Raadsavond 18 juni 2015 Gemeenteraad Raadzaal donderdag 18 juni 2015 16:00 uur
Orgaan: Locatie: Datum: Aanvang: 1.
16:00 - 16:15 uur , Karel Loohuis
Opening plenaire vergadering (Raadzaal)
2.
1.
Opening plenaire ronde (Raadzaal)
2.
Vaststelling agenda
3.
Mondelinge vragen
4.
Schorsing
16:15 - 18:30 uur , Karel Loohuis
Debatronde (Raadzaal) 1.
Opening
2.
Spreekrecht
3.
Algemene beschouwingen Voorjaarsnota 2016-2019 en begroting 2016 Samenwerkingsorganisatie Samenvatting Het college biedt de Voorjaarsnota 2016-2019 aan. De raad wordt gevraagd om op een aantal thema’s een reactie te geven en tevens met een aantal andere onderdelen in te stemmen. Het college vraagt de raad een reactie te geven op: 1. De mening van het college dat bij iedere gemeentelijke overheidsinterventie wij ons de vragen hebben te stellen: * Waarom doen we het, oftewel welk maatschappelijk doel wordt beoogd te bereiken? * Waarom doen wij het, oftewel betreft het wel een activiteit voor de overheid/collectieve sector of kan van anderen iets verwacht worden en moeten we die dan ook niet daartoe actief uitnodigen? * Waarom doen we het zo, oftewel is de werkwijze ook effectief en efficiënt m.b.t. het bereiken van het beoogde maatschappelijke effect? 2. De stelling van het college dat het verstandig is om nu vanuit de financieel-technische invalshoek alvast diverse scenario’s te verkennen rondom Riegmeer 3. Het financieel perspectief, zoals geschetst in het Kort Bestek. Verder vraagt het college in te stemmen met: 1. De beleidsinhoudelijke koers van deze Voorjaarsnota zoals verwoord in de programma’s. 2. De investeringsbegroting 2015-2019 en de reservelijst. 3. De voorstellen m.b.t. de financiële kaders en de rekenrente. Naar aanleiding van de door de Samenwerkingsorganisatie De Wolden Hoogeveen (SWO) opgestelde begroting 2016 inclusief meerjarenraming 2017-2019, stelt het college voor: 1. Kennisnemen van de ontvangen begroting 2016 van de SWO De Wolden Hoogeveen 2. Geen zienswijze in te dienen bij het algemeen bestuur van de SWO 3. De in de begroting 2016 en volgende jaren geraamde bijdrage te verwerken in de gemeentelijke programmabegroting 2016-2019. Per fractie wordt in 10 minuten hun mening gegeven over de voorjaarsnota 2016-2019 en de door de
Samenwerkingsorganisatie De Wolden Hoogeveen (SWO) opgestelde begroting 2016 inclusief meerjarenraming 2017-2019. Daarna hebben fracties 5 minuten de gelegenheid om vragen te stellen. Moties en amendementen kunnen worden ingediend. Besluitvorming daarover en over de voorjaarsnota als geheel vindt plaats in het besluitvormend gedeelte. Nadere info: Marthijn van de Wetering, (0528) 291491,
[email protected] Van wie komt de info: college, wethouder Hiemstra Voorstel: Behandelen in debatronde en besluiten
Stukken 1. Raadsvoorstel voorjaarsnota
2. Raadsvoorstel Hoogeveen juni 2016 SWO
3. Voorjaarsnota 2016-2019
4. Begroting 2016 Samenwerkingsorganisatie
4.
3.
Schorsing debatronde
18:30 - 19:30 uur
Pauze 4.
19:30 - 22:00 uur , Karel Loohuis
Debatronde (Raadzaal) 1.
Heropening debatronde
2.
Debat Voorjaarsnota 2016-2019 Samenvatting Na een reactie van het college zetten de fracties de discussie over de voorjaarsnota 2016-2019 voort. Nadere info: Marthijn van de Wetering, (0528) 291491,
[email protected] Van wie komt de info: college, wethouder Hiemstra Voorstel: Behandelen in debatronde en besluiten
3.
5.
Sluiting debatronde
22:00 - 22:15 uur , Karel Loohuis
Besluiten (Raadzaal) 1.
Opening besluitvormend gedeelte
2.
Besluitvorming Voorjaarsnota 2016-2019 Samenvatting Zie debatronde
3.
Besluitvorming begroting 2016 Samenwerkingsorganisatie Samenvatting Zie debatronde
4.
Vaststelling besluitenlijsten van 4 juni 2015 en 10 juni 2015
5.
Sluiting
BIJLAGE: Raadsvoorstel voorjaarsnota
Documentsoort: Raadsvoorstel
De inhoud van deze bijlage is te vinden op de volgende pagina's.
Terug naar het agendapunt #####PDFINCLUDE#####hgvninternet:90639#
Raadsvoorstel Datum raadsavond 18 juni 2015 Programma Alle Onderwerp Voorjaarsnota 2016-2019
Samenvatting Het college biedt de Voorjaarsnota 2016-2019 aan. De raad wordt gevraagd om op een aantal thema’s een reactie te geven en tevens met een aantal andere onderdelen in te stemmen. Dat vormt voor het college het kader waarbinnen de Programmabegroting wordt opgesteld. Voorgesteld Besluit Het college vraagt de raad: Een reactie te geven op: 1. De mening van het college dat bij iedere gemeentelijke overheidsinterventie wij ons de vragen hebben te stellen: • Waarom doen we het, oftewel welk maatschappelijk doel wordt beoogd te bereiken? • Waarom doen wij het, oftewel betreft het wel een activiteit voor de overheid/collectieve sector of kan van anderen iets verwacht worden en moeten we die dan ook niet daartoe actief uitnodigen? • Waarom doen we het zo, oftewel is de werkwijze ook effectief en efficiënt m.b.t. het bereiken van het beoogde maatschappelijke effect? 2. De stelling van het college dat het verstandig is om nu vanuit de financieel-technische invalshoek alvast diverse scenario’s te verkennen rondom Riegmeer; 3. Het financieel perspectief, zoals geschetst in het Kort Bestek. In te stemmen met: 1. De beleidsinhoudelijke koers van deze Voorjaarsnota zoals verwoord in de programma’s. 2. De investeringsbegroting 2015-2019 en de reservelijst. 3. Onze voorstellen mbt de financiële kaders en de rekenrente. Context Jaarlijks stelt het college de Voorjaarsnota op. Dit vormt het startpunt van een nieuwe jaarschijf in de P&C cyclus. De Voorjaarsnota vormt de opmaat naar de Programmabegroting. In de Voorjaarsnota schetst het college de hoofdlijnen van het beleid voor het volgende jaar (in dit geval 2016), een doorkijk in de ontwikkeling van de financiële positie en verwachte wijzigingen in de budgetten. De raad wordt op die manier vroegtijdig op de hoogte gebracht van deze ontwikkelingen en kan haar mening daarover geven . Daarmee ontstaat het kader waarbinnen het college vervolgens de begroting kan opstellen. In de begroting worden hierover besluiten genomen. Pagina 1 van 3
Daarnaast wordt in de Voorjaarsnota de investeringplanning geactualiseerd en tevens vastgesteld. Probleemstelling De gemeente stelt elk jaar begin november een Programmabegroting vast voor het jaar erop. Dit is een omvangrijk en complex traject. De raad moet daar vroegtijdig en adequaat bij betrokken worden. Daarom stelt het college een Voorjaarsnota op, waarin ontwikkelingen in beleid en financiën worden geschetst. De raad vormt daarover haar mening en geeft op die manier het college de kaders mee waarbinnen zij de begroting opstelt. In Hoogeveen wordt in de Voorjaarsnota ook de investeringsplanning geactualiseerd en vastgesteld, zodat daar in het lopende jaar uitvoering aan kan worden gegeven. Beoogd resultaat 1. Het college kaders mee te geven waarbinnen de Programmabegroting wordt opgesteld. 2. Autorisatie van de voorgestelde investeringsplanning. Oplossing en argumentatie Door een reactie te geven op cq in te stemmen met bovenstaande punten wordt het beoogd resultaat behaald. Alternatieven Natuurlijk is het mogelijk om andere keuzen te maken, m aar het is ondoenlijk om in dit geval alternatieven aan te geven. Fase van besluitvorming en verantwoordelijkheid en bevoegdheid van de raad De raad wordt gevraagd om haar mening te geven over ??mist tekst!? Daarnaast wordt de raad in het kader van haar budgetrecht gevraagd om in te stemmen met debeleidsmatige koers, de investeringsbegroting en de financiële kaders. Fatale termijnen en tijdpad Na het verkrijgen van de zienswijze en instemming stelt het college voor de zomer het definitieve kader vast. Direct na de zomer wordt de begroting opgesteld en op 1 oktober aangeboden aan de raad. Financiële gevolgen Deze staan beschreven in de Voorjaarsnota zelf. Juridische effecten Er zijn geen bijzondere juridische effecten. Participatie en communicatie Op dinsdag 19 mei wordt de Voorjaarsnota gepresenteerd aan pers en publiek. Vervolgens verschijnt elke week (tot aan behandeling van de Voorjaarsnota in de gemeenteraad) een achtergrondartikel, met daarin highlights per programma, in het Torentje. Monitoring en evaluatie De Voorjaarsnota wordt verwerkt in de Programmabegroting. Over de voortgang van de investeringen wordt gerapporteerd in de Gemraps en de jaarrekening. Bijlagen Voorjaarsnota 2016-2019 Hoogeveen, Pagina 2 van 3
Burgemeester en Wethouders van Hoogeveen, de secretaris, de burgemeester,
G.H. DE VRIES
Pagina 3 van 3
K.B. LOOHUIS
EINDE BIJLAGE: Raadsvoorstel voorjaarsnota
Terug naar agendapunt
BIJLAGE: Raadsvoorstel Hoogeveen juni 2016 SWO
Documentsoort: Raadsvoorstel
De inhoud van deze bijlage is te vinden op de volgende pagina's.
Terug naar het agendapunt #####PDFINCLUDE#####hgvninternet:90641#
Raadsvoorstel Datum raadsavond 15 juni 2015 Programma Bedrijfsvoering Onderwerp Begroting 2016 inclusief meerjarenraming 2017-2019 Samenwerkingsorganisatie De Wolden Hoogeveen (SWO)
Samenvatting Naar aanleiding van de door de Samenwerkingsorganisatie De Wolden Hoogeveen (SWO) opgestelde begroting 2016 inclusief meerjarenraming 2017-2019, hebben de raden van de beide deelnemende gemeenten gedurende een periode van 8 weken de tijd om hun zienswijze in te dienen. Hierna is de vaststelling in het algemeen bestuur van de SWO De Wolden Hoogeveen gepland op 7 juli 2015, waarna uiterlijk 1 augustus 2015 de begroting 2016 aan Gedeputeerde Staten moet worden gezonden. Voorgesteld Besluit 1. Kennisnemen van de ontvangen begroting 2016 van de SWO De Wolden Hoogeveen; 2. Geen zienswijze in te dienen bij het algemeen bestuur van de SWO; 3. De in de begroting 2016 en volgende jaren geraamde bijdrage te verwerken in de gemeentelijke programmabegroting 2016-2019. Context Voor de SWO De Wolden Hoogeveen geldt vanuit de wet- en regelgeving (BBV) de wettelijke verplichting tot het opstellen van een begroting en deze voor een zienswijze voor te leggen aan de deelnemende gemeenten. Probleemstelling Na ontvangst van de begroting van een verbonden partij, in dit geval de SWO De Wolden Hoogeveen, bestaat de mogelijkheid voor de deelnemende gemeenten hun zienswijze op de ontvangen stukken te geven. Hieraan is een wettelijke termijn van 8 weken verbonden. Beoogd resultaat Voldoen aan de wettelijke voorschriften door kennis te nemen van de ontvangen begroting 2016 en volgende jaren van de SWO De Wolden Hoogeveen en voor tijdig een eventuele zienswijze in te dienen bij het algemeen bestuur. Oplossing en argumentatie Zoals bekend is de ambtelijke samenwerking tussen de gemeente De Wolden en Hoogeveen per 1 januari 2015 vorm gegeven. Deze nieuwe organisatie levert diensten aan de beide gemeenten. Ook is de nieuwe organisatie formeel volgens het BBV een verbonden partij op grond van de WGR. Dit is ook de reden waarom er allerlei afwijkende regels gelden rondom de financiën. Pagina 1 van 3
Op de keper beschouwd was de informatie die nu in de begroting van de SWO De Wolden Hoogeveen is opgenomen, voorheen verwerkt in de paragraaf bedrijfsvoering en de verschillende hulpkostenplaatsen van de beide afzonderlijke gemeenten. In die zin is er eigenlijk geen sprake van iets geheel nieuws. Naast de eigen regels volgens de WGR hebben op uitdrukkelijk verzoek de raden van beide gemeenten de begroting 2016 tegelijk met de kadernota respectievelijk de voorjaarsnota 2016 aangeboden gekregen. Nu de begroting 2016 van de samenwerkingsorganisatie ook bij de raad ligt, bestaat er gedurende een periode van 8 weken de gelegenheid om hierover een zienswijze in te dienen. Uit de overgelegde begroting blijkt wel dat er sprake is van een zogenoemd groeimodel. Niet alles is in deze beginfase al uitgeschreven maar wordt van onderaf verder vorm gegeven. Ook hier doet de term ´organisch groeien´ zich gelden. Bij de samenstelling van de begroting 2016 zijn de cijfers en ramingen uit de begroting 2015 het uitgangspunt geweest. Alternatieven Gelet op de te volgen wettelijke procedure is er geen sprake van mogelijke alternatieven. Fase van besluitvorming en verantwoordelijkheid en bevoegdheid van de raad De gemeenteraad neemt kennis van de overgelegde begroting en heeft de mogelijkheid tot het indienen van een zienswijze hierop. Fatale termijnen en tijdpad De behandeling van de begroting 2016 en volgende jaren in combinatie met de gemeentelijke Voorjaarsnota 2016-2019 is voorzien in de raadsvergadering van 18 juni 2015. Hierna zal de SWO in kennis worden gesteld van de eventuele zienswijze van de gemeente, waarna op 7 juli daaropvolgend de vaststelling van de begroting door het algemeen bestuur is voorzien. Hierna zal de vastgestelde begroting voor de wettelijke termijn van 1 augustus 2015 bij de provincie worden ingediend. Financiële gevolgen Het uitgangspunt van de begroting is dat deze niet leidt tot financiële consequenties. Juridische effecten Naast eventuele gevolgen door het niet volgen van de wettelijke termijnen, zijn er verder geen juridische effecten. Participatie en communicatie In het traject betreffende de voorbereiding van de nu voorliggende begroting, is sprake geweest van het opstellen van een zogenoemde kaderbrief 2016 door de SWO De Wolden Hoogeveen. Deze brief is op grond van artikel 34b van de ‘Wet Gemeenschappelijke Regelingen’ ter kennisname aan de beide gemeenteraden toegezonden. Deze brief is input geweest bij de samenstelling van de begroting 2016. Op grond van de hiervoor genoemde wet is eveneens sprake van een verplichte wettelijke periode waarin de deelnemende gemeenten hun zienswijze kunnen geven op de voorliggende begroting. Na vaststelling geldt de voorgeschreven procedure van toezending aan de provincie. Monitoring en evaluatie Na afloop van het jaar een afrekening met de beide gemeenten plaatsvinden op basis van de werkelijke kosten en volgens het overeengekomen kostenverrekeningsmodel. Daarnaast zal tussentijdse verantwoording worden gedaan via de twee bestuursrapportages op grond van de vastgestelde P&C-cyclus.
Pagina 2 van 3
Bijlagen Begroting 2016 inclusief meerjarenraming 2017-2019 Samenwerkingsorganisatie De Wolden Hoogeveen. Hoogeveen, Burgemeester en Wethouders van Hoogeveen, de secretaris, de burgemeester, G.H. DE VRIES
Pagina 3 van 3
K.B. LOOHUIS
EINDE BIJLAGE: Raadsvoorstel Hoogeveen juni 2016 SWO
Terug naar agendapunt
BIJLAGE: Voorjaarsnota 2016-2019
Documentsoort: Nota
De inhoud van deze bijlage is te vinden op de volgende pagina's.
Terug naar het agendapunt #####PDFINCLUDE#####hgvninternet:90652#
VOORJAARSNOTA Meerjarenbeleid 2016‐2019 Gemeente Hoogeveen Bezoekadres: Postadres: Telefoon: Fax: E‐mail: Internet:
Raadhuisplein 1 7901 BP Hoogeveen Postbus 20000 7900 PA Hoogeveen 14 0528 0528‐291325
[email protected] www.hoogeveen.nl
Voorjaarsnota 2016‐2019
Inhoudsopgave Leeswijzer ...................................................................................................................................... 3 Aanbiedingsbrief ........................................................................................................................... 4 Voorjaarsnota in kort bestek ......................................................................................................... 6 PROGRAMMA’S Sociale pijler ................................................................................................................................ 21 Blijven meedoen en talentontwikkeling ...................................................................................... 22 Zorg op maat ............................................................................................................................... 30 Economische pijler ...................................................................................................................... 37 Werken aan werk ........................................................................................................................ 38 Bruisend Hoogeveen ................................................................................................................... 43 Fysieke pijler ............................................................................................................................... 51 Aantrekkelijk wonen .................................................................................................................... 52 Krachtige wijken en dorpen ........................................................................................................ 63 Veilige bereikbaarheid ................................................................................................................. 77 Duurzamer Hoogeveen ............................................................................................................... 83 Veiligheids pijler ......................................................................................................................... 91 Veilig Hoogeveen ......................................................................................................................... 92 Fundament .................................................................................................................................. 99 Zichtbaar en transparant bestuur ............................................................................................. 100 PARAGRAFEN Dienstverlening en Digitalisering............................................................................................... 104 Bedrijfsvoering .......................................................................................................................... 109 Overzicht algemene dekkingsmiddelen ................................................................................... 110 BIJLAGEN Bijlage A: Totaaloverzicht herijking exploitatie ......................................................................... 111 Bijlage B: Overzicht investeringen ............................................................................................. 113 Bijlage C: Overzicht reserves ..................................................................................................... 117 Bijlage D: Lijst met afkortingen ................................................................................................. 119
2
Gemeente Hoogeveen
Voorjaarsnota 2016‐2019
Leeswijzer
Leeswijzer De leeswijzer vertelt hoe de Voorjaarsnota is opgebouwd. In deze Voorjaarsnota is weer gekozen voor de opbouw die we gebruikten in de Voorjaarsnota 2014‐ 2017. Vorig jaar maakten we in verband met de wisseling van raad en college een verkorte Voorjaarsnota op vier hoofdpunten. Nu staan per programma beleid en financiën weer centraal. Ze zijn direct na elkaar in beeld gebracht. De vormvoorschriften uit het Besluit begroting en verantwoording gelden niet voor de Voorjaarsnota. Daarom hebben we geen verplichte paragrafen toegevoegd. Deze informatie staat indien van toepassing in de betreffende programma’s. Verder is het onderdeel Bedrijfsvoering grotendeels verwerkt in de begroting van de Samenwerkings‐ organisatie. Na deze leeswijzer volgt in het voorwoord de aanbieding van deze nota door het college. Direct daarna volgt het hoofdstuk “Voorjaarsnota in kort bestek”. Daarin geven we het totaalbeeld van deze Voorjaarsnota weer.
Programma's De indeling van de programma’s is als volgt: 1. Wat speelt er in Hoogeveen? Dit is een beschrijving van de omgeving waarop het programma moet inspelen. 2. Doelen en beleidsontwikkelingen in de komende vier jaar Dit is een tabel waarin de doelstellingen en wat daarvoor nodig is staan opgesomd. 3. Beleidsdocumenten Alle beleidsdocumenten die het kader vormen voor het programma staan hier opgesomd. In de digitale versie van deze Voorjaarsnota zijn dit tevens ‘hyperlinks’, waarmee het betreffende document direct kan worden geopend. 4. Exploitatie In dit onderdeel staat een toelichting op de financiële mutaties in de exploitatie die we voorzien. 5. Investeringen In dit onderdeel staat een toelichting op de veranderingen in de investeringsplanning.
Overzicht algemene dekkingsmiddelen In het overzicht ligt de nadruk op de algemene uitgaven en inkomsten en gaan we in op mutaties in het Gemeentefonds.
Bijlagen De volgende bijlagen zijn toegevoegd: A. Totaaloverzicht herijking Exploitatie B. Overzicht Investeringen ‐ Jaaroverzichten investeringen 2015‐2019 ‐ Reservelijst investeringen 2020‐2021 C. Overzicht reserves D. Lijst met afkortingen
Gemeente Hoogeveen
3
Voorjaarsnota 2016‐2019
Aanbiedingsbrief
Aanbiedingsbrief Geachte leden van de gemeenteraad, Hierbij bieden wij u de Voorjaarsnota van ons college aan. Deze Voorjaarsnota laat onze voornemens zien voor de komende vier jaar: Wat gaan we doen? En wat is dan het bijbehorende financiële plaatje? Inmiddels zijn we een jaar ‘onderweg’ met dit college. Ons motto voor deze collegeperiode luidt: Kijken in Kansen (#KiK). Bij de totstandkoming van deze Voorjaarsnota zijn onze zeven basisprincipes uit #KiK leidend geweest voor de keuzes die we gemaakt hebben. In deze Voorjaarsnota geven we aan hoe we verder invulling gaan geven aan onze basisprincipes. Actuele ontwikkelingen Naast de basisprincipes uit #KiK hebben we ook zoveel mogelijk nieuwe ontwikkelingen in de maatschappij meegenomen. We zien bijvoorbeeld meer eigen kracht van de samenleving ontstaan. Initiatieven ontstaan ‘vanzelf’. Dit is een positieve trend waar we als overheid in moeten mee blijven bewegen. Op sommige terreinen waarbij initiatief, kennis en ideeën uit de samenleving ‘vanzelf’ komen kunnen we in plaats van de hoofdrol juist beter een bijrol gaan spelen. Hier hebben we al een aantal mooie voorbeelden van in onze gemeente, zoals de dorpscoöperatie in Hollandscheveld en plannen voor herbestemming van de houtloods op het terrein van Robaard en de Jonge. Deze verschuiving in taak en rol van de lokale overheid maakt het mogelijk om op andere terreinen juist meer of beter de dingen te kunnen doen (bijvoorbeeld in het sociale domein).Het komende jaar gaan we daarom kijken of datgene wat we doen en waar we geld aan uit geven nog meer kan verschuiven naar de focus op wat we willen bereiken. We zien hierin een gezamenlijke taak voor inwoners, bedrijven, verenigingen en instellingen, maar ook voor ons als college, ambtelijke organisatie en u als gemeenteraad. Economisch herstel De economie klimt langzaam uit het dal. Er worden meer woningen verkocht. Verwacht wordt dat dit herstel zich gaat doorzetten. De doorwerking van dit economisch herstel naar de arbeidsmarkt laat echter nog op zich wachten. We zetten ons maximaal in om samen met andere partijen ‐onder andere binnen het actieplan Hoogeveen Werkt aan werk ‐de werkloosheid naar beneden te brengen. We zien een Hoogeveense samenleving die inderdaad meer en meer initiatief neemt. Er lijkt zich nieuw elan aan te dienen bij jongeren. We zien jongeren die kansen pakken. Meer mensen die zich geroepen voelen om zich als vrijwilliger aan te melden. Decentralisaties Vanaf 1 januari 2015 zijn we verantwoordelijk voor de jeugdzorg, maatschappelijke ondersteuning en de begeleiding van kwetsbare groepen naar werk of zinvolle dagbesteding. Al deze veranderingen op hetzelfde moment zijn complex, maar bieden ook de mogelijkheid om ze de komende jaren een extra impuls te geven. Veranderingen waarbij de eigen kracht van de inwoner voorop staat, waarbij het netwerk van het gezin belangrijk is en de vraag van de klant centraal staat. Investeringen Het investeringsplafond voor de periode 2015‐2019 komt in totaal uit op € 42,9 miljoen euro. Bij de kaderbrief in 2014 zijn de investeringen geactualiseerd en ingedeeld naar een aantal prioriteiten. We hebben vier investeringen toegevoegd vanwege onontkoombare ontwikkelingen of omdat we vinden dat hier als lokale overheid een belangrijke taak ligt om op korte termijn in te investeren.
4
Gemeente Hoogeveen
Voorjaarsnota 2016‐2019
Aanbiedingsbrief
Het gaat hier onder andere om realisatie van een veilige fietsverbinding en parkeergelegenheid voor fietsen bij het Activum, aanpassing aan de fietsroute Griendtsveenweg met knooppunt Zuidwoldigerweg en uitvoering van de eerste fase van het project Hoogeveen Verlicht Bewust in De Weide. Ook zijn de investeringen voor 2019 toegevoegd. In dit jaar is er onder andere 2,1 miljoen euro beschikbaar voor vervangende onderwijshuisvesting, wordt de campus onderwijs en sport in het Bentinckspark door middel van herinrichting van de Sportveldenweg afgemaakt en krijgt de wielerbaan van de Peddelaars in het Bentinckspark nieuw asfalt. Financiën Met de keuzes die gemaakt zijn in deze Voorjaarsnota hebben we voldoende zicht op een sluitende meerjarenbegroting. Om een financieel gezonde gemeente te blijven moeten we ‘spaarzaam’ zijn. Samen met u hebben we onder andere daarom zes financiële kaders afgesproken. Deze kaders vormen het financiële speelveld. Deze kaders gaan onder andere over ons weerstandsvermogen, het investeringsplafond en solvabiliteit. We kunnen concluderen dat we binnen onze financiële kaders opereren. De solvabiliteit (ons eigen vermogen) blijft een zorgpunt. Deze zit de komende jaren op of net onder(onze eigen) ondergrens van 18% en is behoorlijk lager dan waar landelijk aan wordt gedacht, namelijk een solvabiliteitspercentage van 30%. In juni maken we op basis van de ‘meicirculaire’ van het Rijk nog één keer voor de Programmabegroting de financiële balans op. Riegmeer Het grootste financiële risico wat we als gemeente hebben is de ontwikkeling van Riegmeer. Eerder is met u afgesproken om dit jaar naar de toekomst van Riegmeer te kijken. We hebben bij deze Voorjaarsnota onderzocht wat de gevolgen zouden zijn als we nu ineens zouden stoppen met Riegmeer. Uit dit onderzoek blijkt dat we als gemeente deze financiële klap op zouden kunnen vangen. Dit is wel het financieel meest nadelige scenario. Er zijn tal van scenario’s denkbaar. We stellen daarom voor om de komende tijd samen met een commissie van de raad een aantal scenario’s uit te werken. Tijdens de raadsvergadering op 18 juni gaan we graag met u in gesprek over de voorgestelde koers, de gemaakte keuzes en de door ons gestelde vragen aan de gemeenteraad in deze Voorjaarsnota. Met vriendelijke groet, College van B&W
Gemeente Hoogeveen
5
Voorjaarsnota 2016‐2019
Voorjaarsnota in kort bestek
Voorjaarsnota in kort bestek KORT BESTEK BELEID Zoals gezegd in het voorwoord borduren we bij deze Voorjaarsnota voort op ons collegeprogramma. De basisprincipes in #KiK zijn voor ons onverminderd van waarde en krijgen steeds meer invulling. We zien een aantal nieuwe ontwikkelingen in de maatschappij waar we met deze Voorjaarsnota al zoveel mogelijk bij willen aanhaken. Focus De afgelopen jaren zie je een ontwikkeling naar meer eigen kracht van de samenleving. Je ziet een verschuiving naar een meer collectieve verantwoordelijkheid. Oftewel, meer eigen verantwoordelijk‐ heid van (groepen)inwoners, bedrijven, verenigingen en instellingen. Deze beweging heeft er toe geleid dat meer en meer initiatieven uit de samenleving ‘vanzelf’ komen. Dit maakt het nu mogelijk en noodzakelijk om als overheid focus te gaan aanbrengen en je te richten op de kerntaken. Wat pak je als overheid wel of niet als eerste op en welke taak of opgave laat je over aan de samenleving. Wat we zien is dat voorzichtig economisch herstel intreedt. We zien een Hoogeveense samenleving die inderdaad meer en meer initiatief neemt. Er lijkt zich nieuw elan aan te dienen bij jongeren. We zien jongeren die kansen pakken. Meer mensen die zich geroepen voelen om zich als vrijwilliger aan te melden. Er is echt een verandering gaande en daar moeten we als lokale overheid in blijven mee bewegen. Op sommige terreinen kunnen we in plaats van de hoofdrol juist een bijrol gaan spelen en tegelijkertijd wel de samenleving uitnodigen dan wel faciliteren om het zelf op te pakken. Dat maakt het mogelijk dat we op andere terreinen juist meer of dingen beter kunnen doen. Overigens is het makkelijker gezegd dan gedaan want loslaten is een kunst op zich. We zien hierin een gezamenlijke taak voor inwoners, bedrijven, verenigingen en instellingen, maar ook voor ons als gemeenteraad, college en ambtelijke organisatie. Opdracht In het kader van focus aanbrengen willen we komend jaar gaan kijken of datgene wat we doen en waar we geld aan uit geven niet nog meer kan verschuiven naar de focus op wat we willen bereiken. Wat is de toegevoegde waarde van ons als gemeente. Oftewel moeten we doorgaan met alles wat we doen of kunnen we ook dingen anders doen of anderen uitnodigen om taken op zich te nemen. We willen met het aanbrengen van focus onze inzet beter laten aansluiten bij onze basisprincipes uit het collegeprogramma. Of kunnen we dingen zelfs stopzetten om capaciteit en geld naar onze focusgebieden te verschuiven. Daartoe willen we de volgende vragen stellen: Waarom doen we het, oftewel welk maatschappelijk doel wordt beoogd te bereiken? Waarom doen wij het, oftewel betreft het wel een activiteit voor de overheid/collectieve sector of kan van anderen iets verwacht worden en moeten we die dan ook niet daartoe actief uitnodigen? Waarom doen we het zo, oftewel is de werkwijze ook effectief en efficiënt m.b.t. het bereiken van het beoogde maatschappelijke effect? De beantwoording van deze vragen zal er toe leiden dat we van een aantal onderwerpen zullen concluderen dat het niet zo logisch meer is dat wij dit als overheid doen. Wij stellen ons voor dat wij op die onderwerpen de samenleving actief zullen uitnodigen om met initiatieven te komen. In de rest van dit kort bestek lopen we de zeven basisprincipes uit het collegeprogramma stuk voor stuk langs en geven we aan de hand van enkele highlights aan hoe we ze verdere invulling willen geven. Ook leggen we de link met nieuwe ontwikkelingen die we zien.
6
Gemeente Hoogeveen
Voorjaarsnota 2016‐2019
Voorjaarsnota in kort bestek
In dit kort bestek geven we tot slot kort de stand van zaken van de decentralisaties aan. In de verschillende programma’s gaan we daar verder op in. Basisprincipes #inwoners centraal Bij alles wat we doen staan onze #inwonerscentraal en dat betekent dat dit principe bijvoorbeeld ook geldt bij de herijking van het Integraal Accommodatie Beleid (IAB). Uitgangspunt is dat de voorziening (het gebouw) ondergeschikt is aan de activiteit. Echter omdat ook de hoeveelheid aan maatschappelijke accommodaties in ons bezit niet meer betaalbaar is moeten we gaan clusteren en delen. Dit maakt ook dat niet alle activiteiten in onze eigen gemeentelijke voorzieningen kunnen blijven plaatsvinden. Er verschuiven mogelijk activiteiten naar accommodaties van derden. Ons streven is om activiteiten die aansluiten bij onze doelstellingen en basisprincipes te blijven faciliteren. #vertrouwen We hebben #vertrouwen in onze inwoners, bedrijven, verenigingen en instellingen en passen daar onze rol op aan. We zien dat veel dingen goed gaan, met een overheid op de achtergrond. Dit geldt ook voor onze jeugd in relatie tot overlast. Door steeds meer in te zetten op preventie door bijvoorbeeld met jongeren in gesprek te gaan en het bevorderen van talentontwikkeling van jongeren, zal er minder inzet nodig zijn aan de repressieve kant. #meedoen De tweedeling tussen arm en rijk in de maatschappij wordt steeds meer zichtbaar. We helpen mensen die het nodig hebben zodat iedereen kan #meedoen aan de maatschappij. Onze bestaande re‐integratieaanpak is effectief en we kijken of het nog beter kan. Onder de titel “Snelweg naar Werk” werken we een reeks acties uit die de doorstroming van mensen vanuit de bijstand naar werk moet bevorderen. De snelweg naar werk geldt in het bijzonder voor de nieuwe doelgroep van mensen met een arbeidsbeperking. Vooral voor de jongeren onder hen is het van groot belang dat sprake is van een ononderbroken lijn van school via stage en werkervaring naar werk. #eigenverantwoordelijkheid en #samenredzaamheid We hebben waardering voor de steeds meer groeiende #eigenverantwoordelijkheid en #samenredzaamheid van onze inwoners, bedrijven, verenigingen en instellingen. Om deze ontwikkeling verder te faciliteren en te stimuleren doen we een aantal proefprojecten op maat. We sluiten daarbij aan op specifieke omstandigheden in een wijk of dorp. Waarbij het gaat om de eigen kracht en het eigen initiatief van de samenleving, en om de aanwezige infrastructuur op het gebied van welzijn en zorg. Belangrijk hierbij is de bereidheid van partijen om samen te werken en nieuwe wegen te bewandelen. #duurzameontwikkeling Een #duurzameontwikkeling begint bij bewustwording en uit zich in het aanpassen van gewoontes. Onderwijs, voorlichting en participatie zijn middelen om inwoners, ondernemers en instellingen aan te zetten tot het maken van duurzame keuzes. Extra aandacht hebben we voor het thema energiearmoede. We willen dat energie voor iedereen betaalbaar blijft, maar we zien in Hoogeveen langzamerhand een tweedeling ontstaan. We gaan daarom onder andere via het Drents Energieloket en ons eigen digitale energieloket verder met het verduurzamen van de woningvoorraad. En we streven naar een straat en/of wijkgerichte aanpak waarbij we inwoners samen met externe partijen gaan stimuleren om energie te besparen en energiebesparende maatregelen uit te voeren. #betrokkenheidvaninwoners Betrokken inwoners stimuleren en waarderen we. Door een open en uitnodigende houding willen we laten zien dat we open staan voor initiatieven en daar ruimte voor bieden. Gemeente Hoogeveen
7
Voorjaarsnota 2016‐2019
Voorjaarsnota in kort bestek
Op die manier krijgen inwoners en maatschappelijke organisaties alle kansen voor betrokkenheid en sluiten we aan op het kanaliseren van de mondigheid van onze inwoners. Internet en sociale media zijn een platform voor interactie met onze inwoners. Decentralisaties Nu we per 1 januari 2015 uitvoering geven aan de beleidsplannen Participatie, Wmo en Jeugdhulp kunnen we ons gaan richten op de transformatie op deze terreinen. De jeugdhulpplicht voor gemeenten betekent dat we een kwalitatief en kwantitatief toereikend aanbod van de verschillende vormen van jeugdhulp en van gecertificeerde instellingen gaan bieden. We gaan ervoor zorgen dat ieder kind dat een vorm van jeugdhulp nodig heeft, dit ook daadwerkelijk krijgt. Daarnaast vindt een overheveling plaats van een deel van de AWBZ‐taken naar de WMO en zijn er volop veranderingen in het kader van de Participatiewet. Dit betekent dat daarmee het sociale domein behoorlijk in beweging is. Al deze veranderingen op hetzelfde moment zijn complex, maar bieden ook de mogelijkheid om ze een extra impuls te geven. Veranderingen waarbij de eigen kracht van de inwoner voorop staat, waarbij het netwerk van het gezin belangrijk is en de vraag van de klant centraal staat. Een belangrijke ontwikkeling is ook één gezin, één plan, één aanspreekpunt. Aan ons als gemeente de uitdaging om binnen de drie decentralisaties hier vorm aan te geven door lokaal verbindingen te leggen. Gemeenten staan voor de taak om het sociaal domein vorm te geven en tegelijkertijd de inwoners meer eigen verantwoordelijkheid te geven waar dit mogelijk is. Inmiddels hebben we samen met gemeente De Wolden het strategisch sociaal beraad opgericht. Hierin trekken we als gemeenten samen op om de koers te bepalen en we zullen de gemeenteraad hierin meenemen.
Strategische financiële koers KORT BESTEK FINANCIELE KADERS We zijn ook deze Voorjaarsnota weer begonnen met het herijken van onze zes financiële kaders. Deze zijn voor het laatst vastgesteld in november 2014 in de Programmabegroting 2015‐2018 en betreffen: 1. Onze nettoschuld uitgedrukt in procenten van de inkomsten mag maximaal 100% zijn 2. We willen een vrije ruimte in de algemene reserve hebben van minimaal € 6 miljoen 3. De solvabiliteit (verhouding eigen vermogen/totaal vermogen) moet minimaal 18% zijn 4. De investeringsbegroting moet passen binnen het daartoe vastgestelde plafond 5. Het weerstandsvermogen dient voldoende te zijn 6. Onze begroting dient meerjarig sluitend te zijn Deze kaders vormen het financiële speelveld voor Hoogeveen. De eerste vier hebben een signaalfunctie. Als aan één van deze kaders niet wordt voldaan, wil dat nog niet zeggen dat we financieel niet (langer) gezond zijn, maar is dat een indicatie dat er mogelijk iets aan de hand is of dat we risico’s lopen. Nader onderzoek is dan geboden. De laatste twee zijn te vergelijken met verkeerslichten; als die op rood gaan moeten we stoppen. Hieronder lichten we de (ontwikkelingen in) de zes kaders toe. Naast onze eigen kaders wordt er ook landelijk nagedacht over een set kengetallen die gemeenten in hun begroting (voor het eerst 2016) op moeten gaan nemen. Ook hierop gaan we in. Twee van deze kengetallen (schuldpositie en solvabiliteit) hebben wij al in onze kaders zitten en behandelen we daar.
8
Gemeente Hoogeveen
Voorjaarsnota 2016‐2019
Voorjaarsnota in kort bestek
Tenslotte schetsen we een scenario met betrekking tot Riegmeer en het eventueel verlagen van onze interne rekenrente. Hierover is eerder aangegeven dat we er bij deze Voorjaarsnota op terug zouden komen. EIGEN FINANCIELE KADERS Ad 1 ‐ Nettoschuldpositie Het percentage van de nettoschuld ten opzichte van de inkomsten hebben we bepaald op 100%. We hanteren de definitie van de VNG, die ze hebben gepubliceerd in hun notitie "Houdbare gemeentefinanciën". In de definitie/formule, die de VNG hanteert rekenen ze de voorzieningen tot het eigen vermogen en ze houden ook rekening met langlopende uitzettingen. Met andere woorden de voorzieningen rekent de VNG niet tot de netto schuld en ze trekken ook de langlopende uitzettingen van de netto schuld af. De formule voor de netto schuldquote als aandeel van de inkomsten luidt: (langlopende schulden + kortlopende schulden + crediteuren + overlopende passiva) − (langlopende uitzettingen + kortlopende vorderingen+ liquide middelen + overlopende activa) inkomsten voor bestemming reserves Uit onderstaande tabel, die een overzicht geeft van de ontwikkelingen van de netto schuld en het percentage netto schuld als aandeel van de inkomsten, blijkt dat we ruim aan de norm voldoen. Daarnaast hebben we in de tabel ook cijfers opgenomen, exclusief decentralisatie inkomsten. Jaar
2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019
Langlopende schuld (bedragen x € 1 miljoen) 110 108 121 131 127 122 121
Netto Expl. schuld inkomsten 115 109 127 134 132 129 130
149 151 164 164 162 164 164
Expl. inkomsten(excl. decentralisatie) 136 137 137 139 139
Perc. netto schuld als aandeel v/d inkomsten 77% 72% 78% 82% 82% 79% 79%
Perc. netto schuld als aandeel v/d inkomsten excl. decentralisatie 94% 98% 97% 93% 94%
Inclusief decentralisatie inkomsten zal dit kengetal eind 2019 op 79% zitten. Zonder deze inkomsten zouden we op 94% uitkomen. De voorgestelde landelijke norm is 100%. We stellen voor de norm op 100% te laten staan. Ad 2 ‐ Solvabiliteit De solvabiliteit is een maatstaf om aan te geven in hoeverre een organisatie in staat is om aan haar verplichtingen te voldoen. De solvabiliteitsratio is een kengetal dat weergeeft welk deel van het gemeentelijk vermogen is gefinancierd met eigen vermogen. We streven ernaar, dat de solvabiliteit niet beneden de 18% komt. In de Programmabegroting 2015‐2018 konden we daar niet helemaal aan voldoen.
Gemeente Hoogeveen
9
Voorjaarsnota 2016‐2019
Voorjaarsnota in kort bestek
Uit onderstaande tabel blijkt dat de solvabiliteit voor de jaren 2016 en 2017 net door de ondergrens heen gaat, maar vanaf het jaar 2018 voldoen we weer aan de norm. De oorzaak daarvan is het positieve jaarrekeningresultaat over 2014. Balans Hoogeveen 2019 2018 2017 2016 2015 2014 2014 2013 (Bedragen * € 1 miljoen) Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot Begroot Rekening Rekening Activa Materiële vaste activa 104,5 103,5 106,8 109,3 106,7 108,1 103,1 106,4 Financiële vaste activa(uitzett.c.a). 4,7 4,7 4,8 4,8 4,9 5,6 4,9 5,8 Financiële vaste activa(overige) 20,7 20,5 20,3 20,1 16,7 11,7 13,0 11,9 Voorraden 36,4 36,4 36,4 36,4 36,4 35,6 36,4 34,7 Vlottende activa 10,3 11,4 12,9 12,9 12,9 10,0 14,8 12,3 Totaal 176,6 176,5 181,2 183,5 177,6 171,0 172,2 171,1 Passiva Eigen Vermogen 32 31,5 31,1 32,0 32,6 37,7 43,7 38,1 Vreemd vermogen 144,6 145,0 150,1 151,5 145,0 133,3 128,5 132,9 Totaal 176,6 176,5 181,2 183,5 177,6 171,0 172,2 171,0 Solvabiliteit 18,1% 17,8% 17,2% 17,4% 18,4% 22,0% 25,4% 22,3% Afgerond 18% 18% 17% 17% 18% 22% 25% 22%
In de solvabiliteit zien we een aantal ontwikkelingen. Landelijk wordt gesproken over een minimumnorm voor solvabiliteit. Deze zou 30% kunnen worden. Voor Hoogeveen houdt dat in dat wij maatregelen zullen moeten nemen om onze solvabiliteit te verhogen. Dat zou kunnen door hogere exploitatieresultaten te realiseren, dan wel minder te investeren, kortom: meer te sparen. We stellen voor om de norm voor de solvabiliteit te handhaven op 18%. Ad 3 ‐ Vrije ruimte algemene reserve Enkele jaren geleden besloten we dat we minimaal € 6 miljoen aan vrije ruimte wilden hebben, boven het minimaal benodigde weerstandsvermogen. Doordat de afgelopen jaren onze algemene reserve is gegroeid, voldoen we daar inmiddels ruimschoots aan. Per jaareinde 2014 bedraagt onze algemene reserve € 28,8 miljoen. Het weerstandsvermogen bedraagt € 17,8 miljoen. De vrije ruimte is dus € 11 miljoen. Helaas is het niet zo dat we dit vermogen kunnen inzetten. Immers de algemene reserve is onderdeel van ons eigen vermogen en dus bepalend voor onze solvabiliteit. Zoals we hierboven inzichtelijk hebben gemaakt zitten we daarmee aan de ondergrens. Dit kengetal voegt in die zin dus niets meer toe. We stellen daarom voor het te laten vervallen. Ad 4 ‐ Investeringsplafond We hebben voor onze investeringen een plafond ingesteld. Oorspronkelijk was dit plafond ingesteld om te zorgen dat de raming zou passen bij de realisatiekracht van de organisatie. De afgelopen jaren is het vooral een financieel plafond geworden, temeer omdat het einde van de in te zetten reserves in zicht kwam. Oorspronkelijk wilden we € 10 miljoen per jaar investeren vanuit de exploitatie. Dat wil zeggen dat we rekening hielden met de kapitaallasten van dit bedrag in de exploitatie. Vorig jaar hebben we dit adagium losgelaten. Bovendien zijn de investeringen niet gelijkmatig verdeeld over de komende jaren. We hebben de vraag gesteld hoe te komen tot een investeringsbedrag voor 2019. Daarvoor hanteren we de volgende redenering. In de MJB 2015‐2018 werd er € 33,7 miljoen geïnvesteerd over de jaren 2014‐2018 waarvan de dekking in de exploitatie zit (kapitaallasten). Dit is gemiddeld € 6,7 miljoen per jaar.
