PGO-kwartaal. redactieraad: leden van Stuurgroep Herman Aerts Gottlieb Blokland Christine Liagre Frank Rooze Johan Van den heuvel

PGO-kwartaal Driemaandelijks tijdschrift zestiende jaargang nr. 62 1ste kwartaal 2006 uitgave van Inspectie PGO redactieadres: Protestants Godsdienstonderwijs Marsveldstraat 5 1050 Brussel redactieraad: leden van Stuurgroep Herman Aerts Gottlieb Blokland Christine Liagre Frank Rooze Johan Van den heuvel verantwoordelijke uitgever: Herman Aerts inspecteur-adviseur

Inhoud Inhoud................................................................................ 2 Van de redactie ................................................................. 3 Jongeren en hun geloofsbeleving...................................... 4 Jongeren en hun levensbeschouwing ............................... 5 Jong en oud, wees niet koud!............................................ 6 Enkele uitspraken van leerlingen ...................................... 7 Hoe ontwikkelt het geloof van jongeren zich? ................... 8 Vragen die jongeren zich stellen ....................................... 9 Geloofsvragen vroeger en nu .......................................... 10 Jongeren en kerk en geloof ............................................. 11 Data coördinatievergaderingen ....................................... 12 De kerk: een veelkleurige herberg .................................. 13 Studiedag - De leerkracht als opvoeder. ......................... 14 Enquête: toelichting ......................................................... 15 Enquête: jongeren en kerk .............................................. 16 Enquête: jongeren en geloof ........................................... 17 Een productie van en voor jongeren................................ 18 Een interculturele ontmoeting.......................................... 19 Gelezen in een Antwerps schoolkrantje .......................... 20 Een gedicht...................................................................... 20 Familiale berichten .......................................................... 21 Israël en de christelijke eredienst .................................... 21 Levensveranderd leren.................................................... 22 Opleidingsinstituten ......................................................... 24 Voorbereiding schooljaar 2006-2007............................... 25 Toelichting desiderataformulier ....................................... 26 Desiderataformulier ......................................................... 27 Het volgend nummer van PGO-kwartaal verschijnt in september. We hopen hierin onder andere de enquête te verwerken. Gelieve uw kopijen en / of mededelingen voor 31 mei over te maken. Indien mogelijk uw tekst via e-mail ([email protected]) bezorgen.

Studiedagen LO De studiedagen lager onderwijs gaan dit jaar door in het Open Onderwijshuis in Antwerpen op donderdag 8 en vrijdag 9 juni. Persoonlijke uitnodigingen volgen tijdig.

2

u PGO-kwartaal / 1

ste

kwartaal 2006 / nummer 62 u

Van de redactie Beste collega's, Het derde trimester, de laatste rechte lijn naar de grote vakantie, zij het met verschillende onderbrekingen: verlofdagen en vandaag geen PGO wegens... Het is ook de laatste rechte lijn naar afscheid nemen van leerlingen die naar het secundair onderwijs gaan of die dit secundair onderwijs verlaten. Welke plaats zullen geloof en kerk verder in hun leven hebben? Onze investeringen in de lessen PGO zullen ongetwijfeld hun leven verder positief beïnvloeden. Misschien iets minder of net iets meer dan we hopen of verwachten? Wie zal het zeggen? Een belangrijk item om in dit nummer van PGO-kwartaal aandacht aan te schenken: ‘Jongeren: kerk en geloof’. Je kan diverse bijdragen lezen waaronder die van twee (oud-)collega’s die (tijdelijk) het PGO hebben verlaten, maar nog jong genoeg zijn om Vlaams kerkelijk jeugdwerk te coördineren, en die van een collega in actieve dienst, die voor zijn opleiding een eindwerk schreef omtrent jongeren en kerk(verlating). Ook de inspecteursadviseurs konden niet nalaten hun bijdrage te leveren met de bedoeling dat kinderen en jongeren, mede dank zij het PGO, geloof en kerk een waardevolle plaats in hun leven mogen geven. Mogen we ook je aandacht vragen voor de twee delen van het enquêteformulier? In een nummer waarin we ons bezinnen over jongeren en hun beleving van kerk en geloof, is een enquête over dit onderwerp gepast. Is het niet interessant om weten hoe de jongeren in Vlaanderen die PGO volgen, hierover denken? Dit gaat ons ongetwijfeld belangrijke informatie geven omtrent de beginsituatie van onze lessen. Mogen we erop rekenen dat je je leerlingen aanmoedigt om aan deze anonieme enquête deel te nemen en hen zo nodig, vooral in het lager onderwijs, hierbij te begeleiden? We hanteren dezelfde vragen voor LO en SO, in het LO zal je ze voor je leerlingen moeten ‘vertalen’. Graag ontvangen we de enquêteformulieren voor 31 mei retour. Alvast dank voor je medewerking en voor die van de leerlingen. Voor een goede voorbereiding van het nieuwe schooljaar dienen we je desiderataformulier terug te ontvangen voor 1 juni 2006. Met later ingestuurde formulieren kunnen we helaas geen rekening meer houden. Collega’s met onvoldoende opleiding maken we attent op de informatie van het IBV en het VCGO. We kijken ernaar uit om je te ontmoeten bij de coördinatievergadering maar geniet ondertussen nog wat van je leerlingen en van een welverdiende vakantie! Namens de redactieraad Herman Aerts u PGO-kwartaal / 1

ste


3

Jongeren en hun geloofsbeleving Het K-debat Het was alle hens aan dek bij de Vlaamse jeugdbewegingen toen vorig jaar de ‘K’ ter discussie stond bij de VVKSM (de scouts). Tertio, het christelijk opinieblad, bracht toen de katholieke jeugdbewegingen bij elkaar voor wat is gaan heten, het K-debat1. De context, een pluralistische levensbeschouwelijke context, dwong de VVKSM en in hun zog ook de anderen, na te denken over zingeving, hun christelijke wortels en de gevolgen op lange termijn van een visie op jongerenwerk die nog steeds christelijk geïnspireerd is. Een letter weg, een wereld van verschil. Hmm, een interessante denkoefening. GO, in plaats van PGO? Het klinkt absurd en misschien een beetje ongepast dat ik ook maar even de suggestie zou wekken een letter weg te laten die de basis vormt van ons onderwijs. De letter P multi-inzetbaar verklaren is dan een ‘betere’ optie – het Pedagogisch verantwoord GO en ik hoor sommigen al denken, het Pluralistisch GO. Dat het Protestants is, is niet zonder reden. Die ene letter staat niet noodzakelijk garant voor een begeesterde les of een eensgezinde visie op verschillende deelaspecten van onze identiteit. De P staat garant voor het Verhaal dat we hebben (her) ontdekt en dringend kwijt moeten aan onze jongeren in de klas. Ze wachten erop. De V-nood Eens of niet met sommige van de conclusies van de verantwoordelijken van deze organisaties, wat me opvalt is dat de vraag naar ‘geschoolde verhalenvertellers’ en ‘zindoorgevers’ groot blijft. De gelijkenis met het PGO is in mijn ogen treffend. Jongeren hebben nood aan geschoolde vertellers van verhalen die de wereld op hun kop kunnen zetten en hebben gezet. De Bijbel is een dramatische vertelling in verschillende ‘acts’ en elke act heeft zijn functie binnen het ene grote plot: Gods liefde geopenbaard in de persoon en werk van zijn Zoon Jezus. Van zondeval tot de Voleinding, zit een goddelijke logica verweven in alle subverhalen. Dat jongeren hierin niet meer geïnteresseerd zouden zijn, wordt zowel tegengesproken door diverse onderzoeken als ook door de ervaring van velen, inclusief leerkrachten PGO. De jongeren in onze klas en maatschappij mogen dus niet verstoken blijven van het P-kwaliteitslabel. Een P-toekomst Neen, niet de P van Protestants maar de P van Postmodern. Zij (de leerlingen) zijn het nu eenmaal, en sommigen onder ons ook. Een karikatuur van postmodernisme, en waar onze leerlingen geen nood aan hebben, is die van ‘ieder-zijn-waarheid-dus-kom-niet-af-met-jouw-Jezus’. Dat Jezus de weg, de waarheid en het leven is en dat via Hem toegang verschaft wordt tot de Vader, daar kan niet op afgedongen worden maar in zijn boek ‘A Generous Orthodoxy2’ wijdt Brian Mclaren uit over de zeven! Jezus’en waarmee hij opgegroeid is. Natuurlijk gaat het niet om letterlijke Jezus’en maar om (theologische) visies op Jezus (De conservatief protestantse Jezus, de pinkster-Jezus, de anabaptische Jezus, de liberale Jezus, etc). Zijn punt is dat we Jezus nooit zullen vatten in één woord of beeld of begrip. Hierin moet onze bescheidenheid naar de jongeren tegelijk onze kracht en rijkdom zijn: Jezus is groter dan wat wij van Hem maken. Zo willen we als leerkracht genereus zijn in onze orthodoxie. En met de quilt die ons PGO is, kunnen we niet anders dan zo naar buiten treden. De pluralistische postmoderne protestants-evangelische jongeren (een mondvol), ja ook zij, zullen afknappen wanneer een ‘verarmde’ Jezus op hen wordt losgelaten. Een C-onclusie Terug naar de realiteit van klas en kerk. Micro-Koninkrijkjes van God. Mijn ervaring met tweede generatie christen-jongeren is dat transparantie in de plaats van arrogantie is gekomen. Of misschien genuanceerder; verbale geloofsverdediging (apologetiek) kan niet zonder een belichaamde geloofsverdediging. Deze belichaming van ons geloof begint bij u, de leerkracht en de jeugdwerker. Het leven van de leerkracht/jeugdwerker buiten de klas legt evenveel, zo niet, meer gewicht in de schaal. Daardoor zorgen we voor een geloofsoverdracht met een-richting-aangevende toon in plaats van een confronterende toon. Leerkrachten en jeugdwerkers zijn hierin de eerste richtingaanwijzers. En de velden staan 1 http://www.tertio.be/archief/2005/T279/T279-k1.htm 2 Een term die Mclaren leende van de post-liberale theoloog Hans Frei.

4

u PGO-kwartaal / 1

ste


spierwit! Er kan volop geoogst worden want jongeren in Vlaanderen zijn nog steeds op zoek naar richting. Eerst serveren, dan proclameren. Lesgeven wordt dan geen strategisch instrument in onze geloofsoverdracht maar een levenshouding van dienstbaarheid waar de leraar, samen met de leerling, op het kruispunt gaat staan van geloof, kerk en samenleving. Op dat kruispunt richten we samen ons kompas op het koninkrijk van God en zoeken we te wandelen in die richting. Een tweede gegeven is de realiteit van de kleine groep. Face-to-Face tijd is onbetaalbaar! De massavieringen en grote ontmoetingsmomenten zullen steeds druk bezocht worden maar de diepgang is vooral terug te vinden in de relationele sfeer van een ‘klein’ klasje. Lopen alle jongeren nog warm voor het Evangelie? Niet noodzakelijk. Zijn er randkerkelijke jongeren? Ongetwijfeld. Ook daarin is mijn ervaring dat de les PGO één van de laatste contactmomenten is met een (kerk)wereld die misschien niet meer de hunne is. Het landelijk jongerenwerk in Vlaanderen (PJV, EJV en Op Vrije Voeten) tracht hen te bereiken met activiteiten op maat maar ik denk dat de leerkracht PGO hier een partner van onschatbare waarde is. Het woord is aan u. Filip De Cavel, coördinator Evangelisch Jeugdverbond P.S. Een beetje flauw maar het is een samenvatting als een ander: Eerst nuanceren, dan proclameren anders beginnen de leerlingen te reclameren met als gevolg dat …………………………………… (vul aan met een rijm en stuur uw antwoorden op naar het bureau van PGO. Er zijn geen prijzen te verdienen.)

