Privacy-bescherming en gegevensverwerking bij het personeelsbeleid

Privacy-bescherming en gegevensverwerking bij het personeelsbeleid Jos DUMORTIER Peter CLAES Interdisciplinair Centrum voor Recht en Informatica K.U.Leuven

geworden loonadministratie te onderOp 26 november 1992 vond in de Kamer van Volksvertegensteunen. Om die administratie mogewoordigers de definitieve eindstemming plaats over het wetslijk te maken werden van elke werk-ontwerp tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer bij de nemer zeer evidente gegevens verwerking van persoonsgegevens. Op het ogenblik dat u deze geregistreerd zoals identificatiegegebijdrage onder ogen krijgt is de wet, samen met het eerste uitvens, aantal personen ten laste, anvoeringsbesluit, wellicht reeds in het Belgisch Staatsblad gepu- ciënniteit, e.a. Vaak dienden daaraan al meer «gevoelige» gegevens te worbliceerd. Binnen de Europese Gemeenschap was België één den toegevoegd, vooral voor de van de laatste landen zonder wetgeving op het verwerken van berekening van extra-legale voordepersoonsgegevens. Enkel Griekenland, Italië en Spanje hebben len (b.v. in het kader van een groepsmomenteel nog geen wet maar ook in die landen bevinden de verzekering). In de jaren zeventig ontwerpen zich in een zeer gevorderd stadium. ging men de gegevens van de geauIn deze bijdrage wordt een eerste overzicht gegeven van de betomatiseerde loonadministratie langzamerhand ook gebruiken voor palingen van de nieuwe wet. Hier en daar zal worden gewezen andere doeleinden. Voor het persoop de praktische gevolgen voor de verwerking van persoonsneelsbeleid kan het bijvoorbeeld hangegevens in de personeelssector. dig zijn om statistieken aan te leggen over de gemiddelde leeftijd van de de bescherming van dé persoonlijke werknemers of over de scholingslevenssfeer van de sollicitant (3). graad (7). Daarover handelt o.m. C.A.O. nr. 38 van de Nationale Arbeidsraad (4). De jaren tachtig werden gekenmerkt Recent is ook aandacht besteed aan door een explosie van geautomatide rechtspraak over de toelaatbaar- seerde bestanden naast de klassieke heid van het afluisteren van telefoon- loonadministratie: medische gegeHet thema «privacy van de werkne- gesprekken van de werknemers door vens voor de arbeidsgeneeskundige mer» heeft vele facetten. Ze hebben de werkgever (5). Daarmee verwant dienst, sollicitatieresultaten voor de lang niet allemaal met computers en is de vraag of de werkgever zich toe- aanwervingsdienst, arbeidsritmegegegevensverwerking te maken. In de gang mag verschaffen tot de elektro- gevens voor de produktieleiding, juridische literatuur over het sociaal nische post van de werknemers en of beoordelingsscores, reiskosten, exrecht kwam de problematiek eerder te de werknemers daarvan op voorhand tra-prestaties, afwezigheden, vermanigen, klachten, ledenlijsten van berde m.b.t. onderwerpen als afdan- op de .hoogte moeten zijn (6). Vanaf de jaren zestig werd de comde bedrijfssportclub, enz. king om privé-redenen (1) of de vrijputer in steeds meer ondernemingen Thans, in de jaren negentig, wordt in heid van meningsuiting van ambtenaingezet om de zeer ingewikkeld de bedrijven naar een zo groot mogeren (2). Sommige auteurs behandelen

Privacy en gegevensverwerking in de personeelssector

Oriëntatie 1 - januari 1993

3

lijke integratie van al deze bestanden gestreefd. Alle personeelsinformatie moet onderling in verband kunnen worden gebracht om een efficiëntere personeelspolitiek mogelijk te maken (8).

Antecedenten van de nieuwe wet

tieminister Jean Gol (18). In de eerste versie sloeg het nog steeds op het afluisteren en bespieden èn op de «geautomatiseerde persoonsregistraties». Beide thema's werden achteraf van elkaar losgekoppeld (19).

De voorbereiding van de Belgische privacy-wet begon al in het begin van de jaren zeventig (12). Vanaf 1967 In vele bedrijven gaat de integratie was men begonnen met de eerste De problematiek kwam opnieuw te reeds zover dat personeelsgegevens experimenten voor een rijksregister berde bij de oprichting van de Kruisook gekoppeld worden aan andere van de natuurlijke personen. De rege- puntbank voor de sociale zekerheid, systemen, bijvoorbeeld aari de boek- ring beloofde toen dat samen met een begin 1990 (20). Naast een aantal houding (9). Het is namelijk erg be- wetsontwerp over het rijksregister klassieke bepalingen over de belangrijk om voor elke functie ook de ook een ontwerp voor een globale scherming van de persoonlijke leexacte kostprijs te kunnen berekenen privacy-wet zou ingediend; worden. venssfeer; werd in de betrokken wet en daarmee bij de boekhouding reke- Dat ontwerp werd uiteindelijk in ook een bepaling opgenomen waarin 1976 door de toenmalige Justitiemi- de «Commissie voor de Bescherming ning te kunnen houden. nister Herman Vanderpoorten inge- van de Persoonlijke Levenssfeer» Uiteraard komt de privacy-problema- diend (13). Het handelde zowel over werd opgericht (21). Deze commissie tiek ook ter sprake bij de introductie het afluisteren en bespieden als over wordt door de nieuwe wet tot bevan personeelsyolgsystemen (10). De de gegevensbanken. Toen in 1983 uit- scherming van de persoonlijke lebedoeling-van een volgsysteem be- eindelijk de Wet op het rijksregister venssfeer behouden. staat erin nauwkeurig de arbeid van werd uitgevaardigd (14), was het ont- Haar bevoegdheid werd inmiddels de werknemer te observeren en te werp Vanderpoorten al in de onderste ook al uitgebreid door de Wet van 18 juli 1990 tot wijziging van de wet analyseren, met de bedoeling de pro- lade verzeild geraakt. Nochtans had België in 1981 mee het Verdrag van betreffende de politie van het wegverduktiviteit te verhogen. Klassieke de Raad van Europa over de bescher- keer (22), door de Wet van 12 juni voorbeelden zijn de volgsystemen ming van personen bij de geautomati- 1991 op net consumentenkrediet (23) voor kassapersoneel in grootwarenseerde verwerking van persoonsge- en door de Wet van 19 juli 1991 huizen of bij data-entry in computergevens ondertekend (15). betreffende de bevolkingsregisters en netwerken. Het grote voordeel hierbij de identiteitskaarten (24). is dat het werk van de bediende aan de kassa of de terminal, zeer nauw- Li de Rijksregisterwet werdén een aankeurig geobserveerd en geregistreerd tal specifieke bepalingen opgenomen Ondertussen werden met de regelkan wórden, zonder dat de bediende over de bescherming van de persoonlij- maat van de klok in het Parlement ke levenssfeer, o.m. het toegangs- en wetsvoorstellen over de bescherming het merkt (11). Volgsystemen worden thans in de het correctierecht Er werd ook een van de persoonlijke levenssfeer neerpersoneelsinformatiesystemen geïn- «Raadgevende Commissie voor de Be- gelegd (25). Er moest echter worden scherming van de Persoonlijke Levens- gewacht op een regeringsinitiatief. tegreerd. Dat geldt ook voor andere nieuwe sfeer» in het leven geroepen voor het Op 6 mei 1991 werd het wetsontwerp technieken, bijvoorbeeld de registra- toezicht op die bepalingen. Dezelfde van oud-Justitieminister Gol door tie van de telefoongesprekken die techniek werd ook al gebruikt in het zijn opvolger Wathelet opnieuw ingedoor de werknemers worden gevoerd volmachtsbesluit over de databank van diend (26). Mede onder druk van de en het gebruik van expertsystemen het overheidspersoneel (16). Een toe- internationale verplichtingen waargangs- en correctierecht voor de toe ons land zich had verbonden (27), voor carrièreprognoses. geregistreerden werd ook opgenomen raakte de trein ditmaal op de sporen. De belangrijkste tendens bestaat erin in het Koninklijk Besluit betreffende de Door de val van de regering Mariens al deze registraties en gegevens op registratie van afbetalingscontracten Vul werden de werkzaamheden weliswaar onderbroken maar vanaf april een geïntegreerde wijze te verenigen (17). in een globaal personeelsinformatie- De tekst van het wetsontwerp Vander- 1992 konden ze worden voortgezet systeem en op termijn zelfs in één poorten werd eind 1983 in gewijzigde (28). Uiteindelijk werd de tekst op globaal bedrijfsinformatiesysteem. vorm opnieuw ingediend door Justi- 26 november goedgekeurd.

