Opleiding Duurzaam Gebouw: Renovatie met een hoge energie-efficiëntie : technische details Leefmilieu Brussel BOUWKNOPEN Kasper DERKINDEREN Cenergie
Doelstelling(en) van de presentatie
●
Basisbegrippen met betrekking tot bouwknopen
●
Detecteren van bouwknopen
●
Voorbeelde bouwknopen bij renovatie
●
Verschillende berekeningswijzen voor bouwknopen
2
INHOUDSTAFEL
●
DEFINITIES
●
HOE?
●
BEREKENINGSMETHODE
●
OM TE ONTHOUDEN VAN DE PRESENTATIE
3
DEFINITIES – duiding
●
Deze opleiding: theoretische achtergrond
●
Er volgt een opleiding waar zeer specifiek alle bouwknopen in een renovatie van 1 project worden uitgewerkt
4
DEFINITIES - BOUWKNOPEN ●
Plaatsen in de gebouwschil waar de warmteweerstand in belangrijke mate verschilt van de rest van de gebouwschil (NBN EN ISO 10211 )
●
Plaatsen in de gebouwschil waar de warmteoverdracht in 2 of 3 dimensies gebeurt
Bron: Implementatie van bouwknopen – Module I, IBGE BIM
5
DEFINITIES - BOUWKNOPEN Structurele bouwknoop
N onderbreking van de materiaallagen door materialen met een afwijkende warmtegeleidingscoefficient ; N dikteveranderingen in de materiaallagen;
Geometrische bouwknoop N een verschil tussen binnen- en buitenafmetingen, bijvoorbeeld ter plaatse van hoeken.
Combinatie tussen structurele en geometrische bouwknopen Bron: TOELICHTINGSDOCUMENT - Volgens “Ontwerp tot wijziging van BIJLAGE IV/V van het EPB-besluit”
6
DEFINITIES - BOUWKNOPEN Lineaire bouwknoop
Puntbouwknoop
Lijnwarmtedoorgangscoëfficiënt Ψe – (W/mK)
Puntwarmtedoorgangscoëfficiënt Χe – (W/K)
Ψe = ( Φ2D – Φ1D ) / L*(Ti – Te)
Χe = ( Φ3D – Φ2D ) / (Ti – Te)
Bron: TOELICHTINGSDOCUMENT - Volgens “Ontwerp tot wijziging van BIJLAGE IV/V van het EPB-besluit”
7
DEFINITIES - BOUWKNOPEN ●
Meerdimensionaal warmteverlies Te Te
Ti
Ti
Warmteverliezen scheidingsconstructies (1D)
Warmteverliezen koudebruggen (2D of 3D)
Bron: TOELICHTINGSDOCUMENT - Volgens “Ontwerp tot wijziging van BIJLAGE IV/V van het EPB-besluit”
8
DEFINITIES - BOUWKNOPEN ●
Meerdimensionaal warmteverlies
Warmteverliezen scheidingsconstructies (1D)
Σ Ai b i Ui
Warmteverliezen bouwknopen (2D of 3D)
Σ lk bk Ψe,k + Σ bl Χe,l
Bron: TOELICHTINGSDOCUMENT - Volgens “Ontwerp tot wijziging van BIJLAGE IV/V van het EPB-besluit”
9
DEFINITIES - BOUWKNOPEN ●
Geometrie van de bouwknoop beïnvloedt Ψe en Χe-waarde ►
Negatieve waarde zijn mogelijk
►
Kleine waarde zijn niet noodzakelijk indicatie van koudebrugarm detail Bouwknoop 1: „BUITENHOEK‟
i
Overschatting 1D-warmteverlies (Ae te groot) Ψe,1 = -0.129 W/mK
e Bouwknoop 2: „BINNENHOEK‟
i e
Bron: Implementatie van bouwknopen – Module I, IBGE BIM
Onderschatting 1D-warmteverlies (Ae te klein) Ψe,2 = 0.068 W/mK
10
DEFINITIES - BOUWKNOPEN ●
Onderbrekingen eigen aan de scheidingsconstructie (U-waarde constructie) worden NIET beschouwd als bouwknopen (EPB)
●
Ingerekend in U-waarde (1D-warmteverlies)
Bron: Implementatie van bouwknopen – Module II, IBGE BIM
Bron:toelichtingsdocument Bijlage IV/V
11
DEFINITIES - BOUWKNOPEN ●
Doorboringen van de scheidingsconstructie t.g.v. leidingdoorvoeren worden NIET beschouwd als bouwknopen (EPB)
Bron: TOELICHTINGSDOCUMENT - Volgens “Ontwerp tot wijziging van BIJLAGE IV/V van het EPB-besluit”
12
DEFINITIES - BOUWKNOPEN ●
Scheidingsconstructies die over hun volledige oppervlakte in direct contact staan met de grond worden NIET beschouwd als bouwknopen (EPB)
Bron: TOELICHTINGSDOCUMENT - Volgens “Ontwerp tot wijziging van BIJLAGE IV/V van het EPB-besluit”
13
DEFINITIES - BOUWKNOPEN ●
Scheidingsconstructies waarbij de isolatielaag continu doorloopt worden NIET beschouwd als bouwknopen (EPB)
14 Bron: TOELICHTINGSDOCUMENT - Volgens “Ontwerp tot wijziging van BIJLAGE IV/V van het EPB-besluit”
INHOUDSTAFEL
●
DEFINITIES
●
HOE?
