Persbericht Chronische veneuze ziekte is onderschat in België : 70% van de patiënten met symptomen melden dit niet spontaan aan de huisarts Fleboscore®, de check-up van de aders voor een vroege opsporing www.testfleboscore.be Brussel, 11 juni 2014 – Chronische veneuze ziekte is een aandoening die vaak voorkomt maar desondanks heel onbekend blijft. De symptomen van de ziekte zijn makkelijk te herkennen op warme dagen (zware, pijnlijke, gezwollen benen,…). Vaak beseffen de patiënten niet dat het om een “echte” ziekte gaat. De veneuze ziekte is per definitie chronisch en evolueert het hele leven lang met mogelijk ernstige complicaties (oedeem, veneuze ulcera, veneuze trombose…). De meeste patiënten die aan deze ziekte lijden, worden echter niet geïdentificeerd tijdens een routineconsultatie. Dat bevestigt de eerste Belgo-Luxemburgse epidemiologische studie die de prevalentie van chronische veneuze ziekte in België evalueert, die werd gevoerd in samenwerking met 406 huisartsen. Deze 1
studie toont immers aan dat 75,2% van de volwassen patiënten die een arts raadplegen, symptomen en/of tekenen van chronische veneuze ziekte vertonen. Onder de patiënten die gezien worden als lijdend aan chronische veneuze ziekte, had 70% de symptomen niet spontaan gemeld aan 2
de huisarts die dus niet de kans had om hen te diagnosticeren . Vroege opsporing en behandeling van chronische veneuze ziekte door een arts is van essentieel belang om te voorkomen dat deze tot meer ernstige klinische stadia evolueert. Om risicopatiënten op het belang van een vroege opsporing van de ziekte te wijzen en hen aan te moedigen om er met hun arts over te praten, is er vanaf 11 juni 2014 ®
een check-up van de aders, namelijk de Fleboscore , beschikbaar op www.testfleboscore.be.
Chronische veneuze ziekte is onderschat in België De term 'chronische veneuze ziekte' is nog te weinig bekend bij patiënten. In het eerste stadium spreekt men van 'veneuze ziekte', daarna van 'veneuze insufficiëntie'. Deze aandoening houdt in dat de aders niet meer in staat zijn om het bloed van de voeten behoorlijk terug te stuwen naar het hart. Met andere woorden: de aders zijn niet sterk genoeg om het bloed omhoog te stuwen, daardoor stagneert het bloed in de benen en ontstaat er een ontstekingsreactie. Chronische veneuze ziekte is een progressieve aandoening waarvan de symptomen sterk verschillen van persoon tot persoon. Deze ziekte kan gediagnosticeerd worden dankzij de aanwezigheid van symptomen en/of zichtbare en voelbare tekenen. Veneuze ziekte kan ervaren worden als een zwaar en pijnlijk gevoel in de benen, opgezwollen voeten of enkels (oedeem) op het eind van de dag of bij warm weer, nachtelijke krampen in de kuiten, op de benen kunnen ook rode of blauwe spataders verschijnen (spinnenweb), en een branderig, kriebelend en jeukend gevoel. Zonder behandeling kan veneuze
1
Vein Consult Program BELUX : Epidemiologische studie gevoerd in België en Luxemburg tussen mei en september 2013. Resultaat op n=5740 geldige antwoorden 2 Vein Consult Program BELUX : Epidemiologische studie gevoerd in België en in Luxemburg tussen mei en september 2013. Resultaat op n=2560 patiënten die gezien werden als lijdend aan CVZ volgens de huisartsen
ziekte geleidelijk evolueren en tot ernstige complicaties leiden, zoals spataders en veneuze ulcera. Het is dus van essentieel belang om de symptomen en tekenen vanaf de eerste stadia van de ziekte te herkennen en een huisarts of specialist te raadplegen. Dr. Ivan Staelens (UZ Brussel), coördinator van de studie in België, licht toe: "De evolutie van de ziekte is onvermijdelijk, de arts en de patiënt moeten een team vormen om deze evolutie af te remmen..." Dr. Geneviève Guillaume (UCL CHU Mont-Godinne), medewerkster aan de studie in België, verduidelijkt: "Begrijpen dat deze ziekte chronisch is laat je toe om een behandeling op de lange termijn in te zetten en een medische opvolging te doen, aangepast aan het stadium van de ziekte. Als de chronische veneuze ziekte goed behandeld wordt, kunnen de verschillende aangeboden behandelingen de complicaties stoppen… ». .
De eerste Belgo-Luxemburgse epidemiologische studie die de prevalentie van chronische veneuze ziekte evalueert Het VEIN CONSULT Program is de grootste epidemiologische studie die ooit over chronische veneuze ziekte is uitgevoerd. Deze studie werd uitgevoerd met 91.545 patiënten die door 6.232 3
huisartsen in 20 landen (Centraal- en Oost-Europa, Centraal- en Latijns-Amerika, Midden-Oosten, Azië), waaronder België, werden opgespoord, onder toezicht van de Internationale Unie voor Flebologie en met subsidies van de onderzoeksgroep Servier. Deze studie is een internationale educatieve inspanning om de bewustwording over het belang van deze ziekte onder patiënten, wetenschappers en gezondheidsautoriteiten te verbeteren, en daarmee ook het behandelingsproces te verbeteren. Het gaat om de eerste studie die een zeer groot aantal patiënten uit talrijke landen grondig onderzoekt en hierbij gebruik maakt van dezelfde vragenlijst en dezelfde classificatie, en dit zelfs in een zeer vroeg stadium van de ziekte. In 2013 hebben de raad van het Vein Consult Program
BELUX
en Servier besloten om dit onderzoek
ook uit te voeren in België onder de auspiciën van de Benelux Vereniging voor Flebologie, aangesloten bij de Internationale Unie voor Flebologie. In België en Luxemburg werd de studie uitgevoerd met 6.009 patiënten die door 406 huisartsen werden opgespoord, onder toezicht van de Benelux Vereniging voor Flebologie. Ze werd in Luxemburg gecoördineerd door Dr. Norbert Weides en in België door Dr. Ivan Staelens (UZ Brussel), in samenwerking met Dr. Geneviève Guillaume (UCL CHU Mont-Godinne), Dr. Marie-Luce Modliszewski (UCL CHR Haute-Senne), Dr. Marc Vuylsteke (St-Andriesziekenhuis Tielt) en Dr. Sarah Thomis (UZ Leuven). De huisartsen namen tussen de 10 en 20 volwassen patiënten die achtereenvolgens op consultatie kwamen op in de studie.
3
Rabe E, Guex JJ, Puskas A, Scuderi A, Fernandez Quesada F, The VCP coordinators, Epidemiology of chronic venous disorders in geographically diverse populations: results from the vein consult program, Int Angiol 2012 ; 31 (2) : 105-15. Studie gevoerd in Frankrijk, Spanje, Georgië, Hongarije, Mexique, Roemenië, Rusland, Servië, Slovakije, Slovenië, Oekraïne, Brazilië, Colombia, Pakistan, Emiraten, Indonesië, Singapore, Thailand, Venezuela, Viëtnam.
Voor elke patiënt werd een vragenlijst ingevuld om nauwkeurig vast te stellen of die al dan niet lijdt aan chronische veneuze ziekte. De patiënten die in België onderzocht werden, waren hoofdzakelijk vrouwen (67,5%) die voltijds werkten (40%) en gemiddeld 53,4 jaar waren. De studie bevestigt dat de chronische veneuze ziekte heel vaak voorkomt. 64,7% van de deelnemende patiënten vertoonden symptomen (zware benen, pijnlijke benen, gezwollen gevoel, nachtelijke krampen …). 75,2% van de patiënten die deelnamen vertoonden tekenen en/of symptomen van chronische veneuze ziekte. De patiënten zijn zich niet voldoende bewust van deze aandoening. Dit kan men duidelijk vaststellen omdat een grote meerderheid van de patiënten die dankzij deze studie gediagnosticeerd werden als lijdend aan chronische veneuze ziekte, de symptomen of tekenen van deze ziekte niet spontaan aan hun arts gemeld hadden. Dr. Ivan Staelens (UZ Brussel), coördinator van de studie in België, licht toe: "Het was volgens mij belangrijk dat België ook deel uitmaakte van de Europese landen die in de studie werden opgenomen..."
Fleboscore®, een check-up van de aders voor een vroege opsporing Om risicopatiënten op het belang van een vroege opsporing van de ziekte te wijzen, is er een check®
up van de aders, namelijk de Fleboscore , beschikbaar op www.testfleboscore.be. Hiermee kunnen ze een eerste evaluatie maken van hun risico en de resultaten tijdens een consultatie met hun arts bespreken. Dit online hulpmiddel bestaat ook in de vorm van een informatiebrochure die bestemd is voor patiënten in de wachtkamer van huisartsen.
®
De Fleboscore is een evaluatiehulpmiddel dat ontwikkeld werd door de fleboloog Dr. Blanchemaison. Deze test bestaat uit 11 eenvoudige vragen waarmee men kan nagaan of men al dan niet een risico loopt om veneuze ziekte te krijgen. Dit hulpmiddel legt een klinische score vast die het mogelijk maakt om risicopatiënten op te sporen. Als de totaalscore lager is dan 11 punten, loopt men een laag risico op veneuze insufficiëntie. Als de score tussen 12 en 22 punten ligt, loopt men een risico op veneuze
insufficiëntie en moet men zelf actief handelen (sporten, richtlijnen voor veneuze hygiëne naleven) en, in het geval dat de veneuze insufficiëntie zich reeds manifesteert, medische hulp inschakelen (venotonica, compressie, ...). Ten slotte, als de score 23 punten is of meer, heeft men duidelijk veneuze insufficiëntie of loopt men een hoog risico om deze ziekte te krijgen en moet men de evolutie van de ziekte vertragen door middel van medische behandeling (venotonica, sclerose, chirurgie, endoveneuze procedures) en de verkregen resultaten behouden door de richtlijnen voor veneuze hygiëne na te leven.
Opportuniteiten voor de pers Interviews: -
Dr. Ivan Staelens (UZ Brussel), coördinator van de studie in België.
Contactpersoon voor de pers Elise Carpentier
[email protected] +32-2-5456516 +32-472-325001
Datum van goedkeuring van de medische informatie : 28/05/2014
L
BIJLAGEN Wie lijdt aan chronische veneuze ziekte? De volgende factoren kunnen het ontstaan van chronische veneuze ziekte in de hand werken:
•
Erfelijkheid: Het risico om chronische veneuze ziekte te krijgen is namelijk veel hoger als één 4
van de ouders de ziekte heeft (47%) of als beide ouders eraan lijden (90%) . •
De leeftijd: Chronische veneuze ziekte is een aandoening die verergert naarmate men ouder wordt en die evolueert tijdens het leven, vaak zonder dat men het echt opmerkt.
•
Het vrouwelijke geslacht: Vrouwen worden vaker getroffen als gevolg van de hormonale episodes (puberteit, premenstruele periodes, zwangerschappen en menopauze) omdat aders gevoelig zijn voor de wisselingen in de gehaltes van de geslachtshormonen oestrogeen en progesteron.
•
Het aantal zwangerschappen: Tijdens de eerste zwangerschap bedraagt het risico 23%. 5
Tijdens de tweede en derde zwangerschap bedraagt het risico 27% en tijdens de vierde 31% . •
Het lichaamsgewicht: Bij vrouwen is het risico 29% in geval van overgewicht met een body 5
5
mass index (BMI) lager dan 27 . Het risico stijgt tot 39% als de BMI > 27 is . •
De warmte: Een directe toename van de warmte ter hoogte van de benen bevordert de verwijding (dilatatie) van de aders. Warmtebronnen moeten dus vermeden worden: blootstelling aan de zon, epilatie met warme was, vloerverwarming, warme baden, sauna, elektrische dekens.
•
Langdurig rechtop staan: Beroepsactiviteiten waarbij men gedurende (te) lange tijd moet rechtop staan, vooral wanneer men niet mag bewegen en de spieren niet gestimuleerd worden, vormen een risicofactor voor het ontstaan van deze ziekte.
•
Voeding: Een voeding die rijk is aan geraffineerde suikers en vetten, en arm is aan voedingsvezels en vitaminehoudende voedingsmiddelen, verhoogt het risico.
•
Spannende kleding: Kledingstukken, zoals ceinturen, broeken en rokken die in de taille spannen, gaines, spannende laarzen, en compressie doordat men met gekruiste benen zit, verhogen de druk in de aders.
•
Risicosporten: Sporten waarbij de kleppen in de aders plots aan hevige druk worden blootgesteld (tennis, squash, gewichtheffen, kajakken, rugby, voetbal, vechtsporten) worden beter vermeden.
4
Volgens Cornu-Thénard Importance of the Familial Factor in Varicose Disease J dermatologic surgery and oncology, vol 20 issue 5, p318-326 1994) 5. P Blanchemaison Phlébologie 2006, 59, N°1, 85-92
8 eenvoudige, dagelijks uit te voeren handelingen om de ziekte te voorkomen Chronische veneuze ziekte moet niet als een fatale ziekte worden beschouwd, want enkele eenvoudige dagelijkse handelingen kunnen de symptomen verlichten en de evolutie afremmen. 1. De benen in alle omstandigheden activeren 2. De juiste sport kiezen 3. Warmtebronnen vermijden 4. Verstopping en overgewicht tegengaan 5. Aangepaste kleding dragen 6. De juiste hak kiezen (niet te hoog, niet te plat) 7. De terugstroom van het bloed door de aders tijdens de slaap bevorderen 8. De benen zo vaak mogelijk masseren
