Profielen van mediageletterdheid. Een exploratie van de digitale vaardigheden 2011-2012 van burgersSEIZOEN in Vlaanderen
Steve Paulussen – IBBT-MICT, UGent
Doel van de studie 3 hoofdvragen: 1. Hoe staat het met de digitale vaardigheden van de Vlaamse digitale mediagebruiker? Welke profielen kunnen we onderscheiden? 2. Kunnen we verschillen in mediageletterdheid verklaren a.d.h.v. klassieke sociodemografische parameters (geslacht, leeftijd, opleiding en inkomen)? 3. Is er een verband tussen de digitale vaardigheden waarover men beschikt en de redenen waarvoor men de digitale media gebruikt?
Statistische analyse van data uit de SCV-enquête van 2010 bij 1370 Vlamingen, waarvan 975 (71%) ‘digitale mediagebruikers’ (Belangrijk: niet-gebruikers (N=395, 29%) werden uit analyses geweerd)
STUDIEDIENST VAN DE VLAAMSE REGERING
STUDIEDAG “MEDIAGELETTERDHEID IN EEN DIGITALE WERELD”
Invalshoek Uitgangspunt: de wederzijdse relatie tussen digitale inclusie en mediageletterdheid E-inclusie als voorwaarde van mediageletterdheid
Mediageletterdheid als een weg naar volwaardige inclusie ‘Digitale kloof van de 2e graad’: een participatiekloof Verder kijken dan toegang, bezit en gebruik van ICT
Belang van digitale vaardigheden / e-skills Belang van attitudes en motivaties van ICT-gebruik STUDIEDIENST VAN DE VLAAMSE REGERING
STUDIEDAG “MEDIAGELETTERDHEID IN EEN DIGITALE WERELD”
Wat is mediageletterdheid? Definitie “… the ability to understand and make meaning of the universe of symbolic resources to which we have access, including access to the technical means to this.” (Sonia Livingstone 2009)
4 componenten van
mediageletterdheid: TOEGANG ANALYSE EVALUATIE CREATIE http://minimediaguy.org/wp-content/uploads/2007/09/tn_head-case.jpg
STUDIEDIENST VAN DE VLAAMSE REGERING
STUDIEDAG “MEDIAGELETTERDHEID IN EEN DIGITALE WERELD”
Digitale vaardigheden Digitale vaardigheden volgens Alexander Van Deursen (Universiteit van Twente) MEDIUMGERELATEERDE VAARDIGHEDEN OPERATIONELE VAARDIGHEDEN
FORMELE VAARDIGHEDEN
INFORMATIONELE VAARDIGHEDEN
STRATEGISCHE VAARDIGHEDEN
INHOUDSGERELATEERDE VAARDIGHEDEN Twee kanttekeningen: SCV-enquête peilde vnl. naar mediumgerelateerde vaardigheden Bovendien: indirecte meting van digitale vaardigheden (op basis van ervaring met bepaalde activiteiten) STUDIEDIENST VAN DE VLAAMSE REGERING
STUDIEDAG “MEDIAGELETTERDHEID IN EEN DIGITALE WERELD”
Methodologie Analyse focust enkel op de ‘digitale mediagebruikers’ (N=975) Afgebakend tot alle respondenten die ooit al gebruik hebben gemaakt van computer en gsm (N=975, 71% van de SCV-steekproef)
Gebruikte statistische analysemethoden Latente clusteranalyse (om profielen inzake mediageletterdheid te detecteren) Multinomiale logistische regressieanalyse (om samenhang tussen sociodemografische variabelen en digitale vaardigheden te onderzoeken)
Multivariate variantieanalyse (MANOVA) (om per profiel de redenen voor digitaal mediagebruik te bestuderen)
STUDIEDIENST VAN DE VLAAMSE REGERING
STUDIEDAG “MEDIAGELETTERDHEID IN EEN DIGITALE WERELD”
Resultaten: 3 profielen (berekend d.m.v. een latente clusteranalyse op basis van 12 vaardigheidsindicatoren) p indicatoren (in %)
Gevorderde Vaardige Beperkte gebruiker (59%) gebruiker (30%) gebruiker (11%)
Wald
R2
Telefoneren met gsm
100
100
97
8,25* 0,02
Openen van applicaties
99
98
68
76,67*** 0,22
Sms verzenden
98
96
63
95,47*** 0,20
Zoekmachine gebruiken
100
100
57
2,86 0,40
E-mail met bijlage verzenden
100
94
23
146,51*** 0,57
Kopiëren van bestand/map
98
78
19
141,73*** 0,45
Gsm aanpassen
89
65
20
144,67*** 0,25
Installeren nieuwe toestellen
96
29
6
227,21*** 0,60
Installeren software
93
9
0
178,20*** 0,74
Chatrooms/fora
57
25
2
79,61*** 0,17
Oplossen pc-problemen
74
6
1
138,19*** 0,46
Internet gebruiken via gsm
29
7
1
46,92*** 0,09
• p < 0,05 ** p<0,01 ***p<0,001 • De cijfers drukken procentuele kans uit dat respondenten betreffende activiteit ooit al hebben uitgevoerd . STUDIEDIENST VAN DE VLAAMSE REGERING
STUDIEDAG “MEDIAGELETTERDHEID IN EEN DIGITALE WERELD”
Resultaten: klassieke parameters Geslacht Mannen maken meer kans om tot de ‘gevorderde gebruikers’ te behoren en minder kans om tot de ‘beperkte gebruikers’ te behoren.