●
BEREKENINGSMETHODE
●
OM TE ONTHOUDEN VAN DE PRESENTATIE
15
HOE
●
DETECTEREN
●
OPLOSSEN
16
HOE? – DETECTEREN ●
Waar twee scheidingsconstructies van het verliesoppervlak samenkomen
●
Waar een scheidingsconstructie van het verliesoppervlak samenkomt met een scheidingsconstructie op de grens met een aangrenzend perceel
●
Waar de isolatielaag in eenzelfde scheidingsconstructie van het verliesoppervlak onderbroken wordt
●
Waar de isolatielaag van een scheidingsconstructie puntvormig doorbroken wordt
17 Bron: TOELICHTINGSDOCUMENT - Volgens “Ontwerp tot wijziging van BIJLAGE IV/V van het EPB-besluit”
HOE? – DETECTEREN Lineaire bouwknoop ●
Twee scheidingsconstructies komen samen
Bron:toelichtingsdocument Bijlage IV/V
18
HOE? – DETECTEREN Lineaire bouwknoop ●
Twee scheidingsconstructies komen samen
Bron:toelichtingsdocument Bijlage IV/V
19
HOE? – DETECTEREN Lineaire bouwknoop ●
Twee scheidingsconstructies komen samen
Bron:toelichtingsdocument Bijlage IV/V
20
HOE? – DETECTEREN Lineaire bouwknoop ●
AOR / aangrenzend perceel
Bron:toelichtingsdocument Bijlage IV/V
21
HOE? – DETECTEREN Lineaire bouwknoop ●
Isolatielaag wordt lijnvormig onderbroken
Bron:toelichtingsdocument Bijlage IV/V
22
HOE? – DETECTEREN Lineaire bouwknoop ●
Isolatielaag wordt lijnvormig onderbroken
Bron:toelichtingsdocument Bijlage IV/V
23
HOE? – DETECTEREN Lineaire bouwknoop ●
Isolatielaag wordt lijnvormig onderbroken
< 40 cm 1 bouwknoop
> 40 cm 2 bouwknopen Bron:toelichtingsdocument Bijlage IV/V
24
HOE? – DETECTEREN Puntbouwknoop
Bron:toelichtingsdocument Bijlage IV/V
25
HOE? – OPLOSSEN EPB-aanvaarde bouwknoop
Bron:toelichtingsdocument Bijlage IV/V
26
HOE? – OPLOSSEN EPB-aanvaarde bouwknoop
Bron:toelichtingsdocument Bijlage IV/V
27
HOE? – OPLOSSEN EPB-aanvaarde bouwknoop
Bron:toelichtingsdocument Bijlage IV/V
28
HOE? – OPLOSSEN BASISREGEL 1 – minimale contactlengte
Bron:toelichtingsdocument Bijlage IV/V
29
HOE? – OPLOSSEN BASISREGEL 1 – minimale contactlengte
Bron:toelichtingsdocument Bijlage IV/V
30
HOE? – OPLOSSEN BASISREGEL 1 – minimale contactlengte
Bron:toelichtingsdocument Bijlage IV/V
31
HOE? – OPLOSSEN BASISREGEL 1 – minimale contactlengte
Bron:toelichtingsdocument Bijlage IV/V
32
HOE? – OPLOSSEN BASISREGEL 1 – minimale contactlengte
Bron: http://stijnvandermeersch.wix.com/
33
HOE? – OPLOSSEN BASISREGEL 1 – minimale contactlengte
Bron: livios / xella / isover
34
HOE? – OPLOSSEN BASISREGEL 1 – minimale contactlengte
Bron: ecohom
35
HOE? – OPLOSSEN BASISREGEL 2 – tussenvoeging isolerende delen
Bron: toelichtingsdocument Bijlage IV/V
36
HOE? – OPLOSSEN BASISREGEL 2 – tussenvoeging isolerende delen
Bron: toelichtingsdocument Bijlage IV/V
37
HOE? – OPLOSSEN BASISREGEL 2 – tussenvoeging isolerende delen
Bron: http://stijnvandermeersch.wix.com/
38
HOE? – OPLOSSEN BASISREGEL 2 – tussenvoeging isolerende delen
BASISREGEL 1
