HIMPUNAN FATWA MAJELIS ULAMA INDONESIA
22 PENGGUNAAN VAKSIN POLIO KHUSUS (IPV)
Komisi Fatwa Majelis Ulama Indonesia (MUI) setelah : Menimbang :
1.
2.
3.
4.
Mengingat :
1.
bahwa anak bangsa, khususnya Balita, perlu diupayakan agar terhindar dari penyakit Polio, antara lain melalui pemberian vaksin imunisasi; bahwa dalam program Pekan Imunisasi Nasional (PIN) tahun 2002 ini terdapat sejumlah anak Balita yang menderita immunocompromise (kelainan sistim kekebalan tubuh) yang memerlukan vaksin khusus yang diberikan secara injeksi (vaksin jenis suntik, IPV); Vaksin khusus tersebut (IPV) dalam proses pem-buatannya menggunakan enzim yang berasal dari porcine (babi), namun dalam hasil akhir tidak terdeteksi unsur babi, dan belum ditemukan IPV jenis lain yang dapat menggantikan vaksin tersebut; bahwa oleh karena itu, Komisi Fatwa MUI memandang perlu menetapkan fatwa tentang status hukum penggunaan IPV tersebut, sebagai pedoman bagi pemerintah, umat Islam dan pihak-pihak lain yang memerlukannya. Hadis-hadis Nabi, antara lain:
ٍﺍﺀﺩ ﺮﻏﹶﻴ ًﺍﺀﻭﺩ ﻟﹶﻪ ﻊﺿﻭ ﺇﹺﻻﱠ ًﺍﺀﺩ ﻊﻀﻳ ﻟﹶﻢ َﺍﷲ ﻓﹶﺈﹺﻥﱠ ﺍﻭﺍﻭﺪﺗ (ﺮﹺﻳﻚﺷﺑﻦﺃﺳﺎﻣﺔﻋﻦﺩﺍﻭﺩﺃﺑﻮ)ﺭﻭﺍﻩﻡﺮﺍﻟﹾﻬﺪﺍﺣﻭ ﺍﻭﺍﻭﺪﻓﹶﺘ ،ًﺍﺀﻭﺩ ٍﺍﺀﺩ ﻜﹸﻞﱢﻟ ﻞﹶﻌﺟﻭ َﺍﺀﻭﺍﻟﺪﻭ َﺍﺀﺍﻟﺪ ﻝﹶﺰﺃﹶﻧ ﺍﷲ ﺇﹺﻥﱠ (ﺍﻟﺪﺭﺩﺍﺀﺃﰊﻋﻦﺩﺍﻭﺩﺃﺑﻮ)ﺭﻭﺍﻩﺍﻡﹴﺮﺑﹺﺤﺍﻭﺍﻭﺪﺘﺗﻻﹶﻭ 647 ﺒﹺﻲﺍﻟﻨﻢﻫﺮﻓﹶﺄﹶﻣﺔﹶﻳﻨﺪﺍﻟﹾﻤﺍﻭﻮﺘﻓﹶﺎﺟﺔﹶﻨﻳﺮﻋﺃﹶﻭﻜﹾﻞﹴﻋﻦﻣﺎﺱﺃﹸﻧﻡﻗﹶﺪ ﺎﺎﻧﹺﻬﺃﹶﻟﹾﺒﻭﺎﻬﺍﻟﻮﺃﹶﺑﻦﻣﻮﺍﺑﺮﺸﻳﺃﹶﻥﹾﻭﻘﹶﺎﺡﹴﺑﹺﻠﻠﱠﻢﺳﻭﻪﻠﹶﻴﻋﺍﻟﻠﱠﻪﻠﱠﻰﺻ
BIDANG POM DAN IPTEK
“Berobatlah, karena Allah tidak membuat penyakitﺀٍ kecualiﺩﻭﺍﺀً ﻏﹶﻴﺮ ﺩﺍ membuatﻻﱠ ﻭﺿﻊ ﻟﹶﻪ pulaﻳﻀﻊ ﺩﺍﺀً ﺇﹺ obatnyaﺍﷲَ ﻟﹶﻢ ﺗﺪﺍﻭﻭﺍ ﻓﹶﺈﹺﻥﱠ selain satu penyakit, yaitu pikun” (HR.Abu Dauddari Usamahﺮﹺﻳﻚ( binﺃﺳﺎﻣﺔﺑﻦﺷ Syarik).ﻋﻦ ﻭﺍﺣﺪﺍﻟﹾﻬﺮﻡ)ﺭﻭﺍﻩﺃﺑﻮﺩﺍﻭﺩ
ﺇﹺﻥﱠ ﺍﷲ ﺃﹶﻧﺰﻝﹶ ﺍﻟﺪﺍﺀَ ﻭﺍﻟﺪﻭﺍﺀَ ﻭﺟﻌﻞﹶ ﻟﻜﹸﻞﱢ ﺩﺍﺀٍ ﺩﻭﺍﺀً ،ﻓﹶﺘﺪﺍﻭﻭﺍ ﻭﻻﹶﺗﺘﺪﺍﻭﻭﺍﺑﹺﺤﺮﺍﻡﹴ)ﺭﻭﺍﻩﺃﺑﻮﺩﺍﻭﺩﻋﻦﺃﰊﺍﻟﺪﺭﺩﺍﺀ( telahﻭﺍﺀً ﻏﹶﻴﺮ ﺩﺍﺀٍ penyakitﻳﻀﻊ ﺩﺍﺀً ﺇﹺﻻﱠ ﻭﺿﻊ ﻟﹶﻪ ﺩ ﺗﺪﺍﻭﻭﺍ ﻓﹶﺈﹺﻥﱠ ﺍﷲَ ﻟﹶﻢ “Allahﻲ menurunkanﻟﹾﻤﺪﻳﻨﺔﹶﻓﹶﺄﹶﻣﺮﻫﻢﺍﻟﻨﺒﹺ danﻧﺎﺱﻣﻦﻋﻜﹾﻞﹴﺃﹶﻭﻋﺮﻳﻨﺔﹶﻓﹶﺎﺟﺘﻮﻭﺍﺍ ﻗﹶﺪﻡﺃﹸ obat,(serta menjadikan obat bagi setiap ﺑﻦﻣﻦﺷ ﺻﻠﺣﱠﻰﺪﺍﺍﻟﻟﹾﻠﱠﻬﻪﺮﻡﻋﻠﹶﻴ) ﻭﺍ ;penyakitﻬﺎ ﹺﻳﻚﻬﺎﻭﺃﹶﻟﹾﺒﺎﻧﹺ maka,ﺮﺃﹶﺑﻮﺍﻟ ﺃﺳﺎﻣﺔﺑﻮﺍ berobatlahﺸﺮ ﻋﻦﻥﹾﻳ ﺩﺍﻭﺩﺡﹴﻭﺃﹶ danﻢﺃﺑﻮﺑﹺﻠﻘﹶﺎ ﺭﻭﺍﻩﺳﻠﱠ janganlahﻪﻭ berobatﻭﺍ denganﻭﺍﺀً ،ﻓﹶﺘﺪﺍﻭ bendaﻟﻜﹸﻞﱢ ﺩﺍﺀٍ ﺩ ”haramﻭﺍﻟﺪﻭﺍﺀَ ﻭﺟﻌﻞﹶ ﺇﹺﻥﱠ ﺍﷲ ﺃﹶﻧﺰﻝﹶ ﺍﻟﺪﺍﺀَ yangﻧﺲﹺﺑﻦﹺﻣﺎﻟﻚ ( (HR.ﺭﻭﺍﻩﺍﻟﺒﺨﺎﺭﻱﻋﻦﺃﹶ …) Abu Daud dari Abu Darda’). ﻭﻻﹶﺗﺘﺪﺍﻭﻭﺍﺑﹺﺤﺮﺍﻡﹴ)ﺭﻭﺍﻩﺃﺑﻮﺩﺍﻭﺩﻋﻦﺃﰊﺍﻟﺪﺭﺩﺍﺀ( ﻣﺎ ﺃﹶﻧﺰﻝﹶ ﺍﻟﻠﱠﻪ ﺩﺍﺀً ﺇﹺﻻﱠ ﺃﹶﻧﺰﻝﹶ ﻟﹶﻪ ﺷﻔﹶﺎﺀً )ﺭﻭﺍﻩ ﺍﻟﺒﺨﺎﺭﻱ ﻋﻦ ﺃﹶﺑﹺﻲ ﻗﹶﺪﻡﺃﹸﻧﺎﺱﻣﻦﻋﻜﹾﻞﹴﺃﹶﻭﻋﺮﻳﻨﺔﹶﻓﹶﺎﺟﺘﻮﻭﺍﺍﻟﹾﻤﺪﻳﻨﺔﹶﻓﹶﺄﹶﻣﺮﻫﻢﺍﻟﻨﺒﹺﻲ ﻫﺮﻳﺮﺓﹶ( ﱠﻰﻭﺍﺍﻟﻠﱠﻓﹶﻪﺈﹺﻥﱠﻋﻠﹶﻴﺍﻪﷲَﻭﻟﹶﺳﻢﻠﱠ ﻢﻳﺑﹺﻠﻀﻘﻊﹶﺎ ﺡﹴﺩﺍﺀًﻭﺃﹶﺇﹺﻥﹾﻻﱠﻳ ﺸﻭﺮﺑﺿﻮﺍﻊﻣﻟﹶﻦﻪﺃﹶﺑﺩﻮﻭﺍﺍﻟﺀًﻬﺎﻏﹶﻭﻴﺃﹶﻟﹾﺮﺒﺎﻧﹺﺩﺍﻬﺎﺀٍ ﺻﺍﻠﻭ ﺗﺪ ﺲﹺﺎﺑ ﺃﺳﺎﻣﺔﺎ، …ﺪﻛ)ﹶﺎﺍﻟﹾﻥﹶﻬﺮ ﺇﹺﻭﺍﻥﹾﺣ ﹺﻳﻚ(ﻭﺇﹺﻥﹾ ﻛﹶﺎﻥﹶ ﻚ(ﺑﻦﻭﻛﹸﺷﻠﹸﺮﻮﻩ، ﻋﻦﻦﹺﺣﻮﻣﻟﹶﺎﻟﻬ ﺩﺍﻭﺩﻭﻣ ﺃﺑﻮﻮﻋﻦﻫﺎﺃﹶﻧ ﺍﻟﺒﺨﺎﺭﻱﻟﹾﻘﹸ ﺭﻭﺍﻩﻓﹶﺄﹶ ﺭﻭﺍﻩﻡﺟﺎ)ﻣﺪﺍ ﻋﻦﻋﻓﹶﺘﻦﺪﺍﺃﹶﻭﺑ ﺍﻟﺒﺨﺎﺭﻱ ﺷﺟﻔﻌﹶﺎﻞﹶﺀً ﻟ) sukuﺍﻟﻧﺰﺪﻭﻝﹶﺍﺀَﻟﹶﻪﻭ ﺭﻭﺍﻩﻭﺃﹶ ‘Uklﺩﺍﻟﺍ)ﺀًﺪﺍﺇﹺﺀَ ﻻﱠ dari ﺍﷲ ﹺﻲ “Sekelompokﻭﺍ ﺍﻟﺒﺨﺎﺭﻱً، ﻭﺍﻟﻨﺴﺎﺋﻲﻭﺍﺀ ﺭﻭﺍﻩﺩﺍﺀٍ ﺩ orangﻞﱢ atauﻓﹶﻝﹶﺄﹶﺃﹶﺭﹺﻧﻳﺍﻟﺰﻠﱠﻘﹸﻪﻝﹶﻮﻩ ﻣﻴﻤﻮﻧﺔ ﻭﺃﲪﺪﻜﹸ ﺇﹺﻣﻣﺎﺎﻥﱠﺋﺃﹶﻌﻧﺎﺰ ‘Urainah datang dan tidak cocok dengan ﻭﻫﺮﻻﹶﻳﺮ ﺍﻟﺪﺭﺩﺍﺀ( ﻋﻦﺃﰊ (sehingga ﻭﺁﻟﻪﺩﺍﻭﺩ ﻋﻠﻴﻪﺃﺑﻮ ﺍﷲ)ﺭﻭﺍﻩ ﺻﻠﻰﺮﺍﻡﹴ ﺍﻟﻨﱯﻭﺍﺑﹺﺤ jatuhﺍﻭ ﺯﻭﺝﺗﺘﺓﹶ(ﺪ ﻭﺳﻠﻢ( udara Madinah mereka ;)sakitﻲ makaﻣﺮﻫﻢﺍﻟﻨﺒﹺ Nabiﻟﹾﻤﺪﻳﻨﺔﹶﻓﹶﺄﹶ s.a.w.ﹶﺎﺟﺘﻮﻭﺍﺍ memerintahkanﻭﻋﺮﻳﻨﺔﹶﻓ ﻗﹶ ﺪﻡﺃﹸﻧﺎﺱﻣﻦﻋﻜﹾﻞﹴﺃﹶ agar mereka diberi unta perah dan (agar meminumﻮﺩﻩ،ﻭﺍﺀًﻭﺇﹺﻏﹶﻥﹾﻴﺮ ﻛﺩﹶﺎﺍﺀٍ kencingﻊ ﻥﻭﺩﺍﻣﺀًﺎ ﺇﹺﻻﱠ ﻭﺿﻊ ﻟﹶﻪ untaﻳﻥﻓﹶﺪﺈﹺﻓﹶﻥﱠﻊﺟﺎﺍﷲَ ﻟﹶﻢ ﻳﻀ ﺇﹺﺗﺍﻟﺪﻥﹾﺍﻀﻭﺮﻭﺍ ﱠﻰﻛﺭﹶﺎﺍﻟﻠﱠﻪﻋﻠﹶﻴ ﺻﻠ )merekaﻬﻥﹶﺎ airﻥﹾﺣﻳﻮﻟﹶﺸﻬﺮﺑﺎ،ﻮﺍﻭﻣﻛﹸﻦﻠﹸﺃﹶﺑﻮﺍﻟﻬﺎﻭﺃﹶﻟﹾﺒﺎﻧﹺ danﺑﹺﻣﻪﻘﹶﺪﺍﺪﻭﺭﹺﻓﹶﺳﺍﹾﻠﱠﺄﹶﻟﹾﻢﻹِﻘﹸﻣﺑﹺﻮﻠﻜﻫﻘﹶﺎﺎﹶﺎﺡﹴﻭﺃﹶ ”…tersebut (HR. al-Bukhari dari Anas bin ( ﹺﻳﻚ ﺮ ﺷ ﺑﻦ ﺃﺳﺎﻣﺔ ﻋﻦ ﺩﺍﻭﺩ ﺃﺑﻮ ﺭﻭﺍﻩ ) ﻡ ﺮ ﻬ ﻟ ﹾ ﺍ ﺪ ﺣ ﻭﺍﻟﻨﺴﺎﺋﻲ ﻋﻦ ﻣﻴﻤﻮﻧﺔ ﺭﻭﺍﻩﻘﹸﻝﹸﻮﻩ) …)ﺭﻓﹶﺄﹶﻳﺭﹺﺰﻳﺍ ﻣﺍﻟﻭﺍﺎﺋﻀﻌﺎﺮ ﻭﺃﲪﺪ ﻚ ( ﺍﻟﺒﺨﺎﺭﻱﺑﻦﹺﻣﺎﻟ ﺭﻭﺍﻩﻋﻦﺃﹶﻧﺲﹺ ﺍﻟﺒﺨﺎﺭﻱ Malik). ﻭﺳﻠﻢ(ﻜﹸﻞﱢ ﺩﺍﺀٍ ﺩﻭﺍﺀً ،ﻓﹶﺘﺪﺍﻭﻭﺍ ﻭﺁﻟﻪﺟﻌﻞﹶ ﻟ ﺍﷲﻭﺍﻟﺍﻟﻀﺪﺮﻭﺍﺀَ ﻭ ﺍﻟﻨﱯﺰﺰﹺﻝﹶﻝﹸﺍﻟﻣﻨﺪﺍﺀَ ﺍﹶﺇﹺﻟﹾﻥﱠﺤﺎﺍﷲ ﺃﹶﻧ ﺕﺷﻔﹶﺎﺀً )ﺭﻭﺍﻩ ﺍﻟﺒﺨﺎﺭﻱ ﻋﻦ ﺃﹶﺑﹺﻲ ﻋﻠﻴﻪﻝﹶﻭﻟﹶﺭﺍﻪ ﺻﻠﻰﺀًﺰﹺﻟﹶﺇﹺﺔﹶﻻﱠ ﺃﹶﻧﺰ ﺯﻭﺝﺰﺟﺔﹸﻝﹶﺗﻨﺍﻟﻠﱠﻪ ﺩﺍ ﻣﺎ ﺃﹶﻧ ﻭﻻﹶ ﺩﺍﻭﺩﻋﻦﺃﰊﺍﻟﺪﺭﺩﺍﺀ( ﺃﺑﻮ ﺭﻭﺍﻩ ) ﻡ ﹴ ﺍ ﺮ ﺤ ﺑ ﹺ ﺍ ﻭ ﻭ ﺍ ﺪ ﺘ ﺗ ﻀﺮﺓﹶﻭ(ﺭﺍﺕﺗﺒﹺﻴﺢﺍﻟﹾﻤﺤﻈﹸﻮﺭﺍﺕ ﺍﻟﻫﺮﻳ ﻀﺮﺃﹸﻧﺭﺎﻳﺱﺪﻓﹶﻣﻊ ﺍﻟ “Allahﻲ tidakﻣﺮﻫﻢﺍﻟﻨﺒﹺ menurunkanﻤﺪﻳﻨﺔﹶﻓﹶﺄﹶ suatuﺪﻣﻭﺭﻜﹶﺎﻋﺑﹺﻘﹶﺮﻥﻳﻨﺪﺔﹶﺭﹺﻫﻓﺎﹶﺎﺟﺘﻮﻭﺍﺍﻟﹾ penyakitﺮﻦﺑﹺﻭﻘﹶﻋﺭﺪﺓﺭﹺﻜﹾﻳﺍﹾﺘﻞﹴﻘﹶﻹِﺃﹶ ﻀ ﻗﹶﻣﺎﺪﻡﺃﹸﺑﹺﻴﺢﻟﻠ kecuali menurunkan (pula) obatnya.” (HR. ﺻﻥﹾﻠﻀﺮ al-Bukhariﻬﻥﹶﺎ Abuﻬﺮﺑﺎ،ﻮﺍﻭﻣ Hurairah).ﺃﹶﻥﹾﺣﻳﻮﻟﹶﺸ ﱠﻰﻛﺭﹶﺎﺍﻟﻳﻠﱠﻥﹶﻪﺰﺍﻝﹸﻋﺟﻠﹶﺎﻴﻣﻪﺪﺍﻭﻓﹶﺳﻠﱠﺄﹶﻟﹾﻢﻘﹸﺑﹺﻮﻠﻫﻘﺎﹶﺎ ﺡﹴﻭﻣﺎﻭ ﺇﹺﺍﻟ dariﻛﹸﻦﻠﹸﺃﹶﻮﺑﻩﻮ،ﺍﻟﻬﻭﺎﺇﹺﻥﹾﻭﺃﹶﻟﹾﺒﺎﻛﻧﹺﹶﺎ ﺭﻭﺍﻩﺍﻟﻀ )ﺰﹺﻟﹶﺔﹶ ﺭﻭﺍﻩﻘﹸﺰﹺﻮﻝﹸﻩﻣﻨ ﺕﺑﻦﹺﻣﺎﻟﻚ ( ﺍﻟﺒﺨﺎﺭﻱ ﻋﻦﺮﺃﹶﻭﻧﺭﺍﺲﹺ ﺍﻟﺒﺨﺎﺭﻱ ﻣﻴﻤﻮﻧﺔ ﻭﺍﻟﻨﺴﺎﺋﻲ ﻋﻦ …)ﺟﻓﹶﺔﹸﺄﹶﺗﺭﹺﻨﻳ ﺍﹶﻣﻟﹾﺎﺋﺤﻌﺎﺎ Sabda ﻭﺃﲪﺪ Nabi s.a.w. yang melarang ﹺﻲ penggunaanﻪ ﺍﻟﺒﺨﺎﺭﻱﻨﺰﹺﻋﻝﹸﻦ ﺃﹶﺑﻷَﻧ ﺭﻭﺍﻩﺱﹺﻟﺸﺪﺓ ﺗ ﻭﺁﻟﻪﺷﺑﻔﻮﹶﺎﺀًﻝﹺ ﺍﷲﻤﺤﺃﹶﻞﱡ ﺕﻪﻱﺗﺒﹺﻴﺩﺍﻻﹶ najisﺰﻝﹶﺭﺍﻫ ﻗﻣﺍﻟﹶﺎﺎ ﻝﹶ ﺕ ﺤﻧ ﺰﻈﹸ ﺻﻠﻰﺀًﺢﺍﺇﹺﻳﻟﹾ ﺯﻭﺝﺮﺰﺍﻟﻭ yangﺏ ﻋﻠﻴﻪﻮﻝﹶﺷﺭﺮﺍﻟﹶﻪ terkenaﻻﱠ ﺍﻟﻨﱯﺍﻟﺮﹺﻠﱠ ﻀﺃﻧ benda ﻭﺳﻠﻢ)ﺍﻟ(ﻨﺎ sebagaimanaﻦ diungkapkanﺍﻟﻄﱠﻴﺒﺎﺕ .ﻭﻗﹶﺎﻝﹶ ﺍﺑ dalamﻳﺘﺗﻘﹶﻌﺎﺪﻟﺭﹶﻰﺑﹺ:ﻘﹶﺃﹸﺪﺭﹺﺣﻫﺎﻞﱠﻟﹶﻜﹸﻢ ﺲ(ﺢ، hadisﻟﻠﻗﹶﺎﻀﻝﹶﺮﻭﺍﻟﺭﻠﱠﺓﻪ ﻣﺭﹺﻫﺎﺮﺟﻳﺃﹸﺑﹺﺮﻴﺓﹶ )tentang tikus yang jatuh dan mati (najis dalamﻡ keju:ﻓﻴﻤﺎ ﺣﺮ :ﺇﹺﻣﻥﱠﻜﹶﺎﺍﻟﻥﻠﱠﻪﻟﹶﻢ ﻳﺠﻌﻞﹾ ﺷﻔﹶﺎﺀَﻛﹸﻢ ﻣﺍﻟﺴﻀﻌﺮﻮﺭﺩﻳﻓﺪﻓﹶﻲﻊ ﺑﹺﺍﻟﻘﹶﺴﺪﺭﹺﻜﹶﺮﹺﺍﹾﻹِ ﺍﻟﺒﺨﺎﺭﻱﻮ(ﻫﺎ ﻭﻣﺎ ﺣﻮﻟﹶﻬﺎ ،ﻭﻛﹸﻠﹸﻮﻩ ،ﻭﺇﹺﻥﹾ ﻛﹶﺎﻥﹶ ﺭﻭﺍﻩﻣﺪﺍ ﻓﹶﺄﹶﻟﹾﻘﹸ ﺇﹺﺍﻟﻋﻠﹶﻥﹾﻴﻀﻜﹸﺮﻛﺭﻢﹶﺎﻳﻥﹶ)ﺰﺍﻝﹸﺟﺎ ﻱﻝﹸﻳﻘﹸﻷَﻮﻧﻪ ﻭﺍﻟﻨﺴﺎﺋﻲﺪﺓﺍﻟﱠﺗﺬﻨ ﺍﻟﺒﺨﺎﺭﻱﻨﺑﺪﻮﻓﹶﻝﹺﻘﹾ ﺭﻭﺍﻩﺤﻞﱡﺟﺷﺮﺏ ﹺﺎﻟﻨﻻﹶ ﻳ ﻗﻣﻭﹶﺎﺎﺍﻟﺋﺘﻝﹶﻌﺎﺪﺍﺍﻟﻓﹶﻭﺰﺄﹶﻫﺭﹺﺮﹺﻱ ﻋﻦﺰﹺ ﻣﻴﻤﻮﻧﺔﻡ ﻭﺃﲪﺪﺪﺍﻟﻨﺎﺍﻟﺱﹺﻄﱠﺎﻟﻫﺸﺮﹺ ﻀﺎﺮﺋﻭﺰﺭﺍﻋﺕ ﺲﹺﺍﻟ )ﺠﹺﺰﹺﻟﹶﺔﹶ ﹺﻱﻨﻳﻘﹸﺰﹺﺑﻮﻝﹸﻩﻣﻨ ﺍﹶﻟﹾﺤﺎﺟﺔﹸﺗ ﻭﺳﻠﻢﻢ (ﺍﻟﻄﱠﻴﺒﺎﺕ .ﻭﻗﹶﺎﻝﹶ ﺍﺑﻦ ﻭﺁﻟﻪﻞﱠ ﻟﹶﻜﹸ ﻋﻠﻴﻪ :ﺃﹸﺣ ﺍﷲﺗﻌﺎﻟﹶﻰ ﺻﻠﻰﻠﱠﻪ ﺍﻟﻨﱯﹶﺎﻝﹶ ﺍﻟ ﺲ ،ﻗ ﺭﹺﺟ ﻣﺍﻟﻘﹶﺎﻀﻣ ﺯﻭﺝﺮﻪﻭ.ﺭﺍﺕﺗﺒﹺﻴﺢﺍﻟﹾﻤﺤﻈﹸﻮﺭﺍﺕ ﺕﺍﻟﻠﱠﺇﹺﻪﺫﹶﺍﻟﹶﻟﹶﻢﻢﻳﻳﺠﺠﹺﻌﺪﻞﹾﻃﹶﺎﺷﻫﻔﹶﺎﺮﺍﺀَﻳﻛﹸﻘﹸﻢﻮﻡﻓﻴﻣﻤﺎﻘﹶﺎﻣﺣﻬﺮﻡ ﻣﺴﻌﻮﺩ ﻓﻲ ﺍﻟﺴﻜﹶﺮﹺ:ﺇﹺﻥﱠ ﺎ، ﻣﺎﺟﺎﺃﹸﺯﺑﹺﻴﺍﻟﺢﺘﻟﺪﺍﻠﻭﻀﹺﻱﺮﻭﺑﺭﹺﺎﻟﺓﻨﻳﺠﺘﺎﻘﹶﺳﺪﺎﺭﺑﹺﻘﹶﺪﺭﹺﻫﺎ ﺍﻟﻋﻠﹶﻴﻜﹸﻢ)ﺭﻭﺍﻩﺍﻟﺒﺨﺎﺭﻱ( ﻷَﻥﱠ ﻀﺮﻣﺭﻳﺼﻠﹶﺪﻓﹶﺤﻊﺔﹶﺑﹺﺍﻘﹶﻟﹾﺪﻌﺎﺭﹺﻓﻴﺍﹾﺔﻹِﻣﻭﺍﻟﻜﹶﺎﺴﻥﻼﹶﻣﺔ ﺃﹶﻛﹾﻤﻞﹸ ﻣﻦ ﻣﺼﻠﹶﺤﺔ ﺍﺟﺘﻨﺎﺏﹺ ﹺﺎﻟﻨﺠﹺﺲﹺ ﺟﺎﺋﺰ ﻋﻨﺪ ﻓﹶﻘﹾﺪ ﺍﻟﻄﱠﺎﻫﺮﹺ ﺍﻟﱠﺬﻱ ﻳﻘﹸﻮﻡ ﺑ ﹺﻱ ﻭ ﺍ ﺪ ﺍﻟﻭ ﺍﻟﺘ ﻀﺠﺮﺎﺭﺳﻳﺔ.ﺰﺍﻝﹸ ﺍﻟﻨ ﺍﹶﻗﻣﻟﹾﹶﺎﻘﹶﺎﺤﻝﹶﺎﻣﻪﺍﻟﺟ.ﺔﹸﺰﻫﺗﻨﺮﹺﺰﹺﻱﻝﹸ ﻣﻨﻻﹶﺰﹺﻟﹶﻳﺔﹶﺤﺍﻟﻞﱡﻀﺮﺷﻭﺮﺭﺍﺏﺕﺑﻮﻝﹺ ﺍﻟﻨﺎﺱﹺ ﻟﺸﺪﺓ ﺗﻨﺰﹺﻝﹸ ﻷَﻧﻪ
648
ﹺﻳﻚ ﺃﺳﺎﻣﺔﺑ ﺗﻭﺍﺪﺣ ﺃﺑﻮﺑﹺﻠﻀﻘﻊﹶﺎ ﺭﻭﺍﻩﺳﻢﻠﱠ ﻢﻳ ﱠﻰﺪﻭﺘﺍﺍﺪﺍﻟﻟﹾﺍﻠﱠﻓﹶﻬﻪﻭﺈﹺﺮﻥﱠﻡﻋﻠﹶﻴﺍ)ﻪﷲَﻭﻟﹶ ﺍﻟﺪﺭﺩﺍﺀﺀً(ﻬ(ﺎﻏﹶﻭﻴﺃﹶﻟﹾﺮﺒﺎﻧﹺﺩﺍﻬﺎﺀٍ ﺑﻦﻣﻟﹶﻦﻪﺷﺮﺃﹶﺑﺩﻮﻭﺍﺍﻟ ﺿﻮﺍﻊ ﻋﻦﺇﹺﻥﹾﻻﱠﻳ ﺸﻭﺮ ﺩﺍﻭﺩﺡﹴﺩﺍﺀًﻭﺃﹶ ﻗﹶﻭ ﺻﺪﺍﻠﻻﹶﻡﻭﺗ ﺃﰊﺩﺪﺍﻳﺀٍﻨﺔﹶﺩﻓﹶﻭﺄﹶﺍﻣﺀﺮ،ًﻫﻓﹶﻢﺘﺍﺪﻟﺍﻨﻭﺒﹺﻭﺍﻲ ﻋﻦﻜﹸﺍﻟﹾﻞﱢ ﻤ ﺩﺍﻭﺩﻞﹶﺘﻮﻟﻭﺍ ﺃﺑﻮﺔﹶﻭﻓﺟﹶﺎﻌﺟ ﺭﻭﺍﻩﻭﻋﺍﺮﺀَﻳﻨ ﺱﺰﻭﺍﻣﻝﹶﺑﹺﻦﺍﻟﺤﻋﺮﺪﺍﺍﻜﹾﺀَﻡﹴ ﻞﹴ)ﻭﺃﹶﺍﻟﻭﺪ ﺎ ﻧ ﺃ ﹸ ﺍﷲ ﻥ ﱠ ﻧ ﺃ ﹶ ﺃﺳﺎﻣﺔ ﺩﺍﻭﺩﻨ ﺃﺑﻮﻭ ﺭﻭﺍﻩ ﺭﻭﺍﻩﻡﻣﻦ) ﺱﺮ …ﺃﹸﺪﻧ)ﺎﺍﻟﹾﻬ ﺇﹺﻗﹶﻭﺍﺪﻡﺣ ﻚﺍﻟﹾ( ﻋﻦﹶﺎﻦﹺﺟﺘﻣﻮﺎﻟ ﺲﹺﻓﺑ ﻋﻦﻋﺃﹶﺮﻧ ﺍﻟﺒﺨﺎﺭﻱ ﹺﻳﻚﻣ(ﻬﺮﺎﻫﻭﻢﺃﹶﻟﹾﺍﺒﻟﺎﻨﻧﹺﺒﹺﻬﻲﺎ ﺑﻦﻤﻣﺪﻳﻦﺷﻨﺔﹶﺮﺃﹶﺑﻓﹶﻮﺍﺄﻟﹶ ﺍ ﻭ ﺔ ﹶ ﻳ ﺃ ﹶ ﻞ ﹴ ﻜ ﹾ ﻋ ﻋﻦﺑﻮﺍ ﺩﺍﻭﺩﻳﺸﺮ ﺃﺑﻮﻭﺃﹶﻥﹾ ﱠﻰﺘﺪﺍﻟﺍﻠﱠﻪﻭﻭﺍﻋﻠﹶﺑﹺﻴﻪﺤﺮﻭﺍﻡﹴﺳﻠﱠ)ﻢﺑﹺﻠﻘﹶﺎﺡﹴ ﺻﻥﱠﻠﻻﹶﺃﹶﻧﺗ ﹺﻲ ﺍﻟﺒﺨﺎﺭﻱ(ً،ﺎﻋﻓﹶﻭﺘﺃﹶﻦﻟﹾﺪﺒﺍﺎﺃﹶﻧﹺﻭﺑﻬﻭﺎﺍ ﺍﻟﺪﺭﺩﺍﺀﻬﺀ ﺃﰊﻣﺩﺍﻦﺀٍﺃﹶﺑﺩﻮﻭﺍﻟﺍ ﺭﻭﺍﻩ ﻮﺍﱢ )FATWAﺮﺑﻜﹸﻞ MAJELISﻭﻭﺃﹶﺷﺟﻥﹾﻔﻌﹶﺎﻳﻞﹶﺀً ﺸﻟ ULAMAﻭﻢﺃﹶﺍﻟﻧﺑﹺﻠﺰﺪ ﺇﹺﻣﻭﺎ ﺭﻭﺍﻩﻘﻭﻝﹶﹶﺎﺍﺀَﻟﹶﺡﹴﻪ INDONESIAﻪﻝﹶﻠﹶﻴﻪﺩﺍﻟﺍﺀًﺪﻭﺍﺇﹺﺀَﺳﻠﱠﻻﱠ ﺍﷲﺍﻟﻝﹶﻠﱠﺃﹶﻧﻪﺍﻟﺰﻠﻋﱠ ﱠﻰﺰ HIMPUNAN ﻠ ﺻ ﻋﻦ ﺍﻟﺪﺭﺩﺍﺀ(ﺮﻫ ﻢﺍﻟﻨﺒﹺﻲ ﺃﰊﺪﻳﻨﺔﹶﻓﹶﺄﹶﻣ ﻚﺍﻟﹾ(ﻤ ﻋﻦ ﺩﺍﻭﺩﺘﻣﻮﺎﻟﻭﺍ ﺲﹺﻓﺑﹶﺎﻦﹺﺟ ﺃﺑﻮﺔﹶ ﺭﻭﺍﻩﻋﺃﹶﺮﻧﻳﻨ ﺍﻟﺒﺨﺎﺭﻱ)ﺃﹶﻭ ﺭﻭﺍﻩﻭﺍﻣﺑﹺﻦﺤﻋﺮﺍﻜﹾﻡﹴﻞﹴ ﺱ …ﺃﹸﺘﺓﹶﻧ)ﺎ ﻭ ﺍ ﺪ ﻗﹶﻭﻫﺪﺮﻻﹶﻳﻡﺮﺗ ( … ( ﻚ ﻟ ﺎ ﻣ ﻦ ﹺ ﺑ ﺲ ﹺ ﻧ ﺃ ﹶ ﻋﻦ ﺍﻟﺒﺨﺎﺭﻱ ﺭﻭﺍﻩ ) ﻣﺎ ﹺﻲ kejuﺎﻋﻭﺃﹶﻦﻟﹾﺒﺎﺃﹶﻧﹺﺑ ﺍﻟﺒﺨﺎﺭﻱ ﺭﻭﺍﻩ buanglahﻢﺃﹶﻧﺑﹺﻠﺰﻘﻝﹶﹶﺎﻟﹶﺡﹴﻪﻭﺃﹶﺷ tikusﺍﻟﻝﹶﻠﱠﻪﺍﻟﻠﱠﻋﻪﻠﹶﻴﻪﺩﺍﺀًﻭﺇﹺﺳﻠﱠﻻﱠ ﺻﻠﺃﹶﻧ keras ﱠﻰﺃﹸﺰﻧ “Jikaﻬﻲﺎ ituﺔﹶﺃﹶﺑﻓﹶﻮﺍﺄﹶﻟﻣﻬ ﻮﺍ (padat),ﻥﹾﻔﹶﺎﺟﻳﺀًﺘﻮﺸ)ﻭﺮﺍﺑ ﻡ ﺪ ﹺﻲ danﻋﻢﻦﺍﻟﻨﺃﹶﺒﺑﹺ ﺍﻟﺒﺨﺎﺭﻱﺮﻫ ﺭﻭﺍﻩﻤﻣﺪﻳﻦﻨ sekitarnya,ﺍﻟﹾ ﹶﺎ ﻓ ﺔ ﹶ ﻨ ﻳ ﺮ ﻋ ﻭ ﺃ ﹶ ﻞ ﹴ ﻜ ﹾ ﻋ ﻦ ﻣ ﺱ ﺎ itu keju dan makanlah ﻗﹶﻣﻫﺎﺮﻳﺃﹶﻧﺮﺓﹶﺰ(ﻝﹶﺍﻟﻠﱠﻪ ﺩﺍﺀً ﺇﹺﻻﱠ ﺃﹶﻧﺰﻝﹶ ﻟﹶﻪ ﺷﻔﹶﺎﺀً ) )(sisa keju ;tersebut itu ( ﻚ ﺭﻭﺍﻩ ﺇﹺﻥﹾ ﺲﹺﺎﻭﺃﹶﺑﻥﹾﻦﹺﺣﻳﻮﻣﻟﹶﺎﺸﻟﻬﺮﺑﺎ،ﻮﺍﻭﻣﻛﹸﻦﻠﹸﺃﹶﻮﺑﻩﻮ،ﺍﻟﻬﻭﺎﺇﹺﻥﹾﻭﺃﹶﻟﹾﺒﺎﻛﻧﹺﹶﺎ namunﻣ jikaﻓﹶﺳﻠﱠﺄﹶ …ﺓﹶﻛ)ﹶﺎ(ﺍﻟﻠﱠﻥﹶﻪ ﱠﻰ cair,ﻬﻥﹶﺎ ﻋﻦﻫﻘﺎﹶﺎﺃﹶﻧﺡﹴﻭ ﺍﻟﺒﺨﺎﺭﻱﻟﹾﻢﻘﹸﺑﹺﻮﻠ kejuﻋﺟﻠﹶﺎﻴﻣﻪﺪﺍﻭ ﻫﺻﺮﻠﻳﺮ tumpahkanlah (HR. al-Bukhari, ﹺﻲ ﻋﻦﻋﻦ ﺃﹶﺑ ﺍﻟﺒﺨﺎﺭﻱ dariﺷﻔﹶﺎﺀً ) Maimu-nahﻝﹶﺃﹶﻧﻟﹶﻪ ﺭﻭﺍﻩﺃﹶﻧﺰ ﺭﻭﺍﻩﻠﱠﻘﹸﻪﻮﻩﺩﺍ)ﺀً ﺇﹺﻻﱠ isteriﻝﹶﺄﺭﹺﻳﺍﻟ ﻣﻴﻤﻮﻧﺔ ﻭﺍﻟﻨﺴﺎﺋﻲ ﻭﺃﲪﺪ ﺍﻟﺒﺨﺎﺭﻱ ﻣﺎﺋﺃﹶﻌﻧﺎﺰﻓﹶ Ahmad, ﺭﻭﺍﻩ dan Nasa’i ﺇﹺﻥﹾ Nabiﻥﹶ )s.a.w.ﺇﹺﻥﹾ ﻛﹶﺎ ﻚ(ﻭﻛﹸﻠﹸﻮﻩ ،ﻭ ﺲﹺﺎﺑﻦﹺﺣﻮﻣﻟﹶﺎﻟﻬﺎ، ﺍﻟﺒﺨﺎﺭﻱﻟﹾﻘﹸﻮﻋﻦﻫﺎ ﻭﻣ …ﻛ)ﹶﺎﻥﹶ ﺟﺎﻣﺪﺍ ﻓﹶﺄﹶ ﺯﻭﺝﺓﹶﺰ(ﻝﹶ ﻣﻫﺎﺮﻳﺃﹶﻧﺮ ( ﻭﺳﻠﻢ ﻭﺁﻟﻪ ﻋﻠﻴﻪ ﺍﷲ ﺻﻠﻰ ﺍﻟﻨﱯ ﹺﻲ ﺑ ﺃ ﹶ ﻦ ﻋ ﺍﻟﺒﺨﺎﺭﻱ ﺭﻭﺍﻩ ) ﺀ ً ﹶﺎ ﻔ ﺷ ﻪ ﻟ ﹶ ﻝ ﹶ ﺰ ﻧ ﺃ ﹶ ﻻ ﱠ ﺇ ﹺ ﺀ ً ﺍ ﺩ ﻪ ﻠ ﱠ ﺍﻟ ﻋﻦﺇﹺﻥﹾ ﻛﹶﺎﻥﹶ ﻭﺍﻟﻨﺴﺎﺋﻲ ،ﻭ ﺎ ،ﻭﻛﹸﻠﹸﻮﻩ ﺍﻟﺒﺨﺎﺭﻱﺎﺣﻮﻟﹶﻬ ﺭﻭﺍﻩﻟﹾ ﻘﹸﻮﻫﺎ ﻭﻣ ﺇﹺﻣﺎﻥﹾﺋﻌﺎﻛﹶﺎﻓﹶﺄﹶﻥﹶﺭﹺﻳﻘﹸﺟﻮﺎﻩﻣﺪ)ﺍ ﻓﹶﺄﹶ ﻣﻴﻤﻮﻧﺔ ﻭﺃﲪﺪ 2. Kaidah-kaidah fiqh: ﻭﺃﲪﺪ(ﻭﺍﻟﻨﺴﺎﺋﻲ ﻋﻦ ﻣﻴﻤﻮﻧﺔ ﻭﺁﻟﻪ ﺍﻟﺒﺨﺎﺭﻱ ﺭﻭﺍﻩ ﺍﻟﻨﱯﻘﹸﻮﻩ) ﺯﻭﺝﺓﹶ(ﻓﹶﺄﹶﺭﹺﻳ ﻣﻫﺎﺋﺮﻳﻌﺮﺎ ﻭﺳﻠﻢ ﻋﻠﻴﻪ ﺍﷲ ﺻﻠﻰ ﺇﹺﺍﻟﻥﹾﻀﺮﻛﺭﹶﺎﻳﻥﹶﺪﻓﹶﻊﺟﺎﺑﹺﻣﻘﹶﺪﺍﺪﺭﹺﻓﹶﺍﹾﺄﹶﻟﹾﻹِﻘﹸﻣﻮﻜﻫﹶﺎﺎ ﻥﻭﻣﺎ ﺣﻮﻟﹶﻬﺎ ،ﻭﻛﹸﻠﹸﻮﻩ ،ﻭﺇﹺﻥﹾ ﻛﹶﺎﻥﹶ ﺯﻭﺝﺍﻟﻨﱯﺻﻠﻰﺍﷲﻋﻠﻴﻪﻭﺁﻟﻪﻭﺳﻠﻢ( ﻣﻴﻤﻮﻧﺔ ﻋﻦ ﻭﺍﻟﻨﺴﺎﺋﻲ ﻭﺃﲪﺪ ﺍﻟﺒﺨﺎﺭﻱ ﺭﻭﺍﻩ ) ﻩ ﻮ ﻘ ﹸ ﻳ ﺭ ﹺ ﺄ ﹶ ﻓ ﹶ ﺎ ﻌ ﺋ “Dharar )(bahaya harus dicegah sedapat ﻝ ﹸ ﺍ ﺰ ﻳ ﺭ ﺮ ﻀ ﺇﹺﻣﺍﻟﺍﻟﺎﻥﹾﻀﺮﻛﺭﹶﺎﻳﻥﹶﺪﻓﹶﻊﺟﺎﺑﹺﻣﻘﹶﺪﺍﺪﺭﹺﻓﹶﺍﹾﺄﹶﻟﹾﻹِﻘﹸﻣﻮﻜﻫﹶﺎﺎ ﻥﻭﻣﺎ ﺣﻮﻟﹶﻬﺎ ،ﻭﻛﹸﻠﹸﻮﻩ ،ﻭﺇﹺﻥﹾ ﻛﹶﺎﻥﹶ ”mungkin. ﺕﻭﺳﻠﻢ ﻭﺁﻟﻪ ﺍﷲﻋﻠﻴﻪ ﺻﻠﻰﺪﺰﹺﻟﹶﺭﹺﺔﹶﺍﹾ ﺍﻟﻨﱯﻓﹶﻘﹸﺰﹺﻊﻮﻝﹸﻩﺑﹺﻘﹶﻣﻨ ﺯﻭﺝﺟﺔﹸﺗﻨ ﺍﹶﻣﺍﻟﻟﹾﺎﺋﺤﺎ ﻭﺃﲪﺪ(ﻭﺍﻟﻨﺴﺎﺋﻲ ﻋﻦ ﻣﻴﻤﻮﻧﺔ ﺍﻟﺒﺨﺎﺭﻱ ) ﺭﻭﺍﻩﺍﻟﻹِﻣﻀﻜﺮﹶﺎﻭﻥﺭﺍ ﻀﻌﺎﺮﺮﺭﺭﻓﹶﺄﹶﻳﻳﺭﹺﺰﺪﻳﺍﻝﹸ ﺍﻟﻀ ﺍﻟ ﻭﺁﻟﻪ ﻋﻠﻴﻪﻮﺭﺍﺕ ﺻﻠﻰﺢﺍﻟﹾﺍﷲﻤﺤﻈﹸ ﺍﻟﻨﱯﺕﻝﹸﺗﺒﹺﻴ ﺍ ﺭ ﻭ ﺮ ﻀ ( ﻭﺳﻠﻢ ﺯﻭﺝ “Dharar (bahaya) harus ”dihilangkan.ﹶﺎﻭﻥﺭﺍﺕ ﻀﺎﺮﺮﺭﺭﺟﺔﹸﻳﻳﺗﺰﺪﻨﺍﻓﹶﺰﹺﻊﻝﹸﺑﹺﻘﹶﻣﻨﺪﺰﹺﻟﹶﺭﹺﺔﹶﺍﹾﺍﻟﻹِﻣﻀﻜﺮ ﺤ ﺍﹶﺍﻟﻟﹾ ﺍﹶﻣﺍﻟﻟﹾﺎﺤ ﻀﺃﹸﺎﺑﹺﻴﺟﺢﺔﹸﻟﺗﻠﻨﺰﹺﻀﻝﹸﺮﻭﻣﻨﺭﺓﺰﹺﻟﹶﻳﺔﹶﺘﻘﹶﺍﻟﺪﻀﺭﺮﺑﹺﻭﻘﹶﺭﺍﺪﺭﹺﺕﻫﺎ ﻀﺮﺮﺭﻭﺭﻳﺍﺰﺍﺕﻝﹸﺗﺒﹺﻴﺢﺍﻟﹾﻤﺤﻈﹸﻮﺭﺍﺕ ﺍﻟﺍﻟ ﻀ ﻥ ﹶﺎ ﻜ ﻣ ﻹ ِ ﺍ ﹾ ﺭ ﹺ ﺪ ﻘ ﹶ ﺑ ﹺ ﻊ ﻓ ﹶ ﺪ ﻳ ﺭ ﺮ ﻀ “Kondisi hajah menempati ﺕ ﻀﺗﺮﺒﹺﻴﻭﺭﺢﺓﺍﻟﹾﻳﺘﻤﻘﹶﺤﺪﺭﻈﹸﺑﹺﻮﻘﹶﺭﺍ kondisiﺕ ﻣﺍﻟﺍﻟﺎﻀﺃﹸﺑﹺﺮﻴﻭﺢﺭﺍ ﺎ ﻫ ﺭ ﹺ ﺪ ﻠ ﻟ ﺍﹶﻟﹾ ﺤﺎﺟﺔﹸﺗﻨﺰﹺﻝﹸﻣﻨﺰﹺﻟﹶﺔﹶﺍﻟﻀﺮﻭﺭﺍﺕ ”darurat. ﻣﺍﻟﺎﻀﺃﹸﺑﹺﺮﻴﺭﺢﻳﻟﺰﻠﺍﻝﹸﻀﺮﻭﺭﺓﻳﺘﻘﹶﺪﺭﺑﹺﻘﹶﺪﺭﹺﻫﺎ ﺕﺑﻮﻝﹺ ﺍﻟﻨﺎﺱﹺ ﻟﺸﺪﺓ ﺗﻨﺰﹺﻝﹸ ﻷَﻧﻪ ﻗﺍﻟﹶﺎﻝﹶ ﺍﻟﺰﻫﺮﹺﻱ ﻻﹶ ﻳﺤﻞﱡ ﺷﺮﺏ ﻀﺎﺮﺟﻭﺔﹸﺭﺍﺗﻨﺕﺰﹺﺗﻝﹸﺒﹺﻴﻣﻨﺢﺰﹺﻟﹶﺍﻟﹾﺔﹶﻤﺍﻟﺤﻀﻈﹸﺮﻮﻭﺭﺍﺭﺍﺕ ﺍﹶﻟﹾﺤ “Daruratﻦ membolehkanﺒﺎﺕ .ﻭﻗﹶﺎﻝﹶ ﺍﺑ hal-halﻘﹶﻌﺎﺪﻟﺭﹶﻰﺑﹺ:ﻘﹶﺃﹸﺪﺭﹺﺣﻫﺎﻞﱠﻟﹶﻜﹸﻢ ﺍﻟﻄﱠﻴ ،yangﻟﻠﻗﹶﺎﻀﻝﹶﺮﻭﺍﻟﺭﻠﱠﺓﻪﻳﺘﺗ ﻣﺭﹺﺎﺟﺃﹸﺑﹺﻴﺲ ﺢ ”dilarang.ﻪ ﺕﺑﻮﻝﹺ ﺍﻟﻨﺎﺱﹺ ﻟﺸﺪﺓ ﺗﻨﺰﹺﻝﹸ ﻷَﻧ ﺤ ﻈﹸﻮﺷﺭﺮﺍﺏ ﻀﺮﺍﻟﻭﺰﺭﺍﻫﺮﹺﺕﻱﺗﺒﹺﻴﻻﹶﺢ ﺍﻳﻟﹾﻤﺤﻞﱡ ﻗﺍﻟﹶﺎﻝﹶ ﻗﻣﹶﺎﺴﻝﹶﻌﻮﺍﻟﺩﺰﻫﻓﺮﹺﻲﻱﺍﻟﺴﻻﹶ ﻜﹶﻳﺮﹺﺤ:ﻞﱡﺇﹺ ﻥﱠ ﺷﺍﻟﺮﻠﱠﻪﺏﻟﹶﺑﻢﻮﻳﻝﹺﺠﻌﺍﻟﻨﻞﹾﺎ ﺱﹺﺷﻔﻟﹶﺎﺀَﺸﻛﹸﺪﺓﻢ ﺗﻓﻨﻴﺰﹺﻤﺎﻝﹸﺣﻷَﺮﻧﻡﻪ ﻣﺭﹺﺎﺟﺃﹸﺑﹺﻴﺲﺢ،ﻟﻠﻗﹶﺎﻀﻝﹶﺮﻭﺍﻟﺭﻠﱠﺓﻪﻳﺘﺗﻘﹶﻌﺎﺪﻟﺭﹶﻰﺑﹺ:ﻘﹶﺃﹸﺪﺭﹺﺣﻫﺎﻞﱠﻟﹶﻜﹸﻢ ﺍﻟﻄﱠﻴﺒﺎﺕ .ﻭﻗﹶﺎﻝﹶ ﺍﺑﻦ ﺍﻟﺒﺨﺎﺭﻱﻟ( ﺭﹺﻋﻠﹶﻴﺟﻜﹸ “Sesuatuﻡﻦ ﺕ.ﻢ ﻓﻭﻴﻗﹶﺎﻤﺎﻝﹶ ﺍﺣﺑ dibolehkanﻞﹾ ﺍﻟﺷﻄﱠﻴﻔﺒﹶﺎﺎ ﺠﻌﻢ ﹶﻰ:ﺍﻟﻠﱠﺃﹸﻪ ﺣﻟﹶﻞﱠﻢ ﻳﻟﹶﻜﹸ ﺭﻭﺍﻩﺍﻟﺍﻟﺴﻠﱠﻪﻜﹶﺮﹺﺗﻌ:ﺎ ﻲﻝﹶ ﺲﻢﺩ)،ﻓﻗﹶﺎ ﺮ ﻛ ﹸ ﺀ َ ﻥ ﱠ ﺇ ﹺ ﻮ yang karena darurat ﹺﻱﺮﹺﺑﻱﹺﺎﻟﻨﻻﹶﺠﹺﻳﺲﹺﺤﻞﱡﺟﺎﺋﺷﺰﺮ ﺏﻋﻨﺑﺪﻮﻓﹶﻝﹺﻘﹾﺪﺍﻟﻨﺎﺍﻟﺱﹺﻄﱠﺎﻟﻫﺸﺮﹺﺪﺓﺍﻟﱠﺗﺬﻨﺰﹺﻱﻝﹸﻳﻘﹸﻷَﻮﻧ ﻗﻣﻭﹶﺎﺍﻟﺴﺘﻝﹶﻌﺪﺍﺍﻟﻭﺰﻫ dibatasiﻡﻪﻡ sesuai kadar ”(kebutuhan)-nya. ﺭﻭﺍﻩﺍﻟﺴﻜﹶﺮﹺ:ﺇﹺﻥﱠ ﺍﻟﻠﱠﻪ ﻟﹶﻢ ﻳﺠﻌﻞﹾ ﺷﻔﹶﺎﺀَﻛﹸﻢ ﻓﻴﻤﺎ ﺣﺮ ﻣﻋﻠﹶﻴﺴﻌﻜﹸﻮﺩ ﻓﻲ ﺍﻟﺒﺨﺎﺭﻱﻟ(ﹶﻰﺷ:ﺮﺃﹸﺏﺣﻞﱠﺑﻮﻟﹶﻝﹺﻜﹸﻢﺍﻟﻨﺎﺍﻟﺱﹺﻄﱠﻴﺒﻟﺎﺸﺕﺪ.ﺓ ﺗﻨﻭﻗﺰﹺﹶﺎﻝﹸﻝﹶﺍﻷَﺑﻧﻪﻦ ﺲﺍﻟﻢ،.ﺰ)ﻫﻗﺮﹺﹶﺎﻱﻝﹶ ﺍﻟﻻﹶﻠﱠﻪﻳﺗﺤﻌﻞﱡﺎ ﻗﻣﺭﹺﻋﹶﺎﻠﹶﻘﻴﹶﺎﺟﻝﹶﻣﻜﹸﻪ ( ﺍﻟﺒﺨﺎﺭﻱ ﺭﻭﺍﻩ ) ﻢ Pedomanﻡ3. Dasar dan Pedoman Rumah ﺠﻌﺪﻞﹾﺍﻟﺷﻄﱠﺎﻔﹶﺎﻫﺀَﺮﹺﻛﹸﻢﺍﻟﱠﺬﻓﻴﻱﻤﺎ ﻳﻘﹸﺣﺮﻮ :ﺇﹺﺟﻥﱠﺎﺋﺰﺍﻟﻠﱠﻪ ﻋﻟﹶﻨﺪ ﻓﹶﻘﹾ ﺲﹺ ﻲﺑﹺﺎﻟﺍﻟﻨﺴﺠﹺ ﹺﻱﻓ Tanggaﻡ ﹺﺎﻟﻨﻪﻜﹶﺮﹺ ﺲﺍﻟﻭﺩﺘ، ﻣﺭﹺﻭﺟﺍﻟﺎﺴﺟﺘﺯﻌﺪﺍﻮ ﺎ،ﻡﻦ ﻱﻘﻝﹶﹶﺎﻳﻣﻘﹸﺍﻬﺑﻮ ﺕ ﺕﺰﺇﹺﺃﹸﺫﹶﺍﻋﺣﻨ ﹶﻰﺋ: ﻟ ﺎ ﻌ ﺗ ﻠ ﱠ ﺍﻟ ﻝ ﹶ ﹶﺎ ﻗ MUIﻘﹸ.ﺍﻟﱠﻮﻡﺬﻭﻗﹶﺎﻣ periodeﹶﺎﻄﱠﻄﻴﱠﺎﻫﺒﺎﺮﻫﺍﺮﹺﻳ 2000-2005.ﻟﹶﻞﱠﻢﺪﻢﻳﻟﹶﻳﻓﹶﻜﹸﻘﹾﺠﹺﻢﺪﺪ ﺍﻟﺍﻟﻃ ﺎ ﺳ ﺎ ﺠ ﺑ ﹺﻱ ﻭ ﺍ ﺪ ﹺﻱ ﺑﹺﺎﻟﻨﺠﹺﺲﹺ ﺟﺎ ﻣﻭﻋﻠﹶﻘﺍﻟﻴﹶﺎﺘﻣﻜﹸﺪﻪﺍﻢ.ﻭ ( ﺍﻟﺒﺨﺎﺭﻱ ﺭﻭﺍﻩ ) Pedomanﻡ Penetapanﺼﻛﹸﻠﹶﻢﺤﺔﻓﻴﺍﻤﺎﺟﺘﻨﺎﺣﺮ MUI.ﺇﹺﻭﻥﱠﺍﻟ ﺴﺍﻟﻠﱠﻼﹶﻪﻣﻟﹶﺔ ﻢﺃﹶﻳﻛﹾﻤﺠﻌﻞﹸ ﻞﹾﻣﻦﺷﻔﹶﺎﻣﺀَ : ﻣﻷَﺴﻥﱠﻌﻮﻣﺩ ﺼﻠﹶﻓﻲﺤﺔﹶﺍﻟﺍﻟﹾﺴﻌﺎﻜﹶﻓﻴﺮﹺﺔ ﺏﹺ4. Fatwaﻟﹶﺪﻢ ﻳﻓﹶﻘﹾﺠﹺﺪﺪ ﺍﻟﻃﹶﺎﻄﱠﺎﻫﺮﻫﺍﺮﹺﻳﻘﹸﺍﻟﱠﻮﻡﺬ ﻣ ﺠﺎﺳ ﻣﻭﺟﻘﺍﻟﺎﹶﺎﺘﺯﻣﺪﻪﺍﺍﻟ.ﻭﺘﺪ ﻱﻘﹶﺎﻳﻣﻘﹸﻬﻮﺎ،ﻡ ﺕﺰﺇﹺﺫﹶﺍﻋﻨ ﺍﻟﺒﺨﺎﺭﻱﺎﺟ(ﺎﺋ ﹺﺎﻟﻨﺲﹺ ﹺﻱﹺﺎﻟﻨﺑﺠﹺ ﺭﻭﺍﻩﺑ ﹺﻱﺍﻭ ﺍﻟﻋﻨﺟﻠﹶﺎﻴﺠﺯﻜﹸﺎﻢﺍﻟﺳﺘﺔ.) ﹺﺎﻟﺎﻨﻓﻴﺠﺔﺎﺳﻭﺎﺍﻟﺕﺴﺇﹺﻼﹶﺫﻣﹶﺍﺔﻟﹶﺃﹶﻢ ﻛﹾﻳﻤﺠﹺﻞﹸﺪﻣﻃﻦﹶﺎ ﻫﻣﺮﺍ ﺎ، ﺼﻳﻠﹶﻘﹸﺤﻮﺔﻡ ﺍﻣﻘﺟﹶﺎﺘﻨﻣﺎﻬﺏﹺ ﹺﻱﺍﺑﻟﹾﻌ ﺼﺪﻠﹶﺍﻭﺤﺔﹶ ﻣﻭﻷَﻘﺍﻟﹶﺎﺘﻥﱠﻣﺪﻪﺍﻣ.ﻭ 1. Pendapat ;menyatakan paraﺮﹺﺼﻠﹶﺍﻟﱠﺤﺔﺬ ﺍﻱﺟﺘﻳﻨﺎﻘﹸﻮﺏﹺﻡ ulamaﻞﹸﺪ ﻣﺍﻟﻦﻄﱠﺎﻣﻫ yangﺰﻼﹶﻣﻋﺔﻨ ﺪﺃﹶ ﻛﹾﻓﹶﻤﻘﹾ ﺲﹺﺔ ﻭﺟﺍﻟﺎﺋﺴ ﺠ ﹺ ﻨ ﹺﺎﻟ ﺑ ﹺﻱ ﺍﻟﻷَﻨﻥﱠﺠﺎﻣﺼﻠﹶﺤﺔﹶ ﺍﻟﹾﻌﺎﻓﻴ ﺟﺎﺯ antara lain:ﻡ ﻣﻘﹶﺎﻣﻬﺎ، najisﺍﻟ.ﺳﺘﺔﺪ.ﺍﻭﹺﻱ ﺑﹺﺎﻟﻨﺠﺎﺳﺎﺕ ﺇﹺﺫﹶﺍ ﻟﹶﻢ ﻳﺠﹺﺪ ﻃﹶﺎﻫﺮﺍ ﻳﻘﹸﻮ a. keharaman menggunakan benda ﻣﺍﻟﻨﻘﹶﺎﺠﻣﺎﻪﺳﺔ . yang obat:ﻟﹾﻌdiharamkan untuk ﺎ، atauﻘﺟﹶﺎﺘﻨﻣﺎﻬﺏﹺ ﻷَﺟﺎﻥﱠﺯﻣﺍﻟﺘﺼﺪﻠﹶﺍﻭﺤﺔﹶ ﺼﻳﻠﹶﻘﹸﺤﻮﺔﻡ ﺍﻣ ﹺﺎﻟﺎﻨﻓﻴﺠﺔﺎﺳﻭﺎﺍﻟﺕﺴﺇﹺﻼﹶﺫﻣﹶﺍﺔﻟﹶﺃﹶﻢ ﻛﹾﻳﻤﺠﹺﻞﹸﺪﻣﻃﻦﹶﺎ ﻫﻣﺮﺍ ﹺﻱﺍﺑ ﺏﺔﺑﺃﹶﻮﻛﹾﻝﹺﻤﻞﹸﺍﻟﻨﺎﻣﺱﹺﻦ ﻟﻣﺸﺼﻠﹶﺪﺓﺤﺔﺗﻨﺍﺰﹺﻝﹸﺟﺘﻨﺎﺏﹺ ﻗﺍﻟﹶﺎﻷَﻨﻝﹶﻥﱠﺠﺎﻣﺍﻟﺳﺰﺔﺼﻫ.ﻠﹶﺮﹺﺤﻱﺔﹶ ﺍﻟﹾﻻﹶﻌﺎﻓﻳﻴﺔﺤﻞﱡﻭﺍﻟﺷﺴﺮﻼﹶﻣ ﺍﻟﻷَﻨﻧﻪﺠﺎﺭﹺﺳﺔﺟ.ﺲ،ﻗﹶﺎﻝﹶﺍﻟﻠﱠﻪﺗﻌﺎﻟﹶﻰ:ﺃﹸﺣﻞﱠﻟﹶﻜﹸ ﻢﺍﻟﻄﱠﻴﺒﺎﺕ.ﻭﻗﹶﺎﻝﹶ ﺍﺑﻦ ﻣﺴﻌﻮﺩ ﻓﻲ ﺍﻟﺴﻜﹶﺮﹺ :ﺇﹺﻥﱠ ﺍﻟﻠﱠﻪ ﻟﹶﻢ ﻳﺠﻌﻞﹾ ﺷﻔﹶﺎﺀَﻛﹸﻢ ﻓﻴﻤﺎﺣﺮﻡﻋﻠﹶﻴﻜﹸﻢ)ﺭﻭﺍﻩﺍﻟﺒﺨﺎﺭﻱ( ﻭﺍﻟﺘﺪﺍﻭﹺﻱ ﺑﹺﺎﻟﻨﺠﹺﺲﹺ ﺟﺎﺋﺰ ﻋﻨﺪ ﻓﹶﻘﹾﺪ ﺍﻟﻄﱠﺎﻫﺮﹺ ﺍﻟﱠﺬﻱ ﻳﻘﹸﻮﻡ 649ﻪ. ﻣﻘﹶﺎﻣ ﺟﺎﺯ ﺍﻟﺘﺪﺍﻭﹺﻱ ﺑﹺﺎﻟﻨﺠﺎﺳﺎﺕ ﺇﹺﺫﹶﺍ ﻟﹶﻢ ﻳﺠﹺﺪ ﻃﹶﺎﻫﺮﺍ ﻳﻘﹸﻮﻡ
Memperhatikan :
BIDANG POM DAN IPTEK
“Imam Zuhri (w. 124 H) berkata, “Tidak halal meminum air seni manusia karena suatu penyakit yang diderita, sebab itu adalah najis; Allah berfirman: ‘…Dihalalkan bagimu yang baik-baik (suci)…’ (QS. al-Ma’idah [5]: 5)”; dan Ibnu Mas’ud (w 32 H) berkata tentang sakar (minuman keras), Allah tidak menjadikan obatmu pada sesuatu yang ﻝﹸdiharamkan ﺰﹺﻨﺗ ﺓﺪﺸﻟ ﺎﺱﹺﺍﻟﻨatasmu” ﻝﹺﻮﺑ ﺏﺮ(ﺷRiwayat ﻞﱡﺤﻳ ﻻﹶ ﻱImam ﺮﹺﻫﺍﻟﺰ ﻝﹶal-ﻗﹶﺎ Bukhari).
ﻗﹶﺎﻝﹶﻭ.ﺎﺕﺒﺍﻟﻄﱠﻴﻢ ﻟﹶﻜﹸﻞﱠﺃﹸﺣ:ﺎﻟﹶﻰﻌﺗﺍﻟﻠﱠﻪﻗﹶﺎﻝﹶ،ﺲﺭﹺﺟﻪﻷَﻧ
b. kebolehan menggunakan benda najis ﻢatau ﻔﹶﺎﺀَﻛﹸﺷyang ﻞﹾﻌﺠﻳ ﻢdiharamkan ﻟﹶ ﺍﻟﻠﱠﻪ ﺇﹺﻥﱠ :ﻜﹶﺮﹺﺍﻟﺴuntuk ﻲﻓ ﻮﺩﻌﺴobat ﻣ ﻦﺍﺑ ketika belum ada benda suci yang dapat (ﺍﻟﺒﺨﺎﺭﻱ)ﺭﻭﺍﻩﻜﹸﻢﻠﹶﻴﻋﻡﺮﺣﺎﻴﻤﻓ menggantikannya:
ﺰﹺﻝﹸﻨﺗ ﺓﺪﺸﻟ ﺎﺱﹺﺍﻟﻨ ﻝﹺﻮﺑ ﺏﺮﺷ ﻞﱡﺤﻳ ﻻﹶ ﺮﹺﻱﻫﺍﻟﺰ ﻗﹶﺎﻝﹶ ﻡﻘﹸﻮﻳ ﻱﺍﻟﱠﺬ ﺮﹺﺍﻟﻄﱠﺎﻫ ﻓﹶﻘﹾﺪ ﺪﻨﻋ ﺰﺎﺋﺟ ﺠﹺﺲﹺﺑﹺﺎﻟﻨ ﺍﻭﹺﻱﺪﺍﻟﺘﻭ ﻗﹶﺎﻝﹶﻭ.ﺎﺕﺒﺍﻟﻄﱠﻴﻢ ﻟﹶﻜﹸﻞﱠﺃﹸﺣ:ﺎﻟﹶﻰﻌﺗﺍﻟﻠﱠﻪﻗﹶﺎﻝﹶ،ﺲﺭﹺﺟﻪﻷَﻧ .ﻪﻘﹶﺎﻣﻣ “ﻢBerobat ﻔﹶﺎﺀَﻛﹸﺷ ﻞﹾﻌﺠdengan ﻳ ﻟﹶﻢ ﺍﻟﻠﱠﻪ ﻥﱠbenda ﺇﹺ :ﻜﹶﺮﹺﺍﻟﺴnajis ﻲﻓ ﻮﺩadalah ﻌﺴﻣ ﻦﺍﺑ ﻡboleh ﻘﹸﻮﻳ ﺍﺮﻫketika ﻃﹶﺎ ﺠﹺﺪbelum ﻳ ﻟﹶﻢ ﺇﹺﺫﹶﺍada ﺎﺕﺳbenda ﺎﺠﺑﹺﺎﻟﻨ ﹺﻱ ﺍﻭﺪﺍﻟﺘ ﺎﺯﺟ suci yang ﻡﺮﺣﺎﻴﻤﻓ ( ﺍﻟﺒﺨﺎﺭﻱ ﺭﻭﺍﻩ ) ﻢ ﻜ ﹸ ﻴ ﻠ ﹶ ﻋ ﻦdapat ﻣ ﻞﹸﻛﹾﻤmenggantikannya” ﺃﹶ ﺔﻼﹶﻣﺍﻟﺴﻭ ﺔﻴﺎﻓﺍﻟﹾﻌ ﺔﹶﻠﹶﺤ(ﺼMuhammad ﻣ ﻷَﻥﱠ ،ﺎﻬﻘﹶﺎﻣﻣ ﻡal-Khathib ﻘﹸﻮﻳ ﻱﺍﻟﱠﺬ ﺮﹺﻄﱠﺎﻫal-Syarbaini, ﺍﻟ ﻓﹶﻘﹾﺪ ﺪﻨﻋ ﺰﺎﺋﺟ ﺲﹺMughni ﺠﹺﺑﹺﺎﻟﻨ ﺍﻭﹺﻱﺪalﺍﻟﺘﻭ .ﺔﺳal-Fikr, ﺎﺠﺍﻟﻨﺎﺏﹺﻨt.th.], ﺘﺍﺟﺔﻠﹶﺤjuz ﺼﻣ Muhtaj, [Bairut: Dar .ﻪﻘﹶﺎﻣﻣ 79). ﻦI,ﻠﹼﺒh. ﺍﻟ ﺃﻱ (ﺄﹶﺍﻟﻠﱢﺒ ﺎﻫﻟﹶﺪﻭ ﺎﻉﺿ)ﺇﹺﺭ ﺍﹾﻷُﻡ ﺃﻱ(ﺎﻬﻠﹶﻴﻋ)ﻭ ﻡﻘﹸﻮﻳ ﺍﺮﻃﹶﺎﻫ ﺠﹺﺪﻳ ﻟﹶﻢ ﺇﹺﺫﹶﺍ ﺎﺕﺎﺳﺠﺑﹺﺎﻟﻨ ﺍﻭﹺﻱﺪﺍﻟﺘ ﺎﺯﺟ ﺎﺒﻏﹶﺎﻟ ﻧﹺﻪﻭﺑﹺﺪ ