenland 2009 Referentie

gebruikt, dus inclusief de oude Euro 0 en I bussen.

Type

Euro Norm

BM10

Euro 0

18m

7

Den Oudsten Alliance

Euro I

12m

15

Volvo

7000

Euro II

12m

12

Volvo

7700

Euro III

12m

30

Berkhof

Ambassador

Euro III

12m

30

Merk

Aannames: • Identieke vervoerskundige eisen • Alleen standaard bussen (10, 12 en 18 meter)

Arriva voert in Rivierenland 7 streekdiensten zelf uit. De lijnen 164, 165 en 166 wordt gereden met klein ingehuurd materieel. Dit zelfde geldt voor de 9 Scholierenlijnen en voor de 12 buurtbussen in de Achterhoek. Arriva voert haar 7 streekdiensten uit met 14 standaard 12 meter Euro III-Bussen. Het

• Alleen busmaterieelkosten, er

gecombineerde wagenpark is hiernaast. De opbouw van de dienstregeling

zijn geen kosten voor organisatie

kilometrage per jaar is hieronder weergegeven.

Volvo

94

Bron: Syntus, Arriva 2009, KPVV 2009, Provincie Gelderland: Mobiliteit en Openbaar Vervoer 2009

Concessie Achterhoek/Rivierenland Kilometrage

• Concessieduur – 8 jaar

Per bustype, x 1.000 km Achterhoek/Rivierenland 2009 Referentie Scenario

• Dieselprijs - € 0,85 14.000

In Dienstregeling

• Aardgasprijs - € 0,34

• Rentepercentage – 5%

Eenheid

11.331

12.000

Kilometrage

10.000

Dieselverbruik

• Restwaarde – 17,5% (na 8jr)

8.000

• Reservecapaciteit – 10%

6.000

Groen Gasverbruik

• Loonkosten FTE - € 40,-/uur

4.000

Energieverbruik

• Idle Time – 1 uur per bus/dag

Aantal

Totaal

of busuitrusting meegenomen

• Groen Gasprijs - € 0,55

Lengte

Gasverbruik

1.023

2.000

1.780 144

114

Well-to-Wheel CO2

763

13.203.627 4.891.608

Bron: Probit 2009

12m Streek

18m Geleed

Buurt Bus

Scholierenlijn

Nm3

-

Nm3

174.630.422

MJ

15.213

Ton

Inhuur klein materieel

38

l

-

12m Stad

km


Scenario 1; Euro V & Lichtgewicht Het eerste scenario is, net zoals het eerste scenario voor de Veluwe, het uitgangspunt om de kosten van de milieumaatregelen mee te vergelijken. In dit scenario wordt gekeken naar het effect van de 26, in mei 2009 ingestroomde, EEV lichtgewicht bussen ter vanging van de 18m gelede bussen. De 12 Euro II en 30 Euro III bussen worden vervangen door Euro V streekbussen. De 30 lichtgewicht Euro III bussen worden vervangen door 30 EEV lichtgewicht bussen. Scenario 2; Zuinige Euro V & Lichtgewicht De volgende maatregelen worden toegepast op voorgaande scenario: optimale bandenspanning (2%), zuinige banden (3%), zuinige motorolie (1%) en het nieuwe rijden (6%). Dit levert minder besparing op dan voor de Veluwe. Dit komt omdat het effect van het nieuwe rijden op streeklijnen door busexperts lager wordt ingeschat dan voor stadsdiensten. Het idling wordt met 30% verminderd. Scenario 3; Zuinige Lichtgewicht In dit scenario worden uitsluitend EEV lichtgewicht bussen ingezet met de brandstofbesparingsmaatregelen

39

12m Stadsbus 12

10

2. Zuinige Euro V & Lichtgewicht Besparingsmaatregelen worden toegepast en 11,5% brandstofbesparing gerealiseerd.

8

3. Zuinige Lichtgewicht Alle Euro V bussen worden vervangen door EEV lichtgewicht bussen

6

4

4.Zuinige Lichtgewicht & Groen Gas 15 EEV lichtgewicht bussen worden vervangen door 15 EEV gasbussen op groen gas. Onder aanname dat de dienstregeling en omlopen het mogelijk maakt om met deze bussen op gas te rijden..

2

0

rrrreter Referentie

Zuinige Euro V & Zuinige Euro V Zuinige Lichtgewicht & Lichtgewicht & Lichtgewicht Lichtgewicht Groen Gas

12m Stadsbus CO2 Emissies

ton/jaar

152

158

139

118

118

t.o.v. Stadsbus Referentie

%

100%

104%

91%

78%

78%


%

1%

1%

1%

1%

1%

12m Streekbus CO2 Emissies

ton/jaar

13.427

14.507

12.732

11.880

10.534

t.o.v. Streekbus Referentie

%

100%

108%

95%

88%

78%


%

88%

99%

99%

99%

99%

ton/jaar

1.635

0

0

0

0

%

100%

0%

0%

0%

0%

18m Geleed CO2 Emissies t.o.v. Geleed Referentie

%

11%

0%

0%

0%

0%

ton/jaar

15.214

14.665

12.871

11.998

10.652

t.o.v. Referentie

%

100%

96%

85%

79%

70%

CO2 reductie

%

0%

4%

15%

21%

30%

Totaal CO2 Emissies


Duinn/2009

12m Streekbus

14

1. Euro V & Lichtgewicht Instromen EEV lichtgewicht er vervanging van Euro 0 gelede bussen. Euro V bussen vervangen Euro III materieel.

van Totale CO2 emissie

Scenario 4; Zuinige Lichtgewicht & Groen Gas In dit scenario worden 15 lichtgewicht bussen vervangen door EEV gasbussen op groen gas. Dit vereist de aanleg van een extra gasvulpunt à € 865.000,- die wordt afgeschreven over 8 jaren. Bovendien worden de brandstofbesparende maatregelen en idletime reductie toegepast.

18m Geleed

Gelderse

0. Referentie; Euro 0, I & III stad- en streekbussen met huidige dienstregeling.

voor

Scenario 0; Referentie Schatting van de jaarlijkse CO2 emissie van de huidige vervoerder op basis van het geschatte brandstofverbruik in de huidige dienstregeling. Het busmaterieel van de huidige vervoerder bestaat uit Euro I, II & III bussen.

Jaarlijkse CO2 emissie ton

16

Scenario Opbouw


Voor de concessie Achterhoek/Rivierenland zijn, naast het referentie scenario, vier mogelijke scenario’s opgesteld. om de effecten van verschillende brandstofbesparende maatregelen, bustechnologiën en biobrandstoffen op de concessie stapsgewijs te bepalen. De scenario’s zijn doorgerekend op basis van de huidige dienstregeling en vervoersvraag.

OV-bussen

Scenario’s voor Achterhoek/Rivierenland–uitgangspunten & CO2-prestatie


Duinn/200 9

Concessiegebied Achterhoek/Rivierenland –economische & milieu-effecten voor 8 jaren

voor

Achterhoek/Rivierenland

Gelderse

referentie = jaarlijkse WTW CO2 emissie van 15.213 ton.

De materieel- en operationele kosten van het referentie scenario en de vier

Scenario 2; Zuinige Euro V & Lichtgewicht

mogelijke scenario’s zijn doorgerekend voor een concessieduur van acht jaren

Wanneer de brandstofbesparende maatregelen en de idle-time

onder de gestelde aannames op pagina 38 & 39 en gedetaileerd uitgewerkt op

reductie worden toegepast neemt de CO2-reductie toe tot 15% ten

pagina 43.

opzichte van het referentie scenario. Netto bedraagt de jaarlijkse WTW CO2-uitstoot dan 12.871 ton. De besparende maatregelen

Scenario 0; Referentie

leveren ten opzichte van “Euro V & Lichtgewicht” maar

Het referentie scenario heeft een jaarlijkse WTW CO2 emissie van 15.213 ton.

€ 2.330.000,- op aan uitgespaarde brandstofkosten.

De operationele kosten van de Euro 0, I, II en III bussen zijn gelijk gesteld aan nieuwe Euro V bussen om zo het verschil in brandstofkosten met het “Euro V &

Scenario 3; Zuinige Lichtgewicht

Lichtgewicht” scenario aan te geven.

In dit scenario wordt uitsluitend gereden met EEV lichtgewicht

OV-bu ssen

dieselbussen en worden de dezeflde brandstofbesparende Scenario 1; Euro V & Lichtgewicht

maatregelen toegepast. Dit levert een extra brandstofbesparing

Het oude materieel (Euro 0, I en II) zal in de praktijk iets meer verbruiken dan

en CO2-reductie op van 6% ten opzichte van scenario “Zuinige

een Euro III bus. Dit wordt gecompenseerd door het instromen van moderner

Euro V & Lichtgewicht”. Dit is in totaal 21% minder CO2-uitstoot

lichtgewicht bussen en de vervanging van oude lichtgewichtbussen (EEV

dan de referentie en geeft een kostenbesparing van € 3.040.000,-

Ambassador ipv Euro III Ambassador). Dit heeft voor de concessie een

ten opzichte van “Euro V & Lichtgewicht”.

brandstofbesparing en CO2-reductie van 4% tot gevolg. De jaarlijkse WTW CO2emissie bedraagt 14.665 ton. Met een dieselprijs van € 0,85 levert het

Scenario 4; Zuinige Lichtgewicht & Groen Gas

vervangen van het materiaal over 8 jaar besparingen van € 911.023,- aan

In het laatste scenario, “Zuinige Lichtgewicht & Groen Gas”

uitgespaarde brandstofkosten op.

worden 15 bussen van “Zuinige Lichtgewicht” vervangen door EEV gasbussen rijdend op groen gas. Vanwege het extra aan te leggen gasvulpunt, het hogere energiegebruik van gasbussen en

Achterhoek/Rivierenland; Kosteneffectiviteit CO2 reductie

extra tankkilometers nemen de kosten toe ten opzichte van

2018 WTW CO2 reductie tov referentie, kosten tov Euro V, miljoen €, 8 jaren

-4

-3

-2

-1

0

1

dan dan “Euro V & Lichtgewicht”. Door de biobrandstof groen gas

0%

0%

Miljoen €

“Zuinige Lichtgewicht” maar is nog altijd € 1.350.000,- goedkoper

2

-4%

in tezetten in 15 bussen neemt de netto CO2-reductie ten opzichte

Referentie Scenario

van het referentie scenario toe tot 30%. De jaarlijkse WTW CO2 -10%

uitstoot bedraagt 10.653 ton.

Euro V & Lichtgewicht

-15% -20%

-21%

-30%

-30%

In tegenstelling tot de Veluwe concessie is er nog geen gasvulpunt aanwezig in Rivierenland/Achterhoek. Of een gasvormige brandstof ingezet kan worden hangt sterk af van de omlopen en stallinglocaties, hiervoor moet een haalbaarheidstudie worden gedaan op buslijn niveau. Zoniet, dan is het onmogelijk om er conclusies uit te trekken. De onzekerheidsmarges zijn te groot voor een nauwkeurige inschatting van de kosten.