BASISREGEL 2
Bron: wtcb
39
HOE? – OPLOSSEN BASISREGEL 3 – minimale lengte van de weg van de minste weerstand
Bron: toelichtingsdocument Bijlage IV/V
40
HOE? – OPLOSSEN BASISREGEL 3 – minimale lengte van de weg van de minste weerstand
41 Bron: toelichtingsdocument Bijlage IV/V
HOE? – OPLOSSEN BASISREGEL 3 – minimale lengte van de weg van de minste weerstand
42 Bron: Ecohom
HOE? – OPLOSSEN BASISREGEL 3 – minimale lengte van de weg van de minste weerstand
43 Bron: Ecohom
HOE? – OPLOSSEN PSI kleiner dan PSI limiet
44 Bron: toelichtingsdocument Bijlage IV/V
HOE? – OPLOSSEN PSI kleiner dan PSI limiet
45 Bron: http://building.dow.com/
HOE? – OPLOSSEN PSI kleiner dan PSI limiet
46 Bron: baksteen.be
HOE? – OPLOSSEN PSI kleiner dan PSI limiet ●
Lijnwarmtedoorgangscoëfficiënt Ψe [W/mK] = de lineaire correctieterm op de warmtestroom zoals berekend bij de ééndimensionale referentie en bij een temperatuursverschil van 1K tussen de omgevingen aan weerszijden van de lineaire bouwknoop
47 Bron: http://www.confederationconstruction.be/
HOE? – OPLOSSEN PSI kleiner dan PSI limiet ●
Lijnwarmtedoorgangscoëfficiënt Ψe [W/mK] = de lineaire correctieterm op de warmtestroom zoals berekend bij de ééndimensionale referentie en bij een temperatuursverschil van 1K tussen de omgevingen aan weerszijden van de lineaire bouwknoop
48 Bron: http://www.confederationconstruction.be/
INHOUDSTAFEL
●
DEFINITIES
●
HOE?
●
BEREKENINGSMETHODE
●
OM TE ONTHOUDEN VAN DE PRESENTATIE
49
BEREKENINGSMETHODE DEFAULTWAARDEN TYPEDETAILS SIMULATIE
PHPP EPB
50
BEREKENINGSMETHODE – DEFAULTWAARDEN ●
NBN EN ISO 14683
●
Vademecum PHPP
●
Waarde bij ontstentenis EPB
51
BEREKENINGSMETHODE DEFAULTWAARDEN TYPEDETAILS SIMULATIE
PHPP EPB
52
BEREKENINGSMETHODE – TYPEDETAILS ●
Kobra (www.wtcb.be)
●
Catalogus van de bouwknopen (Zwitserland), Office fédéral de l’énergie OFEN
●
Hochbaukonstruktionen und Baustoffe für Hochwärmegedämmte Gebäude (HdZ-Projekt 805785, T. Waltjen et al)
●
Lijst van koudebrug-atlassen ►
Zie Information Paper P198 van het Europese project ASIEPI (www.asiepi.eu)
53
BEREKENINGSMETHODE DEFAULTWAARDEN TYPEDETAILS SIMULATIE
PHPP EPB
54
BEREKENINGSMETHODE – SIMULATIE - Software ●
Gevalideerde software ►
Zie Information Paper P198 van het Europese project ASIEPI (www.asiepi.eu)
55
BEREKENINGSMETHODE – SIMULATIE - Software ●
Gevalideerde software ►
Therm (gratis)
►
Bisco, Trisco, …
►
Heat 2D/3D
►
…
56
BEREKENINGSMETHODE – SIMULATIE - Voorbeelden ●
Balkon
25 cm
λ = 1,1 W/mK U = 2,517 W/m²K 25 cm λ = 2,2 W/mK
Bron: La masion passive, 2.1 - Isolatien, Olivier Henz
57
BEREKENINGSMETHODE – SIMULATIE - Voorbeelden ●
Balkon λ = 0,045 W/mK
λ = 0,045 W/mK
λ = 1,1 W/mK
λ = 1,1 W/mK
λ = 1,1 W/mK
U = 2,517 W/m²K
U = 0,459 W/m²K
U = 0,098 W/m²K
8 cm
44 cm
Ψe = 0,359 W/mK Bron: La masion passive, 2.1 - Isolatien, Olivier Henz
Ψe = ~ 1,0 W/mK
