Proefdieradoptie aan de Faculteit Diergeneeskunde Prof. dr. Christel Moons April 2015
• Wettelijk kader • Implicaties • Adoptieprocedure van de Faculteit Diergeneeskunde – Adoptieprotocol – Vragenlijst betreffende het proefdier – Vragenlijst voor de kandidaat-adoptant – Adoptiecontract
• Enkele aandachtspunten
Belgische wetgeving rond adoptie van proefdieren (KB 29/5/2013) • Art. 30. “De Ethische Commissie kan toestaan dat proefdieren die gebruikt zijn of bestemd waren om te worden gebruikt in dierproeven, worden vrijgegeven voor adoptie […] mits de gezondheidstoestand van het proefdier dit toelaat en er geen gevaar bestaat voor de volksgezondheid, de dierengezondheid of het milieu en er passende maatregelen genomen zijn om het welzijn van het proefdier te garanderen.”
• Art. 30 (vervolg) “Voor de te adopteren proefdieren dient een adoptieprogramma gevolgd te worden die voorziet in de socialisatie van de voor adoptie vrijgegeven proefdieren. […] In geval van adoptie worden de relevante gegevens over de diergeneeskundige toestand en het sociaal gedrag [voor hond, kat of niet-menselijke primaat uit het] individuele levensloopdossier met het dier meegegeven.”
• Art. 36 “De Dierenwelzijnscel vervult ten minste de volgende taken : […] 5° advies uitbrengen over adoptieregelingen, met inbegrip van advies met betrekking tot de passende socialisatie van de voor adoptie vrijgegeven proefdieren”
• Bijkomend: – Adoptie betreft eigendomsoverdracht – Adoptie is onomkeerbaar
Implicaties voortvloeiend uit de wetgeving • Ethische Commissie is verantwoordelijk voor herplaatsing van proefdieren – Welzijn proefdier – Risico’s voor dier, mens en omgeving na adoptie
• Een adoptieprogramma met passende socialisatie voorzien is verplicht • Dierenwelzijnscel (DWC) van elk labo, dat dieren wil plaatsen, heeft een verantwoordelijkheid op te nemen • Post hoc opvolging door het labo na adoptie is juridisch niet afdwingbaar, dus degelijke screening vooraf is belangrijk
Adoptieprocedure Faculteit Diergeneeskunde • Uitgewerkt door de subcommissie ‘Adoptiecommissie’ (AC) van de Ethische Commissie (2014) • Goedgekeurd – in de Faculteitsraad van december 2014 – door het Bestuurscollege van de UGent op 30/1/2015
• Terug te vinden op de website van de Ethische Commissie (na inloggen) http://www.ugent.be/di/nl/faculteit/raden/ec • Bestaat uit: Adoptieprotocol Vragenlijst betreffende het proefdier (per diersoort) Vragenlijst voor de adoptant (per diersoort) Adoptiecontract (nog niet op EC website)
Adoptieprotocol • Vijf stappen: 1. 2. 3. 4. 5.
Voorbereiding proefdieren Ter beschikking stellen van proefdieren voor adoptie Screenen van de kandidaat-adoptant Bijkomende informatie voor de eigenaar Ondertekening adoptiecontract
• Onderscheid hond/kat versus andere diersoorten
1. Voorbereiding proefdieren (intern labo) – Beslissing over adoptie vóór de aankoop – Lot van de dieren na de proef vermelden in de EC-aanvraag – Indien adoptie: o Dieren op een correcte manier (habituatie, klassieke en operante conditionering – vermijden sensitisatie) gewoon maken aan contact met mensen o Maatregelen voor facilitatie transitie naar nieuwe eigenaar o Hoe groter de discrepantie tussen huisvesting/management als proefdier versus omstandigheden na adoptie, des te meer aandacht dit verdient. o AC is beschikbaar voor advies
2. Ter beschikking stellen van proefdieren voor adoptie (intern labo) – Eens proefdier einde proef: o Klinisch onderzoek uitvoeren o Invullen vragenlijst betreffende het proefdier door proefleider of verantwoordelijke DWC (website EC)
– DWC o Doet eerste evaluatie van de geschiktheid van een proefdier voor adoptie o Vraagt bijkomende informatie indien nodig
– Opmaken advertentie (website EC) – contactadres:
[email protected] – DWC toetst af in hoeverre extra informatie nodig is op de advertentie, op basis van de vragenlijst betreffende het proefdier – Vervolgens stuurt DWC de ingevulde vragenlijst + advertentie naar AC:
[email protected]
– Hond/Kat: o Secretaris AC • contacteert gedragsspecialist voor verder advies en begeleiding • laat DWC weten dat advertentie mag worden uitgehangen en kandidaat-adoptanten gezocht
– Andere diersoorten: o Secretaris AC • bekijkt vragenlijst betreffende proefdier • maakt eventuele opmerkingen bij de advertentie • laat DWC weten dat advertentie mag worden uitgehangen en kandidaat-adoptanten gezocht