4


Het toepassingsgebied: verwerking van persoonsgegevens De nieuwe wet tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer is van toepassing op verwerkingen van persoonsgegevens. Er zijn m.a.w. twee elementen nodig: het moet gaan om persoonsgegevens en er moet sprake zijn van een verwerking. 1.

Persoonsgegevens

Persoonsgegevens worden in de wet gedefinieerd als gegevens «die betrekking hebben op een natuurlijke persoon, die is of kan worden geïdentificeerd». In deze definitie zitten drie begrippen: gegeven, persoon en «betrekking hebben op». 1.1. Gegevens Wat is een gegeven? Een geschreven woord, een gebaar, een beeldt een geur, een geluid... zijn voorbeelden van gegevens. Een gegeven is iets wat door een mens kan worden vastgesteld. Een gegeven bevat informatie. Uit de vaststelling van een gegeven wordt iets anders afgeleid. We horen iets, we zien iets, we lezen iets, we snuiven iets op uit de lucht... Dat wat we dan waarnemen is Het gegeven. Gegevens kunnen worden verzameld. Een brief bevat een aantal gegevens. Maar ook een foto, een film, een geluidscassette bevatten gegevens. Gegevens kunnen worden geordend of in ongeordende toestand gelaten worden. Onthouden we in elk geval dat de term «gegeven» naar een zeer gevarieerde en brede werkelijkheid verwijst.


paalde geïdentificeerde persoon. Het kan ook gaan over foto's, video-opnaWat de personen betreft, waarop de men, geluidsregistraties. De Britse gegevens betrekking moeten hebben wet zegt dat ook een opinie over een komen enkel natuurlijke personen in persoon een persoonsgegeven m.b.t. aanmerking. Dat is b.v. anders in die persoon is. Dat is belangrijk b.v. Luxemburg, waar ook rechtsper- in het geval van examenresultaten of sonen worden beschermd. Het is personeelsbeoordelingen. Dat zijn daarentegen niet duidelijk of enkel dus ook persoonsgegevens. Volgens levende natuurlijke personen in aan- de Britse «Data Protection Act» is merking komen. Kunnen de gegevens daarentegen een aanduiding van een ook betrekking hebben op overlede- bedoeling die men heeft met een benen? Dat lijkt aanneembaar als het paalde persoon (b.v. een promotie of over min of meer recent overleden een ontslag) geen persoonsgegeven. personen gaat. De problematiek is be- Nuance..., doch niet zonder belang kend in de medische wereld waar het omdat dit impliceert dat de betrokke beroepsgeheim ook op overleden pa- ne wel inzagerecht heeft in b.v. een tiënten slaat. In Duitsland én in beoordelingsverslag, niet echter in Groot-Brittannië neemt men in elk een vergaderingsverslag van de pergeval aan dat persoonsgegevens soneelsstaf waarin over zijn afdanbetrekking moeten hebben op leven- king is beslist Het blijft echter een de personen (29). In de Britse wet vraag of dat onderscheid ook in Belwordt dat uitdrukkelijk gezegd. In gië zal gemaakt worden. Duitsland leidt men het af uit het principe dat enkel levenden bepaalde Wellicht moet men aannemen dat de rechten zoals het toegangs- en het relatie tussen de gegevens en de correctierecht kunnen uitoefenen. betrokken personen «rechtens releSommigen houden echter vol dat dit vant» moet zijn. Deze kwestie kwam niet belet dat sommige andere bepa- uitvoerig aan bod bij de voorbereilingen van het «Datenschutzgesetz» ding van de Nederlandse wet.'De miwèl op overledenen van toepassing nister verklaarde daar in de Eerste zijn. Dit lijkt ons de meest aanvaard- Kamer dat niet elk technisch of toe^ bare oplossing. Er is geen reden om vallig verband tussen een gegeven en aan te nemen dat b.v. de finaliteitsre- een persoon voldoende is om dat gegel, volgens dewelke de opgeslagen geven een persoonsgegeven te doen gegevens moeten beantwoorden aan zijn. Administratieve gegevens, de vooropgezette doeleinden, niet bijvoorbeeld betreffende de aan een meer zou gelden eenmaal de natuurlijke persoon geleverde produkten als een deel van de voorraadbetrokkene is overleden. administratie of sommige gegevens uit de boekhouding waar eerder toe1.3. De betrekking tussen vallig een persoon wordt vermeld, gegevens en personen zullen niet altijd als persoonsge Wanneer heeft een gegeven betrek- gevens kunnen worden beschouwd king op een persoon? Wellicht moet (30). Om dezelfde reden neemt men men stellen dat dit het geval is als uit in Frankrijk ook aan dat de auteurshet gegeven informatie over een per- vermeldingen in een bibliotheekcatalogus of in een bibliografie niet als soon kan worden geput. Dat is onbetwistbaar het geval indien persoonsgegevens kunnen worden het gaat om een rapport over een be- aangemerkt (31). 1.2. Personen

:

:

5

Het is voldoende dat de persoon kan geïdentificeerd worden. Bij zogenaamde anonieme gegevens die betrekking hebben op vrij kleine groepen van personen, is het vaak niet moeilijk om de betrokkenen te identificeren. Als daarvoor onredelijk veel moeite en tijd nodig is, dan zal men over anonieme gegevens kunnen spreken.