Ψe = 0,651 W/mK
58
BEREKENINGSMETHODE – SIMULATIE - Voorbeelden ●
Balkon
59 Bron: La masion passive, 2.1 - Isolatien, Olivier Henz
BEREKENINGSMETHODE – SIMULATIE - Voorbeelden ●
Positie van het schrijnwerk - massiefbouw Ψe = 0,640 W/mK
Ψe = 0,012 W/mK
Ψe = 0,028 W/mK
Bron: La masion passive, 2.1 - Isolatien, Olivier Henz
60
BEREKENINGSMETHODE – SIMULATIE - Voorbeelden ●
Positie van het schrijnwerk - massiefbouw
61 Bron: La masion passive, 2.1 - Isolatien, Olivier Henz
BEREKENINGSMETHODE – SIMULATIE - Voorbeelden ●
Positie van het schrijnwerk - massiefbouw Ψe = 0,109 W/mK
Ψe = 0,000 W/mK
Ψe = 0,010 W/mK 62 Bron: La masion passive, 2.1 - Isolatien, Olivier Henz
BEREKENINGSMETHODE – SIMULATIE - Voorbeelden ●
Positie van het schrijnwerk - massiefbouw
63 Bron: La masion passive, 2.1 - Isolatien, Olivier Henz
BEREKENINGSMETHODE DEFAULTWAARDEN TYPEDETAILS SIMULATIE
PHPP EPB
64
BEREKENINGSMETHODE – PHPP ●
Lijnkoudebruggen ► ►
●
ψe ≤ 0.01W/mK Plaatselijke warmteweerstand in de knooppunten R ≥ 1 m²K/W in elke richting van de warmtestroom (vereenvoudiging)
Puntkoudebruggen ►
Oppervlakteaandeel ≤ 0,1% van het deel van de gebouwschil
►
Anders te berekenen met gevalideerde software
●
Indien men de negatieve koudebruggen (bijv. geometrische buitenhoek) in rekening wenst te brengen, dan is het noodzakelijk om ook elke positieve koudebrug in te rekenen
»
Vademecum PHPP 65
BEREKENINGSMETHODE DEFAULTWAARDEN TYPEDETAILS SIMULATIE
PHPP EPB
66
BEREKENINGSMETHODE – EPB
67 Bron: TOELICHTINGSDOCUMENT - Volgens “Ontwerp tot wijziging van BIJLAGE IV/V van het EPB-besluit”
Nuttige hulpmiddellen, websites, enz. : ●
Nuttige hulpmiddellen, websites, enz. : ►
Implementatie van bouwknopen – Modules, IBGE BIM
►
Vademecum PHPP
►
Toelichtingsdocument– Bouwknopen - Volgens “Ontwerp tot wijziging van BIJLAGE IV/V van het EPB-besluit” http://www.leefmilieubrussel.be/Templates/Professionnels/informer.asp x?id=32586&langtype=2067
►
www.bouwdetails.be
►
www.ponts-thermiques.be
►
www.wtcb.be –www.cstc.be
►
Information Paper P198 van het Europese project ASIEPI (www.asiepi.eu)
Referentie Praktische handleiding voor de duurzame gebouw en andere bronnen : ●
Gids Duurzame Gebouwen http://gidsduurzamegebouwen.leefmilieubrussel.be/
●
Na-isolatie: geïntegreerd versus gefaseerd - presentatie PHP door Wouter Hilderson
68
INHOUDSTAFEL
●
DEFINITIES
●
HOE?
●
BEREKENINGSMETHODE
●
OM TE ONTHOUDEN VAN DE PRESENTATIE
69
OM TE ONTHOUDEN VAN DE PRESENTATIE ●
Koudebruggen hebben een belangrijke invloed op het warmteverlies, zeker bij passiefbouw
●
Koudebruggen kunnen daarnaast ook aanleiding geven tot oppervlaktecondensatie en schimmelvorming
●
Koudebrugvrije constructies zijn streefdoel
●
Aandacht voor bouwdetails tijdens het ontwerp en tijdens de uitvoering
70
Contact Kasper DERKINDEREN Projectleider E-mail :
[email protected]
71