Zuinige Euro V & Lichtgewicht

Zuinige Lichtgewicht

Zuinige Lichtgewicht & Groen Gas -40%

CO2 reductie tov Referentie

40


Zuinige Lichtgewicht & Groen Gas

Referentie

Scenario 1

Scenario 2

Scenario 3

Scenario 4

km

105.629.013

105.629.014

105.629.014

105.629.011

105.629.011

L

39.132.868

37.723.900

33.107.465

30.862.978

26.137.470

Gas Verbruik

Nm

3

Groen Gas Verbruik

Nm

3

WTT CO2 Emissie

ton

TTW CO2 Emissie

ton

Totaal CO2 Emissie

ton

-

-

-

-

-

-

-

-

16.436

15.844

13.905

12.962

462

105.267

101.477

89.059

83.021

84.759

121.703

117.321

102.964

8.126.687

95.984

85.221

Verzekering + MRB

€

€

6.246.104

€

6.374.760

€

6.374.760

€

6.542.088

€

6.580.248

Onderhoudskosten

€

€

16.979.007

€

16.697.230

€

16.697.230

€

16.900.642

€

17.143.426

Brandstofkosten

€

€

33.262.938

€

32.065.315

€

28.141.346

€

26.233.531

€

25.873.858

Afschrijvingskosten

€

€

19.921.470

€

20.546.610

€

20.546.610

€

21.395.850

€

21.841.350


€

€

76.409.518

€

75.683.914

€

71.759.945

€

71.072.111

€

71.438.882


€

€

260.877

€

260.877

€

260.877

€

260.877

€

260.877


€

€

1.826.139

€

1.826.139

€

1.826.139

€

1.826.139

€

1.826.139


€

€

260.877

€

€

€

2.347.893

€


Eenheid

Referentie

2.087.016

€

-

€

Scenario 1

2.087.016

€ €

Scenario 2

2.087.016

€ €

Scenario 3

2.087.016 Scenario 4


€

€

-

€

-

€

271.787

€

271.787

€

271.787

Zuinige Banden

€

€

-

€

-

€

848.659

€

848.659

€

848.659

Zuinige Motor Olie

€

€

-

€

-

€

282.886

€

282.886

€

282.886 206.976

Het Nieuwe Rijden

€

€

-

€

-

€

206.976

€

206.976

€

Reduceren Idle Time

€

€

-

€

-

€

29.400

€

29.400

€

29.400


€

€

-

€

-

€

1.639.709

€

1.639.709

€

1.639.709


Eenheid

Referentie

Scenario 1

Scenario 2

Scenario 3

Scenario 4

Afschrijvingskosten Gasvulpunt Klein

€

€

-

€

-

€

-

€

-

€

Afschrijvingskosten Gasvulpunt Groot

€

€

-

€

-

€

-

€

-

€

803.513


€

€

-

€

-

€

-

€

-

€

446.968


€

€

391.329

€

377.239

€

331.075

€

308.630

€

261.375


€

€

1.829.867

€

1.907.733

€

1.907.733

€

1.907.733

€

1.907.733

€

€

€

120.000


€

€

2.495.675

€

2.571.132

€

2.524.968

€

2.502.523

€

3.825.748


€

€

81.253.086

€

80.342.063

€

78.011.638

€

77.301.359

€

78.991.355


41

-

€

-

€

-


€

-

-

Duinn/2009


OV-bussen


Gelderse

Totaal kilometers Diesel Verbruik

Eenheid


voor

Achterhoek/Rivierenland Concesssie

Referentie


Concessiegebied Achterhoek/Rivierenland –economische & milieu-effecten voor 8 jaren uitgewerkt


Duinn/200 9

Economische en milieu-impact van een CO2-plafond –conclusies voor Achterhoek/Rivierenland De uitstoot van CO2 door OV-bussen is direct gerelateerd aan de hoeveelheid brandstof dat wordt verbruikt om de dienstregeling te rijden.

voor

Conclusies voor de Achterhoek/Rivierenland:

Gelderse OV-bu ssen

“Om de CO2-emissie terug te dringen moet het brandstofverbruik terug worden gedrongen of brandstoffen worden ingezet waarbij minder CO2 vrijkomt zoals biobrandstoffen.”

1. De concessieduur van acht jaar is van grote invloed op de jaarlijkse kosten en de inzetbaarheid van geavanceerde, zuinige bussen. Ook voor het concessiegebied Achterhoek/Veluwe geldt dat de investeringen in het materieel waarmee de concessie wordt gereden moet door de vervoerder terug worden verdiend in de concessieperiode. De concessieperiode van acht jaar, en eventueel verlegd met twee jaar, reduceert de financiële risico’s voor de vervoerder aangezien de materieel kosten over twee extra jaren kan worden afgeschreven in vergelijking met de Veluwe. Dit verlaagt de afschijvingskosten aanzienlijk en maakt zuinige bussen aantrekkelijker omdat de brandstofkostenkosten die daarmee worden uitgespaard een groter deel, zoniet alles, van de meerinvestering kan bekostigen. 2. De karakteristieken van het concessiegebied Achterhoek/Rivierenland beperkt de besparende maatregelen en de bustechnologiën die in te zetten zijn om CO2 te reduceren. De concessie bestaat vrijwel uitsluitend uit streekkilometers, dit betekent minder veel starts en stops en veel meer kilometers met constante toerentallen. De gemiddelde snelheid licht wel hoger in streekbussen dan stadsbussen maar dat kost minder brandstof dan vaak accelereren en deaccelereren. Hybride bussen zijn minder effecient in de streek en de uitgespaarde brandstof rechtvaardigt veel minder snel de extra investeringen. Ook de hoeveelheid brandstof die uitgespaard kan worden met Het Nieuwe Rijden is lager op streeklijnen. Echter omdat het referentiewagenpark in het concessiegebied Achterhoek/Rivierenland ouder en onzuiniger is dan het referentie wagenpark op de Veluwe, geldt dat het CO2-reductie streven van 30% toch haalbaar is.

4. CO2-reductie van ±10% tot ± 25% per kilometer t.o.v. de referentie haalbaar met alternatieve bustechnologiën. Door gebruik te maken van moderne lichtgewicht bussen in plaats van standaard 12 en 18 meter dieselbussen kan fors brandstof worden bespaard door de voornaamste bron van brandstofverbruikt, het (de-)acceleren van massa, worden terug gedrongen. 5. CO2-reductie van meer dan ± 25% per kilometer t.o.v. de referentie haalbaar met alternatieve brandstoffen. Bij de verbranding van biobrandstoffen komt netto minder CO2 vrij omdat CO2 wordt opgenomen bij de productie. Afhankelijk van de grondstoffen, productiemethode en energie-inhoud kan de CO2reductie, vergeleken met diesel, per kilometer oplopen van 5% tot >100%. De kosten van biobrandstoffen lopen sterk uiteen maar zijn over het algemeen duurder dan de fossiele tegenhanger. Hier moet aan worden toegevoegd dat (groen) gas niet zomaar ingezet kan worden. Dit is zeer sterk afhankelijk van de busomlopen, benodigde investeringen in het gasvulpunt en de stallingslocaties. 6. Door de idle-time terug te dringen kan eenvoudig het brandstofverbruik, de kosten, de CO2- en lokaal schadelijke emissies worden terugedrongen. 7. Behalve zuiniger rijden, geavanceerde zuinige bussen en alternatieve brandstoffen zijn er voor de vervoerder nog meer manieren om CO2 te besparen. De vervoerder kan ervoor kiezen om kleiner materieel te gebruiken indien de vervoersvraag dat toestaat. Daarnaast kan zuiniger of minder electronica worden gebruikt

3. CO2-reductie tot ±10% per kilometer t.o.v. de referentie zeker mogelijk met brandstof- en kostenbesparende maatregelen. Door de bandenspanning goed op peil te houden, gebruik te maken van zuinige banden, zuinige motorolie en de principes van ‘Het Nieuwe Rijden’ toe te passen kan met alle bustypen ±10% brandstof worden bespaard. De besparingsmaatregelen leveren netto geld op en dragen bij aan de financiering van zuinige bustechnologiën.

42


43 4.0/Economische en Milieu-impact CO2-plafond C O 2- p l a f o n d

voor

Gelderse

Duinn/2009

OV-bussen


Duinn/200 9

Bushokje op de Veluwe


Bijlagen 1

Overzicht Scenario’s Veluwe

2

Scenario’s Veluwe Uitgewerkt

3

Overzicht Scenario’s Achterhoek/Rivierenland

4

Scenario’s Achterhoek/Rivierenland Uitgewerkt

Hybride, Lichtgewicht & Zuinig


Referentie

Scenario 1

Scenario 2

Scenario 3

Scenario 4

Scenario 5

Veluwe Concessie

Eenheid

Totaal kilometers

km

81.708.614

81.708.614

81.708.614

81.708.614

81.708.614

81.708.614

L

28.012.551

28.776.572

24.915.231

23.184.160

21.634.080

16.226.249

5.344.570

5.344.570

4.662.538

4.662.538

4.662.538

Diesel Verbruik Gas Verbruik

Nm

3

Groen Gas Verbruik

Nm

3

WTT CO2 Emissie TTW CO2 Emissie Totaal CO2 Emissie

-

-

-

-

-

-

15.111.915

ton

13.192

13.513

11.709

10.982

10.331

12.740-

ton

84.856

86.912

75.312

70.655

66.486

70.518

ton

98.049

100.425

87.021

81.638

76.817

57.778

Verzekering + MRB

€

€

7.380.588

€

7.380.588

€

7.380.588

€

7.784.460

€

7.978.680

€

7.711.896

Onderhoudskosten

€

€

13.340.780

€

13.340.780

€

13.340.780

€

13.642.075

€

13.784.338

€

13.862.091

Brandstofkosten

€

€

25.627.822

€

26.277.240

€

22.763.209

€

21.291.799

€

19.974.231

€

20.592.674

Afschrijvingskosten

€

€

27.437.275

€

27.437.275

€

27.437.275

€

29.143.875

€

30.302.500

€

29.819.500


€

€

73.786.465

€

74.435.883

€

70.921.852

€

71.862.210

€

72.039.748

€

71.986.161


€

€

439.446

€

439.446

€

439.446

€

439.446

€

439.446

€

439.446


€

€

1.757.782

€

1.757.782

€

1.757.782

€

1.757.782

€

1.757.782

€

1.757.782


€

€

219.723

€

219.723

€

219.723

€

219.723

€

219.723

€

219.723

€

€

2.416.950

€

2.416.950

€

2.416.950

€

2.416.950

€

2.416.950

€

2.416.950


Eenheid

Referentie

Scenario 1

Scenario 2

Scenario 3

Scenario 4

Scenario 5


€

€

-

€

-

€

307.840

€

307.840

€

307.840

€

307.840

Zuinige Banden

€

€

-

€

-

€

924.714

€

924.714

€

924.714

€

924.714

Zuinige Motor Olie

€

€

-

€

-

€

308.238

€

308.238

€

308.238

€

308.238

Het Nieuwe Rijden

€

€

-

€

-

€

234.432

€

234.432

€

234.432

€

234.432

Reduceren Idle Time

€

€

-

€

-

€

44.400

€

44.400

€

44.400

€

44.400


€

€

-

€

-

€

1.819.624

€

1.819.624

€

1.819.624

€

1.819.624


Eenheid

Referentie

Scenario 1

Scenario 2

Scenario 3

Scenario 4


€

€

Afschrijvingskosten Gasvulpunt Apeldoorn

€

€


€

€

293.951

€

293.951

€

256.440

€

256.440

€


€

€

280.126

€

287.766

€

249.152

€

231.842

€


€

€

2.160.800

€

2.160.800

€

2.160.800

€

2.160.800

€

283.500 -

€ €

283.500 -

€ €

283.500 -

€ €

283.500 -

€ €

Scenario 5 283.500

€

283.500

€

803.513

256.440

€

831.155

216.341

€

162.262

2.160.800

€

2.160.800

-

€

€

42.000

€

42.000

€

42.000

€

42.000

€

42.000

€

210.000


€

€

3.100.997

€

3.108.637

€

3.032.512

€

3.015.201

€

2.999.700

€

4.491.850


€

€

79.304.412

€

79.961.470

€

78.190.938

€

79.113.985

€

79.276.023

€

80.714.586


45

Duinn/2009

Hybride Stad Zuinig

OV-bussen

Euro V/EEV Zuinig

Gelderse

Euro V/EEV

voor

Referentie


Bijlage 1.1– Overzicht Scenario’s Veluwe


Duinn/200 9

Bijlage 2.1– Scenario’s Veluwe uitgewerkt Referentie Scenario T o t aa l Ov erzic ht