Een behandeling van een patiënt omvat in de regel een reeks handelingen: een advies om in bed te blijven, een spuitje, een stroopje, een dieet... De behandeling van de medicus hangt nauw samen met de therapie waartoe hij beslist Als de therapie niet helpt, zal hij een nieuwe behandeling starten, m.a.w. een nieuwe reeks handelingen. Wat deze handelingen verenigt in één behandeling is dus de 2. Verwerking strategie. Het uiteindelijk doel van de arts bestaat er (normaliter) in om de Persoonsgegeven is een zeer ruim be- patiënt te génezen. Om dat doel te grip. Het is echter nog vrij eenvoudig bereiken zijn verschillende wegen te omschrijven. Bij het begrip «ver- mogelijk. Aan elke weg beantwoordt werking» is dat veel moeilijker. een bepaalde behandeling. Volgens artikel 1, § 1 van de wet heeft Hetzelfde principe geldt ook vooreen «verwerking» een dubbele betekenis, gegevensverwerking. nl. «geautomatiseerde verwerking» Aan een gegevensverwerking beantof «het houden van een manueel be- woordt een bepaalde doelstelling. In stand». de praktijk zal het vaak niet gemakkelijk zijn om uit te maken of men 2.1. Geautomatiseerde verwerking met één of met meerdere verwerkingen te maken heeft Het probleem Een geautomatiseerde verwerking is is vooral belangrijk omdat voor elke «een geheel van bewerkingen die ge- geautomatiseerde verwerking een heel pf gedeeltelijk langs geautoma- staat moet opgemaakt worden en een tiseerde weg zijn uitgevoerd eh be- aangifteformulier moet worden ingetrekking hebben op de registratie en vuld. We komen er dan ook later in dit de bewaring van persoonsgegevens, artikel nog op terug, alsook op de wijziging, de uitwissing, b) In de tweede plaats moeten de de raadpleging of de verspreiding van bewerkingen die tot de verwerking deze gegevens». Deze definitie lijkt men had dus beter de term «besterk op die van artikel 5 van de Fran- handeling» gebruikt - behoren, gese privacy-wet van 1978. heel of gedeeltelijk langs geauOm een «geautomatiseerde verwer- tomatiseerde weg zijn uitgevoerd. king» te kunnen vormen moeten be- Volstaat één geautomatiseerde bewerkingen aan drie voorwaarden vol- werking in een geheel van niet-geaudoen. tomatiseerde bewerkingen om van a) In de eerste plaats moet er een een geautomatiseerde verwerking te geheel van bewerkingen zijn. Eén be-kunnen spreken? Volgens de tekst van werking (opération) is geen verwer- artikel 1, § 3 alvast wèl. Betekent dit king (traitement). Het onderscheid dat men een geautomatiseerde vertussen de twee begrippen is duidelij- werking heeft, als voor een dossier ker wanneer we een vergelijking ma- bepaalde stukken met een tekstverken met de medische terminologie. werker zijn gemaakt? Aan dat vraagEen verwerking in de zin van de pri- stuk hebben de Ieren in hun privacyvacy-wet staat op hetzelfde niveau als wet gedacht De Ierse wet is niet van de «behandeling» van de medicus. toepassing als men een brief maakt

6

met een tekstverwerkingsprogramma op voorwaarde dat men die brief nadien niet op de schijf bewaart Laat ons ervan uitgaan dat men in België niet zóver zal gaan (32). Wat is «geautomatiseerd»? Vanaf welk stadium is een elektronische schrijfmachine geautomatiseerd? Of een fotocamera? Is het maken van een foto en de bewaring ervan in een dossier een geheel van bewerkingen die gedeeltelijk langs geautomatiseerde weg zijn uitgevoerd? Het antwoord lijkt positief want artikel 1, § 3 vereist duidelijk niei dat de gegevens op een geautomatiseerde drager moeten bewaard worden om van een geautomatiseerde verwerking te kunnen spreken. Een geautomatiseerde bewerking in de keten van bewerkingen, die voor het overige manueel kunnen zijn, is voldoende om van een geautomatiseerde verwerking te kunnen spreken. Dat is belangrijk omdat zoals we hierna zullen zien, een aantal regels van de wet, o.m. de aangifteplicht, enkel gelden voor geautomatiseerde verwerkingen. O.i. moet men er in elk geval rekening mee houden dat video-opnamen in het kader van b.v. camerabewaking als een geautomatiseerde verwerking zullen beschouwd kunnen worden (33). c) In de derde plaats moeten de bewerkingen «betrekking hebben op de registratie en de bewaring, alsook op de wijziging, de uitwissing, de raadpleging of de verspreiding van deze gegevens». Het is onduidelijk welke betekenis deze opsomming heeft. Zijn de voegwoorden «en» en «of» hier van belang? Moeten de bewerkingen betrekking hebben op de registratie èn de bewaring èn één of meer van de volgende: wijziging, uitwissing, raadpleging of verspreiding? De kwestie is niet zonder belang voor het antwoord op de vraag of een geheel van bewerkingen die b.v. enkel betrekking hebben op het raadplegen