10
Gemeente Hoogeveen
Voorjaarsnota 2016‐2019
Voorjaarsnota in kort bestek
Voor de nieuwe jaarschijf van 2019 gaan we daarom uit van een investeringsruimte van € 6,7 miljoen. Naast dekking vanuit de exploitatie zetten we de komende jaren nog een stuk reserve structuurvisie in. De laatste dekkingsbron zijn bijdragen van derden. Het uitgangspunt voor de investering van € 6,7 miljoen is dat dit bedrag daadwerkelijk in 2019 wordt ingezet. Voor de jaren 2015 en 2016 is er al een voorschot genomen op de jaren 2017 en 2018. Wanneer er nog meer investeringen naar voren worden gehaald ontstaat er een tekort in de begroting. Investeringsbegroting 2015‐2019 Totaal
Exploitatie
Reserve structuurvisie
Riolering/ bijdragen derden
2015
21.636.996
13.060.086
7.253.701
1.323.209
2016
10.360.700
9.240.700
295.000
825.000
2017
2.494.600
2.494.600
2018
1.794.300
1.794.300
2019
6.700.000
6.700.000
Totaal
42.986.596
33.289.686
7.548.701
2.148.209
Jaar
We stellen voor het investeringsplafond te bepalen op (afgerond) € 43 miljoen. Hierbij stellen we tevens voor dat dit plafond verhoogd kan worden met bijdragen van derden (cofinanciering). Ad 5 – Weerstandsvermogen We hebben ons weerstandsvermogen bij het opmaken van de Jaarrekening 2014 voor het laatst herijkt en bepaald op € 17,8 miljoen. Het weerstandsvermogen is gebaseerd op de risico’s die we als gemeente lopen, de kans dat die zich voordoen en de financiële omvang daarvan. Het weerstands‐ vermogen is voor ons dan ook het absolute minimum waarover we moeten beschikken. De raad heeft tevens besloten dat het weerstandsvermogen minimaal ‘voldoende’ moet zijn, in termen van de classificatie die in de Nota Weerstandsvermogen en Risicomanagement is vastgesteld. Daaraan voldoen we op dit moment. Het weerstandsvermogen is ruim voldoende. Zie ook de jaarrekening 2014, paragraaf Weerstandsvermogen. We stellen voor deze norm ongewijzigd te laten. Ad 6 – Begroting meerjarig sluitend Het hebben van een meerjarig sluitende begroting betekent dat onze exploitatie gezond is. Het is een belangrijke graadmeter die de provincie toepast in haar toezichtregime. De provincie geeft aan dat de raad een (meerjaren)begroting moet vaststellen die structureel en reëel in evenwicht is. Dat betekent dat structurele lasten moeten zijn gedekt door structurele baten en dat de ramingen reëel (en volledig) moeten zijn. Ook dit is een absoluut vereiste. LANDELIJKE KADERS Naast de schuldquote en solvabiliteit wordt landelijk over nog drie kengetallen nagedacht, op het gebied van grondexploitatie, structurele exploitatieruimte en belastingcapaciteit. Voor grondexploitaties komt er een kengetal waarmee tot uitdrukking wordt gebracht hoeveel risico een gemeente loopt met haar grondexploitaties, bijvoorbeeld gerelateerd aan de inkomsten. Daarnaast zouden gemeenten volgens het Rijk structureel ruimte in hun begroting moeten hebben. Dat gaat dus verder dan een ‘meerjarig sluitende begroting’, dat impliceert dat het saldo minimaal 0 moet zijn. Gemeente Hoogeveen
11
Voorjaarsnota 2016‐2019
Voorjaarsnota in kort bestek
Voor onze gemeente zou het dan gaan om een structureel saldo van enkele tonnen, waarbij overigens de onbenutte belastingcapaciteit ook mee wordt gerekend. Voor Hoogeveen vormt dit wellicht een knelpunt: wij realiseren (vooralsnog) geen structurele overschotten in onze exploitatie. De onbenutte belastingcapaciteit gaat over de mogelijkheid die gemeenten hebben om hun onroerende zaak belasting te verhogen. Dit wordt gerelateerd aan de norm die geldt voor een gemeente die een extra uitkering o.g.v. artikel 12 Financiële‐verhoudingswet (Fvw) wil aanvragen. Voor Hoogeveen is die ruimte aanwezig, wij behoren tot de goedkoopste gemeenten van Drenthe. KADERS SAMENGEVAT Onderstaande tabel geeft een korte samenvatting van de stand van zaken van de financiële kaders van Hoogeveen. Netto schuldquote Solvabiliteitsratio Grondexploitatie Exploitatieruimte Belastingcapaciteit Vrije ruimte AR Investeringsplafond Weerstandsvermogen
Bepaald op 79%, waarbij tot 100% voldoende wordt geacht Bepaald op 18%, landelijke norm wellicht hoger. Niet goed hanteerbaar – nog geen norm. Huidige exploitatie biedt geen ruimte, er is wel onbenutte belastingcapaciteit. Er is theoretisch ruimte om de OZB extra te verhogen Norm minimaal 6 miljoen. Aanwezig nu 11 miljoen Investeringen worden binnen het plafond gebracht Is ruim voldoende
We kunnen concluderen dat we binnen onze financiële kaders opereren, waarbij de solvabiliteit, ofwel ons eigen vermogen een zorgpunt vormt. Deze zit nu op (onze eigen) ondergrens en is behoorlijk lager dan waar landelijk aan wordt gedacht. Tegelijkertijd heeft de solvabiliteit, zoals hierboven al betoogd, een signaalfunctie, namelijk in hoeverre we in staat zijn onze risico’s op te vangen. De ultieme stresstest op dit moment is in hoeverre we in staat zijn om onze risico’s op te vangen. Het grootste risico dat we hebben is de toekomst van Riegmeer. Daarover zijn verschillende scenario’s te bedenken. We hebben in deze Voorjaarsnota een ‘stresstest’ gedaan voor een ‘worst case scenario’, namelijk wat de gevolgen voor onze financiële kaders zouden zijn als we nu ineens zouden stoppen met Riegmeer. RIEGMEER De boekwaarde van Riegmeer per 31 december 2014 bedroeg € 18,1 miljoen. Een eventuele opbrengst van de verkoop van de al aangekochte gronden tegen agrarische waarde (€ 3 per m2) ramen we op € 2,1 miljoen. Zouden we nu ineens stoppen met Riegmeer, dan betekent dat een afboeking van € 16 miljoen 1. De gevolgen van het stoppen met Riegmeer voor onze eigen financiële kengetallen heeft dan de volgende gevolgen: 1. Solvabiliteit: Het eigen vermogen (algemene reserve) daalt van € 16 miljoen naar circa € 12 miljoen. De solvabiliteit bedraagt dan ongeveer 10% aan het eind van 2019 (jaren er tussen 9%). 2. Schuldpositie: Voor de schuldpositie heeft deze afboeking weliswaar een negatief gevolg, omdat we € 5,3 miljoen aan inkomsten in de begroting van de huidige planperiode (tot en met 2019) hebben opgenomen. Wel zal een eventuele verkoop van de grond tegen agrarische waarde een liquiditeitsvoordeel opleveren. Per saldo zal de schuld aan het einde van de planperiode € 3 miljoen hoger zijn. We kunnen er ook voor kiezen de grond aan te houden, in dat geval is het effect € 5,3 miljoen. We blijven daarmee dan nog net binnen de norm van 100%. 1
We gaan in dit theoretische scenario uit van verwerking per 1 januari 2015.
12
Gemeente Hoogeveen
Voorjaarsnota 2016‐2019
Voorjaarsnota in kort bestek
3. Weerstandscapaciteit: De weerstandscapaciteit aan het eind van 2014 bedroeg € 17,8 miljoen. Hierin is een risico opgenomen voor Riegmeer van in totaal € 6,3 miljoen. Als we stoppen met Riegmeer vervalt ook dit risico en daalt de weerstandscapaciteit naar € 11,5 miljoen. De algemene reserve daalt, zoals bij punt één al vermeld naar € 12 miljoen. De weerstandscapaciteit is dan nog net ‘voldoende’. 4. Vrije ruimte algemene reserve: De vrije ruimte binnen de algemene reserve moet minimaal € 6 miljoen zijn. Deze ruimte bedraagt na afboeken nog circa € 0,5 miljoen en is dan dus onvoldoende. 5. Investeringsplafond: hierop heeft het stoppen geen direct effect. Het gaat om een grondexploitatie. 6. Meerjarig sluitende begroting: hierop heeft het stoppen ook geen direct effect. Zoals aangegeven zou het stoppen met Riegmeer geen direct effect hebben op het investeringsplafond en de meerjarig sluitende begroting. Vanzelfsprekend zullen er, wanneer deze situatie zich voordoet, wel aanvullende maatregelen noodzakelijk zijn en dan zijn dit wel ‘de twee knoppen waaraan kan worden gedraaid’. Immers er zal dan meer gespaard moeten worden om het eigen vermogen te verbeteren, wat we kunnen bereiken door positieve exploitatiesaldi te genereren. Ook het (verder) verlagen van het investeringsplafond is hiervoor een middel. De algemene conclusie is dat we door onze gezonde financiële basis in staat zijn de ‘klap’ op te vangen als we nu zouden stoppen met Riegmeer. Dit is tevens het financieel meest nadelige scenario. Er zijn tal van andere scenario’s denkbaar. Daar komt nog bij dat de boekwaarde momenteel elk jaar ongeveer € 7 ton hoger wordt door rentetoevoeging. We stellen voor om de komende tijd samen met een commissie van de raad diverse scenario’s te verkennen en uit te werken. Dat we scenario’s willen uitwerken betekent niet dat we nu voorstellen om te stoppen met Riegmeer. De economie trekt weer aan en het is goed denkbaar dat de belangstelling voor Riegmeer ook gaat toenemen en dat het tot ontwikkeling gaat komen. Aan de andere kant denken wij dat het vanuit financiële zorgvuldigheid en behoedzaamheid wel verstandig is om ons nu alvast te oriënteren en misschien verder voor te sorteren op de mogelijke scenario’s. Riegmeer is immers ons grootste financiële risico. Dat rechtvaardigt ook speciale aandacht. INTERNE REKENRENTE We hebben ook al enkele keren gesproken over het verlagen van de interne rekenrente, bijvoorbeeld voor grondexploitaties. We hebben geanalyseerd in hoeverre een aanpassing van dit percentage opportuun is. Allereerst een schematische weergave van de financieringsfunctie
Gemeente Hoogeveen
13
Voorjaarsnota 2016‐2019
Voorjaarsnota in kort bestek
Betaalde rente Aan de ene kant trekken we geld aan van de kapitaalmarkt (lang geld) en geldmarkt (kort geld/kasgeld) tegen de op dat moment geldende marktrente. In theorie zouden we ook eigen geld in kunnen zetten, maar dat hebben we momenteel niet. Hierover betalen we rente. Dit zijn de oranje pijlen in de figuur. Ontvangen rente Aan de andere kant ‘ontvangen’ we rente, door deze toe te rekenen aan de exploitatie (kapitaal‐ lasten), riolering, reiniging en grondexploitaties. Ook rekenen we rente toe aan Niet in exploitatie genomen gronden (NIEGGS). Deze wordt betaald uit de reserve structuurvisie. Immers, op termijn zullen deze NIEGGs grondexploitatie worden en met de winsten daarvan voeden we de reserve structuurvisie. Hiervoor hanteren we de interne rekenrente, momenteel 4%. Daarnaast ontvangen we rente op uitgezette gelden (bv. hypothecaire geldleningen aan ambtenaren). Deze rente is in principe contractueel vastgelegd en niet te beïnvloeden. Dit zijn de groene pijlen in de figuur. Eén en ander wordt afgewerkt op concernniveau, laten we zeggen onze eigen ‘bank’. Het verschil tussen de ontvangen rente en de betaalde rente is het renteresultaat. Dit resultaat komt ten gunste van de exploitatie. Het interne rekenrentepercentage is momenteel 4%. Voorheen lag dit percentage in lijn met de betaalde rente. Door de aanhoudend lage rentestanden wordt het gat tussen dit interne percentage en de marktrente groter. Aan de andere kant zijn we de afgelopen jaren geconfronteerd met hogere risico’s, juist op een aantal plekken waar wij rente aan toe rekenen (bv. grondexploitaties). Een hoger risicoprofiel impliceert ook een hoger rentepercentage. Dit hebben we echter niet doorgevoerd. Tenslotte is het goed mogelijk dat de rente op termijn toch weer aantrekt. Bovendien zou het effect van 1% verlaging een nadeel van ongeveer € 500.000 voor onze exploitatie betekenen. Wij stellen dus voor het rentepercentage op 4% te handhaven.
Exploitatie Het financiële vertrekpunt van de Voorjaarsnota 2016‐2019 is de eindstand van de Programmabegroting 2015‐2018 en ziet er als volgt uit: Omschrijving (Bedragen x 1000) Programma's: Blijven meedoen en talentontwikkeling Zorg op maat Werken aan werk Bruisend Hoogeveen Aantrekkelijk wonen Krachtige wijken en dorpen Veilige bereikbaarheid Duurzamer Hoogeveen Veilig Hoogeveen Zichtbaar en transparant bestuur Algemene dekkingsmiddelen Totaal resultaat
2015
2016
2017
28.800 23.769 19.457 3.186 9.340 20.111 4.918 1.358 4.146 4.776 ‐119.862
26.818 23.705 19.296 3.123 2.725 19.395 5.112 1.227 4.143 4.618 ‐110.182
‐1
‐22
24.595 23.719 19.442 3.008 2.756 19.733 5.139 672 4.141 4.630 ‐107.897 ‐61
2018 23.817 23.712 19.034 2.997 1.847 19.306 5.214 304 4.138 4.623 ‐105.091 ‐98
14
Gemeente Hoogeveen
Voorjaarsnota 2016‐2019
Voorjaarsnota in kort bestek
Actualisatie gemeentefondsuitkering De gemeentefondsuitkering is geactualiseerd op basis van de decembercirculaire 2014 en de voorlopige uitkomsten groot onderhoud van het gemeentefonds. In onderstaande tabel zijn de effecten hiervan opgenomen. Bedragen x € 1.000 Programmabegroting 2015‐2018(Meicirculaire 2014) Stand decembercirculaire 2014 (inclusief komst AZC) Voorlopige uitkomsten groot onderhoud (2e tranche) Suppletie‐regeling groot onderhoud Uitkomsten voor voorjaarsnota 2016‐2019 Mutaties MJB 2015‐2018 t.o.v. VJN 2016‐2019
2016
2017
2018
2019
51.509 51.356 431 ‐82 51.705 ‐196
51.184 51.240 431 ‐216 51.455 ‐271
50.395 50.615 431
50.395 50.622 431
51.046 ‐651
51.053 ‐658
Het vertrekpunt voor de Voorjaarsnota na actualisatie ziet er daarom als volgt uit: Omschrijving (bedragen x €1.000)
2016
Eindstand Programmabegroting 2015‐2018
2017
2018
2019
‐22
‐61
‐98
‐98
Mutaties Gemeentefonds
‐196
‐271
‐651
‐658
Vertrekpunt Voorjaarsnota 2016‐2019
‐218
‐332
‐749
‐756
Herijking exploitatie Binnen de kaders stellen wij voor om een aantal zaken te wijzigen in de exploitatie. Daarbij is weer de gebruikelijke categorie‐indeling gehanteerd (zie bijlage A voor ditzelfde overzicht, maar dan op programma geordend. In de programma’s zelf wordt ieder onderwerp toegelicht) Omschrijving Recreatieschap Drenthe Voortgezet Onderwijs Indexatie v.v. Noordscheschut Beheersvergoedingen buitensport Openbaar groen, waterschapslasten Groenbestekken Alescon Het Activum Natuur‐ en milieueducatie Podium Contributie EBDD Budget accountant Jeugdgezondheidszorg Jeugdhulp Inkomensvoorziening Toelage huishoudelijke hulp Idem, rijksbijdrage Algemene gezondheidszorg Bijstelling diverse budgetten
Gemeente Hoogeveen
2016
2017
2018
2019 Categorie
18 19 1 5 18 2 36 1 2 5 23 ‐66
18 19 1 5 18 2 66 1 2 5 23 ‐66 ‐150 1.523
19 1 5 18 2 66 1 2 5 23 ‐66 ‐150 1.487 51 ‐50
19 1 5 18 2 66 1 2 5 23 ‐66 ‐150 1.290 51 ‐50
1.570 1.140 ‐1.140 51 ‐50
51 ‐50
1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 2 2 2 2 2 2 2
15
Voorjaarsnota 2016‐2019
Voorjaarsnota in kort bestek
Omschrijving Maatwerk MFC Tiendeveen Alescon Stedenkring Emsland Parkeren Openbare wegen, waterschapslasten Openbare verlichting Groenvoorziening, GGG Uitbreiding taakstelling vastgoed Drents plateau/promotiebudget Veiligheidshuis Drenthe Verwanten registratie systeem Public relations Kapitaallasten investeringen Indexering inkomsten Verkoop vastgoed Woonbegeleiding voor jongeren Visie ontwikkeling stadscentrum Actualisatie klimaatbeleid Totaal mutaties Vertrekpunt Voorjaarsnota 2016‐2019 Saldo Voorjaarsnota 2016‐2019
2016
2017
‐50 5 ‐75
‐50 5 ‐75 ‐5 100 25 ‐127 ‐100 ‐150 ‐12 ‐10 ‐5 ‐20 ‐62 ‐100 ‐200
100 25 ‐186 ‐100 ‐100 ‐12 ‐10 ‐5 ‐20 ‐394 ‐100 ‐200 50 25 35 623 ‐218 405
682 ‐332 350
2018 ‐50 5 ‐75 ‐5 100 25 ‐129 ‐100 ‐150 ‐12 ‐10 ‐5 ‐20 ‐74 ‐100 ‐200 614 ‐749 ‐135
2019 Categorie ‐50 2 5 2 ‐75 2 ‐5 2 100 2 25 2 ‐131 2 ‐100 2 ‐150 2 ‐12 2 ‐10 2 ‐5 2 ‐20 2 ‐283 2 ‐100 2 ‐200 2 3b 3b 3b 206 ‐756 ‐550
Op basis van de huidige inzichten verwachten we in 2016 en 2017 een tekort. De jaren 2018 en 2019 laten een overschot zien. We zien mogelijkheden om tot een structureel sluitende programmabegroting 2016‐2019 te komen.
Investeringen In de Voorjaarsnota en Programmabegroting 2015‐2018 hebben we drastische keuzes gemaakt in onze investeringsportefeuille en ‐volume. We hebben ons daarom nu beperkt tot het actualiseren van die planning en het toevoegen van de jaarschijf 2019. Het vertrekpunt voor de investeringen is de investeringsplanning die is opgenomen in de Programmabegroting 2015‐2018. Deze is geactualiseerd met de overloop van investeringen uit de jaarrekening 2014. Bij de investeringen nemen we ook altijd het lopende jaar (in dit geval 2015) mee. In de Programmabegroting 2015‐2018 werd er € 33,7 miljoen geïnvesteerd over de jaren 2014‐2018 waarvan de dekking in de exploitatie zit (kapitaallasten). Dit is gemiddeld € 6,7 miljoen per jaar. Voor de nieuwe jaarschijf van 2019 gaan we daarom uit van een investeringsruimte van € 6,7 miljoen. Beoordeling In de begroting 2015‐2018 zijn de investeringen ingedeeld naar een aantal prioriteiten. Voor het actualiseren van de investeringsbegroting blijven we dit principe hanteren. De investeringen delen we als volgt in: 1. Noodzakelijk (onontkoombaar/wettelijke plicht) 2. Maatschappelijk urgent 3. Wens
16
Gemeente Hoogeveen
Voorjaarsnota 2016‐2019
Voorjaarsnota in kort bestek
Wijzigingen in systematiek We stellen twee wijzigingen voor in de systematiek van investeren: 1. We hadden altijd de gewoonte om bijdragen van derden in mindering te brengen op het beschikbare krediet. Om cofinanciering te stimuleren stellen we voor om (voor nieuwe investeringen) deze bijdragen bij het krediet op te tellen. 2. Tot op heden werd vernieuwing van openbare verlichting betaald uit het exploitatiebudget. Feitelijk gaat het hier om investeringen. We stellen daarom voor deze investering binnen de investeringen te brengen en het plafond hiervoor eenmalig te verhogen. Mutaties huidige investeringsplanning De gehele investeringsplanning is geactualiseerd. Dit geeft enkele mutaties in de investeringsplanning. Er worden geen extra investeringen gevraagd, maar investeringen verschuiven in enkele gevallen in uitvoeringsjaar of worden verhoogd door bijdragen van derden. Het gaat hier om de investeringen in: Intern onderhoud en vervangen luchtbehandeling in het zwembad; Buitenruimte van het Activum; Haltes openbaar vervoer gehandicapten; Oranjebuurt; Passantenhaven; Openbare pleintjes Hoofdstraat. Toevoegen aan 2015‐2018 We stellen voor een viertal investeringen op korte termijn uit te voeren. Dit naar aanleiding van nieuwe onontkoombare ontwikkelingen. Of we stellen de investering voor omdat we vinden dat vanuit onze taak als lokale overheid er een belangrijke taak ligt om op korte termijn de investering wel te realiseren. Het gaat om de volgende investeringen: Om een veilige fietsroute te garanderen en fietsen te kunnen parkeren bij het in gebruik nemen van het Activum (categorie 1) is een goede en veilige bereikbaarheid per fiets noodzakelijk. Door deze investering neemt de urgentie af voor de totale herinrichting van de Sportveldenweg. We stellen voor de investering van € 250.000 op te nemen in 2016. Hierbij geven we wel de opdracht om te onderzoeken of voor de aanleg van de fietsroute een provinciale subsidie is te verkrijgen. Op basis van een eerste verkenning wordt een subsidie van maximaal 40% mogelijk geacht. Het voldoen aan de regels en normeringen van de zwemwaterwet is wettelijk geregeld. De wet voorziet in een veilige en hygiënische inrichting van het zwembad. De investering van € 88.000 willen we opnemen in 2016. In de fietsroutes van de Griendtsveenweg met knooppunt Zuidwoldigerweg zijn een aantal aanpassingen essentieel. De kosten voor de meest noodzakelijke aanpassingen bedragen € 182.000. Aan provinciale subsidie is € 54.300 beschikbaar. Voorgesteld wordt deze investering nog in 2015 uit te voeren in verband met de beschikbare subsidie. Om invulling te geven aan de eerste fase van Hoogeveen Verlicht Bewust stellen we voor een investering van € 900.000 op te nemen in 2015. Hierdoor kan het al uitgewerkte plan voor `De Weide` gerealiseerd worden. De kapitaallasten van deze investeringen kunnen worden opgevangen door lagere exploitatielasten. Daarom verhogen we het investeringsplafond met deze investering. Door deze investeringen toe te voegen zijn alle onontkoombare investeringen (categorie 1) ingepland. Gemeente Hoogeveen
17
Voorjaarsnota 2016‐2019
Voorjaarsnota in kort bestek
Investeringen 2019 In deze voorjaarsnota wordt de jaarschijf 2019 toegevoegd aan de investeringsbegroting. Zoals hierboven beschreven is er in 2019 totaal voor € 6,7 miljoen ruimte om te investeren. Door de verschuivingen binnen de jaren 2015‐2018 en toevoeging van een drietal nieuwe investeringen is er vanuit de exploitatie (zie hierboven) nog € 6,4 miljoen beschikbaar. We stellen voor dit voor de volgende investeringen in te zetten: Investering IAB Bentinckspark: Sportveldenweg Verplaatsing Peddelaars Budget speelvoorzieningen Asfaltprogramma VRI Middenveldweg – Toldijk VRI Wolfsbos – Mr. Cramerweg Damwand industriehaven Zonnepanelen gemeentelijke Klipperdamwand Totaal
Cat.
Kosten
Opmerking
2 3 2 2 2 2 2 2 3 2
€ 2,1 miljoen € 950.000 € 150.000 € 90.000 € 800.000 € 150.000 € 480.0002 € 1,2 miljoen € 400.000 € 23.000 € 6.343.000
Investering maatschappelijke accommodaties Afronding campus onderwijs & sport Behouden huidige wielerbaan Bentinckspark Vervanging bestaande speelvoorzieningen Rehabilitatie bestaande asfaltwegen Vervangen VRI Vervangen VRI in rotonde. Fietsstroom Instortingsgevaar Duurzaamheidsdoelstelling, verbetering Instortingsgevaar
In het voorstel is zoveel mogelijk uitgegaan van de eerder genoemde prioriteiten. We geven daarmee invulling aan ontwikkelingen die passen bij onze doelstellingen. Voor het IAB gaan we vooralsnog uit van een investering van ruim € 2 miljoen om de hoogst geprioriteerde accommodaties te voorzien van vervangende huisvesting. Op basis van de herijking van het IAB en visievorming op onderwijshuisvesting bepalen we welke voorzieningen het eerst worden vervangen. Vooruitlopend op de uitkomst van dit traject vinden we het belangrijk om 1/3 van de investeringsruimte hiervoor te reserveren. We reserveren in 2019 ook € 0,4 miljoen om invulling te geven aan onze duurzaamheidsdoelstellingen. Naast een voordeel op de exploitatie willen we daarmee een stap zetten voor onze klimaatdoelstellingen. Door deze investering willen we de kans op bijdragen van derden ook vergroten en een voorbeeld zijn voor de samenleving om te investeren in duurzaamheid. Totaalbeeld investeringen Door deze investeringen toe te voegen en de mutaties te hebben doorgevoerd ziet het totaalbeeld er als volgt uit: Jaar Bedragen x € 1.000 2015 2016 2017 2018 2019 Totaal
Totaal 23.149 11.499 2.095 1.844 6.343 44.930
Exploitatie 14.008 9.929 2.095 1.844 6.343 34.219
Reserve structuurvisie 7.254 295 ‐ ‐ ‐ 7.549
Riolering/ bijdragen derden 1.888 1.275 ‐ ‐ ‐ 3.163
Voor een specificatie van de investeringen wordt verwezen naar bijlage B. 2
Mogelijk gemeentelijke investering te verlagen door subsidie van 40% (€ 180k) door provincie. Niet duidelijk is of de betreffende subsidieregeling in 2019 nog bestaat. Gemeente Hoogeveen
18
Voorjaarsnota 2016‐2019
Voorjaarsnota in kort bestek
Bedrijfsvoering De investeringen met betrekking tot de bedrijfsvoering behoren tot de investeringsbegroting van de Samenwerkingsorganisatie. Resumerend In het kort bestek hebben wij u meegenomen in het beleid waaraan we de komende tijd willen gaan werken en vanuit welk financieel perspectief we dat gaan doen. We liggen op koers met de uitvoering van wat we ons voorgenomen hadden en willen een nadere focus aanbrengen. Financieel gezien geeft deze voorjaarsnota voldoende perspectief op een sluitende programmabegroting, maar vinden we het wel verstandig om na te blijven denken over onze risico’s en kaders. Wij vragen aan u of u in uw bijdrage bij de behandeling van deze Voorjaarsnota een reactie wilt geven op of u: ‐ onze mening deelt dat bij iedere gemeentelijke overheidsinterventie wij ons de vragen hebben te stellen: Waarom doen we het, oftewel welk maatschappelijk doel wordt beoogd te bereiken? Waarom doen wij het, oftewel betreft het wel een activiteit voor de overheid/collectieve sector of kan van anderen iets verwacht worden en moeten we die dan ook niet daartoe actief uitnodigen? Waarom doen we het zo, oftewel is de werkwijze ook effectief en efficiënt m.b.t. het bereiken van het beoogde maatschappelijke effect? ‐ het er mee eens bent dat het verstandig is om nu vanuit de financieel‐technische invalshoek alvast diverse scenario’s te verkennen rondom Riegmeer; ‐ ons financieel perspectief deelt. Wij vragen u in te stemmen met: ‐ De beleidsinhoudelijke koers zoals verwoord in de programma’s ‐ De investeringsbegroting 2015‐2019 en de reservelijst ‐ Onze voorstellen met betrekking tot de financiële kaders en de rekenrente
Gemeente Hoogeveen
19
Programma’s
Gemeente Hoogeveen
20
Sociale pijler Blijven meedoen en talentontwikkeling Zorg op maat
Gemeente Hoogeveen
21
Voorjaarsnota 2016‐2019
Blijven meedoen en talentontwikkeling
Blijven meedoen en talentontwikkeling
Dit programma omvat maatschappelijke participatie en financiële zelfredzaamheid, talentontwikkeling, jeugdhulp en veiligheid & jeugd. Programmahouder Gert Vos Wat speelt er in Hoogeveen
Algemene doelstelling Het programma Blijven Meedoen en Talentontwikkeling zet in op maatschappelijke participatie, financiële zelfredzaamheid en talentontwikkeling van alle inwoners. Jeugd is voor ons een belangrijke doelgroep. Daarmee staat het programma voor investeren in leefbaarheid en dynamiek van de hele Hoogeveense samenleving. Blijven Meedoen en Talentontwikkeling heeft veel raakvlakken met andere programma's. Het gaat dan vooral om mensen laten meedoen in de maatschappij, ook als ze geen (betaald) werk hebben en om de zorg voor voldoende gekwalificeerd personeel voor de arbeidsmarkt. Trends en Ontwikkelingen Transformatie Met de decentralisaties heeft de gemeente te maken gekregen met nieuwe doelgroepen. Ook voor deze nieuwe doelgroepen geldt de verantwoordelijkheid een passend aanbod te doen. In de jeugdhulp gaat het dan om zwaardere vormen van hulpverlening, bij de Participatiewet gaat het om jonggehandicapten met arbeidsvermogen die voortaan ook tot de gemeentelijke doelgroep horen. Deze nieuwe doelgroepen hebben baat bij een integrale ondersteuning. Meestal is namelijk sprake van multiproblematiek. Schuldhulpverlening Op basis van de realisaties in de afgelopen jaren is het budget voor schuldhulpverlening verhoogd. Er is vooralsnog geen zicht op dat de kosten voor curatieve schuldhulpverlening minder gaan worden. Daarnaast is er, via de bijzondere bijstand, in 2014 € 200.000 verstrekt voor kosten van beschermingsbewind. Doordat de wetgeving op dit punt aanzienlijk is versoepeld houden we er rekening mee dat deze verstrekkingen nog verder toenemen. De genoemde versoepeling in de wet houdt in dat men nu ook vanwege verkwistend gedrag beschermingsbewind kan aanvragen. In de regel kent de rechtbank dergelijke aanvragen toe. Beschermingsbewind is een zaak van meerdere jaren. Dat impliceert dat de toenemende instroom de eerste jaren niet zal worden geneutraliseerd door een toenemende uitstroom.
22
Gemeente Hoogeveen
Voorjaarsnota 2016‐2019
Blijven meedoen en talentontwikkeling
Onze inzet zal zijn om landelijke aandacht op deze open eind regeling te vestigen en er voor te zorgen dat dit wordt aangepast. In het Beleidsplan Schuldhulpverlening (2013) is opgenomen dat er ingezet gaat worden op preventie. Tot nu toe is dat nog niet van de grond gekomen. Het voor schuldhulpverlening begrote bedrag gaat helemaal op aan curatieve schuldhulpverlening. Inmiddels wordt er gewerkt aan een preventieaanpak. Daarbij gaat ook veel aandacht uit gaat naar de vrijwilligersorganisaties om tot een goede afstemming te komen. Daarnaast kijken we goed naar werkwijzen die in andere gemeenten succesvol blijken te zijn. Wat gaan we doen in 2016 en daarna? De mensen die vanaf 18 maanden of langer in een traject van budgetbeheer zitten worden allemaal beoordeeld op de noodzaak van voortzetting van dat traject. Daarbij zijn drie uitkomsten mogelijk, te weten volledig stoppen met het traject, het traject in verlichte vorm voortzetten onder begeleiding van vrijwilligers of het traject onverminderd voortzetten (tot de maximale termijn van 3 jaar). Mensen voor wie de eerste of tweede uitkomst wordt vastgesteld maar die desondanks professionele ondersteuning wensen zullen daarvan zelf de kosten dragen. Armoedebeleid De ontwikkeling van het armoedebeleid die nu plaatsvindt, gaat in 2016 verder. We zetten in op een beweging van armoedebeleid gericht op inkomensondersteunende maatregelen naar een beleid dat mensen in staat stelt mee te doen. We willen dat de inwoners van Hoogeveen meedoen en participeren in de maatschappij. Inwoners, ook met een laag inkomen, zullen meer dan voorheen hun regie, talenten en verantwoordelijkheden zelf gaan inzetten. Dat betekent een kanteling van het armoedebeleid waarbij het accent ligt op het prikkelen van inwoners om mee te doen aan maatschappelijke activiteiten en om de zelfredzaamheid te vergroten. Armoedebeleid heeft minder het karakter van inkomensaanvulling en draagt feitelijk bij aan maatschappelijke deelname. Kinderen krijgen in het toekomstige armoedebeleid een prominente plaats, waarbij hulp direct ten goede komt aan het kind. In 2015 hebben we een aanzet gegeven tot een herijking van het huidige beleid naar een toekomstbestendig armoedebeleid. Voorschoolse periode De komende tijd zal er veel veranderen rond het peuterspeelzaalwerk. Voor werkende ouders wil het rijk één financieringssysteem voor kinderopvang en peuterspeelzalen. De nieuwe regels gaan op 1 januari 2017 in. Dat betekent een herziening van het huidige systeem. De komende tijd zal duidelijk moeten worden hoe we daar in Hoogeveen mee omgaan. Ons voornaamste doel is de bestaande kennis en ervaring over het aanbod in de voorschoolse periode niet te laten verdwijnen. Daarnaast willen we stimuleren dat de doorgaande lijn richting onderwijs zo optimaal mogelijk vorm gegeven kan worden. Sluitende aanpak / entree onderwijs De invoering van het entreeonderwijs binnen het MBO in combinatie met passend onderwijs en de invoering van de Participatiewet heeft nieuwe afstemmingsvraagstukken opgeleverd tussen het onderwijs en de gemeente. Samen met het onderwijs hebben we in 2015 stappen gezet om de sluitende aanpak te bestendigen. We verwachten dat er op dit vlak de komende tijd blijvende aandacht en zorg nodig is om te voorkomen dat jongeren tussen wal en schip raken. Samen met het Alfa college zijn we aan het kijken hoe we opnieuw een sluitende aanpak kunnen creëren. Bibliotheek Er zal de komende tijd veel veranderen rondom bibliotheken en de functies die een bibliotheek heeft. De bibliotheek zal in haar functies en dienstverlening moeten aansluiten bij de veranderende manieren waarop mensen zich toegang tot lezen en informatie verschaffen. Gemeente Hoogeveen
23
Voorjaarsnota 2016‐2019
Blijven meedoen en talentontwikkeling
De komende tijd gaan we kijken hoe de bibliotheek inwoners kan stimuleren, ondersteunen, faciliteren en toerusten om mee te kunnen doen en bij te dragen aan de moderne kennissamenleving en zo een maatschappelijke meerwaarde te kunnen blijven leveren. Speerpunten Transformatie jeugdhulp De transformatie jeugdhulp moet zich op verschillende onderdelen gaan afspelen. De eerste is de verschuiving van zwaardere naar lichtere zorg of zelfs het voorkomen van zorg door goede preventie. Het versterken van het voorveld en het bevorderen van een goed en positief opvoedklimaat is hierbij essentieel. Daarnaast is het ook van belang dat aanbieders van jeugdhulp een transformatie gaan doormaken. Dat is nodig om de jeugdzorg betaalbaar te houden en de zorg effectiever en efficiënter vorm te geven. Het belang van het kind moet daarbij voorop staan. En ook wordt een groter beroep gedaan op de zelfredzaamheid van het gezin en het sociale netwerk. De eigen kracht van een gezin is het uitgangspunt, partijen moeten hun hulpverlening vooral richten op het versterken van deze eigen kracht. Kindvriendelijk Hoogeveen In Hoogeveen willen we aan de slag met een innovatieve, integrale aanpak rondom ‘Gezond opgroeien’. Gezond opgroeien, slaat dan op fysiek gezond, sociaal gezond en financieel gezond zijn. Doel is om deze problematiek, die vaak van generatie op generatie wordt doorgegeven, op te lossen en een betere toekomst voor onze kinderen te realiseren. Centraal in de ambitie staan het vergroten van kansen van kinderen, verbeteren van het opleidingsniveau, optimale aansluiting onderwijs‐ arbeidsmarkt en inzet voor groepen die ‘aan de kant staan’. De insteek is om een goede doorgaande ontwikkelingslijn voor kinderen van 0 tot 18 vorm te geven. Door de leefwerelden ‘thuis’, ‘school’ en ‘wijk’ van kinderen met elkaar te verbinden wordt bereikt dat kinderen beter gaan presteren, gezonder en veiliger opgroeien en meer kansen krijgen om hun talenten te gaan ontwikkelen. In ‘de Hoogeveense Kindzones’ willen we inzetten op het verbeteren van de kwaliteit van alle facetten van een goede ontwikkeling van een kind: school, huisarts, vrije tijd, cultuur, sport. Dit kunnen we niet alleen, het vraagt een gezamenlijke inzet van alle maatschappelijke partners. En het vraagt bovenal betrokkenheid en inzet van ouders. We weten dat de betrokkenheid van ouders bij de opvoeding en het opleidings‐ en werkniveau van ouders belangrijke voorspellers zijn van een succesvolle toekomst van kinderen. Dat begint al voordat een kind geboren wordt, onze aanpak begint dan ook al bij min elf maanden (centering pregnancy) en gaat door tot kinderen opgegroeid zijn tot zelfstandige inwoners die volwaardig kunnen participeren in de samenleving. Elementen van de aanpak zijn onder andere het intensiveren van lestijd, verbeteren leefstijl, ontwikkelen ouder‐kindarrangementen, versterken (gezondheids)zorgstructuur , verhogen van kwaliteit van het aanbod, tegengaan van armoede en het bestrijden van laaggeletterdheid. Samenwerking met vrijwilligers‐ en maatschappelijke organisaties Samenwerking is rondom de vraagstukken in het sociale domein van groot belang. Er zijn diverse maatschappelijke, kerkelijke en vrijwilligersorganisaties actief in Hoogeveen. Daarnaast zijn er ook veel actieve inwoners die niet georganiseerd zijn in een verband of vereniging. Deze organisaties zorgen voor een waardevolle invulling op de gemeentelijke aanpak op diverse terreinen. Het college vindt samenwerking tussen deze organisaties belangrijk en wil zo nodig zorgen voor een verbindende rol.
24
Gemeente Hoogeveen
Voorjaarsnota 2016‐2019
Blijven meedoen en talentontwikkeling
Veenkoloniën Met 'Kans voor de Veenkoloniën' krijgt het veenkoloniaal gebied de mogelijkheid om de komende jaren het verschil te maken als het gaat om gezondheid en een goede ontwikkeling. Het ministerie van VWS heeft hiervoor een aanzienlijk bedrag ter beschikking gesteld. Het programma staat voor een positieve aanpak die verbindingen legt tussen verschillende domeinen en sectoren die van invloed zijn op sociaal economische gezondheidsverschillen. Samen met inwoners en organisaties wordt gezocht naar oplossingen en gebruik gemaakt van de kracht van de regio. Hiermee leveren we een bijdrage aan de leefbaarheid en kwalitatief goede, toegankelijke en betaalbare zorg en kansen voor inwoners om gezond en veilig op te groeien. Hoogeveen is een van de deelnemende gemeenten. Voor ons zal de focus liggen op kinderen en jongeren. De verdere doorontwikkeling van de pilot 'centering pregnancy' is een van de onderwerpen die we meenemen in de aanpak. Laaggeletterdheid Laaggeletterde volwassenen hebben relatief lage inkomens, zijn vaker werkloos, hebben meer gezondheidsproblemen en participeren minder in de maatschappij. Maar laaggeletterdheid is niet alleen een probleem van volwassenen: vaak begint het al op jonge leeftijd. Zo hebben kinderen uit taalarme gezinnen een taalachterstand van gemiddeld twee jaar als ze aan de basisschool beginnen. Gedurende hun schoolloopbaan lopen ze die vaak niet meer in. Het is dus essentieel om laaggeletterdheid te voorkomen en te bestrijden. Hoogeveen is lid van het bondgenootschap voor een geletterd Drenthe. Daarin bundelen Drentse gemeenten, bibliotheken, welzijn‐ en zorginstellingen, vrijwilligers, bedrijven, werkvoorzieningen en onderwijsinstellingen hun krachten. Dit willen we aanvullen met een lokaal bondgenootschap, om laaggeletterdheid op allerlei manieren tegen te gaan. Het opzetten van een taalpunt, waar mensen die hun taalvaardigheid willen vergroten worden toegeleid naar een passend aanbod, is een van de uitwerkingen van dat lokale bondgenootschap. Handhaving sociale domein Veel meer dan de WMO en de jeugdzorg is de Participatiewet een wet met verplichtingen voor de klanten. De rijksoverheid houdt scherp toezicht op de wijze waarop we de wet uitvoeren en het sanctiebeleid toepassen. Handhaving van de rechtmatigheid van verstrekte uitkeringen is ook vanuit het oogpunt van legitimatie een belangrijk item. We gaan door met onze stevige inzet op handhaving van de rechtmatige verstrekking van uitkeringen. Randvoorwaarden Voor veel onderwerpen binnen het programma is de gemeente de regisseur of regievoerder, maar niet degene die alles kan bepalen. Voor het realiseren van doelstellingen kan de gemeente het niet alleen en zijn we afhankelijk van de samenwerking met andere partijen, organisaties en inwoners. Uitgangspunt voor de samenwerking is dat de uitdagingen in het programma groot zijn, en we daarbij als gemeente hoge ondersteuning willen bieden om daadwerkelijk een verschil te kunnen maken. Risico's Decentralisaties Gemeenten staan voor de opgave anders te denken en anders te doen en dat met veel minder geld. Er worden keuzes gemaakt die impact voor de samenleving hebben: voor individuele inwoners, voor collectieve voorzieningen, voor werknemers van (zorg‐)instellingen, politiek en financieel. Daarbij is een spanningsveld te zien: kwetsbare mensen mogen niet tussen wal en schip raken, maar de betaalbaarheid van voorzieningen door gemeenten is ook een belangrijke voorwaarde.
Gemeente Hoogeveen
25
Voorjaarsnota 2016‐2019
Blijven meedoen en talentontwikkeling
Lopende projecten Kindvriendelijk Hoogeveen Een innovatieve, integrale aanpak om de kansen voor kinderen in Hoogeveen te vergroten en te zorgen dat zij fysiek gezond, sociaal gezond en financieel gezond op groeien. 'Kans voor de Veenkoloniën Een regionaal project om de sociale en fysieke gezondheid van inwoners blijvend te vergroten.
Doelen en beleidsontwikkelingen in de komende vier jaar Doelstelling 1: Het vergroten van kansen voor kinderen in Hoogeveen, zodat zij goed voorbereid zijn op de toekomst Wat willen we bereiken Wat gaan we ervoor doen in 2016 Het gemiddeld opleidingsniveau van jongeren in In overleg met het onderwijs en andere partners Hoogeveen is gelijk aan of hoger dan het doorontwikkelen van het concept 'Kindvriendelijk gemiddelde Drentse niveau Hoogeveen' Stimuleren verregaande samenwerking tussen de voorschoolse periode en het onderwijs Stevige inzet op Voor‐ en Vroegschoolse Educatie: bevorderen deelname en doorgaande lijn Aanbieden van ouderprogramma's gericht op het versterken van netwerken om een stimulerende thuisomgeving te bereiken Optimale aansluiting tussen onderwijs en de Binnen het actieplan Hoogeveen werkt aan werk is de arbeidsmarkt: het percentage jongeren tussen de aansluiting onderwijs arbeid één van de speerpunten. 18 en 23 jaar dat uitvalt op school is in schooljaar De concrete actielijnen moeten bijdragen aan een 2017‐2018 kleiner of gelijk aan 5% betere aansluiting. De precieze inhoud wordt nog uitgewerkt Leveren van maatwerk in de begeleiding van jongeren door leerplicht/RMC Op initiatief van het onderwijs ondersteuning bieden aan jongeren en school ter voorkoming van voortijdig schoolverlaten Bieden van maatwerkoplossingen bij (woon) begeleiding voor jongeren die dit nodig hebben om uitval op school of baan te voorkomen en waarin niet op een andere manier kan worden voorzien
Doelstelling 2: Kinderen en jongeren groeien gezond en veilig op in Hoogeveen Wat willen we bereiken Wat gaan we ervoor doen in 2016 Minder specialistische zorg, die eerder en Vormgeven aan de transformatie, onder andere door effectiever kan worden ingezet: het aantal het transformeren van het aanbod van de jeugdigen per domein en de verleende zorgpartijen zorgzwaarte naar beneden brengen Meer preventieve inzet, waarbij we uitgaan van eigen kracht van jeugdigen, ouders en hun sociale omgeving Doorontwikkelen van de indicatie tot niet vrij toegankelijke voorzieningen, in samenhang met de andere decentralisaties Het aantal jongeren met een gezonde leefstijl is op Voorlichting over bewegen en alcohol en drugs, of boven het landelijk gemiddelde in 2018 waarbij ook ouders betrokken worden Deelname aan project Kans voor de Veenkoloniën
26
Gemeente Hoogeveen
Voorjaarsnota 2016‐2019
Blijven meedoen en talentontwikkeling
Doelstelling 3: Jongeren in Hoogeveen nemen zelfstandig deel aan de maatschappij en dragen bij aan de samenleving Wat willen we bereiken Wat gaan we ervoor doen in 2016 Minder overlast van jongeren en tegelijkertijd Verkennen mogelijkheden voor een verlengde lestijd bevorderen van talentontwikkeling van jongeren voor kinderen en jongeren Zorgen voor voldoende ruimte voor jongeren in openbare gebouwen en de openbare ruimte Uitvoeren van het in 2015 geformuleerde beleid over jeugd‐ en jongerenwerk
Doelstelling 4: Inwoners van de gemeente Hoogeveen in staat stellen naar vermogen te participeren aan de samenleving en daarbij hun eigen verantwoordelijkheid te nemen Wat willen we bereiken Wat gaan we ervoor doen in 2016 Verlaging van de werkloosheid tot maximaal 2,5% Doorontwikkelen (lokaal) bondgenootschap boven het landelijk gemiddelde in 2018, waardoor bevorderen geletterdheid meer mensen participeren in de samenleving en Opzetten taalpunt om laaggeletterden naar een meer mensen zelfredzaam zijn passend aanbod te leiden. Uitvoering actieplan Hoogeveen werkt aan werk Ondanks toenemende schuldenproblematiek (ook Uitvoeren en doorontwikkelen pilot landelijk) is in 2018 het aantal inwoners dat Inzet op financiële bewustwording van kinderen en schuldhulpverlening krijgt, niet hoger dan het jongeren op scholen aantal in 2014 De in 2015 gerealiseerde samenwerking met vrijwilligersorganisaties wordt verder uitgebouwd. Waar mogelijk worden mensen die in een schuldhulpverleningstraject zitten overgedragen van de professionele hulpverlening naar de vrijwilligersorganisatie. Het in 2015 ontwikkelde preventieplan wordt volledig uitgevoerd. Het aantal kinderen dat in armoede opgroeit, is op Bevorderen deelname aan sport, cultuur en sociale of onder het Drents gemiddelde in 2018 activiteiten op school door de inzet van het kindpakket. Doorontwikkeling van kindpakket als onderdeel van Kindvriendelijk Hoogeveen en een toekomstbestendig armoedebeleid.