Leeftijd Jongeren maken meer kans om tot de ‘gevorderde gebruikers’ en minder kans om tot de ‘beperkte gebruikers’ te behoren.
Opleiding Een lager opleidingsniveau verhoogt de kans om tot de ‘beperkte gebruikers’ te behoren , en omgekeerd.
Inkomen Mensen met een hoog inkomen hebben meer kans om tot ‘gevorderde gebruikers’ te behoren en minder kans om tot de beperkte gebruikers te behoren.
STUDIEDIENST VAN DE VLAAMSE REGERING
STUDIEDAG “MEDIAGELETTERDHEID IN EEN DIGITALE WERELD”
Resultaten: redenen mediagebruik
Waarden op de X-as: 1= nooit, 2= bijna nooit, 3= enkele keren per jaar, 4=1-3x per maand, 5= 1-3x per week, 6=bijna elke dag en 7= elke dag.
STUDIEDIENST VAN DE VLAAMSE REGERING
STUDIEDAG “MEDIAGELETTERDHEID IN EEN DIGITALE WERELD”
Conclusie Ondanks de relatief kleine en weinig verrassende verschillen tussen de profielen inzake mediageletterdheid…
… bevestigen de resultaten dat er zich ook in Vlaanderen een digitale kloof van de 2e graad manifesteert die zich laat omschrijven in termen van vaardigheden en motivaties eerder dan in termen van toegang, bezit en gebruik. Om een doelgericht hedendaags e-inclusiebeleid uit te werken, is een grondig inzicht in en permanente monitoring van de spreiding van digitale vaardigheden binnen de samenleving noodzakelijk. STUDIEDIENST VAN DE VLAAMSE REGERING
STUDIEDAG “MEDIAGELETTERDHEID IN EEN DIGITALE WERELD”
Verder onderzoek… Methodologische beperkingen Indirecte meting van digitale vaardigheden Beperkt aantal indicatoren
Inhoudelijke beperkingen Nadruk op mediumgerelateerde vaardigheden, geen aandacht voor inhoudsgerelateerde vaardigheden
Naast de digitale mediagebruikers blijven ook de niet-gebruikers een belangrijke doelgroep voor een inclusief ICT-beleid
Theoretische beperkingen Definitie van mediageletterdheid: conceptualisering en operationalisering (www.emsoc.be)
STUDIEDIENST VAN DE VLAAMSE REGERING
STUDIEDAG “MEDIAGELETTERDHEID IN EEN DIGITALE WERELD”
Vragen en suggesties Hadewijch Vanwynsberghe (
[email protected]) Cédric Courtois (
[email protected]) dr. Pieter Verdegem (
[email protected]) Prof. dr. Steve Paulussen (
[email protected]) Universiteit Gent IBBT onderzoeksgroep voor Media & ICT [A] Korte Meer 7-9-11, 9000 Gent [W] www.mict.be, www.emsoc.be
STUDIEDIENST VAN DE VLAAMSE REGERING
STUDIEDAG “MEDIAGELETTERDHEID IN EEN DIGITALE WERELD”
