Pestprotocol : o.d.s. de Paladijn November 2009 Inleiding De meeste basisschoolleerlingen, ruim zestig procent, wordt wel eens gepest. Een enkel keertje gepest worden, daar is overheen te komen. Echter, 8 % van de basisschoolleerlingen wordt minstens één keer per week gepest. Dit zijn er minimaal twee per klas. Pesten gebeurt vooral op school. Bijna de helft van de gepeste kinderen vertelt het aan de leerkracht. Volgens de leerlingen grijpen de leerkrachten lang niet altijd in als er gepest wordt. De meeste kinderen vinden het vervelend om te merken dat andere kinderen gepest worden. Veertig procent van de kinderen probeert te helpen als een ander kind wordt gepest. Ongeveer evenveel kinderen vinden dat ze eigenlijk iets zouden moeten doen, maar doen het toch niet. Veel kinderen vertellen thuis niet dat ze gepest worden. Pesten en plagen liggen dicht bij elkaar, toch zijn er grote verschillen: Definitie van pesten: Pesten is het systematisch uitoefenen van psychische- en/of fysieke mishandeling door een kind of een groep kinderen van 1 kind dat niet in staat is zichzelf te verdedigen. 1. Systematisch. 2. Ongelijk verdeelde macht. 3. Psychische en fysieke schade. 4. Niet weerbaar. Definitie van plagen: 1. Er is sprake van een incident. 2. Bijna of geheel gelijke macht. 3. Geen blijvende schade. 4. Wel voldoende weerbaar. Dit pestprotocol heeft tot doel: 1. Alle kinderen zich veilig te laten voelen op school, zodat zij zich optimaal kunnen ontwikkelen; 2. regels en afspraken zichtbaar te maken zodat kinderen en volwassenen elkaar hierop kunnen aanspreken; 3. elkaar te steunen en wederzijds respect te tonen zodat alle kinderen in de gelegenheid worden gesteld om met veel plezier naar school te gaan!
Hoe gaan we om met pesten bij ons op de Paladijn: Pesten komt op iedere school voor, ook op de Paladijn. Het is een probleem dat wij onder ogen zien en serieus aan willen pakken. Pesten komt meestal voor vanaf groep 4 Het fenomeen pesten: Met woorden: 1. Vernederen: altijd een bijnaam, nooit bij de eigen naam noemen 2. Schelden: Viezerik, vuurtoren, schele. 3. Dreigen: Je vertelt het niet aan de meester, want dan pakken we je straks. 4. Belachelijk maken, uitlachen. 5. Kinderen niet bij hun eigen naam noemen maar altijd bij een bijnaam. 6. Gemene briefjes schrijven. Lichamelijk: 1. Trekken aan kleding, duwen, sjorren. 2. Schoppen en slaan. 3. Krabben, bijten en haren trekken. 4. Met wapens: messen, stokken. 5. Door achtervolging enz.: 6. Achterna lopen, opjagen, op weg naar huis achterna rijden. 7. In de val laten lopen, klem zetten. 8. Opsluiten. Deze lijst kan nog verder worden uitgebreid: je kunt het zo gek niet bedenken of volwassenen en dus ook leerlingen hebben het bedacht. Leerkrachten en ouders zijn daarom alert op de manier waarop kinderen met elkaar omgaan en nemen duidelijk stelling wanneer bepaalde gedragingen hun norm overschrijden. Hoe gaat de Paladijn daar mee om? Op school willen we regelmatig een onderwerp in de klas aan de orde stellen. Onderwerpen als veiligheid, omgaan met elkaar, rollen in een groep, aanpak van ruzies etc. kunnen aan de orde komen. Andere werkvormen zijn ook denkbaar, zoals; spreekbeurten, rollenspellen, regels met elkaar afspreken over omgaan met elkaar en groepsopdrachten. Het voorbeeld van de leerkrachten (en thuis de ouders) is van groot belang. Er zal minder gepest worden in een klimaat waar duidelijkheid heerst over de omgang met elkaar, waar verschillen worden aanvaard en waar ruzies niet met geweld worden opgelost maar uitgesproken. Agressief gedrag van leerkrachten, ouders en de leerlingen wordt niet geaccepteerd. Vooral leerkrachten maar ook ouders en leerlingen zelf horen duidelijk stelling te nemen tegen dergelijke gedragingen. Een effectieve methode om pesten te stoppen of binnen de perken te houden, is het afspreken van regels voor de leerlingen. regel 1: Vraag hulp aan de leerkracht als je wordt gepest en je komt er zelf niet uit. regel 2: Iedereen heeft de plicht pestgedrag aan de leerkracht te melden. regel 3: Ouders, leerkrachten en directie Iossen het probleem van langdurig pesten in overleg op.