Jongeren en hun levensbeschouwing In 2005 is de 14e editie van de van Dale verschenen. Dit is natuurlijk niet direct wereldschokkend nieuws. Hoewel?! Elke keer opnieuw wordt het een zoektocht naar nieuwe woorden die toegevoegd zijn. Eén van de nieuwe woorden is ‘ietsisme’. Jawel, er is een nieuw ‘isme’ ontstaan. Wat is dit nu weer voor iets, het ‘ietsisme’! Het ‘ietsisme’ is een algemene term voor uiteenlopende overtuigingen waarbij mensen "aannemen" dat er "iets" is tussen hemel en aarde, zonder concreet een welbepaalde religie aan te hangen. Zowel onder theologen als bij atheïsten roept het ‘ietsisme’ weerstand op, maar onderzoek wijst uit dat het ‘ietsisme’ de levensbeschouwing van Vlaamse jongeren goed weergeeft. Veertig procent van de jongeren stelt dat ze in ‘iets’ geloven, maar niet goed weten in wat. Een even groot aandeel van de Vlaamse jongeren heeft een duidelijk godsbeeld, terwijl de rest twijfelt. Kijken we naar de concrete levensbeschouwelijke omschrijvingen, dan zien we dat meer dan de helft van de Vlaamse jongeren zich tot het katholieke, protestantse of christelijke geloof rekent. Deze resultaten komen uit een zeer recent onderzoek onder Vlaamse jongeren. Het feit dat vele jongeren in ‘iets’ geloven biedt heel wat mogelijkheden. Zeker aan leerkrachten die dagdagelijks met honderden jongeren in aanraking komen, ook al lijkt dit niet zo als je met enkelen in de klas zit. Voor je het goed en wel beseft, heb je een gesprek over ‘iets’. Het is dan aan de leerkracht om de juiste handen en voeten te geven aan dit ‘iets’. Laten we dan ook deze gesprekken niet uit de weg gaan, maar grijp je kans. Jongeren staan open voor gesprekken over levensbeschouwing. Laat jongeren in hun waarde en vertel hen duidelijk wat jij gelooft en waarom. Ze zullen je heel dankbaar zijn. Jongeren zijn trouwens op zoek naar echtheid, wees dan ook transparant naar hen en je zult merken hoe transparant zij kunnen zijn. Uit ondervinding weet ik dat dit de meest waardevolle momenten kunnen zijn van het jaar. Het feit dat je heel openhartig met een jongere kunt praten over ‘iets’, zorgt ervoor dat je zelf opgebouwd wordt en dat de jongere opgebouwd wordt. Dit is uiteindelijk toch wat we allemaal willen?! Jongeren verder brengen in hun geloof. Ghislain Bulteel, coördinator Pinkster Jongeren Vlaanderen

u PGO-kwartaal / 1

ste


5

Jong en oud, wees niet koud! Dit artikel geeft de eindconclusie van mijn onderzoek weer, over wat de voornaamste reden kunnen zijn tot kerkverlating en sporadische kerkgang onder jongeren uit Vlaamse autochtone pinkstergemeenten. Uit het empirisch onderzoek3 is naar voren gekomen dat de reden daarvoor ‘de mensen in de kerk’ zijn. Daarnaast komen op de tweede plaats het ‘trekken van de wereld’, waarmee het niet kunnen weerstaan aan de verleidingen van de wereld wordt bedoeld en op de derde plaats het ‘twijfelen aan het geloof’. De reden Vanuit de reden ‘de mensen in de kerk’ geven het empirisch onderzoek en de literatuurstudie aan, dat er zich hoofdzakelijk een generatiekloof voordoet. Hierbij zijn jongeren op zoek naar een voorbeeldfiguur bij wie ze zich vertrouwd en geaccepteerd voelen. Ze hebben daarbij nood aan een omgeving waar hen in de vorm van een herderschaps- of buddymodel geleerd wordt om hun geloof tot groei te brengen. Ze hebben behoefte aan ouderen die hen vanuit hun kennis en ervaring helpen opgroeien tot volwassen geestelijke christenen, waarbij ze de jongeren in het samenzijn het vertrouwen geven en hen in de gesprekken serieus nemen, zodat ze ervaren dat hun meningen en bedenkingen in overweging worden genomen. Hiermee wordt aangegeven waar het kerkgenootschap tekort geschoten is en waar het op kan letten in de toekomst in het werken en leven met jongeren. Daarnaast zullen jongeren ook moeten beseffen en leren dat het in een relatie van beide kanten moet komen en dat ze als gelovigen niet volledig modern kunnen zijn en dit ook niet kunnen eisen van de oudere gelovigen in de kerk. Ook wordt er uit het empirisch onderzoek geconcludeerd dat jongeren deels ook zelf verantwoordelijk zijn voor de reden tot kerkverlating en sporadische kerkgang. Belangrijke factoren zoals gebrek aan bijbelkennis, gebrek aan ervaring van de werking van de Heilige Geest, het missen van intrinsieke motivatie en het hebben van een eenzijdig Godsbeeld, hebben een negatieve invloed op het geloofsleven van de jongeren. Het onderzoek toont tegelijkertijd aan dat de jongeren nog niet goed begrepen hebben wat Christus heeft gedaan, waardoor ze diepgang missen in hun kennis van zijn volbrachte werk aan het kruis. Het is juist deze diepgang aan kennis die de gelovige in staat stelt om zijn geloof tot groei te brengen en hem daarmee tot het besef brengt dat hij: de Heilige Geest nodig heeft voor leiding en kracht; de Bijbel nodig heeft als geestelijk voedsel. De eenzijdige godsvoorstelling heeft een negatieve invloed op het geloof en veroorzaakt religieuze twijfel. Het is belangrijk dat de jongeren in de religieuze opvoeding door bekwame mensen geleerd worden om hun godsbeeld te verruimen en kritisch te evalueren ten aanzien van het Woord. Bij dit alles heeft de geestesstroming van het postmodernisme een sluipende afbrekende uitwerking op de religieuze opvoeding van de ouders en de beleving en de interpretatie van het geloof door de jongeren en speelt 3 Josha Swart, ‘Een descriptief en onder voorbehoud exploratief praktijk gericht empirisch onderzoek naar de voornaamste redenen tot kerkverlating en sporadische kerkgang onder jongeren na hun tienerfase binnen de Vlaamse autochtone pinkstergemeenten.’ (Eindscriptie voor de studierichting: Geestelijk Pastoraal Werker, Theologische Hogeschool Azusa te Amsterdam, 2004).

6

u PGO-kwartaal / 1

ste


daardoor een belangrijke rol in het verlaten en het sporadisch naar de kerk gaan van de jongeren. Daarnaast blijft de jongere verantwoordelijk voor de keuze die hij maakt en zijn toewijding eraan. In het werken en leven met deze jongeren wil ik benadrukken hoe belangrijk het is om te alle tijde barmhartig voor hen te zijn. Respecteer hierbij de keuze die ze hebben gemaakt en blijf hen met evenveel liefde en waardering behandelen zoals we onze naaste en onszelf moeten liefhebben. Hierbij zullen sommige van hen na een bepaalde tijd terugkeren naar de kerk en anderen nooit meer. Hoe hard en pijnlijk dit ook is, het is iets waar we rekening mee dienen te houden. Als religieuze opvoeders kunnen we hen enkel en alleen in alle vrijblijvendheid laten delen in onze getuigenis over Christus. De wil om wel of niet voor Christus te kiezen is van hen. Die vrijheid dienen we ten alle tijden te respecteren. Hierbij moeten we het nooit opgeven voor hen te blijven bidden en behoren we ons te blijven toewijden en engageren in het liefhebben en zorg dragen voor ‘de verloren zonen en dochters van God’. Josha Swart

Enkele uitspraken van leerlingen Niet alle leerlingen stellen zich vragen omtrent ‘hun’ kerk omdat velen niet kerkelijk zijn en daar dus ook weinig of geen voeling mee hebben. De behoefte om er zich tegen af te zetten kennen zij so wie so niet. Vragen omtrent geloof en kerk ‘in het algemeen’ komen echter wel bij alle leerlingen aan bod. De laatste weken kreeg ik een aantal van die vragen en bedenkingen waar je je soms bij afvraagt: "Hoe komen ze erbij?". Als je het mij vraagt, wel diepzinnige vragen. Ik moest telkens toch even denken over hoe ik nu het best zou antwoorden. Achteraf heb ik er trouwens ook nog met een collega katholieke godsdienst over gesproken “In feite hebben Katholieken het toch wel makkelijker dan Protestanten: zij gaan bij iemand te biechten en horen dan ook meteen echt een antwoord. Zij doen dan wat hen is opgedragen, bijvoorbeeld weesgegroetjes bidden, en dan hebben zij ook echt het gevoel dat het voorbij is. Bij Protestanten is het allemaal zoveel vager: je ziet niemand, je hoort niemand, hoe weet je dan dat je echt gehoord wordt? En men geeft je ook niets concreets te doen". (jongen, 17 jaar) In "het grote gebod" staat o.a. dat "het tweede, daaraan gelijk is: gij zult uw naaste liefhebben als uzelf". "Maar mevrouw, en wat dan als iemand zichzelf helemaal niet lief heeft en er bijvoorbeeld plezier in vindt om zichzelf te verwonden, mag hij dat dan ook bij anderen doen, want dat is dan toch als uzelf?" (meisje, 13 jaar) We lezen samen een tekst (thema "Bevrijd en gezegend") waarin staat dat Jezus "een opmerkelijk vrij mens" was, vrij van.... (bijvoorbeeld een aantal geldende regels, zoals staan praten met vrouwen), vrij voor.... (voor ieder mens, zonder onderscheid!), vrij vanuit.... (zijn innige verbondenheid met zijn Hemelse Vader). "Maar mevrouw, dat laatste spreekt toch meteen het voorgaande tegen? Want vanuit die verbondenheid met zijn Vader was het toch juist Jezus zijn roeping om te doen wat Hij heeft gedaan? Dus was Hij toch niet echt een vrij mens, vermits Hij aan zijn roeping moest beantwoorden? En wij hebben toch ook een roeping, bijvoorbeeld om het goede te doen, dus zijn wij toch ook niet echt "vrij"?" (meisje, 13 jaar)

!

Christine Liagre

Vaste benoemingen… … een wens, een verzuchting, een recht… voor leermeesters en leraars levensbeschouwelijke vakken enkel mogelijk op voordracht van de betrokken Erkende Instantie. Indien vaste benoeming mogelijk is, breng je je inspecteur-adviseur hiervan op de hoogte zodat het Comité PGO de nodige regelingen kan treffen. De volledige procedure lees je in het Vademecum pagina 25.

u PGO-kwartaal / 1

ste


7

!