E enheid

Totaal kilom eters Diesel Verbruik


R e f e r e n t i e

2 012

2 013

2014

2 015

20 16

2 017

20 18

2 019

20 20

20 21

13.618.102

13.618.102

13.618.102

13.618.102

13.618.102

13.618.102

0

0

0

0

0

Totaal kilometers

T o ta al Ov erzicht C o nc es sie

L

4.668.758

4.668.758

4.668.758

4.668.758

4.668.758

4.668.758

0

0

0

0

0

Diesel Verbruik

Ee nheid

C o nc ess ie

km

81.708.614

L

28.012.551 5.344.570

Gas Verbruik

Nm3

890.762

890.762

890.762

890.762

890.762

890.762

0

0

0

0

0

Gas Verbruik

Nm 3

Groen Gas Verbruik

Nm3

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

Gro en Gas Verbruik

Nm 3

194.911.824

194.911.824

194.911.824

194.911.824

194.911.824

194.911.824

0

0

0

0

0

Energieverbruik

-

Energieverbruik

MJ

WTT CO2 Emissie

ton

2.199

2.199

2.199

2.199

2.199

2.199

0

0

0

0

0

WTT CO2 Emissie

to n

13.192

TTW CO2 Emissie

ton

14.143

14.143

14.143

14.143

14.143

14.143

0

0

0

0

0

TTW CO2 Emissie

to n

84.856

0

To taal CO2 Emissie

Totaal CO2 Emissie

ton

t.o.v. Referentie

ton

Ko s te n M at eriee l

E enhe id

16.341

16.341

16.341

16.341

16.341

20 11

16.341

16.341

2 012

16.341

16.341

2 013

16.341

16.341

2014

0

16.341

2 015

0

0

20 16

0

0

2 017

0

0

20 18

0

2 019

0

20 20

20 21

t.o.v. Referentie

Ko st en M at erieel

MJ

1.169.470.942

to n

98.049

ton

Ee nheid

98.049

C o nc ess ie

Verzekering + M RB

€

€

1.230.098

€

1.230.098

€

1.230.098

€

1.230.098

€

1.230.098

€

1.230.098

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

Verzekering + M RB

€

€

7.380.588

Onderhoudsko sten

€

€

2.223.463

€

2.223.463

€

2.223.463

€

2.223.463

€

2.223.463

€

2.223.463

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

Onderho udskosten

€

€

13.340.780

B randsto fko sten

€

€

4.271.304

€

4.271.304

€

4.271.304

€

4.271.304

€

4.271.304

€

4.271.304

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

B randsto fkosten

€

€

A fschrijvingskosten

€

€

4.572.879

€

4.572.879

€

4.572.879

€

4.572.879

€

4.572.879

€

4.572.879

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-


€

Totale vo ertuigkosten

€

€

12.297.744

€

12.297.744

€

12.297.744

€

12.297.744

€

12.297.744

€

12.297.744

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

To tale voertuigkosten

€

€

Kosten Reserve M ateriaal Diesel Euro V Stadsbus2

€

73.241

€

73.241

€

73.241

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

Kosten Reserve M ateriaal Diesel Euro V Stadsbus€

€

439.446

Kosten Reserve M ateriaal Diesel Euro V Streekbus 8

€

292.964

€

292.964

€

292.964

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

Kosten Reserve M ateriaal Diesel Euro V Streekbus€

€

1.757.782

Kosten Reserve M ateriaal Gelede Euro v bus Totale Kosten Reservem ateriaal

Ko s te n M ilie u M aa tregelen

S c e n a r i o

20 11

km

73.241 € 292.964

€

73.241 € 292.964

€

73.241 € 292.964

€

1

€

36.620

€

36.620

€

36.620

€

36.620

€

36.620

€

36.620

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

€

402.825

€

402.825

€

402.825

€

402.825

€

402.825

€

402.825

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

E enhe id

20 11

2 012

2 013

2014

2 015

20 16

2 017

20 18

2 019

20 20

Kosten Reserve M ateriaal Gelede Euro v bus Ko sten Reservemateriaal

20 21

Ko st en M ilieu M a at regelen

€ €

Ee nheid

25.627.822 € 27.437.275 73.786.465

€ €

219.723 2.416.950

C o nc ess ie

B andenspanning Optim aal

€

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-


€

€

-

Zuinige Banden

€

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

Zuinige B anden

€

€

-

Zuinige Banden + Re-Groove/Re-Tread

€

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

Zuinige B anden + Re-Gro ove/Re-Tread

€

€

-

Zuinige M otor Olie

€

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

Zuinige M o tor Olie

€

€

-

Het Nieuwe Rijden

€

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

Het Nieuwe Rijden

€

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

Reduceren Idle Time

€

-

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

€

-

Reduceren Idle Time

€

Totale Kosten M ilieu M aatregelen Ko s te n B rands to f Inf ra st ruct uur

€

€

E enhe id

20 11

2 012

2 013

2014

2 015

20 16

2 017

20 18

2 019

20 20

-

Ko sten M ilieu M aatregelen

20 21

Ko st en B ra ndst o f Infras t ruct uur

€ Ee nheid

C o nc ess ie

A fschrijvingskosten Gasvulpunt Ede

€

€

47.250

€

47.250

€

47.250

€

47.250

€

47.250

€

47.250

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-


€

€

A fschrijvingskosten Gasvulpunt Apeldoo rn

€

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

A fschrijvingskosten Gasvulpunt Apeldoorn

€

€

-

283.500

Tankko sten + Onderho ud Vulpunt Gas

€

€

48.992

€

48.992

€

48.992

€

48.992

€

48.992

€

48.992

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-


€

€

293.951

Tankko sten + Onderho ud Vulpunt Diesel

€

€

46.688

€

46.688

€

46.688

€

46.688

€

46.688

€

46.688

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-


€

€

280.126

A antal Tankbeurten

€

0

A antal Tankbeurten

€

€

324.120

P ersoneel Kosten Tanken

€

€

360.133

€

360.133

€

360.133

€

360.133

€

360.133

€

360.133

0

P erso neel Ko sten Tanken

€

€

2.160.800

Ko sten Brandstof Infrastructuur

54.020

54.020

54.020

54.020

54.020

54.020

€

-

0 €

0

0

€

0

0

€

0

€

€

€

7.000

€

7.000

€

7.000

€

7.000

€

7.000

€

7.000

€

-

€

Totale Kosten Brandstof Infrastructuur

€

€

516.833

€

516.833

€

516.833

€

516.833

€

516.833

€

516.833

€

-

€

0

€

0

€

0

€

0

Totale Co ncessie Kosten per jaar

€

€

13.217.402

€

13.217.402

€

13.217.402

€

13.217.402

€

13.217.402

€

13.217.402

€

-

€

0

€

0

€

0

€

0

M eerkosten Tanken CNG

-

€

46

-

€

-

€

-



€

€

42.000

€

€

3.100.997

€

€

79.304.412

1

20 13

2 014

20 15

2 016

2017

2 018

2019

2 02 0

20 21

13.618.102

13.618.102

13.618.102

13.618.102

13.618.102

0

0

0

0

0

Totaal kilometers

T o t aa l Ov erzicht C o nc es sie

L

4.796.095

4.796.095

4.796.095

4.796.095

4.796.095

4.796.095

0

0

0

0

0

Diesel Verbruik

Ee nheid

C o nc es sie

km

81.708.614

L

28.776.572 5.344.570

Gas Verbruik

Nm3

890.762

890.762

890.762

890.762

890.762

890.762

0

0

0

0

0

Gas Verbruik

Nm3

Gro en Gas Verbruik

Nm3

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

Gro en Gas Verbruik

Nm3

199.457.752

199.457.752

199.457.752

199.457.752

199.457.752

199.457.752

0

0

0

0

0

Energieverbruik

MJ

-

Energieverbruik

MJ

WTT CO2 Emissie

ton

2.252

2.252

2.252

2.252

2.252

2.252

0

0

0

0

0

WTT CO2 Emissie

to n

13.513

TTW CO2 Emissie

ton

14.485

14.485

14.485

14.485

14.485

14.485

0

0

0

0

0

TTW CO2 Emissie

to n

86.912

ton

16.737

16.737

16.737

16.737

16.737

16.737

0

Totaal CO2 Emissie

to n

100.425

396

396

396

396

396

396

Totaal CO2 Emissie

S c e n a r i o

20 12

13.618.102

t.o.v. Referentie

ton

Ko st e n M at eriee l

E enheid

20 11

20 12

20 13

2 014

20 15

0

0

0

2 016

0

0

2017

0

0

2 018

0

2019

0

2 02 0

20 21

t.o.v. Referentie


1.196.746.512

ton

Ee nheid

2.376

C o nc es sie

Verzekering + M RB

€

€

1.230.098

€

1.230.098

€

1.230.098

€

1.230.098

€

1.230.098

€

1.230.098

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

Verzekering + M RB

€

€

7.380.588

Onderhoudsko sten

€

€

2.223.463

€

2.223.463

€

2.223.463

€

2.223.463

€

2.223.463

€

2.223.463

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

Onderhoudsko sten

€

€

13.340.780

B randsto fkosten

€

€

4.379.540

€

4.379.540

€

4.379.540

€

4.379.540

€

4.379.540

€

4.379.540

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

B randsto fkosten

€

€


€

€

4.572.879

€

4.572.879

€

4.572.879

€

4.572.879

€

4.572.879

€

4.572.879

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-


€


€

€

12.405.981 €

12.405.981 €

12.405.981

€

12.405.981 €

-

€

-

€

-

€

-

€

-


€

€


€


€

Kosten Reserve M ateriaal Gelede Euro v bus Totale Kosten Reservemateriaal

Ko st e n M ilieu M aa tregelen

73.241 € 292.964

€

12.405.981 €

12.405.981 €

73.241 € 292.964

€

73.241 € 292.964

€

73.241 € 292.964

€

73.241 € 292.964

€

73.241 € 292.964

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-


€

439.446

€

-

€

-

€

-

€

-


€

1.757.782

€

36.620

€

36.620

€

36.620

€

36.620

€

36.620

€

36.620

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

€

402.825

€

402.825

€

402.825

€

402.825

€

402.825

€

402.825

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

20 11

20 12

20 13

2 014

20 15

2 016

74.435.883

-

1

E enheid

26.277.240 € 27.437.275

2017

2 018

2019

2 02 0

Kosten Reserve M ateriaal Gelede Euro v bus Kosten Reservemateriaal

20 21


€ €

Ee nheid

€ €

219.723 2.416.950

C o nc es sie


€

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-


€

€

-

Zuinige B anden

€

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

Zuinige B anden

€

€

-


€

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-


€

€

-

Zuinige M otor Olie

€

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

Zuinige M otor Olie

€

€

-

Het Nieuwe Rijden

€

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

Het Nieuwe Rijden

€

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

Reduceren Idle Time

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

Reduceren Idle Time

€

Totale Kosten M ilieu M aatregelen Ko st e n B randst o f Infra st ruct uur

€ E enheid

20 11

20 12

20 13

2 014

20 15

2 016

2017

2 018

2019

2 02 0

Kosten M ilieu M aatregelen

20 21

Ko st e n B randst o f Infra st ruct uur

€ Ee nheid

C o nc es sie


€

€

47.250

€

47.250

€

47.250

€

47.250

€

47.250

€

47.250

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-


€

€


€

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-


€

€

Tankkosten + Onderho ud Vulpunt Gas

€

€

48.992

€

48.992

€

48.992

€

48.992

€

48.992

€

48.992

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-


€

€

293.951

Tankkosten + Onderho ud Vulpunt Diesel

€

€

47.961 €

47.961 €

-

€

-

€

-

€

-

€

-


€

€

287.766

A antal Tankbeurten

€

P erso neel Kosten Tanken

€

€


54.020

47.961 €

47.961 €

54.020

360.133

€

54.020

360.133

€

47.961 €

54.020

360.133

€

47.961 €

54.020

360.133

€

54.020

360.133

€

-

360.133

€

0

-

€

0

0 0

€

0 0

€

€

0

A antal Tankbeurten

€

€

324.120


€

€

2.160.800


€

€

42.000

Kosten B randsto f Infrastructuur

€

€

3.108.637

€

€

79.961.470

€

€

7.000

€

7.000

€

7.000

€

7.000

€

7.000

€

7.000

€

-

€

€

€

518.106

€

518.106

€

518.106

€

518.106

€

518.106

€

518.106

€

-

€

0

€

0

€

0

€

0


€

€

13.326.912

€

13.326.912

€

13.326.912

€

13.326.912

€

13.326.912

€

13.326.912

€

-

€

0

€

0

€

0

€

0

47

€

-

€

-

€

-

0

Totale Kosten Brandsto f Infrastructuur

-

283.500

-


Duinn/2009

Diesel Verbruik

20 11

km

OV-bussen

Ee nheid

Totaal kilometers


T o t aa l Ov erzicht

Gelderse

Euro V/EEV

voor

Bijlage 2.2– Scenario’s Veluwe uitgewerkt


Duinn/200 9

Bijlage 2.3– Scenario’s Veluwe uitgewerkt Euro V/EEV Zuinig T o t aa l Ov erzic ht