Regels die gelden in alle groepen: 1. Noem elkaar bij de voornaam en gebruik geen scheldwoorden. 2. Doe niets bij een ander kind, wat je zelf ook niet prettig zou vinden 3. Blijf van elkaar af als dat niet gewenst is. 4. zit niet ongevraagd aan spullen van een ander. 5. Ga niet slaan, schoppen of krabben als je kwaad bent. 6. Probeer eerst samen te praten en ga anders naar de juf of meester. 7. Vertel het de juf of meester wanneer er wordt gepest. Deze regels gelden op school en daarbuiten en hangen op een goed zichtbare plaats in de school en in de klas. Kinderen mogen in hun eigen groep een aanvulling geven op deze vastgestelde schoolregels, in overleg met de leerkracht. Aanpak van pestgedrag in vier stappen:
stap 1:
Probeer eerst de kinderen er zelf uit te laten komen.
stap 2: Op het moment dat een van de leerlingen er niet uitkomt (verliezer of zondebok wordt) mag deze het probleem aan de juf of meester voorleggen.
stap 3: De leerkracht voert een verhelderinggesprek en probeert de pesterijen op te lossen en (nieuwe) afspraken te maken. Bij herhaling van pesterijen tussen dezelfde leerlingen volgen sancties.
stap 4: Bij herhaaldelijke ruzie/ pestgedrag neemt de leerkracht duidelijk stelling en houdt een corrigerend gesprek met de leerling die pest. De naam van de pester wordt genoteerd en er volgt straf. Bij iedere melding omschrijft de leerkracht 'de toedracht'. Bij de derde melding in de map worden de ouders op de hoogte gebracht van het pestgedrag. Leerkracht(en) en ouders proberen in goed overleg samen te werken aan een bevredigende oplossing. De leerkracht biedt altijd hulp aan de gepeste en begeleidt de pester, indien nodig in overleg met de ouders en/of externe deskundigen.
Strafmaat Het geven van straf is opgebouwd in vijf fasen, afhankelijk van hoelang de pester door blijft gaan met zijn/ haar pestgedrag en geen verbetering vertoont in zijn / haar gedrag:
fase 1: Time out
Time-out op een vaste afgesproken plaats Nablijven tot alle kinderen naar huis vertrokken zijn Een schriftelijke opdracht (b.v. stelopdracht met de 5 W's) over de toedracht en zijn of haar rol in het pestprobleem Door gesprek: bewustwording voor wat hij met het gepeste kind uithaalt Afspraken maken met de pester over gedragsveranderingen. De naleving van deze afspraken komen aan het einde van iedere week (voor een bepaalde periode) in een kort gesprek aan de orde.
fase 2:Gesprek met de ouders
Een gesprek met de ouders en de uitdrukkelijke vraag om hulp, als voorgaande acties op niets uitlopen. De school heeft alle activiteiten vastgelegd en de school heeft al het mogelijke gedaan
om een einde te maken aan het pestprobleem (b.v. met een pestprogramma en/of een pestcontract).
fase 3: Inschakelen deskundigen
Bij aanhoudend pestgedrag kan deskundige hulp worden ingeschakeld zoals de Onderwijsbegeleidingsdienst, de schoolarts van de GGD of schoolmaatschappelijk werk.
fase 4:Tijdelijk elders plaatsen
Bij aanhoudend pestgedrag kan een leerling tijdelijk in een andere groep worden geplaatst binnen de school. Ook het (tijdelijk) plaatsen op een andere locatie behoort tot de mogelijkheden.
fase 5:Schorsing of verwijdering
In extreme gevallen kan een leerling worden geschorst of van school worden verwijderd. Van alle fases wordt een goede verslaglegging bijgehouden.