Beleidsdocumenten
Decentralisatie Jeugdhulp. Beleidsplan 2014‐2016 (2014) Regionaal Transitie Arrangement (2013) De Drentse pilot jeugd: ‐ Uitvoeringsplan boven regionaal (2013) ‐ Uitvoeringsplan Zuid West Drenthe (2013) ‐ Voortgangsrapportage (2013) Inbedding taken en functie Bureau Jeugdzorg in toekomstig stelsel zorg voor jeugd (2013) Op weg naar één toegang jeugd (2013) Intentieverklaring AMHK (2013) Positief opgroeien Drenthe (2013) Visie 'Als jeugd en toekomst tellen' en transformatieplan (2012) Factsheets Zuidwest Drenthe en spoorboekje (2012) Visiedocument Integraal jeugdbeleid (2011) Beleidsnotitie Recht op Leren (2010)
Gemeente Hoogeveen
27
Voorjaarsnota 2016‐2019
Blijven meedoen en talentontwikkeling
Zorgcoördinatie Stand van Zaken november 2012 Beleidsnota Maatschappelijke Participatie (2013) Verordening en beleidsregels jeugdhulp (2014) Samenwerkingsprotocol raad voor de kinderbescherming (2014) Uitvoeringskader Toegang (2014) Calamiteitenprotocol (2014) (Boven)regionaal transformatieplan (2014) Beleidsplan Schuldhulpverlening (2013) Beleidsnota Maatschappelijke participatie (2013) Decentralisatie Participatie. Beleidsplan re‐integratie en participatie 2015 ‐ 2018 (2014) Beleidsplan Hoogwaardig Handhaven (2012)
Exploitatie Mutaties ten opzichte van de Programmabegroting 2015‐2018 Product bedragen x € 1.000 + = nadeel en ‐ = voordeel Lasten Jeugdgezondheidszorg Vervoer Jeugd GGZ Jeugdhulp Woonbegeleiding voor jongeren Totaal lasten Baten Inkomensvoorziening Totaal baten Saldo
2016
2017
2018
2019
‐ 66 pm
‐66 pm ‐150
‐66 pm ‐150
‐66 pm ‐150
50 ‐16
‐216
‐216
‐216
1.570 1.570
1.523 1.523
1.487 1.487
1.290 1.290
1.554
1.307
1.271
1.074
Jeugdgezondheidszorg (GGD) Het budget voor de jeugdgezondheidszorg (JGZ) is te hoog en dat voor de algemene gezondheidszorg (AGZ )te laag. Dit wordt nu recht getrokken door budget over te hevelen van JGZ naar AGZ (budgettair neutrale overheveling). Daarnaast was het budget voor de JGZ te hoog. Totaal gaat het om een bedrag van € 66.000. Op grond van de nieuwe Wet publieke gezondheid is het basistakenpakket JGZ aangepast. Aandachtspunt hierbinnen is het maatwerkdeel. Het onderscheid tussen uniform‐ en maatwerk komt te vervallen. Deels gaan de maatwerkactiviteiten onderdeel uitmaken van de basistaken JGZ en deels vallen deze onder de nieuwe Jeugdwet. Ook de scheiding tussen 0 tot 4 jaar en 4 tot 19 jaar is komen te vervallen. Vervoer Jeugd GGZ In de contracten met de jeugdzorgaanbieders is geen rekening gehouden met het vervoer Jeugd GGZ. Hierover komt meer duidelijkheid bij de meicirculaire. In de meicirculaire 2015 worden de financiële middelen voor het vervoer naar verwachting toebedeeld aan gemeenten. De hoogte van deze middelen zijn nu nog niet bekend. We gaan er nu vanuit dat dit budgettair neutraal is.
28
Gemeente Hoogeveen
Voorjaarsnota 2016‐2019
Blijven meedoen en talentontwikkeling
Jeugdhulp Het budget voor jeugdhulp hebben we vanaf 2017 met € 150.000 (1%) naar beneden bijgesteld. Woonbegeleiding voor jongeren In 2015 is ervaring op gedaan met de pilot jongerenhuisvesting. In het project wordt een stabiele woonsituatie met begeleiding geboden. Dit om jongeren in staat te stellen hun leven op orde te krijgen op alle leefgebieden, zodat ze zelfstandig en op eigen kracht kunnen gaan deelnemen aan de samenleving (onderwijs of arbeid). Omdat het hier gaat om een doelgroep die anders tussen wal en schip raakt, willen we het project continueren. De opgave voor de komende jaren is om meer jongeren te laten profiteren van de begeleiding en dus een groter bereik te realiseren met dezelfde middelen. Voor 2016 is daarvoor € 50.000 opgenomen. Na evaluatie zal worden gekeken of een structurele bijdrage nodig is. Inkomensvoorziening Per saldo pakken de bijstandslasten ten opzichte van de huidige meerjarenbegroting € 1,5 miljoen hoger uit. De wordt vooral veroorzaakt door een lagere rijksbijdrage. Risico's Talentontwikkeling 2015 is het laatste jaar dat er nog rijksvergoeding voor onderwijsachterstandenbeleid beschikbaar gesteld wordt. Het lijkt niet aannemelijk dat die in 2016 stopgezet zal worden. Meer duidelijkheid zal met de meicirculaire komen. We gaan vooralsnog uit van continuering. Minimabeleid Nieuwe wet‐ en uitvoeringsregels maken dat de inzet minimabeleid wijzigt. Van categoriaal wordt gegaan naar meer individuele noodzaak. We verwachten deze omslag met de huidige middelen te kunnen maken. Een extra risico hierbij is dat door versoepeling van de wetgeving meer mensen een beroep zullen gaan doen op de bijzondere bijstand voor de kosten van beschermingsbewind. Schuldhulpverlening Bij de programmabegroting is het budget voor 2015 en 2016 verhoogd met € 270.000 en voor 2017 met € 135.000. Door extra inzet op preventie is hiertegenover een afname (€ 50.000) vanaf 2016 ingeboekt. Er is vooralsnog geen zicht op dat de kosten voor curatieve schuldhulpverlening minder gaan worden. Jeugdhulp Het rijksbudget voor jeugdhulp is nog gebaseerd op een historische verdeling. Het rijk wil overstappen naar een objectief verdeelmodel. Met de meicirculaire zal duidelijk worden wanneer dit objectieve verdeelmodel zal worden ingevoerd en op welke wijze. Het objectieve verdeelmodel kan consequenties hebben voor de hoogte van het rijksbudget.
Investeringen Er zijn geen investeringen opgenomen in het programma Blijven meedoen en talentontwikkeling.
Gemeente Hoogeveen
29
Voorjaarsnota 2016‐2019
Zorg op maat
Zorg op maat
Het programma gaat over de lokale invulling en uitvoering van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning en de Wet Publieke Gezondheid. Programmahouder Erik Giethoorn Wat speelt er in Hoogeveen
Algemene doelstelling Het programma Zorg op Maat wil inwoners stimuleren om zo lang mogelijk in de eigen leefomgeving te blijven wonen. We vinden het belangrijk dat mensen zo zelfstandig mogelijk zijn en dat ze ook blijven meedoen aan de samenleving. Dat vraagt inzet van de mensen zelf en dat vraagt ook iets van de samenleving. Buren, wijkbewoners, bedrijven, verenigingen en maatschappelijke instellingen kunnen allemaal eraan bijdragen dat kwetsbare mensen langer plezierig in hun vertrouwde omgeving kunnen wonen en kunnen meedoen aan de samenleving. Wij willen de samenleving hierop aanspreken en de samenleving ondersteunen bij het vormgeven van de samenredzaamheid. Natuurlijk blijven er kwetsbare inwoners die het op eigen kracht en met hulp van hun sociale omgeving niet redden. Voor deze inwoners willen we een degelijk sociaal vangnet realiseren dat ondersteuning geeft op maat en zo dichtbij mogelijk. Trends en ontwikkelingen De decentralisatie van taken van het Rijk naar de Wmo ging gepaard met forse bezuinigingen. Daarnaast zal vanaf 2016 het rijksbudget voor de nieuwe Wmo‐taken steeds meer worden verdeeld over de gemeenten op basis van objectieve maatstaven en steeds minder op basis van de historische uitgaven. Die overgang van historisch naar objectief verdeelmodel zal geleidelijk gaan. Zowel het tijdpad als de exacte verdeelsleutel is nog niet bekend. Het concept‐verdeelmodel pakt nadelig uit voor Hoogeveen. Tegelijkertijd worden we geconfronteerd met bezuinigingen en beleidswijzigingen op het gebied van de Zorgverzekeringswet en de Wet langdurige zorg (Wlz). Deze leiden ertoe dat GGZ Drenthe fors gaat bezuinigen. De GGZ‐hulp gaat, waar het kan, korter duren en wordt zoveel mogelijk geboden aan huis of dichtbij huis. Hierdoor zal het beroep op gemeentelijke diensten toenemen. Het maatschappelijk werk merkt dat nu al, net als het Maatjesproject van de SWW. Verder is het te merken op het vlak van openbare orde en veiligheid; ook hier wordt het vanuit deze hoek drukker. Door economische crisis blijft de vraag om ondersteuning groot. De recessie is er ook debet aan dat meer inwoners met een hogere sociaal‐economische status bij de SWW aankloppen met financiële problemen.
30
Gemeente Hoogeveen
Voorjaarsnota 2016‐2019
Zorg op maat
Voorkomen is beter dan genezen. Vandaar dat er zowel landelijk als provinciaal en lokaal steeds meer aandacht is voor preventie. Wij hebben een zorgoverleg in het leven geroepen met de zorgverzekeraar, huisartsen, instellingen en cliëntenorganisaties in de nulde, eerste en tweede; dus van welzijn tot en met ziekenhuiszorg. Alle partijen willen meer nadruk leggen op preventie en zien daarvoor kansen in samenwerking tussen de nulde, eerste en tweede lijn. Speerpunten Thuishulp We streven naar een degelijk sociaal vangnet dichtbij en op maat voor kwetsbare inwoners die het op eigen kracht en met hulp van hun sociale omgeving niet redden. Zo blijven we ondersteuning bij huishoudelijke werkzaamheden bieden, maar alleen aan mensen die het echt nodig hebben voor huishoudelijk werk dat echt gedaan moet worden. Mensen die hierdoor minder uren thuishulp krijgen, bieden we in 2015 en 2016 de mogelijkheid om tegen gereduceerd tarief die uren zelf in te kopen bij de zorgaanbieder. Met deze huishoudelijke hulp toelage proberen we ook om arbeidsplaatsen in de huishoudelijke dienstverlening langer te behouden. Transformatie Om een degelijk sociaal vangnet in stand te houden ondanks de bezuiniging en de ongunstige herverdeling van de rijksmiddelen, is een transformatie van de ondersteuning noodzakelijk. In onze visie op het sociale domein, onze zorgvisie en ons Wmo‐beleidsplan staat in welke richting de transformatie moet plaatsvinden. We zullen die richting verder concretiseren in een Wmo‐ transformatieagenda die we in 2015 opstellen. Het ondersteuningsaanbod kan via meerdere sporen efficiënter worden ingericht. Wij kiezen voor: 1. meer preventie door het stimuleren van een gezonde leefstijl en het bevorderen van het sociale netwerk van kwetsbare inwoners 2. ondersteunen en waarderen van mantelzorg 3. stimuleren en ondersteunen van noaberhulp en vrijwilligerswerk 4. maatwerkvoorzieningen indien mogelijk vervangen door algemene voorzieningen 5. individuele ondersteuning meer laten aansluiten bij de specifieke behoefte van de kwetsbare inwoners 6. stimuleren van slimme combinaties van ruimten, diensten en voorzieningen van (zorg)instellingen. Informele zorg In 2015 komen we met nieuw beleid voor informele zorg: mantelzorgondersteuning en vrijwillige thuishulp. In het Wmo‐beleidsplan hebben we de extra rijksbijdrage voor de waardering van mantelzorgers hiervoor gereserveerd. Proefprojecten op maat De verschillende sporen voor het vergroten van de efficiency werken het best in onderlinge samenhang. Hierbij moet worden aangesloten bij de lokale omstandigheden. Die omstandigheden verschillen soms per wijk en dorp. Daarbij gaat het niet alleen om de aard van de bevolking maar ook om de eigen kracht en het eigen initiatief van de gemeenschap en om de aanwezige infrastructuur op het gebied van welzijn en zorg. Belangrijk is ook de bereidheid van partijen om samen te werken en nieuwe wegen te bewandelen. Deze lokale verschillen vragen om lokaal maatwerk. We willen dan ook geen blauwdrukken voor de hele gemeente ontwerpen. We willen werken met proefprojecten waarin de genoemde sporen samenkomen, toegesneden op de situatie in de stad, een wijk of dorp. Dat vraagt veelal om extra investeringen in de opstartfase. Daarom zullen we binnen het Wmo‐ budget middelen vrijmaken voor innovatie. Met die middelen worden pilots gefinancierd die richting geven aan de transformatieopgave. Gemeente Hoogeveen
31
Voorjaarsnota 2016‐2019
Zorg op maat
Gedacht kan worden aan preventieve projecten waarin samenwerking tussen de nulde, eerste en tweede lijn centraal staat of het inrichten van algemene voorzieningen die het beroep op maatwerkvoorzieningen kunnen verkleinen. Bij preventieve projecten, waarin samenwerking tussen de nulde, eerste en tweede lijn centraal staat, kan het gaan om uitbreiding, verbreding of verdieping van het project ‘Gezond Ouder Worden in De Weide’ en om projecten zoals de dorpscoöperatie Hollandscheveld (zie Krachtige Wijken en Dorpen). Hervorming van het welzijnswerk We vinden de inzet van de SWW in de Wmo‐pilot een goed voorbeeld van de gewenste hervorming van ons welzijnswerk. We willen het welzijnswerk meer richten op de ondersteuning van kwetsbare inwoners en daarbinnen op preventie en maatwerk. Het streven is om eerstelijnsprofessionals in de wijk breed te laten kijken naar de behoeften van kwetsbare inwoners en naar de mogelijkheden tot ondersteuning: voorbij de eigen discipline en organisatie. Dat geldt natuurlijk ook voor onze eigen Wmo‐consulenten. We willen experimenteren met nieuwe vormen van laagdrempelige dagbesteding en welzijnsactiviteiten voor (specifieke groepen) kwetsbare inwoners. Dit moet leiden tot ontlasting van de mantelzorgers, vergroting van het sociale netwerk en uiteindelijk tot minder zorgconsumptie. Zorg Bij cliëntenorganisaties, huisartsen, zorgaanbieders en welzijnswerk is groot draagvlak om samen te werken aan preventie en zorg op maat. Dat biedt kansen om de vraag naar ondersteuning en zorg te verminderen. We willen hier dan ook de komende jaren mee experimenteren. We zullen hiertoe ook de samenwerking met de zorgverzekeraar intensiveren. Tot slot willen we (zorg)instellingen stimuleren om meer gebruik te maken van elkaars gebouwen, diensten en voorzieningen. Randvoorwaarden Belangrijke randvoorwaarden voor de transformatie zijn de bereidheid tot verandering en verder kijken dan het eigen belang. Dat vraagt iets van onszelf en ook van onze partners. Het vraagt ook om ruimte om samen nieuwe werkwijzen te ontwikkelen. We moeten met elkaar lerend op weg gaan. Ook moeten we ons hierbij realiseren dat transformatie en cultuurverandering tijd kost.
Doelen en beleidsontwikkelingen in de komende vier jaar Doelstelling 1: Inwoners kunnen zo lang mogelijk in de eigen leefomgeving blijven wonen, eigen regie blijven voeren en optimaal participeren Wat willen we bereiken Wat gaan we ervoor doen in 2016 Kwetsbare inwoners eerder signaleren en op maat Proefproject 'Gezond Ouder Worden in De Weide' ondersteunen. integreren in het reguliere werk. Experimenteren met laagdrempelige dagbesteding Vergroten van het sociale netwerk van kwetsbare en welzijnsactiviteiten voor kwetsbare inwoners. inwoners. Maatwerkvoorzieningen indien mogelijk vervangen door algemene voorzieningen. Kwetsbare inwoners zoveel mogelijk gebruik laten Het stroomlijnen van het versnipperde aanbod aan maken van algemene voorzieningen. cliëntondersteuning. Behoud mobiliteit van kwetsbare inwoners. Realiseren van een passend en kostenefficiënt vervoerssysteem voor mensen met een beperking Preventie, snelle signalering en integrale aanpak Uitvoering geven aan de regiovisie Veilig Thuis van huiselijk geweld. Drenthe.
32
Gemeente Hoogeveen
Voorjaarsnota 2016‐2019
Zorg op maat
Doelstelling 2: Versterking van de samenredzaamheid Wat willen we bereiken Behoud van de mantelzorg t.o.v. 2014. Toename van noaberhulp t.o.v. 2014. Toename van de vrijwillige thuishulp t.o.v. 2014.
Wat gaan we ervoor doen in 2016
Uitvoering van het geactualiseerde beleid informele zorg. Experimenteren met laagdrempelige dagbesteding en welzijnsactiviteiten voor kwetsbare inwoner. Het stimuleren van vormen van noaberhulp o.a. door welzijnswerk nieuwe stijl.
Doelstelling 3: Degelijk sociaal vangnet dichtbij en op maat Wat willen we bereiken Wat gaan we ervoor doen in 2016 Bieden van maatwerkvoorzieningen gericht op De huishoudelijke hulp handhaven voor de mensen vooruitgang en zelfredzaamheid. die het echt nodig hebben. (zorg)instellingen stimuleren om meer gebruik te maken van elkaars gebouwen, diensten en voorzieningen. Bieden van beschermd wonen en opvang gericht Ten aanzien van de maatschappelijke opvang en op zelfredzaamheid en doorstroom naar beschermd wonen met centrumgemeente Assen zelfstandig wonen. afspraken maken.
Doelstelling 4: Volledige en kwalitatief goede zorgketen van preventie tot medisch specialistische zorg Wat willen we bereiken Het aantal volwassenen met een gezonde leefstijl is op of boven het landelijke gemiddelde in 2018.
Niet de aandoening centraal, maar de hele mens in zijn sociale context.
Wat gaan we ervoor doen in 2016 Uitvoeren van het Preventie en Handhavingsplan Alcohol. Uitvoeren van de geactualiseerde nota volksgezondheidsbeleid. Proefproject 'Gezond Ouder Worden in De Weide' integreren in het reguliere werk.
Ondersteuning en zorg zo toegankelijk en dichtbij mogelijk.
Uitvoeren van proefprojecten waar in samenwerking tussen de 0e, 1e en 2e lijn wordt gewerkt aan preventie en zorg op maat.
Ondersteuning en zorg gespecialiseerd waar het moet en geconcentreerd waar het echt niet anders kan. Behoud van Bethesda. Lobbyen om Bethesda te behouden
Beleidsdocumenten Sociale Structuurvisie (2008) B&W‐voorstel Sluitende Zorgketen voor Marginaal Gehuisvesten (2008) Uitwerkingsnotitie Mantelzorgondersteuning en Vrijwillige thuishulp; De eerste en belangrijkste schakel in de zorg (2009) Beleidsnota Gemeentelijk Gezondheidsbeleid; Gezondheid Komt Niet Vanzelf (2009) B&W‐voorstel Sluitende Coördinatie Multiprobleemsituaties in Hoogeveen (2010) Beslisdocument Blindegeleidelijnen en Gehandicapten Parkeerplaatsen (2012) Van Verzorgingsstaat naar Eigen Verantwoordelijkheid en Participatiesamenleving. Visie op het Sociale Domein in de Gemeente Hoogeveen (2013) Zorgvisie voor de Gemeenten Hoogeveen en De Wolden (2013) Kadernota Decentralisaties Sociaal Domein. Van Transitie naar Transformatie (2014) Decentralisatie Wmo. Beleidsplan 2015 ‐ 2018 (2014) Gemeente Hoogeveen
33
Voorjaarsnota 2016‐2019
Zorg op maat
Exploitatie Mutaties ten opzichte van Programmabegroting 2015‐2018 Product bedragen x € 1.000 + = nadeel en ‐ = voordeel Lasten Toelage huishoudelijke hulp Huishoudelijke hulp Algemene gezondheidszorg Diverse budgetten Totaal lasten Baten Rijksbijdrage toelage huishoudelijke hulp Rijksbijdrage huishoudelijke hulp Totaal baten Saldo
2016
2017
2018
2019
1.140 ‐585 51 ‐50 556
‐585 51 ‐50 ‐584
‐585 51 ‐50 ‐584
‐585 51 ‐50 ‐584
‐1.140 585 ‐555
585 585
585 585
585 585
1
1
1
1
Nieuwe Wmo‐taken Het budget dat wij van het Rijk krijgen voor de Wmo, begroten we volledig voor de Wmo. Vanaf 2016 zal het rijksbudget voor de nieuwe Wmo‐taken steeds meer worden verdeeld over de gemeenten op basis van objectieve maatstaven en steeds minder op basis van de historische uitgaven. Hoewel we de consequenties voor de Hoogeveense budgetten nog niet exact weten, verwachten we dat de geleidelijke overgang naar een objectief verdeelmodel een negatief effect op onze exploitatie zal hebben. We maken binnen ons Wmo‐budget ruimte vrij voor innovatie. Thuishulp Met ingang van 2016 wordt de rijksbijdrage voor huishoudelijke hulp verder verlaagd met € 585.000. Om deze verlaging op te vangen is ons beleid rondom het toekennen van thuishulp en de eigen bijdragen aangepast. We verwachten deze korting hierdoor budgetneutraal te kunnen opvangen. Eind 2014 heeft het Rijk ons een toelage verstrekt van € 560.000 in 2015 en € 1.140.000 in 2016. Deze gelden zijn geoormerkt voor huishoudelijke hulp toelagen (HHT) waarmee mensen die minder uren thuishulp krijgen, de mogelijkheid hebben om tegen gereduceerd tarief die uren zelf in te kopen bij de zorgaanbieder. Het rijk beoogt hiermee de werkgelegenheidseffecten van de korting op de huishoudelijke hulp te dempen. Dit extra budget voegen we toe evenals de uitgaven die we hiervoor gaan doen. Overige Wmo‐voorzieningen Voor de vervoersvoorzieningen, rolstoelvoorzieningen en woningaanpassingen is het budget onveranderd gebleven op € 2,47 miljoen per jaar. Algemene Gezondheidszorg (GGD) Het budget voor de algemene gezondheidszorg is te laag en het budget voor de jeugdgezondheidszorg is te hoog. Dat wordt recht getrokken door budget over te hevelen van JGZ naar AGZ (budgettair neutrale overheveling). Het gaat om een bedrag van € 51.000.
34
Gemeente Hoogeveen
Voorjaarsnota 2016‐2019
Zorg op maat
Diverse budgetten Betreft bijstelling van diverse budgetten binnen het programma. Risico's In deze begroting gaan we ervan uit dat de we nieuwe taken voor de Wmo kunnen dekken uit de rijksvergoeding. Omdat de rijksvergoeding nog onbekend is, nemen we hiermee een risico. In de meicirculaire van het gemeentefonds verwachten we meer duidelijkheid over het budget. De eerste concepten laten een zorgelijk beeld voor onze gemeente zien. Elke gemeente is wettelijk verplicht om beschermd wonen te verstrekken aan inwoners die dat nodig hebben. De uitvoering is gemandateerd aan centrumgemeenten, in ons geval is dat Assen. Het rijksbudget dat Assen hiervoor ontvangt is volstrekt ontoereikend. Oorzaken zijn de wijze van berekening van het macrobudget en de wijze van verdeling over alle Nederlandse centrumgemeenten. Staatssecretaris Van Rijn heeft toegezegd in het voorjaar van 2015 te bezien hoe de verdeling kan worden verbeterd. In het Convenant Beschermd Wonen /Maatschappelijke Opvang Drenthe hebben alle regiogemeenten en de centrumgemeente afgesproken dat zij gezamenlijk verantwoordelijk zijn voor de bekostiging van beschermd wonen. Onbekend is hoe groot het tekort zal zijn, in hoeverre de rijksbijdrage hiervoor wordt gecorrigeerd en wat een reële kostenverdeling is over de centrumgemeente en de regiogemeenten.
Investeringen Er zijn geen investeringen opgenomen in het programma Zorg op maat.
Gemeente Hoogeveen
35
Economische pijler Werken aan werk Bruisend Hoogeveen
Gemeente Hoogeveen
37
Voorjaarsnota 2016‐2019
Werken aan werk
Werken aan werk
Het programma richt zich op het bevorderen van werkgelegenheid, bestrijding van de gevolgen van werkloosheid en het zorgen voor een stimulerend ondernemersklimaat. Programmahouder Anno Wietze Hiemstra Wat speelt er in Hoogeveen Trends en ontwikkelingen Algemeen Het economisch herstel in Nederland zet door. De prognoses voor de groei van de economie zijn naar boven bijgesteld. De doorwerking van dit economisch herstel naar de arbeidsmarkt laat echter nog op zich wachten. De werkloosheid in onze regio is onveranderd hoog en een sector als de detailhandel herstelt maar nauwelijks. Daarbij speelt mee dat het economische herstel vooral in de Randstad goed doorzet, in onze regio zijn de effecten nog minder zichtbaar. Demografische ontwikkelingen De komende jaren stroomt de babyboom generatie uit het arbeidsproces. In sectoren waarin relatief veel babyboomers werkzaam zijn zoals het onderwijs en de zorg, wordt dit het eerst merkbaar. Dit zal de komende decennia ingrijpende veranderingen geven. De demografische druk zal toenemen. Dat betekent één gepensioneerde op elke twee potentiële arbeidskrachten. De babyboom generatie biedt ook kansen. Het is een financieel draagkrachtige groep die over het algemeen fit en actief is. Detailhandel Het herstel van de Nederlandse economie en de mogelijk toenemende consumentenbestedingen bieden hoop voor de detailhandel. Maar is geen reden om achterover te leunen. Binnen de detailhandel vinden grote structurele veranderingen plaats. De wensen van de consument veranderen in hoog tempo onder invloed van technologische en demografische veranderingen. Consumenten besteden steeds meer geld aan diensten en minder aan goederen, kopen meer online en hechten steeds meer belang aan gebruik in plaats van bezit. De veranderende bestedingspatronen van consumenten hebben grote invloed op de behoefte aan fysieke winkels. Er zijn niet alleen minder fysieke winkels nodig, consumenten verwachten ook meer gemak, service en beleving in winkelgebieden. Winkels en horeca vormen het hart van de binnenstad, wijk en dorp en zijn een belangrijke factor voor de aantrekkelijkheid, vitaliteit en leefbaarheid. Willen we winkelgebieden toekomstbestendig houden dan vraagt dit om aanpassingen op het terrein van levendigheid en compactheid.
38
Gemeente Hoogeveen
Voorjaarsnota 2016‐2019
Werken aan werk
Speerpunten Hoogeveen werkt aan werk In het actieplan Hoogeveen Werkt aan werk bundelen we de krachten met ondernemers en onderwijs. De gezamenlijke uitdaging is om de werkloosheid terug te brengen tot het landelijk niveau. Deze ambitie gaat nog verder dan de ambitie die we met u als raad hebben afgesproken, namelijk 2,5% boven het landelijk gemiddelde. Die afspraak blijft staan, maar we gaan gezamenlijk de uitdaging aan er 900 banen bij te creëren. De komende maanden moet de aanpak binnen het actieplan worden ingevuld. Daartoe wordt een aantal projectteams gevormd waarbij ondernemers, onderwijs en gemeente wisselend aan het stuur staan. Er is geen kant‐en‐klaar plan. Het is de bedoeling om bij ondernemers en onderwijs op te halen waar zij behoefte aan hebben. Maatregelen bedenken, faciliteren waar mogelijk, obstakels opruimen waarmee we onder andere: de bedrijvigheid in Hoogeveen kunnen versterken het onderwijs en de vraag van het bedrijfsleven beter met elkaar kunnen verbinden een betere match kunnen maken tussen werkzoekenden en werkgevers. Verschillende regionale initiatieven, gericht op de arbeidsmarkt, hebben de afgelopen tijd het daglicht gezien: Vierkant voor werk Vitaal Platteland (provinciaal project) Arbeidsmarktregio Drenthe In het onderstaande schema is de inhoudelijke overlap weergegeven.
Vitaal Platteland
Vierkant voor werk
Arbeidsmarkt regio Drenthe/Werkbedrijf
Snelle scholing en aanvullende werkervaring
X
X
Extra inzet op kwetsbare jongeren
X
X
X
Extra passende werkplekken en begeleiding
X
X
X
We steken in op het versterken van de samenhang tussen de verschillende initiatieven. Het oogmerk is optimaal samenhang en effectiviteit van de beschikbare middelen. Snelweg naar werk Onze bestaande re‐integratieaanpak is effectief en kan nog beter. Onder de titel Snelweg naar Werk werken we acties uit die de doorstroming van mensen vanuit de bijstand naar werk moet bevorderen. Kern van de aanpak is aandacht. Aandacht van de werkcoach voor de klant. Daarnaast werken we steeds meer in publiek‐private samenwerking met uitzend‐ en detacheringsbureaus. Doel daarbij is ook om laaggeschoold werk weer door Hoogeveners te laten uitvoeren. Nu zien we vaak dat dit werk uitgevoerd word door werknemers vanuit de midden en Oost‐Europese landen. Samen met het bedrijfsleven werken we trajecten uit waarbij het werk en de aanpak beter aansluit bij mensen die enige afstand tot het werk hebben. Gemeente Hoogeveen
39
Voorjaarsnota 2016‐2019
Werken aan werk
De Snelweg naar Werk geldt in het bijzonder voor de nieuwe doelgroep van mensen met een arbeidsbeperking. Vooral voor de jongeren onder hen is het van het grootste belang dat sprake is van een ononderbroken lijn van school via stage en werkervaring naar werk. De garantiebanen, die werkgevers beschikbaar gaan stellen als uitvloeisel van het sociaal akkoord, zijn daarbij een belangrijke randvoorwaarde. Deze banen zijn hard nodig voor een succesvolle snelweg naar werk. Als gemeente moeten we samen met onderwijs en bedrijfsleven zorgen voor adequate begeleiding en ondersteuning. Onze integrale vroeg‐aanpak samen met het onderwijs vormt de basis voor de begeleiding en ondersteuning. Nog voor de jongeren de school hebben verlaten zijn we al met hen en hun ouders/verzorgers in gesprek over de komende veranderingen. Voornamelijk het contact met de ouders is daarbij een kritische succesfactor. Arbeidsmarktregio Drenthe De gezamenlijke werkgeversbenadering die we vorm hebben gegeven in de Arbeidsmarktregio Drenthe moet ook bijdragen aan het realiseren van hogere targets op het punt van uitstroom. Door het bundelen van de krachten in het Werkgeversservicepunt kunnen we nog beter onze werkgevers in de regio ondersteunen bij het maken van de goede match tussen vacature en werkzoekende. Vanuit de arbeidsmarktregio hebben we samen met werkgevers en werknemersorganisatie het Werkbedrijf opgericht. Deze virtuele netwerkorganisatie is verantwoordelijk voor de match van de specifieke doelgroep: mensen met een arbeidsbeperking, met de baangarantiebanen. Sociale werkvoorziening/Alescon De invoering van de Participatiewet brengt met zich mee dat de instroom in de sociale werkvoorziening is gestopt per 1 januari 2015. Dit, gecombineerd met de natuurlijke uitstroom, maakt dat het aantal SW'ers geleidelijk terugloopt. Dit zien we ook terug in de rijksvergoeding, die van ca. 16 miljoen in 2015 terugloopt naar 11,3 miljoen in 2019. Onze bijdrage in het verlies van Alescon hebben we vastgezet op 1,1 miljoen. Dat is inclusief de stelpost voor bezuinigingen van € 250.000, die in 2014 is vastgesteld. Door de geleidelijke om‐/afbouw van Alescon ontstaat vrijvallende infrastructuur (gebouwen en mensen). Alle gemeenten binnen Alescon zijn bezig met verkenningen om vorm en inhoud te geven aan het eventuele gebruik van de vrijvallende infrastructuur. Beleidsmatig uitgangspunt daarbij is de zorg voor de adequate ondersteuning en begeleiding van de bestaande SW'ers. De verkenningen vormen de basis voor de nieuw uit te zetten koers binnen. Daarbij is van belang dat we in onze visie op het sociaal domein nadrukkelijk hebben gekozen voor een integrale aanpak van het sociaal domein waarbij onze eigen gemeentelijke organisatie in de lead is. Vooral de integrale aanpak is cruciaal voor een goede ondersteuning en begeleiding. Daarnaast helpt het ons met de beperkte middelen zo efficiënt en effectief mogelijk om te gaan. Aansluiting onderwijs‐ bedrijfsleven Een belangrijk lokaal initiatief is het Praktijk Instituut Techniek (PIT). PIT stelt zich ten doel de aansluiting onderwijs‐bedrijfsleven te verbeteren, vernieuwing van het beroepsonderwijs te bewerkstelligen en om instroom van leerlingen in techniek te bevorderen. Het Alfa‐college heeft een aanvraag ingediend voor een bijdrage uit het Regionaal Investeringsfonds MBO om regionaal co‐ makership en innovatie in het onderwijs te stimuleren. In de aanvraag zijn ook andere Hoogeveense samenwerkingsprojecten opgenomen zoals de ICT‐academie, Oplaadpunt Het Klooster, AC Duurzaam en het Entree‐onderwijs. Beoogde startdatum van het PIT is september 2015. Stimulering zelfstandig ondernemerschap Er zijn samenwerkingsafspraken gemaakt tussen het STiB en de Ondernemersfabriek Drenthe (TOP‐ regeling provincie Drenthe). De kracht van STiB, gecombineerd met de extra ondersteunings‐ mogelijkheden die via de Ondernemersfabriek geboden worden, versterkt de infrastructuur voor startende ondernemers.
40
Gemeente Hoogeveen
Voorjaarsnota 2016‐2019
Werken aan werk
Groot voordeel van de samenwerking is dat de kennis van beide initiatieven wordt gedeeld en dat de netwerken en concepten elkaar gaan versterken wat kan leiden tot meer nieuwkomers in het ondernemersveld. Komend jaar zullen we de resultaten van het STiB gaan evalueren. Accountmanagement We willen het accountmanagement rondom de arbeidsmarkt versterken. Om dit vorm en inhoud te geven, maken we een optimaliseringsslag met de accountmanagers. Projecten Vierkant voor Werk Regionale en grensoverschrijdende samenwerking wordt steeds belangrijker. Dit geldt ook op het terrein van de economische stimulering en de arbeidsmarkt. De krachtenbundeling van de gemeenten Hoogeveen, Emmen, Coevorden en Hardenberg binnen Vierkant voor Werk moet er voor zorgen dat de regio economisch krachtiger, innovatiever en aantrekkelijker wordt voor vestiging of groei van ondernemingen. Een inniger regionale samenwerking en een gezamenlijke lobby kan leiden tot meer ’Haagse’ aandacht om voor hardnekkiger problemen samen een adequate oplossing te vinden. Ook op het internationale speelveld, bijvoorbeeld op gebied van promotie en acquisitie is het samen positioneren van een sterke regio van groot belang. Eems Dollard Regio Op 1 januari 2015 zijn we toegetreden tot de Eems Dollard Regio (EDR). Een krachtig internationaal samenwerkingsverband en kennisnetwerk met Duitse ondernemers en lokale overheden voor landsgrensoverschrijdende samenwerking ter versterking van de regionale economie en stimulering van de werkgelegenheid.
Doelen en beleidsontwikkelingen in de komende vier jaar Doelstelling 1: Bestrijden van werkloosheid Wat willen we bereiken Werkloosheid komende vier jaar terugdringen tot maximaal 2,5% boven het landelijk gemiddelde Hoger gemiddeld opleidingsniveau Hoogeveense beroepsbevolking
Wat gaan we ervoor doen in 2016 Actieplan Hoogeveen werkt aan werk Vierkant voor werk Actieplan Hoogeveen werkt aan werk Kindzones
Doelstelling 2: Stimulerend ondernemersklimaat Wat willen we bereiken Stabilisering en op termijn (4 jaar) groei Hoogeveense werkgelegenheid
Wat gaan we ervoor doen in 2016 Actieplan Hoogeveen werkt aan werk Vierkant voor werk
Doelstelling 3: Naar vermogen participeren op de arbeidsmarkt Wat willen we bereiken Wat gaan we ervoor doen in 2016 Arbeidsparticipatie en zelfredzaamheid Integrale opvang nieuwe doelgroepen Participatiewet Uitstroom vanuit uitkeringssituatie naar reguliere Project "Snelweg naar werk" banen Effectieve en efficiënte uitvoering sociale Af/ombouw uitvoeringsorganisatie sociale werkvoorziening werkvoorziening Alescon.
Gemeente Hoogeveen
41
Voorjaarsnota 2016‐2019
Werken aan werk
Beleidsdocumenten
Economische Structuurvisie (ESV) (2007) Detailhandelsstructuurvisie (2008) Decentralisatie Participatie. Beleidsplan re‐integratie en participatie 2015‐2018 (2014)
Exploitatie Product bedragen x € 1.000 + = nadeel en ‐ = voordeel Lasten Sociale werkvoorziening. Alescon Stedenkring Emsland Maatwerk Totaal lasten Baten Verlaging rijksbijdrage Totaal baten Saldo
2016
2017
2018
2019
‐1.042 ‐75 ‐50 ‐1.167
‐2.240 ‐75 ‐5 ‐50 ‐2.370
‐3.346 ‐75 ‐5 ‐50 ‐3.476
‐4.162 ‐75 ‐5 ‐50 ‐4.292
1.042 1.042
2.240 2.240
3.346 3.346
4.162 4.162
‐125
‐130
‐130
‐130
Sociale werkvoorziening De verlaging van de kosten van de sociale werkvoorziening loopt gelijk op met de verlaging van de rijksvergoeding voor de uitvoering van de Wet sociale werkvoorziening. Alescon De bijdrage in het nadelig saldo aan Alescon kan worden verlaagd met € 75.000. De bijdrage voor 2016 komt dan uit op € 1,1 miljoen en vanaf 2017 € 1 miljoen. Stedenkring Emsland We willen het lidmaatschap van de Stedenkring Emsland per 2017 beëindigen. Maatwerk De groepsgerichte ondersteuning uitgevoerd door SWW wordt gestopt per 2016.
Investeringen Er zijn geen investeringen opgenomen in het programma Werken aan werk.
42
Gemeente Hoogeveen
Voorjaarsnota 2016‐2019
Bruisend Hoogeveen
Bruisend Hoogeveen
Het programma omvat cultuur, recreatie en toerisme, marketing en evenementen. Met het programma Bruisend Hoogeveen zetten we in op de verdere verbetering en uitbreiding van het cultureel, toeristisch en recreatief aanbod van de gemeente waarbij het bevorderen van een integraal aanbod op de vraag centraal staat. Programmahouder Erik Giethoorn Wat speelt er in Hoogeveen
Algemene doelstelling Het programma zet in op het leveren van een bijdrage aan een aantrekkelijk Hoogeveen waar zowel inwoners als bezoekers zoveel mogelijk gebruik maken van het aangeboden programma en activiteiten. Het integraal en gezamenlijk aanbieden staat hierbij voorop waarbij het aanbod is gebaseerd op de behoefte van de inwoner en de bezoeker. Daarbij houden we rekening met de beperktere bestedingsmogelijkheden van de inwoners. Juist in deze tijd is het van belang dat verenigingen, organisaties en ondernemers samen optrekken om de aantrekkelijkheid van en de samenhang in het gehele aanbod te vergroten. Hierbij is onze invalshoek zoveel mogelijk bij te dragen aan activiteiten en zo efficiënt mogelijk gebruik maken van organisatie en vastgoed. Trends en ontwikkelingen Cultuur Nog steeds zijn de gevolgen van de economische crisis in de culturele sector merkbaar, waarbij duidelijk is dat de verschuiving van de behoefte van mensen zich doorzet in de richting van totaalbeleving en korte intensieve ervaringen. Binnen Hoogeveen wordt door organisaties ingespeeld op die behoefte. De ingezette samenwerking tussen de culturele instellingen krijgt steeds meer vorm en leidt zo langzamerhand weer tot een zichtbare toename van deelname van inwoners. Het Rijk stuurt aan op het stevig ontwikkelen van het lokale aanbod van cultuureducatie. Binnen Hoogeveen volgen wij die ontwikkeling door in te zetten op het steeds meer verstevigen van het educatief aanbod door een lokale aanpak. Recreatie en toerisme Eind 2014 is de tweejaarlijkse Monitor Toerisme Drenthe verschenen. Hieruit blijkt dat de uitgangspositie van de toeristische sector in Drenthe goed is. Ondanks de economische crisis blijft het bezoekvolume en de daaraan gerelateerde bestedingen en werkgelegenheid op peil. Het aantal banen in de toeristische sector in Drenthe is ten opzichte van 2011 in 2013 gestegen met 900. Een op de tien banen is toeristisch. In Hoogeveen is het aantal werkzame personen in de toeristische sector gestegen, van 900 naar 910. Gemeente Hoogeveen
43
Voorjaarsnota 2016‐2019
Bruisend Hoogeveen
Daarnaast is het bedrag dat omgaat in de toeristische sector in Drenthe gestegen met 5%. Dit komt vooral door de toename in het aantal overnachtingen in een aantal gemeenten. In Hoogeveen zijn de vakantiebestedingen gelijk gebleven. Het aantal dagtochten is in Hoogeveen gelijk gebleven, de bijbehorende bestedingen zijn licht gestegen. Hoogeveen is daarmee de vierde gemeente van Drenthe. Ook goedkopere ‘kampeervakanties’ worden steeds meer ingewisseld voor een vakantieverblijf in een recreatiewoning, hotel of ander luxer onderkomen op een camping. Voor de komende jaren is de uitdaging om voldoende te blijven investeren om het toeristisch product aantrekkelijk te houden. Dit geldt voor accommodaties en andere toeristische voorzieningen, maar zeker ook voor de instandhouding van de omgevingskwaliteit. Het is daarom belangrijk dat overheden en bedrijfsleven goed blijven samenwerken. Het toeristisch product is immers een optelsom van landschap, accommodaties, voorzieningen en vooral ook de uiteindelijke totaalbeleving. Evenementen Een van de landelijke en regionale trends die we zien is het laten plaatsvinden van grotere festivals in de open lucht. Door in Hoogeveen elkaars kwaliteiten te benutten kunnen er verbindingen worden gelegd met de sterke kanten van Hoogeveen en dat wat we willen laten zien. Daarbij geeft het de mogelijkheid om evenementen op (inter)nationaal niveau naar Hoogeveen te halen of te ontwikkelen. Speerpunten C5 Over de vijf Hoogeveense professionele culturele organisaties heen is een paraplu van samenwerking, het Consortium C5. Zij maakt steeds meer gebruik van elkaars kwaliteiten en werkt zo aan het vergroten van het aanbod, de toename van deelnemers en bezoekers. De ondersteuningsfunctie naar verenigingen en andere culturele initiatieven wordt blijvend versterkt. Vanuit de gehouden speeddates voor verenigingen en culturele initiatieven wordt gewerkt aan concrete projecten en verbetering van het aanbod en de ondersteuning vanuit de C5. De C5 bestaat uit: Bibliotheek De bibliotheek zet naast haar reguliere taak in op de organisatie van educatie, specifieke projecten en de doorontwikkeling van het beheer en aanbieden van het erfgoed. Museum de 5000 Morgen Het museum werkt toe naar een moderner en aantrekkelijker concept van het over het voetlicht brengen van het Hoogeveens cultureel erfgoed, dit doen ze samen met de partners binnen het culturele veld. Het Podium Het Podium heeft De Tamboer gevraagd de directie te voeren en te werken aan de verrijking van het poppodium. Gewerkt wordt aan de vernieuwing van het concept. Dit proces is momenteel in gang gezet. Scala Scala biedt lokaal ondersteuning aan inwoners en organisaties die actief zijn op het gebied van cultuur en levert een stevig aanbod in cultuureducatie, binnen het onderwijs en andere leergebieden. De Tamboer De Tamboer zet de ingezette ontwikkelingslijn van meer met en door de inwoners van Hoogeveen door, naast het aanbod dat ze al heeft.
44
Gemeente Hoogeveen
Voorjaarsnota 2016‐2019
Bruisend Hoogeveen
Hoogeveen nog beter op de kaart Marketing Hoogeveen Als netwerkorganisatie is Marketing Hoogeveen de kapstok waaronder de initiatieven gaan hangen die in verbinding met diverse partijen ontwikkeld worden. Door bundeling van diverse krachten en geldstromen zal dit ook op andere terreinen van de gemeentelijke organisatie winst op gaan leveren. Denk aan het Toeristisch Informatiepunt (TIP), het Toeristisch Recreatief Ondernemersplatform (TROP) en een frontofficefunctie voor de C5. Het samenwerkingsproces tussen de diverse organisaties vraagt blijvend aandacht om tot een goed resultaat te komen Eind 2016 krijgt de doorontwikkeling van Marketing Hoogeveen naar een zelfstandig netwerk‐ organisatie zijn beslag. Punt H Binnen Punt H vindt de fysieke samenwerking en inhoudelijke verbinding plaats tussen het Toeristisch Informatie Punt (TIP), culturele instellingen, Marketing Hoogeveen en ondernemers. Ook hier geldt dat het samenwerkingsproces tussen de diverse organisaties blijvend aandacht vraagt om tot goed resultaat te komen. In 2016 wordt in samenwerking met de toeristisch regisseurs vooral ingezet op het vormgeven van de definitieve positionering en borging van het TIP en Punt H binnen het toeristische netwerk Drenthe en de netwerkorganisatie Marketing Hoogeveen. Evenementen We zijn met diverse organiserende partijen in gesprek en onderzoeken de mogelijkheden voor spraakmakende festivals en evenementen in Hoogeveen. We zetten hierbij in 2016 vooral in op de mogelijkheden die nieuwe trends bieden, bouwen succesvolle evenementen waar mogelijk uit en dragen actief uit wat Hoogeveen te bieden heeft op het gebied van evenementen. Versterken recreatief toeristische sector We willen de recreatief‐toeristische sector versterken. Dit door meer dagtoeristen en bezoekers aan evenementen naar Hoogeveen te halen en door een toename in het aantal overnachtingen in Hoogeveen en ook in de regio. Dit levert meer werkgelegenheid en meer bestedingen op. Een sterkere recreatief‐toeristische sector is niet alleen goed voor de lokale economie, maar ook voor het voorzieningenniveau in de stad en de dorpen en voor de leefbaarheid van het landelijk gebied. Met de uitvoering van het actieprogramma recreatie en toerisme geven we hier invulling aan. Randvoorwaarden Het programma Bruisend Hoogeveen staat niet op zichzelf. Samenwerking met andere programma's door het aanbrengen van dwarsverbanden is belangrijk. Cultuur levert vooral een bijdrage aan de programma’s Aantrekkelijk wonen, Blijven meedoen en talentontwikkeling en Werken aan werk. Daarnaast hebben recreatie en toerisme, evenementen en marketing een nauwe samenhang met de programma's Aantrekkelijk wonen en Werken aan werk. De mogelijkheid voor cofinanciering in projecten met derden. Risico's Het samenwerkingsproces tussen de culturele organisaties vraagt blijvend aandacht om tot een optimaal resultaat te komen. Binnen enkele velden van het cultuurbeleid kunnen afnames in financiële bijdragen van derden plaatsvinden. Een stevige samenwerking kan hier mogelijk deels het hoofd aan bieden. Voor recreatie en toerisme geldt ook dat voor een optimaal resultaat samenwerking met ondernemers en andere partijen essentieel is. Goede samenwerking tussen externe partners is een aspect dat continu aandacht en begeleiding vraagt. Het niet verkrijgen van subsidies en de benodigde uitvoeringscapaciteit is ook een aandachtspunt. Gemeente Hoogeveen
45
Voorjaarsnota 2016‐2019
Bruisend Hoogeveen
Lopende projecten Schoonhoven Begin 2014 is de opdracht gegeven voor verkoop van recreatiegebied Schoonhoven. De doelstelling is ten eerste bezuinigen en daarnaast het bevorderen en stimuleren van recreatie en toerisme. Er bleek belangstelling te zijn, maar deze belangstellenden haakten om de volgende redenen af: Voorwaarde is dat het gebied openbaar toegankelijk moet blijven voor bezoekers. Dus geen entreegelden. Er mag geen extra horeca worden toegevoegd in verband met een voorwaarde hierover in het langdurende erfpachtcontract van de huidige erfpachter (alleenrecht op horeca). Het gebied ligt in de Ecologische Hoofdstructuur (EHS). Met deze natuurwaarden moet rekening gehouden worden en dit kan beperkend zijn voor het gebruik en ontwikkeling van het gebied. Daarom is de keuze gemaakt om in eerste instantie in te steken op het intensiveren van de samenwerking met betrokken partijen (gemeente, horecaondernemer en het bungalowpark, dat op dit moment wordt uitgebreid met nieuwe bungalows) en daarmee de bezuiniging te realiseren. Ook de optie tot verkoop blijft open voor het geval samenwerking met partners onvoldoende oplevert. Het idee is het sluiten van een samenwerkingsovereenkomst waarbij de gemeente, als eigenaar, het recreatiegebied inbrengt en de ondernemers inkomsten genereren door toeristische/recreatieve activiteiten te organiseren. Nijstad De oostelijke plas van Nijstad is in de zomer van 2013 aangekocht door projectontwikkeling Lido, met als doel om Nijstad te ontwikkelen tot een recreatiegebied met diverse faciliteiten. Het beoogde recreatiegebied heeft een oppervlakte van circa 32 hectare, waarvan circa 19 hectare wateroppervlakte. Het recreatiegebied zal ruimte bieden voor een dagstrand, vakantiepark, horecagelegenheid en outdoor sportactiviteiten. Het minder diep maken van de plas is ten opzichte van de eerdere ontwerpen komen te vervallen. Wel worden de oevers minder diep en geschikt gemaakt voor natuurontwikkeling en om te zwemmen. Verder is in het plan een wal opgenomen aan de zuidzijde, parallel aan de A28. Het plan bevindt zich nog in de verkennende fase. De aanleg zal gefaseerd worden uitgevoerd. Het streven is om in 2015 te starten met dagrecreatie, gevolgd door woningbouw (vanaf 2017) en vakantiepark (vanaf 2020). De gemeente heeft bij dit plan enkel een faciliterende rol in de vorm van het voeren van de bestemmingsplanprocedure. In 2016 verwachten we de bestemmingsplanprocedure af te ronden. Leader Zuidwest‐Drenthe De Zuidwest‐Drentse gemeenten hebben een impuls voor de vrijetijdseconomie, cruciaal voor de vitaliteit van het platteland in Zuidwest‐Drenthe hoog op de Samenwerkingsagenda Zuidwest‐ Drenthe gezet. Hiertoe is een lokale ontwikkelingsstrategie (LOS) opgesteld en ingediend om in aanmerking te komen voor Europese (zogenaamde LEADER‐subsidie) en provinciale middelen zodat naar verwachting in 2015 gestart kan worden met de uitvoering van projecten. Voorwaarde is lokale cofinanciering. Voor 2016 wordt deze cofinanciering gefinancierd vanuit de reserve structuurvisie (budget uitvoering visie landelijk gebied). Wanneer de LEADER aanvraag wordt toegekend betekent dit dat voor de periode juli 2015 t/m 2022 € 2,4 miljoen aan EU LEADER middelen beschikbaar komt. Verdeeld over de zeven jaren is dat ongeveer € 340.000 per jaar. Science Drenthe In het collegeprogramma is opgenomen dat als de kans zich voordoet, wij ons maximaal inzetten om een aantrekkelijke dagattractie binnen te halen. Deze kans doet zich voor. Twee initiatiefnemers willen een populair wetenschappelijk educatiecentrum, met als werktitel Science Drenthe in Hoogeveen realiseren. In Science Drenthe is de wereld van wetenschap en techniek een ervaring voor iedereen. Bezoekers leren over de basisbeginselen en toepassing van wetenschap en techniek door allerlei activiteiten die er te doen zijn. Door zelf dingen te doen ervaren bezoekers hoe wetenschap en technologie werkt.