van de wet Een beloning voor de houden. Persoonlijke agenda's, dagsloddervos... boeken, e.d. vallen dus buiten de wet Wat met aantekeningen in een schrift- (36). Alle verwerkingen die bestemd je of een kladboek? Volgens de Fran- zijn om gebruikt te worden voor bese rechtspraak worden ook deze als roepsdoeleinden vallen echter wèl «bestanden» beschouwd (35). Het is onder de wet, ook als ze b.v. thuis niet waarschijnlijk dat men in ons verricht worden of, a fortiori, op de land zo ver zal gaan. personal computer van een bediende. b) Een «manueel» bestand is een In vele bedrijven zal men dus, naast bestand op een niet-geautomatiseerde de «georganiseerde» verwerkingen drager. Wat is een geautomatiseerde van persoonsgegevens, een ganse drager? Ongetwijfeld" behoren de reeks ongeorganiseerde, vaak moeimagnetische en optische schijven die lijk te achterhalen verwerkingen ont2.2. Houden van een manueel we in onze computersystemen ge- moeten. In sommige gevallen heeft bestand bruiken daartoe. Is een microfiche bijna elke bediende een of meer eigen echter een geautomatiseerde drager? verwerkingen opgezet Dit zal voort«Verwerking» betekent in de nieuwe En wat met een videoband bf een aan niet meer zonder controle toegeBelgische wet, in de tweede plaats, geluidscassette? laten zijn. «het houden van een manueel be- c) «Houden» van een manueel be- b) Een tweede categorie van uitzonstand». Ook hier zijn de drie termen stand betekent, volgens artikel 1, § 4 deringen zijn de verwerkingen waarvan belang: bestand; manueel en hou- van de wet «de registratie, de bewa- bij uitsluitend persoonsgegevens .den. ring, de wijziging, de uitwissing, de worden aangewend die ingevolge een a) Een bestand is een «geheel van raadpleging of de verspreiding». Het wets- of reglementsbepaling onder persoonsgegevens, samengesteld en gaat dus over dezelfde bewerkingen een voorschrift van openbaarmaking bewaard op een logisch gestructu- als bij geautomatiseerde verwerkin- vallen. Deze — wat eigenaardige reerde wijze mét het oog op een sys- gen. «Houden van een manueel be- uitzondering stamt uit het wetsonttematische raadpleging ervan». Oors- stand» wordt echter niet gedefinieerd werp Vanderpoorten, dat zich ook uitpronkelijk stond de term «bestand» als een «geheel» van die bewerkin- strekte tot de bescherming van de pritegenover «dossier». Het was de be- gen. Betekent dit dat, vanaf het mo- vacy van rechtspersonen. In de doeling om bestanden wèl, dossiers ment dat men iets doet met een ma- Memorie van Toelichting van dit ontdaarentegen niet onder de toepassing nueel bestand, b.v. een fiche werp staat een passage waarin gewag van de wet te brengen. Tijdens de toevoegen of het bestand raadplegen, gemaakt wordt van het eventueel parlementaire discussie is nien van de wet toepassing vindt? Of gaat het conflict tussen de privacy-bescherdat onderscheid afgestapt (34). Ook hier, zoals wij veronderstellen, enkel ming en de publieiteitsverplichting dossiers kunnen als bestanden be- om een vergetelheid? van vennootschappen (37). Vennootschouwd worden. Het gevolg is zeer schappen zijn verplicht om hun statuverregaand omdat, eenmaal binnen 2.3. Uitzonderingen ten bekend te maken. Hetzelfde geldt het toepassingsgebied van de wet, elvoor de jaarrekeningen en de boekke betrokken (werknemer) inzage Niet alle verwerkingen van houding. kan vragen in het dossier. persoonsgegevens vallen onder het De opname van deze gegevens werWanneer is een geheel van gegevens toepassingsgebied van de wet. Er zijn den daarom in het wetsontwerp van logisch gestructureerd met het oog op een viertal uitzonderingen (art. 3 1976 uit het toepassingsgebied gelaeen systematische raadpleging er- § 2). Drie ervan zijn in deze context ten. In de uiteindelijke wet is van van? Een alfabetische of zelfs een van belang. rechtspersonen echter geen sprake chronologische ordening lijkt vol- a) De wet is niet van toepassing op meer. Toch is de uitzondering behoudoende. Zonder een of andere logica verwerkingen van persoonsgege- den. Ze lijkt voor natuurlijke persovindt men in een dossier of a fortiori vens, beheerd door natuurlijke personen nochtans niet erg zinvol. in een dossierverzameling zijn weg nen, die wegens hun aard bestemd c) Tenslotte vallen ook de verwerkinniet meer. Pas vanaf dat ogenblik valt zijn voor privé-, gezins-, of huishou- gen buiten de wet waarbij uitsluitend men buiten het toepassingsgebied delijk gebruik en die bestemming be- persoonsgegevens worden aangewend en verspreiden van gegevens, een verwerking vormen in de zin van de wet. Bovendien kan men zich afvragen of loutere registratie, zonder bewaring, als een verwerking kan beschouwd worden. Dergelijke registratie vindt men o.m. bij camerabewaking, of in een bedrijfstelefooncentrale, hoewel ook daar de gegevens ook zeer vaak na de registratie ook worden vastgelegd (b.v. de videocassette bij camerabewaking).

Oriëntatie 1-januari 1993

7

waarvan de betrokkene de openbaar- dat als «information recorded in a automatiseerde registraties «met het making verricht of doet verrichten, form inwhich it can be processed by oog op een doeltreffende raadpleging «voor zover de verwerking de finali- equipment operating automaticallysystematisch zijn aangelegd». Omdat teit van deze openbaarmaking eerbie- in response to instructions givenfor deze voorwaarde sterk lijkt op degene digt». Ook deze uitzondering is over- thai purpose». Ook de Ierse wet van die in dé Belgische wet voor «ma1988 heeft het enkel over geautomati- nuele bestanden» geldt, kan waargenomen uit het wetsontwerp van schijnlijk uit de Nederlandse praktijk 1976 en sloeg oorspronkelijk op seerde verwerkingen. rechtspersonen. Als een natuurlijke Een derde categorie van wetten is en- een en ander worden geleerd (40). persoon over zichzelf gegevens open- kel toepasselijk op bestanden, zowel baart, b.v. in een televisieprogramma, in geautomatiseerde als in manuele In elk geval komt de Belgische wet kan men dan met die gegevens doen vorm. Dat is o.m. het geval in de dicht in de buurt van de ontwerpwat men wil? Toen dit bij de parle- Duitse Wet van 20 december 1990 richtlijn van de Europese Gemeenmentaire voorbereiding werd opge- (38), die normaliter enkel op «Da- schap op dit terrein (41). De ontwerprichtlijn is van toepassing op de merkt, werd een voorwaarde toege- teien» van toepassing is. geheel of gedeeltelijk geautomatiseerDe Belgische wet is, samen mét de voegd. de behandeling van persoonsgegeDe geopenbaarde gegevens mogen Franse, waarvan ze veel heeft overvens en op de niet-geautomatiseerde enkel gebruikt worden voor het doel genomen, de grootste gemene deler. waarvoor ze door de betrokkene wer- Ze is namelijk van toepassing op ge- behandeling van persoonsgegevens den geopenbaard: Anders geldt de automatiseerde verwerkingen, onge- die in bestanden zijn opgenomen of uitzondering niet. Let wel: «openba- acht of er al dan niet sprake is van een bestemd zijn om daarin te worden ren» betekent hier «publiek maken» bestand (zoals de Britse of de Ierse opgenomen. («assurer la publieke»). Een mede- wet). Maar ze is tevens toepasselijk deling tijdens een privé-gesprek of op manuele verwerkingen, deze laat- Wat verandert er een sollicitatie-interview is dus geen ste echter enkel in de vorm van een met de privacy-wet? openbaarmaking in de zin van deze bestand. bepaling. De Nederlandse wet, die toepasselijk Iedereen die persoonsgegevens veris op «persoonsregistraties» gaat zamelt of verwerkt (in de hierboven 2.4. Vergelijking met het toepassingsgebied van buitenlandse minder ver dan de Belgische omdat er uitgelegde betekenis) zal voortaan ook voor geautomatiseerde per- een aantal regels moeten naleven. wetten soonsregistraties een «samenhangen- Een aantal van die regels gelden enkel Het materiële toepassingsgebied van de verzameling» van gegevens moet voor geautomatiseerde verwerde nieuwe Belgische wet is, samen zijn. Bij de behandeling van de wet in kingen. Daarnaast worden er voor de met de Franse, het ruimste van Euro- de Nederlandse Tweede Kamer ging personen wier gegevens worden verpa. Een groot aantal privacy-wetten men ervan uit dat systematische toe- werkt, enkele individuele rechten in zijn enkel toepasselijk op geautoma- gankelijkheid bij geautomatiseerde het leven geroepen. Een en ,ander tiseerde verwerkingen in de vorm van registraties per definitie aanwezig wordt hierna samengevat. bestanden. Voorbeelden daarvan zijn was. Een persoonsregistratie wordt in de Zweedse wet van 1973 en de de Nederlandse wet gedefinieerd als 1. Verplichtingen voor al wie Deense en de Noorse wet, beide van «een samenhangende verzameling persoonsgegevens verzamelt 1978. Deze wetten viseren geautoma- van op verschillende personen betiseerde gegevensbanken .(«regis- trekking hebbende persoonsgege- Indien, met het oog op een verwervens, die langs geautomatiseerde wegking, bij een persoon gegevens worters»). Een aantal andere wetten zijn van toe- wordt gevoerd of met het oog op een den verzameld die op hem betrekking passing op geautomatiseerde ver- doeltreffende raadpleging van die ge-hebben, moet die persoon worden inwerkingen, ongeacht of er al dan niet gevens systematisch is aangelegd» gelicht over de bedoeling en de besprake is van een bestand. Hieronder (39) . Ook in Nederland maakt men stemming van die gegevens en over kunnen we de Britse wet van 15(84 dus een onderscheid tussen geauto- de individuele rechten van toegangen rangschikken. De Britten hebben het matiseerde en niet-geautomatiseèrde correctie die hij heeft Wie deze regel enkel op «data» gemunt en definiëren «registraties» en moeten de niet-ge- niet naleeft, riskeert een geldboete

8


van honderd tot hónderdduizend frank. Als men voortaan door een werknemer of een sollicitant een formulier laat invullen of gegevens opvraagt tijdens een interview, dan moeten de verplichte inlichtingen, die in artikel 4, § 2 van de wet vermeld zijn, worden verschaft? In de praktijk kan dat b.v. door een vermelding op het formulier. De wet zegt niet in welke vorm de inlichtingen verschaft moeten worden. Bij een interview kan dat dus wellicht ook mondeling. De inlichtingen moeten aan de betrokkene niet worden verschaft als de gegevens niet bij hem worden verzameld. In dat geval is er weliswaar een informatieplicht bij de registratie van de gegevens (cf. infra) maar die geldt niet als de verwerking kadert in een contractuele relatie tussen de betrokkene en de houder van het bestand (art: 9 2°). Het gevolg is nogal paradoxaal omdat een werknemer, wiens gegevens worden opgenomen in een informatiesysteem van zijn werkgever, niet op de hoogte moet worden gebracht als de gegevens niet aan hem worden gevraagd (42). Hoe raakt hij dan op de hoogte? Persoonsgegevens m.b.t. het ras, de etnische afstamming, het seksueel gedrag of de overtuiging op politiek, filosofisch of godsdienstig gebied, het lidmaatschap van een vakbond of een ziekenfonds, medische persoonsgegevens en gegevens van strafrechtelijke aard mogen in België niet worden verzameld met het oog op een verwerking in het buitenland (art. 4 §2). 2. Verplichtingen voor al wie persoonsgegevens verwerkt De wet legt vooral verplichtingen op aan de «houder van een bestand». Sommige plichten richten zich ook tot de «bewerker». We herinneren


eraan dat de meeste verplichtingen zowel gelden voor geautomatiseerde verwerkingen als bij het houden van een manueel bestand. 2.1. De «houder van het bestand» Onder «houder van het bestand» wordt, volgens artikel 1, § 6 van de wet, de natuurlijke persoon of de rechtspersoon of de feitelijke vereniging verstaan die bevoegd is om te beslissen over het doel van de verwerking of over de soorten gegevens die erin moéten voorkomen. De houder is dus degene die de zeggenschap heeft over de verwerking. - De wet schrijft niet voor op welk niveau men binnen een organisatie het houderschap moet situeren. In grote en complexe organisaties worden persoonsgegevens verwerkt op talrijke plaatsen. Niet altijd gebeurt dat onder centraal toezicht. Toch is de werkgever uiteindelijk degene die de beslissingsmacht heeft over de verwerking. De expliciete of impliciete delegatie van die bevoegdheid naar medewerkers brengt geen transfert van het houderschap teweeg. Omdat de verantwoordelijkheid voor de naleving van de privacy-wet op de houder, m.a.w. veelal op de rechtspersoon, berust, zal de verwerking van persoonsgegevens in de bedrijven en de overheidsbesturen voortaan in elk geval niet meer op ongecontroleerde wijze kunnen verlopen. Een onderneming kan ook verschillende lokale vestigingen hebben, waar overal bepaalde personeelsgegevens worden verwerkt, b.v. om de werktijden bij te houden. Lokale vestigingen kunnen een eigen loonadministratie of zelfs een volledig zelfstandig personeelsbeheer hebben. Wie is dan de houder van het bestand, verantwoordelijk voorde verplichtingen die de wet oplegt, o.m. voor de

x

aangifte van de verwerking aan de Commissie voor de Bescherming van de Persoonlijke Levenssfeer? De vraag moet o.i. zeer pragmatisch worden bekeken. Het criterium om de houder te definiëren is de uiteindelijke beslissingsbevoegdheid over de verwerking. De bevoegdheid om een verwerking te beheren en, a fortiori, uit te voeren kan uiteraard gedelegeerd zijn. Die delegatie impliceert echter normaliter niet de overdracht van het houderschap. In de praktijk zal het houderschap, zoals vermeld, meestal samenvallen met de rechtspersoon. Tenslotte is er nog een probleem wanneer de houder van het bestand in het buitenland is gelokaliseerd. Dit is belangrijk voor vestigingen van buitenlandse ondernemingen in België. Ook voor deze vestigingen geldt de regel dat uiteindelijk de zeggenschap over de verwerking het criterium is om het houderschap vast te stellen. Als, rekening houdende met dit criterium, de houder in het buitenland wordt gelokaliseerd, dan moet in België een vertegenwoordiger worden aangeduid waarbij de betrokkenen (b.v. de personeelsleden) hun toegangs- en correctierecht (cf. infra) kunnen uitoefenen. Deze verplicht ting wordt door artikel 1, § 6, derde lid opgelegd. Het kan ook gebeuren dat niet alleen de houder, maar ook de verwerking zelf, in het buitenland gesitueerd is. Een Belgische vestiging kan b.v. gebruik maken van het personeelsinformatiesysteem van de hoofdzetel in het buitenland. In dat geval is de Belgische wet van toepassing indien dat systeem vanuit België toegankelijk is, b.v. via telecommunicatieverbindingen. Naast de term «houder van het bestand» wordt in de wet (art. 1 § 7) ook

9

een definitie gegeven van de «bewerker». Dat is «de natuurlijke persoon, de rechtspersoon of de feitelijke vereniging aan wie de organisatie en de uitvoering van de verwerking worden toevertrouwd». Daarbij wordt niet aan de bedienden van de informatica-afdeling of aan andere personeelsleden van het bedrijf zelf gedacht. De bewerker is het externe rekencentrum of het sociaal secretariaat 2.2. Verplichtingen voor de «houder van het bestand» Voortaan mogen persoonsgegevens slechts worden verricht voor duidelijk omschreven en wettige doeleinden (zgn. «finaliteitsregel»). Ze mogen niet worden gebruikt op een wijze die onverenigbaar is met die doeleinden. Ze moeten bovendien, in het licht van die doeleinden, toereikend, ter zake dienend en niet overmatig zijn. Ook aan deze regels is een sanctie in de vorm van een geldboete van maximaal honderdduizend frank verbonden.