Oorzaken van pestgedrag kunnen zijn:
Een problematische thuissituatie Voortdurend gevoel van anonimiteit (buitengesloten voelen) Voortdurend in een niet-passende rol worden gedrukt Voortdurend met elkaar de competitie aan gaan Een voortdurende strijd om macht in de klas of in de buurt
Begeleiding van de gepeste leerling:
Medeleven tonen en luisteren en vragen: hoe en door wie wordt er gepest Nagaan hoe de leerling zelf reageert, wat doet hij/zij voor tijdens en na het pesten Geef aan dat huilen of heel boos worden juist vaak reacties zijn die een pester wil uitlokken. Laat de leerling inzien dat je ook op een andere manier kunt reageren. Oefen een andere reactie, laat het kind zich vooral niet afzonderen Het gepeste kind in laten zien waarom een ander kind pest. Nagaan welke oplossing het kind zelf wil Sterke kanten van de leerling benadrukken Belonen (schouderklopje) als de leerling zich anders/beter opstelt Praten met de ouders van de gepeste leerling
BEGELEIDING VAN DE PESTER: Praten; zoeken naar de reden van het pesten (baas willen zijn, jaloezie, verveling). Laat zien wat het effect van zijn/haar gedrag is voor het gepeste kind. Laat excuses aanbieden Laat zien welke sterke (leuke) kanten het gepeste kind heeft Beloon het kind ook (schouderklopje) als het zich aan de regels houdt. Leer het kind niet meteen kwaad te reageren. Zoek contact met de ouders. Ga op zoek naar de oorzaak van het pesten. Geef eventuel een brochure mee met tips voor thuis. Schakel hulp in als het pesten aanhoudt; sociale vaardigheidstrainingen; Jeugdgezondheidszorg; huisarts; GGD
ADVIEZEN AAN DE OUDERS VAN ONZE SCHOOL Ouders van gepeste kinderen: Houd de communicatie met uw kind open, blijf in gesprek met uw kind. Als pesten niet op school gebeurt, maar op straat, probeert u contact op te nemen met de ouders van de pester(s) om het probleem bespreekbaar te maken. Pesten op school kunt u het beste direct met de leerkracht bespreken. Door positieve stimulering en zgn. schouderklopjes kan het zelfrespect vergroot worden of weer terugkomen. Stimuleer uw kind tot het beoefenen van een sport. Steun uw kind in het idee dat er een einde aan het pesten komt. Alle andere ouders: Neem de ouders van het gepeste kind serieus. Stimuleer uw kind om op een goede manier met andere kinderen om te gaan. Corrigeer uw kind bij ongewenst gedrag en benoem goed gedrag. Geef zelf het goede voorbeeld. Leer uw kind voor anderen op te komen. Leer uw kind voor zichzelf op te komen. Leerkrachten en ouders uit de ouderraad en de medezeggenschapsraad onderschrijven gezamenlijk dit pestprotocol. Deventer, november 2009 Team de Paladijn
"DIT KAN NIET" FORMULIER VAN .............................................................. Fase 1 (verantwoordelijkheid leerkracht + ouders) Datum
Signaal Time out
Nablijven en schriftelijke opdracht
Melding naar ouders
Gesprek bewustwording
Afspraken gedragsverandering (pestcontract)
Fase 2 (verantwoordelijkheid leerkracht, directie, vertrouwenspersoon + ouders) Datum
Signaal Gesprek met ouders op school (Verslag leggen. Afschrift naar ouders)
Fase 3 (verantwoordelijkheid vertrouwenspersoon + ouders) Datum
Signaal Contact met CED,GGD,SMW
Fase 4 (verantwoordelijkheid directie, leerkracht + ouders) Datum
Signaal Plaatsing op andere locatie Schorsing
Fase 5 (verantwoordelijkheid directie, bestuur + ouders) Datum
Signaal Verwijdering