Ee nheid

20 11

20 12

20 13

20 14

20 15

20 16

20 17

2 018

20 19

2 02 0

2 02 1

km

13.618.102

13.618.102

13.618.102

13.618.102

13.618.102

13.618.102

0

0

0

0

0

To taal kilometers

L

4.152.538

4.152.538

4.152.538

4.152.538

4.152.538

4.152.538

0

0

0

0

0

Diesel Verbruik

Gas Verbruik

Nm3

777.090

777.090

777.090

777.090

777.090

777.090

0

0

0

0

0

Gro en Gas Verbruik

Nm3

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

172.879.366

172.879.366

172.879.366

172.879.366

172.879.366

172.879.366

0

0

0

To taal kilometers Diesel Verbruik

E enhe id

C o nce ss ie

voor

km

81.708.614

L

24.915.231

Gas Verbruik

Nm3

4.662.538

0

Groen Gas Verbruik

Nm3

0

0

Energieverbruik

MJ

-

Gelderse

Energieverbruik

MJ

WTT CO2 Emissie

ton

1.952

1.952

1.952

1.952

1.952

1.952

0

0

0

0

0

WTT CO2 Emissie

to n

11.709

TTW CO2 Emissie

ton

12.552

12.552

12.552

12.552

12.552

12.552

0

0

0

0

0

TTW CO2 Emissie

to n

75.312

0

Totaal CO2 Emissie

To taal CO2 Emissie

OV-bu ssen

S c e n a r i o 2

T o t a al Ov erzic ht C o nce ss ie

ton

t.o.v. Referentie

ton

Ko st e n M a te rie el

E enhe id

14.504

14.504

-1.838

14.504

-1.838

20 11

14.504

-1.838

20 12

14.504

-1.838

20 13

14.504

-1.838

20 14

0

-1.838

20 15

0

0

20 16

0

0

20 17

0

0

2 018

0

20 19

0

2 02 0

2 02 1

t.o .v. Referentie

Ko s t en M at eriee l

1.037.276.195

to n

87.021

to n

E enhe id

-11.027

C o nce ss ie

Verzekering + M RB

€

€

1.230.098

€

1.230.098

€

1.230.098

€

1.230.098

€

1.230.098

€

1.230.098

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

Verzekering + M RB

€

€

7.380.588

Onderhoudsko sten

€

€

2.223.463

€

2.223.463

€

2.223.463

€

2.223.463

€

2.223.463

€

2.223.463

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

Onderho udsko sten

€

€

13.340.780

Brandsto fko sten

€

€

3.793.868

€

3.793.868

€

3.793.868

€

3.793.868

€

3.793.868

€

3.793.868

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

Brandstofkosten

€

€

Afschrijvingsko sten

€

€

4.572.879

€

4.572.879

€

4.572.879

€

4.572.879

€

4.572.879

€

4.572.879

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

Afschrijvingskosten

€

To tale voertuigko sten

€

€

11.820.309

€

11.820.309

€

11.820.309

€

11.820.309

€

11.820.309

€

11.820.309

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-


€

€

Ko sten Reserve M ateriaal Diesel Euro V Stadsbus2

€

Ko sten Reserve M ateriaal Diesel Euro V Streekbus 8

€

Ko sten Reserve M ateriaal Gelede Euro v bus To tale Kosten Reservemateriaal

Ko st e n M ilie u M a at regelen

73.241 € 292.964

€

73.241 € 292.964

€

73.241 € 292.964

€

73.241 € 292.964

€

73.241 € 292.964

€

73.241 €

-

€

-

€

-

€

-

€

-

Ko sten Reserve M ateriaal Diesel Euro V Stadsbus€

€

439.446

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

Ko sten Reserve M ateriaal Diesel Euro V Streekbus€

€

1.757.782

€

36.620

€

36.620

€

36.620

€

36.620

€

36.620

€

36.620

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

€

402.825

€

402.825

€

402.825

€

402.825

€

402.825

€

402.825

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

20 11

20 12

20 13

20 14

20 15

70.921.852

292.964

1

E enhe id

22.763.209 € 27.437.275

20 16

20 17

2 018

20 19

2 02 0

Ko sten Reserve M ateriaal Gelede Euro v bus Kosten Reservemateriaal

2 02 1

Ko s t en M ilieu M aa t re ge len

€ €

E enhe id

€ €

219.723 2.416.950

C o nce ss ie


€

€

51.307

€

51.307

€

51.307

€

51.307

€

51.307

€

51.307

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-


€

€

307.840

Zuinige B anden

€

€

154.119

€

154.119

€

154.119

€

154.119

€

154.119

€

154.119

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

Zuinige Banden

€

€

924.714


€

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

Zuinige Banden + Re-Groo ve/Re-Tread

€

€

Zuinige M otor Olie

€

€

51.373

€

51.373

€

51.373

€

51.373

€

51.373

€

51.373

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-


€

€

308.238

€

€

234.432

Het Nieuwe Rijden Reduceren Idle Time

€ €

To tale Kosten M ilieu M aatregelen Ko st e n B rands t o f Infra st ruct uur

€

€

39.072

€

39.072

€

39.072

€

39.072

€

39.072

€

39.072

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

Het Nieuwe Rijden

€

7.400

€

7.400

€

7.400

€

7.400

€

7.400

€

7.400

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

Reduceren Idle Time

€

303.270,7

€

303.270,7

€

303.270,7

€

303.270,7

€

303.270,7

€

303.270,7

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

E enhe id

20 11

20 12

20 13

20 14

20 15

20 16

20 17

2 018

20 19

2 02 0


2 02 1

Ko s t en B ra nds to f Inf ras truct uur

€ E enhe id

-

€

44.400

€

1.819.624

C o nce ss ie

Afschrijvingsko sten Gasvulpunt Ede

€

€

47.250

€

47.250

€

47.250

€

47.250

€

47.250

€

47.250

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-


€

€

Afschrijvingsko sten Gasvulpunt A peldo orn

€

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

Afschrijvingskosten Gasvulpunt Apeldoo rn

€

€

283.500 -


€

€

42.740

€

42.740

€

42.740

€

42.740

€

42.740

€

42.740

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-


€

€

256.440


€

€

41.525

€

41.525

€

41.525

€

41.525

€

41.525

€

41.525

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-


€

€

249.152

Aantal Tankbeurten

€

0

Aantal Tankbeurten

€

€

324.120

Perso neel Kosten Tanken

€

€

360.133

€

360.133

€

360.133

€

360.133

€

360.133

€

360.133

€

-

0

Personeel Ko sten Tanken

€

€

2.160.800

Kosten Brandsto f Infrastructuur

54.020

54.020

54.020

54.020

54.020

54.020

-

0 €

0

0

€

0

0

€

0

€

€

€

7.000

€

7.000

€

7.000

€

7.000

€

7.000

€

7.000

€

-

€

To tale Kosten Brandsto f Infrastructuur

€

€

505.419

€

505.419

€

505.419

€

505.419

€

505.419

€

505.419

€

-

€

0

€

0

€

0

€

0

To tale Co ncessie Ko sten per jaar

€

€

13.031.823

€

13.031.823

€

13.031.823

€

13.031.823

€

13.031.823

€

13.031.823

€

-

€

0

€

0

€

0

€

0


-

€

48

-

€

-

€

-

M eerko sten Tanken CNG

To tale Concessie Kosten per jaar

€

€

42.000

€

€

3.032.512

€

€

78.190.938

2 013

2 014

20 15

20 16

20 17

20 18

20 19

2 02 0

2 02 1

13.618.102

13.618.102

13.618.102

13.618.102

13.618.102

0

0

0

0

0

Totaal kilo meters

T o t aa l O ve rzicht C o nc es sie

L

3.864.027

3.864.027

3.864.027

3.864.027

3.864.027

3.864.027

0

0

0

0

0

Diesel Verbruik

Ee nheid

C o nce ss ie

km

81.708.614

L

23.184.160 4.662.538

Gas Verbruik

Nm3

777.090

777.090

777.090

777.090

777.090

777.090

0

0

0

0

0

Gas Verbruik

Nm3

Groen Gas Verbruik

Nm3

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

Groen Gas Verbruik

Nm3

162.579.498

162.579.498

162.579.498

162.579.498

162.579.498

162.579.498

0

0

0

0

0

Energieverbruik

MJ

-

Energieverbruik

MJ

WTT CO2 Emissie

ton

1.830

1.830

1.830

1.830

1.830

1.830

0

0

0

0

0

WTT CO2 Emissie

to n

10.982

TTW CO2 Emissie

ton

11.776

11.776

11.776

11.776

11.776

11.776

0

0

0

0

0

TTW CO2 Emissie

to n

70.655

0

Totaal CO2 Emissie

Totaal CO2 Emissie

S c e n a r i o 3

20 12

13.618.102

ton

t.o .v. Referentie

ton

Ko s t en M at eriee l

E enhe id

13.606

13.606

-2.735

13.606

-2.735

20 11

13.606

-2.735

20 12

13.606

-2.735

2 013

13.606

-2.735

2 014

0

-2.735

20 15

0

0

20 16

0

0

20 17

0

0

20 18

0

20 19

0

2 02 0

2 02 1

t.o.v. Referentie

Ko s te n M a te rie el

975.476.988

to n

81.638

ton

-16.411

Ee nheid

C o nce ss ie

Verzekering + M RB

€

€

1.297.410

€

1.297.410

€

1.297.410

€

1.297.410

€

1.297.410

€

1.297.410

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

Verzekering + M RB

€

€

7.784.460

Onderho udskosten

€

€

2.273.679

€

2.273.679

€

2.273.679

€

2.273.679

€

2.273.679

€

2.273.679

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

Onderhoudskosten

€

€

13.642.075

Brandstofkosten

€

€

3.548.633

€

3.548.633

€

3.548.633

€

3.548.633

€

3.548.633

€

3.548.633

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

B randstofko sten

€

€

Afschrijvingskosten

€

€

4.857.313

€

4.857.313

€

4.857.313

€

4.857.313

€

4.857.313

€

4.857.313

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

A fschrijvingsko sten

€


€

€

11.977.035

€

11.977.035

€

11.977.035

€

11.977.035

€

11.977.035

€

11.977.035

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

Totale vo ertuigko sten

€


€

-

€

-

€

-

€

-

€

-


€

439.446


€

-

€

-

€

-

€

-

€

-


€

1.757.782

Ko sten Reserve M ateriaal Gelede Euro v bus Totale Ko sten Reservemateriaal

Ko s t en M ilieu M aa tre ge le n

73.241 € 292.964

€

73.241 € 292.964

73.241 € 292.964

€

€

73.241 € 292.964

€

73.241 € 292.964

€

73.241 € 292.964

€

1

€

36.620

€

36.620

€

36.620

€

36.620

€

36.620

€

36.620

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

€

402.825

€

402.825

€

402.825

€

402.825

€

402.825

€

402.825

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

E enhe id

20 11

20 12

2 013

2 014

20 15

20 16

20 17

20 18

20 19

2 02 0


2 02 1

Ko s te n M ilieu M a at regele n

71.862.210

€

€ €

21.291.799 € 29.143.875

€ €

Ee nheid

219.723 2.416.950

C o nce ss ie


€

€

51.307

€

51.307

€

51.307

€

51.307

€

51.307

€

51.307

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-


€

€

307.840

Zuinige Banden

€

€

154.119

€

154.119

€

154.119

€

154.119

€

154.119

€

154.119

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

Zuinige Banden

€

€

924.714


€

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

Zuinige Banden + Re-Gro ove/Re-Tread

€

€

Zuinige M o to r Olie

€

€

51.373

€

51.373

€

51.373

€

51.373

€

51.373

€

51.373

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

Zuinige M oto r Olie

€

€

308.238

€

€

234.432


€ €

Totale Ko sten M ilieu M aatregelen Ko s t en B ra ndst o f Inf ra st ruc tuur

€

€

39.072

€

39.072

€

39.072

€

39.072

€

39.072

€

39.072

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

Het Nieuwe Rijden

€

7.400

€

7.400

€

7.400

€

7.400

€

7.400

€

7.400

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

Reduceren Idle Time

€

303.270,7

€

303.270,7

€

303.270,7

€

303.270,7

€

303.270,7

€

303.270,7

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

E enhe id

20 11

20 12

2 013

2 014

20 15

20 16

20 17

20 18

20 19

2 02 0


2 02 1

Ko s te n B ra ndst o f Inf ra st ruc tuur

€

-

€

44.400

€

1.819.624

Ee nheid

C o nce ss ie


€

€

47.250

€

47.250

€

47.250

€

47.250

€

47.250

€

47.250

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

A fschrijvingsko sten Gasvulpunt Ede

€

€

Afschrijvingskosten Gasvulpunt A peldo orn

€

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

A fschrijvingsko sten Gasvulpunt A peldo orn

€

€

283.500 -


€

€

42.740

€

42.740

€

42.740

€

42.740

€

42.740

€

42.740

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-


€

€

256.440


€

€

38.640

€

38.640

€

38.640

€

38.640

€

38.640

€

38.640

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-


€

€

231.842

Aantal Tankbeurten

€

0

A antal Tankbeurten

€

€

324.120


€

€

360.133

€

360.133

€

360.133

€

360.133

€

360.133

€

360.133

€

-

0

P ersoneel Ko sten Tanken

€

€

2.160.800

Kosten B randstof Infrastructuur

54.020

54.020

54.020

54.020

54.020

54.020

-

0 €

0

0

€

0

0

€

0

€

€

€

7.000

€

7.000

€

7.000

€

7.000

€

7.000

€

7.000

€

-

€

Totale Ko sten B randstof Infrastructuur

€

€

502.534

€

502.534

€

502.534

€

502.534

€

502.534

€

502.534

€

-

€

0

€

0

€

0

€

0


€

€

13.185.664

€

13.185.664

€

13.185.664

€

13.185.664

€

13.185.664

€

13.185.664

€

-

€

0

€

0

€

0

€

0


49

-

€

-

€

-

€

-



€

€

42.000

€

€

3.015.201

€

€

79.113.985

Duinn/2009

Diesel Verbruik

20 11

km

OV-bussen

Ee nheid

To taal kilo meters

Gelderse

T o t a al Ove rzicht

voor

Hybride Stad Zuinig




Duinn/200 9

Bijlage 2.5– Scenario’s Veluwe uitgewerkt Hybride, Lichtgewicht & Zuinig T o t aa l O ve rzic ht