Hoe ontwikkelt het geloof van jongeren zich? Er is een verschil tussen het geloof van kinderen en dat van volwassenen. Iedereen weet dat, maar toch is het niet zo gemakkelijk om te zeggen wat dat verschil is en hoe het eigenlijk ontstaat. Hoe verandert je geloof in de jaren waarin je opgroeit van afhankelijkheid naar zelfstandigheid? De bekende onderzoeker Jean Piaget (1896-1980) stelde vast dat bij het begin van de puberteit ook in het denken van tieners een grote stap vooruit wordt gezet. Jonge mensen ontwikkelen de vaardigheid om zich zaken abstract voor te stellen. Voor een kind moeten problemen concreet worden voorgesteld maar een tiener begint mogelijkheden te zien die helemaal los staan van de zichtbare en tastbare werkelijkheid. Een belangrijk gevolg daarvan is dat een tiener kritischer wordt. Waarom zijn de zaken zo en niet anders? Waarom moeten we dit doen en is dat verkeerd? Kritische vragen richten zich vaak op morele problemen maar ook op problemen van het geloof. Jongeren beginnen te merken dat het geloof dat voor hen zo vanzelfsprekend was, eigenlijk vol vraagtekens en moeilijkheden zit. Voor tieners in de laatste klassen van het lager of in de eerste van het secundair onderwijs, is dat besef soms een schok. In tegenstelling tot wat vaak gedacht wordt, zetten jongeren zich niet noodzakelijk af tegen wat hen van huis uit wordt meegegeven. Lawrence Kohlberg (1927-1987) laat zien dat jongeren op moreel gebied vaak de opvattingen overnemen van hun omgeving, alleen zijn ze zich er meer bewust van geworden dat het om algemeen geldende regels gaat, terwijl ze er vroeger alleen concrete verboden en geboden in gezien hadden. En zo lijkt het ook met het geloof te zijn. James Fowler schrijft in zijn boek “Stages of Faith” (1978) dat kinderen geloof beleven in de vorm van verhalen, concrete gebeurtenissen die in een samenhangend verband worden geplaatst. Maar naast deze verhalen komen in de tienerleeftijd de vragen. Hoe komt het dat er zoveel mensen zijn die deze verhalen niet geloven? Hoe weet je nu zeker dat God bestaat? Waarom neemt God alle ellende niet in één keer weg? Op die vragen zoeken jongeren antwoorden, niet noodzakelijk buiten hun gezin of kerk, maar juist vaak binnen die gemeenschappen. In veel gevallen zullen jongeren proberen antwoorden te vinden die hen in staat stellen het geloof dat zij hebben meegekregen ook vast te houden. Daarnaast krijgt geloof ook een andere dimensie voor tieners en jongeren. Hun gedachten en kritiek draaien vaak om hun eigen persoon, hun uiterlijk, hun gevoelens, hun relaties met anderen. Het is op deze terreinen dat jongeren een grote ontwikkeling doormaken. Jongeren gaan zichzelf van op een afstand bekijken en hebben daarbij ook de ogen van anderen nodig. Jongeren hebben daarom zoveel belang bij hun vriendschappen omdat ze hen laten zien hoe ze op anderen overkomen, maar ook God heeft voor hen deze betekenis. Geloof kan voor hen belangrijk worden om temidden van alle onzekerheid zichzelf niet te verliezen. God helpt hen om te begrijpen wie zij eigenlijk zijn. “Het religieus verlangen van een adolescent gaat uit naar een God die het eigen ik ten diepste kent, aanvaardt en bevestigt, en die optreedt als een oneindige waarborg van het ik terwijl het zijn eigen visie op zijn persoonlijke identiteit en geloof ontwikkelt.” (blz.153) Het geloof wordt de grondslag waarop jongeren hun identiteit bouwen. Jongeren zetten zich dus niet af tegen het geloof, maar zoeken juist manieren om het niet te verliezen. Heel belangrijk zijn in de eerste plaats de ouders. Jongeren willen, ook als ze dat niet durven te vragen, heel graag weten hoe echt het geloof van hun ouders is. Maar ook andere personen, soms ook juist oudere mensen, kunnen hen helpen om het geloof dat zij hebben te blijven vertrouwen en opnieuw te beleven. Omdat geloof en persoonlijke identiteit zo nauw samenhangen, zoeken zij ook naar personen van wie de identiteit hen aanspreekt. De manier waarop zij het geloof beleven kan voor deze jongeren een beslissend voorbeeld zijn voor hun verdere leven. Jongeren kunnen daardoor ook gemakkelijk door sekteleiders verleid worden. Dit laat zien dat godsdienstleerkrachten een grote betekenis in het leven van jongeren kunnen hebben, zowel in positieve als in negatieve zin. Het belangrijkste voor jongeren is daarbij niet zozeer de inhoud van hun lessen maar vooral de inhoud van hun persoon. De ontwikkeling van het geloof van jongeren bereikt geen eindpunt wanneer zij achttien of twintig worden. In de latere stadia van hun leven zal het geloof weer een andere betekenis krijgen, maar toch blijven de tiener- en jongerenjaren van groot belang omdat daarin voor jongeren de band wordt gelegd tussen geloof en hun identiteit. Gottlieb Blokland 8

u PGO-kwartaal / 1

ste


Vragen die jongeren zich stellen Jongeren stellen veel vragen over geloof. Vaak kunnen die vragen afwijzend en spottend overkomen maar in werkelijkheid willen jongeren weten hoe ‘sterk’ geloof is en of het bestand is tegen kritiek, zodat het een grondslag voor hun eigen leven kan vormen. In de godsdienstlessen moet op deze vragen worden ingegaan, ook al is dat dikwijls niet eenvoudig. In de leerplancommissie SO wordt momenteel gewerkt aan een herziening van de eerste graad. Hierbij wordt er bewust rekening gehouden met deze vragen, waarvan hieronder een overzicht. Misschien is het interessant voor uzelf eens na te gaan of u in uw lessen op deze vragen ingaat. 1. Vragen over de bijbelverhalen Is alles wat in de Bijbel staat echt gebeurd? Waarom gelooft niet iedereen het dan? Hoe kan ik het zeker weten? Hoe komt het dat er in de tijd van de Bijbel zoveel wonderen gebeurden en nu niet meer? Waarom gebeurde het eigenlijk allemaal zo? Wat heb je er eigenlijk aan om in de Bijbel te lezen? De verhalen in de Bijbel komen in een heel ander licht te staan wanneer je als tiener of als jongere merkt dat de wereld ingewikkelder in elkaar zit dan je tot nu toe dacht. De verhalen blijven belangrijk, vooral ook de persoonlijke kant ervan, maar ze zijn niet langer als vanzelfsprekend waar. Zonder achtergrond en inzicht te geven, kunnen jongeren de waarde ervan niet meer inzien. 2. Vragen over God Hoe zit het met wetenschap en geloof? Bestaat God echt? Kun je dat bewijzen? Als er een liefdevolle God is, waarom is er dan zoveel lijden in de wereld? Fundamentele vragen worden door jongeren aan de orde gesteld. Het is belangrijk hier ook als leerkracht goed over na te denken. Waarom geloof ik nu eigenlijk? Omdat deze vragen voor een deel zonder antwoord blijven, moeten we leerlingen ook kunnen uitleggen hoe we desondanks in God kunnen blijven geloven. 3. Vragen over kerk en christenen Christenen maken ook fouten; waarom moet geloven dan op de manier van onze kerk? Kan ik dat ook niet gewoon doen zoals ik dat wil? Hoe zit het met andere godsdiensten? Hoe kun je weten of onze godsdienst de enige juiste is? Jongeren hebben het vaak moeilijk met hun kerk of gemeente. Waarom doen we het zo? Ook hier is het belangrijk dingen goed en eerlijk te kunnen uitleggen. Verschillen met andere godsdiensten moeten we eerlijk en juist voorstellen. 4. Vragen over zichzelf en de toekomst Hoe denken andere mensen over mij? Ben ik wel normaal? Hoe gaat mijn leven eruit zien? Zal ik wel een leuk lief vinden? Kan ik niet beter ineens een einde aan mijn leven maken? Belangrijk is leerlingen te helpen bij oordeelsvorming over zichzelf en anderen. Heeft geloof iets te zeggen over vriendschap, jongens/meisjes, uiterlijk enzovoort. Het is aangewezen hen te helpen in te zien wat bijdraagt tot positieve en waardevolle relaties. 5. Ethische vragen Waarom doen christenen zo krampachtig over seks? Waarom mag dat niet gewoon? Waarom vindt iedereen het zo erg als je wilt uitgaan, roken of drugs gebruiken? Moeten we niet vooral iets doen aan de ellende in de wereld? Ethische vragen zullen bij leerlingen beginnen boven komen. Het is van belang hen te helpen de maatstaven die de Bijbel aanreikt te begrijpen voor we kunnen verwachten dat ze die aannemen. Gottlieb Blokland u PGO-kwartaal / 1

ste


9

Geloofsvragen vroeger en nu Uit « De klop op de deur », een familieroman van Ina Boudier-Bakker (1875-1966). Frederik Craets bezoekt zijn dochter Francien, sinds jaren getrouwd en moeder van drie kinderen. Zij vertelt hem over haar vragen: “(Ik bedoel) – Ik zeg dat niet, om jullie een verwijt te maken, want we hadden een gelukkig leven thuis – iets om je aan vast te houden – boven dit leven uit.” “Zoo …” zei hij peinzend, “je bedoelt …” hij aarzelde hulpeloos – “godsdienst..?” Ze keek hem aan, en het trof hem hoe helder plotseling haar oogen stonden, bijna met den ouden glans, en hoe haar heele gezicht weer lijn kreeg, de verslapping verloor. “Neen – godsdienst – aan dat woord heb ik een hekel. Ik bedoel geloof.” Zij zweeg en zat heel stil. Het was hier in die kamer met alles dicht toch ook ontzettend drukkend. Eindelijk zei hij zacht, weifelend: “We hebben je toch naar catechisatie laten gaan kind – jullie allemaal.” “Ja,” zei ze, en ze zat rechtop, haar handen in haar schoot. “Maar dat was het niet. Wat je mee moest krijgen, dat hebben wij ook op die catechisatie niet meegekregen. Ik bedoel: het levende.” “Het levende?” “Ja, vader. Ik meen, dat het zoo had moeten leven in jullie dat het overging in ons – het een onafscheidbaar deel van ons ook werd.” “O,” zei hij pijnlijk getroffen. “Ja – ik..” “Het is geen verwijt, vadertje, lieve schat, dat moet u niet denken. U kan het ook niet helpen dat u het niet hadt. En de heele geest van dien tijd, van onze jeugd ging daartegenin. Toen ik een klein kind was, toen geloofde ik, in mijn eentje, stil en heel vast in God, en dat was me toen een steun. Want als kind heb je broodnoodig een aan wien je je zonden kunt zeggen, o, de overtuiging dat je vergiffenis krijgt. Een buiten en boven al het andere uit. Oma Goldeweijn, die had het. Die had het gehouden. Die leerde me, toen ik nog heel klein was, een gebed. En Oma zelf heb ik later dikwijls zien bidden toen zij blind was, en bij ons woonde en niet wist dat iemand haar zag of hoorde. Als klein kind heb ik toen beseft dat dat iets heel machtigs was wat die arme blinde oma had. Maar ik heb het verloren toen ik opgroeide. Want het werd bespot als je geloofde, het werd met redeneeringen in je kapot gemaakt. Je las het Gebed van een Onwetende, en dat vond je prachtig, eerlijk. Nu weet ik vader, dat het niet mooi is. Het is niet levend. Maar wat oma had, dat was levend. Als ik hier nu zoo dikwijls alleen zit tegenwoordig en me eenzaam voel – want ik sta zoo ver af van Jan – het kan me zoo weinig schelen al wat hij zegt – en de kinderen hebben me zoo weinig noodig ..” “Waarom? Jullie hebt je moeder toch altijd wel noodig gehad?” “Ja – dat was allemaal anders thuis. Hoe zijn we toch zoo anders geworden dan moeder en u. Ik weet het niet. Ik heb mijn kinderen slecht kunnen leiden – en nu zijn ze wereldwijzer dan ik … Fred is al een man… Als ik hier zoo alleen zit, probeer ik voor mezelf een wegje te vinden vader – want er moet dat andere zijn om je aan vast te houden. Ik zoek in den bijbel de dingen na die ik vroeger mooi vond…” Hij zat haar aan te kijken, arm, onzeker. Hij dacht voor ’t eerst bij ongeluk van zijn kinderen: “Hier kan ik niets aan doen. Ik niet. En zij zoekt mij ook niet. Ze zoekt iets geheel buiten ons om..” Ingezonden door Gottlieb Blokland

10

u PGO-kwartaal / 1

ste


Jongeren en kerk en geloof Als jongeren hadden wij vroeger vaak het gevoel dat er in de kerk niets kon, niets mocht, dat onze stem niet gehoord werd. Ouderen wilden alles behouden zoals het was ‘omdat het altijd al zo geweest was’. Immers: als er in de kerk iets veranderde, zou dat betekenen dat dat ‘dus’ vroeger fout was geweest en dat kon toch niet. In onze kerk kan er toch niets fout zijn. En als er niets fout is, moet er ook niets veranderen. Dat is zeker geen exclusief protestants trekje: paus en kardinalen lopen er nog steeds bij als in de tijd van de Romeinen omdat nog niemand de moed heeft gehad om dat te veranderen. Het gevoel in de kerk niet mee te tellen en dat alles onveranderlijk verstard is, is zeker niet de enige reden van desinteresse bij jongeren voor al wat met geloof en kerk te maken heeft, maar het heeft er ongetwijfeld mee te maken. De kerk spreekt vaak niet de taal van onze tijd, niet de taal van onze jongeren. Denk maar aan veel weerstand tegen de Nieuwe Bijbelvertaling: ‘de oude vertrouwde woorden hoort men niet meer en dat kan toch niet!’ Maar ook veel dogmatische stellingen zijn antwoorden op vragen die jongeren niet meer stellen: de vragen van de catechismus zijn hen niet uit het hart gegrepen. Ook de scheidingslijnen tussen kerken en denominaties worden vaak als irrelevant en achterhaald beleefd. De kerk gebruikt vaak verstarde organisatorische en liturgische vormen die jongeren niet meer aanspreken. Maar als jongeren in de kerk niet gehoord worden en er voor hun taal en opvattingen, hun muziek en hun belevingsvormen geen plaats is, moet men niet verwonderd zijn dat ze de kerk de rug toe keren. Hoeveel van onze oudere leerlingen gaan nog regelmatig naar de kerk? Toch wil dat niet zeggen dat ze niet met diepe levens- en zingevingsvragen bezig zouden zijn. Alleen doen ze dat niet in geijkte kerkelijke termen. Maar hoe vele duizenden jongeren gaan er niet jaarlijks naar Taizé of naar internationale jongerenontmoetingsdagen? Het ontbreekt natuurlijk niet aan pogingen om jongeren toch te betrekken bij het beleid van de kerk. Eén van die initiatieven binnen de VPKB is de ‘jongerensynode’, die sinds enkele jaren parallel met de gewone synodevergadering wordt gehouden: in een aparte vergadering in de marge van de synode behandelen jongeren voor een deel dezelfde onderwerpen als de synode zelf. Aan het einde neemt de synodevergadering de tijd om naar de standpunten van de jongeren te luisteren en met hen daarover in gesprek te gaan. De keer dat ik dat meemaakte, was dat veruit het meest boeiende en levendige deel van de hele synodedag! En blijkbaar willen jongeren een hele vrije zaterdag opofferen om over die vragen na te denken. Ter voorbereiding van een vernieuwd leerplan voor SO I heeft de leerplancommissie SO geprobeerd de vragen van jonge adolescenten op middenschoolleeftijd samen te vatten en te rubriceren. Collega Blokland gaat daar in zijn bijdrage uitgebreid op in. Al die vragen zijn natuurlijk niet nieuw en in de loop der eeuwen hebben kerken en gelovigen ook geprobeerd daar antwoorden op te geven. Deels daardoor dreigt men, ook als godsdienstleerkracht, vaak snel terug te grijpen op die traditionele ‘standaardantwoorden’. Of men weet snel de nodige toepasselijke bijbelteksten te citeren. Maar voor jongeren geeft dat misschien juist een reflex van: ‘zie je wel, hij luistert niet naar wat ik vraag, hij neemt mijn mening, mijn vragen en mijn twijfels niet serieus; ik word hier met een kluitje in het riet gestuurd’ ook al zeggen ze dit vaak niet luidop. Het argument 'het is waar want het staat in de Bijbel', is een zinloos argument voor een jongere die zich ernstig afvraagt of God wel bestaat en of je alles wel moet geloven wat er in de Bijbel staat. Een ouder zei me onlangs: 'Onze kinderen hadden in het SO een heel goede band met hun leerkracht PGO en de lessen waren u PGO-kwartaal / 1

ste


11

ook erg leuk; maar eigenlijk werd er lesgegeven op zondagschoolniveau. En zo kregen ze geen antwoorden op de echte geloofsvragen waar ze mee zaten. Dat is mede oorzaak van de gespannen verhouding die ze nu met geloven hebben.' Als godsdienstleerkrachten moeten we bereid zijn om telkens weer en met elke leerling opnieuw, de ernst en de diepte van zijn vragen te peilen, ook al hebben we die vragen al zo vaak gehoord en er met leerlingen antwoorden op gezocht – elke generatie zal op zijn wijze de vragen opnieuw stellen. Bijbelteksten kunnen heel mooi en voor ons vertroostend of antwoordend zijn, maar ze zijn daarom nog geen bevredigend antwoord op de vragen van jongeren: ‘Uw woord is een lamp voor mijn voet en een licht op mijn pad’ is een mooie tekst, maar voor een jongere die niet weet waarom hij de Bijbel zou moeten lezen, zegt het misschien helemaal niets. ‘De H E E R is goed, zijn liefde duurt eeuwig, zijn trouw van geslacht op geslacht’ is prachtig, maar zegt een jongere misschien niets als hij het huwelijk van zijn ouders op de klippen ziet lopen of als zijn oudere broer bij een weekendongeluk om het leven is gekomen. Dan zegt hij: waar is die liefde en die trouw concreet voor mij? Laten we ons dus vooral niet beperken tot bijbelteksten, die een theologisch correct antwoord geven. Ook teksten van twijfel en ongeloof, die toch ook zo veelvuldig in de Schrift voorkomen, maar vaak worden overgeslagen, zullen we met leerlingen ter sprake moeten brengen om hen te tonen dat hun vragen en twijfels helemaal zo gek nog niet zijn en dat ook de ‘geloofshelden’ uit de Bijbel momenten van twijfel, wanhoop en ongeloof hebben gekend. Tot slot nog dit: dat we zelf als godsdienstleerkracht ook vaak onze vragen en twijfels hebben, hoeven we niet breedvoerig uit te spreiden, maar mag zeker niet verzwegen worden wil onze boodschap eerlijk en echt overkomen. Frank Rooze

Data coördinatievergaderingen De coördinatievergaderingen worden gehouden op de volgende data en plaatsen. Uw aanwezigheid is verwacht. §

Provincie Brabant / Brussels Gewest vrijdag 8 september, 19 uur protestantse kerk, Nieuwe Graanmarkt 8, Brussel ²

! 12

§

§ Provincie Oost-Vlaanderen § maandag 11 september, 19 uur protestantse kerk, Begijnhoflaan 31, Gent

§ Provincie West-Vlaanderen woensdag 13 september, 15 uur pinkstergemeente, Bronstraat 8, Oostende § Provincie Antwerpen vrijdag 15 september, 19 u. Kapel De Olijftak, Leopoldslei 35, 2930 Brasschaat § Provincie Limburg woensdag 20 september, 15 uur Johanneskerk, Laatgoedstraat 60, Genk

u PGO-kwartaal / 1

ste


!

De kerk: een veelkleurige herberg Laat de jongeren tot mij komen en geef ze een plaats in de kerk Enkele doordenkers Als jongeren alleen de kerk van de toekomst mogen zijn, dreigt deze een kerk zonder jongeren te worden en zal er in de toekomst misschien helemaal geen kerk meer zijn… Jongeren zijn de kerk van vandaag én van de toekomst, ouderen slechts de kerk van vandaag en van gisteren… Als een kerk haar bezoekers herleidt tot passieve toeschouwers, heeft ze geen enkel recht om deze bezoekers te behouden. Zijn onze jongeren actieve medespelers of toeschouwers? Moeten jongeren de plannen van ouderen uitvoeren of ondersteunen ouderen (ouderlingen) de plannen van jongeren? Mogen onze kinderen en jongeren in de kerk op hun eigen wijze ‘Hosanna voor de Koning’ roepen of moeten ze het op de straatstenen doen? Of erger nog: zullen uiteindelijk alleen de straatstenen dit nog doen? Jezus laat kinderen en jongeren tot zich komen, maar is er genoeg ruimte voor hen in onze herberg? Of: sturen we hen eerder naar een andere herberg? Als alleen grijs in de kerk ‘in’ is, wordt misschien alles eentonig grijs. Enkele uitdagingen De kerk heeft de opdracht om ‘de eeuwige waarheid te bewaren’ en ‘de waarheid relevant te maken in de huidige samenleving’. De kerk lijkt dus een behoudende en conservatieve functie te hebben, maar ook een vooruitstrevende en vernieuwende. Toont de kerk zowel het bewarende als het smaakgevende effect van zout? Dit is een uitdaging voor elke kerk in elke tijd: de ene kerk zal natuurlijk wat meer naar de ene en de andere wat meer naar de andere kant neigen. De aloude boodschap brandend actueel maken, is echter niet alleen een uitdaging om onze aanwezigheid in deze wereld geloofwaardig te maken maar ook om onze jongeren in de kerk te houden. Een computer van tien jaar oud is zo verouderd dat we er niet meer naar buiten durven mee komen… We mogen en kunnen de tijd ook niet stilzetten als het over geloofsbeleving gaat. Het welbevinden van leerlingen / jongeren is geen doel op zich (zie hiervoor het artikel van collega Piet Krijnen: ‘de leerkracht als opvoeder) maar wel essentieel voor hun functioneren. Iemand die zich niet goed in zijn vel voelt, zal zich slechts heel beperkt ontplooien. Zich goed in zijn vel voelen en zich goed voelen in een situatie (voor ons hier: kerk), hebben heel wat met elkaar te maken. Hoeveel volwassenen hebben niet het gevoel: ik laat het maar aan anderen over want die kunnen het veel beter dan ikzelf… Zich thuisvoelen is essentieel om zich te durven inzetten. In welke mate voelen jongeren, die zo onzeker kunnen zijn terwijl ze opgroeien, zich thuis in de kerk en kunnen ze zich inzetten? Door naar jongeren te luisteren, hen met hun eigen mening te waarderen en hen actief te laten participeren in het gemeenteleven, tonen we dat we hun aanwezigheid in de kerk waarderen en nodig hebben. Misschien zullen sommige jongeren hierdoor ook minder puberteitsverschijnselen vertonen in de kerk … Jongeren willen niet verstarren in hun geloofsleven maar het ontwikkelen. Een meelevende, flexibele en niet roestende omgeving is daarbij een grote hulp. Bovendien zijn er een aantal zaken die jongeren beter kunnen dan volwassenen. Grijze haren en kale hoofden zijn geen garantie voor kwaliteit. Laten we kleurvariaties niet overlaten aan allochtone kerken. Het zou mooi zijn als we als leerkrachten PGO ertoe zouden bijdragen dat onze kerken geen grijze gebouwen zijn met eventueel een kleurrijke kelder of zolder waar jongeren af en toe hun dingen mogen doen, maar kleurrijke herbergen waar jongeren zich thuis voelen en actief betrokken zijn.. Herman Aerts