rechtbanken». Ook deze gegevens mogen immers niet meer worden verwerkt tenzij voor de door of krachtens de wet vastgestelde doeleinden (art. 8). Een uitzondering wordt gemaakt voor het beheer van de eigen geschillen. Men mag aannemen dat dit ook geldt wanneer een werkgever b.v,betrokken wordt in een echtscheidingsprocedure van een werknemer, wanneer de tegenpartij een inkomstendelegatie vraagt voor het onderhoudsgeld. In de wet zelf wordt wèl in een uitzondering voorzien voor verenigingen met of zonder rechtspersoonlijkheid. Zij kunnen nog steeds een bestand bijhouden van de eigen leden. Met «bestand» wordt hier waarschijnlijk «verwerking» bedoeld. Medische gegevens mogen enkel worden verwerkt onder toezicht en verantwoordelijkheid van een beoefenaar van de geneeskunst of met een bijzondere schriftelijke toestemming van de betrokkene. Alle persoonsgegevens waaruit informatie kan worden afgeleid over de gezondheidstoestand, worden als medische persoonsgegevens beschouwd. Een uitzondering wordt gemaakt voor louter administratieve of boekhoudkundige gegevens betreffende de geneeskundige behandeling of verzorging.

Persoonsgegevens m.b.t. het ras, de etnische afstamming, het seksueel gedrag of de overtuiging op politiek, filosofisch of religieus gebied, het lidmaatschap van een vakbond of een ziekenfonds, en m.b.t. veroordelingen, vervolgingen, interneringen e.d. (zgn. «gevoejige gegevens») mogen enkel worden verwerkt voor In de derde plaats moet men een perdoeleinden die door een wet of een soon die voor het eerst in een verwerbesluit zijn toegestaan. In vele on- king wordt geregistreerd, daarvan ondernemingen worden.in een bestand verwijld in kennis stellen. Deze gegevens over het lidmaatschap bij kennisgeving is niet verplicht als de de vakorganisatie bijgehouden met betrokkene al werd ingelicht bij de het oog op de sociale verkiezingen. verzameling van de gegevens (cf. inVolgens artikel 6 van de wet kan dat fra), als de verwerking kadert in een dus niet meer, tenzij er - zoals te contractuele relatie met de betrokkeverwachten valt - over dit punt een ne of als de relatie met de betrokkene regeling wordt getroffen in een uit- is geregeld in of krachtens een wet, voeringsbesluit. Andere problemen een decreet of een ordonnantie. Hokunnen opduiken voorgegevens over ger werd al op het paradoxale gevolg «geschillen voorgelegd aan hoven en gewezen van de uitzondering die de

10

wetgever maakt in het geval van een contractuele relatie met de betrokkene. Een werknemer wiens gegevens worden geregistreerd zal in de praktijk slechts op de hoogte moeten worden gebracht als de persoonsgegevens «bij hem verzameld worden» (art. 4 § 1). Als de gegevens echter op een andere wijze worden verkregen, b.v. uit andere bestanden of via derden, moet de werknemer niet worden verwittigd. Precies in dat geval lijkt echter informatie voor de betrokkene noodzakelijk. Tenslotte moet men aan alle personen van wie men de gegevens verwerkt, toegang tot de gegevens verlenen. De betrokkene moet bovendien zijn correctierecht.kunnen uitoefenen. 2.3. Bijkomende verplichtingen voor geautomatiseerde verwerkingen De vier verplichtingen die hierboven werden vermeld - naleving van de finaliteitsregel, verbod om zgn. «gevoelige» gegevens te verwerken, kennisgeving bij de registratie en verlenen van toegangs- en correctierecht gelden zowel bij het houden van een manueel bestand als bij geautomatiseerde verwerkingen. Voor laatstgenoemde komen daar nog enkele verplichtingen bij. In de eerste plaats móet men voor elke geautomatiseerde verwerking een «staat» opmaken «waarin worden vermeid de aard vari de verwerkte gegevens, het doe} van de verwerking, de onderlinge verbanden, de onderlinge verbindingen en raadplegingen, alsmede de personen of de categorieën van personen aan wie de persoonsgegevens worden doorgegeven». De sanctie bestaat uit een geldboete van maximaal honderdduizend frank.


1

In de tweede plaats moet men, alvo- betrokkene de vermelde inlichtingen rens een geautomatiseerde verwer- krijgen bij de eerste registratie king van persoonsgegevens te starten, (art. 9). daarvan aangifte doen bij de Com- Via het openbaar register kan de missie voor de Bescherming van de betrokkene te weten komen welke Persoonlijke Levenssfeer. Tegelijk geautomatiseerde verwerkingen er zal een kleine bijdrage moeten be- bestaan. taald worden (maximaal tienduizend Het is nog niet duidelijk hoe dat openfrank). Over de details van deze ver- baar register, waarin alle aangegeven plichting kan momenteel nog niet geautomatiseerde verwerkingen worveel worden verteld. Dit zal uitvoerig den opgenomen, zal worden georgageregeld worden in een uitvoe- niseerd. In Groot-Brittannië kan men ringsbesluit. dat register raadplegen in de openbaIn de derde plaats moet men op elk re bibliotheken. stuk waarvoor de verwerking wordt Elke persoon wiens gegevens worden gebruikt (b.v. een adresstrook, een verwerkt, heeft het recht om die gegefactuur, een brief), het identificatie- vens in te zien. De houder van het nummer vermelden dat men bij de bestand moet die gegevens op vraag aangifte van de commissie ontvangt. onverwijld en ten laatste binnen 45 De betrokkene kan via dat nummer dagen aan de betrokkene meedelen. dan in het publiek register van de Opgelet: dit recht geldt ook voor geautomatiseerde verwerkingen, dat manuele bestanden, in de (ruime) bedoor iedereen geraadpleegd kan wor- tekenis die de wetgever daaraan heeft den, nagaan uit welke verwerking de gegeven. persoonsgegevens werden geput. Uit de ervaringen in het buitenland kunnen wij afleiden dat het met de 3. Rechten van de betrokkenen uitoefening van het toegangsrecht in de praktijk zo'n vaart niet loopt. Men De wet voorziet in een aantal rechten moet wèl rekening houden met een voor alle personen wier gegevens het aantal neveneffecten. Het is b.v. niet voorwerp uitmaken van een verwer- denkbeeldig dat advocaten die optreking. den voor een werknemer in een Het basisartikel is artikel 2 waarin ontslagprocedure, hun cliënt ertoe staat dat iedere natuurlijke persoon aanzetten om inzage te vragen in het bij de verwerking van persoonsgege- ontslagdossier van de (ex-)werkgevens die op hem betrekking hebben, ver. recht op eerbiediging heeft van zijn persoonlijke levenssfeer. Iedereen is gerechtigd om alle onAls bij de betrokkene gegevens wor- juiste gegevens die op hem betrekden verzameld — b.v. bij een sollici- king hebben, kosteloos te doen vertatie, een inschrijving, een aankoop beteren of gegevens waarvan de of bij een enquête - heeft de betrok- verwerking niet conform de wet gekene recht op een aantal inlichtingen beurt, te doen verwijderen. Een be(cf. supra, art. 4). oordelingsverslag dat volgens een werknemer niet positief genoeg is, Indien de gegevens niet bij hem wer- bevat daarom uiteraard nog geen onden verzameld en er geen sprake is juiste gegevens. Anders zouden de van een contractuele of wettelijk ge- universiteitsstudenten hun eigen regelde relatie tussen de betrokkene examenresultaten kunnen laten «coren de houder van het bestand, moet de rigeren».


Voor verwerkingen waarvoor er geen toegangsrecht is, zoals deze van de politie, de rijkswacht of de Staatsveiligheid, kan de betrokkene een verificatie laten verrichten door de Commissie voor de Bescherming van de Persoonlijke Levenssfeer. Elke betrokkene kan, indien hij meent dat de wet niet werd nageleefd, een klacht indienen bij de Commissie voor de Bescherming van de Persoonlijke Levenssfeer. De commissie heeft een bemiddelingstaak. Elke betrokkene aan wie het toegangsrecht of het correctierecht wordt geweigerd, kan tevens bij verzoekschrift een procedure inspannen voor de voorzitter van de rechtbank van eerste aanleg, zetelend zoals in kort geding. De beschikking van de voorzitter is uitvoerbaar bij voorraad, niettegenstaande hoger beroep of verzet. Het recht om zich te verzetten tegen de opname in een bestand, vindt men in de Belgische wet niet terug. Het is een van de weinige punten waarop van het Franse voorbeeld, waar dat recht wèl bestaat (art. 26 Wet 1978), is afgeweken.

Conclusie Op het ogenblik dat we deze bijdrage schrijven, is de wet tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer ten opzichte van de verwerking van persoonsgegevens nog niet in het Belgisch Staatsblad gepubliceerd. Wij beschikken dus nog niet over de definitieve en authentieke tekst Bij de lezing van deze bijdrage moet daarmee rekening worden gehouden. Het betreft hier een eerste, voorlopige commentaar. Vele punten zullen nog duidelijker worden, naarmate de uitvoeringsbesluiten verschijnen en de Commissie voor de Bescherming van de Persoonlijke Levenssfeer haar taken in het kader van de nieuwe wet

11

volledig heeft opgenomen. Het Franse voorbeeld, waardoor de Belgische wetgever zich zeer sterk heeft laten inspireren, toont aan hoe belangrijk de rol van dè commissie kan zijn bij de toepassing van de wet. Bij de publikatie in het Belgisch Staatsblad, vermoedelijk samen met een eerste uitvoeringsbesluit, zullen nog maar enkele principiële bepalingen en de bepalingen over de inrichting van de Commissie voor de Bescherming van de Persoonlijke Levenssfeer onmiddellijk in werking treden. In de volgende mate zullen progressief de overige uitvoeringsbesluiten gepubliceerd worden, o.m. over de aangifteplicht voor geautomatiseerde verwerkingen. Betreffende deze aangifteplicht is er voor de personeelssector zeker geen reden tot paniek. Naar Frans voorbeeld kan de Koning bepaalde soorten geautomatiseerde verwerkingen van persoonsgegevens die kennelijk geen gevaar inhouden op het gebied van de schending van de persoonlijke levenssfeer, van de aangifte vrijstellen of toestaan dat voor die verwerkingen een vereenvoudigde aangifte wordt gedaan. Van deze mogelijkheid is in Frankrijk zeer uitvoerig gebruik gemaakt. De Franse C.N.I.L. heeft voor meer dan dertig categorieën van persoonsgegevens «vereenvoudigde normen» («normes simplifiées) opgesteld, o.m. ook voor de verwerkingen met het oog op de salarisadministratie (43). In deze nor-

men worden een aantal voorwaarden gepreciseerd om de vereenvoudiging te kunnen genieten, worden de doeleinden geconcretiseerd, worden er normen bepaald over de vertrouwelijkheid van de gegevens en over de bewaringstermijn, de categorieën van personen en de gevallen waarin de gegevens mogen worden meegedeeld, enz. De aangifte bestaat dan in een ingevulde en ondertekende verklaring waarin men verklaart dat de geautomatiseerde verwerking die men wil starten, aan de opgelegde normen zal voldoen. Van de ongeveer 250 000 verwerkingen die sinds 1978 bij de Franse C.N.I.L. zijn aangegeven, zijn er meer dan 200 000 verklaringen van conformiteit aan één van de vereenvoudigde nonnen. Dat is dus meer dan 80 %. Verwacht wordt dat zich ook in België een dergelijke praktijk zal ontwikkelen. Voor de personeelssector ontbreken in de Belgische wet een aantal principes die men wèl terugvindt in de aanbeveling van de Raad van Europa over dit onderwerp. De aanbeveling vraagt de werknemer te consulteren of in te lichten over de op touw staande invoer of verandering van geautomatiseerde systemen. Dit wordt in België echter geregeld in de wetgeving over de ondernemingsraden. De aanbeveling bepaalt echter ook dat de persoonsgegevens in principe alleen bij het personeelslid zelf mogen worden ingewonnen. Wanneer men gegevens buiten de onderneming wil betrek-

ken, moet de betrokkene daarover minstens worden ingelicht Voor sollicitanten gaat de aanbeveling nog verder omdat daar de uitdrukkelijke toestemming van de betrokkene nodig is vooraleer de gegevens aan derden mogen worden doorgegeven. De wet moet uiteindelijk helemaal in werking zijn op de eerste dag van de achttiende maand na deze waarin ze in het Staatsblad is verschenen. Dat zal dus in de zomer van 1994 zijn. Tegen die datum zullen we ongetwijfeld ook meer weten over de evolutie van de ontwerp-richtlijn van de Europese Gemeenschap. De tekst daarvan verschilt op talrijke punten van dié van de Belgische wet Wellicht zal de Belgische wetgever dus al snel tot een herziening moeten overgaan. Aan alle verantwoordelijken in de personeelssector kunnen wij momenteel enkel aanraden zich goed op de hoogte te houden van de verdere evolutie van de wet, en met name van de uitvoeringsbesluiten die van nu tot medio 1994 zullen gepubliceerd worden. De Commissie voor de Bescherming van de Persoonlijke Levenssfeer wacht in de eerste tijd een belangrijke opdracht inzake informatie aan het publiek over de nieuwe wet. Verder is het van belang dat nu reeds in de onderneming wordt nagegaan welke verwerkingen van persoonsgegevens onder het toepassingsgebied van de wet zullen vallen. Die inventaris zal ongetwijfeld duidelijker de praktische gevolgen van de wet tot uiting brengen.

(3) OVERSTEYNS, B., «Het recht op eerbiediging van het privé-leven», R.W.. 1988-89, 488; OVERSTEYNS, B., «Recht op informatie van de werkgever, recht op privacy van de sollicitant», Or., 1988, 178 el seq.

(4) C.A.O. nr. 38 betreffende de werving en de selectie van werknemers, algemeen verbindend verklaard bij K.B. 11 juli 1984, B.S., 28 juli 1984, gewijzigd bij C.A.O. nr.38fcis 19oktober 1991.