Ee nhe id

To taal kilo meters Diesel Verbruik

20 12

2 013

2 014

2 015

20 16

2 017

20 18

20 19

2 02 0

2 02 1

13.618.102

13.618.102

13.618.102

13.618.102

13.618.102

13.618.102

0

0

0

0

0

T o t a al O ve rzicht C o nce ss ie To taal kilo meters

L

3.605.680

3.605.680

3.605.680

3.605.680

3.605.680

3.605.680

0

0

0

0

0

Diesel Verbruik

Ee nheid

C o nc ess ie

km

81.708.614

L

21.634.080 4.662.538

voor Gelderse

Gas Verbruik

Nm3

777.090

777.090

777.090

777.090

777.090

777.090

0

0

0

0

0

Gas Verbruik

Nm3

Groen Gas Verbruik

Nm3

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

Groen Gas Verbruik

Nm3

Energieverbruik

MJ

153.356.520

153.356.520

153.356.520

153.356.520

153.356.520

153.356.520

0

0

0

0

0

Energieverbruik

WTT CO2 Emissie

to n

1.722

1.722

1.722

1.722

1.722

1.722

0

0

0

0

0

WTT CO2 Emissie

to n

10.331

TTW CO2 Emissie

to n

11.081

11.081

11.081

11.081

11.081

11.081

0

0

0

0

0

TTW CO2 Emissie

to n

66.486

0

Totaal CO2 Emissie

Totaal CO2 Emissie

OV-bu ssen

S c e n a r i o 4

20 11

km

to n

t.o .v. Referentie

to n


Ee nheid

12.803

12.803

-3.539

12.803

-3.539

20 11

12.803

-3.539

20 12

12.803

-3.539

2 013

12.803

-3.539

2 014

0

-3.539

2 015

0

0

20 16

0

0

2 017

0

0

20 18

0

20 19

0

2 02 0

2 02 1

t.o .v. Referentie

Ko s t en M a te rie el

-

MJ

920.139.118

to n

76.817

ton

-21.232

Ee nheid

C o nc ess ie

Verzekering + M RB

€

€

1.329.780

€

1.329.780

€

1.329.780

€

1.329.780

€

1.329.780

€

1.329.780

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

Verzekering + M RB

€

€

7.978.680

Onderhoudskosten

€

€

2.297.390

€

2.297.390

€

2.297.390

€

2.297.390

€

2.297.390

€

2.297.390

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

Onderhoudskosten

€

€

13.784.338

Brandstofko sten

€

€

3.329.038

€

3.329.038

€

3.329.038

€

3.329.038

€

3.329.038

€

3.329.038

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

Brandstofko sten

€

€


€

€

5.050.417

€

5.050.417

€

5.050.417

€

5.050.417

€

5.050.417

€

5.050.417

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-


€


€

€

12.006.625

€

12.006.625

€

12.006.625

€

12.006.625

€

12.006.625

€

12.006.625

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-


€

€


€


€


Ko s te n M ilie u M a at re ge le n

73.241 € 292.964

€

73.241 € 292.964

€

73.241 € 292.964

€

73.241 € 292.964

€

73.241 € 292.964

€

73.241 €

-

€

-

€

-

€

-

€

-


€

439.446

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-


€

1.757.782

€

36.620

€

36.620

€

36.620

€

36.620

€

36.620

€

36.620

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

€

402.825

€

402.825

€

402.825

€

402.825

€

402.825

€

402.825

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

20 11

20 12

2 013

2 014

2 015

72.039.748

292.964

1

Ee nheid

19.974.231 € 30.302.500

20 16

2 017

20 18

20 19

2 02 0


2 02 1

Ko s t en M ilie u M a at re ge le n

€ €

€ €

Ee nheid

219.723 2.416.950

C o nc ess ie


€

€

51.307

€

51.307

€

51.307

€

51.307

€

51.307

€

51.307

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-


€

€

307.840

Zuinige Banden

€

€

154.119

€

154.119

€

154.119

€

154.119

€

154.119

€

154.119

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

Zuinige Banden

€

€

924.714


€

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-


€

€


€

€

51.373

€

51.373

€

51.373

€

51.373

€

51.373

€

51.373

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-


€

€

308.238

€

€

234.432


€ €

Totale Ko sten M ilieu M aatregelen Ko s te n B rands to f Inf ras truc tuur

€

€

39.072

€

39.072

€

39.072

€

39.072

€

39.072

€

39.072

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

Het Nieuwe Rijden

€

7.400

€

7.400

€

7.400

€

7.400

€

7.400

€

7.400

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

Reduceren Idle Time

€

303.270,7

€

303.270,7

€

303.270,7

€

303.270,7

€

303.270,7

€

303.270,7

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

Ee nheid

20 11

20 12

2 013

2 014

2 015

20 16

2 017

20 18

20 19

2 02 0


2 02 1

Ko s t en B ra nds t o f Inf ras truc tuur

€

-

€

44.400

€

1.819.624

Ee nheid

C o nc ess ie


€

€

47.250

€

47.250

€

47.250

€

47.250

€

47.250

€

47.250

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-


€

€


€

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

Afschrijvingsko sten Gasvulpunt Apeldo orn

€

€

Tankko sten + Onderhoud Vulpunt Gas

€

€

42.740

€

42.740

€

42.740

€

42.740

€

42.740

€

42.740

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-


€

€

256.440

Tankko sten + Onderhoud Vulpunt Diesel

€

€

36.057

€

36.057

€

36.057

€

36.057

€

36.057

€

36.057

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-


€

€

216.341

0

Aantal Tankbeurten

€

€

324.120

360.133

€

360.133

€

360.133

€

360.133

€

360.133

€

360.133

€

-

€

0


€

€

2.160.800


€

€

42.000


€

€

2.999.700

€

€

79.276.023

Aantal Tankbeurten

€


€

€


54.020

54.020

54.020

54.020

54.020

54.020

-

0 0

0 0

€

0 0

€

€

€

€

7.000

€

7.000

€

7.000

€

7.000

€

7.000

€

7.000

€

-

€

Totale Ko sten Brandstof Infrastructuur

€

€

499.950

€

499.950

€

499.950

€

499.950

€

499.950

€

499.950

€

-

€

0

€

0

€

0

€

0


€

€

13.212.671 €

-

€

0

€

0

€

0

€

0

13.212.671 €

13.212.671 €

13.212.671 €

13.212.671 €

13.212.671 €

-

€

50

-

€

-

€

-


283.500 -

20 13

20 14

2015

20 16

20 17

2 018

2019

2 02 0

20 21

13.618.102

13.618.102

13.618.102

13.618.102

13.618.102

0

0

0

0

0

T o ta al Ove rzicht C o nce ssie To taal kilo meters

L

2.704.375

2.704.375

2.704.375

2.704.375

2.704.375

2.704.375

0

0

0

0

0

Diesel Verbruik

E enheid

C o nc es sie

km

81.708.614

L

16.226.249

Gas Verbruik

Nm3

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

Gas Verbruik

Nm3

Gro en Gas Verbruik

Nm3

2.518.653

2.518.653

2.518.653

2.518.653

2.518.653

2.518.653

0

0

0

0

0

Groen Gas Verbruik

Nm3

15.111.915

Energieverbruik

MJ

176.387.469

176.387.469

176.387.469

176.387.469

176.387.469

176.387.469

0

0

0

0

0

Energieverbruik

MJ

WTT CO2 Emissie

ton

-2.123

-2.123

-2.123

-2.123

-2.123

-2.123

0

0

0

0

0

WTT CO2 Emissie

ton

12.740-

TTW CO2 Emissie

ton

11.753

11.753

11.753

11.753

11.753

11.753

0

0

0

0

0

TTW CO2 Emissie

ton

70.518

0

To taal CO2 Emissie

To taal CO2 Emissie

S c e n a r i o 5

20 12

13.618.102

ton

t.o.v. Referentie

to n

Ko st en M a te rie el

Eenhe id

9.630

9.630

-6.712

9.630

-6.712

20 11

9.630

-6.712

20 12

9.630

-6.712

20 13

9.630

-6.712

20 14

0

-6.712

2015

0

0

20 16

0

0

20 17

0

0

2 018

0

2019

0

2 02 0

20 21

t.o .v. Referentie

Ko st en M a te rie el

1.058.324.813

ton

57.778

ton

E enheid

-40.271

C o nc es sie

Verzekering + M RB

€

€

1.285.316

€

1.285.316

€

1.285.316

€

1.285.316

€

1.285.316

€

1.285.316

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

Verzekering + M RB

€

€

7.711.896

Onderho udskosten

€

€

2.310.349

€

2.310.349

€

2.310.349

€

2.310.349

€

2.310.349

€

2.310.349

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

Onderho udskosten

€

€

13.862.091

Brandstofkosten

€

€

3.432.112

€

3.432.112

€

3.432.112

€

3.432.112

€

3.432.112

€

3.432.112

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

Brandstofkosten

€

€


€

€

4.969.917

€

4.969.917

€

4.969.917

€

4.969.917

€

4.969.917

€

4.969.917

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-


€


€

€

11.997.693

€

11.997.693

€

11.997.693

€

11.997.693

€

11.997.693

€

11.997.693

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

To tale voertuigko sten

€

€


€

73.241 €


€

Kosten Reserve M ateriaal Gelede Euro v bus To tale Kosten Reservemateriaal

Ko st en M ilieu M a at re ge le n

73.241 € 292.964

€

73.241 € 292.964

73.241 € 292.964

€

€

73.241 € 292.964

€

73.241 € 292.964

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-


€

439.446

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-


€

1.757.782

€

36.620

€

36.620

€

36.620

€

36.620

€

36.620

€

36.620

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

€

402.825

€

402.825

€

402.825

€

402.825

€

402.825

€

402.825

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

20 11

20 12

20 13

20 14

2015

71.986.161

292.964

1

Eenhe id

20.592.674 € 29.819.500

20 16

20 17

2 018

2019

2 02 0

Ko sten Reserve M ateriaal Gelede Euro v bus Ko sten Reservemateriaal

20 21

Ko st en M ilie u M a at re gele n

€ €

E enheid

€ €

219.723 2.416.950

C o nc es sie


€

€

51.307

€

51.307

€

51.307

€

51.307

€

51.307

€

51.307

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-


€

€

307.840

Zuinige Banden

€

€

154.119

€

154.119

€

154.119

€

154.119

€

154.119

€

154.119

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

Zuinige Banden

€

€

924.714


€

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-


€

€


€

€

51.373

€

51.373

€

51.373

€

51.373

€

51.373

€

51.373

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-


€

€

308.238

€

€

234.432


€ €

To tale Kosten M ilieu M aatregelen Ko st en B ra ndst o f Inf rast ruc tuur

€

€

39.072

€

39.072

€

39.072

€

39.072

€

39.072

€

39.072

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