u PGO-kwartaal / 1

ste


13

Studiedag - De leerkracht als opvoeder Op 9 februari 2006 werd over dit thema een studiedag gehouden in het prachtige en beroemde Dr.Guislain Instituut te Gent. Hier was immers het eerste Belgische krankzinnigentehuis en dit kreeg een grote vermaardheid. In dit instituut zijn nu geen patiënten meer, maar er is een school voor psychiatrische verpleegkunde en hier is nu ook een vormingscentrum gevestigd waar deze studiedag doorging. Daarnaast is er ook het museum Dr.Guislain waar de geschiedenis van de psychiatrie en geestesziekenzorg wordt getoond, zeker de moeite waard om eens te bezoeken! Ik heb dat dus ook gedaan. Er was nu ook een tijdelijke expositie over ‘Pijn’; erg interessant! Verder is er ook een tentoonstelling met kunstcollecties van ‘Outsiders’, kunst van zogezegde ‘gestoorde’ mensen. Beeldende kunst die in de marge gemaakt is. Hier zijn echt mooie dingen te zien. De studienamiddag zelf was mij door een directie aanbevolen maar bleek niet zo druk bezocht. We waren met een twintigtal mensen uit de onderwijswereld, directies van enkele scholen, leerkrachten, pedagogische adviseurs en onze inleiders. Eén heeft door ziekte moeten afzeggen, maar de heer Hans van Crombrugge (schrijver van het boek ‘Pedagogiek en traditie, opvoeding en religie’) had gelukkig voldoende te vertellen om ons gedurende enkele uren te boeien. Hij schetste eerst hoe hij ongelukkig is over de huidige tendensen in het onderwijs om vooral het welbevinden van leerlingen (en daardoor ook leerkrachten) als doelstelling voorop te stellen. Er moeten immers ook waarden worden meegegeven en hij ziet een leerkracht niet enkel als begeleider maar vooral ook als ‘wegleider’. De onderwijsvernieuwing is volgens hem vooral gericht op het versnellen van het leerproces en men heeft daarvoor ervaringsgericht onderwijs ontwikkeld. Maar nu wordt hoe langer hoe meer het middel ook het doel. Men wil jonge mensen vormen, maar tot wat voor mensen? Wat is ons vormingsideaal? Zijn we wel voldoende bezig met zingeving? Krijgt de vraag: ‘Moeder waarom leven wij?’ nog wel voldoende aandacht en vooral: worden er nog antwoorden gegeven? Waar staan we voor? Zijn we als leerkracht geloofwaardig? Degene die de leerlingen meeneemt, boeit (ook letterlijk!) is pas een goede leerkracht! Een leerkracht hoeft geen vakidioot te zijn maar moet zijn leerlingen kunnen begeesteren en inspireren. Zo kun je ze meenemen. Je kunt dus pas een goede leerkracht zijn als je er zelf vol van bent. Dat geldt zeker voor de leerkracht godsdienst. Maar eigenlijk evenzeer voor een leerkracht wiskunde of … vul maar zelf in. Leerlingen aanvaren best moeilijke dingen als ze de leerkracht vertrouwen en worden ‘meegenomen’. J.J.Rousseau zei eens: de leerkracht is als het goed is een ‘verleider’. Hij bedoelde dat niet negatief, maar meer in de zin van het bovenstaande en hij ziet hem dus vooral als coach, een ‘reisleider’, een begeleider van leerprocessen. De inleider, dhr. Hans van Crombrugge, gaf daarbij verschillende voorbeelden zoals dat van de leerkracht in de film ‘Mona Lisa Smile’, waarin de leerkracht kunstgeschiedenis, Katharine Watson haar studenten inspireert om hun waardevolle kwaliteiten te benutten voor een toekomst met eigen mogelijkheden en doelen! Ook gaf hij als voorbeeld Mozes die het volk naar het beloofde land bracht. Daarnaast was er een voorbeeld hoe het niet moet, namelijk zoals in het tv-programma ‘Dikke vrienden’ waar 14

u PGO-kwartaal / 1

ste


zwaarlijvige kinderen steeds maar bezig blijven met hun zwaarlijvigheid in plaats van ze er juist van weg te leiden. Ze krijgen namelijk op het eind van hun proef de keuze tussen fruit of snoepgoed. Zo blijven ze met deze dingen bezig, in plaats dat ze worden meegenomen naar hun doel. Tot slot was er een gesprek mogelijk rond vragen als: zijn de leerkrachten voldoende de drager van een schoolcultuur, en zo ja, wat is die schoolcultuur? Wat is hier de taak van de overheid, de directie, de individuele leraar? En belangrijk voor ons als leerkracht levensbeschouwelijke vakken: Hoeveel aandacht geven we aan onze identificatie? Waar staan we voor? Zeker in Rooms Katholieke scholen worstelt men daar momenteel mee, vooral na allerlei fusies. Het dr. Guislaininstituut en ook de organisatie van deze dag bleek nauw verbonden met de scholen van de ‘Broeders van Liefde’. Maar ik denk dat wij in de gemeenschapsscholen ook waarden hebben waarvoor we staan en willen gaan. Doen we dat voldoende? Deze waarden hoeven echt niet alleen van religieuze of levensbeschouwelijke aard te zijn. Een leerkracht geschiedenis kan ook zijn leerlingen boeien… Toch eindigde de spreker met de opmerking en zijn grote zorg met betrekking tot de leerkrachten godsdienst: Wat gelooft hij/zij zelf? Beleeft hij/zij zijn geloof nog wel? Wat draagt hij/zij over? Waarheen brengt hij/zij de leerlingen? Dit waren vragen die bleven hangen en ons deden bezinnen over onze zo waardevolle en belangrijke taak van christelijke opvoeders. Durven we te zeggen waar we zelf voor gaan? De leerkracht moet immers niet enkel hulpverlener zijn, hij zou ook voorbeeld, ja zelfs een profeet moeten zijn. Worden we zo gewaardeerd? Wel, dát moet niet onze grootste zorg zijn, dan zijn we maar ‘wereldvreemd’ werd door iemand gesteld. Want alleen zo, als we zelf enthousiast zijn (ook letterlijk!), zullen we mensen zijn die niet alleen een aantal dingen aanleren aan de leerlingen maar ook tot voorbeeld zijn voor hen. En dat is juist waar velen zo naar op zoek zijn… Want je zou er nog van opkijken hoe de leerlingen dit engagement op prijs stellen. Misschien mag ik eindigen met een bijbelgedeelte (2 Timotheus 4:2-6) dat ik ‘toevallig’ juist gisteren gelezen heb: Verkondig de boodschap, blijf aandringen, of het nu uitkomt of niet, wijs terecht, straf en vermaan met alle geduld dat het onderricht vereist. Want er komt een tijd dat de mensen de heilzame leer niet meer verdragen, maar leraren om zich heen verzamelen die aan hun verlangens tegemoetkomen en hen naar de mond praten. Ze zullen niet meer naar de waarheid luisteren, maar naar verzinsels. Jij echter moet in alles nuchter zijn, je lijden aanvaarden, je werk als verkondiger van het evangelie doen, je dienende taak vervullen. Piet Krijnen

Enquête: toelichting Voor de beginsituatie van de lessen PGO is het belangrijk om te weten hoe onze leerlingen denken over kerk en geloof. Daarom vragen we je om de enquête op de volgende pagina’s door elke van je leerlingen te laten invullen (geen préselectie maken). Omdat het de bedoeling is dat je leerlingen zich vrijuit uiten, is het belangrijk om vooral in het SO de anonimiteit te benadrukken en te waarborgen. In het lager onderwijs, zeker in de eerste leerjaren, zal het echter wel nodig zijn om je leerlingen te begeleiden bij het invullen. Graag ontvangen we de formulieren terug voor 31 mei 2006. We hopen je in een later nummer de resultaten en conclusies van de enquête te kunnen mededelen zodat we nog beter kunnen inspelen op de reële situatie en beleving van onze leerlingen. Laten we samen deze uitdaging aangaan. Alvast dank voor je medewerking en zeker ook voor die van je leerlingen. Frank Rooze, Herman Aerts u PGO-kwartaal / 1

ste


15

Enquête: jongeren en kerk Met deze enquête hopen we een beeld te krijgen van wat kinderen en jongeren vinden van kerk en geloof. Op deze manier hopen we de lessen protestantse godsdienst nog aangenamer te kunnen maken. Dank voor je medewerking. Ik vind dat ik tot een kerk behoor o ja Ik ken de naam van mijn kerk o ja Ik weet tot welke denominatie mijn kerk behoort o ja De denominatie is: …………………………………………………………………. Ik ga regelmatig naar de kerk o ja Als het kan, ga ik elke week naar de kerk o ja Er is een club / dienst voor mijn leeftijd o ja De meeste andere gezinsleden gaan regelmatig naar een kerk o ja Ik ben de enige van mijn gezin die naar een kerk gaat o ja Ik geloof maar ga niet naar een kerk omdat ik dat niet nodig vind o ja Ik geloof maar ga niet naar een kerk omdat dit niet mogelijk is o ja

o neen o neen o neen

Ik ga graag naar de kerk o ja Ik ben verplicht om naar de kerk te gaan o ja Als ik niet verplicht word, wil ik toch naar de kerk gaan o ja Ik zou graag vaker naar de kerk gaan o ja Ik zou graag minder vaak naar de kerk gaan o ja In de kerk kan ik God ervaren o ja In de kerk heb ik vrienden o ja In de kerk heb ik meer vrienden dan buiten de kerk o ja In de kerk leer ik nieuwe dingen o ja In de kerk kan ik zelf ook iets doen o ja Ik kan me inzetten voor: …………………………………………………………… Ik weet dat anderen in de kerk mij belangrijk vinden o ja Elke gelovige zou, indien mogelijk, naar de kerk moeten gaan o ja Als ik later trouw, wil ik dat in de kerk doen o ja Als ik later kinderen heb, wil ik dat ze naar de kerk gaan o ja Als ik later kinderen heb, wil ik dat ze PGO volgen o ja

o neen o neen o neen o neen o neen o neen o neen o neen o neen o neen

o neen o neen o neen o neen o neen o neen o neen

o o o o o

neen neen neen neen neen

Ik zou mijn kerk …………. punten op tien geven Wat ik in mijn kerk fijn vind: ………………………….. ……………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………….…………………………………………………… Wat ik aan mijn kerk zou willen veranderen: ……………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………

Misschien kan je nog een leuk tekstje schrijven over jouw ‘droomkerk’, enkele slogans maken of er een tekening van maken.

16

u PGO-kwartaal / 1

ste


Enquête: jongeren en geloof Ik noem mezelf gelovig o ja o neen Ik ben geen christen, maar ……………………………………………………………………….. Ik noem mezelf ongelovig en voel me daar goed bij o ja o neen Ik noem mezelf ongelovig, maar ik vind dat soms wel jammer o ja o neen Ik vind het fijn om te geloven o ja o neen Ik heb steun aan mijn geloof o ja o neen Ik begrijp niet dat andere mensen niet geloven o ja o neen Ik twijfel er soms aan of God wel bestaat o ja o neen Ik geloof dat alles wat in de Bijbel staat, zo ook precies gebeurd is o ja o neen Ik twijfel er soms aan of alles wat in de Bijbel staat, waar is o ja o neen Ik twijfel er soms aan of alles wat in onze kerk wordt gezegd, waar is o ja o neen Ik geloof maar ga niet naar een kerk omdat ik dat niet nodig vind o ja o neen Ik geloof wel, maar ik heb over de volgende punten een eigen mening: ……………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………. ….…………………………………………………………………………………………………………… Ik geloof dat God alles bepaalt wat er in mijn leven gebeurt o ja o neen Ik ervaar de nabijheid van God in mijn leven o ja o neen Ik ervaar de nabijheid van Jezus in mijn leven o ja o neen Ik ervaar de kracht van de Heilige Geest in mijn leven o ja o neen Ik bid elke dag omdat ik dat moet o ja o neen Ik bid elke dag omdat ik dat zelf goed vind o ja o neen Ik bid om God te danken o ja o neen Ik bid God om vergeving te vragen o ja o neen Ik bid God om hulp en steun te vragen o ja o neen Ik bid alleen maar als ik problemen heb o ja o neen Ik denk dat God mij hoort als ik bid o ja o neen Door te bidden worden mijn problemen opgelost o ja o neen Bidden maakt mij blij o ja o neen Bidden geeft mij kracht o ja o neen Ik bid liefst als ik alleen ben o ja o neen Ik ben bang dat anderen mij uitlachen als ik bid o ja o neen Ik probeer de geboden van God na te leven Ik probeer te leven naar het voorbeeld van Jezus Ik leef zoals mijn ouders van mij verwachten Ik leef zoals ik zelf goed vind om te leven

o o o o

ja ja ja ja

o o o o

neen neen neen neen

Ik geloof in een leven na de dood Ik geloof dat Jezus uit de maagd Maria geboren is Ik geloof dat Jezus de Zoon van God is Ik geloof dat Jezus uit de dood is opgestaan

o o o o

ja ja ja ja

o o o o

neen neen neen neen

Indien je nog enkele persoonlijke gedachten over geloven wil neerschrijven, kan je dat op een afzonderlijk blad doen. Ik ben een jongen – meisje. Ik ben … jaar Ik zit in de … klas van de lagere school / Ik zit in het … jaar middelbaar onderwijs ASO, BSO, KSO, TSO

u PGO-kwartaal / 1

ste


17

Een productie van en voor jongeren Bots!, Multimediale bijbelstudies voor catechese of tienergroepen, Boekencentrum Zoetermeer, 2005

De uitgever presenteert deze uitgave als iets unieks omdat ‘nooit eerder op deze manier film en lesmateriaal gecombineerd werd tot een samenhangend geheel’. Dat laatste kan ik niet beoordelen, maar deze productie wekt gezien zijn aanpak zeker interesse. Een groep jongeren heeft initiatief genomen om zelf korte films te maken die een thema aan de orde stellen en zo een inhoudelijk gesprek bij jongeren op gang kunnen brengen. De eerste film ‘Hok’ gaat over Saïd en Diederik die om het zacht uit te drukken het niet zo goed met elkaar kunnen vinden. Per ongeluk komen ze een nacht vast te zitten in een lift en in die nacht vindt er een omslag plaats. De thema’s die hier aan de orde komen zijn ‘vooroordelen’ en ‘vergeving’. De tweede film gaat over een jongen met een christelijke achtergrond maar er niet veel mee doet, want hij merkt niet zoveel van God in zijn leven. Totdat hij op zijn GSM lastig gevallen wordt door iemand die zichzelf ‘De Waarheid’ noemt en later ‘Het Leven’. Hij vindt het eerst een flauwe grap, maar later gaat hij in op wat die stem zegt. Hier is het thema hoe wij God wel en niet ervaren in ons leven. De derde film gaat over wonderen. Een meisje krijgt een droom dat op een bepaald uur een molen bij haar in de streek zal gaan draaien. Haar vader vindt het belachelijk om in wonderen te geloven. De molenaar gelooft ook niet in de aankondiging. Uiteindelijk begint de molen te draaien. Verder zijn er vier korte sketches over: thuiskomen met een vriend die niet naar de kerk gaat, een uitnodiging afslaan om op zondag naar een voetbalwedstrijd te gaan, naar een gospelconcert gaan en daarmee de kerkdienst op zondagmorgen missen en de scène waarin een meisje aan haar ouders vertelt dat ze een ander meisje gezoend heeft. Na alle filmpjes (tesamen ongeveer 30 minuten) bekeken te hebben, merk ik het volgende op. Alles is gemaakt en uitgevoerd door amateurs. Als je dat in rekening brengt, vind ik de uiteindelijke vormgeving zo slecht nog niet. Technisch zijn er een heleboel zaken in orde en de acteurs doen het ook aardig. Het filmpje over de jongen die door de GSM door Jezus wordt aangesproken, is goed opgezet en biedt zeker aanknopingspunten voor een gesprek. Een probleem vind ik dat de teksten vaak iets sjabloonachtigs hebben. Thema’s worden erg stereotiep benaderd. Het idee van de eerste film ‘Hok’ waarin twee ‘vijanden’ met elkaar een nacht in een lift moeten doorbrengen, vind ik leuk gevonden. Maar de concrete uitwerking is zo zwart-wit en zo voorspelbaar dat ik denk: hier kan ik toch niet veel mee. Discriminatie is iets dat vaak op een heel subtiele manier naar voren komt en het is helemaal niet zo makkelijk om elkaar plots wel te gaan waarderen. Dit idee had veel beter uitgewerkt kunnen worden. Ondanks de leuke presentatie vind ik het verhaal van die molen die opeens gaat draaien, toch eigenlijk te bizar om aan de hand daarvan een gesprek aan te gaan over het bestaan van wonderen. De vier korte sketches onder de titel ‘plankenkoorts’ zijn inderdaad erg kort: er wordt even een (te stereotiepe) confrontatie op de planken gezet en dan is het voorbij. Ook hier weer: leuke thema’s maar er zit veel meer in dan wat hier naar voren komt. Het boekje dat bij deze films wordt geboden en aanwijzingen geeft over hoe het materiaal gebruikt kan worden, vind ik daarentegen goed doordacht. Er staan leuke ideeën in over hoe men deze thema’s ter sprake kan brengen. Kortom: er steekt veel jeugdig enthousiasme in deze productie, maar misschien is het toch niet zo slecht om een volgende keer ook meer ervaren schrijvers naar het script te laten kijken. Jart Voortman

18

u PGO-kwartaal / 1

ste


Een interculturele ontmoeting Op 22 april (2005) om 20.00 u. nodigt het Islamitisch Informatie- en dialoogcentrum alle christenen uit om mee de feestelijke herdenking van de geboorteweek van de Profeet te vieren. Dat gebeurt op een bijeenkomst van Islamitisch Dialoog en Informatiecentrum in de Lakenhallen te Gent. Dit jaar zal daar namens de christenen bisschop Luc Van Looy een korte felicitatie toespraak houden. Iedereen is welkom. Zo stond het letterlijk aangekondigd in de kerkbrief van april 2005. Op het eerste zicht één van de vele activiteiten tussen alle andere activiteiten. Je leest het en daar blijft het bij…. Tot een collega Islamitische Godsdienst me in de week na Pasen een mooi ogende “officiële” uitnodiging overhandigde in de hoop mij in de Lakenhalle te mogen ontmoeten. Verschillende bekende namen van sprekers die zouden aanwezig zijn, trokken meteen mijn aandacht: bisschop Van Looy, burgemeester Beke, schepen van Sociale Zaken, Huisvesting en Emancipatie, Martine De Regge en onze eigenste dominee, Marc Loos. En dan de locatie waar dit alles zou plaatsvinden: niets minder dan de prachtige Lakenhalle naast het Belfort in hartje Gent. Mijn interesse was gewekt, ik zou aanwezig zijn! Ik heb het me niet beklaagd! De avond was perfect georganiseerd. Een stukje uit de Koran werd gereciteerd, de Nederlandse vertaling simultaan vertoond op groot scherm. De sprekers hadden het vooral over de openheid en verdraagzaamheid jegens elkaar, over de gastvrijheid van onze stad ook. Ds. Loos lichtte de werking toe van het interreligieus platform, de burgemeester trok het interreligieuze open naar het interculturele, zodat ook vrijzinnigen zich aangesproken zouden voelen. Mgr. Van Looy belichtte een stukje uit de bergrede, waarna een Islamitische spreker uit Nederland (blijkbaar een hogergeplaatste uit hun midden) de bergrede belichtte vanuit Islamitisch perspectief. Tussendoor werden verschillende impressies van de vorige drie edities van dit samenzijn (in het Gravensteen, de St.Pietersabdij en de Lakenhalle) geprojecteerd, ook weer op groot scherm. Tot slot benadrukte Martine De Regge, schepen van Sociale Zaken, Huisvesting en Emancipatie het belang van dergelijke interculturele ontmoetingen en vertelde iets over de inspanningen van de stad om mensen van diverse achtergronden op een vreedzame manier met elkaar te laten samenleven in de verschillende wijken van de stad. Op deze hartverwarmende gelegenheid tot ontmoeting met die anderen waren maar liefst meer dan 500 mensen aanwezig, ongeveer de helft autochtonen, de helft allochtonen! Voor het naar huis gaan, werden ons tal van lekkere hapjes en (niet alcoholische) drankjes aangeboden en bij het naar buiten gaan, kreeg iedere aanwezige een rode roos mee (die bij ons thuis bijna drie weken is meegegaan!) en een poëtische tekst op namaak perkament over “De roos van Medina”. Voorwaar een geslaagde avond! Ik voelde me fier om Gentenaar te zijn! Dat zoiets kan met de steun van het stadsbestuur die daarvoor een officieel gebouw als de Lakenhalle ter beschikking wil stellen! Op die manier ben ik er me als kersvers stadsgids nog meer van overtuigd dat het goed is om Gent ook te promoten als een verdraagzame, multiculturele en multireligieuze stad waar het goed is om te wonen en te leven! Een stad waar eenieder, ondanks de soms diepgaande verschillen, toch zichzelf kan en mag blijven! Christine Liagre

Nog even en dan…

een welverdiende, deugddoende, ontspannen, inspirerende, zonnige en zalige vakantie toegewenst!

u PGO-kwartaal / 1

ste


19

Gelezen in een Antwerps schoolkrantje Protestants-evangelische godsdienst Even voorstellen: Mijn naam is Ben Van Acker en ben 22 jaar. Dit is het tweede schooljaar dat ik protestants- evangelische godsdienst geef. In deze school geef ik godsdienstles in het eerste leerjaar. In andere scholen geef ik ook les in andere leerjaren. Welke thema’s worden besproken in het eerste leerjaar? Het jaarthema in het eerst leerjaar is ‘Alles is nieuw’. In het begin van het schooljaar leerden de leerlingen de wereld en natuur om zich heen kennen als een plaats waar ze zich thuis mogen voelen en God als een vader die te vertrouwen is. In de periode na de kerstvakantie hebben de leerlingen mogen ontdekken dat veel mensen voor hén willen zorgen. We bespraken met elkaar de gelijkenis uit de Bijbel: ‘Jezus is de Goede Herder, die voor mensen zorgt’. Voor de paasvakantie behandelen we het thema ‘Opnieuw beginnen’. We spreken met elkaar over ervaringen van ‘verloren zijn en verdriet hebben’. De gelijkenissen over het verloren schaap en de verloren zoon worden dan besproken. We bekijken de verhalen uit de Evangeliën waarbij de Heer Jezus Christus zorg droeg voor mensen die zich verloren voelden zoals zieken, armen en blinden. Spoedig komt Pasen eraan. Dit moment wordt door protestants- evangelische gelovigen ervaren als een belangrijk moment. Op dit christelijk feest wordt immers de opstanding van de Heer Jezus Christus uit de dood herdacht. Volgende lessen zullen we ook in het eerste leerjaar stilstaan bij de betekenis van Pasen, zoals christenen dit door de eeuwen heen hebben beleefd. Het Paasfeest sluit goed aan bij het jaarthema: een nieuw begin! Wat is protestants- evangelische godsdienst? Het protestants –evangelische godsdienstonderwijs (PEGO) wil leerlingen ondersteunen bij hun groei als christen. Zij worden begeleid in hun groei naar volwassenheid, identiteitsontwikkeling, maatschappelijk functioneren en het zoeken van antwoorden op levens- en zingevingsvragen. In de protestants-evangelische traditie staat de Bijbel steeds centraal. Naast de algemene vorming van de leerlingen, wil het PEGO ook een degelijk inzicht geven in de historische, ethische, sociale en culturele betekenis van de Bijbel voor hun persoonlijk leven, voor gezin en familie, voor kerk/gemeente en voor de maatschappij. Interessant om weten: vanaf volgend schooljaar zal de naam van het protestantse godsdienstonderwijs officieel veranderen in ‘protestants-evangelisch godsdienstonderwijs’ (PEGO). Hiermee verandert er inhoudelijk niets! Deze naamsverandering komt tegemoet aan een realiteit: zowel de leerkrachten als de leerlingen die PEGO geven/volgen, komen uit diverse protestants-evangelische strekkingen.

Een gedicht Neem altijd ‘De smalle weg’, neem nooit ‘De brede weg’.

Jezus heeft veel kracht, maar ook veel macht.

Jezus is de kerk zelf, maar ook voor onszelf.

Jezus is op de top door zijn kracht, want hij heeft veel kracht.

Jezus is een man zonder zonden, Hij werd door God gezonden.

Alexander Barbez, 5de leerjaar (ingezonden door Hans Lesage)

20

u PGO-kwartaal / 1

ste


Familiale berichten We vernamen het overlijden op 3 maart 2006 van oud-collega Cesar Lecompte, geboren te Gent op 1 april 1935. Naast zijn loopbaan in het PGO heeft hij nog heel wat verwezenlijkt. Zo was hij oprichter van Oxfam Vlaanderen en de eerste Wereldwinkel (te Gent), medeoprichter van het ‘Europees Instituut voor Theologie en Cultuur’ en auteur van verschillende boeken . Een academische zitting vond plaats als gedachtenis op zaterdag 1 april te Antwerpen. Oud-collega Liliane Hendrickx en inspecteur-adviseur Frank Rooze meldden ons de geboorte van hun kleindochtertje Amélie Molenaar op 14 januari 2006. Amélie werd slechts een beperkte levensverwachting gegeven en overleed vroegtijdig op 27 februari. Collega Bernard Van Eecke meldde ons het overlijden op 12 maart 2006 van zijn vader de heer Firmin Van Eecke, geboren op 26 februari 1915. Collega Eveline Willems meldde ons het overlijden op 18 maart 2006 van haar schoonmoeder mevrouw Helena de Haan, geboren op 5 januari 1921. Collega Marjan Rigtering en echtgenoot Daniël Jacobs meldden ons de geboorte van hun vierde kindje Hanne Nicole op 5 januari 2006. Collega Piet Krijnen meldde ons de geboorte van hun kleinkindje Jente op 13 april 2006. De fiere ouders zijn Daan en Hennie Nes-Krijnen. Met verdriet in ons hart delen we de met verlies getroffen families ons medeleven mee. We feliciteren de ouders en die gelukkig met de geboorte van hun kindje zijn.

Israël en de christelijke eredienst De verhouding 'kerk en Israël', al vele jaren een terecht item in theologische discussies, komt op een bijzonder manier aan bod op de jaarlijkse interdisciplinaire studiedagen van de Theologische Faculteit te Brussel. Op 2 en 3 mei 2006 zijn de studiedagen gericht op 'Israël en de christelijke eredienst'. Daarmee wordt het thema theologisch toegesneden op de kerkelijke praktijk. Met het oog daarop zijn er lezingen, uitwisselingen en ook workshops rondom de liturgie, zowel de liturgie voor een Israëlzondag alsook de liturgie voor een 'gewone zondag'. De studiedagen worden in eerst instantie georganiseerd voor studenten van de Faculteit maar staan vanouds ook open voor oud-studenten en belangstellenden. Mocht u interesse hebben, weet u dan welkom. U vindt verdere informatie op de site van de Faculteit: www.protestafac.ac.be. In het nieuwe nummer van de 'Stem van het boek' zal bijzondere aandacht gegeven worden aan nieuwere publicaties op het terrein van 'Israël en de kerkelijke praktijk'. Ook daar willen we u alvast op attenderen. Dr. Jaap J. de Lange Faculteit voor Protestantse Godgeleerdheid B – 1040 Brussel, Bollandistenstraat 40 Tel +32 (0)2 7356746 Internet: www.protestafac.ac.be

u PGO-kwartaal / 1

ste


21

Levensveranderd leren

Monique Buyse 22

u PGO-kwartaal / 1

ste


Opleidingsinstituten IBV Leuven vzw Instituut voor Bijbelse Vorming Studeren aan het IBV Leuven

Je wil meer ontdekken over de bijbel en het christelijk denken en je wil het diploma halen om in het lager onderwijs les te geven. Hiervoor kun je wat tijd vrijmaken. Het Instituut voor Bijbelse Vorming biedt een bijbelvaste driejarige opleiding aan, met maandelijks een lesdag. De rest is thuisstudie, op het tijdstip dat het jou uitkomt. Theoretisch besteedt de student tien uur per week aan zelfstudie. De colleges gaan door in de lokalen van het ETF, St;Jansbergsesteenweg 97, 3001 Heverlee.

Twee differentiaties

Studeren bij het IBV heeft, naast een gemeenschappelijk gedeelte, twee differentiaties, waar je uit moet kiezen: de differentiatie kerkelijk werk en de onderwijsdifferentiatie. Onderwijsdifferentiatie Wie van plan is les te geven in het PGO (Protestants Godsdienstonderwijs), kan voor deze differentiatie kiezen om een diploma lager onderwijs te behalen. Deze studenten volgen naast aggregaatvakken aan het IBV, ook enkele aan de ETF mee op woensdagnamiddagen. Hier worden vakken gegeven die specifiek gericht zijn op lesgeven. Kerkelijk werk Deze lessen worden zaterdag na het gemeenschappelijk gedeelte (9.00-15.20) gegeven. Deze differentiatie is bedoeld voor christenen die hun kerk of gemeente willen ondersteunen door onderwijs of leidinggeven. Je kunt natuurlijk ook beide differentiaties volgen, maar dan raden we je aan je studie te spreiden over meer dan 3 jaar.

Wie komt in aanmerking voor de opleiding?

Om toegelaten te worden tot het Instituut voor Bijbelse Vorming, moet je over de juiste vooropleiding beschikken. Dit houdt minimum een diploma in van het Algemeen Secundair Onderwijs, het Technisch Secundair Onderwijs of het Beroepssecundair onderwijs met een zevende specialisatiejaar.

Kosten

De studiekosten bedragen € 250 per jaar. Dit omvat zowel collegegeld als cursusmateriaal.

Data

Het gezamenlijke gedeelte heeft lessen op één zaterdag per maand van 9.00 tot 15.20. De onderwijsdifferentiatie volgt daarnaast de lessen op de betreffende woensdagen, samen met het aggregaatsdifferentiatie van de voltijd bachelorstudenten van het ETF. De differentiatie kerkelijk werk krijgt, aanvullend op de gezamenlijke lesuren, ook les van 15.30 tot 17.00. De lesdata (2006-2007) zijn 23 september 2006, 21 oktober 2006, 18 november 2006, 9 december 2006, 13 januari 2007, 10 februari 2007, 10 maart 2007, 14 april 2007, 5 mei 2007, 9 juni 2007

Meer info?

Neem een kijkje op onze site: www.ibvleuven.be Of neem contact met ons op: [email protected] 016 / 20 08 95 (vraag naar Koen Maeyens, enkel woensdag en vrijdag tijdens de kantooruren)

u PGO-kwartaal / 1

ste


23

Opleidingsinstituten VCGO Brussel Vormingscentrum voor Geloof en Opvoeding Het VCGO is een ontmoetingsplaats

voor mensen die bezig zijn met geloof en opvoeding en biedt een drievoudige basis: een algemene en theologische basis: voor iedereen die vragen en thema’s over zingeving en geloof wil uitdiepen. Wil je achtergronden van de bijbel bestuderen en ingaan op de verschillende christelijke tradities? Dit komt aan bod. een pastorale richting: voor wie zich geïnspireerd in een plaatselijke kerk inzet. Wil je verantwoordelijkheid opnemen of ben je al actief? Hier krijg je de ‘toerusting’ mee om je engagement te verdiepen. een pedagogische richting: voor wie zich enthousiast inzet voor kinderen en jongeren. Ben je vrijwillig (als kinderwerker of jeugdanimator), als ouder of als leerkracht bezig? Hier krijg je ‘bagage’ mee om je te bezinnen over je taak als christelijk opvoeder.