46
Gemeente Hoogeveen
Voorjaarsnota 2016‐2019
Bruisend Hoogeveen
Science Drenthe moet dé indoor attractie worden voor Zuidwest‐Drenthe en is uniek in Noord‐ Nederland. Deze publiekstrekker versterkt de aantrekkelijkheid van Hoogeveen en Zuidwest‐Drenthe en levert werkgelegenheid en meer bestedingen op. De combinatie met het lokale bedrijfsleven en het onderwijs is ook goed te maken. De opzet van Science Drenthe past dus heel goed bij Hoogeveen. In 2015 is de rol van de gemeente aanjagend en faciliterend, waarbij eind 2015 duidelijk is of realisatie van Science Drenthe een realistisch en financieel haalbaar plan is. Naar verwachting staat 2016 dan in het teken van het verwezenlijken van het haalbaarheidsonderzoek.
Doelen en beleidsontwikkelingen in de komende vier jaar Doelstelling 1: Cultuuractiviteiten en cultuureducatie voor alle lagen van de bevolking Wat willen we bereiken Inwoners van Hoogeveen nemen in 2018 gemiddeld twee keer per jaar deel aan een activiteit van de culturele instellingen
Alle kinderen en jongeren maken zowel in het basis als voortgezet onderwijs minimaal één keer per jaar actief kennis met vormen van cultuur en cultuureducatie
Wat gaan we ervoor doen in 2016 Bevorderen van de culturele levendigheid door met de kunst‐ en cultuurinstellingen afspraken te maken over: ondersteuning van de amateurkunst, vraaggerichte programmering en laagdrempeligheid. Vaststellen van de koers van de inrichting van de culturele organisaties voor 2018 en verder. Verkennen op welke wijze kunst en cultuur ingezet kan worden als middel om doelstellingen in het sociale domein te realiseren. Ondersteunen basisonderwijs bij de verdere implementatie rijksregeling Cultuureducatie Met Kwaliteit door betere vraagstelling. De culturele organisaties bieden een samenhangend, vraaggericht en lokaal georganiseerd aanbod aan cultureel educatieve activiteiten aan in zowel het basis‐ als voortgezet onderwijs. De cultureel educatieve activiteiten worden afgestemd op de wensen van het onderwijs en waar mogelijk geïntegreerd met de rest van het onderwijsaanbod en andere leergebieden.
Doelstelling 2: Gemeente Hoogeveen nog beter op de kaart zetten Wat willen we bereiken Wat gaan we ervoor doen in 2016 Verbeteren van het imago en positie in de regio op Doorontwikkeling Marketing Hoogeveen naar een het vlak van wonen, werken, verblijven en vrije tijd verzelfstandige netwerkorganisatie. (cultuur) Initiëren, onderhouden en benutten van de strategische allianties. Faciliteren en ondersteunen van de marketing netwerken op de diverse niveaus. Participeren in regionale samenwerkingsverbanden. Doorontwikkeling Punt H. Faciliteren aansprekende evenementen en activiteiten. Vervlechten van het culturele, economische, woon‐ en vrijetijdsaanbod. Doorontwikkeling van het marketingbeleid. Stimuleren van samenwerking tussen ondernemers, culturele en recreatieve ondernemers (vrijetijdsarrangementen). Gemeente Hoogeveen
47
Voorjaarsnota 2016‐2019
Bruisend Hoogeveen
Toevoegen van twee nieuwe evenementen aan de bestaande reeks
Actualisatie evenementennota. In nauwe samenwerking met ondernemers, culturele en recreatieve ondernemers nieuwe spraakmakende evenementen initiëren. Afhankelijke van de uitkomst onderzoek startsubsidie/stimuleringsprijs om nieuwe evenementen te ontwikkelen.
Doelstelling 3: Versterken van de recreatief toeristische sector Wat willen we bereiken Wat gaan we ervoor doen in 2016 Toename van het aantal dagtoeristen met 5% in Schoonhoven doorontwikkelen tot volwaardig 2018 ten opzichte van twee miljoen in 2011 recreatiegebied. Faciliteren herontwikkeling Nijstad door afronding bestemmingsplanprocedure. Monitoring gebruik passantenhaven. Afhankelijk van de uitkomsten van het onderzoek realisatie camperplaats centrum Hoogeveen. Werkgelegenheid in de sector laten groeien van Faciliteren en ondersteunen ondernemers (onder 4% in 2011 naar 5% in 2018 andere via provinciaal recreatie‐expertteam). Afronding procedure paraplubestemmingsplan recreatie en toerisme voor het verruimen van de planologische mogelijkheden in landelijk gebied. Gerichte acquisitie voor vergroten/vernieuwen aanbod verblijfstoerisme en dagattracties. Actieprogramma: Gastvrij Hoogeveen ‐ Onherroepelijk paraplubestemmingsplan voor buitengebied Noord en Zuid ‐ Ontwikkelen van nieuwe producten voor, door en met de R&T ondernemers ‐ Een breder gedragen Toeristisch Recreatief Ondernemers Platform ‐ Vliegveld Hoogeveen recreatief meer benutten ‐ Hoogeveen weer startplaats voor Fietsvierdaagse
Beleidsdocumenten Cultuur Kader Cultuur Gemeente Hoogeveen 2013 Routekaart binnenschoolse cultuureducatie Zuidwest Drenthe (2013) Recreatie en toerisme Evenementennota 2008 Beleidsnotitie recreatie en toerisme 2013‐2017 Actieprogramma recreatie en toerisme 2014‐2017
48
Gemeente Hoogeveen
Voorjaarsnota 2016‐2019
Bruisend Hoogeveen
Exploitatie Product bedragen x € 1.000 + = nadeel en ‐ = voordeel Lasten Recreatieschap Drenthe Podium Totaal lasten Baten Totaal baten Saldo
2016
2017
2018
2019
18 2 20
18 2 20
2 2
2 2
20
20
2
2
Recreatieschap Drenthe In het Algemeen bestuur van het recreatieschap is in 2015 besloten om vanuit de deelnemende gemeenten voor een periode van 3 jaar (2015‐2017) Staatsbosbeheer een bijdrage per gemeente te verlenen van € 17.615 voor het beheer van recreatieve‐toeristische voorzieningen, zoals fietspaden. Podium In verband met Cao‐stijgingen 2012‐2013 dient het budget vanaf 2016 aangepast te worden aan 2015 (inhaalactie). Dit leidt tot een structurele verhoging van € 2.000.
Investeringen Voor de investeringen zijn onderstaande bedragen opgenomen: Omschrijving Passantenhaven Zuiderpark
Jaar
Investerings Reserve Algemene Exploitatie Bijdragen bedrag structuurvisie exploitatie riolering derden
2015
120.000
Totaal
120.000
0
60.000
60.000
60.000
0
60.000
Mutaties ten opzichte van de programmabegroting 2015‐2018: Passantenhaven Voor de passantenhaven/aanlegvoorziening wordt vanuit de provinciale middelen Vitaal Platteland Geconcentreerde aanpak Zuidoost Drenthe 2014‐2020 een cofinancieringsbijdrage van € 60.000 verstrekt. In de begroting gingen we uit van € 110.000 aan gemeentelijke investering. De gemeentelijke bijdrage wordt hierdoor bijgesteld naar € 60.000
Gemeente Hoogeveen
49
Fysieke pijler Aantrekkelijk wonen Krachtige wijken en dorpen Veilige bereikbaarheid Duurzamer Hoogeveen
Gemeente Hoogeveen
51
Voorjaarsnota 2016‐2019
Aantrekkelijk wonen
Aantrekkelijk wonen
Het programma omvat het aantrekkelijker maken van Hoogeveen voor wonen, werken en verblijven. Programmahouder Anno Wietze Hiemstra Wat speelt er in Hoogeveen Algemene doelstelling Het programma Aantrekkelijk wonen, moet Hoogeveen aantrekkelijker maken om te wonen, te werken en te verblijven. De geactualiseerde fysieke structuurvisie is de basis voor dit programma. Trends en Ontwikkelingen Woningmarkt Het herstel op de woningmarkt is in Zuidwest Drenthe zichtbaar. In de gemeente Hoogeveen neemt het aantal verkochte woningen toe. Het herstel is in zoverre zichtbaar, dat ook het aantal te koop staande woningen is afgenomen. De verwachting is dat dit herstel zich gaat doorzetten en dat naast de groei van de verkoop van bestaande woningen ook de verkoop/bouw van nieuwbouwwoningen gaat toenemen. Het Hoogeveen Bouwpakket heeft tijdens de economische crisis geholpen om de bouw van nieuwbouwwoningen op gang te houden. De verwachting is dat de markt dit nu zelf gaat oppakken. Demografie De verwachting is dat het bevolkingsaantal de komende jaren licht blijft stijgen tot circa 56.400 inwoners in 2035, waarna een stabilisatie van het aantal inwoners zal optreden. De bevolkingsontwikkeling verschilt tussen de kern Hoogeveen en de dorpen. De verwachting is dat de natuurlijke aanwas zich positief blijft ontwikkelen tot het jaar 2040 en dat van ontgroening voor de hele gemeente niet of nauwelijks sprake zal zijn. De algemene trend is dat de vergrijzing toeneemt en dan vooral vanaf de leeftijdsgroep 70 jaar en ouder. De toename die nu zichtbaar is gaat de komende jaren versterken. Deze ontwikkeling heeft ook een positief effect op de ontwikkeling van de éénpersoonshuishoudens. De verwachting is wel dat het aantal huishoudens de komende jaren blijft toenemen tot 2035, mede als gevolg van de vergrijzing en het langer zelfstandig blijven wonen van deze doelgroep. De toename van de groep alleenstaanden hangt hiermee samen. Echter is de verwachting dat het aantal samenwonenden, met of zonder kinderen, nauwelijks zal wijzigen. Deze informatie is afkomstig uit de concept bevolkingsprognose van de provincie Drenthe die binnenkort definitief wordt. De nieuwe ontwikkelingen sluiten grotendeels aan op de huidige prognoses waarop het bestaande beleid is gebaseerd. Bij de actualisatie van de Woonvisie worden deze ontwikkelingen betrokken.
52
Gemeente Hoogeveen
Voorjaarsnota 2016‐2019
Aantrekkelijk wonen
Wonen De komende jaren zal het accent liggen op de bestaande woningvoorraad. Het gaat dan voornamelijk over de betaalbaarheid van het wonen. Een grote groep inwoners heeft het financieel‐economisch zwaar. Er ontstaat een tweedeling in de maatschappij. De woonlasten drukken zwaar op het huishoudbudget. Dit wordt mede veroorzaakt door de stijging van de huren en de hoogte van de energielasten. Ook het onderhoudsniveau van de particuliere woningvoorraad staat onder druk. We willen hier samen met partijen zoals wooncorporaties aan werken om meer tot een preventieve aanpak te komen, waardoor we woningontruimingen (mede als gevolg van huurachterstanden) zoveel mogelijk kunnen voorkomen. Ook het vergroten van de bewustwording maakt hier onderdeel van uit. Het gaat dan niet alleen om de betaalbaarheid dan wel het energiezuiniger maken van de woning door de eigenaar of eigenaar/bewoner, maar ook de verantwoordelijkheid die de inwoners hebben om de huidige woning voldoende geschikt te maken om zelfstandig te kunnen blijven wonen wanneer zij hierin beperkingen ondervinden. Ook de beschikbaarheid van betaalbare huurwoningen zal meer aandacht krijgen de komende jaren. Ouderen zullen langer zelfstandig blijven wonen en daardoor minder doorstroming op de huurmarkt veroorzaken. Ook vanuit de doelgroep GGZ worden er meer reguliere huurwoningen gevraagd. De scheiding tussen wonen en zorg (vermaatschappelijking van de zorg) vanuit deze doelgroep geeft ook meer druk op de huurmarkt. Ook de verhoogde taakstelling huisvesting statushouders laat de druk op de huurmarkt toenemen. De ontwikkelingen op het gebied van wonen en demografie leiden er toe dat de bouwopgave in het stedelijk gebied aan het veranderen is. De bestaande wijken en daarmee ook het openbaar gebied gaan in de toekomst meer aandacht vragen. Dit betekent dat in het project actualisatie Woonvisie een strategie ontwikkeld moet worden voor nieuwe vormen van wonen en herstructurering in bestaande wijken. De SVn startersregeling (Stimuleringsfonds Volkshuisvesting) heeft de afgelopen periode landelijk in de belangstelling gestaan. Het hoofddoel van deze startersregeling is om de doorstroming op de woningmarkt te bevorderen. In een korte evaluatie over de jaren 2013 en 2014 is in beeld gebracht welke verhuisbewegingen plaatsvinden als gevolg van de startersregeling. Hieruit is gebleken dat de startersregeling maar voor een deel bijdraagt aan het bevorderen van de doorstroming. We komen hier op terug met een voorstel betreffende de actualisatie van de startersregeling. Regionale samenwerking wonen Regionale Woonvisie In het kader van de Regionale Woonvisie wordt verder invulling gegeven aan het afstemmen van de woningbouwplannen in Zuidwest Drenthe. De Regionale Woonvisie is opgezet als een groeimodel. Hier wordt stapsgewijs invulling aangegeven. Van belang is dat goede en kansrijke plannen kwalitatief getoetst kunnen worden zonder dat er sprake is van concurrentie op de woningmarkt. In dat kader wordt ook binnen de regio nagedacht over waarom en hoe oude bestemmingsplancapaciteit onttrokken kan worden aan de plancapaciteit ten gunste van de goede en kansrijke plannen. Huisvesting statushouders Vanuit de regionale samenwerking wordt met de betreffende gemeenten, de daarin werkzame wooncorporaties, het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) en de provincie gewerkt aan het huisvesten van statushouders. Deze samenwerking verloopt goed en wordt gecontinueerd. De verwachting is dat de taakstelling de komende jaren op een hoog niveau gehandhaafd zal blijven door conflicten, vooral in het Midden Oosten. Gemeente Hoogeveen
53
Voorjaarsnota 2016‐2019
Aantrekkelijk wonen
De verhoging van de taakstelling in 2015 leidt tot spanning op de woningmarkt in Zuidwest Drenthe. Daardoor ontstaat verdringing van andere woningzoekenden op de huurmarkt. Om aan de realisatie van de taakstelling te kunnen blijven voldoen wordt een onderzoek gestart naar alternatieve woonvormen. Dit onderzoek wordt uitgevoerd ook omdat de verhoging van de taakstelling niet éénmalig zal zijn en om de komende periode aan de vraag naar huurwoningen in het algemeen te kunnen blijven voldoen. Sturing op locatieontwikkeling Het opstellen van locatiepaspoorten is een continu proces dat sterk samenhangt met ontwikkelingen in de markt, het vrijkomen van gronden (zoals verschillende vrijkomende schoollocaties) en het veranderen van functies (zoals vrijkomende bedrijvenlocaties) in de gemeente. We sturen actief op locatieontwikkeling en zoeken passende marktpartijen bij de locaties waarvoor een locatiepaspoort is ontwikkeld. Per locatie wordt daarbij gekeken op welke wijze deze het best in de markt te zetten is. Bij de gronduitgifte gaat de gemeente hoofdzakelijk werken vanuit het belang en de wens van de toekomstige bewoner, de vraag staat centraal. Dit betekent dat geprobeerd wordt om bij de uitgiftestrategie vooral vormen van Particulier Opdrachtgeverschap en Collectief Particulier Opdrachtgeverschap te stimuleren. Zeker op plekken waar de gronden van de gemeente zijn liggen prima kansen, denk daarbij aan bijvoorbeeld de locatie Sneeuwbesstraat, de Jasmijnstraat, de voormalige hockeyvelden in het Spaarbankbos of ter plaatse van het Nicolaas Beetsplein, waar vroeger het tankstation van de FINA was. Omgevingswet Het omgevingsrecht bestaat uit tientallen wetten en honderden regelingen voor ruimte, wonen, infrastructuur, milieu, natuur en water. Het kabinet wil het omgevingsrecht makkelijker maken en samenvoegen in een Omgevingswet. Ook wil het kabinet met de Omgevingswet beter aansluiten op onder andere de samenhang tussen verschillende plannen en activiteiten voor ruimtelijke ordening, milieu en natuur. De Omgevingswet zorgt straks voor minder regels en onderzoekslasten. Naar verwachting treedt de wet in 2018 in werking. We volgen de ontwikkelingen nauwlettend en we spelen waar mogelijk in op de nieuwe wet. Aantrekkelijk Hoogeveen Het motto van de Ontwikkelingsvisie Stadscentrum is: ‘Behouden wat goed is, investeren in kwaliteit en repareren wat stuk is’. Blijven investeren in de kwaliteit van het stadscentrum op allerlei manieren is nodig om ook in de toekomst onze krachtige regionale positie te kunnen behouden en te verstevigen. Onder meer het nieuwe winkelen, zorgt ervoor dat de traditionele winkelstraat moet worden omgebouwd naar een bijzonder verblijfsgebied waar consumenten kunnen shoppen, worden vermaakt en uitgedaagd. Het bieden en aantrekken van bijzondere “triggers” (bijzondere inrichting openbaar gebied, evenementen, etcetera) is hierbij van belang om consumenten en toeristen naar Hoogeveen te kunnen blijven trekken. Belevingswaarde en onderscheidend vermogen zijn essentieel. We volgen de landelijke en regionale ontwikkelingen op het gebied van bedrijven‐ en kantorenlocaties, stadscentrum en overige winkellocaties. Ook in Hoogeveen zien we op diverse locaties leegstand, niet alleen als gevolg van de economische teruggang maar ook door landelijke trends als de toename van het internet‐winkelen en het gewijzigde koopgedrag van de consument. Hoogeveen participeert in het platform ‘De nieuwe winkelstraat’. Dit platform neemt het initiatief om op lokaal niveau stakeholders bij elkaar te brengen en een plan op te stellen voor toekomstgerichte winkelstraten, in nauwe samenwerking met de lokale financiële instellingen. Concreet wordt door het platform met elke deelnemende gemeente, en dus ook met Hoogeveen, een zogenaamde ‘retaildeal’ gesloten.
54
Gemeente Hoogeveen
Voorjaarsnota 2016‐2019
Aantrekkelijk wonen
Deze retaildeal houdt in dat de gemeente het initiatief neemt om partijen bij elkaar te brengen om samen te komen tot een toekomstgericht beleid voor detailhandel met daarin duidelijke keuzes, lagere regeldruk en publiek‐private samenwerking waar dat nodig is. Concreet wordt er, bij participatie aan de retaildeal, onder meer van ons verwacht dat we: In nauw overleg met de belangrijkste stakeholders (retail, vastgoed, horeca, kunst en cultuur) een visie op de detailhandel en/of bredere binnenstad (door)ontwikkelen. Hierbij concreet beleid en een plan met prioriteiten ontwikkelen. Daarin het toekomstig winkelareaal benoemen en duidelijke keuzes te maken welk deel kansrijk is en welke kansarm. Speerpunten Vergroten aantrekkelijkheid van Hoogeveen en de dorpen voor wonen, werken en verblijven: ‐ We willen de aantrekkelijkheid van het wonen in de gemeente vergroten. Het hebben van een duurzame woningvoorraad en leefomgeving is daarbij essentieel, ook vanuit het perspectief om een toekomstbestendige c.q. flexibele woningvoorraad te hebben om in te kunnen spelen op de veranderende woonwensen van onze inwoners. ‐ We gaan de Woonvisie actualiseren. ‐ Voldoende aanbod huur‐ en koopwoningen in Hoogeveen en in de dorpen om de beheerste groeiambitie te realiseren om in de toekomst voorzieningen in stand te houden. ‐ Zichtbaar vermarkten gemeentelijke kavels en gebouwen en hiervoor actief ontwikkelaars werven. Versterken van de regiofunctie en het vestigingsklimaat van Hoogeveen voor bedrijven en inwoners uit de regio: ‐ Participatie aan de retaildeal van het platform De Nieuwe Winkelstraat. ‐ Realisatie parkeergarage. Beter inspelen op ruimtelijke initiatieven die bijdragen aan een aantrekkelijker Hoogeveen: ‐ In aansluiting op de Omgevingswet willen we in Hoogeveen nog meer flexibel en marktgericht gaan werken. Met het Hoogeveen Bouwpakket en het instrument locatiepaspoorten hebben we goede stappen gezet. We ontwikkelen dit door. ‐ Opstellen en uitwerken locatiepaspoorten tot concrete ontwikkellocaties. Randvoorwaarden Uitvoering van projecten binnen andere programma's en samenwerking met andere programma's. Effectief en efficiënt blijven werken aan ruimtelijke plannen en vraaggericht inspelen op ruimtelijke ontwikkelingen. Marktpartijen die investeren. Risico's Niet verkrijgen van subsidies/cofinanciering. Stagnatie in zowel woningbouw als overige investeringen door onder andere de economische ontwikkelingen, bezuinigingen en gevolgen van het regeerakkoord. Lopende projecten Actualisatie bestemmingsplannen Buitengebied Eind 2014 is voor het bestemmingsplan buitengebied besloten dat er in plaats van een beheersverordening een bestemmingsplan wordt voorbereid. De bestemmingsplannen voor het buitengebied moeten eind 2017 herzien zijn. De project start up wordt in 2015 gehouden en naar verwachting zal het plan van aanpak in mei 2015 worden voorgelegd aan het college. Gemeente Hoogeveen
55
Voorjaarsnota 2016‐2019
Aantrekkelijk wonen
Algemeen De actualisatie van bestemmingsplannen vindt plaats in een reguliere cyclus van tien jaar. De eerste plannen voor enkele wijken en dorpen moeten in 2017 herzien zijn. De wijze waarop de bestemmingsplannen worden geactualiseerd zal per plan worden bekeken en onderzocht. Als sprake is van weinig dynamische gebieden, gebieden waar in een planperiode van de komende tien jaar weinig noodzaak tot wijziging van het planologisch regime bestaat, zou een beheersverordening een geschikt en goedkoper instrument kunnen zijn. Stadscentrum In de Ontwikkelingsvisie Stadscentrum is de keuze vastgelegd de kwaliteit van Hoogeveen als aantrekkelijke stad te willen vergroten, onder meer door middel van opwaardering van het centrum met groene en aantrekkelijke woonmilieus. Hoofdmotto is inbreiding in plaats van uitbreiding. De visie wordt gefaseerd uitgevoerd. Het stadscentrum (Stadscentrum Zuidoost) is een lopend project waarmee een aantrekkelijk woongebied moet ontstaan in de binnenstad. Stadscentrum Zuidoost: deelproject Kaapplein en realisatie parkeergarage Door de realisatie van het deelproject Kaapplein en de parkeergarage wordt ruimte gecreëerd voor kwalitatief hoogwaardige woningbouw op het Beukemaplein, het Stoekeplein en langs het nieuwe stadspark Dwingeland dat opnieuw aangelegd wordt en wordt vergroot. Dit alles vormt samen met de infrastructuur aan Het Haagje, de Notaris Mulderstraat, de Schutstraat en het Kruis, het project Stadscentrum Zuidoost. De realisatie van de parkeergarage is in volle gang en maakt het mogelijk park Dwingeland in omvang te vergroten en langs de rand aantrekkelijke woningbouw te realiseren met uitzicht over het park. Het plan voor de parkeergarage op De Kaap met ruimte voor circa 480 auto’s wordt gecombineerd met de realisatie van woningen, appartementen en een gedeelte van nieuwbouw van het Jannes van der Sleedenhuis. Met deze nieuwbouw realiseren Woonconcept en Jannes van der Sleeden een hoogwaardige nieuwe, moderne woon‐ en zorgvoorziening, essentieel om ouderen een goede plek te bieden in onze samenleving. Stand van zaken De Kaap De aanbesteding van de parkeergarage is binnen budget afgerond en de bouw is in volle gang. Met omwonenden wordt maandelijks overlegd, in een voor dit project ingestelde bouwoverleggroep. In 2014 is het gebouw van Roelof van Echten in park Dwingeland gesloopt om plaats te maken voor een tijdelijke parkeerplaats om zo ook gedurende de bouwfase voldoende parkeerplaatsen in de buurt van de Hoofdstraat te kunnen garanderen. Daarnaast dient een deel van het terrein van Roelof van Echten als werkterrein voor de aannemer van De Kaap. Na afronding van de bouwfase zal dit gebied conform het vastgestelde projectplan deel gaan uitmaken van park Dwingeland. Na realisatie van de parkeergarage moet ook de inrichting van het openbaar gebied zijn afgerond. Het dak van de verdiepte parkeergarage, dat gelijk ligt met het maaiveld, wordt ingericht als park en vormt fase 1 van de verdubbeling van park Dwingeland. Daarnaast wordt het pand Hoofdstraat 223 gesloopt en wordt een brede en aangename doorgang naar de Hoofdstraat gecreëerd, waarbij het Kaaplaantje ‐ dan afgesloten voor doorgaand verkeer‐ de opgangen vanuit de parkeergarage begeleidt en meer een verblijfskarakter krijgt. Het openbaar gebied moet gereed zijn op het moment dat de parkeergarage in gebruik genomen wordt, naar verwachting halverwege 2016. De reconstructie van Het Haagje tussen het Kaaplaantje en de Notaris Mulderstraat, die in dezelfde stijl als de Schutstraat wordt uitgevoerd, vindt vervolgens plaats nadat de ontwikkelingen op De Kaap zijn afgerond. Hiermee is dit een van de latere uitvoeringsprojecten in de Zuidoosthoek (2017). Het gehele project kan naar verwachting binnen het beschikbare budget worden uitgevoerd.
56
Gemeente Hoogeveen
Voorjaarsnota 2016‐2019
Aantrekkelijk wonen
Voorbereiding ontwikkeling “Park Dwingeland” en vergroening Hoofdstraat De definitieve start van project De Kaap betekende ook het startsein voor de planvorming van deelproject Stoekeplein /Park Dwingeland, dat immers alleen door kan gaan indien parkeren ondergronds wordt geclusterd op De Kaap. In 2014 is een werkgroep van omwonenden en belanghebbenden samengesteld. Daarnaast is een werkgroep van jongeren samengesteld die adviseert over de inrichting van het park. Met deze groepen is toegewerkt naar een breed gedragen voorlopig ontwerp, dat momenteel wordt doorgerekend en in 2015 wordt gepresenteerd voor inspraak. Dit doen we omdat park Dwingeland van en voor Hoogeveen is, en iedereen in de gelegenheid gesteld moet worden hierover mee te denken. Het ontwerp wordt doorgerekend en vervolgens verwerkt in een bestemmingsplan, dat uiteindelijk aan de raad wordt voorgelegd ter vaststelling, samen met de grondexploitatie. Realisatie is afhankelijk van onder meer het verloop van de bestemmingsplanprocedure en vindt op zijn vroegst plaats na oplevering van de parkeergarage op De Kaap. Voor park Dwingeland is in 2014 een aanvullende subsidie van € 250.000 verkregen van de provincie Drenthe. Voorbereiding ontwikkeling Beukemaplein Het definitief doorgaan van project De Kaap betekende ook voor het Beukemaplein groen licht voor het starten van de planvorming. Ook hier is samen met een werkgroep van omwonenden toegewerkt naar een voorlopig ontwerp, dat ook hier kon rekenen op steun van de werkgroep. Het ontwerp, dat (evenals het Mauritsplein) ruimte biedt voor verschillende woningtypen en flexibele kavelgroottes, wordt momenteel doorgerekend en vervolgens verwerkt in een bestemmingsplan, dat uiteindelijk aan de raad wordt voorgelegd ter vaststelling, samen met de grondexploitatie. Ook hier is de start van de uitvoering gepland na ingebruikname van de parkeergarage op De Kaap, onder voorbehoud van een positief verloop van de bestemmingsplanprocedure. Mauritsplein (de Kloostertuin) Conform de visie stadscentrum is het de bedoeling om kwalitatief goed wonen mogelijk te maken nabij het centrum met al haar voorzieningen (inbreiding voor uitbreiding). Op het Mauritsplein zijn vier woon‐werkkavels langs de Industrieweg beschikbaar, en daarnaast 20 tot 25 woningen, waarbij rijwoningen en meer vrijstaande types kunnen worden gebouwd. Via flexibiliteit in bouwvoorschriften en bouwmogelijkheden wordt maximaal geprobeerd de wensen van kandidaat kopers te bedienen. Variatie is mogelijk in kavelbreedte, kaveldiepte en bouwhoogte en in de gesprekken met kopers worden de woonwensen nader uitgewerkt en waar mogelijk gehonoreerd. Het bestemmingsplan is vastgesteld, de locatie is bouwrijp gemaakt en de eerste koopovereenkomsten zijn getekend. De bouw van de eerste zes woningen is inmiddels gestart. Het plan Mauritsplein is het eerste concrete uitvoeringsproject van de strategie ‘De stad in mijn achtertuin’. Deze visie op het wonen in het stadscentrum (vraag‐ en consumentgericht bouwen) is de basis geweest voor het opstellen van de locatiepaspoorten voor de potentiële ontwikkelingslocaties in het stadscentrum, zowel van de gemeente als van particulieren. Voor het Mauritsplein is op basis van deze visie een stedenbouwkundig plan opgesteld. De hier ingezette lijn van flexibiliteit wordt doorgezet bij de andere deelprojecten in het stadscentrum, zoals bijvoorbeeld het Beukemaplein. Opwaardering pleintjes Hoofdstraat De ontwikkeling van een goed functionerend en aantrekkelijk stadscentrum is cruciaal voor het behouden van onze krachtige regionale positie en het in stand kunnen houden van ons voorzieningenniveau op langere termijn. Daarvoor is het nodig dat er blijvend wordt geïnvesteerd in de kwaliteit van het bestaand bebouwd gebied. Na afronding van de centrumruit is het stadscentrum afgesloten voor doorgaand verkeer. Dat biedt kansen de verblijfskwaliteit op onderdelen verder te verbeteren, omdat de verkeersfunctie niet langer het bepalend element in de inrichting en vormgeving is. Gemeente Hoogeveen
57
Voorjaarsnota 2016‐2019
Aantrekkelijk wonen
Om die reden is het gewenst de verouderde pleintjes op meerdere plekken in de Hoofdstraat (ter plaatse van de Jonkheer de Jongestraat, de Hoofdstraatkerk en de Grote Kerkstraat / Tamboer) op te waarderen en een meer gezellige en intieme sfeer te geven die past bij een verkeersluw, uitnodigend stadscentrum. Door een provinciale bijdrage van € 400.000 is het mogelijk hieraan een stevige aanzet te geven in 2015 en 2016. Hiertoe is een plan van aanpak opgesteld waarin samen met Centrummanagement en alle overige partijen in het stadscentrum een ontwerp wordt gemaakt. Herbestemming houtloods Robaard en de Jonge We onderzoeken de haalbaarheid en mogelijkheden om de meer dan 100 jaar oude, bijzondere houtloods, op het terrein van Robaard en de Jonge te verplaatsen en hier nieuwe en onderscheidende functies in onder te brengen. De houtloods is particulier eigendom. Binnen het project wordt in beeld gebracht welke gemeentelijke inbreng noodzakelijk is. Dit onderdeel wordt nader uitgewerkt, waarbij wij mogelijk richting programmabegroting 2016 met een voorstel komen. Stationsgebied Het project stationsgebied is grotendeels afgerond. Alleen het woonrijp maken van deelgebied A, de kantorenlocatie, moet nog worden uitgevoerd. Dit wordt gedaan nadat de percelen daar zijn uitgegeven. In het stationsgebied staan we, naast kantoren, een breder scala aan functies toe. Dit is mogelijk omdat de instandhoudingstermijn die was verbonden aan de Europese projectsubsidie is afgelopen. Dit hebben we inmiddels gemeld aan de betreffende projectontwikkelaars. Planologisch kan dit worden geregeld met een vrijstelling bij de verlening van een Omgevingsvergunning. Verder is de projectontwikkelaar inmiddels gestart met de verkoop van een aantal woningen langs de Blankenslaan‐West en de Crerarstraat, welke de komende jaren gebouwd moeten gaan worden. Marketing wonen We gaan door met het vermarkten van Hoogeveen als aantrekkelijke gemeente om te wonen. Waarbij de woonconsument voorop staat en de bestaande middelen en kanalen worden ingezet om vraag en aanbod te matchen zowel voor de bestaande woningvoorraad als voor de bouwkavels en de nieuwbouwwoningen. Ook zal de gemeente steeds meer samenwerking gaan zoeken met ondernemers, bouwers en ontwikkelaars om de consument te bedienen. Erflanden De deelprojecten voor de ontwikkeling van de wijk Erflanden zijn nagenoeg afgerond. De samenwerkingscombinatie tussen gemeente, Bouwfonds en Heijmans wordt in stand gehouden tot en met 2022. De combinatie Erflanden heeft nog 35 vrije kavels te koop voor particulier opdrachtgeverschap. De interesse voor het deelgebied de Blankvoorn is sterk toegenomen door een versoepeling van de bouwregels. Voor de minder courante kavels aan het Damhert wordt gekeken hoe de verkoopbaarheid te bevorderen is. Actualisatie Woonvisie Per 1 juli 2015 treedt de Herzieningswet toegelaten instellingen volkshuisvesting in werking en daarmee ook het Besluit toegelaten instellingen volkshuisvesting 2015. Per die datum komt onder andere het Besluit beheer sociale‐huursector te vervallen. De wet geeft duidelijkheid op de woningmarkt door heldere spelregels voor de sociale huursector. De kerntaak van de wooncorporaties is en blijft: zorgen dat mensen met een laag inkomen goed en betaalbaar kunnen wonen. Wooncorporaties dragen bij aan het gemeentelijke woonbeleid. Deze bijdrage wordt vastgelegd in prestatieafspraken tussen gemeente, bewonersorganisaties en de wooncorporaties. Om actuele afspraken te kunnen maken is het gewenst het woonbeleid van de gemeente aan te passen aan de huidige ontwikkelingen. Uitgangspunt is om de geactualiseerde Woonvisie in 2016 vast te stellen.
58
Gemeente Hoogeveen
Voorjaarsnota 2016‐2019
Aantrekkelijk wonen
Doelen en beleidsontwikkelingen in de komende vier jaar Doelstelling 1: Vergroting aantrekkelijkheid van de kern Hoogeveen voor wonen, werken en verblijven Wat willen we bereiken Vraaggericht voorzien in de kwalitatieve en kwantitatieve woonbehoefte en daardoor het negatieve migratiesaldo verlagen met 10% in 2018
Wat gaan we ervoor doen in 2016 Uitvoering geven aan Woonvisie en Regionale Woonvisie Woningmarktonderzoek Voorbereiden actualiseren Woonvisie Bouwplannen kwalitatief en kwantitatief regionaal afstemmen om concurrentie te voorkomen Zichtbaar vermarkten gemeentelijke kavels en Uitvoeren Marketing wonen: inzetten middelen en gebouwen kanalen om vraag en aanbod te matchen Bestaande woonwijken en woningen aantrekkelijk Faciliteren van woonaanpassingen, vervangende en duurzaam houden nieuwbouw of herontwikkeling van vrijkomende locaties Voldoende aanbod houden van geschikte koop‐ en Buizerdlaan/hoek Wolfsbosstraat in Hoogeveen; huurwoningen in alle wijken realisatie 9 grondgebonden woningen en 38 appartementen Herontwikkeling Beukemaplein in Hoogeveen; afronden stedenbouwkundig plan en opstellen bestemmingsplan Herontwikkeling park Dwingeland en Stoekeplein; Inspraak over voorlopig ontwerp en bestemmingsplan opstellen Herontwikkeling locatie De Kaap; realisatie nieuwbouw Jannes van der Sleeden Herontwikkeling voormalige houthandel Robaard en de Jonge locatie; realisatie 24 grondgebonden woningen Herontwikkeling locatie Het Haagje/hoek Wolfsbosstraat; starten ruimtelijke procedure na overeenstemming met de grondeigenaren Herontwikkeling locatie Sneeuwbesstraat; afronden ruimtelijke procedure en verkoop kavels Herontwikkeling locatie Jasmijnstraat; afronden ruimtelijke procedure en verkoop kavels Herontwikkelen Finalocatie Nic. Beetsplein; verkoop kavel Herontwikkeling locatie voormalig hockeyveld Spaarbankbos; verkoop kavel Herontwikkeling NCH terrein; doorlopen ruimtelijke procedure Herontwikkelen BD‐locatie Kinholtsweg, naast wijkcentrum De Weideblik; doorlopen ruimtelijke procedure Afronden bestemmingsplanprocedure recreatie‐ en woongebied plan Nijstad Streefpercentage van minimaal 10% woningbouw Verkoop kavels Erflanden volgens (c)po Herontwikkeling Mauritsplein; bouwen van de eerste serie woningen
Gemeente Hoogeveen
59
Voorjaarsnota 2016‐2019
Aantrekkelijk wonen
Doelstelling 2: Vergroting aantrekkelijkheid van de dorpen en landelijk gebied voor wonen, werken en verblijven Wat willen we bereiken Wat gaan we ervoor doen in 2016 Vraaggericht voorzien in de gewenste kwalitatieve Uitvoering geven aan Woonvisie en Regionale en kwantitatieve woonbehoefte Woonvisie Vaststellen geactualiseerde Woonvisie Bouwplannen kwalitatief en kwantitatief regionaal afstemmen om concurrentie te voorkomen Zichtbaar vermarkten gemeentelijke kavels en Uitvoeren Marketing wonen: inzetten instrumenten gebouwen om vraag en aanbod te matchen Een kwaliteitsimpuls geven aan de bebouwde Verkoop oude basisschool in Nieuwlande omgeving Herontwikkeling leegstaande gebouwen Met private partijen onderzoeken of leegstaande gebouwen geschikt zijn te maken voor (jongeren)huisvesting Voldoende aanbod houden van geschikte koop‐en Afronden bestemmingsplanprocedure locatie huurwoningen in alle dorpen Zweetdruppel/ Zuideropgaande in Hollandscheveld voor woningbouw Faciliteren verkoop kavels en projectmatige woningen in Fluitenberg Ruimte geven aan nieuwe functies in landelijk Actualiseren bestemmingsplan Buitengebied gebied met aandacht voor inpassing Streefpercentage van minimaal 40% woningbouw Verkoop kavels in Stuifzand volgens (c)po in de dorpen Verkoop kavels in Pesse Verkoop kavels in Tiendeveen Streefpercentage van minimaal 80% woningbouw Trambaan Nieuweroord: bestemmingsplanprocedure volgens (c)po in het landelijk gebied afronden en verkoop kavels
Doelstelling 3: Versterken van de regiofunctie en het vestigingsklimaat van Hoogeveen voor bedrijven en inwoners uit de regio Wat willen we bereiken Wat gaan we ervoor doen in 2016 Levendigheid stadscentrum vergroten en Uitvoering Ontwikkelingsvisie Stadscentrum: bezoekers langer vasthouden (zie doelstelling 2 Faciliteren van evenementenlocaties in het centrum Bruisend Hoogeveen) Realiseren parkeergarage Participatie aan de retaildeal van het platform De Nieuwe Winkelstraat Minder leegstaande panden, zoals kantoren en Met private partijen onderzoeken of leegstaande winkels gebouwen geschikt zijn te maken voor (jongeren)huisvesting In Stationsgebied meer functies mogelijk maken door verlenen vrijstelling bij Omgevingsvergunning
Doelstelling 4: Beter inspelen op ruimtelijke initiatieven die bijdragen aan een aantrekkelijker Hoogeveen Wat willen we bereiken Wat gaan we ervoor doen in 2016 Effectiever en efficiënter werken aan ruimtelijke Opstellen locatiepaspoorten plannen Prioriteitenlijst locatiepaspoorten vaststellen en hiervoor actief ontwikkelaars werven Binnen 1 week omgevingsvergunning verlenen Bouwbegeleidingsteam en Team Ontwikkeling voor eenvoudige aanvragen. Voor complexere ruimtelijke plannen continueren aanvragen en overige bouwinitiatieven binnen 1 week duidelijkheid over kansrijkheid initiatief en afspraak over termijnen
60
Gemeente Hoogeveen
Voorjaarsnota 2016‐2019
Aantrekkelijk wonen
Vraaggericht inspelen op ruimtelijke ontwikkelingen vanuit het ja‐tenzij principe Tijdig inspelen op nieuwe wetgeving
Afronden procedure paraplubestemmingsplan recreatie‐ en toerisme voor het buitengebied Bijhouden van en inspelen op nieuwe ontwikkelingen Omgevingswet In aansluiting op het landelijke programma Beter en Concreter uitvoering geven aan een pilot gerichte ondersteuning inwoners bij ruimtelijke procedures/bouwaanvragen
Beleidsdocumenten
Fysieke structuurvisie (2004), actualisatie 2012 Woonvisie 2011 Regionale Woonvisie Zuidwest‐Drenthe 2012 Nota Grondbeleid (2010) Welstandsnota (2007) Oplegnotitie Welstandsnota 2007, Pilot welstand 2014 Prestatieafspraken wooncorporaties 2008 Detailhandelstructuurvisie 2008 Oost‐west‐as (Backbone) 2008 Ontwikkelingsvisie Stadscentrum 2008 Notitie Hoogbouw 2009 Ontwikkelnota Paardenhouderijen 2011
Exploitatie Product bedragen x € 1.000 + = nadeel en ‐ = voordeel Lasten Visie ontwikkeling Stadscentrum (nieuw winkelen) Drents plateau/promotie Totaal lasten Baten Verkoop onroerend‐goed Totaal baten Saldo
2016
2017
2018
2019
‐12 13
‐12 ‐12
‐12 ‐12
‐12 ‐12
‐200 ‐200
‐200 ‐200
‐200 ‐200
‐200 ‐200
‐187
‐212
‐212
‐212
25
Ontwikkelen visie op de toekomst van het winkelareaal stadscentrum Middelgrote gemeenten zullen onderscheidend moeten zijn om in de toekomst aantrekkelijk te blijven als vestigingsplaats voor bedrijven en als winkelstad. Voor Hoogeveen is het volgen van trends en ontwikkelingen en het met de verschillende partijen ontwikkelen van een visie op de toekomst van het winkelareaal in het stadscentrum van essentieel belang. Om het voorgaande concreet handen en voeten te kunnen geven, is voor 2016 eenmalig € 25.000 opgenomen voor onder andere visieontwikkeling en communicatie. Deze visievorming is het vervolg op het onderzoek het nieuwe winkelen dat nu gaande is en gefinancierd wordt door ondernemers. Drents plateau/promotie Gemeente Hoogeveen
61
Voorjaarsnota 2016‐2019
Aantrekkelijk wonen
Op basis van realisatiecijfers kunnen de budgetten voor advieskosten Drents plateau en promotie naar beneden worden bijgesteld. Verkoop onroerend‐goed Gelet op de gerealiseerde verkopen in het verleden is een structurele opbrengst geraamd van € 200.000. Startersregeling (taakstelling) In de Programmabegroting 2015‐2018 is opgenomen dat in verband met een herijking van de startersregeling (SVn) het budget vanaf 2016 met € 30.000 wordt verlaagd. Deze taakstelling wordt in 2016 gehaald door het actualiseren van de startersregeling aan de huidige ontwikkelingen. We komen hier op terug met een voorstel betreffende de actualisatie van deze startersregeling.