Het Nieuwe Rijden

€

7.400

€

7.400

€

7.400

€

7.400

€

7.400

€

7.400

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

Reduceren Idle Time

€

303.270,7

€

303.270,7

€

303.270,7

€

303.270,7

€

303.270,7

€

303.270,7

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

Eenhe id

20 11

20 12

20 13

20 14

2015

20 16

20 17

2 018

2019

2 02 0


20 21

Ko st en B ra nds to f Inf rast ruct uur

€ E enheid

-

€

44.400

€

1.819.624

C o nc es sie


€

€

47.250

€

47.250

€

47.250

€

47.250

€

47.250

€

47.250

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-


€

€

283.500


€

€

133.919

€

133.919

€

133.919

€

133.919

€

133.919

€

133.919

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

Afschrijvingsko sten Gasvulpunt A peldoo rn

€

€

803.513


€

€

138.526

€

138.526

€

138.526

€

138.526

€

138.526

€

138.526

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-


€

€

831.155


€

€

27.044

€

27.044

€

27.044

€

27.044

€

27.044

€

27.044

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-


€

€

162.262

Aantal Tankbeurten

€

Perso neel Ko sten Tanken

€

€

360.133

€

360.133

€

360.133

€

360.133

€

360.133

€

360.133

€

-

54.020

54.020

54.020

54.020

54.020

54.020

-

0 €

0

0

€

0

0

€

0

€

0

Aantal Tankbeurten

€

€

324.120

0


€

€

2.160.800

Ko sten Brandstof Infrastructuur

€

€

35.000

€

35.000

€

35.000

€

35.000

€

35.000

€

35.000

€

-

€

To tale Kosten B randstof Infrastructuur

€

€

748.642

€

748.642

€

748.642

€

748.642

€

748.642

€

748.642

€

-

€

0

€

0

€

0

€

0

Totale Concessie Ko sten per jaar

€

€

13.452.431 €

-

€

0

€

0

€

0

€

0


13.452.431 €

13.452.431 €

13.452.431 €

51

13.452.431 €

13.452.431 €

-

€

-

€

-

€

-


To tale Concessie Ko sten per jaar

€

€

210.000

€

€

4.491.850

€

€

80.714.586

Duinn/2009

Diesel Verbruik

20 11

km

OV-bussen

E enheid

Totaal kilo meters


T o ta al Ove rzicht

Gelderse


voor



Duinn/200 9

Bijlage 3.1– Overzicht Scenario’s Achterhoek/Rivierenland

Achterhoek/Rivierenland Concesssie Totaal kilometers

voor

Diesel Verbruik

Eenheid

Referentie





Referentie

Scenario 1

Scenario 2

Scenario 3

Scenario 4

km

105.629.013

105.629.014

105.629.014

105.629.011

105.629.011

L

39.132.868

37.723.900

33.107.465

30.862.978

26.137.470

Gelderse

Gas Verbruik

Nm

3

Groen Gas Verbruik

Nm

3

WTT CO2 Emissie

ton

TTW CO2 Emissie

ton

Totaal CO2 Emissie

ton

-

-

-

-

-

-

-

-

16.436

15.844

13.905

12.962

462

105.267

101.477

89.059

83.021

84.759

121.703

117.321

102.964

8.126.687

95.984

85.221

OV-bu ssen

Verzekering + MRB

€

€

6.246.104

€

6.374.760

€

6.374.760

€

6.542.088

€

6.580.248

Onderhoudskosten

€

€

16.979.007

€

16.697.230

€

16.697.230

€

16.900.642

€

17.143.426

Brandstofkosten

€

€

33.262.938

€

32.065.315

€

28.141.346

€

26.233.531

€

25.873.858

Afschrijvingskosten

€

€

19.921.470

€

20.546.610

€

20.546.610

€

21.395.850

€

21.841.350


€

€

76.409.518

€

75.683.914

€

71.759.945

€

71.072.111

€

71.438.882


€

€

260.877

€

260.877

€

260.877

€

260.877

€

260.877


€

€

1.826.139

€

1.826.139

€

1.826.139

€

1.826.139

€

1.826.139


€

€

260.877

€

€

€

2.347.893

€


Eenheid

Referentie

2.087.016

€

-

€

Scenario 1

2.087.016

€ €

Scenario 2

2.087.016

€ €

Scenario 3

2.087.016 Scenario 4


€

€

-

€

-

€

271.787

€

271.787

€

271.787

Zuinige Banden

€

€

-

€

-

€

848.659

€

848.659

€

848.659

Zuinige Motor Olie

€

€

-

€

-

€

282.886

€

282.886

€

282.886 206.976

Het Nieuwe Rijden

€

€

-

€

-

€

206.976

€

206.976

€

Reduceren Idle Time

€

€

-

€

-

€

29.400

€

29.400

€

29.400


€

€

-

€

-

€

1.639.709

€

1.639.709

€

1.639.709


Eenheid

Referentie

Scenario 1

Scenario 2

Scenario 3

Scenario 4

Afschrijvingskosten Gasvulpunt Klein

€

€

-

€

-

€

-

€

-

€

Afschrijvingskosten Gasvulpunt Groot

€

€

-

€

-

€

-

€

-

€

803.513


€

€

-

€

-

€

-

€

-

€

446.968


€

€

391.329

€

377.239

€

331.075

€

308.630

€

261.375


€

€

1.829.867

€

1.907.733

€

1.907.733

€

1.907.733

€

1.907.733

€

€

€

120.000


€

€

2.495.675

€

2.571.132

€

2.524.968

€

2.502.523

€

3.825.748


€

€

81.253.086

€

80.342.063

€

78.011.638

€

77.301.359

€

78.991.355


-

€

-

€

-

52

€

-

-

R e f e r e n t i e

20 13

2 014

20 15

2 016

2017

2 018

2019

2 02 0

20 21

13.203.627

13.203.627

13.203.627

13.203.627

13.203.627

13.203.627

13.203.627

0

0

0

Totaal kilometers

T o t aa l Ov erzicht C o nc es sie

L

4.891.608

4.891.608

4.891.608

4.891.608

4.891.608

4.891.608

4.891.608

4.891.608

0

0

0

Diesel Verbruik

Ee nheid

C o nc es sie

km

105.629.013

L

39.132.868

Gas Verbruik

Nm3

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

Gas Verbruik

Nm3

-

Gro en Gas Verbruik

Nm3

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

Gro en Gas Verbruik

Nm3

-

174.630.422

174.630.422

174.630.422

174.630.422

174.630.422

174.630.422

174.630.422

174.630.422

0

0

0

Energieverbruik

Energieverbruik

MJ

MJ

1.397.043.377

WTT CO2 Emissie

ton

2.054

2.054

2.054

2.054

2.054

2.054

2.054

2.054

0

0

0

WTT CO2 Emissie

to n

16.436

TTW CO2 Emissie

ton

13.158

13.158

13.158

13.158

13.158

13.158

13.158

13.158

0

0

0

TTW CO2 Emissie

to n

105.267

ton

15.213

15.213

15.213

15.213

15.213

15.213

15.213

15.213

0

Totaal CO2 Emissie

to n

121.703

Totaal CO2 Emissie t.o.v. Referentie

ton


E enheid

0

0

20 11

0

20 12

0

20 13

0

2 014

0

20 15

0

2 016

0

0

2017

0

0

2 018

0

2019

0

2 02 0

20 21

t.o.v. Referentie


ton

Ee nheid

0

C o nc es sie

Verzekering + M RB

€

€

780.763

€

780.763

€

780.763

€

780.763

€

780.763

€

780.763

€

780.763

€

780.763

€

-

€

-

€

-

Verzekering + M RB

€

€

6.246.104

Onderhoudsko sten

€

€

2.122.376

€

2.122.376

€

2.122.376

€

2.122.376

€

2.122.376

€

2.122.376

€

2.122.376

€

2.122.376

€

-

€

-

€

-

Onderhoudsko sten

€

€

16.979.007

B randsto fkosten

€

€

4.157.867

€

4.157.867

€

4.157.867

€

4.157.867

€

4.157.867

€

4.157.867

€

4.157.867

€

4.157.867

€

-

€

-

€

-

B randsto fkosten

€

€


€

€

2.490.184

€

2.490.184

€

2.490.184

€

2.490.184

€

2.490.184

€

2.490.184

€

2.490.184

€

2.490.184

€

-

€

-

€

-


€


€

€

9.551.190

€

9.551.190

€

9.551.190

€

9.551.190

€

9.551.190

€

9.551.190

€

9.551.190

€

9.551.190

€

-

€

-

€

-


€

€


€

32.610

€

32.610

€

32.610

€

32.610

€

32.610

€

32.610

€

32.610

€

32.610

€

-

€

-

€

-


€

260.877


€

228.267

€

228.267

€

228.267

€

228.267

€

228.267

€

228.267

€

228.267

€

228.267

€

-

€

-

€

-


€

1.826.139

Kosten Reserve M ateriaal Gelede Euro v bus Totale Kosten Reservemateriaal


S c e n a r i o

20 12

13.203.627

1

€

32.610

€

32.610

€

32.610

€

32.610

€

32.610

€

32.610

€

32.610

€

32.610

€

-

€

-

€

-

€

€

293.487

€

293.487

€

293.487

€

293.487

€

293.487

€

293.487

€

293.487

€

293.487

€

-

€

-

€

-

E enheid

20 11

20 12

20 13

2 014

20 15

2 016

2017

2 018

2019

2 02 0


20 21


€ €

Ee nheid

33.262.938 €

€ €

19.921.470 76.409.518

260.877 2.347.893

C o nc es sie


€

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-


€

€

-

Zuinige B anden

€

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

Zuinige B anden

€

€

-


€

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-


€

€

-

Zuinige M otor Olie

€

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

Zuinige M otor Olie

€

€

-

Het Nieuwe Rijden

€

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

Het Nieuwe Rijden

€

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

Reduceren Idle Time

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

Reduceren Idle Time Totale Kosten M ilieu M aatregelen Ko st e n B randst o f Infra st ruct uur

€ € E enheid

20 11

20 12

20 13

2 014

20 15

2 016

2017

2 018

2019

2 02 0


20 21

Ko st e n B randst o f Infra st ruct uur

€ Ee nheid

C o nc es sie


€

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-


€

€

-

A fschrijvingskosten Nieuw Gasvulpunt

€

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-


€

€

-


€

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-


€

€


€

€

48.916

€

48.916

€

48.916

€

48.916

€

48.916

€

48.916

€

48.916

€

48.916

€

-

€

-

€

-


€

€

A antal Tankbeurten

€


€

€

228.733

€

228.733

€

228.733

€

228.733

€

228.733

€

228.733

€

228.733

€

228.733


34.310

34.310

34.310

34.310

34.310

34.310

34.310

34.310

0 0

€

0 0

€

€

0

A antal Tankbeurten

€

€

274.480

0


€

€

1.829.867


€

€


€

€

2.495.675

€

€

81.253.086

€

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

Totale Kosten Brandsto f Infrastructuur

€

€

311.959

€

311.959

€

311.959

€

311.959

€

311.959

€

311.959

€

311.959

€

311.959

€

0

€

0

€

0


€

€

10.156.636

€

10.156.636

€

10.156.636

€

10.156.636

€

10.156.636

€

10.156.636

€

10.156.636

€

10.156.636

€

0

€

0

€

0

53

-

€

-

€

391.329

-


-

Duinn/2009

Diesel Verbruik

20 11

km

OV-bussen

Ee nheid

Totaal kilometers

Gelderse

T o t aa l Ov erzicht

voor

Referentie Scenario


Bijlage 4.1– Scenario’s Achterhoek/Rivierenland uitgewerkt


Duinn/200 9

Bijlage 4.2– Overzicht Scenario’s Achterhoek/Rivierenland Euro V & Lichtgewicht T o ta al Ove rzicht