Het VCGO is een driejarige cursus

van oktober tot juni, op woensdag te Brussel - 11e cyclus, 2004-2007 (14u tot 18u in de Bollandistenstraat 40). Je kan ook alleen de modules die jou interesseren, uit het totaalpakket kiezen. De theologische, pastorale of pedagogische modules worden telkens in blokken van enkele weken gegeven. Indien je het vereiste aantal studiepunten behaalt, krijg je een erkend bekwaamheids-bewijs voor protestants godsdienstonderwijs LO/LSO of voor kerkelijk medewerker. Na het volgen van een schakelprogramma kan je verder studeren tot het eventueel behalen van een Bachelor aan de UFPG. Je stapt dan in BAC3 in. Door middel van het modulesysteem kan je de studie over meerdere jaren spreiden (volgens jouw ritme) of vroeger/later instappen. Naast de cursussen en de theoretische uitbouw, krijg je voldoende de gelegenheid via stages een aantal vaardigheden in te oefenen.

Kosten

Het inschrijvingsgeld bedraagt 300 euro per cursusjaar of 15 euro per lesmiddag, lokaal, verzekering en secretariaat inbegrepen. Rekeningnummer VCGO: 001-3155574-46. Bollandistenstraat 40, Brussel.

Meer info ?

Coördinatie- en correspondentieadres: T. Rutten, [email protected], 015.34.47.35. Gen. De Ceuninckstraat 65, 2800 Mechelen. Brochure met alle inlichtingen is gratis beschikbaar.

24

u PGO-kwartaal / 1

ste


Voorbereiding schooljaar 2006-2007 Zoals elk jaar vindt u in dit voorjaarsnummer het desiderataformulier. Van alle leerkrachten, zowel vastbenoemden als tijdelijken, verwachten we dit formulier behoorlijk ingevuld terug: leest u de toelichting aandachtig! Aan de leerkrachten die uit dienst treden, vragen we toch nog eenmaal de inspanning te leveren om de prognose voor volgend schooljaar te geven. Vastbenoemde leerkrachten vullen het formulier volledig in zodat we duidelijk weten: - in welke scholen ze vastbenoemd, gereaffecteerd of wedertewerkgesteld zijn; - in welke scholen ze tijdelijk met een andere opdracht belast zijn (TAO); - wat hun prognoses zijn voor het schooljaar 2006-2007. Meerdere leerkrachten aan één school Wanneer meerdere leerkrachten aan eenzelfde school verbonden zijn, is het voor de inspectie vaak niet duidelijk waar de prognoses op de desiderataformulieren op slaan. Daarom dienen de prognose / desiderata voor die school samen na gemeenschappelijk overleg opgesteld. Bvb. collega A gaf dit schooljaar aan KTA Hove 4u SO I; collega B gaf dit schooljaar aan KTA Hove 2u SO II en 4u SO III ze geven duidelijk de gezamenlijke prognose voor de hele school op, bvb: 4u SO I en 4u SO II en 4u SO III + duidelijk wie welke uren zou moeten geven, rekening houdend met volume van benoeming, bekwaamheidsbewijs en anciënniteit (in ons voorbeeld bvb: collega A de 4u SO I, collega B de 8u SO II&III want voor dat aantal uren benoemd aan de instelling op die niveaus)

In principe - moet een vastbenoemde leerkracht de beschikbare uren opnemen in de scholen waar hij/zij benoemd is (ook al zijn er jarenlang geen uren geweest! Informeer u einde juni en in de eerste week van september!); - is TAO een uitzonderingstoestand, die liever vermeden wordt en die ieder jaar opnieuw aangevraagd dient te worden; bij een ruil moeten beide schoolraden ermee instemmen! - loopt een reaffectatie door over de schooljaren heen. In principe is het niet de inspectie, die reaffecteert, maar kunnen wij wel advies geven zodat voor u en voor het PGO de meest gunstige situatie ontstaat. Mogen wij vragen dat leerkrachten, die met verlof zonder wedde of in loopbaanonderbreking zijn, om de inspectie zo snel mogelijk op de hoogte te brengen van eventuele wijzigingen in hun toestand? Ook horen we graag tijdig over uw plannen voor pensionering en dergelijke.

!

Tijdelijke leerkrachten die geen desiderataformulier terugsturen, worden beschouwd als niet langer geïnteresseerd in uren PGO: uw aanstelling wordt niet automatisch verlengd! Vermits eerst alle vastbenoemde leerkrachten voldoende uren moeten krijgen in de omgeving van de scholen waar ze benoemd zijn, kunnen wij de tijdelijken niet garanderen dat ze in dezelfde scholen als dit jaar worden heraangesteld, hoewel we daar wel zoveel mogelijk naar streven.

Stuur uw desiderataformulier voor 31 mei 2006 terug naar: Inspectie Protestants Godsdienstonderwijs Marsveldstraat 5, 1050 – Brussel

u PGO-kwartaal / 1

ste


25

!

Toelichting desiderataformulier

!

De huidige toestand én de prognose voor volgend schooljaar wordt in één tabel samengevoegd. • In kolom 1 vult iedereen alle scholen in, waar hij/zij momenteel les geeft, hetzij als vastbenoemde, hetzij in reaffectatie of wedertewerkstelling, hetzij als tijdelijke. Bovendien vullen de vastbenoemden hier al hun scholen in, waar ze benoemd zijn, ook als ze er dit jaar geen uren hebben. Voor het Gemeenschapsonderwijs wordt hier ook het nummer van de scholengroep vermeld! • In kolom 2 vult u in bij welke inspectiesector de school hoort: • III: inspecteur-adviseur H.Aerts: gesubsidieerd (gemeentelijk, stedelijk, provinciaal en vrij) basisonderwijs in alle provincies; • VI: inspecteur-adviseur G.Blokland: alle scholen van het Gemeenschapsonderwijs en alle secundaire en hogere scholen in de provincies Antwerpen en Limburg, het Hoofdstedelijk Gewest en de B.S.D.; • VII: inspecteur-adviseur F.Rooze: alle scholen van het Gemeenschapsonderwijs en alle secundaire en hogere scholen in de provincies Vlaams-Brabant en Oost- en WestVlaanderen. • In kolom 3 geeft u per niveau op hoeveel uren/week u dit jaar in de betrokken school lesgeeft, bvb.: 6u LO, 2u SO I, 4u SO II, 2u SO III. • In kolom 4 geeft u op dezelfde manier de prognose voor volgend schooljaar voor heel de lagere of secundaire school, ook voor de jaren waarin u niet, maar wel een collega, lesgeeft (zie vorige pagina). • In de kolom ‘statuut’ (5) gebruikt u de volgende afkortingen: • V Vastbenoemd • R Als vastbenoemde naar hier gereafecteerd • WT Als vastbenoemde naar hier wedertewerkgesteld • TVA Tijdelijk in een vacant ambt • TNVA Tijdelijk in een niet-vacant ambt (bvb. als de titularis langdurig ziek is, in verlof zonder wedde, tijdelijk een andere opdracht heeft, …) • In kolom 6 / TADD schrijven leerkrachten die in de scholengroep waartoe deze school behoort een tijdelijke aanstelling van doorlopende duur hebben bekomen, een kruisje. • In kolom 7 schrijven de vast benoemde leerkrachten het aantal uur per week en op welk niveau ze in deze school vast benoemd zijn. Let op: u kan in een school voor 6 uur benoemd zijn, maar er dit schooljaar 8 uur/week les geven; in dit geval bent u 2 uur tijdelijk, tenzij u hier 2 uur gereaffecteerd bent voor boventalligheid in een andere school. • In kolom 9 schrijven vastbenoemden, die gereaffecteerd of wedertewerkgesteld zijn, in welke school u boventallig bent en waarvoor u in deze school uren in reaffectatie of wedertewerkstelling hebt gekregen. Vermeld op de achterzijde in welke scholengroep u desgevallend van een TADD-statuut geniet. Iedereen mag hier ook zijn wensen kenbaar maken. Dit helpt ons om de opdrachten zo goed mogelijk naar ieders wensen te verdelen. Het gaat om uw (gezins)inkomen. U mag dus best zeggen: ik zou graag minimum X uren les geven; of: ik wil tijd over houden voor andere verantwoordelijkheden en wil dus maximaal X uur. De inspectie verwacht alle DESIDERATA-formulieren terug voor 31 mei. Hebt u de data van de coördinatievergaderingen op pagina 19 gelezen?

26

u PGO-kwartaal / 1

ste


!

Desiderataformulier

u PGO-kwartaal / 1

ste


27

28

u PGO-kwartaal / 1

ste


SCHOOLJAAR 2005-2006

DESIDERATA 2006-2007

(8) Hier niets invullen

(7) Aantal uren / week en per niveau vast benoemd in deze school

(3) (4) Aantal Prognose uren / aantal uren week en / week en per niveau per niveau in '05-'06 in '06-'07 in deze in deze (school school 5

(6) TADD

Naam : Adres : Postcode : Woonplaats : Terugsturen naar MARSVELDSTRAAT !!! Uiterlijk 31 MEI !!!

(5) Statuut

(2) Inspectiesector III, VI, of VII

(1) Scholen: Iedereen vermeldt hier alle scholen waar hij / zij dit schooljaar lesgeeft; vastbenoemden vermelden hier ook alle scholen waar ze wel vast benoemd zijn, maar dit jaar geen uren lesgeven.

(1a) Nummer scholengroep Gemeenschapsonderw.

Telefoon : Fax : E-mail : Toelichting zie pagina 19 PGO-kw 61

(9) Alleen vastbenoemden: hier in voorkomend geval vermelden van waar hij / zij naar deze school gereaffecteerd is, bvb: 4u R(eaffectatie) voor 4u SO-I MS Erps-Kwerps; 6u W(eder)T(ewerkst.) voor 6u LO GBS Hoeke.

TADD in volgende scholengroepen (Gemeenschapsonderwijs: nummer vermelden)

Hieronder kunt u uw wensen, indien afwijkend van uw prognose voor volgend schooljaar (bvb. graag max.12u, graag enkel uren BuSO,…), schrijven.

Ook uw toekomstplannen met betrekking tot uw loopbaan zijn voor een goede organisatie van het PGO belangrijk. Mededelingen betreffende uw loopbaan zijn zeer welkom, bijvoorbeeld: ik denk pensioen aan te vragen op bijvoorbeeld 01 09 2009.

30

u PGO-kwartaal / 1

ste


PGO-kwartaal. redactieraad: leden van Stuurgroep Herman Aerts Gottlieb Blokland Christine Liagre Frank Rooze Johan Van den heuvel

Recommend Documents