Verwijzingen (1 ) J A M O U L L E , M . . «La vie privée et le droit du travail». Annales de Droit, 1984, \9ëtseq. (2) DEOM, D., «La vie privée dans les relations professionnelles. Le secteur public». Annales de Dmit, 1 9 8 4 , 5 5 « seq.

12

(5) D E L A R U E , R., «Bescherming van de privacy in de onderneming en de begrenzing van de


patronale prerogatieven», noot bij Arbrb. Brussel seerde persoonsregistraties, Gedr.St., Kamer, 1984-85, (2e Kamer), 26 maart 1990, Soc. Kron., 1992,1331330. 141. (20) Wet 15 januari 1990 houdende oprichting en (6) X , «The high technology workplace», Harorganisatie van een Kruispuntbank van de sociale zevard Law Review, 1991,1909. kerheid, BS. 22februari1990. (21) Zie art. 92 wet. In de artikelen 83 en 84 wordt (7) BORGHOLS,J.,«Vanpersoneelsautomatisering naar personeelsinformatisering», Gids voor de vroegere «Raadgevende Commissie voor de Bescherming van de Persoonlijke Levenssfeer» afgePersoneelsmanagement, 1990, nr. 5,33. schaft die was opgericht bij art. 6 K.B. nr. 141 (8) LUBBERDING, SIMONS en WESTRA, 30 december 1982 en door art. 12 Wet 8 augustus 1983 «Personeelsinformatiesystemen», Themacahier nr. XII. Human Resource Management, 1991,48 p.tot regeling van het rijksregister. (9) Zie o.m. de informatiebrochure van de «eerste (22) Dit heeft te maken met de invoering van het praktijkgerichte conferentie in België» over «rijbewijs met strafpunten» en de inrichting van de «Personeelsinformatiesystemen als beleidsinstrudatabank voor het beheer daarvan. ment», georganiseerd door het Institute for Interna(23) Wet 12 juni 1991 op het consumentenkrediet, tional Research op 27 en 28 november 1991 te BS., 9 juli 1991; zie ook het K.B. 20 november 1992 Antwerpen. betreffende de verwerking van persoonsgegevens in(10) PRUIS, M.N. en BIEMANS, PJ., De elek- zake consumentenkrediet en het K.B. van dezelfde tronische schaduw, 's-Gravenhage, Ministerie van datum betreffende de registratie door de Nationale Sociale Zaken en Werkgelegenheid, 1989 (twee Bank van België van wanbetalingen inzake consumendelen). tenkrediet, BS., 11 december 1992. (11) Zie o.m. PRUIS, M.N. en BIEMANS, PJ., (24) Wet 19 juli 1991 betreffende de bevolkingsre«Automatisering bij Ikea. Gevolgen voor taak en gisters en de identiteitskaarten en tot wijziging van de privacy», in Human Resource Management, III-4. Wet 8 augustus 1983 tot regeling van een rijksregister van de natuurlijke personen, B.S., 3 september 1991. (12) De eerste wetsvoorstellen over het onderZie ook de vier koninklijke besluiten tot uitvoering van werp dateren van het einde van de jaren zestig. Zie b. v. het wetsvoorstel van Baert, Jorissen, e j . dat op deze wet, BS., 15 augustus 1992. 7 oktober 1969 in de Senaat werd ingediend, Gedr. (25) Naast het al eerder aangehaalde wetsvoorstel St., Senaat, 1968-69, 562. Daarin wordt voorgevan Baert, Jorissen, e.a. (Gedr. St., Senaat, 1968-69, steld om op apparatuur voor het afluisteren, bespie562), dat opnieuw werd ingediend op 4 januari 1972 den en registreren een wapenvergunning te eisen. (Gedr. St., Senaat, 1971-72,72) en nog eens op 10 juli 1974 (Gedr. Sr., Senaat, B.Z. 1974,338) vermelden we (13) Ontwerp van wet tot bescherming van beo.m. nog het wetsvoorstel van De Baeck, Herbiet en paalde aspecten van de persoonlijke levenssfeer, Pierson van 19 juli 1971. Gedr. St., Senaat, 1970-71 Gedr. St.. Senaat, 1975-76,846. (opnieuw ingediend op 26 januari 1972, Gedr. St., (14) Wet 8 augustus 1983 tot regeling van een Senaat, 1971-72,142en nog eens op 18 augustus 1977, rijksregister van de natuurlijke personen, BS., Gedr. St., Senaat, BZ. 1977,136), het wetsvoorstel van 21 april 1984. Zie over deze wet vooral: BARTHESchokaert, Brouhon, Van Elewijck en Van Lent van LEMY. J.. «De Wet van 8 augustus 1983 tot rege24 april 1973, Gedr. St., Kamer, 1972-73, 537, het ling van een rijksregister van de natuurlijke personen». De Gemeente, 1987, 63-66, 123-128, wetsvoorstel van Van Steenkiste, Baerl en Belmans van 7 december 1977,G«fr. St.. Kamer, 1977-78,200, het 185-190,321-326 en 446-452. wetsvoorstel van L. Van den Bossche van 3 februari (15) Convention Goveming the Protection of In1986, Gedr. St., Kamer, 1985-86,274, het wetsvoorstel dividuals with Regard to Automatic Processing of Personal Data, 28 januari 1981, European Treaty van Verhaegen van 16 juni 1989, Gedr. St., Kamer, Series, nr. 108, Straatsburg, 1982. Inmiddels is het 1984-85, 1227 en het wetsvoorstel van Michel van 13 december 1989,Cedr. St.. Kamer; 1989-90,1029. verdrag door elf Staten geratificeerd: Denemarken, Duitsland, Frankrijk, Ierland, IJsland, Luxemburg, Noorwegen, Oostenrijk, Spanje, het Verenigd Koninkrijk en Zweden. In België is het wetsontwerp tot ratificatie reeds door het Parlement goedgekeurd (zie het wetsontwerp in Gedr. St., Kamer, 1990-91. 1312/1). In het spoor van het verdrag werden ook een reeks meer specifieke aanbevelingen goedgekeurd, o.m. de Aanbeveling van 18 januari 1989 over de verwerking van persoonsgegevens in de personeelssector(R(89)2). (16) K.B. nr. 141 30 december 1982 tot oprichtingvan een databank betreffende de personeelsleden van de overheidssector, BS, 13 januari 1983. (17) K.B. 15 april 1985 betreffende de registratie van afbetalingscontracteh, B.S., 20 april 1985. (18) Wetsontwerp tot bepaalde aspecten van de persoonlijke levenssfeer, Gedr. St., Kamer, 198384,778. (19) Wetsontwerp tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer ten opzichte van geautomati-


zijn van een persoonsgegeven als het een gegeven betreft, dat iets over de betreffende persoon zelve zegt en hem op enigerlei wijze in maatschappelijke zin identificeert en kwalificeert» ( 179). (31 ) FRAYSSINET, J., Informatique,fichierset libertés. Parijs, Litec, nr.
13

Privacy-bescherming en gegevensverwerking bij het personeelsbeleid

Recommend Documents