E enhe id

To taal kilometers Diesel Verbruik


1

20 12

2 013

20 14

20 15

2 016

20 17

20 18

2019

20 20

2 02 1

13.203.627

13.203.627

13.203.627

13.203.627

13.203.627

13.203.627

13.203.627

13.203.627

0

0

0

Totaal kilometers

T o ta al Ov erzicht C o nc es sie

L

4.715.487

4.715.487

4.715.487

4.715.487

4.715.487

4.715.487

4.715.487

4.715.487

0

0

0

Diesel Verbruik

Eenhe id

C o nc ess ie

km

105.629.014

L

37.723.900

Gas Verbruik

Nm3

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

Gas Verbruik

Nm3

-

Groen Gas Verbruik

Nm3

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

Gro en Gas Verbruik

Nm3

-

168.342.903

168.342.903

168.342.903

168.342.903

168.342.903

168.342.903

168.342.903

168.342.903

0

0

0

Energieverbruik

MJ

Energieverbruik

MJ

WTT CO2 Emissie

ton

1.981

1.981

1.981

1.981

1.981

1.981

1.981

1.981

0

0

0

WTT CO2 Emissie

ton

15.844

TTW CO2 Emissie

ton

12.685

12.685

12.685

12.685

12.685

12.685

12.685

12.685

0

0

0

TTW CO2 Emissie

ton

101.477

ton

14.665

14.665

14.665

14.665

14.665

14.665

14.665

14.665

0

To taal CO2 Emissie

ton

117.321

-548

-548

-548

-548

-548

-548

-548

-548

t.o.v. Referentie

to n

-4.382

To taal CO2 Emissie

S c e n a r i o

2 011

km

t.o .v. Referentie

to n

Ko st en M at erie el

Eenhe id

2 011

20 12

2 013

20 14

20 15

2 016

20 17

0

0

0

20 18

0

2019

0

20 20

2 02 1

Ko st en M at eriee l

1.346.743.222

Eenhe id

C o nc ess ie

Verzekering + M RB

€

€

796.845

€

796.845

€

796.845

€

796.845

€

796.845

€

796.845

€

796.845

€

796.845

€

-

€

-

€

-

Verzekering + M RB

€

€

6.374.760

Onderho udskosten

€

€

2.087.154

€

2.087.154

€

2.087.154

€

2.087.154

€

2.087.154

€

2.087.154

€

2.087.154

€

2.087.154

€

-

€

-

€

-

Onderho udsko sten

€

€

16.697.230

Brandstofkosten

€

€

4.008.164

€

4.008.164

€

4.008.164

€

4.008.164

€

4.008.164

€

4.008.164

€

4.008.164

€

4.008.164

€

-

€

-

€

-

Brandsto fkosten

€

€

Afschrijvingskosten

€

€

2.568.326

€

2.568.326

€

2.568.326

€

2.568.326

€

2.568.326

€

2.568.326

€

2.568.326

€

2.568.326

€

-

€

-

€

-

Afschrijvingskosten

€


€

€

9.460.489

€

9.460.489

€

9.460.489

€

9.460.489

€

9.460.489

€

9.460.489

€

9.460.489

€

9.460.489

€

-

€

-

€

-


€

€

32.065.315 € 20.546.610 75.683.914


€

32.610

€

32.610

€

32.610

€

32.610

€

32.610

€

32.610

€

32.610

€

32.610

€

-

€

-

€

-


€

260.877


€

228.267

€

228.267

€

228.267

€

228.267

€

228.267

€

228.267

€

228.267

€

228.267

€

-

€

-

€

-


€

1.826.139

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-


Ko st en M ilieu M aat regelen

0

€

€

€

Eenhe id

260.877

€ €

2 011

260.877

€ €

20 12

260.877

€ €

2 013

260.877

€ €

20 14

260.877

€ €

20 15

260.877

€ €

2 016

260.877

€ €

20 17

260.877

20 18

2019

20 20

Kosten Reserve M ateriaal Gelede Euro v bus Ko sten Reservemateriaal

2 02 1

Ko st en M ilieu M aa tregele n

€ €

€ €

Eenhe id

2.087.016

C o nc ess ie


€

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-


€

€

-

Zuinige Banden

€

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

Zuinige B anden

€

€

-


€

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-


€

€

-


€

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-


€

€

-

Het Nieuwe Rijden

€

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

Het Nieuwe Rijden

€

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

Reduceren Idle Time

€

-

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

Reduceren Idle Time To tale Kosten M ilieu M aatregelen Ko st en B ra ndst o f Infra st ruct uur

€ €

€

Eenhe id

2 011

20 12

2 013

20 14

20 15

2 016

20 17

20 18

2019

20 20

-


2 02 1

Ko st en B randst o f Inf ra st ruct uur

€

€

Eenhe id

C o nc ess ie


€

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-


€

€

-

Afschrijvingskosten Nieuw Gasvulpunt

€

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

Afschrijvingskosten Gasvulpunt A peldoo rn

€

€

-


€

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-


€

€


€

€

47.155

€

47.155

€

47.155

€

47.155

€

47.155

€

47.155

€

47.155

€

47.155

€

-

€

-

€

-


€

€

Aantal Tankbeurten

€

0

Aantal Tankbeurten

€

€

286.160


€

€

238.467

€

238.467

€

238.467

€

238.467

€

238.467

€

238.467

€

238.467

€

238.467

0


€

€

1.907.733



€

€

Ko sten Brandsto f Infrastructuur

€

€

2.571.132

€

€

80.342.063

35.770

35.770

35.770

35.770

35.770

35.770

35.770

35.770

0 0

€

0 0

€

€

€

€

To tale Kosten B randsto f Infrastructuur

€

€

321.392

€

321.392

€

321.392

€

321.392

€

321.392

€

321.392

€

321.392

€

321.392

€

0

€

0

€

0


€

€

10.042.758

€

10.042.758

€

10.042.758

€

10.042.758

€

10.042.758

€

10.042.758

€

10.042.758

€

10.042.758

€

0

€

0

€

0

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

54

-

€

-

€

-


377.239

-

2 013

2 014

2 015

20 16

2 017

20 18

20 19

2 02 0

2 02 1

13.203.627

13.203.627

13.203.627

13.203.627

13.203.627

13.203.627

13.203.627

0

0

0

To taal kilo meters

T o t a al O ve rzicht C o nce ss ie

L

4.138.433

4.138.433

4.138.433

4.138.433

4.138.433

4.138.433

4.138.433

4.138.433

0

0

0

Diesel Verbruik

Ee nheid

C o nc ess ie

km

105.629.014

L

33.107.465

Gas Verbruik

Nm3

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

Gas Verbruik

Nm3

-

Groen Gas Verbruik

Nm3

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

Groen Gas Verbruik

Nm3

-

Energieverbruik

MJ

147.742.064

147.742.064

147.742.064

147.742.064

147.742.064

147.742.064

147.742.064

147.742.064

0

0

0

Energieverbruik

WTT CO2 Emissie

to n

1.738

1.738

1.738

1.738

1.738

1.738

1.738

1.738

0

0

0

WTT CO2 Emissie

to n

13.905

TTW CO2 Emissie

to n

11.132

11.132

11.132

11.132

11.132

11.132

11.132

11.132

0

0

0

TTW CO2 Emissie

to n

89.059

0

Totaal CO2 Emissie

to n

102.964

Totaal CO2 Emissie

S c e n a r i o 2

20 12

13.203.627

to n

t.o .v. Referentie

to n


Ee nheid

12.871

12.871

-2.342

12.871

-2.342

20 11

12.871

-2.342

20 12

12.871

-2.342

2 013

12.871

-2.342

2 014

12.871

-2.342

2 015

12.871

-2.342

20 16

0

-2.342

2 017

0

0

20 18

0

20 19

0

2 02 0

2 02 1

t.o .v. Referentie


MJ

1.181.936.512

ton

-18.739

Ee nheid

C o nc ess ie

Verzekering + M RB

€

€

796.845

€

796.845

€

796.845

€

796.845

€

796.845

€

796.845

€

796.845

€

796.845

€

-

€

-

€

-

Verzekering + M RB

€

€

6.374.760

Onderhoudskosten

€

€

2.087.154

€

2.087.154

€

2.087.154

€

2.087.154

€

2.087.154

€

2.087.154

€

2.087.154

€

2.087.154

€

-

€

-

€

-

Onderhoudskosten

€

€

16.697.230

Brandstofko sten

€

€

3.517.668

€

3.517.668

€

3.517.668

€

3.517.668

€

3.517.668

€

3.517.668

€

3.517.668

€

3.517.668

€

-

€

-

€

-

Brandstofko sten

€

€


€

€

2.568.326

€

2.568.326

€

2.568.326

€

2.568.326

€

2.568.326

€

2.568.326

€

2.568.326

€

2.568.326

€

-

€

-

€

-


€


€

€

8.969.993

€

8.969.993

€

8.969.993

€

8.969.993

€

8.969.993

€

8.969.993

€

8.969.993

€

8.969.993

€

-

€

-

€

-


€

€

28.141.346 € 20.546.610 71.759.945


€

32.610

€

32.610

€

32.610

€

32.610

€

32.610

€

32.610

€

32.610

€

32.610

€

-

€

-

€

-


€

260.877


€

228.267

€

228.267

€

228.267

€

228.267

€

228.267

€

228.267

€

228.267

€

228.267

€

-

€

-

€

-


€

1.826.139

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-


Ko s te n M ilie u M a at re ge le n

0

€

€

€

260.877

Ee nheid

-

€

-

€

260.877

20 11

-

€ €

260.877

20 12

€

-

€

260.877

2 013

€

-

€

260.877

2 014

€

-

€

260.877

2 015

€

-

€

260.877

20 16

€

-

€

260.877

2 017

20 18

20 19

2 02 0


2 02 1

Ko s t en M ilie u M a at re ge le n

€ €

€ €

Ee nheid

2.087.016

C o nc ess ie


€

€

33.973

€

33.973

€

33.973

€

33.973

€

33.973

€

33.973

€

33.973

€

33.973

€

-

€

-

€

-


€

€

271.787

Zuinige Banden

€

€

106.082

€

106.082

€

106.082

€

106.082

€

106.082

€

106.082

€

106.082

€

106.082

€

-

€

-

€

-

Zuinige Banden

€

€

848.659


€

€

€

-

€

-

€

-


€

€


€

€

35.361 €

35.361 €

35.361 €

35.361 €

35.361 €

35.361 €

35.361 €

35.361 €

-

€

-

€

-


€

€

282.886

€

€

206.976

Het Nieuwe Rijden Reduceren Idle Time Totale Ko sten M ilieu M aatregelen Ko s te n B rands to f Inf ras truc tuur

€ € €

-

€

-

-

€

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

25.872

€

25.872

€

25.872

€

25.872

€

25.872

€

25.872

€

25.872

€

25.872

€

-

€

-

€

-

Het Nieuwe Rijden

€

3.675

€

3.675

€

3.675

€

3.675

€

3.675

€

3.675

€

3.675

€

3.675

€

-

€

-

€

-

Reduceren Idle Time

€

204.963,6

€

204.963,6

€

204.963,6

€

204.963,6

€

204.963,6

€

204.963,6

€

204.963,6

€

204.963,6

€

-

€

-

€

-

Ee nheid

20 11

20 12

2 013

2 014

2 015

20 16

2 017

20 18

20 19

2 02 0


2 02 1

Ko s t en B ra nds t o f Inf ras truc tuur

€

-

€

29.400

€

1.639.709

Ee nheid

C o nc ess ie


€

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-


€

€

-

Afschrijvingsko sten Nieuw Gasvulpunt

€

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

Afschrijvingsko sten Gasvulpunt Apeldo orn

€

€

-


€

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-


€

€


€

€

41.384

€

41.384

€

41.384

€

41.384

€

41.384

€

41.384

€

41.384

€

41.384

€

-

€

-

€

-


€

€

Aantal Tankbeurten

€

0

Aantal Tankbeurten

€

€

286.160


€

€

238.467

€

238.467

€

238.467

€

238.467

€

238.467

€

238.467

€

238.467

€

238.467

0


€

€

1.907.733



€

€


€

€

2.524.968

€

€

78.011.638

35.770

€

€

Totale Ko sten Brandstof Infrastructuur

€

€


€

€

-

35.770

€

315.621 €

9.751.455

€

-

35.770

-

€

315.621 €

9.751.455

€

35.770

€

315.621 €

9.751.455

55

€

-

35.770

€

315.621 €

9.751.455

€

35.770

35.770

-

€

-

€

315.621

€

315.621

€

9.751.455

€

9.751.455

€

-

35.770

€

315.621 €

9.751.455

€

0 0

€ -

0 0

€

-

€

315.621

€

0

€

0

€

0

9.751.455

€

0

€

0

€

0

€

-

€ €

-


331.075

-

Duinn/2009

Diesel Verbruik

20 11

km

OV-bussen

Ee nhe id

To taal kilo meters

Gelderse

T o t aa l O ve rzic ht

voor





Duinn/200 9

Bijlage 4.4–Overzicht Scenario’s Achterhoek/Rivierenland Zuinige Lichtgewicht T o ta al Ove rzicht