3. Screening van de kandidaat-adoptant – Reacties op de advertentie komen binnen bij
[email protected] – Secretaris van de AC stuurt deze door naar de DWC – DWC bezorgt de kandidaat-adoptanten de vragenlijst voor adoptanten (website EC)
• Hond/Kat – DWC stuurt vragenlijsten door naar gedragsspecialist, met
[email protected] in cc – Gedragsspecialist maakt advies op basis van o Gesprek met dierverzorger en observatie van het dier o Vragenlijst voor adoptant + gesprek met kandidaat-adoptant
– Gedragsspecialist stuurt schriftelijk advies naar AC binnen 14 dagen na gesprek – AC neemt beslissing binnen 7 kalenderdagen
• Andere diersoorten – DWC bekijkt de informatie van de kandidaat-adoptanten en vergelijkt met de info over het dier o Eventuele aandachtspunten
– DWC geeft schriftelijk advies over de geschiktheid van de kandidaten en maakt dit, samen met de vragenlijsten, over aan de AC – AC neemt beslissing binnen 7 kalenderdagen
4. Bijkomende informatie voor de eigenaar bij adoptie meegeven – Hond/Kat: o Onder de vorm van een persoonlijk gesprek tussen adoptant en gedragsspecialist (kan reeds meegedeeld worden bij screening)
– Andere diersoorten: o Onder de vorm van een brochure en/of een kort gesprek (door lid DWC) bij het overhandigen van het dier en ondertekenen contract, eventueel in aanwezigheid van Dierverzorger
5. Ondertekening contract – In tweevoud – Na ondertekening, een ingescande versie naar
[email protected] sturen
Vragenlijst betreffende het proefdier • Beschikbaar voor hond, kat, paard, knaagdier, konijn, legkip, vis • Bestaat uit twee delen: Technische Fiche + Vragenlijst voor “Dierverzorger” – Technische fiche o In te vullen door verantwoordelijke DWC of proefleider o Bestaat uit: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.
Gegevens labo Signalement van het te adopteren dier Experimentele handelingen die het dier heeft ondergaan Gezondheid / eventuele medische problemen Huisvesting Voeding Speciale verzorging Bijkomende bemerkingen Naam, contactgegevens, handtekening van persoon die de info aanleverde
– Vragenlijst voor de “Dierverzorger” o In te vullen door de persoon die het dier het beste kent o Waar van toepassing, bevat individu-specifieke informatie, afgestemd op de diersoort, bijvoorbeeld: Hond: spelen met andere honden, aanlijnen, trainen, blaffen… o Ook naam, contactgegevens en handtekening van deze persoon nodig.
Vragenlijst voor de adoptant • Bevat – Contactgegevens voor kandidaat-adoptant – Vragen over de huisvesting van het proefdier bij de kandidaat-adoptant o Fysieke omgeving o Sociale omgeving (waar van toepassing) • Mensen • Andere dieren
– Verwachtingen van de adoptant
• Inschatting risico’s voor dier, mens en omgeving
Adoptiecontract • Belangrijk: Adoptie is kosteloos – Indien vergoeding wordt gevraagd, toepassing reglementering BW inzake consumentenkoop (een verkoper moet ten aanzien van een consument een wettelijke garantie verstrekken van twee jaar)
• Contract bevat verantwoordelijkheden van de adoptant en de UGent – Daarbij: adoptant kan UGent aansprakelijk stellen voor lichamelijke schade
• Bijlage! – Relevante gegevens over diergeneeskundige toestand en het sociaal gedrag – Samen te stellen door de adoptieverantwoordelijke van het labo, na goedkeuring van de adoptie door de Adoptiecommissie
• Voorzitter EC (Prof. dr. Katleen Hermans) heeft handtekenbevoegdheid vanwege de Rector
Nog enkele aandachtspunten • Elk labo heeft één verantwoordelijke voor de proefdieradopties – Aanspreekpunt voor voorbereiden van adopties – Voert communicatie o Intern (proefleider, dierverzorger(s), studenten, DWC…) o Met de Adoptiecommissie o Naar adoptanten toe
– Maakt afspraken voor en ziet toe op o de overhandiging van het dier aan de adoptant o ondertekening van het contract
• Voor opmaak contract: – Gelieve volgende door te sturen naar voorzitter EC: o Alle gegevens betreffende het dier en de adoptant o De bijlage met relevante medische gegevens en (waar van toepassing) gegevens over sociaal gedrag
– Voorzie voldoende tijd voor de opmaak van het contract en ondertekening door Prof. Hermans in relatie tot de afspraak met adoptant
• Ontwikkeling adoptieprocedure is ten einde - de evaluatie is echter permanent – Met dank voor uw constructieve feedback!
Vragen?