Investeringen Voor de investeringen zijn onderstaande bedragen opgenomen: Omschrijving
Jaar
Investeringsbedrag
Reserve Algemene Exploitatie Bijdragen structuurvisie exploitatie riolering derden
Stadscentrum Zuid‐Oost hoek
2015
9.901.701
7.253.701 1.848.000
2016
1.120.000
Totaal
11.021.701
7.548.701 1.848.000
295.000
250.000
550.000
825.000
250.000 1.375.000
Opwaardering pleintjes Hoofdstraat
2015
200.000
200.000
2016
200.000
200.000
Totaal
400.000
400.000
Mutaties ten opzichte van de programmabegroting 2015‐2018: Opwaardering pleintjes Hoofdstraat De ontwikkeling van een goed functionerend en aantrekkelijk stadscentrum is cruciaal voor het behouden van onze krachtige regionale positie en het in stand kunnen houden van ons voorzieningenniveau op langere termijn. Daarvoor is het nodig dat er blijvend wordt geïnvesteerd in de kwaliteit van het bestaand bebouwd gebied. Na afronding van de centrumruit is het stadscentrum ontdaan van doorgaand verkeer. Dat biedt kansen de verblijfskwaliteit op onderdelen verder te verbeteren, omdat de verkeersfunctie niet langer het bepalend element in de inrichting en vormgeving is. Om die reden is het gewenst de verouderde pleintjes op meerdere plekken in de Hoofdstraat (ter plaatse van de Jonkheer de Jongestraat, de Hoofdstraatkerk en de Grote Kerkstraat / Tamboer) op te waarderen en een meer gezellige en intieme sfeer te geven die past bij een verkeersluw, uitnodigend stadscentrum. Als gevolg van een provinciale bijdrage van € 400.000 is het mogelijk hierin een stevige aanzet te geven in 2015 en 2016. Hiertoe is een plan van aanpak opgesteld waarin samen met Centrummanagement en alle overige partijen in het stadscentrum een ontwerp wordt opgesteld. De provinciale subsidie wordt niet toegekend op basis van de totale herontwikkeling van het stadscentrum maar specifiek geoormerkt voor het plan met opwaardering van de pleintjes.
62
Gemeente Hoogeveen
Voorjaarsnota 2016‐2019
Krachtige wijken en dorpen
Krachtige wijken en dorpen
Dit programma gaat over het beheren van de openbare ruimte inclusief speelvoorzieningen en begraafplaatsen, het stimuleren van sociale zelfredzaamheid in wijken en dorpen, afvalscheiding bij de bron, het maatschappelijk vastgoed, sport, landschap en handhaven. Programmahouder Jan Steenbergen Wat speelt er in Hoogeveen Algemene doelstelling We bevorderen en onderhouden binnen dit programma de woon‐ en leefkwaliteit in wijken en dorpen. Hierbij sluiten we zoveel mogelijk aan bij initiatieven die ontstaan in de samenleving. Waar nodig nemen we initiatief en stimuleren we. We zetten in op (sociale) lokale netwerkvorming in wijken en dorpen. Op het organisatorische vlak zetten de zes samenwerkende partnerorganisaties van De Smederijen zich in voor het verbreden van de samenwerking met andere organisaties en instellingen. We vinden het een belangrijke taak van de overheid om te investeren in de leefbaarheid en dynamiek van de samenleving, in het bijzonder voor kwetsbare groepen. Primair vinden we het belangrijk dat er voldoende en goede sociaal‐maatschappelijke activiteiten zijn. Sport en bewegen en specifiek de inzet van de sportfunctionarissen is hierbij in de afgelopen jaren een goed en effectief middel gebleken. We gaan daarom door met de inzet van de sportfunctionarissen en de rol van sport in onze maatschappelijke doelstellingen verder ontwikkelen. De huisvesting voor deze activiteiten moet gemeentebreed voldoende zijn en efficiënt en optimaal gebruikt worden. Als overheid stellen we geen onnodige regels. Als we regels stellen moeten die handhaafbaar zijn. We verwachten van inwoners dat ze kleine ergernissen zelf onderling oplossen. Waar nodig treden we op. Met dit programma leveren we een bijdrage aan een duurzame samenleving met behoud van de fysieke leefbaarheid in het openbare gebied. Het openbare gebied is van ons allen; daarom stimuleren we betrokkenheid en samenwerking met andere organisaties en inwoners. Een duurzame samenleving scheidt haar afval bij de bron. Daarom zetten we daar de komende jaren op in. Een overheid die betrokken is bij haar inwoners zorgt voor een waardige laatste rustplaats. Daarom vergroten we de mogelijkheden door het uitbreiden van begraafplaatsen en het realiseren van een crematorium met uitvaartcentrum op begraafplaats Zevenberg. Gemeente Hoogeveen
63
Voorjaarsnota 2016‐2019
Krachtige wijken en dorpen
Trends & Ontwikkelingen Overheidsparticipatie We sluiten binnen dit programma zoveel mogelijk aan bij initiatieven die in de samenleving ontstaan en die betrekking hebben op de nulde lijn. Als voorbeelden noemen we hier: De dorpscoöperatie Hollandscheveld Verbindt die de door hen nog aan te nemen dorpsregisseur een spin in het web wil laten zijn op het gebied van welzijns‐ en zorgvraagstukken in het dorp. In De Weide en Erflanden is het project Buurthulp Voorelkaar gestart. Het project richt zich op inwoners met een vraag of een aanbod om de samenhang en contacten in deze wijken te versterken. In de dorpen begint het project Dorpen voor mekaar vorm te krijgen. Naar verwachting wordt dat in de loop van 2016 operationeel. In Pesse loopt het Maatjesproject. Dorpsbewoners helpen elkaar en vraag en aanbod wordt door de vrijwilligers van het Maatjesproject bij elkaar gebracht. Afval Om duurzaam (her)gebruik te stimuleren werkt het Rijk samen met gemeenten, bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties aan het in 2014 gepresenteerde programma 'Van Afval Naar Grondstof' (VANG). Het gezamenlijke doel is om meer duurzame producten op de markt te brengen, het stimuleren van bewuster consumeren én hergebruik van afvalstromen door optimale afvalscheiding. Het VANG‐programma is gebaseerd op de principes van een circulaire economie. Herbruikbaarheid van producten en grondstoffen en het behoud van natuurlijke hulpbronnen staat daarin centraal. Producten worden uiteindelijk zo gemaakt en vermarkt dat ze in de afvalfase volledig recyclebaar zijn. Van gemeenten wordt gevraagd zich te conformeren aan het rijksbeleid en uitvoering te geven aan de doelstellingen van het VANG‐programma door: de komende jaren (nog) meer huishoudelijk afval gescheiden in te zamelen de inwoners te stimuleren hierin hun verantwoordelijkheid te nemen. De ambitie uit het VANG programma op het gebied van afvalscheiding waar gemeenten de komende jaren uitvoering aan moeten geven is voor 2020 gesteld op 75% en nader geconcretiseerd in een hoeveelheid restafval per inwoner per jaar van maximaal 100 kilo. Op dit moment bedraagt de hoeveelheid restafval in Hoogeveen ruim 200 kilo per inwoner per jaar. Bronscheiding is uitgangspunt van beleid. In aanvulling daarop kan nascheiding worden toegepast. In 2016 implementeren we het beleid van Afval apart dat we dit jaar vaststellen. MFC’s en Brede scholen In de afgelopen jaren hebben we diverse multifunctionele centra en brede scholen gerealiseerd: de brede school in Zuid en de MFC’s Krakeel, Tiendeveen en Nieuwlande. Met het realiseren van deze accommodaties hebben we ingezet op het stimuleren van talentontwikkeling, ontmoeting en samenwerking tussen diverse instellingen. Daarnaast is het doel om ruimtes te delen om zo tot een efficiënt gebruik van ruimtes en voorzieningen te komen. We hebben nu een aantal jaren ervaring in het gebruik van een aantal multifunctionele accommodaties. Het Integraal Accommodatiebeleid gaan we herijken en we maken een nieuwe visie op onderwijshuisvesting. We vinden het van belang om de ontwikkeling van de MFC’s te evalueren om deze ervaring te gebruiken in het nieuwe beleid voor maatschappelijke accommodaties en scholen. Daarom gaan we een evaluatie uitvoeren naar de MFC’s in relatie tot de maatschappelijke doelen.
64
Gemeente Hoogeveen
Voorjaarsnota 2016‐2019
Krachtige wijken en dorpen
Zwemwaterwet Na een aantal jaren van uitstel is het vrijwel zeker dat met ingang van 1 januari 2016 de nieuwe Zwemwaterwet wordt ingevoerd. Het voornaamste in deze wet is de wijziging van het besluit hygiëne en veiligheid badinrichtingen en zwemgelegenheden, met als doel de gezondheid en veiligheid van gebruikers te beschermen. Op basis van deze wet wordt het verplicht om een aantal nieuwe regels en normeringen te hanteren die van invloed zijn op het zwembad de Dolfijn in Hoogeveen: De luchtkwaliteit op extra parameters controleren. De parameter zwemwater voor gebonden chloor wordt gesteld op 0,5. In het instructiebad is deze parameter zonder aanpassingen niet te behalen. Er moeten 8 nieuwe parameters gecontroleerd worden. Hiervoor moet een extra chemische stof aan het water worden toegevoegd. Daarvoor moet een doseerinstallatie worden geïnstalleerd. De frequentie voor het meten van de kwaliteit van het zwemwater wordt verhoogd. Tevens moeten er metingen voor‐ en na sluitingstijd plaatsvinden. Dit kost extra personele inzet of een nieuw meetsysteem. Handhaving Kwaliteitscriteria voor vergunningverlening De kwaliteitscriteria voor vergunningverlening, toezicht en handhaving worden niet wettelijk verankerd in de Wet Vergunningverlening Toezicht en Handhaving. Van gemeenten en provincies wordt verwacht dat ze de kwaliteitseisen in verordeningen vastleggen. Gemeenten en provincies die samenwerken in een Regionale Uitvoeringsdienst (RUD) moeten hun verordening op elkaar afstemmen. De VNG en het Interprovinciaal Overleg werken aan een modelverordening met daarin bepaalde kwaliteitscriteria. Het streven is de verordening voor juli 2015 af te ronden, waarna de gemeenten na de zomer de verordeningen kunnen vaststellen. Drentse Maat RUD Drenthe is onderdeel van een landelijk dekkend netwerk van omgevingsdiensten, opgezet om de kwaliteit van vergunningverlening, toezicht en handhaving te verbeteren en te uniformeren. De provincie Drenthe en de twaalf Drentse gemeenten zijn samen eigenaar van RUD Drenthe. RUD Drenthe voert voor de eigenaren/opdrachtgevers het zogenoemde Milieubreed takenpakket uit: alle milieuvergunningen, alle milieumeldingen, milieutoezicht en ‐handhaving, alle bodemtaken en alle milieuspecialismen. De eigenaren van RUD Drenthe hebben een bestuurlijk besluit genomen dat zij toe willen naar een uniform minimaal uitvoeringsniveau van de RUD Drenthe. Met ingang van 2016 moet dit uniform minimaal uitvoeringsniveau – de Drentse Maat – worden ingevoerd. De Drentse Maat wordt in 2014 en 2015 ontwikkeld. Eikenprocessierups (EPR) In de afgelopen jaren is het aantal eikenprocessierupsen in de gemeente explosief toegenomen. En daarmee ook de bestrijdingskosten. Deze ontwikkeling lijkt zich de komende jaren door te zetten. Om zowel de overlast als de beheersingskosten binnen de perken te houden, volgt in 2015 een collegevoorstel voor een andere aanpak van de beheersing van de EPR. Speerpunten De Smederijen In 2016 gaan we, aan de hand van een nog nieuw te formuleren visie op De Smederijen, verder met De Smederijen. De huidige partnerorganisaties streven naar een nieuw samenwerkingsmodel met ingang van 2016. Al dan niet met aansluiting van nieuwe partners. Over de financiële consequenties van dit nieuwe samenwerkingsmodel zal in het najaar meer duidelijkheid zijn.
Gemeente Hoogeveen
65
Voorjaarsnota 2016‐2019
Krachtige wijken en dorpen
Of we dan voldoende financiële armslag van de huidige partnerorganisaties behouden om De Smederijen in de nieuwe vorm te kunnen faciliteren, wordt dan ook duidelijk. Centraal binnen De Smederijen staan ‐ nu en in de toekomst ‐ de inwoners. Dat betekent dat we hen als eerste betrekken bij het ontwikkelen van de nieuwe visie. In 2016 gaan we door met het verder versterken van de focus op sociaal, zowel bij de korte als de lange klap. We sluiten daarbij in de eerste plaats aan bij initiatieven die in de samenleving ontstaan. Waar dat niet van de grond komt, inspireren en stimuleren we. De Smederijen zetten in – in samenhang met de hervorming van het sociaal domein ‐ op het versterken van de nulde lijn. Het stimuleren van noaberschap met het oog op het versterken van de preventie is daarbij uitgangspunt. De vier gebieden die aangesloten zijn op de Lange Klap sociaal vervolgen in 2016 dat proces. Concreet betekent dit dat we in de Verzetsbuurt aan de gang gaan met de thema’s die uit de gespreksrondes ‘achter de voordeur’ komen. In de Zeeheldenbuurt leggen we de focus eerst nog op de korte klap sociaal. In 2016 komt er dan een moment dat de overstap naar de lange klap sociaal gemaakt kan worden. In Krakeel/Zuid en Wolfsbos gaan we (en inwoners) door met het versterken van de verbindingen tussen bestaande en nieuwe initiatieven. Concrete voorbeelden daarvan: De Wijk Werkt (project gericht op de ondernemers als een van de motoren van de wijk) en het stimuleren activiteiten in en rondom MFC Krakeel/Kinderboerderij/park van Krakeel. Proefprojecten op maat: proefproject Wmo ‘gezond ouder worden in De Weide’ en de dorpscoöperatie Hollandscheveld Verbindt Zoals aangegeven in het programma Zorg op Maat gaan we op de lokale situatie afgestemde innovatieve projecten op het gebied van ondersteuning en zorg uitvoeren. Daarbij zullen we aansluiten bij de eigen kracht en het eigen initiatief van de gemeenschap en de aanwezige infrastructuur op het gebied van welzijn en zorg. Gedacht moet worden aan projecten zoals de Wmo‐ pilot Gezond Ouder Worden in De Weide en de pilot Dorpscoöperatie Hollandscheveld Verbindt. Laatstgenoemde duurt 3 jaar en in 2016 komen we met een tussenevaluatie. De aanpak in de pilot Gezond Ouder Worden in De Weide lijkt succesvol. Wellicht komen we met onze partners op het gebied van welzijn en zorg tot de conclusie dat we de aanpak moeten doorontwikkelen, verbreden of een vergelijkbare aanpak op andere plekken uit moeten proberen. Afval Realiseren doelstellingen Kaderplan afvalstoffen 2010, rekening houdend met de ambities uit het VANG programma. Herijking Integraal Accommodatiebeleid (IAB) We beschikken over een groot aantal maatschappelijke accommodaties. Daarnaast bezitten derden ook diverse maatschappelijke accommodaties. Dit zijn onder andere kerken, woningcorporaties, woon‐zorginstellingen. Het landschap van maatschappelijke accommodaties is sterk in beweging. Belangrijkste ontwikkeling is dat de voorziening ondergeschikt is aan de activiteit en dat de hoeveelheid aan voorzieningen niet meer betaalbaar is. Dit komt door enerzijds demografische ontwikkelingen zoals ontgroening, vergrijzing en krimp. Anderzijds verandert de behoefte in het gebruik van deze voorzieningen. We hebben de afgelopen jaren een koers ingezet om op deze veranderingen in te spelen. Het gaat hier onder andere om de bezuinigingen op diverse maatschappelijke voorzieningen en de wijzigingen in de fysieke structuurvisie met principes als clusteren en delen en inhoud voor stenen.
66
Gemeente Hoogeveen
Voorjaarsnota 2016‐2019
Krachtige wijken en dorpen
Door bovenstaande ontwikkelingen is het wenselijk om snel in te kunnen spelen op veranderingen in het vastgoed. Het bundelen van gegevens en het eenvoudig kunnen actualiseren van deze gegevens is daarbij gewenst. Net als vele andere gemeenten is vastgoedinformatie in de gemeente Hoogeveen versnipperd en is informatie niet altijd actueel. Daarom is in 2014 een start gemaakt met de implementatie van het programma Vastgoed Maps. Alle gemeentelijke accommodaties met onderliggende informatie zijn overgezet naar dit programma. Per object is alle informatie ingevuld. Dit varieert van eenvoudige vaste gegevens zoals bouwjaar en eigendom tot gedetailleerde en flexibele informatie over inkomsten, uitgaven, boekwaardes, bezetting, tevredenheid gebruikers etc. Er wordt gestreefd om zoveel mogelijk koppelingen te maken met bestaande programma’s en informatie, zoals de jaarrekening. Met deze koppelingen is het mogelijk om eenvoudig de informatie actueel te houden. De bouwstenen voor een herijking op het vastgoed zijn voor een groot deel inzichtelijk gemaakt met Vastgoed Maps. In 2015 werken we de scenario’s uit hoe we in de toekomst om zullen gaan met het vastgoed. Op basis van deze herijking wordt duidelijk wat de koers en beleidslijn wordt voor alle maatschappelijke accommodaties in de gemeente Hoogeveen voor de komende jaren. Binnen dit traject wordt er een apart visietraject doorlopen met het onderwijs. Met het onderwijs wordt een nieuwe visie voor onderwijshuisvesting opgesteld die ingepast wordt binnen de herijking van het IAB. Actieplan Sport & Bewegen In de doorontwikkeling van het Actieplan Sport & Bewegen hebben we een aantal nieuwe trajecten opgezet die we komende jaren gaan uitvoeren. Het gaat hier onder andere om: Specifieke inzet op jeugd uit minimagezinnen Integraal naschools aanbod op en om de Brede Scholen Hoogeveense aanpak van Jongeren op Gezond Gewicht (JOGG) Vignet Gezonde Scholen Stimuleringsregeling Gezond in de Stad (GIDS ) Creëren van een positief opvoedingsklimaat binnen sportvereniging (voorliggend veld jeugdzorg) Inzet op vitale sportverenigingen door verenigings‐ondersteuning. Gebiedsgerichte werkwijze Groen en Grijs (GGG) In 2016 maken we – aan de hand van de definitieve evaluatie van de pilotgebieden ‐ de balans op van de in de pilotgebieden opgedane ervaringen met het werken in gebiedsploegen. We bepalen dan of, en zo ja hoe, deze werkwijze in de rest van Hoogeveen ingevoerd wordt. Handhaving Op basis van de nieuwe drank‐ en horecawet zijn we onder andere gestart met het tegengaan van de verkoop van drank onder de 18 jaar in supermarkten. We willen de handhaving op drankverkoop aan jongeren verder gaan versterken. Dit gaan we doen door extra in te zetten op het handhaven van drankverstrekking in de horeca. Randvoorwaarden risico’s Het voortbestaan en onderhouden van de sociale netwerkstructuur; Aansluiting houden met decentralisaties sociaal domein en sport en bewegen; Een goede samenwerking tussen de maatschappelijke partners waaronder het onderwijs, sportverenigingen, welzijnswerk, werkcoaches, combinatiefunctionarissen, smederijen etc. is van doorslaggevend belang voor het realiseren van onze maatschappelijke doelstellingen.
Gemeente Hoogeveen
67
Voorjaarsnota 2016‐2019
Krachtige wijken en dorpen
Achterstallig onderhoud MFC Wolfsbos‐Speciale Lesplaats Het onderhoud van de scholen in Wolfsbos ‐ Speciale Lesplaats is in overleg met de schoolbesturen die aan het project Wolfsbos meedoen, vastgesteld op € 607.239. In aanloop naar de programmabegroting maken we in overleg met de schoolbesturen een nieuwe visie op onderwijshuisvesting. Op basis hiervan wordt een meerjarig investeringsprogramma opgesteld. Binnen dit kader weten we ook wat we gaan doen met de scholen in Wolfsbos‐Speciale Lesplaats en daarmee ook het achterstallig onderhoud. Lopende projecten Bentinckspark Dit jaar ronden we de voorbereiding van het Activum af en wordt er gestart met bouwen. Wanneer het Activum in 2016 is gerealiseerd, wordt de sporthal Zwembadweg gesloopt en wordt de buitenruimte rondom het Activum ingericht. Om de campus voor onderwijs & sport af te ronden en te kunnen voorzien in een goede en veilige bereikbaarheid, moet nog een aantal infrastructurele maatregelen getroffen worden. Het gaat om de herinrichting van de Sportveldenweg inclusief het fietspad langs de nieuwe atletiekbaan en de herinrichting van de Zwembadweg. Eduwiek In 2015 start de bouw van Eduwiek. De planning is dat de bouw eind 2016 klaar is en dat de nieuwe huisvesting op 1 januari 2017 in gebruik wordt genomen. De scholen zijn zelf verantwoordelijk voor de exploitatie van de onderwijshuisvesting. In Eduwiek wordt ook een sportzaal gerealiseerd die in de avonduren ook beschikbaar is voor sportverenigingen. De gemeente is verantwoordelijk voor de exploitatie van deze sportzaal. In 2015‐2016 worden de afspraken met betrekking tot het beheer en onderhoud uitgewerkt. Handhaving In 2014 zijn we gestart met een pilot met betrekking tot alcoholverstrekking aan jongeren in supermarkten. De pilot loopt door in 2015 en 2016. Alle 18 supermarkten binnen onze gemeente doen mee aan deze pilot. Doel is om alcoholverkoop aan jongeren onder de 18 jaar in supermarkten tegen te gaan door zogenaamde mysterykids of mysteryjongeren in te zetten die een aankooppoging van alcohol doen. In 2014 is er één controleronde geweest, in 2015 en 2016 volgen nog 5 controlerondes. Samenwerkingsagenda Zuidwest Drenthe/Agenda Platteland Zuidwest Drenthe Doel van de Samenwerkingsagenda is om met een aantal partners de komende jaren op een aantal thema’s samen op te trekken, efficiënter te werken en meer resultaten te boeken. Het gaat dan vooral om de thema’s kwaliteit van leven en wonen, regionale en lokale economie, vrijetijdseconomie en landschap, natuur en water. We werken hierbij samen met de gemeenten Meppel, Westerveld, Midden‐Drenthe, De Wolden, de provincie Drenthe en het waterschap Reest en Wieden. Regionale samenwerking is de komende jaren mede noodzakelijk om middelen vanuit Europa te kunnen krijgen. Daarnaast hebben de vijf gemeenten binnen Zuidwest Drenthe hun krachten gebundeld in de Agenda Platteland, die ook onderdeel is van de Samenwerkingsagenda. De provincie heeft zich de afgelopen jaren steeds meer teruggetrokken op het gebied van landschap en cultuurhistorie, natuur buiten de Ecologische Hoofdstructuur en sociaal economische vitalisering. Via deze krachtenbundeling en in samenwerking met provincie, waterschap, landschapsbeheer Drenthe, Agrarische Natuurvereniging gaan we in 2016 op basis van de resultaten van de pilot 'Landschap onderhouden we samen' verder vorm en inhoud gegeven aan een nieuwe vorm van financiering van landschap en cultuurhistorie in de vorm van streekbeheer. Op basis van de pilot bouwen we aan een structuur waarin grondeigenaren, boeren, inwoners en andere organisaties zelf aan de slag gaan met het landschap waarin zij wonen.
68
Gemeente Hoogeveen
Voorjaarsnota 2016‐2019
Krachtige wijken en dorpen
In de pilotgebieden maken zogenaamde collectieven/netwerken van inwoners en grondeigenaren zelf een gebiedsplan, met maatregelen voor hun eigen landschap. Dat gebeurt binnen een aantal kaders om de landschapskwaliteit te waarborgen, maar het collectief bepaalt zelf haar prioriteiten. Deze werkwijze is uniek omdat het niet zozeer uitgaat van een nieuwe financieringsvorm, maar juist van de kracht van de streek. Vitaal Platteland Zuidoost Drenthe De provincie heeft voor de inzet van het resterende budget voor vitaal platteland gekozen voor twee lijnen waarlangs de opgave voor vitaal platteland wordt uitgewerkt. De eerste lijn is het stimuleren van lokale initiatieven/experimenten uit de Drentse samenleving. De tweede lijn is een geconcentreerde aanpak binnen gebieden waar een stapeling van problematiek verwacht kan worden (Zuidoost Drenthe, Hoogeveen). Hiervoor is een gezamenlijke agenda opgesteld voor de belangrijkste regionale opgaven. De focus ligt op een duurzame versterking van de sociaaleconomische structuur van de regio. Hiervoor wordt ingezet op: Versterken van toerisme & recreatie als economische en banenmotor Realiseren van een vitale arbeidsmarkt, specifiek voor laagopgeleiden, kwetsbare jongeren en mensen met afstand tot de arbeidsmarkt Optimaliseren van mobiliteit en (digitale) bereikbaarheid Versterken woon‐ en leefomgeving: waaronder dorpsvernieuwing, sloop en nieuwbouw, Optimaliseren basisvoorzieningen, versterken groenstructuur en kwaliteit woonomgeving, geschikte woningen voor ouderen. Om te komen tot veranderingen is het essentieel om snel en slagvaardig te kunnen opereren. Voor de uitvoering is daarom gekozen voor een flexibele netwerksamenstelling met een lichte uitvoeringsorganisatie en regionale afstemming. Voor de financiering is totaal 5 miljoen provinciaal beschikbaar, waarbij een verplichte cofinancieringsvereiste van 50% geldt. Crematorium/uitvaartcentrum Nadat in 2015 het ontwerp van het gebouw is afgerond en de benodigde vergunningen zijn verleend, zal Yarden starten met de bouw van het crematorium annex uitvaartcentrum. Oranjebuurt De voorbereiding van de herstructurering van de Oranjebuurt is in volle gang. Bij de € 500.000 die is opgenomen in de investeringsbegroting heeft de provincie een zelfde bedrag toegezegd. De verwachting is dat in 2015 gestart wordt met de herstructurering en dat deze medio 2016 is afgerond. De bewoners worden betrokken bij het ontwerp, de herstructurering en het onderhoud. Centrumgebied WOP Krakeel De renovatie van het winkelcentrum De Grote Beer is begin 2015 afgerond. In maart 2015 is gestart met de bouw van het Woonservicegebouw op de plek van het oude buurthuis De Magneet. Het woonservicegebouw bestaat uit 18 aanleunappartementen, 36 zorgeenheden en 3 kortdurende zorgplaatsen voor het Jannes van der Sleedenhuis. Daarnaast komt op de begane grond van het gebouw een supermarkt. Oplevering van het gebouw wordt in september 2016 verwacht. Tegelijkertijd zal het laatste deel van het openbaar gebied rondom het woonservicegebouw en het winkelcentrum woonrijp worden gemaakt.
Gemeente Hoogeveen
69
Voorjaarsnota 2016‐2019
Krachtige wijken en dorpen
Doelen en beleidsontwikkelingen in de komende vier jaar Doelstelling 1: Het versterken van de sociale cohesie door het vergroten van de leefbaarheid, zelfwerkzaamheid en zelfredzaamheid in wijken en dorpen Wat willen we bereiken Wat gaan we ervoor doen in 2016 Toename van het aantal door inwoners Wijkteamleden (van De Smederijen) en andere geïnitieerde projecten die de leefbaarheid, betrokkenen (dat kunnen professionals en inwoners zelfwerkzaamheid en zelfredzaamheid versterken zijn) stimuleren en faciliteren (andere) inwoners ‐ door een actieve, persoonlijke benadering‐ om mee te doen.
Doelstelling 2: Het behouden en verbeteren van de fysieke leefbaarheid op het gebied van groen en speelvoorzieningen Wat willen we bereiken Wat gaan we ervoor doen in 2016 Gebiedsgericht beheer openbare ruimte met Eindevaluatie pilots in 2016. behoud van kwaliteitsniveau basis Na eindevaluatie beslissing nemen over beheersysteem. Inzichtelijk maken op welke onderdelen van het beheer openbare ruimte bezuinigd kan worden en daartoe verschillende scenario’s ter besluitvorming opstellen Behoud van voldoende en veilige speelplekken In overleg met inwoners beoordelen welke speelplekken in stand blijven en welke niet Speelplekken onderhouden zodat ze goed en veilig zijn.
Doelstelling 3: Een waardige rustplaats voor iedereen Wat willen we bereiken Een volledig keuzepalet aanbieden aan onze inwoners
Wat gaan we ervoor doen in 2016 Realiseren van het crematorium/uitvaartcentrum op begraafplaats Zevenberg Uitbreiding urnenmuur Stuifzand Aanleg paden begraafplaats Zevenberg Plaatsten informatiepanelen begraafplaats Zevenberg
Doelstelling 4: Het scheiden van het afval bij de bron Wat willen we bereiken Wat gaan we ervoor doen in 2016 In 2015 wordt 65% van het huishoudelijk afval Het uitvoeren van het afvalkaderplan en het invoeren gescheiden ingezameld en voor nuttige toepassing van een aangepast systeem voor afvalinzameling, in aangewend (in 2013: 60% oplopend naar overleg met inwoners. uiteindelijk 75% in 2020)
Doelstelling 5: Het versterken van de leefbaarheid van het platteland en het behouden en versterken van de waarde van het landschap Wat willen we bereiken Wat gaan we ervoor doen in 2016 Een nieuwe manier van samenwerken aan het Op basis van de uitvoering van de pilot 'Landschap landschap met inwoners, organisaties en onderhouden we samen’ streekbeheer verder vorm bedrijven: meer met minder geven binnen Zuidwest Drenthe Het platteland sociaal‐economisch vitaal houden Uitvoering geconcentreerde aanpak voor Zuidoost Drenthe. Hierbij ligt voor Hoogeveen in 2016 de focus op arbeidsmarkt‐onderwijs
70
Gemeente Hoogeveen
Voorjaarsnota 2016‐2019
Krachtige wijken en dorpen
Doelstelling 6: Een gezonde en actieve leefstijl, in het bijzonder van kwetsbare groepen Wat willen we bereiken Wat gaan we ervoor doen in 2016 Minimaal voldoen aan landelijk gemiddelde van de Het uitvoeren van het actieplan Sport & Bewegen met Nederlandse Norm Gezond Bewegen (NNGB) in een brede maatschappelijke inzet van sport als 2017 middel. Dit doen we o.a. via de inzet van de sportfunctionarissen en projecten als JOGG en GIDS. Toename van de vitaliteit van sportverenigingen Doorontwikkelen van het aanbod aan verenigingsondersteuning en sportverenigingen stimuleren om hun activiteiten te verbreden.
Doelstelling 7: Zorgdragen voor goede en passende huisvesting voor het stimuleren van sociaal maatschappelijke activiteiten Wat willen we bereiken Wat gaan we ervoor doen in 2016 Goede en passende huisvesting voor het Realisatie Eduwiek stimuleren van maatschappelijke activiteiten Realisatie Activum Bentinckspark
Doelstelling 8: Handhaven waar nodig Wat willen we bereiken Minder regels vanuit de overheid en regelgeving die is na te leven en te handhaven
Wat gaan we ervoor doen in 2016 Uitvoeren van het handhavingsuitvoeringsprogramma (HUP) 2016 Het toezicht op nalevering van de Drank‐ en horecawet verder uitbouwen
Beleidsdocumenten
Leidraad multifunctionele omgeving en MF'C (2010) Integraal Accommodatiebeleid (2009) Integraal Huisvestingsplan 2014‐2018 (2014) IHP Binnensport (2009) IHP Buitensport (2011) Communicatieplan De Smederijen (2011) Herijking Visie, missie, doelstellingen De Smederijen (2011) Besluit stuurgroep De Smederijen over fase 1 doorontwikkeling De Smederijen (19 december 2012) Sociale Structuurvisie Naar een Meedoensamenleving (2008) Groenstructuurvisie (2010) Buitenspelen in Hoogeveen, uitvoeringsnotitie Speelruimtebeleid 2005 Lijst beschermwaardige bomen (2012) Actieplan Sport en Bewegen in Hoogeveen 2009‐2013 (2009) Nota Begraven in Hoogeveen (2011) Visie landelijk gebied (2008) Kaderplan afvalstoffen (2010) Kadernota Handhaving (2010) Nota Prioriteitsstelling Handhaving (2011) Handhavingsuitvoeringsprogramma (2014) inclusief opdrachtverstrekking aan RUD Samenwerkingsagenda Zuidwest‐Drenthe 2013 Samenwerken aan vitaal platteland, een geconcentreerde aanpak voor Zuidoost Drenthe 2014
Gemeente Hoogeveen
71
Voorjaarsnota 2016‐2019
Krachtige wijken en dorpen
Exploitatie Product bedragen x € 1.000 + = nadeel en ‐ = voordeel Lasten Voortgezet Onderwijs decentralisatie MFC Tiendeveen Privatisering v.v. Noordscheschut Beheersvergoedingen buitensport Openbaar groen, waterschapslasten Groenbestekken Alescon, indexering Openbaar groen, GGG Achterstallig onderhoud scholen Wolfsbos‐SLH Onderhoud maatschappelijke gebouwen Het Activum Taakstelling accommodaties Totaal lasten Baten Totaal baten Saldo
2016
2017
2018
2019
19 5 1 5 18 2 ‐100 pm pm 36 ‐100 ‐114
19 5 1 5 18 2 ‐100
19 5 1 5 18 2 ‐100
19 5 1 5 18 2 ‐100
pm 66 ‐150 ‐134
pm 66 ‐150 ‐134
pm 66 ‐150 ‐134
‐114
‐134
‐134
‐134
Lasten Voortgezet onderwijs Indexering decentralisatie uitkering onderwijshuisvesting voortgezet onderwijs Indexering is contractueel vastgelegd. Voor 2016 wordt uitgegaan van 1%. Dit leidt tot een verhoging van € 19.000. MFC Tiendeveen MFC Tiendeveen is geopend sinds 2014. Vanaf 2015 zijn de kosten structureel opgenomen in de begroting. Alleen de kosten van het gebruik van de gymzaal zijn te laag begroot. Aanvullend dient nog een bedrag van € 5.000 worden opgenomen. Privatisering v.v. Noordscheschut Met voetbalvereniging Noordscheschut is een overeenkomst afgesloten in het kader van de privatisering. De vereniging ontvangt met ingang van 2014 een vergoeding. In de overeenkomst is vastgelegd dat de vergoeding jaarlijks geïndexeerd wordt. Met ingang van 2015 is de vergoeding € 32.576. Uitgaande van een indexering van 1% moet de vergoeding voor 2016 aangepast worden naar € 32.902. In de huidige begroting is rekening gehouden met € 31.937, Verhoging: € 965. Beheersvergoedingen buitensport Het beheer en onderhoud van de kleedkamers van de buitensportaccommodaties is overgedragen aan sportverenigingen. Hiervoor zijn beheersovereenkomsten afgesloten waarin is vastgelegd dat de vergoeding jaarlijks wordt geïndexeerd. Het aanpassen van de vergoedingen, op basis van de index van 1%, leidt tot een verhoging van de beheersvergoedingen met € 5.000.
72
Gemeente Hoogeveen
Voorjaarsnota 2016‐2019
Krachtige wijken en dorpen
Openbaar groen algemeen Het algemeen bestuur van het waterschap Reest en Wieden heeft op 24 september 2013 de kostentoedelingsverordening watersysteembeheer 2014 vastgesteld. Dit houdt in dat de gemeente Hoogeveen een hoger tarief aan waterschapsbelasting moet betalen. Om deze reden moet dit budget met ingang van 2016 structureel worden verhoogd met € 18.000. CBS indexering Alescon In de groenbestekken die aan Alescon zijn gegund is een indexering opgenomen. Voor het jaar 2015 zijn de uurtarieven met 0,35% verhoogd. Het bedrag moet met € 2.448 worden verhoogd. Openbaar groen, GGG Door een snellere invoering van Gebiedsgerichte werkwijze Groen en Grijs (GGG) denken we een besparing te realiseren van € 100.000. Achterstallig onderhoud scholen Wolfsbos‐Speciale Lesplaats Het achterstallig onderhoud van de scholen in het project MFC Wolfsbos ‐ Speciale Lesplaats is in overleg met de schoolbesturen vastgesteld. In afwachting van de herijking van het IAB is een pm‐post opgenomen. Onderhoud maatschappelijke voorzieningen Het onderhoud van een aantal maatschappelijke gebouwen is niet goed opgenomen in de begroting. De bedragen wijzigen ook omdat een aantal gebouwen in Wolfsbos weer opgenomen moet worden in de cyclus van onderhoud om dat nieuw niet zal worden gerealiseerd. In afwachting van de herijking van het IAB zijn pm‐posten opgenomen. Activum Medio 2016 wordt het Activum in het Bentinckspark in gebruik genomen. Het voortgezet onderwijs wordt overdag hoofdgebruiker van deze voorziening. Met het Activum voorzien we in onze zorgplicht voor de huisvesting van het gymonderwijs van het voortgezet onderwijs. De sporthal Zwembadweg wordt gesloopt wanneer het Activum in gebruik wordt genomen. Ten opzichte van de huidige begroting kost het Activum jaarlijks circa € 66.000 extra. Taakstelling gemeentelijke accommodaties We denken door efficiënter gebruik te maken van gemeentelijke gebouwen een besparing te kunnen realiseren op de gemeentelijke gebouwen van € 100.000.
Investeringen Voor de investeringen zijn onderstaande bedragen opgenomen: Investerings Reserve Algemene Exploitatie Bijdragen bedrag structuurvisie exploitatie riolering derden
Omschrijving
Jaar
Budget begraafplaatsen
2015
1.595
1.595
2016
177.100
177.100
2017
193.600
193.600
2018
186.300
186.300
Totaal
558.595
558.595
0
Gemeente Hoogeveen
0
0
73
Voorjaarsnota 2016‐2019
Krachtige wijken en dorpen
Investerings Reserve Algemene Exploitatie Bijdragen bedrag structuurvisie exploitatie riolering derden
Omschrijving
Jaar
Bentinckspark
2015
276.300
276.300
2016
959.600
959.600
2019
950.000
950.000
Totaal
2.185.900
0
Aanpassen Wieleraccommodatie
2019
150.000
150.000
Totaal
150.000
150.000
Renovatie zwembad
2015
18.000
18.000
2016
138.000
138.000
2017
450.000
450.000
2018
50.000
50.000
Totaal
656.000
656.000
0
Buitensportaccommodatiebeleid
2015
360.000
360.000
2017
300.000
300.000
Totaal
660.000
660.000
0
Budget speelvoorzieningen
2015
112.000
112.000
2016
54.000
54.000
2017
51.000
51.000
2018
108.000
108.000
2019
90.000
90.000
Totaal
415.000
415.000
0
IAB: Het Activum
2015
4.625.159
4.625.159
2016
4.850.000
4.850.000
Totaal
9.475.159
9.475.159
0
IAB: Eduwiek
2015
2.700.000
2.700.000
2016
2.800.000
2.800.000
Totaal
5.500.000
5.500.000
0
IAB: MFC Tiendeveen
2015
51.454
51.454
Totaal
51.454
51.454
0
IAB: Frisse scholen
2015
248.324
248.324
Totaal
248.324
248.324
0
IAB: Afscheidingswand Valkenlaan
2015
37.000
37.000
Totaal
37.000
37.000
0
74
2.185.900
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
Gemeente Hoogeveen
Voorjaarsnota 2016‐2019
Krachtige wijken en dorpen
Investerings Reserve Algemene Exploitatie Bijdragen bedrag structuurvisie exploitatie riolering derden
Omschrijving
Jaar
IAB: Maatschappelijke accommodaties
2019
2.100.000
Totaal
2.100.000
Algemeen budget WOP Krakeel
2.100.000
2.100.000
0
2015
11.836
11.836
Totaal
11.836
0
0
11.836
MFC Nieuwlande
2015
125.430
125.430
Totaal
125.430
125.430
0
Herstructurering Oranjebuurt
2015
500.000
250.000
250.000
2016
500.000
250.000
250.000
Totaal
500.000
0
500.000
1.000.000
0
0
0
0
0
0
Mutaties ten opzichte van de programmabegroting 2015‐2018: Bentinckspark Voor de aanleg van de buitenruimte van het Activum was in 2017 een bedrag van € 300.000 opgenomen. Dit bedrag is verschoven naar 2016, omdat de aanleg gelijk na de realisatie van het Activum in 2016 moet gebeuren. Dit jaar ronden we de voorbereiding van het Activum af en wordt er gestart met bouwen. Wanneer het Activum in 2016 is gerealiseerd wordt de sporthal Zwembadweg gesloopt en wordt de buitenruimte rondom het Activum ingericht. Om de campus voor onderwijs & sport af te ronden en te kunnen voorzien in een goede en veilige bereikbaarheid moet er nog een aantal infrastructurele maatregelen worden getroffen. Doordat alle sportfuncties in 2016 gereed zijn zal er een grote verkeers‐ en parkeerdruk ontstaan op de Sportveldenweg door zowel scholieren overdag alsmede sporters in de avonden en weekenden. Voor de grote stroom scholieren is een veilige fietsroute noodzakelijk. De Sportveldenweg met de gebrekkige inrichting en slechte verlichting en grote ongewenste menging tussen auto en fietsverkeer vooral ’s avonds en in het weekeinde leidt tot onveilige situaties. De herinrichting van de Sportveldenweg levert tevens meer parkeerplaatsen op en voldoende fietsparkeervoorzieningen. o De aanleg van het fietspad met de fietsparkeervoorzieningen t.b.v. het Activum te realiseren in 2016 en nu op te nemen in de investeringsbegroting: € 250.000; o De herinrichting van de Sportveldenweg uit te voeren in 2019 en op te nemen in de investeringsbegroting: € 950.000. Wielerbaan We kiezen er definitief voor om geen nieuwe wieleraccommodatie te realiseren op de locatie Nijstad. Om de huidige wielerbaan in stand te houden, is voor 2019 € 150.000 toegevoegd voor het vervangen van het asfalt. Renovatie zwembad In de meerjarenbegroting is voor 2017 € 550.000 opgenomen voor onontkoombare renovatie van zwembad de Dolfijn. In het bedrijfsplan (2013), inclusief bouwkundige inspectie, is aangegeven dat in 2016 en 2018 per jaar € 50.000 geïnvesteerd moet worden in grootschalig intern onderhoud en vervanging. Gemeente Hoogeveen
75
Voorjaarsnota 2016‐2019
Krachtige wijken en dorpen
In 2017 moet de luchtbehandeling in de overige zwemruimten, in verband met veroudering en asbest, vervangen worden. Er bestaat op dit moment geen direct risico op het vrijkomen van asbest. Deze investering bedraagt in 2017 in totaal € 450.000. Voorgesteld wordt om de huidige planning van € 550.000 in 2017 te wijzigen in: 2016: € 50.000, intern onderhoud 2017: € 450.000, vervanging luchtbehandeling 2018: € 50.000, intern onderhoud De noodzakelijke investering als gevolg van de invoering van de Zwemwaterwet met ingang van 2016 is € 88.000. Het nieuwe meetsysteem kost € 70.000, een UV installatie voor gebonden chloor € 10.000 en een doseerinstallatie kost € 8.000. Budget speelvoorzieningen Betreft de vervanging van huidige speeltoestellen overeenkomstig het daarvoor vastgesteld plan. Jaarschijf 2019 is toegevoegd met € 90.000. IAB Maatschappelijke accommodaties Voor het IAB gaan we vooralsnog uit van een investering van €2,1miljoen in 2019 om de hoogste geprioriteerde accommodaties te voorzien van vervangende huisvesting. Op basis van de herijking van het IAB en visievorming op onderwijshuisvesting bepalen we welke voorzieningen het eerst worden vervangen.
76
Gemeente Hoogeveen
Voorjaarsnota 2016‐2019
Veilige bereikbaarheid
Veilige bereikbaarheid
Dit programma gaat over het behouden en vergroten van een verkeersveilige bereikbaarheid. Programmahouder Jan Steenbergen Wat speelt er in Hoogeveen
Algemene doelstelling De goede bereikbaarheid voor de auto, de fiets en het openbaar vervoer (bus en trein) is een kernkwaliteit van Hoogeveen. Deze goede bereikbaarheid houden we in stand, waarbij aandacht is voor de verkeersveiligheid en leefbaarheid. Trends en Ontwikkelingen Als gevolg van de beperkte economische groei is ook de jaarlijkse groei van het gemotoriseerde verkeer nagenoeg tot stilstand gekomen. Ook in de komende jaren verwachten we geen belangrijke groei meer van het verkeer. Bij het verder aantrekken van de economische groei verwachten we nog wel enige toename van het vrachtverkeer. Landelijk is er een eind gekomen aan de daling van het aantal slachtoffers. Het aantal ziekenhuisopnames als gevolg van verkeersongevallen neemt zelfs toe. Vooral fietsers zijn vaker het slachtoffer. Het snel groeiende gebruik van de fiets met trapondersteuning (elektrische fiets), onder vooral ouderen, is hierop van invloed. De auto is in Drenthe en dus ook in Hoogeveen een belangrijk vervoermiddel. Wij vinden het belangrijk het gebruik van de fiets te stimuleren. In de afgelopen jaren hebben wij daarvoor maatregelen getroffen en daar gaan wij mee door. Gemeenten en provincie zetten op het gebied van verkeersveiligheid vooral in op verkeerseducatie. Voor alle leeftijdscategorieën, van jong tot oud, wordt er educatie en/of training aangeboden met als doel om verkeersongevallen zoveel mogelijk te voorkomen. Parkeren In de meerjarenbegroting is al benoemd dat diverse maatschappelijke ontwikkelingen landelijk zorgen voor een afnemende parkeerdruk. Om die reden zijn de eerdere meerjarenprognoses naar beneden bijgesteld.
Gemeente Hoogeveen
77
Voorjaarsnota 2016‐2019
Veilige bereikbaarheid
Speerpunten Hoogeveen wil goed bereikbaar zijn zonder dat dit ten koste gaat van de verkeersveiligheid en leefbaarheid. Daarom wordt ingezet op: ‐ Onderhoud van wegen ‐ Het afronden van de hoofdwegenstructuur binnen de bebouwde kom ‐ Het oplossen van knelpunten in de bereikbaarheid ‐ Verkeersveiligheid ‐ Goed openbaar/publiek vervoer ‐ Hoogeveen intercitystation ‐ Digitale vergunningverlening en handhaving parkeren ‐ Digitalisering betaalwijze parkeren (belparkeren): ‐ Openbare verlichting; Hoogeveen verlicht bewust Asfalteren fietspaden Sinds lange tijd ligt in Hoogeveen de wens om de tegels in fietspaden te vervangen door asfalt. Hoogeveen wordt daarmee aantrekkelijker voor fietsers. Tot nu toe is hier aan gewerkt als het eenvoudig mee te nemen was met het reguliere onderhoud of wanneer derden subsidieerden. Het tempo van omzetting is echter laag. Bovendien wordt de druk op het budget voor wegenonderhoud per jaar groter. Daarom wordt voorgesteld om budget binnen het asfaltinvesteringsprogramma in te zetten voor het asfalteren van fietspaden. Randvoorwaarden Bereikbaarheid staat niet op zichzelf. Samenhang met andere programma’s zoals Krachtige Wijken en Dorpen, Aantrekkelijk Wonen en Duurzamer Hoogeveen is belangrijk. Om wegen, fietspaden en civiele kunstwerken goed te beheren en onderhouden, is een goed onderhoudsprogramma en voldoende budget onmisbaar. Lopende projecten Herstellen Riegshoogtendijk (wortelopdruk) De tweede fase van dit project (’t Hoekje tot de J. Bruins Slotstraat) wordt in het voorjaar van 2015 uitgevoerd. Opknappen ’t Hoekje Hollandscheveld Oplevering zal volgens planning plaatsvinden voor de bouwvak 2015. Dorpsstraat Pesse De werkzaamheden zullen volgens planning eind mei 2015 klaar zijn. Hoogeveen Verlicht Bewust De basis van dit project is het beleidsplan openbare verlichting. (Beleidsplan openbare verlichting 2013‐2022). In december 2014 heeft het college het definitieve plan voor Hoogeveen Verlicht Bewust, onderdeel de Weide, vastgesteld. In 2015 wordt gestart met uitvoering van het project. De uitvoering in dit eerste plangebied bestaat vooral uit het vervangen van de armaturen. Met de uitvoering van het project wordt geld bespaard op het exploitatiebudget door minder onderhoud, minder energie en minder lamp remplace. Echter brengt deze investering wel zoals gebruikelijk kapitaalslasten met zich mee waardoor de totale exploitatiekosten toenemen. Voor deze investering in De Weide is 9 ton beschikbaar. Nieuw Hoogeveens vervoer Het project Nieuw Hoogeveens vervoer heeft als doel anders, beter en efficiënter publiek vervoer. Vanuit deze ambitie wordt, in samenspraak met inwoners en organisaties, een uitvoeringsplan gemaakt voor publiek vervoer.
78
Gemeente Hoogeveen
Voorjaarsnota 2016‐2019
Veilige bereikbaarheid
In het plan is allereerst aandacht voor het wegvallen van de stadsbus in de huidige vorm, en daarnaast voor de mogelijkheden diverse vervoersstromen te integreren. Daarbij gaat het om openbaar vervoer, doelgroepenvervoer en vrijwilligersinitiatieven rond vervoer.
Doelen en beleidsontwikkelingen in de komende vier jaar Doelstelling 1: In stand houden van de bereikbaarheid en verkeersveiligheid Wat willen we bereiken Geen structurele knelpunten/files op de hoofdwegen die de doorstroming belemmeren Het terugdringen van het aantal verkeersslachtoffers Beter toegankelijk maken van het openbaar vervoer Handhaven niveau openbaar vervoer
Wat gaan we ervoor doen in 2016 uitvoering asfaltprogramma uitvoering onderhoudsprogramma wegen fysieke maatregelen gedragsbeïnvloeding project Nieuw Hoogeveens Vervoer
in overleg met partijen andere alternatieven zoeken lobby Hoogeveen intercity station
Beleidsdocumenten
Mobiliteitsvisie 2008 Parkeernota 2011 Deel 1 Deel 2 Deel 3 Fietsnota 2011 Gladheidbestrijdingsplan (jaarlijks) Beleidsplan Onderhoud wegen 2012‐2016 Onderhoudsplan Kunstwerken 2011 t/m 2015 Beleidsplan Openbare verlichting 2012
Exploitatie Product bedragen x € 1.000 + = nadeel en ‐ = voordeel Lasten Openbare wegen Openbare verlichting Totaal lasten Baten Baten parkeren Totaal baten Saldo
2016
2017
2018
2019
24 ‐186 ‐162
24 ‐127 ‐103
24 ‐129 ‐105
24 ‐131 ‐107
100 100
100 100
100 100
100 100
‐62
‐3
‐5
‐7
Gemeente Hoogeveen
79
Voorjaarsnota 2016‐2019
Veilige bereikbaarheid
Openbare wegen, Wegenonderhoud Het algemeen bestuur van het waterschap Reest en Wieden heeft op 24 september 2013 de kostentoedelingsverordening watersysteembeheer 2014 vastgesteld. Dit houdt in dat de gemeente Hoogeveen een hoger tarief aan waterschapsbelasting moet betalen. Om deze reden moet dit budget met ingang van 2016 structureel worden verhoogd met € 24.000. Openbare verlichting Doordat in het investeringsplan een budget is opgenomen voor vervanging van lantaarnpalen kan het exploitatiebudget worden verlaagd. Daarnaast levert de vervanging van de lantaarnpalen een besparing op het energieverbruik op. Parkeren De opbrengst parkeren is op basis van realisatiecijfers met € 100.000 naar beneden bijgesteld. Verder zal gekeken worden naar het gebruik van parkeerplaatsen voor evenementen, eventueel uitbreiding betaald parkeren (feestdagen en koopzondagen).
Investeringen Voor de investeringen zijn onderstaande bedragen opgenomen: Omschrijving
Jaar
Veilige bereikbaarheid
Asfaltprogramma
Investerings Reserve Algemene Exploitatie Bijdragen bedrag structuurvisie exploitatie riolering derden
2015
700.000
700.000
2016
700.000
700.000
2017
1.100.000
1.100.000
2018
1.500.000
1.500.000
2019
800.000
800.000
Totaal
4.800.000
0
4.800.000
0
0
Infrastructurele verkeersmaatregelen Zuidwoldigerweg‐Schutstraat‐ Griendtsveenweg 2015
332.373
127.700
204.673
Totaal
332.373
0
127.700
0
204.673
Infrastructuur AZC
2015
140.000
0
140.000
0
0
Totaal
140.000
0
140.000
0
0
Haltes openbaar vervoer gehandicapten
2015
10.000
10.000
Totaal
10.000
Vervanging diverse bruggen
10.000
0
2015
53.000
53.000
Totaal
53.000
53.000
0
Herstellen Riegshoogtendijk (wortelopdruk)
2015
341.132
205.132
136.000
Totaal
341.132
205.132
0
136.000
80
0
0
0
0
0
Gemeente Hoogeveen
Voorjaarsnota 2016‐2019
Veilige bereikbaarheid
Investerings Reserve Algemene Exploitatie Bijdragen bedrag structuurvisie exploitatie riolering derden
Omschrijving
Jaar
Vervanging parkeerautomaten
2015
232.314
Totaal
232.314
Revitalisering het Hoekje, Hollandscheveld
232.314
232.314
0
2015
663.413
538.413
125.000
Totaal
663.413
538.413
0
125.000
Herinrichting Dorpsstraat, Pesse
2015
488.465
388.465
100.000
Totaal
488.465
388.465
0
100.000
VRI Middenveldweg ‐ Toldijk
2019
150.000
150.000
Totaal
150.000
150.000
0
VRI Wolfsbos ‐ Mr.Cramerweg
2019
480.000
480.000
Totaal
480.000
480.000
0
Damwand industriehaven
2019
1.200.000
1.200.000
Totaal
1.200.000
1.200.000
0
Klipperdamwand
2019
23.000
23.000
Totaal
23.000
23.000
0
Openbare verlichting
2015
900.000
900.000
Totaal
900.000
900.000
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
Mutaties ten opzichte van de programmabegroting 2015‐2018: Asfaltprogramma Groot onderhoud/vernieuwing van het bestaand areaal aan wegen. Voor 2019 wordt voor rehabilitatie voor asfaltwegen op einde levensduur een bedrag benodigd geacht van € 800.000. Infrastructurele verkeersmaatregelen (Zuidwoldigerweg – Schutstraat‐) Griendtsveenweg (fase 4) Voor deze investering waren 4 fasen voorzien. In fase 1 is, als gevolg van een aanbestedingsvoordeel, ook fase 2 meegenomen (rotonde Van Limburg Stirumstraat/Schutstraat) en enkele kleine aanpassingen aan de Griendtsveenweg (quick win maatregelen). Fase 3 is in 2014 afgerond. Voor fase 4 waren maatregelen aan de Griendtsveenweg beoogd. Op basis van de huidige ervaringen, waarnemingen en de verkeersprognose, lijkt een vergaande reconstructie van de Griendtsveenweg niet nodig. Fase 4 van het project Schutstraat‐Zuidwoldigerweg‐Griendtsveenweg kan om die reden veel eenvoudiger, en om die reden met veel minder investeringen, worden uitgevoerd. Wat tot de meeste oponthoud en verkeersonveiligheid leidt is de veelvoud aan uitritten, met name die bij de AH en Komas. Daar liggen drie uitritten naast elkaar die eenvoudig tot één teruggebracht kunnen worden. Wel is op voorhand al geconstateerd dat het verbreden van het fietspad nodig is en dat een deel van de inritten aangepast moet worden. De totale kosten worden geschat op € 350.000. Waarvan aanpassingen fietsknelpunten € 182.000 bedraagt en de overige aanpassingen aan de Griendtsveenweg € 168.000 bedragen (op de reservelijst). Gemeente Hoogeveen
81
Voorjaarsnota 2016‐2019
Veilige bereikbaarheid
Het verbreden van het fietspad Griendtsveenweg inclusief fietsersoversteek Zuidwoldigerweg kost in totaal € 182.000, waarvan € 19.000 voorbereidingskosten en € 163.000 uitvoeringskosten. Er is voor 2015 een provinciale subsidie toegekend ter hoogte 1/3 van de uitvoeringskosten; € 54.300. Haltes openbaar vervoer gehandicapten Voor 2015 was € 39.500 beschikbaar voor aanpassing van de laatste haltes. De opdracht is echter verstrekt voor € 10.000, waardoor het investeringsbudget verlaagd kan worden. VRI Middenveldweg – Toldijk / LCH‐terrein De verkeersregelinstallatie (VRI) is afgeschreven. De VRI geeft regelmatig storing en onderdelen van de installatie zijn niet meer leverbaar en te vervangen. Door de verouderde installatie is de grote verkeersdrukte ook niet goed te regelen. Hierdoor is er met grote regelmaat verkeersoverlast, tot aan de snelweg, omdat het verkeer niet goed kan doorstromen. Rijkswaterstaat heeft aangedrongen op een oplossing voor de situatie. Investeringskosten vervanging VRI: € 150.000. VRI Kanaalweg – Wolfsbos – Mr. Cramerweg De VRI is afgeschreven en geeft regelmatig storing. Onderdelen van de installatie zijn niet meer leverbaar. Vanwege de verkeersdrukte en de grote verkeersstroom van leerlingen is het verkeerskundig wenselijk het kruispunt te veranderen in een rotonde. Op een rotonde vallen gemiddeld minder verkeersslachtoffers en de doorstroming is op dit punt aanzienlijk beter dan bij een VRI. Investering: € 480.000. Provinciale subsidie toezegging van 40% van € 450.000 (= € 180.000) waardoor gemeentelijke investering werkelijk € 300.000 bedraagt. De voorwaarde voor het verkrijgen van subsidie is dat de aanbesteding voor 1 januari2016 heeft plaatsgevonden. Hierop is één jaar uitstel mogelijk. Vervanging Damwanden Industriehaven Bij de programmabegroting 2015‐2018 is opdracht gegeven om een nader onderzoek te laten uitvoeren naar nut en noodzaak van het vervangen van de damwanden bij de Industriehaven. Hieruit blijkt dat damwand aan vervanging toe is. De damplanken zijn zo versleten dat er onvoldoende stabiliteit is. Voor het vervangen van de damwanden er investering nodig van € 1,2 miljoen. Klipperdamwand De Klipperdamwand in Schutlanden is in 2018 technische afgeschreven. Uit de inspecties blijkt dat de verwachte technische levensduur van de Klipperdamwand ook werkelijk in 2018 stopt. De damwand bestaat vooral uit een houten constructie. Deze constructie is nu al deels verrot. Hierdoor kan grond uitspoelen en bestrating verzakken. Het vervangen van de damwand kost € 23.000 en de vervanging zal moeten plaatsvinden in 2018‐2019. Openbare verlichting Implementatie van beleidsplan Hoogeveen verlicht Bewust. Voor 2015 hebben we € 900.000 toegevoegd voor de vervangingen van de openbare verlichting in de wijk de Weide. De kapitaallasten die voortkomen uit deze investering kunnen worden bekostigd uit lagere exploitatielasten.
82
Gemeente Hoogeveen
Voorjaarsnota 2016‐2019
Duurzamer Hoogeveen
Duurzamer Hoogeveen
Het programma omvat maatregelen voor een duurzamer Hoogeveen. Programmahouder Gert Vos Wat speelt er in Hoogeveen
Algemene doelstelling Duurzaamheid loopt als 'groene' draad door alle programma’s heen. We streven naar ecologische, economische en sociale duurzaamheid. Een duurzame leefomgeving waarin de kwaliteit van leven nu en in de toekomst geborgd is en waar kinderen kunnen opgroeien in een duurzame omgeving. De uitdaging is het vinden van een goede balans tussen: ‐ economische groei ‐ zuinig en efficiënt omgaan met de beschikbare ruimte ‐ zuinig en efficiënt gebruik van natuurlijke hulpbronnen ‐ sociale belangen ‐ natuur en milieu en welke rol wij als gemeente daarbij willen vervullen. Trends en Ontwikkelingen Samenwerken De transitiebeweging van fossiele brandstoffen naar schone energie wordt gestimuleerd. Transitiearena's zijn er op gericht om door samenwerking en het delen van expertise elkaar verder te helpen. Door gebruik te maken van de kracht, creativiteit en energie in de samenleving ontstaan nieuwe samenwerkingsverbanden en strategische allianties, zoals een Hoogeveens duurzaamheidsverbond. Om bestaande wijken en dorpen voldoende aantrekkingskracht te laten behouden is een duurzame woningvoorraad en leefomgeving essentieel. Gemeente Hoogeveen
83
Voorjaarsnota 2016‐2019
Duurzamer Hoogeveen
Wij willen hier samen aan werken met partijen zoals wooncorporaties en door inwoners te stimuleren om verantwoordelijkheid te nemen voor hun eigen leven en de omgeving, zoals in de vorm van lokale duurzaamheidsinitiatieven. Energiearmoede Extra aandacht hebben we voor het thema energiearmoede. In de toekomst moeten de kosten voor energie voor iedereen betaalbaar blijven. In Hoogeveen zien we langzamerhand een tweedeling ontstaan. Wat kunnen we doen om ook de minder draagkrachtige eigenaar‐bewoners de kans te bieden hun woning energiezuiniger en duurzamer te maken. Water en riolering Het klimaat verandert in Nederland. Dit betekent dat we ons moeten voorbereiden op en aanpassen aan grotere weersextremen zoals meer en heviger neerslag en langere extreem warme perioden. Dit vraagt de komende jaren om een integrale aanpak van de ruimtelijke opgave en de wateropgave. In 2050 is Hoogeveen een klimaatbestendige en water robuuste gemeente waarin waterveiligheid, voldoende (zoet)water en een prettige woon‐ en werkomgeving zijn gewaarborgd. Samenwerking in de waterketen Sinds 2011 werken we samen met de gemeenten Meppel, Steenwijkerland, De Wolden en Midden‐ Drenthe en het waterschap Reest en Wieden (onder de naam Fluvius) om de afspraken uit het Bestuursakkoord Water (2011) over een doelmatiger waterbeheer te realiseren. De intensieve samenwerking moet leiden tot: - Het realiseren van kostenbesparingen in het beheer van de afvalwaterketen. - Het behouden dan wel vergroten van de kwaliteit van de uitvoering van de beheertaken. - Het verminderen van de kwetsbaarheid bij de uitvoering van beheertaken. - Het afstemmen van investeringen in de afvalwaterketen en het watersysteem. Uiteindelijk moet de samenwerking ertoe leiden dat de stijging van de lasten (rioolheffing en zuiveringsheffing) voor inwoners en bedrijven in de toekomst wordt beperkt. De samenwerking is niet vrijblijvend. Ieder jaar wordt vanuit de koepels Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) en Unie van Waterschappen aan de minister van Infrastructuur en Milieu gerapporteerd in hoeverre de regio’s doelstellingen uit het Bestuursakkoord hebben gerealiseerd. Omgevingswet: vereenvoudigen en bundelen omgevingsrecht Het omgevingsrecht bestaat uit tientallen wetten en honderden regelingen voor ruimte, wonen, infrastructuur, milieu, natuur en water. En allemaal met hun eigen uitgangspunten, procedures en eisen. De wetgeving is daardoor te ingewikkeld geworden voor de mensen die ermee werken. Alle milieuregelgeving is onder meer in de volle breedte gescreend om tot versobering en vereenvoudiging te komen. Het kabinet wil het omgevingsrecht makkelijker maken en samenvoegen in een Omgevingswet. Dit brengt een omvangrijke herziening met zich mee, die niet van de ene op de andere dag ingevoerd kan worden. Het duurt een aantal jaren voordat alle regelingen en instrumenten zodanig zijn ingericht en intern zijn geïmplementeerd dat er goed mee gewerkt kan worden. Naar verwachting treedt de nieuwe wet in 2018 in werking. Speerpunten Bewustwording van een duurzamer Hoogeveen Verduurzaming begint bij bewustwording en uit zich in het aanpassen van gewoontes. Onderwijs, voorlichting en participatie zijn middelen om inwoners, ondernemers en instellingen aan te zetten tot het maken van duurzame keuzes. Duurzaamheid is daarmee ook voor de langere termijn geborgd, doordat duurzaam handelen een vanzelfsprekendheid wordt.
84
Gemeente Hoogeveen
Voorjaarsnota 2016‐2019
Duurzamer Hoogeveen
Naast bewustwording willen we resultaat bereiken op het gebied van energiebesparing, gebruik van duurzame energie, de vermindering van afval en uitstoot van schadelijke stoffen en hergebruik van grondstoffen. Een klimaatbestendige en water robuuste gemeente Om een robuust en duurzaam watersysteem te realiseren wordt de komende jaren ingezet op het realiseren van waterberging bij ruimtelijke ontwikkelingen. We brengen in beeld waar Hoogeveen staat in het licht van klimaatbestendigheid zodat we in beeld krijgen voor welke opgave we staan. De waterketen doelmatiger ingericht Om te komen tot een doelmatiger waterketen wordt de komende jaren verder ingezet op een intensieve samenwerking met andere gemeenten en waterschap Reest en Wieden. Plannen, maatregelen en werkprocessen worden afgestemd en verbeterd zodat de kansen voor samenwerking en kostenbesparing verder worden geconcretiseerd. Randvoorwaarden Het programma Duurzamer Hoogeveen staat niet op zichzelf. Verankering in alle andere programma’s is essentieel. Risico's Het niet verkrijgen van subsidies en het vinden van de juiste externe partners voor de realisatie van duurzame energieprojecten. Projecten Actualisatie klimaatbeleid Het huidige klimaatbeleid wordt in 2015 geëvalueerd en geactualiseerd. Dit klimaatbeleid moet een gedragen plan zijn dat een nieuwe impuls gaat geven aan de klimaatdoelstellingen van de gemeente. Drents Energieloket Het Drents Energieloket is een uitwerking van het Energieakkoord voor Duurzame groei (het SER Energieakkoord). Doel van dit akkoord is gezamenlijk te werken aan energiebesparing, het vergroten van het aandeel duurzame energie en een toename van werkgelegenheid. In het realiseren van deze doelen spelen gemeenten een belangrijke rol. Het Drents Energieloket is een samenwerking tussen de twaalf Drentse gemeenten, de provincie, Natuur en Milieufederatie Drenthe en de bouw. In 2016 worden vanuit het Drents Energieloket verschillende acties geïnitieerd om de verduurzaming van de particuliere woonvoorraad verder te stimuleren zowel individueel als wijk‐ of buurtgericht. Duurzaamheidskalender De duurzaamheidskalender wordt ook in 2016 ingezet als instrument om bewustwording van duurzaamheid te vergroten. De kalender heeft oog voor landelijke ontwikkelingen en acties. Deze worden waar mogelijk doorvertaald naar de Hoogeveense situatie. De kalender heeft als doel lokale duurzame initiatieven aan te jagen en waar mogelijk te ondersteunen. De duurzaamheidskalender is voor iedereen zichtbaar op het energieloket van de gemeente (www.hoogeveen.nl/energieloket). Structuurvisie onder‐ en bovengrond De onder‐ en bovengrond kent steeds meer toepassingen op het gebied van energie en opslag. Te denken valt aan zonne‐ en windenergie, de opslag van restwarmte. Ook wordt op kleine schaal geothermie toegepast in Nederland. Zowel op provinciaal als rijksniveau worden structuurvisies voor de ondergrond opgesteld. Om als gemeente regie te houden is in 2015 gestart met een gemeentelijke visie waarin wij onze eigen ambities ten aanzien van het gebruik van de Hoogeveense onder‐ en bovengrond vastleggen. Deze visie zal in 2016 worden afgerond. Gemeente Hoogeveen
85
Voorjaarsnota 2016‐2019
Duurzamer Hoogeveen
Geothermie In 2016 worden de mogelijkheden van de toepassing van geothermie verder onderzocht. Met partijen wordt gezocht naar financierings‐ en subsidiemogelijkheden. Verduurzaming woningvoorraad In 2016 zullen we onder andere via het Drents Energieloket verder gaan met het verduurzamen van de woningvoorraad. Daarnaast streven we naar een straat en/of wijkgerichte aanpak waarbij we inwoners samen met externe partijen zoals het IVN, Natuur en Milieufederatie Drenthe en de vereniging Duurzaam Hoogeveen stimuleren om energie te besparen door bewustzijn te vergroten en energiebesparende maatregelen uit te voeren. De instrumenten die we hier voor inzetten zijn het faciliteren van lokale duurzaamheidsinitiatieven en de duurzaamheidslening. Deze lening is de afgelopen jaren succesvol ingezet. Het maakt investeringen mogelijk, die zich door de maatregel eenvoudig laten terugverdienen. Daarnaast zijn de investeringen goed voor de werkgelegenheid bij lokale bouw‐ en installatiebedrijven. Klimaatadaptatie strategie Hoogeveen zet stappen naar een klimaatadaptatie strategie. Dit om beter op weersomstandigheden als langdurige droogte en/of hitte en extreme neerslag voorbereid te zijn. Om daar te komen wordt een programma met maatregelen opgesteld om Hoogeveen de komende decennia klimaatbestendiger en water robuuster in te richten. Hiertoe worden ook de mogelijkheden tot (Europese) subsidies verkend. Watertakenplan 2016‐2021 In 2016 wordt gestart met de uitvoering van het programma watertakenplan Fluvius en het specifieke maatregelenprogramma voor Hoogeveen. Uit het nieuwe watertakenplan 2016‐2021 volgt welke water(keten)opgaven Hoogeveen heeft voor de komende planperiode en welke financiële consequenties dit heeft voor de voorziening riolering en de hoogte van de rioolheffing. Bij de vaststelling van het watertakenplan (eind 2015) wordt het bijbehorende kostendekkingsplan riolering en een voorstel voor de ontwikkeling van de rioolheffing ingediend.
Doelen en beleidsontwikkelingen in de komende vier jaar Doelstelling 1: Groter draagvlak voor en bewustwording van een duurzamer Hoogeveen Wat willen we bereiken Een groter duurzaamheidsbewustzijn bij de inwoners van Hoogeveen en vergroten van de bereidheid hier aan mee te werken
Bijdrage leveren aan millenniumdoelstellingen
Wat gaan we ervoor doen in 2016
Actueel houden Waterloket Actueel houden en doorontwikkelen Energieloket, met koppeling aan het Drents Energieloket Actueel houden risicokaart externe veiligheid Regelmatige berichtgeving via gemeentelijke kanalen over duurzaamheid Actief samenwerking zoeken met relevante partners en lokale initiatiefnemers en hieraan themagericht uitvoering geven Opstellen en promotie duurzaamheidskalender Faciliteren natuur‐ en milieueducatie op alle dertig basisscholen in Hoogeveen Subsidie vertrekken aan de Milleniumstichting en waar mogelijk en nodig op onderdelen samenwerken
86
Gemeente Hoogeveen
Voorjaarsnota 2016‐2019
Duurzamer Hoogeveen
Doelstelling 2: Realiseren van een duurzame leefomgeving Wat willen we bereiken Een CO2‐neutrale organisatie in 2020
De hele gemeente in 2040 CO2‐neutraal
Duurzaam gebruik van de onder‐ en bovengrond
Wat gaan we ervoor doen in 2016 Duurzame energieopwekking gemeentelijke gebouwen, zoals: - Onderzoek naar mogelijkheden externe financiering zonnepanelen op gemeentelijke gebouwen - Verkenning om de verwarming te verduurzamen (snoeihout etc.) Afronden en actualiseren klimaatbeleid Monitoring klimaatbeleid periode 2014‐2015 Faciliteren van lokale duurzaamheidsinitiatieven Faciliteren met duurzaamheidslening en mogelijk met provinciale zonnelening Verduurzamen woningvoorraad (bestaand en nieuw) Voortzetting deelname Drents Energieloket, als uitvoering van het energieakkoord Afronden opstellen structuurvisie voor de boven‐ en ondergrond Toepassings‐ en financieringsmogelijkheden geothermie onderzoeken samen met partners Verder vorm geven aan gebiedsgericht grondwaterbeheer in relatie tot de grondwaterverontreiniginging in De Wieken
Doelstelling 3: Robuust watersysteem en duurzaam waterbeheer Wat willen we bereiken Wat gaan we ervoor doen in 2016 In 2050 is Hoogeveen een klimaatbestendige Waterberging bij ontwikkelingen realiseren gemeente met een veilig, mooi, gezond en Start aanleg waterstructuur duurzaam watersysteem (samenhangend geheel Opstellen maatregelen programma van oppervlaktewater, grondwater, waterkeringen klimaatbestendige gemeente en kunstwerken (duikers, stuwen, sluizen enz.)) Uitvoering programma watertakenplan Fluvius In 2020 is een doelmatige waterketen (winning – Voortzetting regionale samenwerking in de gebruik – zuivering) gerealiseerd waterketen Uitvoering programma watertakenplan Fluvius
Beleidsdocumenten • Milieuvisie 2008 Deel 1 Ambities Deel 2 Achtergronden • Klimaatbeleid 2010 • Waterplan/Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan 2010 • Baggerplan 2008 • Visie Externe Veiligheid 2010 • Bodemnota 2007 • Bodembeheernota 2012 • Bodemkwaliteitskaart 2012 • Nota Hogere waarden Wet geluidhinder 2012 • 12 dagen regeling geluid horeca 2012 • Grondwaterbeleidsplan 2012 Hemel‐ en Grondwaterverordening 2012 Gemeente Hoogeveen
87
Voorjaarsnota 2016‐2019
Duurzamer Hoogeveen
Exploitatie Product bedragen x € 1.000 + = nadeel en ‐ = voordeel Lasten Natuur en milieueducatie Uitvoering klimaatbeleid Totaal lasten Baten Totaal baten Saldo
2016
2017
2018
2019
0,4 35 35,4
0,4
0,4
0,4
0,4
0,4
0,4
35,4
0,4
0,4
0,4
Natuur en milieueducatie De bijdrage voor het in stand houden van de twee scholennetwerken voor natuur‐ en milieueducatie moeten volgens het contract worden verhoogd met 2,5%. Klimaatbeleid: energie (armoede)maatregelen en transitiearena Duurzaam Opgroeien De gemeente heeft zeer ambitieuze doelstellingen op het gebied van klimaat, die in het huidige tempo niet gerealiseerd gaan worden. Het is dus van groot belang dat de uitvoering effectiever wordt, zowel in besteding van middelen als tijd. Belangrijke vraag is hoe dit te realiseren en wat dit betekent voor de gemeente? Hier gaat de actualisatie van het klimaatbeleid die in 2015 wordt uitgevoerd zicht op geven. Als onderdeel hiervan en om hieraan een nieuwe en innovatieve impuls te geven, starten we in samenwerking met de provincie een themagerichte transitiearena Duurzaam Opgroeien. Hoe groeien kinderen in Hoogeveen duurzaam op? Dit biedt een unieke kans om samen met koplopers en Hoogeveense jeugd aan een energieneutraal Hoogeveen te gaan werken. Hiervoor is een cofinancieringsbijdrage (50%) nodig van € 25.000 in 2016. Daarnaast gaan we het vraagstuk energiearmoede uitwerken, waarvoor een startbedrag van € 10.000 nodig is.
Investeringen Voor de investeringen zijn onderstaande bedragen opgenomen: Investerings Reserve Algemene Exploitatie Bijdragen bedrag structuurvisie exploitatie riolering derden
Omschrijving
Jaar
Zonnepanelen op gemeentelijke gebouwen
2019
400.000
400.000
Totaal
400.000
400.000
Mutaties ten opzichte van de programmabegroting 2015‐2018: Zonnepanelen op gemeentelijke gebouwen Met het aanbrengen van zonnepanelen op de gemeentelijke gebouwen kan invulling worden gegeven aan de doelstelling uit het klimaatbeleid om als gemeentelijke organisatie in 2020 CO2‐ neutraal te zijn. Financieel voordeel kan worden behaald door zelf te investeren in de plaatsing van zonnepanelen op gemeentelijke gebouwen. Inclusief de gebouwen van grootverbruikers bedraagt de investering ongeveer € 2 miljoen. De netto besparing (exploitatie voordeel) voor de gemeente is vanaf jaar 1 ongeveer € 60.000.
88
Gemeente Hoogeveen
Voorjaarsnota 2016‐2019
Duurzamer Hoogeveen
Om het vliegwiel op gang te brengen worden naast gemeentelijke financiële middelen, de mogelijkheden van samenwerking met lokale partijen, strategische allianties, crowdfunding en subsidies (co‐financiering) onderzocht. Investeringen riolering (vallen buiten het investeringsplafond) Omschrijving
Jaar
Budget rioleringswerkzaamheden 2015
Investerings Reserve Algemene Exploitatie Bijdragen bedrag structuurvisie exploitatie riolering derden 1.469.459
1.469.459
2016
972.297
972.297
2017
1.388.317
1.388.317
2018
763.164
763.164
2019
1.308.106
1.308.106
Gemeente Hoogeveen
89
Veiligheids pijler Veilig Hoogeveen
Gemeente Hoogeveen
91
Voorjaarsnota 2016‐2019
Veilig Hoogeveen
Veilig Hoogeveen
Het programma omvat de zorg voor veiligheid. Programmahouder Karel Loohuis Wat speelt er in Hoogeveen
Algemeen In Hoogeveen staat veiligheid hoog op de agenda. Het programma Veilig Hoogeveen heeft tot doel ervoor te zorgen dat de gemeente Hoogeveen een woon‐, leef‐ en werkklimaat heeft waar iedereen zich veilig voelt en waar het veilig is. Veiligheid is een breed onderwerp dat alleen integraal (dus in samenhang met onder andere andere programma’s en externe partners) tot zijn recht komt. Het programma Veilig vormt de basis voor de inzet op veiligheid door diverse organisaties die bijdragen aan een veilig Hoogeveen. In de basis is Hoogeveen een veilige gemeente; daar waar openbare orde in het gedrang komt wordt snel gehandeld. Uit de rapportage van Waar staat je gemeente (najaar 2013) blijkt dat de waardering voor de veiligheid en leefbaarheid in Hoogeveen is toegenomen. In 2013 kreeg de veiligheid in de buurt een 7,1 ten opzichte van een 6,8 in 2010. De leefbaarheid in de buurt werd gewaardeerd met een 7,4 ten opzichte van een 7,3 in 2010. Trends en ontwikkelingen Toename brede sociale problematiek bij overlastmeldingen De onderwerpen jihadisme, radicalisering, polarisatie, oftewel groepen en individuen die zich door hun gedrag buiten de samenleving plaatsen, of aan de rand opereren, zullen naar verwachting de komende jaren alleen maar meer aandacht vragen. Ervaring leert dat van de samenleving veerkracht wordt verwacht op het moment dat zo'n individu of groep dat vraagt. Maar ook door de vermaatschappelijking van de zorg worden mensen ondanks hun psychiatrische aandoening zo veel mogelijk in hun eigen omgeving verzorgd. Waar cliënten op dit moment nog langdurig in instellingen verblijven, is het streven om hen zo veel mogelijk weer terug te brengen in de maatschappij. De politie krijgt veel meldingen van overlast binnen waar sprake is van psychiatrische of sociale problematiek. Opvallend vaak gaat het om enkele mensen die heel veel overlast veroorzaken. Ook in onze gemeente. Noodzaak van uniforme persoonsgerichte aanpak In het Veiligheidshuis Drenthe wordt verder gewerkt aan het ontwikkelen van één uniforme persoonsgerichte aanpak van veiligheidsproblemen. De focus van de samenwerking binnen het Veiligheidshuis Drenthe ligt op de aanpak van personen die overlast en criminaliteit veroorzaken en daardoor de veiligheid in de samenleving bedreigen of schaden.
92
Gemeente Hoogeveen
Voorjaarsnota 2016‐2019
Veilig Hoogeveen
Het is de bedoeling om politie en Openbaar Ministerie (OM) een methode te laten ontwikkelen voor één efficiënte aanpak van personen die lokaal voor veel overlast zorgen. Deze personen bevinden zich ook in onze gemeente. Gezamenlijke prioritering door justitiepartners en gemeenten van de juiste personen is een belangrijk element in deze methode. Naast veelplegers en woninginbrekers kunnen dit ook plegers van huiselijk geweld, jeugdige overlastgevers of andere geweldsplegers zijn. Vergroten brandveiligheidsbewustzijn De brandweer in Drenthe zet, ook in onze gemeente, komende jaren verder in op het voorkomen van branden en ongevallen en het vergroten van het brandveiligheidsbewustzijn van burgers en ondernemers. De brandweer heeft hierbij de rol van adviseur en stimulator en zoekt de samenwerking met andere partners (onderwijsinstellingen, zorginstellingen, woningcorporaties) om het veiligheidsbewustzijn en zelfredzaamheid van burgers, bedrijven en instellingen te vergroten en de kans op incidenten te verkleinen. Speerpunten Woninginbraken De afgelopen jaren is het aantal woninginbraken in Noord‐Nederland fors toegenomen. Dat is ook het geval in onze gemeente. Woninginbraken hebben doorgaans een enorme impact op de slachtoffers. Het OM heeft dergelijke ‘high‐impactdelicten’ dan ook hoog op de prioriteitenlijst staan, omdat het veiligheidsgevoel van burgers fundamenteel wordt aangetast. Hoewel het geen geringe opgave is om de toename van de woninginbraken een halt toe te roepen, zetten we ons hier gezamenlijk voor in en krijgt de politie steeds meer inzicht in daderprofielen en zal zij hier gerichter op rechercheren. Vaak gaat het om een beperkte groep veelplegers. Jeugd en veiligheid In 2013 is begonnen met een pilot om overlast door jongeren in De Weide terug te dringen. Een belangrijke conclusie is dat een preventieve aanpak vanuit talentontwikkeling en het bevorderen van sociale cohesie tussen jongeren en andere buurtbewoners kan helpen de overlast te verminderen. In 2014 en 2015 werd hier al extra op ingezet. Door meer preventief te gaan werken (in combinatie met het bevorderen van talentontwikkeling van jongeren) is de verwachting dat er aan de repressieve kant minder inzet nodig is. Geweld Met de diverse aanpakken zijn we gekomen tot een daling van het aantal geweldsincidenten en blijven we hierop inzetten. Een sprekend voorbeeld hier van is uitgaansgeweld. Zo wordt er samen met politie en horeca al een aantal jaren met succes ingezet op het tegengaan van uitgaansgeweld door het gebruik van de horecatelefoon, camera’s in het uitgaansgebied en het opleggen van gebiedsontzeggingen aan ordeverstoorders. Ook huiselijk geweld is een nog steeds te veel voorkomend probleem en verdient een stevige aanpak van de diverse veiligheidspartners; als tijdelijk middel legt de burgemeester huisverboden op zodat hulpverlening in een verplichtend kader voor alle gezinsleden op gang komt. Binnen de component huiselijk geweld valt ook de aanpak kindermishandeling, mensenhandel en eergerelateerd geweld. De aanwezigheid van deze drie categorieën geweld krijgen we steeds beter in beeld en vragen om een gedegen aanpak onder regie van de gemeente. Grootschalige incidenten en evenementen Hoogeveen kent meer en meer evenementen die risicovol zijn qua opzet. Dit vereist extra aandacht voor de veiligheid van deelnemers, bezoekers en omwonenden. Vanwege de aard en omvang nemen de bestuurlijke risico’s navenant toe. Organisatoren van risicovolle evenementen zijn sinds 2012 verplicht om een veiligheidsplan op te stellen en dat af te stemmen met de hulpdiensten en gemeente. Gemeente Hoogeveen
93
Voorjaarsnota 2016‐2019
Veilig Hoogeveen
Georganiseerde criminaliteit De effecten van georganiseerde criminaliteit zijn niet altijd even zichtbaar, maar ze zijn wel aanwezig. Denk hierbij onder meer aan mensenhandel, uitbuiting, witwassen en drugshandel. Georganiseerde criminaliteit is een bovenlokale prioriteit. Politie, OM, gemeenten en belastingdienst bestrijden de georganiseerde criminaliteit in samenhang door het afgestemd ingrijpen op strafrechtelijk, bestuurlijk en fiscaal gebied. We zetten komende jaren deze lijn door bij vermoedens van georganiseerde criminaliteit in onze gemeente. Randvoorwaarden ‐ Gemeentelijke regie op het integrale veiligheidsbeleid. ‐ De veiligheidspartners dragen bij aan de gestelde veiligheidsdoelen door juiste sturing op het veiligheidsproces vanuit de gemeente. Risico’s ‐ Aanwijzingen/bijsturingen hoger wetgevingsorgaan ‐ Bezuinigingen bij partnerorganisaties Lopende projecten Geen.
Doelen en beleidsontwikkelingen in de komende vier jaar Doelstelling 1: Veiliger woon‐ en leefomgeving Wat willen we bereiken Wat gaan we ervoor doen in 2016 Toename subjectieve veiligheid(sgevoel) bewoners Het preventief opleggen van huisverboden als in huis en buurt instrument in de aanpak van kindermishandeling. Voor Drenthe komt er een zogenoemd weegteam3. Vanuit Hoogeveen nemen we hieraan deel. Signalen van radicalisering, terrorisme en jihadisme doorzetten naar politie, KMar en Openbaar Ministerie. Daling van het aantal personen dat zorgt voor Blijvende aandacht en inzet voor het onderwerp overlast en/of onrust in buurt Veilige Publieke Taak (VPT). Agressie tegen medewerkers met een publieke taak wordt niet getolereerd. Bij meldingen van overlast de politie blijven vragen hier alert op te reageren. De politie zal personen die overlast veroorzaken en waar psychische problema‐ tiek aanwezig is, in Assen overdragen aan de GGZ. Daling van het aantal mensen dat zorgt voor Periodiek overleg met Veilig Thuis Drenthe (voor‐ (huiselijk‐ en eergerelateerd) geweld en heen: Algemeen Meldpunt Huiselijk Geweld en kindermishandeling Kindermishandeling). Hierin worden voortgang en knelpunten besproken, samen met politie, SWW en gemeente. Uitvoering geven aan de regiovisie Veilig Thuis Drenthe om preventie, snelle signalering en integrale aanpak van huiselijk geweld mogelijk te maken.
3 Het weegteam formuleert wanneer er sprake is van (een vermoeden van) ernstige kindermishandeling een gewogen advies inzake inzet van de Wet tijdelijk huisverbod.
94
Gemeente Hoogeveen
Voorjaarsnota 2016‐2019
Veilig Hoogeveen
Daling van het aantal woninginbraken, fietsendiefstallen en vernielingen met 5% ten opzichte van 2013
Aandacht vragen in het Torentje voor alertheid bij burgers met betrekking tot eigen maatregelen in en rondom de eigen woning. Hierbij wordt expliciet aangegeven dat 112 gebeld mag worden wanneer een inbraak gezien wordt. Voorlichting gegeven aan bewoners in wijken en dorpen waar meer dan gemiddeld wordt ingebroken. Brieven verspreiden door de gemeente in de omgeving waar is ingebroken met het doel om omwonenden alert te maken en hen te vragen contact te leggen met de politie indien zij iets gezien hebben. Inzetten van Burgernet door de meldkamer bij meldingen van heterdaad‐inbraken. Analyseren van data door de gemeente om te komen tot meer informatie gestuurde aanpak om inbraken te voorkomen. Invoeren van een digitaal opkopingsregister om gestolen goederen beter te kunnen traceren.
Doelstelling 2: Veilig uitgaan Wat willen we bereiken Wat gaan we ervoor doen in 2016 Een uitgaansgebied waar uitbaters, bezoekers en Continueren van de samenwerking tussen gemeente, omwonenden zich nog veiliger voelen ten opzichte politie en het CJG en het opleggen van van 2013 centrumverboden aan personen die zich herhaaldelijk of excessief overlastgevend gedragen in het uitgaansgebied. Continuering in de afname van het aantal Blijven investeren in camera’s en onderhoud in het geweldsincidenten in het uitgaansgebied uitgaansgebied ter ondersteuning van strafrechtelijke vervolging bij incidenten en het verhogen van het veiligheidsgevoel van uitgaanspubliek, uitbaters en omwonenden. Vragen en signalen vanuit professionals over alcohol en drugs (zoals politie, wijkbeheer, GGD etc.) worden neergelegd bij Verslavingszorg Noord Nederland (VNN). VNN gaat in 2016 door met het opleiden van alle medewerkers van alle wijkteams in het herkennen van signalen van middelengebruik; De gemeente ondersteunt ook in 2016 samen met het CJG scholen die vragen hebben of signalen willen doorgeven met betrekking tot alcohol‐ en drugsgebruik of drugshandel.
Doelstelling 3: Bestrijden jeugdoverlast Wat willen we bereiken Geen jongerengroepen die overlast gevend of crimineel zijn
Afname van het aantal incidenten van jeugdoverlast van 5% ten opzichte van 2013
Wat gaan we ervoor doen in 2016 Afstemming met partners en regierol voor het repressieve deel van de aanpak van jeugdoverlast. Effectieve aanpak, zowel gebiedsgericht, groepsgericht en individueel. Jongerengroepen actief benaderen, met de jongeren in gesprek gaan en indien nodig verbaliseren op overtredingen.
Gemeente Hoogeveen
95
Voorjaarsnota 2016‐2019
Veilig Hoogeveen
Doelstelling 4: Afname georganiseerde criminaliteit Wat willen we bereiken Ontmoedigen van criminele activiteiten zoals mensenhandel, arbeidsuitbuiting, witwassen en drugshandel
Wat gaan we ervoor doen in 2016 Bewustwording creëren bij professionals zodat signalen van mensenhandel, arbeidsuitbuiting en radicalisering worden opgemerkt. Bibob‐toetsing4 bij vergunningaanvragen voor Drank‐ en Horeca, speelautomatenhallen en prostitutie. Sluiten van woningen en lokalen waar drugshandel en hennepkweek plaatsvindt.
Doelstelling 5: Veiligheid bij evenementen Wat willen we bereiken Alle vergunningplichtige evenementen voldoen aan de veiligheidsvoorschriften van gemeente en hulpdiensten
Wat gaan we ervoor doen in 2016 Risicovolle evenementen pas in behandeling nemen indien de aanvraag volledig en tijdig is ingediend. In een veiligheidsplan per evenement de risico’s inzichtelijk maken voor organisatie en hulpdiensten. Tijdige voorbereiding van risicovolle evenementen onder regie van de gemeente in afstemming met o.a. Geneeskundige Hulpverlening bij Ongevallen of Rampen (GHOR), brandweer, politie en handhaving.
Beleidsdocumenten
Jaarplan Veilig 2015/2016 Integraal Veiligheidsplan Hoogeveen 2015‐2018 Regionaal Beleidsplan Noord Nederland 2014‐2017 Jaarplan 2015‐2016 Veiligheidshuis Drenthe Beleidsvisie Brandweer 2015‐2018
Exploitatie Product bedragen x € 1.000 + = nadeel en ‐ = voordeel Lasten Verwantenregistratiesysteem Totaal lasten Baten Veiligheidshuis Drenthe Totaal baten Saldo
2016
2017
2018
2019
‐5 ‐5
‐5 ‐5
‐5 ‐5
‐5 ‐5
‐10
‐10
‐10
‐10
‐15
‐15
‐15
‐15
4 De gemeente toetst op basis van de wet BIBOB de vergunningaanvraag. Zo willen we voorkomen dat personen of ondernemingen met criminele bedoelingen aan een vergunning komen. Gemeente Hoogeveen
96
Voorjaarsnota 2016‐2019
Veilig Hoogeveen
Toelichting op de cijfers: Verwantenregistratiesysteem Het budget is komen te vervallen. Veiligheidshuis Drenthe In Drenthe is een discussie gaande over de herverdeling van de gemeentelijke bijdragen; op dit moment betalen Assen, Emmen en Hoogeveen mee. Het voorstel is om alle twaalf gemeenten te laten mee betalen. Met ingang van 2016 is een bijdrage opgenomen van € 10.000.
Investeringen Er zijn geen investeringen opgenomen in het programma Veilig Hoogeveen.
Gemeente Hoogeveen
97
Fundament Zichtbaar en transparant bestuur
Gemeente Hoogeveen
99
Voorjaarsnota 2016‐2019
Zichtbaar en transparant bestuur
Zichtbaar en transparant bestuur
Het programma richt zich op zichtbaarheid van het Hoogeveense gemeentebestuur in (inter)regionale en grensoverschrijdende platforms en bij de eigen inwoners. Dit onder het motto ‘Wees transparant, maar niet onzichtbaar’. Programmahouder Karel Loohuis Wat speelt er in Hoogeveen
Algemeen Het programma Zichtbaar en transparant bestuur bestaat uit drie onderdelen: het onderdeel Zichtbaar en Transparant bestuur richt zich op het behoud en verbeteren van de kwaliteit van het lokale openbare bestuur. Bestuurlijk verantwoordelijk hiervoor is burgemeester Karel Loohuis. Daarnaast vallen onder dit programma de onderdelen Dienstverlening en Digitalisering (bestuurlijk verantwoordelijk: wethouder Giethoorn) en Bedrijfsvoering (bestuurlijk verantwoordelijk: Algemeen Bestuur van de Samenwerkingsorganisatie De Wolden/Hoogeveen). Deze onderdelen worden beschreven in respectievelijk de paragraaf Dienstverlening en Digitalisering en de begroting van de Samenwerkingsorganisatie. Trends en ontwikkelingen Veilige publieke taak Medewerkers met een publieke taak krijgen steeds meer met agressie te maken. Er blijft aandacht en inzet voor het onderwerp Veilige Publieke Taak. Agressie tegen medewerkers met een publieke taak wordt niet getolereerd. Hiervan doen wij altijd aangifte bij de politie. Speerpunten Subsidieverwerving – Europa Subsidieverwerving en het belang van Europa wordt meer en meer duidelijk. De ingeslagen weg qua aanpak, niet te snel en te groot, wordt voortgezet. Er is vooral aandacht voor de kansen op het gebied van de doelstellingen vanuit Werken aan Werk, Duurzamer Hoogeveen, Blijven meedoen en talentontwikkeling en Bruisend Hoogeveen. De komende tijd onderzoeken we ook wat de grensoverschrijdende samenwerkingsmogelijkheden zijn nu we zijn aangesloten bij het netwerk van de Eems Dollard Regio (EDR). Lobby De lobby is ingezet om de positie van Hoogeveen te versterken en de zichtbaarheid van het bestuur te vergroten. Samen met de provincie, kennisinstellingen, ondernemers en andere gemeenten in de regio gaan we volop door met de inzet om de werkgelegenheid en daarmee de positie van Hoogeveen te versterken.
100
Gemeente Hoogeveen
Voorjaarsnota 2016‐2019
Zichtbaar en transparant bestuur
Ook met de inzet op het realiseren van een of meerdere kindzones, het behouden van een volwaardig ziekenhuis en het verkrijgen van de intercitystatus gaan we onverminderd door. Zichtbaar posities innemen We zijn een gemeente met ambitie. In de afgelopen jaren heeft zich dat vertaald in diverse prijzen. We blijven ernaar streven een zichtbare en onderscheidende gemeente te zijn. Het geeft ons energie en – bovenal – het levert onze inwoners voordeel op. We zorgen ervoor dat we zichtbaar zijn door bijvoorbeeld bestuurlijke posities in te nemen in het Platform Middelgrote Gemeenten, de Commissie Werk en Inkomen van de Vereniging Nederlandse Gemeenten. Het stedelijk netwerk Emmen, Coevorden, Hoogeveen en Hardenberg, maakt zich vanuit het banenplan Vierkant voor werk sterk voor meer banen in het bedrijfsleven, in te vullen door mensen uit de regio. Het netwerk zet ook in op kansen op banen in Duitsland. De komende jaren pakken we steeds meer zaken op in grotere (en soms) wisselende verbanden. Daarbij maken we gebruik van de kracht van de regio. Samenwerken doen we alleen om zaken anders en vooral beter en/of goedkoper te doen. Verbonden partijen De gemeente gebruikt voor het verwezenlijken van haar doelen sinds jaar en dag diensten en producten van ‘verbonden partijen’. Het onderhouden van relaties met verbonden partijen heeft een eigen dynamiek als het gaat om risico's en aansturingsrelaties. Er moet regie worden gevoerd op de prestaties en de gemeente is medeverantwoordelijk voor de continuïteit van de verbonden partij. Goed opdrachtgeverschap is hierbij van groot belang. Daar is programmasturing het middel voor. De komende periode zoeken we naar een goede balans tussen de jaaropdrachten en de tussendooropdrachten. Interactieve beleidsvorming De gemeente wil inwoners zoveel mogelijk betrekken bij verschillende fasen van beleidsvorming en – uitvoering maar vooral aansluiten bij initiatieven van inwoners. Er zijn al mooie voorbeelden van ideeën die uit de samenleving ontstaan, zoals de aanpak van de reconstructie van Het Hoekje in Hollandscheveld en het opzetten van een dorpscoöperatie. De overheid heeft bij deze processen niet meer de traditionele rol maar kiest ervoor deelnemer te worden in de dialoog en in de uitwerking. Bij de opstart van beleidsprocessen betrekken we inwoners in een vroeg stadium. Deze werkwijze vraagt om zichtbare en benaderbare bestuurders. Ja, tenzij We willen dat onze medewerkers werken vanuit de houding 'Ja, tenzij'. We staan voor een zo optimaal mogelijke dienstverlening. De totale dienstverlening stemmen we af op de wensen en behoeften van bezoekers. We gaan de hele samenwerkingsorganisatie scannen om te kijken of er door systemen belemmeringen zijn die 'Ja, tenzij' houding niet bevorderen.
Doelen en beleidsontwikkelingen in de komende vier jaar Doelstelling 1: Samen met inwoners, organisaties en ondernemers werken aan de samenleving Wat willen we bereiken Versterking van de interactieve beleidsvorming
Gemeente Hoogeveen
Wat gaan we ervoor doen in 2016 Intensiveren van de inzet van sociale media als Facebook en Twitter en mogelijkheden vanuit de website Inwoners groepsgewijs benaderen voor input bij beleidsvorming
101
Voorjaarsnota 2016‐2019
Zichtbaar en transparant bestuur
Doelstelling 2: Een zichtbare en onderscheidende gemeente zijn Wat willen we bereiken Het ondersteunen van de inhoudelijke doelen van de andere programma's
Wat gaan we ervoor doen in 2016 Optimaal gebruik maken van onze bestuurlijke posities in PMG en VNG Onze posities in het stedelijk netwerk Emmen, Coevorden, Hoogeveen en Hardenberg, alsmede de EDR benutten
Doelstelling 3: Het handhaven van ons integer handelen als gemeente Wat willen we bereiken Het integer handelen van al onze medewerkers
Wat gaan we ervoor doen in 2016 Doorontwikkelen van het ambtelijke en bestuurlijke integriteitsbeleid.
Beleidsdocumenten
'Zo werkt 't in Hoogeveen', een beschrijving van programmasturing in Hoogeveen (2010) Collegeprogramma 2015‐2018 Notitie 'De drie sporen naar een nieuwe ambtelijke organisatie van de Wolden en Hoogeveen' (2013) Notitie 'Samenwerkingsorganisatie De Wolden‐Hoogeveen, Missie, Visie en contouren' (2013) Kadernotitie 'Ambtelijke samenvoeging Hoogeveen‐ De Wolden' (2013) Programmabegroting 2015 GR De Wolden Hoogeveen
Exploitatie Product bedragen x € 1.000 + = nadeel en ‐ = voordeel Lasten Contributie EBDD Accountantskosten Public relations Totaal lasten Baten Totaal baten Saldo
2016
2017
2018
2019
5 23 ‐20 8
5 23 ‐20 8
5 23 ‐20 8
5 23 ‐20 8
8
8
8
8
Contributie EBDD Hoogeveen is toegetreden tot het Europees Bureau Diensten Drenthe (EBDD). De contributie daarvoor bedraagt € 5.000 per jaar. Budget accountant Het budget voor accountantscontrole was structureel te laag geraamd.
102
Gemeente Hoogeveen
Voorjaarsnota 2016‐2019
Zichtbaar en transparant bestuur
Public relations/promotie Op basis van realisatiecijfers kan het budget met € 20.000 naar beneden worden bijgesteld.
Investeringen Er zijn geen investeringen opgenomen in het programma Zichtbaar en transparant bestuur.
Gemeente Hoogeveen
103
Voorjaarsnota 2016‐2019
Dienstverlening en Digitalisering
Dienstverlening en Digitalisering
De paragraaf Dienstverlening en digitalisering bevat de doelstellingen die moeten leiden tot een optimale dienstverlening, dat wil zeggen dienstverlening die is afgestemd op de wensen en behoeften van onze inwoners. Paragraafhouder Erik Giethoorn
Wat speelt er in Hoogeveen Algemeen De dienstverlening van onze organisatie raakt elke inwoner en ondernemer. Cruciaal daarin zijn onze medewerkers. Zij hebben een meedenkende houding, gaan uit van mogelijkheden, zien kansen en kunnen deze vertalen richting inwoners, bedrijven en organisaties. We gaan er vanuit dat onze medewerkers werken vanuit de houding ‘Ja, tenzij’. We staan voor een zo optimaal mogelijke dienstverlening, zowel aan de balie als digitaal. Trends en ontwikkelingen Zowel de klant als de rijksoverheid stellen tegenwoordig andere eisen aan de dienstverlening door de gemeentelijke overheid: Maatwerk, behoefte van klant staat centraal. Vanaf 2020 zo optimaal mogelijk dienstverlening en informatievoorziening digitaal aanbieden. Face‐to‐face of telefonische dienstverlening inzetten als toegevoegde waarde. Via één digitale overheidspoort (mijn overheid) kunnen inwoners hun dienstverlening (eenvoudige producten) regelen, monitoren en beheren. Van organisaties naar organiseren: veel dienstverlening wordt georganiseerd in ketens (korter/meer onderlinge samenhang). Door landelijke standaardisatie van gemeentelijke diensten processen en systemen standaardiseren. Er is sprake van een veranderende rol van de overheid in de samenleving: De inwoner participeert, de overheid faciliteert. Speerpunten Integrale dienstverlening De visie dienstverlening (te ontwikkelen in 2015) en de uitkomsten van “Waar staat je gemeente 2015” worden vertaald naar een uitvoeringsplan 2016–2019. De gevraagde middelen zijn nodig om de acties die uit het uitvoeringsplan naar voren komen uit te kunnen voeren.
104
Gemeente Hoogeveen
Voorjaarsnota 2016‐2019
Dienstverlening en Digitalisering
In samenhang met de decentralisaties en het sociaal domein ontstaat een multidisciplinaire en integrale aanpak. Het is daarbij van groot belang een eenduidig gezamenlijk integraal klantbeeld te hebben. In dat kader is een goede digitale informatie uitwisseling van grote toegevoegde waarde. Hiermee kan de dienstverlening nog beter worden afgestemd op de klantbehoefte en wordt voorkomen dat verschillende initiatieven langs elkaar worden ingezet. Daarbij is ook de kwaliteitsbewaking van de (gegevens in de) basisregistraties van belang. De effectiviteit en kwaliteit van dienstverlening neemt hierdoor toe. Vanuit de samenwerkingsorganisatie wordt gestreefd naar een frontlinie georiënteerde organisatie, waarbij maatwerkdienstverlening een belangrijk doel is. Uitbreiding digitaal aanbod producten en diensten Inwoners vragen steeds meer een 24/7 niveau van dienstverlening van de overheid, waarbij het landelijk kader is dat inwoners en bedrijven in 2020 hun zaken met de overheid digitaal kunnen afhandelen. De ontwikkeling van onze basisdienstverlening richt zich daarom op het steeds meer digitaal aanbieden van producten en diensten, niet alleen via een website maar ook bijvoorbeeld via een app voor smartphone of tablet. Klanttevredenheid We willen een goede dienstverlening bieden aan onze klanten. Daarbij is het van belang te weten hoe klanten de dienstverlening van de gemeente ervaren. Klanttevredenheid is een continu proces van leren en ontwikkelen. Om hier invulling aan te geven gaan we voor het sociaal domein als vervolg op de nulmeting in 2014 een 1‐meting in het najaar van 2016 laten doen door een onafhankelijk bureau. Interactieve beleidsvorming Door een open en uitnodigende houding willen we laten zien dat we open staan voor initiatieven en daar ruimte voor bieden. Op die manier krijgen inwoners en maatschappelijke organisaties alle kansen voor betrokkenheid en sluiten we aan op het kanaliseren van de mondigheid van onze inwoners. De digitale wereld is hierbij voor Hoogeveen nog een terrein waarvan nog niet optimaal gebruik gemaakt wordt. Met internet, apps en sociale media kunnen we inwoners betrekken bij bijvoorbeeld de vormgeving van onze dienstverleningsprocessen (co‐creatie) en kunnen we een platform bieden voor interactie met de inwoners.
Doelen en beleidsontwikkeling in de komende vier jaar Doelstelling 1: Digitale selfservice waar het kan, persoonlijk waar het moet Wat willen we bereiken Toename van het gebruik van digitale producten en online diensten
Wat gaan we ervoor doen in 2016 Uitbreiding digitale aanbod producten en diensten (24/7) en faciliteiten Afstemmen producten op kanalen Doorontwikkelen Hoogeveen App Doorontwikkelen e‐formulieren Eén platform waar de burger zijn gegevens Afstemmen digitale kanalen op e‐ID bewaart, standaard‐dienstverlening eenvoudig zelf Voor inwoners die dat niet kunnen, bieden wij een regelt en bijhoudt, en ook bepaalt wie zijn vangnet (onder andere DigiSterker) gegevens mag gebruiken Aansluiten op MijnOverheid en Berichtenbox Doorontwikkeling zaakgericht werken, onder andere statusinformatie
Gemeente Hoogeveen
105
Voorjaarsnota 2016‐2019
Dienstverlening en Digitalisering
Doelstelling 2: Eenvoudig waar het kan, integraal waar het moet, ruimte voor verschil Wat willen we bereiken Wat gaan we ervoor doen in 2016 Bij meervoudige vraagstukken bieden we een Ontwikkeling multidisciplinaire teams integrale aanpak (één gezin, één aanspreekpunt, Ontwikkeling generalistische voorkant, brede één plan) vraagverheldering Optimaliseren gegevensuitwisseling interne systemen en systemen ketenpartners Enkelvoudige vraagstukken handelen we snel, Professionele ontwikkeling medewerkers effectief en efficiënt af Vanuit het integrale klantbeeld en de (sociale) Ontwikkeling integraal klantbeeld context van de klant bieden we een passende Werken vanuit mogelijkheden/situatie klant oplossing op maat Toepassen van flexibiliteit en creativiteit in oplossingen (soms ook buiten de lijnen) Waar nodig multidisciplinair in aanpak en intensivering samenwerking met (keten)partnerorganisaties Professionalisering medewerkers en bieden van handelingsvrijheid
Doelstelling 3: Effectieve en betrouwbare dienstverlening Wat willen we bereiken De gemeentewinkel kan op termijn 80% van alle klantvragen in één keer goed afhandelen Eén overheid, één basis‐infrastructuur: zo wordt dienstverlening eenduidiger, eenvoudiger, en waar mogelijk efficiënter en betrouwbaar georganiseerd Signalen en klachten van klanten en medewerkers als mogelijke verbeteringskansen voor de dienstverlening
Wat gaan we ervoor doen in 2016 Inrichting van een frontlinie georiënteerde organisatie Verbeteren informatievoorziening over alle kanalen Koppeling klantgegevens met inachtneming van privacy wet‐ en regelgeving
Monitoren klanttevredenheid Optimaliseren servicenormen Inwoners nadrukkelijker betrekken bij vormgeving dienstverleningsprocessen
Doelstelling 4: Doelmatig overheid verhogen en administratieve lastendruk verminderen Wat willen we bereiken Correctie informatie‐huishouding en ‐uitwisseling
Wat gaan we ervoor doen in 2016 Afronding Nationaal Uitvoeringsprogramma Implementatie wettelijke basisregistratie (BGT, BRK) Binnengemeentelijk gebruik basisregistraties Kwaliteitsverbetering basisregistraties
Doelstelling 5: Meer en betere overheidsparticipatie Wat willen we bereiken Deelname van overheid aan burger‐ en bedrijfsinitiatieven vergroten
106
Wat gaan we ervoor doen in 2016 Digitale opinievorming met inwoners (e‐democracy) De betrokkenheid op social media vergroten om aan te haken op lokale ontwikkelingen en initiatieven
Gemeente Hoogeveen
Voorjaarsnota 2016‐2019
Dienstverlening en Digitalisering
Doelstelling 6: Informatieveiligheid Wat willen we bereiken Veilig gebruik en veilige uitwisseling van gegevens (zowel intern als extern)
Wat gaan we ervoor doen in 2016
Informatiebeveiliging afstemmen op decentralisaties en 'ontschotting'
Exploitatie De lasten en baten van dit onderdeel vallen onder de gemeenschappelijke regeling samenwerkingsorganisatie De Wolden Hoogeveen en worden daarom in de begroting van de GR meegenomen.
Investeringen De investeringen voor het onderdeel Dienstverlening en Digitalisering zijn opgenomen in de begroting van de gemeenschappelijke regeling.
Gemeente Hoogeveen
107
Bedrijfsvoering De paragraaf Bedrijfsvoering omschrijft hoe de taken rechtmatig, doelmatig en doeltreffend worden uitgevoerd. Onder de bedrijfsvoering vallen de personele capaciteit en de bedrijfsmiddelen. Paragraafhouder Karel Loohuis Wat speelt er in Hoogeveen De bedrijfsvoering van de gemeente Hoogeveen is per 1 januari 2015 ondergebracht in de Samenwerkingsorganisatie De Wolden‐Hoogeveen (SWO). Voor meer informatie verwijzen wij naar de begroting 2016 van de SWO.
Gemeente Hoogeveen
109
Voorjaarsnota 2016‐2019
Overzicht algemene dekkingsmiddelen
Overzicht algemene dekkingsmiddelen Het overzicht omvat de algemene dekkingsmiddelen die vrij besteedbaar zijn. De niet vrij aanwendbare heffingen zijn, evenals de ontvangsten van de specifieke uitkeringen, in de programma's verantwoord onder de baten. Paragraafhouder Anno Wietze Hiemstra
Exploitatie Mutaties ten opzichte van programmabegroting 2015‐2018 Product bedragen x € 1.000 + = nadeel en ‐ = voordeel Lasten Kapitaallasten investeringen Totaal lasten Baten Verwachte indexatie opbrengsten Algemene uitkering gemeentefonds Totaal baten Saldo
2016
2017
2018
2019
‐394 ‐394
‐62 ‐62
‐74 ‐74
‐283 ‐283
‐100 ‐196 ‐296
‐100 ‐271 ‐371
‐100 ‐651 ‐751
‐100 ‐658 ‐758
‐690
‐433
‐825
‐1.041
Kapitaallasten De mutaties in 2016 hebben voornamelijk betrekking op investeringen, die zijn doorgeschoven van 2014 naar 2015 (op basis van de jaarrekening over 2014). Jaarschijf 2019 is nieuw berekend en de mutatie betreft het verschil met 2018. De kapitaallasten in riolering en afval zijn niet meegenomen in deze berekening, omdat deze voor‐/nadelen met de desbetreffende reserves worden verrekend. Indexatie opbrengsten De opbrengsten (m.u.v. parkeren, begraafrechten en afvalstoffen‐/ rioolheffing) hebben we met 1% geïndexeerd. Algemene uitkering gemeentefonds Rekening is gehouden met de decembercirculaire 2014. Voor de begroting 2016‐2019 zijn we nog in afwachting van de meicirculaire 2015. In aanloop naar het verschijnen hiervan zijn de eerste uitkomsten van de herziening van het groot onderhoud Gemeentefonds bekend geworden. Naar het zich laat aanzien is er een verschuiving in de uitkering te zien van de stedelijke gemeenten naar plattelandsgemeenten. De voorlopige uitkomsten van het groot onderhoud hebben we ook meegenomen in deze Voorjaarsnota.
110
Gemeente Hoogeveen
Voorjaarsnota 2016‐2019
Bijlage A: Totaaloverzicht herijking exploitatie
Bijlage A: Totaaloverzicht herijking exploitatie Herijking exploitatie Omschrijving
2016
2017
2018
2019
Programma Blijven meedoen en talentontwikkeling Vervoer jeugd GGZ pm Jeugdgezondheidszorg ‐66 Jeugdhulp minus 1 % vanaf 2017 Inkomensvoorziening 1.570 Woonbegeleiding voor jongeren 50
pm ‐66 ‐150 1.523
pm ‐66 ‐150 1.487
pm ‐66 ‐150 1.290
Programma Zorg op Maat Toelage huishoudelijke hulp Idem, rijksbijdrage Huishoudelijke hulp Idem, rijksbijdrage Algemene gezondheidszorg Bijstelling diverse budgetten
1.140 ‐1.140 ‐585 585 51 ‐50
Categorie 1 2 2 2 3b
51 ‐50
51 ‐50
2 2 2 2 51 2 ‐50 2
‐2.240
‐3.346
‐4.162 2
‐50
2.240 ‐75 ‐5 ‐50
3.346 ‐75 ‐5 ‐50
Programma Bruisend Hoogeveen Recreatieschap Drenthe Podium
18 2
18 2
2
Programma Aantrekkelijk wonen Drents plateau/promotiebudget Verkoop vastgoed Visie ontwikkeling stadscentrum
‐12 ‐200 25
‐12 ‐200
‐12 ‐200
19 1 5 18 2 pm pm 36 5 ‐100 ‐100
19 1 5 18 2
19 1 5 18 2
19 1 5 18 2
pm 66 5 ‐100 ‐150
pm 66 5 ‐100 ‐150
pm 66 5 ‐100 ‐150
Programma Werken aan werk Sociale werkvoorziening Idem, verlaging rijksbijdrage Alescon Stedenkring Emsland Maatwerk
‐1.042 1.042 ‐75
4.162 ‐75 ‐5 ‐50
2 2 2 2
1 2 1 ‐12 2 ‐200 2 3b
Programma Krachtige wijken en dorpen Voortgezet Onderwijs v.v. Noordscheschut Beheersvergoedingen buitensport Openbaar groen, waterschapslasten Groenbestekken Alescon Achterstallig onderhoud scholen Wolfsbos Onderhoud gebouwen Wolfsbos Het Activum MFC Tiendeveen Groenvoorziening, sneller invoeren GGG Uitbreiding taakstelling vastgoed
Gemeente Hoogeveen
1 1 1 1 1 1 1 1 2 2 2
111
Voorjaarsnota 2016‐2019
Bijlage A: Totaaloverzicht herijking exploitatie
Omschrijving
2016
2017
2018
2019 Categorie
Programma Veilige bereikbaarheid Parkeren Openbare wegen, waterschapslasten openbare verlichting
100 25 ‐186
100 25 ‐127
100 25 ‐129
100 2 25 2 ‐131 2
1 35
1
1
1 1 3b
Programma Veilig Hoogeveen Veiligheidshuis Drenthe Verwanten registratie systeem
‐10 ‐5
‐10 ‐5
‐10 ‐5
‐10 2 ‐5 2
Programma Zichtbaar en transparant bestuur Contributie EBDD Budget accountant Public relation
5 23 ‐20
5 23 ‐20
5 23 ‐20
5 1 23 1 ‐20 2
‐394 ‐100
‐62 ‐100
‐74 ‐100
‐283 2 ‐100 2
623
682
614
206
‐196 ‐22
‐271 ‐61
‐651 ‐98
‐658 ‐98
405
350
‐135
‐550
Programma Duurzaam Hoogeveen Natuur‐ en milieueducatie Actualisatie klimaatbeleid
Algemene dekkingsmiddelen Kapitaallasten investeringen Indexering inkomsten
Actualisering gemeentefonds‐uitkering Saldo programmabegroting 2015‐2018 Saldo Voorjaarsnota 2016‐2019
Indeling categorieën: Cat. 1 Onontkoombaar: Dit zijn budgetbijstellingen die voortvloeien uit een al genomen college besluit of uit wet‐ en/of regelgeving. Cat. 2 Aanpassing huidige budgetten n.a.v. realisatiecijfers: Dit zijn budgetbijstellingen naar aanleiding van de realisatiecijfers van voorgaande jaren en waarover college of raad nog geen expliciet besluit heeft genomen. Cat. 3a Nieuw beleid, innovatief: Dit zijn budgetbijstellingen voor initiële kosten die op termijn leiden tot structurele besparingen. Cat. 3b Nieuw beleid. Het gaat hier om wensen en aanvullende middelen waarop het college en gemeenteraad nog geen besluit heeft genomen.
112
Gemeente Hoogeveen
Voorjaarsnota 2016‐2019
Bijlage B: Overzicht investeringen
Bijlage B: Overzicht investeringen Omschrijving
Jaar
Aantrekkelijk wonen Stadscentrum Zuid‐Oost hoek Opwaardering pleintjes Hoofdstraat Krachtige wijken en dorpen Budget begraafplaatsen Bentinckspark Verplaatsing Peddelaars Renovatie zwembad Buitensportaccommodatiebeleid Budget speelvoorzieningen IAB: Het Activum
2015 2016 Totaal 2015 2016 Totaal 2015 2016 2017 2018 Totaal 2015 2016 2019 Totaal 2019 Totaal 2015 2016 2017 2018 Totaal 2015 2017 Totaal 2015 2016 2017 2018 2019 Totaal 2015 2016 Totaal
Gemeente Hoogeveen
Investerings Reserve Algemene Exploitatie Bijdragen bedrag structuurvisie exploitatie riolering derden 9.901.701 7.253.701 1.848.000 250.000 550.000 1.120.000 295.000 825.000 11.021.701 7.548.701 1.848.000 250.000 1.375.000 200.000 200.000 200.000 200.000 400.000 0 0 0 400.000 1.595 1.595 177.100 177.100 193.600 193.600 186.300 186.300 558.595 0 558.595 0 0 276.300 276.300 959.600 959.600 950.000 950.000 2.185.900 0 2.185.900 0 0 150.000 150.000 150.000 150.000 18.000 18.000 138.000 138.000 450.000 450.000 50.000 50.000 656.000 0 656.000 0 0 360.000 360.000 300.000 300.000 660.000 0 660.000 0 0 112.000 112.000 54.000 54.000 51.000 51.000 108.000 108.000 90.000 90.000 415.000 0 415.000 0 0 4.625.159 4.625.159 4.850.000 4.850.000 9.475.159 0 9.475.159 0 0
113
Voorjaarsnota 2016‐2019
Bijlage B: Overzicht investeringen
Omschrijving
Jaar
IAB: Eduwiek IAB: MFC Tiendeveen IAB: Frisse scholen IAB: Afscheidingswand Valkenlaan IAB: Maatschappelijke
2015 2016 Totaal 2015 Totaal 2015 Totaal 2015 Totaal 2019 Totaal Algemeen budget WOP Krakeel 2015 Totaal MFC Nieuwlande 2015 Totaal Herstructurering Oranjebuurt 2015 2016 Totaal Veilige bereikbaarheid Asfaltprogramma 2015 2016 2017 2018 2019 Totaal Infrastructurele verkeersmaatregelen 2015 Totaal
Investerings Reserve Algemene Exploitatie Bijdragen bedrag structuurvisie exploitatie riolering derden 2.700.000 2.700.000 2.800.000 2.800.000 5.500.000 0 5.500.000 0 0 51.454 51.454 51.454 0 51.454 0 0 248.324 248.324 248.324 0 248.324 0 0 37.000 37.000 37.000 0 37.000 0 0 2.100.000 2.100.000 2.100.000 0 2.100.000 0 0 11.836 11.836 11.836 0 0 0 11.836 125.430 125.430 125.430 0 125.430 0 0 500.000 250.000 250.000 500.000 250.000 250.000 1.000.000 0 500.000 0 500.000 700.000 700.000 700.000 700.000 1.100.000 1.100.000 1.500.000 1.500.000 800.000 800.000 4.800.000 0 4.800.000 0 0 332.373 127.700 204.673 332.373 0 127.700 0 204.673
Infrastructuur AZC
2015
140.000
0
140.000
0
0
Totaal
140.000
0
140.000
0
0
Haltes openbaar vervoer gehandicapten
2015
10.000
10.000
Vervanging diverse bruggen
Totaal 2015 Totaal
10.000 53.000 53.000
10.000 53.000 53.000
0 0
114
0
0
0
0
Gemeente Hoogeveen
Voorjaarsnota 2016‐2019
Bijlage B: Overzicht investeringen
Investerings Reserve Algemene Exploitatie Bijdragen bedrag structuurvisie exploitatie riolering derden
Omschrijving
Jaar
Herstellen Riegshoogtendijk (wortelopdruk)
2015
341.132
Totaal
341.132
Vervanging parkeerautomaten
205.132 0
205.132
0 136.000
2015
232.314
232.314
Totaal
232.314
232.314
0
Revitalisering het Hoekje, Hollandscheveld
2015
663.413
538.413
Totaal
663.413
Herinrichting Dorpsstraat, Pesse
0
0
538.413
2015
488.465
388.465
Totaal
488.465
VRI Middenveldweg ‐ Toldijk
388.465
0
125.000
0 125.000
0
136.000
100.000
0 100.000
2019
150.000
150.000
Totaal
150.000
150.000
0
VRI Wolfsbos ‐ Mr.Cramerweg
2019
480.000
480.000
Totaal
480.000
480.000
0
Damwand industriehaven
2019
1.200.000
1.200.000
Totaal
1.200.000
0 1.200.000
0
Klipperdamwand
2019
23.000
23.000
Totaal
23.000
23.000
0
Openbare verlichting
2015
900.000
900.000
Totaal
900.000
900.000
0
Duurzamer Hoogeveen Zonnepanelen op gemeentelijke gebouwen
2019
400.000
400.000
Totaal
400.000
400.000
Bruisend Hoogeveen
Passantenhaven Zuiderpark
2015
120.000
60.000
60.000
Totaal
120.000
60.000
0
60.000
Totaal
44.930.096
7.548.701 34.218.886
Gemeente Hoogeveen
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
250.000 2.912.509
115
Voorjaarsnota 2016‐2019
Bijlage B: Overzicht investeringen
Investerings Reserve Algemene Exploitatie Bijdragen bedrag structuurvisie exploitatie riolering derden
Omschrijving
Jaar
Totaal per jaar:
2015
23.149.496
2016
11.498.700
295.000
9.928.700
0 1.275.000
2017
2.094.600
0
2.094.600
0
0
2018
1.844.300
0
1.844.300
0
0
2019 Totaal
6.343.000
0
6.343.000
0
0
Buiten investeringsplafond
Omschrijving
Jaar
Budget rioleringswerkzaamheden
2015
1.469.459
2016
972.297
2017
1.388.317
2018
763.164
2019 Totaal
44.930.096
7.253.701 14.008.286
7.548.701 34.218.886
250.000 1.637.509
250.000 2.912.509
Investerings Reserve Algemene Exploitatie Bijdragen bedrag structuurvisie exploitatie riolering derden 1.469.459
972.297
1.388.317
1.308.106
763.164
1.308.106
5.901.343
0
0 5.901.343
0
Reservelijst investeringen 2020‐2021 Omschrijving
Investering bedrag x € 1.000
Opmerking
Stadscentrum
3.600
IAB
PM
Frisse scholen
300
Jaarlijks
Zwembad (bedrijfsvoering)
50
Budget speelvoorzieningen
90
Jaarlijks
Asfaltprogramma
800
Jaarlijks
Asfalteren fietspaden
300
Jaarlijks
VRI Kanaalweg – Steenwijklaan
PM
Zuidwoldigerweg –Griendtsveenweg (fase 4)
170
Openbare verlichting
2.400
Zonnepanelen gemeentelijke gebouwen
1.500
40
5.200
300
1.000
Fietsknelpunten “De stroom” & “Zuiderweg”
20
Herstructurering bestaande woongebieden
PM
15.770
Gronddepot Brandweerkazerne Renovatie gymzalen Oost West‐as visie (“de backbone”)
Totaal
116
Gemeente Hoogeveen
Voorjaarsnota 2016‐2019
Bijlage C: Overzicht reserves
Bijlage C: Overzicht reserves Hieronder per reserve het gespecificeerde verloop van de reserves: Algemene reserve (bedrag x € 1.000) Stand op 1/1 Onttrekkingen: Stimuleringsprogramma Gezond in de Stad Schuldhulpverlening Maatschappelijke stages Eigen kracht Subsidie organisatie STiB Bijdrage TIP en budget regiopromotie Evenementenbudget Marketing wonen Actualisatie woonvisie Leerlingen prognose Combinatiefuncties Bijdrage Olympisch plan Onderzoek brandveiligheid zwembad Afvalstromen Objectbewegwijzering autoverkeer Perceptiekosten belastingen Totaal onttrekkingen Stand op 31/12 Weerstandsvermogen Stand Eind 2019 na aftrek weerstandsvermogen
2015 28.924 77 270 65 153 50 70 30 25 100 6
2016 27.967
270
50 60 30 50
9 15 41 10 36 957 27.967
9
639 27.328
2015 4.850
2016 ‐2.759
48 193 129 7.253 50 31 7.704
48 193 126 295 50 31 743
95
1.743
95 ‐2.759
1.743 ‐1.759
170
2017 27.328 135 369 504 26.824
2018 26.824 0 26.824
2019 26.824
2017 ‐1.759 193 138 331 471 471 ‐1.619
2018 ‐1.619 193 173 366 1.418 1.418 ‐567
2019 ‐567
0 26.824 17.783 9.041
Reserve Structuurvisie (bedrag x € 1.000) Stand op 1/1 Onttrekkingen: Werkbudget structuurvisie Rente niegg gronden Niet gedekte salariskosten Grexen Stadscentrum Zuid‐Oost hoek Uitvoeringsprogramma visie landelijk gebied Energievisie Totaal onttrekkingen Stortingen: Resultaten grondverkopen Nog te realiseren storting Totaal stortingen Stand op 31/12
Gemeente Hoogeveen
0
567 567 0
117
Voorjaarsnota 2016‐2019
Bijlage C: Overzicht reserves
Reserve Risico en Stimulering (bedrag x € 1.000) Stand op 1/1 Onttrekkingen: Bijdrage in kader van werkgelegenheid Stand op 31/12
2015 353
2016 153
200 153
153
2015 614
2016 543
71 543
543
2015 708
2016 278
474
95
44 278
1 184
2015 750
2016 600
150 600
200 400
2015 1.200
2016 800
1.200
600
800 800
800 1.000
2017 153 153
2018 153 153
2019 153
2017 543 543
2018 543 543
2019 543
2017 184 22 162
2018 162 22 140
2019 140
2017 400 400 0
2018 0 0
2019 0
2017 1.000 200 1.200
2018 1.200 1.200
2019 1.200
153
Reserve Bodemsanering (bedrag x € 1.000) Stand op 1/1 Onttrekkingen: Bodemsaneringsprojecten Stand op 31/12
543
Reserve onderhoud IAB (bedrag x € 1.000) Stand op 1/1 Onttrekkingen: Egalisatie onderhoud gemeentelijke gebouwen Stortingen: Egalisatie onderhoud gemeentelijke gebouwen Stand op 31/12
22
118
Reserve Participatiebudget (bedrag x € 1.000) Stand op 1/1 Onttrekkingen: Taakstelling personeel Stand op 31/12
0
Reserve Effecten Rijksbeleid (bedrag x € 1.000) Stand op 1/1 Onttrekkingen: Inzet middelen Rijksbeleid Stortingen: Storting i.v.m. onzekerheid Rijksbeleid Stand op 31/12
118
1.200
Gemeente Hoogeveen
Voorjaarsnota 2016‐2019
Bijlage D: Lijst met afkortingen
Bijlage D: Lijst met afkortingen Begroting in kort bestek #KiK Kijken in Kansen (collegeakkoord) AWBZ Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten IAB Integraal Accommodatie Beleid NIEGGS Niet in exploitatie genomen gronden MJB Meerjarenbegroting VNG Vereniging van Nederlandse Gemeenten WMO Wet Maatschappelijke Ondersteuning Blijven meedoen en talentontwikkeling AGZ Algemene gezondheidszorg GGZ Geestelijke Gezondheidszorg JGZ Jeugdgezondheidszorg MBO Middelbaar beroepsonderwijs RMC Regionaal Meld‐ en Coördinatiefunctie voor Voortijdig Schoolverlaten VWS Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport WMO Wet Maatschappelijke Ondersteuning Zorg op Maat AGZ Algemene gezondheidszorg AWBZ Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten GGD Gemeenschappelijke Gezondheidsdienst GGZ Geestelijke Gezondheidszorg HHT Huishoudelijke hulp toelagen Wlz Wet langdurige zorg SWW Stichting Welzijnswerk Hoogeveen WMO Wet Maatschappelijke Ondersteuning Werken aan werk EDR Eems Dollard Regio ICT informatietechnologie PIT Praktijk instituut techniek STIB stichting Starters In Business Wsw Wet sociale werkvoorziening Bruisend Hoogeveen EHS Ecologische Hoofdstructuur LEADER Liaison Entre Actions de Développement de l'Economie Rurale LOS Lokale ontwikkelingsstrategie TIP Toeristisch informatiepunt TROP Toeristisch recreatief ondernemersplatform Aantrekkelijk Wonen COA Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (c)po (collectief) particulier opdrachtgeverschap GGZ Geestelijke Gezondheidszorg SVn Stimuleringsfonds volkshuisvesting Gemeente Hoogeveen
119
Voorjaarsnota 2016‐2019
Bijlage D: Lijst met afkortingen
Krachtige wijken en dorpen EPR Eikenprocessierups GGG Gebiedsgerichte werkwijze Grijs en Groen GIDS Stimuleringsregeling Gezond in de Stad HUP Handhavingsuitvoeringsprogramma IAB Integraal Accommodatiebeleid IHP Integraal huisvestingsplan JOGG Hoogeveense aanpak Jongeren op gezond gewicht MFC Multi Functioneel Centrum RUD Regionale Uitvoeringsdienst Drenthe VANG ‘Van afval naar grondstof’ WOP wijkontwikkelingsplan Veilige bereikbaarheid VRI verkeersregelinstallatie Duurzamer Hoogeveen CO2 Koolstofdioxide IVN Instituut voor natuureducatie en duurzaamheid SER Sociaal‐Economische Raad VNG Vereniging van Nederlandse Gemeenten Veilig Hoogeveen CJG Centrum voor Jeugd en Gezin GGD Gemeenschappelijke Gezondheidsdienst GGZ Geestelijke Gezondheidszorg GHOR Geneeskundige Hulpverlening bij Ongevallen of Rampen KMar Koninklijke Marechaussee OM Openbaar ministerie SWW Stichting Welzijnswerk Hoogeveen VNN Verslavingszorg Noord Nederland VPT Veilige publieke taak Zichtbaar en transparant bestuur EDR Eems Dollard Regio EBDD Europees Bureau Diensten Drenthe PMG Platform Middelgrote Gemeenten VNG Vereniging van Nederlandse Gemeenten
120
Gemeente Hoogeveen
EINDE BIJLAGE: Voorjaarsnota 2016-2019
Terug naar agendapunt
BIJLAGE: Begroting 2016 Samenwerkingsorganisatie
Documentsoort: Nota
De inhoud van deze bijlage is te vinden op de volgende pagina's.
Terug naar het agendapunt #####PDFINCLUDE#####hgvninternet:90653#
Begroting 2016 (inclusief meerjarenraming 2017‐2019)
Gemeenschappelijke regeling Samenwerkingsorganisatie De Wolden Hoogeveen
Inhoud 1. Inleiding ........................................................................................................................................... 3
Algemeen ......................................................................................................................................... 3
Financieel ......................................................................................................................................... 3
2. Uitgangspunten en financieel kader ................................................................................................ 4
2.1 Uitgangspunten opstellen begroting ....................................................................................... 4
2.2 Financieel kader ....................................................................................................................... 5
3. Programma 1: bedrijfsvoering ......................................................................................................... 6
3.1 Algemeen ................................................................................................................................. 6
3.2 Relevante beleidskaders .......................................................................................................... 7
3.3 Dienstverlening ........................................................................................................................ 7
3.4 HRM ......................................................................................................................................... 8
3.5 Informatiemanagement & ICT ............................................................................................... 10
3.6 Juridische zaken ..................................................................................................................... 11
3.7 Facilitair .................................................................................................................................. 12
3.8 Beheer openbare ruimte – buitendienst ............................................................................... 13
3.9 Wat mag het kosten? ............................................................................................................. 13
4. Overzicht algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien................................................................. 17 5. Paragrafen ..................................................................................................................................... 18
5.1 Weerstandsvermogen ............................................................................................................ 18
5.2 Financiering ............................................................................................................................ 18
5.3 Bedrijfsvoering ....................................................................................................................... 19
6. Vaststelling programmabegroting 2016 ........................................................................................ 22
2
1.
Inleiding
Algemeen Voor u ligt de begroting 2016 inclusief meerjarenraming 2017‐2019 van de samenwerkingsorganisatie De Wolden Hoogeveen (hierna: Samenwerkingsorganisatie). De Samenwerkingsorganisatie levert diensten aan de twee gemeenten De Wolden en Hoogeveen. Deze begroting moet worden gezien als een groeimodel en wordt de komende jaren verder ontwikkeld. De eerste begroting van 2015 was hoofdzakelijk cijfermatig van opzet. In de begroting 2016 inclusief meerjarenraming 2017‐2019 wordt meer ingegaan op de uitvoering van de doelen van de Samenwerkingsorganisatie. De begroting 2016 inclusief meerjarenraming 2017‐2019 van de Samenwerkingsorganisatie is op 28 april 2015 in het bestuur van de Samenwerkingsorganisatie behandeld. De raden van beide gemeenten hebben vanaf 19 mei de gelegenheid om een zienswijze in te dienen. Na de periode van zienswijze (8 weken) is de vaststelling in het algemeen bestuur gepland op 7 juli 2015, waarna uiterlijk 1 augustus 2015 de begroting 2016 – 2019 aan de Gedeputeerde Staten wordt gezonden. Hiermee voldoen we aan de wettelijk voorgeschreven termijnen van aanbieding en behandeling.
Financieel Deze begroting is financieel gebaseerd op de begroting van 2015. Hierin worden de kosten van alle bedrijfsvoeringsonderdelen (uitgezonderd huisvesting) als basis genomen. In deze begroting is uitgegaan van een gemeentelijke bijdrage ter hoogte van de omvang van de kosten van de bedrijfsvoering in de desbetreffende gemeentebegrotingen 2015, e.e.a. gecorrigeerd met inachtneming van de hierna verder te noemen kaders. Na afloop van het jaar zal definitieve afrekening plaatsvinden op basis van de werkelijke kosten en op grond van het tussen beide gemeenten overeengekomen kostenverrekenmodel. Op de afgesproken rapportagemomenten vindt verantwoording plaats over de bedrijfsvoering van de Samenwerkingsorganisatie.
3
2.
Uitgangspunten en financieel kader
2.1
Uitgangspunten opstellen begroting
Personeelslasten en taakstelling De taakstelling zoals opgenomen in de begroting 2015 van de Samenwerkingsorganisatie betreft de som van de openstaande taakstellingen op personeel en bedrijfsvoering die de gemeenten De Wolden en Hoogeveen hadden ten tijde van het opstellen van de begroting. Er was sprake van een momentopname van taakstellingen die al langjarig liepen en vanaf 1 januari 2015 zijn ingebracht. De aan de SWO overgedragen taakstellingen zijn in de begroting 2015 cumulatief als volgt bepaald: Jaar 2015 2016 2017 2018 2019
Totaal € 1.516.131 € 1.867.749 € 2.041.571 € 2.041.571 € 2.041.571
Deze taakstellingen zijn verwerkt in de begroting van de Samenwerkingsorganisatie en in de door de gemeenten te betalen bijdrage. Loon‐ en prijscompensatie Het voeren van een gezond financieel beleid en het opstellen van een meerjarenbegroting kunnen niet zonder duidelijke financiële randvoorwaarden, die borg staan voor een evenwichtig en consequent financieel beleid. Het is daarom van belang dat de Raden van de deelnemende gemeenten zich kunnen vinden in de financiële uitgangspunten. Onderscheid wordt gemaakt in loon‐ en prijscompensatie. Op basis hiervan wordt de volgende lijn gevolgd: Voor wat betreft de loonkosten wordt uitgegaan van de geldende CAO; er zijn nog geen CAO afspraken per 1 januari 2016 en er is ook nog geen concreet zicht daar op. Mocht een loonstijging zich voor doen, dan wordt er vanuit gegaan dat dit budgetneutraal is; De overige budgetten worden, in afwachting van het uitwerken van de verdere ontwikkelingen in de bedrijfsvoering, voorlopig niet verhoogd; Gemeenten ramen hun algemene uitkering uit het gemeentefonds doorgaans op basis van constante prijzen. Dit betekent dat de meerjarenramingen hiervan worden gecorrigeerd voor loon‐ en prijsstijgingen. Met dit uitgangspunt worden ook de lasten voor de jaren na 2016 op basis van constante prijzen bepaald. Overige uitgangspunten De per 1 januari 2015 ingebrachte en overgedragen budgetten zijn, in afwachting van de verdere ontwikkelingen in de bedrijfsvoering, voorlopig niet verhoogd. Dit betekent dat de meerjarenramingen hiervan worden gecorrigeerd voor loon‐ en prijsstijgingen. Met dit uitgangspunt worden ook de lasten voor de jaren na 2016 op basis van constante prijzen bepaald.
4
2.2
Financieel kader
Vorming, inbreng en mutaties van reserves Het algemeen bestuur van de Samenwerkingsorganisatie stelt de beide gemeenten voor bij de Samenwerkingsorganisatie zelf geen weerstandsvermogen te vormen. De Samenwerkingsorganisatie zal in voorkomende gevallen dan ook een beroep doen op de beide gemeenten, die in hun eigen paragraaf weerstandsvermogen met het risico van de deelname aan de Samenwerkingsorganisatie rekening zullen houden. In het verlengde hiervan werkt de Samenwerkingsorganisatie dan ook niet met een reserve egalisatie personeelskosten. Hierdoor worden eventuele exploitatie overschotten of – tekorten via de jaarlijkse bijdragen rechtstreeks met de deelnemende gemeenten verrekend. Inbreng activa en toekomstige investeringen Per 1 januari 2015 zijn de bestaande activa en lopende investeringskredieten in de bedrijfsmiddelen van de gemeenten De Wolden en Hoogeveen ingebracht bij de Samenwerkingsorganisatie. Voor de toekomst zal de lijn worden gevolgd dat in de begroting voor de komende jaren zoveel mogelijk de benodigde investeringen worden vermeld. Vervolgens worden deze investeringen geactiveerd en afgeschreven. Uitgangspunt hierbij is dat de dekking van de rente en afschrijving hiervan zoveel mogelijk gaat plaatsvinden binnen de huidige beschikbare financiële ruimte (vrijval kapitaallasten en budgetten waar nu nog de leaseverplichtingen uit betaald worden). Er wordt een meerjarenplanning voor de investeringen binnen de Samenwerkingsorganisatie opgesteld. Incidentele baten en lasten Er zijn geen incidentele baten en lasten die in deze begroting moeten worden opgenomen. Btw‐problematiek en rentenadeel voorfinanciering btw‐compensatie Bekend is dat het aangaan van samenwerkingsverbanden zoals de Samenwerkingsorganisatie De Wolden Hoogeveen op basis van de huidige regelgeving leidt tot een aanvullende btw‐last. Hiervan is in de begroting 2015 ook al melding gemaakt. Ondanks pogingen hiertoe met de betreffende instanties om te komen tot een oplossing van deze problematiek, heeft dit nog geen resultaat gehad. Het overleg met de Belastingdienst en het Ministerie van Financiën loopt nog. Op dit moment kunnen wij dan ook niet anders meedelen dat deze problematiek de aandacht heeft en dat we er mee bezig zijn, maar ook dat nog niet alle informatie beschikbaar is. In de begroting 2015 is in dit kader al aangegeven dat een aanvullende btw‐last ongeveer een extra kostenpost van € 200.000 per jaar met zich meebrengt, die in de toekomst taakstellend in de begroting wordt opgenomen.
5
3.
Programma 1: bedrijfsvoering
3.1
Algemeen
Missie Wij zien het als een uitdaging om te werken voor twee gemeenten en besturen. Wij zijn een betrouwbare partner voor de twee besturen en de bevolking van de twee gemeenten. Daarom zullen wij ons maximaal inzetten voor de inwoners en het realiseren van de bestuurlijke ambities. Centraal daarbij staat ons streven om maatwerk te leveren voor de twee gemeenten en besturen waarbij we rekening houden met de eigen identiteit, cultuur en de specifieke kenmerken van de twee gemeenten. Kernwaarden Voor het laten slagen van onze missie staan 4 kernwaarden centraal in onze organisatie: Inwoners staan voorop: wij zijn een organisatie die ‘buiten’ als vertrekpunt neemt. Onze inwoners, bedrijven, instellingen en partners staan voorop. De kwaliteiten in de samenleving activeren we door het netwerk van burgers, instellingen en bedrijven te versterken. Wij beginnen bij de vraag van de klant en niet bij onze eigen opvatting over wat nodig of wenselijk is. En wij werken op een actief en betrokken wijze, met een open houding, met oog voor individuele vragen en vooral ook voor de context waarin inwoners leven en werken. Daarbij gaan wij niet voorbij aan de individuele verantwoordelijkheid van onze klanten en het bredere maatschappelijk belang. Wij zijn gedreven om de specifieke kenmerken van de situatie te achterhalen waarin iemand zich bevindt en daarvoor een passende, gedifferentieerde oplossing te bieden. Het bestuur is opdrachtgever: wij zijn een organisatie die werkt als opdrachtnemer van onze beide besturen. Daarmee borgen we dat onze opdrachten worden ingegeven vanuit maatschappelijk en bestuurlijk belang en niet vanuit ambtelijk belang. Flexibel en lenig: “omgevingsgericht zijn” vraagt van de organisatie dat wij: onze oplossingen aanpassen aan de vraag en maatwerk leveren ondernemend zijn, inspelen op de dynamiek en actie ondernemen ons voortdurend afvragen welke oplossing passend is binnen de kaders. Een flexibele organisatie gaat echter over meer dan de houding van de medewerkers alleen. Het vraagt tevens om flexibiliteit binnen bestaande kaders als structuren, budgetten en functie‐inhoud. Uitstekende medewerkers: voor het flexibel inspelen op de vraag hebben wij ruimte nodig. Immers: naar eigen inzicht inspelen op een specifieke situatie of context vraagt bewegingsruimte. De medewerkers opereren daarin volwassen en nemen onze verantwoordelijkheid voor de vraag en het beoogde resultaat (doen en regelen) en vragen indien nodig hulp. Ontwikkelingen De missie en de kernwaarden zijn belangrijk voor de bedrijfsvoering van onze organisatie en vindt u terug in deze begroting. Het jaar 2015 staat in het teken van de inregelfase waarna we verwachten in 2016 verder te kunnen gaan met de doorontwikkeling van de organisatie. In hoofdstuk 5.3 paragraaf bedrijfsvoering wordt uitgebreid stilgestaan bij de manier waarop we dit willen vormgeven.
6
3.2
Relevante beleidskaders
De gemeenschappelijke regeling voert activiteiten uit binnen de volgende gestelde kaders: 1. Gemeenschappelijke regeling 2. Kostenverrekenmodel 3. Mandaatbesluiten 4. Treasurystatuut 5. Financiële verordening 6. Budgethoudersregeling 7. Inkoop‐ en aanbestedingsbeleid 8. Diverse personeelsregelingen 9. Controleverordening 10. Nota Reserves & Voorzieningen
3.3
Dienstverlening
Vanuit de visie voor de samenvoeging van de ambtelijke organisaties van gemeente Hoogeveen en gemeente De Wolden is onder andere de volgende opgave uitgesproken: ‘Met de samenvoeging beogen wij de kwaliteit van de dienstverlening voor bestuur en inwoners te verbeteren, de kwetsbaarheid te verminderen en de kosten te beheersen’. Om dit te realiseren is eind 2014 een dienstverleningsconcept voor de gemeenschappelijke regeling opgesteld. In dit concept is een vertaling gemaakt van deze ambitie naar een kader, uitgangspunten en ontwerp op basis waarvan de dienstverlening vanuit de gemeenschappelijke regeling aan de inwoners van gemeente Hoogeveen en gemeente De Wolden vorm gegeven kan worden. Dit concept is het vertrekpunt en richtinggevend voor de vormgeving en inrichting van de organisatie van dienstverlening en dient tevens als basis voor de verdere inrichting van de dienstverlenende organisatieonderdelen. In relatie tot dienstverlening vinden al meerdere jaren investeringen plaats die bijdragen aan een optimale ontwikkeling van de dienstverlening. Op dit moment zijn deze vertaald in beide gemeenten in een Uitvoeringsplan Dienstverlening (UPD, Hoogeveen) en een realisatieplan (De Wolden). In 2015 wordt een nieuwe visie dienstverlening opgesteld. Hierbij is de beschreven opgave één van de kaders. Andere kaders zijn: Frontlinie georiënteerde organisatie Maatwerkdienstverlening De klant staat centraal Visie van het rijk op ‘Dienstverlening 2020’ Op basis van deze visie wordt een nieuw Uitvoeringsprogramma (plan) voor de komende jaren opgesteld. In 2016 staan de volgende activiteiten op het programma: Implementatie dienstverleningsvisie m.b.v. uitvoeringsprogramma; o Digitalisering dienstverlening: Ontwikkeling digitale producten en diensten; o Ontwikkeling digitale kanaal via e‐ID; o MijnOverheid (mijnhoogeveen.nl en mijndewolden.nl); o Vangnet voor burgers die niet digitaal kunnen; o Doorontwikkeling app De Wolden en Hoogeveen 7
Doorontwikkeling gezamenlijk klantcontactcentrum: o Optimaliseren processen gemeentewinkels (alle kanalen), generalistische voorkant, brede vraagverheldering; o Professionalisering medewerkers en producten, gericht op maatwerkdienstverlening en handelingsvrijheid binnen kaders; o Optimaliseren statusinformatie middels zaaksysteem; Een optimale informatie voorziening: o Gebruik beschikbare gegevens en informatie; o Optimaliseren gegevensuitwisseling voor interne en externe partners; o Ontwikkeling integraal klantbeeld; o Ontwikkeling Monitor dienstverlening; o Optimaliseren telefonische kanaal: op termijn 80% van de telefonische vragen in 1 keer goed afgehandeld; Dienstverlening sociaal domein: o Voorzetting implementatie 3 decentralisaties en inzetten transformatie sociaal domein; o Verdere exploratie en doorontwikkeling multidisciplinaire teams bij meervoudige complexe vraagstukken (o.a. sociaal team, 1 gezin‐1 plan‐1 aanspreekpunt); o Verdere doorontwikkeling integrale klantbenadering; o Doorontwikkeling contextafhankelijke, geïndividualiseerde maatwerk dienstverlening. Het ontwikkelen van een visie op de doorontwikkeling van interactieve beleidsvorming en de daarvoor benodigde middelen en infrastructuur.
Dienstverlening beheer openbare ruimte In onze gemeenten is ervaring opgedaan met participatie van inwoners bij de aanleg, beheer en onderhoud van de openbare ruimte. Het gaat vooralsnog om kleinschalige initiatieven, waarbij vaak één of enkele aspecten van het onderhoud door inwoners worden opgepakt. Wij gaan verkennen op welke wijze deze ervaringen bouwstenen kunnen leveren voor de verdere ontwikkeling van participatie naar andere vormen van zelfbeheer. Deze ontwikkeling kan worden gebaseerd op de volgende visie: De openbare ruimte is van en voor de inwoners. Zij geven de samenleving en woonomgeving inhoud en betekenis. Door eigen inzet ontstaat een plus op de basiskwaliteit. Dienstverlening griffies Voor 2015 zijn met de griffies van De Wolden en Hoogeveen dienstverleningsovereenkomsten gesloten. In het najaar van 2015 zullen de dienstverleningsovereenkomsten worden geëvalueerd en indien nodig aangepast voor 2016. Zo kan ook voor 2016 worden geregeld dat de griffies over adequate dienstverlening vanuit de Samenwerkingsorganisatie beschikken.
3.4
HRM
De contourennota voor de Samenwerkingsorganisatie geeft een duidelijke focus aan voor HRM. Onze inwoners staan voorop: wij willen een organisatie zijn die ‘buiten’ als vertrekpunt neemt. Wij beginnen bij de vraag van de klant en niet bij onze eigen opvatting over wat nodig of wenselijk is. Wij werken op een actief en betrokken wijze, met een open houding, met oog voor individuele vragen en vooral ook voor de context waarin inwoners leven en werken. Om dit vorm te kunnen geven hebben we uitstekende medewerkers nodig die naar eigen inzicht in kunnen spelen op een specifieke situatie of context. De medewerkers opereren daarin volwassen en nemen verantwoordelijkheid voor de vraag en het beoogde resultaat (doen en regelen) en vragen indien nodig hulp. Deze richting is nogmaals bekrachtigd in het directiejaarplan 2015 – 2016 waarin is aangegeven dat we via 3 fasen willen werken aan het realiseren van de contourennota; inregelen, ontwikkelen en implementeren. In de eerste fase, van 2015 met uitloop in 2016, wordt de organisatie ingeregeld. 8
Voor HRM betekent dit dat de basis op orde moet worden gebracht: inrichten nieuwe systemen, uitrollen selfservice voor medewerkers en management, opstellen gezamenlijke regelingen en beleid, een gezamenlijke personeelsbegroting, ondersteuning en advies aan de verschillende eenheden en bouwen aan een gezamenlijk team. In de tweede fase wordt er gewerkt aan de doorontwikkeling van de Samenwerkingsorganisatie. Hiermee wordt in de tweede helft van 2015 begonnen en zal in 2016 een belangrijk thema zijn. Doorontwikkeling willen we vormgeven door in te zetten op een aantal specifieke thema’s als talentontwikkeling, mobiliteit en leiderschap. Ook de ondersteuning bij de verdere ontwikkeling van de eenheden is een belangrijk onderdeel van de tweede fase. De derde fase richt zich op de periode na 2016. Deze fase, die nadere uitwering krijgt in het directiejaarplan 2016, is gericht op de implementatie van de doorontwikkeling van de vorige fase. Tevens zullen zich nieuwe ontwikkelingen aandienen die om vormgeving en aanpak vragen. HRM werkt niet alleen aan de eigen ontwikkeling, maar ondersteunt ook de andere organisatieonderdelen. Dit doen we vanuit de overtuiging dat de medewerkers de talenten bezitten om de organisatie verder te ontwikkelen. Voor het realiseren van de organisatiedoelen wordt daarom vooral de betrokkenheid en bevlogenheid van de medewerkers gestimuleerd, door aan te sluiten bij hun talent. Vanuit vertrouwen en regelruimte binnen kaders gericht op flexibiliteit, kwaliteit en het van buiten naar binnen halen. Hiermee is HRM niet iets van een stafafdeling, maar onderdeel van werken door alle geledingen heen. Het gaat onder andere om vakmanschap, vertrouwen, samen schitteren en het primair proces centraal in aansluiting op het Rijnlandse model. Dit betekent bijvoorbeeld dat het onderwerp talentmanagement wordt opgepakt en dat we dwarsliggers in de organisatie gaan organiseren. Medewerkers die kennis en ervaring hebben met het thema of die het leuk vinden om eens buiten de gebaande wegen te lopen, worden gevraagd mee te denken en mee te ontwikkelen. Ook kunnen initiatieven van medewerkers leiden tot het oppakken van een nieuw thema door de organisatie. In 2015 is gestart met de introductie van een coachende stijl van leidinggeven om medewerkers te kunnen begeleiden op weg naar taakvolwassenheid in een Rijnlandse organisatiecultuur. In 2015 heeft iedere eenheid door assessments ook in kaart gebracht welke individuele‐ en teamontwikkeling de leidinggevenden per eenheid moeten doormaken. De ontwikkelopgaves die hieruit voortkomen zijn gestart in 2015 en zullen doorlopen in 2016. De realisatie van de taakstelling voor 2016 zal net als in 2015 vragen om stuurmanskunst. De organisatie heeft naast haar reguliere werkpakket nieuwe taken gekregen (decentralisaties), moet werken aan het op orde krijgen van de basisprocessen en heeft een ambitie qua doorontwikkeling en mogelijkheden om te innoveren. Dit vraagt inzet van capaciteit terwijl ook de taakstellingen moeten worden gerealiseerd. We kunnen dit bereiken door te sturen op: Flexibilisering en mobiliteit, door de natuurlijke uitstroom van medewerkers te benutten voor capaciteit naar prioriteit en dit te koppelen aan selectief om gaan met vacatures en inzet van medewerkers op hun talent. Anders werken, door in te spelen op de vermindering van taken en het eenvoudiger inrichten van beheer‐ en uitvoeringsprocessen. Verminderen van kosten van overhead. Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT) Sinds 2013 is de WNT in werking. Op grond van deze wet worden inkomens en ontslagvergunningen van topfunctionarissen bij instellingen in de (semi)publieke sector genormeerd en openbaar gemaakt. Vanaf 2015 is de norm 100% van het ministersalaris. De Samenwerkingsorganisatie valt ook onder de WNT. 9
De inkomensgegevens van de topfunctionarissen dienen in de jaarrekening te worden vermeld. Dit betreft de inkomensgegevens van de beide directeuren. Een eventuele overschrijding van het bezoldigingsmaximum moet worden gemotiveerd. Naar verwachting vindt in 2016 binnen de Samenwerkingsorganisatie geen overschrijding van het bezoldigingsmaximum plaats. Ook niet‐ topfunctionarissen in dienstverband, met een bezoldiging boven het genoemde maximum, moeten worden gemeld. Dit komt echter in de Samenwerkingsorganisatie niet voor.
3.5
Informatiemanagement & ICT
Vanuit het werkterrein Informatiemanagement worden in beide gemeenten al meerdere jaren investeringen gedaan en trajecten ondersteund voor het optimaliseren van dienstverlening richting inwoner en bestuur. Om het proces van dienstverlening goed te kunnen faciliteren wordt ook geïnvesteerd in het efficiënter en effectiever maken van de bedrijfsvoering. De ambtelijke samenvoeging maakt het mogelijk een kwaliteitsslag te maken, kwetsbaarheid te verminderen en kosten beter te beheersen. De belangrijkste onderwerpen/thema's waar in 2016 aan gewerkt gaat worden zijn: Decentralisaties (optimaliseren werkprocessen en informatievoorziening) Doorontwikkeling digitaal loket (digitalisering producten, 24*7) Ondersteuning samenvoeging/doorontwikkeling KCC Doorontwikkeling zaakgericht werken Afronding i‐NUP en implementatie Basisregistraties (BGT, mGBA) Informatiebeveiliging Doorontwikkeling Business Intelligence (BI) Consolidatie & rationalisatie applicatielandschap Consolidatie & rationalisatie ICT‐infrastructuur Aansluiting VTH‐/zaaksystemen RUD Drenthe IT Governance en e‐architectuur Optimaliseren en digitaliseren dienstverlening Voor het financieren van optimalisatie en digitalisering de externe dienstverlening zijn er momenteel twee systematieken: In Hoogeveen wordt door de raad jaarlijks een totaalbedrag beschikbaar gesteld in het kader van Digitalisering Dienstverlening. Dit bedrag wordt ingezet voor de externe dienstverlening op alle terreinen (sociaal domein, gemeentewinkel, handhaving enz.). In De Wolden wordt door de raad per specifiek project een krediet beschikbaar gesteld. Het voorstel is een centraal budget bij Informatiemanagement te beleggen waarop alle eenheden als opdrachtgever een beroep kunnen doen voor de uitvoering van aangedragen projecten in kader van (digitalisering van) externe dienstverlening. ICT budgetten Voor de ICT budgetten is besloten dat deze binnen de Samenwerkingsorganisatie worden ondergebracht. Het dilemma wat zich hier voordoet is dat deze budgetten vaak worden ingezet voor investeringen die niet specifiek voor een bepaalde gemeente zijn. Bijvoorbeeld het toegangscontrole systeem bestaat voor een groot deel uit ICT onderdelen. Dit is niet op te knippen in drie verschillende onderdelen. Voorstel is om alle nieuwe investeringen waarbij er sprake van gemeenschappelijk gebruik van voorzieningen door beide gemeenten en de Samenwerkingsorganisatie, onder te brengen binnen de Samenwerkingsorganisatie. Belangrijke argumenten hiervoor zijn o.a. het beheer en onderhoud, de flexibele inzet/gebruikt en eenduidige financieringsmethodiek. 10
Tevens is het voorstel de financiering van uitbreiding van Facilitaire en ICT voorzieningen, zoals telefoons, werkplekken en werkplek apparatuur mogelijk te maken vanuit de bestaande beschikbare middelen. Lease versus investeringen Voor de investeringen in ICT werden twee verschillende methodes gebruikt. In Hoogeveen werd er gebruik gemaakt van een investeringsprogramma. In De Wolden werd gebruik gemaakt van een leaseconstructie. In de praktijk is dit lastig te combineren. Het geeft geen eenduidig beeld van de benodigde ICT investeringen en financieel beheer is ook lastig. In een uitgewerkt voorstel zal worden beschreven hoe er wordt omgegaan met de ICT‐investeringen, de kapitaallasten daarvan en de mogelijke inzet van de huidige beschikbare middelen.
3.6
Juridische zaken
Juridische kwaliteitszorg Wat willen we bereiken? De Samenwerkingsorganisatie oefent namens de beide gemeenten (veelal publiekrechtelijke) bevoegdheden uit en de beide gemeenten en de Samenwerkingsorganisatie zijn alle drie rechtspersonen die zich bewegen binnen het privaatrecht. Daarnaast hebben de rechtspersonen de rol van werkgever en hebben daarmee te maken met het ambtenarenrecht. Het is daarom van groot belang om juridisch in control te blijven. Daarom zal er in 2016 ook voldoende aandacht moeten zijn voor juridische kwaliteitszorg. Met juridische kwaliteitszorg: borgen we de kwaliteit; verminderen we risico’s; zorgen we voor een positief oordeel van de accountant over de niet‐financiële rechtmatigheid; en beperken we de kosten van externe bijstand door advocatuur. Kwaliteit draait om een georganiseerde zorgvuldigheid van samenwerken. Samenwerking gebeurt binnen de eenheid Advies & Control tussen juridische zaken en de bedrijfsbureaus en binnen de organisatie als geheel. Naast werkafspraken, procesinrichting, etc. zullen mensen met de juiste opleiding, ervaring en passie ingezet moeten worden om juridische kwaliteit te leveren. Vanuit juridische kwaliteitszorg worden daarvoor instrumenten aangereikt aan de organisatie die een mix zijn van zogenoemde hard tools (zoals kaders, richtlijnen, protocollen) en soft tools (zoals cursussen, juridisch netwerk en checklists). Om de kwaliteit in de organisatie te borgen, wordt gebruik gemaakt van de kwaliteitscirkel van Deming. Wat gaan we daarvoor doen? Nadat in 2015 het juridische kwaliteitsplan voor de organisatie is vastgesteld (PLAN) en in 2015 een aanvang is gemaakt met legal audits wordt in 2016 uitvoering gegeven aan een legal auditprogramma (CHECK). Aan de hand van de uitkomsten van de audits worden verbeteracties uitgezet (ACT). De uitkomsten van de audits zijn samen met de Kritieke prestatie‐indicatoren, die binnen de bedrijfsbureaus worden verzameld, input voor een dashboard waarmee beoordeeld kan worden of de bedrijfsvoering op juridisch gebied op koers ligt. 11
Systemen Wat willen we bereiken? Voor de wettelijke vorm van publiceren van gemeentelijke regelgeving wordt door de beide gemeenten gebruik gemaakt van verschillende systemen. Hoogeveen heeft een contract met KOOP om te publiceren via de GVOP en De Wolden heeft een contract met SIM om te kunnen publiceren via de gemeentelijke website. Vanuit het oogpunt van efficiency en kostenbesparing heeft een keuze voor één systeem de voorkeur. Wat gaan we daarvoor doen? Aangezien het contract met KOOP nog loopt tot 1 januari 2017 zal in 2016 gekeken worden op welke wijze we vanaf 2017 regelgeving willen gaan publiceren. Inkoop Wat willen we bereiken? In 2015 stond in het teken van harmonisering van het beleid en de procedures en het zorgen dat de inkoop van de Samenwerkingsorganisatie en de beide gemeenten voldoet aan de rechtmatigheidseisen. Daarnaast is in 2015 zicht gekomen op de omvang van de (Europese) aanbestedingsverplichtingen en de mate waarin hier voldaan is door juist aanbestede contracten. In 2016 wordt verder gewerkt aan professionalisering van de inkoop waarbij rechtmatigheid en doelmatigheid optimaal vorm worden gegeven. Inkoop staat nagenoeg synoniem met bedrijfsvoering. Eisen en wensen van de omgeving en de eigen organisatie worden vertaald in afspraken over kwaliteit en prijs in de vorm van contracten met externe partijen. Inkoop is daarmee een van de ruggengraatprojecten van onze organisatie. Wat gaan we daarvoor doen? Om te zorgen dat het inkoopproces rechtmatig en doelmatig kan verlopen, wordt het inkoop‐ startformulier ingebracht in ons Document Management Systeem. Daarnaast wordt de begroting vertaald naar zogenoemde CPV‐codes als hulpmiddel voor het bepalen van de aanbestedingsstrategie en voor de bedrijfsbureaus om een synergiecheck kunnen verrichten. Contractbeheer wordt verder vormgegeven en de in 2015 vastgestelde achterstand in (Europees) aanbesteden wordt aangepakt. Waar extra capacitief nodig is, doen we dat met externe ondersteuning. Daarnaast wordt, gezien het politieke belang, breed naar duurzaamheid gekeken en de mogelijkheid om de verschillende facetten daarvan realistisch te integreren in de eisen en wensen tijdens aanbestedingen. Er wordt onderzocht of het bestellen via een geautomatiseerd systeem zoals SAP kan leiden tot een efficiëntere en effectievere manier van bestellen. Naast het contractmanagement wordt ook het leveranciersmanagement vormgegeven.
3.7
Facilitair
Er is gekozen om de budgetten voor huisvesting buiten de Samenwerkingsorganisatie te houden. Voor gebouwen lijkt dit logisch, maar voor een groot aantal gerelateerde voorzieningen is dit niet het geval. Denk hierbij bijvoorbeeld aan een toegangscontrolesysteem. Dit is een voorziening die door de gehele organisatie wordt gebruikt en niet gemeente gebonden is. Het is dus niet logisch om dit op te splitsen in twee verschillende organisaties. Dit zelfde geldt voor de gehele inventaris. Meubilair wordt door organisatie gebruikt en is niet gemeente gebonden. Voor een groot aantal voorzieningen is er een relatie met ICT. Er wordt een inventarisatie gedaan over de stand en status van de huidige inventaris. Om de inventaris op pijl te houden, wordt een vervangingsplan opgesteld.
12
3.8 Beheer openbare ruimte – buitendienst Huisvesting Het werken op basis van in een bestek weggezette werkzaamheden wordt planmatig aangestuurd. In de visie van de gemeente De Wolden heeft dit consequenties voor de huisvesting. Daarbij is aangegeven dat het wenselijk is een stap te zetten naar centrale huisvesting. Deze maatregel heeft bovendien een link met de bezuinigingstaakstelling. Bij gebiedsgericht werken waar de gemeente Hoogeveen voor staat hoort ook een (wellicht specifieke) huisvesting. De buitendienst heeft circa 95 vaste medewerkers. Daarbij is nog geen rekening gehouden met de medewerkers die hier werken maar wel aangestuurd worden vanuit de buitendienst. Er vindt daarom momenteel een onderzoek plaats naar de (minimaal) gewenste huisvesting voor de totale huidige buitendienst. Het is gewenst deze aan te laten sluiten bij de voorgestane bedrijfsvoeringsfilosofie. Verder loopt nog de discussie wat de gevolgen zijn van de Participatiewet voor onze buitendienst. Dit kan impact hebben op de organisatievorm en daaruit afgeleid de huisvesting. Tractie Voor wat betreft gemeentelijke tractie moeten nog nadere afspraken worden gemaakt, mede gelet op de wens van de raad van De Wolden als ook van Hoogeveen, om aandacht te schenken aan een verdere verduurzaming/vergroening van het wagenpark. De meerjarenbegroting tractie zoals die nu is opgenomen gaat nog uit van de oude situatie c.q. brandstoffen. Momenteel vindt de voorbereiding plaats voor de Europese aanbesteding brandstof en de Europese aanbesteding wagenpark. In beide aanbestedingen wordt vergroening/verduurzaming meegenomen.
3.9 Wat mag het kosten? Exploitatie Programma bedrijfsvoering Rekening 2014 Personeelslasten nvt Interne kosten nvt Automatisering nvt Tractie nvt Subtotaal Taakstelling nvt Totaal lasten nvt
Begroting 2015 40.742.440 1.201.606 3.896.374 1.274.636 47.115.056 ‐1.584.191 45.530.865
Begroting 2016 40.655.943 1.201.461 3.756.329 1.331.522 46.945.255 ‐1.867.749 45.077.506
Begroting 2017 40.655.943 1.197.697 3.689.537 1.346.079 46.889.256 ‐2.041.571 44.847.685
Begroting 2018 40.656.611 1.185.303 3.596.882 1.339.280 46.778.076 ‐2.041.571 44.736.505
Begroting 2019 40.656.611 1.185.303 3.596.882 1.339.280 46.778.076 ‐2.041.571 44.736.505
Programma bedrijfsvoering Rekening 2014 Personeelslasten nvt Interne kosten nvt Automatisering nvt Tractie nvt Totaal baten nvt
Begroting 2015 ‐1.542.262 ‐36.350 ‐ ‐25.000 ‐1.603.612
Begroting 2016 ‐1.542.262 ‐36.350 ‐ ‐25.000 ‐1.603.612
Begroting 2017 ‐1.542.262 ‐36.350 ‐ ‐25.000 ‐1.603.612
Begroting 2018 ‐1.542.262 ‐36.350 ‐ ‐25.000 ‐1.603.612
Begroting 2019 ‐1.542.262 ‐36.350 ‐ ‐25.000 ‐1.603.612
Resultaat voor bestemming
nvt
43.927.253 43.473.894 43.244.073 43.132.893 43.132.893
Toevoeging reserve Onttrekking reserve Resultaat na bestemming
nvt nvt
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 43.927.253 43.473.894 43.244.073 43.132.893 43.132.893
13
NB: In de primitieve begrotingscijfers 2016 en volgende jaren zijn de kosten betreffende de uitvoering van de drie taakdecentralisaties nog niet verwerkt. Zodra hierin meer inzicht bestaat zal door middel van een begrotingswijziging e.e.a. worden aangepast. Structurele capaciteit beheer Basisregistraties Adressen en Gebouwen (BAG) Het kabinet heeft zes basisregistraties aangewezen die vitale overheidsgegevens bevatten waarmee de overheidsdienstverlening aan inwoners en bedrijven verbeterd moet worden. Het gebruik van deze gegevens bij overheidstaken is verplicht en voor inwoners en bedrijven vrij. De registraties kunnen zonder gedegen beheer niet als zodanig functioneren en voldoen dan niet aan de strenge wettelijke kwaliteitseisen. Bij het opstellen van de begroting voor de Samenwerkingsorganisatie 2015 zijn vanuit Hoogeveen loonkosten ingebracht voor het BAG beheer. Gemeente De Wolden heeft tot dusver er voor gekozen om het beheer van de BAG met incidentele capaciteit uit te voeren. De komende periode krijgen wij voor de Samenwerkingsorganisatie de totaal benodigde capaciteit in beeld. Indien blijkt dat er een tekort aan capaciteit blijft bestaan, zal aan de raad van De Wolden hiervoor een extra financiële bijdrage bij de begroting 2016 worden gevraagd. Taakstelling De taakstelling loopt de komende jaren op van afgerond € 1,9 miljoen in 2016 naar ruim € 2,0 miljoen in 2019. Hieronder geven wij een specificatie van de taakstelling verdeeld over de jaarschijven.
Jaar Jaarschijf 2015 Jaarschijf 2016 Jaarschijf 2017 Jaarschijf 2018 Jaarschijf 2019 Totaal
2015 1.516.131
2016 1.516.131 351.618
2017 1.516.131 351.618 173.822
2018 1.516.131 351.618 173.822
2019 1.516.131 351.618 173.822
1.516.131
1.867.749
2.041.571
2.041.571
2.041.571
2015 1.429.427 86.704 1.516.131
2016 1.735.045 132.704 1.867.749
2017 1.735.045 306.526 2.041.571
2018 1.735.045 306.526 2.041.571
2019 1.735.045 306.526 2.041.571
Uitsplitsing per gemeente Hoogeveen De Wolden
14
Investeringen Investeringen
Jaar 2015 2016 2017 2018 2019
Digitalisering dienstverlening
Totaal 2015 2016 2017 2018 2019
Vervanging bedrijfsmiddelen tractie
Totaal
Vervangen bedrijfsmiddelen automatisering
Totaal Totaal generaal
2015 2016 2017 2018 2019
Investerings‐bedrag 1.001.660 532.100 365.000 485.000 342.500 2.726.260 458.500 252.000 544.500 337.000 532.000 2.124.000 817.025 386.651 457.507 603.300 169.000 2.433.483 7.283.743
Dienstverlening De Visie Dienstverlening en het Realisatieplan zijn vastgesteld op respectievelijk 27 augustus 2009 en 9 februari 2010. Het is, gelet op diverse trends en ontwikkelingen, gewenst deze visie opnieuw tegen het licht te houden. Deze visie hoort de gemeente te ontwikkelen, terwijl de uitvoering ervan binnen de Samenwerkingswerkingsorganisatie een plaats moet krijgen. In 2015 zal er een evaluatie volgen met een aanpassing van de visie. Daarna zal er in 2016 uitvoering plaatsvinden, waarbij op basis van een op te stellen actieplan ook de benodigde middelen zullen worden gevraagd in een separaat voorstel. In de visie dienstverlening 2016 – 2019 gaan we de visie beschrijven op de dienstverlening aan de klant. Hierin betrekken we de wens om als gemeente herkenbaar en bereikbaar te zijn. Ook de behoefte van de klant met betrekking tot de dienstverlening via de verschillende kanalen (balie, telefoon, post, digitaal, social media) speelt hierin een rol. Dit alles in samenhang met landelijke ontwikkelingen. Vastgestelde speerpunten zijn: herkenbaar en bereikbaar zijn voor inwoners, verenigingen, bedrijven en instellingen; Inwoners (burgers, bedrijven, instellingen) zien ons als partner om hun vragen, initiatieven, ontwikkelingen te helpen beantwoorden c.q. realiseren; maatwerk bieden in dienstverlening en zo inspelen op de behoefte van de klant; gemeente is met een effectief en transparant bestuur dat begrijpelijke besluiten neemt; inrichting en kwaliteitsbewaking basisregistraties; verder ontwikkelen van zaakgericht werken. 15
Vanuit de Samenwerkingsorganisatie richten we een frontlinie georiënteerde organisatie in, waarbij maatwerkdienstverlening een belangrijk doel is. De visie en de uitkomsten van “waar staat je gemeente 2015” worden vertaald naar een uitvoeringsplan 2016 – 2019.
Informatiemanagement & ICT Medio 2016 wordt onderzocht welke inverdieneffecten gerealiseerd kunnen worden door een gezamenlijke aanpak van projecten op het terrein van Digitalisering Dienstverlening.
16
4.
Overzicht algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien
Overzicht algemene Rekening Begroting dekkingsmiddelen 2014 2015 Lasten nvt ‐ Baten nvt ‐43.927.253 Resultaat voor bestemming nvt ‐43.927.253 Reserve toevoeging nvt ‐ Reserve onttrekking nvt ‐ Resultaat na bestemming nvt ‐
Begroting 2016 ‐ ‐43.473.894 ‐43.473.894 ‐ ‐ ‐
Begroting 2017 ‐ ‐43.244.073 ‐43.244.073 ‐ ‐ ‐
Begroting 2018 ‐ ‐43.132.893 ‐43.132.893 ‐ ‐ ‐
Begroting 2019 ‐ ‐43.132.893 ‐43.132.893 ‐ ‐ ‐
De bijdrage bedraagt per gemeente: 2015 2016 2017 2018 2019 Jaar 31.134.011 30.706.901 30.666.833 30.587.284 30.587.284 Hoogeveen 12.793.242 12.766.993 12.577.240 12.545.609 12.545.609 De Wolden 43.927.253 43.473.894 43.244.073 43.132.893 43.132.893 Totaal In het financieel verrekenmodel Hoogeveen ‐ De Wolden is als verdeelsleutel voor de gemeentelijke bijdrage opgenomen: Hoogeveen 71,55% De Wolden 28,45%
Deze verdeelsleutel is gebaseerd op de inbrengcijfers van de begrotingen 2014 van de beide deelnemende gemeenten. Deze cijfers zijn destijds leidend geweest voor de opstelling van de begroting 2015. Op de aldus berekende bijdragen is daarna de nog aanwezige taakstelling per gemeente in mindering gebracht. De verdeelsleutel wordt tegelijkertijd met een algehele evaluatie van de Gemeenschappelijke regeling geëvalueerd, dat wil zeggen voor de eerste keer na 2 jaar en daarna in een cyclus van 4 jaar behoudens wijziging van inbreng in de Samenwerkingsorganisatie of financieel technische aanpassingen.
De bevoorschotting aan de Samenwerkingsorganisatie door de beide gemeenten vindt plaats al naar gelang de behoefte en in verband met het beperkt houden van het saldo rekening‐courant wegens verplicht schatkistbankieren. Uitgangspunt is dat ongeveer 1/12e deel per de 1e van iedere maand als voorschot wordt overgemaakt.
17
5.
Paragrafen
5.1
Weerstandsvermogen
In de begroting 2015 is vermeld dat de richtlijnen voor de eventuele vorming van reserves en voorzieningen, kunnen worden opgenomen in een nog door het AB vast te stellen ‘Nota reserves & voorzieningen’. In hoofdstuk 2 van de begroting 2016 is onder ‘Financieel kader’ het uitgangspunt benoemd dat de beide gemeenten er voor kiezen bij de Samenwerkingsorganisatie zelf geen weerstandsvermogen te vormen. De Samenwerkingsorganisatie zal in voorkomende gevallen dan ook een beroep doen op de beide gemeenten, die in hun eigen paragraaf weerstandsvermogen met het risico van de deelname aan de Samenwerkingsorganisatie rekening zullen houden.
5.2
Financiering
Algemeen Volgens de Wet FIDO (Wet Financiering Decentrale Overheden), is elke gemeenschappelijke regeling verplicht om een financieringsparagraaf in haar begroting en jaarrekening op te nemen. Daarin worden de ontwikkeling aangegeven met betrekking tot de kasgeldlimiet, de ontwikkeling wat betreft de renterisiconorm, de verwachte toe‐ en afname van geldleningen of uitzettingen en het verdere beleid ten aanzien van treasury. De randvoorwaarden waarbinnen de treasury zich kan en mag bewegen wordt geformuleerd in het treasurystatuut. Het treasurystatuut is medio december 2014 vastgesteld door de Dagelijks bestuur en in werking getreden met ingang van 1‐1‐2015.
Financieringsarrangement Met de N.V. Bank Nederlandse Gemeenten (BNG Bank) is een financieringsovereenkomst aangegaan, die per 1 januari 2015 in werking is getreden. Met het vaststellen van de financieringsovereenkomst is ook de benodigde technische infrastructuur (bevoegdheden etc.) bepaald, daarnaast is in het financieringsarrangement een kredietlimiet van € 5 miljoen in rekening‐courant opgenomen, op deze wijze kan het Samenwerkingsverband tijdig aan haar verplichtingen voldoen. Hieronder beschrijven we in het kort een aantal randvoorwaarden, die voor dit beleid gelden.
Risicobeheer De belangrijkste financiële risico’s bij de uitvoering van het treasurybeleid zijn de rente‐, krediet‐ en liquiditeitenrisico’s.
Kasgeldlimiet(kortlopende schuld) De kasgeldlimiet heeft als doel de financiële gevolgen van schommelingen in de rente op korte leningen ( 1 jaar) te beheersen. Deze limiet is 8,2% van het begrotingstotaal.
Renterisiconorm De renterisiconorm schrijft voor hoeveel maximaal geleend mag worden voor een periode langer dan één jaar. De renterisiconorm bedraagt 20% van de vaste schuld (er geldt een drempelbedrag van € 2,5 miljoen). Dat betekent dat in enig jaar 20% van de vaste schuld mag worden vernieuwd.
Exploitatie en investeringen De taken binnen de Samenwerkingsorganisatie (exploitatie) worden met financiële bijdragen van de beide deelnemende gemeenten bekostigd. Eventuele tekorten worden verrekend op basis van de procentuele verhouding, zoals vastgelegd in het kostenverrekenmodel. 18
Het aantrekken van geldleningen zal nodig zijn voor de aanschaf en vervanging van ICT/automatiseringsmiddelen en bedrijfsmiddelen. Per gemeente zal voor deze investeringen een lening op basis van de procentuele verhouding verstrekt worden. De leningen die van de deelnemende gemeenten aangetrokken worden zullen plaats vinden binnen de kaders van de Wet Fido en de financiële verordening van de Samenwerkingsorganisatie. Daarnaast kan ook nog gebruik gemaakt worden van het krediet in rekening‐courant en van kort geld, zoals kasgeldleningen.
5.3. Bedrijfsvoering In hoofdstuk 3.1 zijn de missie en de kernwaarden beschreven die wij als Samenwerkingsorganisatie ons ten doel hebben gesteld. In deze paragraaf wordt uiteengezet op welke manier wij dit vorm willen geven. De inregelfase In de eerste helft van 2015 wordt in de bedrijfsvoering aandacht besteed om op allerlei gebieden zaken te regelen, zodat we ons verder kunnen ontwikkelen naar een professionele Samenwerkingsorganisatie. Hierbij kunt u denken aan: Het zaaksysteem is gerealiseerd en de collegeleden zijn bekend met de nieuwe wijze van werken en in staat om hiermee te werken. De beide gemeentebesturen vormen een zelfstandige entiteit. Voor de organisatie betekent dit dat zij in staat moet zijn twee besturen te dienen. Voor beide besturen geldt dat de eigen herkenbaarheid en bereikbaarheid intact blijft. Programmasturing draagt hieraan bij, waar het gaat om de te realiseren maatschappelijke effecten binnen de gemeentegrenzen. Deze wijze van sturen stelt het bestuur beter in staat om resultaten in de samenleving te boeken. Hiermee wordt een relatie gelegd tussen het gevoerde beleid en het maatschappelijk beoogde effect. Medio 2015 kunnen beide besturen in dit kader op gelijkwaardige wijze worden bediend. De inrichting van de planning‐ en controlcyclus wordt zoveel mogelijk afgestemd op de wensen van de beide gemeentebesturen. De communicatie naar inwoners en bedrijven geschiedt zo veel mogelijk vanuit de gemeente. Halverwege 2015 staat er een “ingeregelde Samenwerkingsorganisatie”, waarbij duidelijkheid bestaat over de rollen, taken en verantwoordelijkheden. De verhuizing is afgerond en medewerkers en bestuurders kunnen – waar nodig ‐ elkaar vinden. Het plaatsingsproces van onze medewerkers is afgerond. De structuren en processen zijn voor alle direct betrokkenen helder, evenals de sturingslijnen binnen de lijn. De bezetting van de sleutelposities is gerealiseerd. Er bestaat binnen de organisatie duidelijkheid over de beschikbare mensen en middelen. De organisatie, het management en de directie is gereed voor de volgende fase. Er is duidelijkheid over de wijze waarop er projectmatig wordt gewerkt binnen de organisatie en de sturing op projecten. De medewerkers zijn hierin geschoold. De AORTA wordt ook als sturingsinstrument gebruikt. De concernbrede ondersteunende systemen (personeelssystemen, zaaksysteem, financiële systemen), zijn medio 2015 goeddeels operationeel. Doorontwikkeling van de organisatie In de eerste helft van 2015 ligt het accent op het inregelen van de Samenwerkingsorganisatie. Hierna verschuift het accent naar het verder ontwikkelen van de organisatie. 19
Deze fase staat in het teken van het werken aan de ontwikkeling van de organisatie, de verdere ontwikkeling van de stijl van leidinggeven, het ontwikkelen van een visie op specifieke thema’s als dienstverlening, HRM en de transformatie van het sociaal domein en het komen tot beter passende werkvormen. Deze fase loopt van de tweede helft 2015 tot en met de eerste helft van 2016. Actie en resultaat gerelateerd aan de opgaven vanuit de visie: A. Wij zijn een betrouwbare partner voor de beide besturen. Het bestuur is onze opdrachtgever. In deze fase wordt er meer de nadruk gelegd op de nieuwe ontwikkelingen. U kunt daarbij denken aan: Binnen het sociale domein is de transitie medio 2015 vrijwel afgerond en gaan we bezig met de transformatie: de herinrichting van het sociaal domein per 1 januari 2017. Dit vraagt om innovatieve keuzes. Het bestuur wordt hierin gevoed door een sociaal strategisch sociaal beraad, waarin zowel “buiten als binnen” is vertegenwoordigd. Er worden in de tweede fase keuzes gemaakt waar het gaat om de inzet en het verwerven van middelen op middellange termijn en het voeren van een solide middelenbeleid voor beide gemeenten en de Samenwerkingsorganisatie. De bestuurlijke omgeving van de gemeenten is volop in beweging. Naast allerlei initiatieven tot Samenwerking is er discussie over de inrichting van bestuurslagen (provincie) en over de taakvelden. B. Onze inwoners staan voorop: ‐ Wij zijn een betrouwbare partner voor de inwoners van De Wolden en Hoogeveen ‐ Wij zullen ons maximaal inzetten voor de inwoners en bij het realiseren van de bestuurlijke ambities. Programmasturing komt in de tweede helft van 2015 tot volle wasdom. Bestuur en organisatie begrijpen en werken volgens het gedachtegoed van programmasturing. Daarmee werken wij in een organisatie die van buiten naar binnen denkt. Het na te streven effect voor de klant staat daarbij centraal. Het gaat hierbij in de eerste plaats om de inwoners, maar betreft ten aanzien van onze interne bedrijfsvoeringsprocessen ook onze interne klanten. Dit krijgt invulling door programmasturing en ook vorm door de project‐ en lijnsturing. Een dienstverleningsvisie wordt ontwikkeld die ‘buiten’ als vertrekpunt neemt. De visie wordt in deze fase ingeregeld in de systemen. De mogelijkheden van “e‐democratie” – het met behulp van digitale middelen de inwoner te betrekken bij beleidsprocessen ‐ worden onderzocht en waar mogelijk ingeregeld. Er worden werkvormen ontwikkeld, die aansluiten bij de veranderende verhouding tussen samenleving en gemeentelijke overheid. De opgave voor de vier hoofdstructuren – Sociaal, Fysiek, Economie en Veiligheid ‐ hebben we in deze fase “van buiten” opgehaald en vormt de basis voor de doelen die we ons de komende jaren stellen. C. Wij willen zoveel mogelijk maatwerk leveren voor de twee gemeenten en besturen, rekening houdende met de eigen identiteit, cultuur en de specifieke kenmerken van de twee gemeenten: ‐ Onze Samenwerkingsorganisatie is omgevingsgericht: dit vraagt om flexibiliteit en lenigheid ‐ Wij hebben uitstekende medewerkers De tweede helft staat in het teken van organisatieontwikkeling. Er wordt een HR‐visie ontwikkeld en vanuit de visie op de organisatie en de medewerkers wordt een ontwikkeltraject gestart dat moet leiden tot een verdere professionalisering. We kiezen voor een organische stijl van leidinggeven. De diversiteit en van producten en diensten zal in de komende jaren verder toenemen. Om de daarmee gepaard gaande toenemende complexiteit goed te kunnen handelen is een organische leiderschapsstijl nodig. Deze stimuleert dialoog en het over grenzen heen kijken, waardoor medewerkers processen aan elkaar gaan ‘knopen’ vanuit een integrale klantgerichte gedachte. Deze visie sluit nauw aan bij het Rijnlandse organisatiemodel waarbij solidariteit, waardering en vakmanschap belangrijke waarden zijn. 20
Van de leidinggevenden binnen de Samenwerkingsorganisatie wordt verwacht dat zij zich deze leiderschapsstijl eigen maken en uitdragen. In dit kader organiseren we voor onze leidinggevenden ontwikkel‐assessments en volgen de leidinggevenden een management development programma. De directie vormt niet alleen de schakel tussen het bestuur en de ambtelijke organisatie, maar ook de verbindende leider in de ambtelijke organisatie. De directie neemt daarbij het initiatief in het creëren van een lerende organisatie. Daartoe organiseert ze open gesprekken, waarin deelnemers uitgedaagd worden om in dialoog met elkaar kennis en ervaring te delen. Hiermee wordt het fundament onder een lerende organisatie gelegd waarbij mensen in een synergetisch proces (samen) bouwen aan een excellente organisatie die vanuit de ontwikkelingen van buitenaf worden gevoed. Er wordt in deze fase ruimte gecreëerd voor medewerkers om buiten de bestaande structuren te kunnen opereren, waar dit ‐ gelet op de uitkomst ‐ wenselijk is. Speciale aandacht is er voor de ontwikkeling van medewerkers die binnen de Samenwerkingsorganisatie op een plek zijn terechtgekomen die ze mogelijk al zijn ontgroeid. Voorkomen moet worden dat deze “talenten” om deze reden afscheid nemen van onze organisatie.
Fase 3: Formuleren nieuwe ontwikkelingen en implementatie doorontwikkeling Deze fase krijgt een nadere uitwerking in het directiejaarplan 2016. De fase is gericht op het invoeren van de verdere ontwikkeling van de vorige fase. Tevens zullen zich nieuwe ontwikkelingen aandienen die om vormgeving en aanpak vragen. Tevens zal in deze fase het toewerken naar een eenhoofdige directie worden afgerond.
21
6. Vaststelling programmabegroting 2016 Het algemeen bestuur van de gemeenschappelijke regeling Samenwerkingsorganisatie De Wolden Hoogeveen; gezien het concept van de programmabegroting 2016 van de gemeenschappelijke regeling Samenwerkingsorganisatie gemeenten De Wolden Hoogeveen; gelet op de bepalingen in Gemeentewet; alsmede gelet op: - het resultaat van de besprekingen in de raadsvergaderingen van De Wolden en Hoogeveen, te houden op respectievelijk 25 en 18 juni 2015; B e s l u i t : vast te stellen de beleidsbegroting 2016 en de meerjarenramingen 2017‐2019 van de gemeenschappelijke regeling Samenwerkingsorganisatie De Wolden Hoogeveen Aldus vastgesteld in de openbare vergadering van het algemeen bestuur van 7 juli 2015. De secretarissen, De voorzitter, Nanne Kramer Henk de Vries Karel Loohuis
22
EINDE BIJLAGE: Begroting 2016 Samenwerkingsorganisatie
Terug naar agendapunt