Ee nheid

To taal kilo meters Diesel Verbruik

20 12

20 13

2 014

2 015

20 16

2 017

2 018

20 19

20 20

20 21

13.203.626

13.203.626

13.203.626

13.203.626

13.203.626

13.203.626

13.203.626

13.203.626

0

0

0

T o t aa l Ov erzic ht C o nce ssie Totaal kilometers

L

3.857.872

3.857.872

3.857.872

3.857.872

3.857.872

3.857.872

3.857.872

3.857.872

0

0

0

Diesel Verbruik

Eenhe id

C o nc ess ie

km

105.629.011

L

30.862.978

voor

Gas Verbruik

Nm3

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

Gas Verbruik

Nm3

-

Groen Gas Verbruik

Nm3

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

Gro en Gas Verbruik

Nm3

-

137.726.040

137.726.040

137.726.040

137.726.040

137.726.040

137.726.040

137.726.040

137.726.040

0

0

0

Energieverbruik

MJ

Gelderse

Energieverbruik

MJ

WTT CO2 Emissie

ton

1.620

1.620

1.620

1.620

1.620

1.620

1.620

1.620

0

0

0

WTT CO2 Emissie

to n

12.962

TTW CO2 Emissie

ton

10.378

10.378

10.378

10.378

10.378

10.378

10.378

10.378

0

0

0

TTW CO2 Emissie

to n

83.021

0

Totaal CO2 Emissie

To taal CO2 Emissie

OV-bu ssen

S c e n a r i o 3

2 011

km

ton

t.o .v. Referentie

ton

Ko st en M a t erie el

E enhe id

11.998

11.998

-3.215

2 011

Verzekering + M RB

€

€

Onderho udskosten

€

€

Brandstofkosten

€

Afschrijvingskosten

€


€

11.998

-3.215

20 12

817.761 € 2.112.580

€

€

3.279.191

€

2.674.481

€

8.884.014

11.998

-3.215

20 13

817.761 € 2.112.580

€

€

3.279.191

€

2.674.481

€

8.884.014

11.998

-3.215

2 014

817.761 € 2.112.580

€

€

3.279.191

€

2.674.481

€

8.884.014

11.998

-3.215

2 015

817.761 €

11.998

-3.215

20 16 €

817.761

€

2.112.580

€

2.112.580

€

€

€

3.279.191

€

3.279.191 €

€

2.674.481

€

2.674.481 €

€

8.884.014

€

8.884.014

8.884.014

€

0

-3.215

2 017

817.761

2.112.580

11.998

-3.215

2 018

817.761 €

0

0

0

20 19

0

20 20

20 21

t.o.v. Referentie


to n

95.984

to n

-25.719

Eenhe id

C o nc ess ie

817.761

€

-

€

-

€

-

Verzekering + M RB

€

€

6.542.088

2.112.580

€

-

€

-

€

-

Onderhoudsko sten

€

€

16.900.642

€

2.112.580

€

3.279.191 €

3.279.191

€

3.279.191

€

-

€

-

€

-

B randsto fko sten

€

2.674.481 €

2.674.481

€

2.674.481

€

-

€

-

€

-


€

8.884.014

€

8.884.014

€

-

€

-

€

-

Totale vo ertuigkosten

€

€

1.101.808.320

26.233.531 € 21.395.850 71.072.111

€


€

32.610

€

32.610

€

32.610

€

32.610

€

32.610

€

32.610

€

32.610

€

32.610

€

-

€

-

€

-


€

260.877


€

228.267

€

228.267

€

228.267

€

228.267

€

228.267

€

228.267

€

228.267

€

228.267

€

-

€

-

€

-


€

1.826.139


Ko st en M ilieu M a at regelen

0

€

€

€

260.877

E enhe id

-

€

-

€

260.877

2 011

€

-

€

260.877

20 12

€

-

€

260.877

20 13

€

-

€

260.877

2 014

€

-

€

260.877

2 015

€

-

€

260.877

20 16

€

-

€

260.877

2 017

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

2 018

20 19

20 20


20 21

Ko st e n M ilie u M aa tregele n

€ €

€ €

Eenhe id

2.087.016

C o nc ess ie


€

€

33.973

€

33.973

€

33.973

€

33.973

€

33.973

€

33.973

€

33.973

€

33.973

€

-

€

-

€

-


€

€

271.787

Zuinige Banden

€

€

106.082

€

106.082

€

106.082

€

106.082

€

106.082

€

106.082

€

106.082

€

106.082

€

-

€

-

€

-

Zuinige B anden

€

€

848.659


€

€

€

-

€

-

€

-

Zuinige B anden + Re-Groove/Re-Tread

€

€


€

€

35.361 €

35.361 €

35.361 €

35.361 €

35.361 €

35.361 €

35.361 €

35.361 €

-

€

-

€

-

Zuinige M otor Olie

€

€

282.886

€

€

206.976

Het Nieuwe Rijden Reduceren Idle Time To tale Kosten M ilieu M aatregelen Ko st en B ra ndst o f Infras t ruct uur

€ € €

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

25.872

€

25.872

€

25.872

€

25.872

€

25.872

€

25.872

€

25.872

€

25.872

€

-

€

-

€

-

Het Nieuwe Rijden

€

3.675

€

3.675

€

3.675

€

3.675

€

3.675

€

3.675

€

3.675

€

3.675

€

-

€

-

€

-

Reduceren Idle Time

€

204.963,6

€

204.963,6

€

204.963,6

€

204.963,6

€

204.963,6

€

204.963,6

€

204.963,6

€

204.963,6

€

-

€

-

€

-

E enhe id

2 011

20 12

20 13

2 014

2 015

20 16

2 017

2 018

20 19

20 20


20 21

Ko st e n B rands to f Inf ra st ruc tuur

€

-

€

29.400

€

1.639.709

Eenhe id

C o nc ess ie


€

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-


€

€

-


€

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

A fschrijvingskosten Gasvulpunt A peldo orn

€

€

-


€

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-


€

€


€

€

38.579

€

38.579

€

38.579

€

38.579

€

38.579

€

38.579

€

38.579

€

38.579

€

-

€

-

€

-


€

€

Aantal Tankbeurten

€

0

A antal Tankbeurten

€

€

286.160


€

€

238.467

€

238.467

€

238.467

€

238.467

€

238.467

€

238.467

€

238.467

€

238.467

0


€

€

1.907.733


35.770

35.770

35.770

35.770

35.770

35.770

35.770

35.770

0 €

0

0

€

0

€

€

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

To tale Kosten B randsto f Infrastructuur

€

€

312.815

€

312.815

€

312.815

€

312.815

€

312.815

€

312.815

€

312.815

€

312.815

€

0

€

0

€

0

To tale Concessie Ko sten per jaar

€

€

9.662.670

€

9.662.670

€

9.662.670

€

9.662.670

€

9.662.670

€

9.662.670

€

9.662.670

€

9.662.670

€

0

€

0

€

0


56

-

€

-

€

-



308.630

-

€

€

€

€

2.502.523

€

€

77.301.359

20 13

20 14

20 15

2 016

2 017

2 018

20 19

2 020

20 21

13.203.626

13.203.626

13.203.626

13.203.626

13.203.626

13.203.626

13.203.626

0

0

0

T o t a al O ve rzicht C o nc es sie To taal kilo meters

L

3.267.184

3.267.184

3.267.184

3.267.184

3.267.184

3.267.184

3.267.184

3.267.184

0

0

0

Diesel Verbruik

E enhe id

C o nce ss ie

km

105.629.011

L

26.137.470

Gas Verbruik

Nm3

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

Gas Verbruik

Nm3

Gro en Gas Verbruik

Nm3

1.015.836

1.015.836

1.015.836

1.015.836

1.015.836

1.015.836

1.015.836

1.015.836

0

0

0

Groen Gas Verbruik

Nm3

148.840.456

148.840.456

148.840.456

148.840.456

148.840.456

148.840.456

148.840.456

148.840.456

0

0

0

Energieverbruik

MJ

8.126.687

Energieverbruik

MJ

WTT CO2 Emissie

to n

58

58

58

58

58

58

58

58

0

0

0

WTT CO2 Emissie

ton

462

TTW CO2 Emissie

to n

10.595

10.595

10.595

10.595

10.595

10.595

10.595

10.595

0

0

0

TTW CO2 Emissie

ton

84.759

0

Totaal CO2 Emissie

To taal CO2 Emissie

S c e n a r i o 4

20 12

13.203.626

to n

t.o.v. Referentie

ton

Ko st en M at eriee l

Ee nheid

10.653

20 13

20 14

822.531 €

822.531 €

€

€

2.142.928

Brandsto fkosten

€

€

Afschrijvingskosten

€

€


€

€

Kosten Reserve M ateriaal Diesel Euro V Stadsbus1 Kosten Reserve M ateriaal Diesel Euro V Streekbus 7

€

2.142.928

3.234.232

€

2.730.169

€

8.929.860

€

€

32.610

€

228.267

0

€

€

€

260.877

-

€

2.142.928

3.234.232

€

2.730.169

€

8.929.860

€

€

32.610

€

228.267

€

-

€

260.877

20 11

10.653

-4.560

20 12

Onderho udsko sten

Ee nheid

10.653

-4.560

822.531 €

€

Ko st en M ilieu M aa tre gele n

10.653

-4.560

20 11

€

Kosten Reserve M ateriaal Gelede Euro v bus

10.653

-4.560

822.531 €

Verzekering + M RB

To tale Kosten Reservemateriaal

10.653

-4.560

10.653

-4.560

20 15

10.653

-4.560

2 016

2 017

822.531

€

822.531

€

€

2.142.928

€

2.142.928

€

2.142.928

0

-4.560

2 018

822.531 €

0

0

0

20 19

0

2 020

20 21

t.o .v. Referentie


1.190.723.649

ton

85.221

to n

-36.482

E enhe id

C o nce ss ie

822.531

€

-

€

-

€

-

Verzekering + M RB

€

€

6.580.248

€

2.142.928

€

-

€

-

€

-

Onderhoudskosten

€

€

17.143.426

€

€

2.142.928

3.234.232

€

3.234.232

€

3.234.232

€

3.234.232

€

3.234.232

€

3.234.232

€

-

€

-

€

-

Brandstofkosten

€

2.730.169

€

2.730.169

€

2.730.169

€

2.730.169

€

2.730.169

€

2.730.169

€

-

€

-

€

-


€

8.929.860

€

8.929.860

€

8.929.860

€

8.929.860

€

8.929.860

€

8.929.860

€

-

€

-

€

-


€

€

€

32.610

€

32.610

€

32.610

€

32.610

€

32.610

€

32.610

€

-

€

-

€

-


€

260.877

€

228.267

€

228.267

€

228.267

€

228.267

€

228.267

€

228.267

€

-

€

-

€

-


€

1.826.139

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

-

€ €

260.877

20 12

€

-

€

260.877

20 13

€

-

€

260.877

20 14

€

-

€

260.877

20 15

€

-

€

260.877

2 016

€

-

€

260.877

2 017

2 018

20 19

2 020


20 21

Ko s t en M ilieu M a at regelen

€ €

25.873.858 €

€ €

E enhe id

21.841.350 71.438.882

2.087.016

C o nce ss ie


€

€

33.973

€

33.973

€

33.973

€

33.973

€

33.973

€

33.973

€

33.973

€

33.973

€

-

€

-

€

-


€

€

271.787

Zuinige B anden

€

€

106.082

€

106.082

€

106.082

€

106.082

€

106.082

€

106.082

€

106.082

€

106.082

€

-

€

-

€

-

Zuinige Banden

€

€

848.659

Zuinige B anden + Re-Groo ve/Re-Tread

€

€

€

-

€

-

€

-


€

€


€

€

35.361 €

35.361 €

35.361 €

35.361 €

35.361 €

35.361 €

35.361 €

35.361 €

-

€

-

€

-


€

€

282.886

€

€

206.976

Het Nieuwe Rijden Reduceren Idle Time To tale Kosten M ilieu M aatregelen Ko st en B rands to f Inf ra st ruc tuur

€ € €

-

€

-

-

€

€

-

€

-

€

-

€

-

€

-

€

25.872

€

25.872

€

25.872

€

25.872

€

25.872

€

25.872

€

25.872

€

25.872

€

-

€

-

€

-

Het Nieuwe Rijden

€

3.675

€

3.675

€

3.675

€

3.675

€

3.675

€

3.675

€

3.675

€

3.675

€

-

€

-

€

-

Reduceren Idle Time

€

204.963,6

€

204.963,6

€

204.963,6

€

204.963,6

€

204.963,6

€

204.963,6

€

204.963,6

€

204.963,6

€

-

€

-

€

-

Ee nheid

20 11


€

€


€

€

100.439

20 12

€ €

100.439

20 13

-

€

100.439

€

20 14

€ €

100.439

20 15

€ €

100.439

2 016

€ €

100.439

2 017

€ €

100.439

2 018

€ €

100.439

20 19

2 020


20 21

Ko s t en B ra ndst o f Infras t ruct uur

€

-

€

29.400

€

1.639.709

E enhe id

C o nce ss ie

€

-

€

-

€

-


€

€

€

-

€

-

€

-

Afschrijvingsko sten Gasvulpunt Apeldoo rn

€

€

803.513

-


€

€

55.871 €

55.871 €

55.871 €

55.871 €

55.871 €

55.871 €

55.871 €

55.871 €

-

€

-

€

-


€

€

446.968


€

€

32.672

€

32.672

€

32.672

€

32.672

€

32.672

€

32.672

€

32.672

€

32.672

-

€

-

€

-


€

€

261.375

Aantal Tankbeurten

€


€

€

238.467

€

238.467

€

238.467

€

238.467

€

238.467

€

238.467

€

238.467

€

238.467

35.770

35.770

35.770

35.770

35.770

35.770

35.770

€

35.770

0 €

0

0

€

0

€

0

Aantal Tankbeurten

€

€

286.160

0


€

€

1.907.733


€

€

120.000


€

€

3.825.748

€

€

78.991.355

€

€

15.000

€

15.000

€

15.000

€

15.000

€

15.000

€

15.000

€

15.000

€

15.000

€

To tale Kosten Brandstof Infrastructuur

€

€

478.219

€

478.219

€

478.219

€

478.219

€

478.219

€

478.219

€

478.219

€

478.219

€

0

€

0

€

0


€

€

9.873.919

€

9.873.919

€

9.873.919

€

9.873.919

€

9.873.919

€

9.873.919

€

9.873.919

€

9.873.919

€

0

€

0

€

0


57

-

€

-

€

-


Duinn/2009

Diesel Verbruik

20 11

km

OV-bussen

Ee nheid

Totaal kilometers


T o t aal Ov erzic ht

Gelderse


voor


Rivierenland

Recommend Documents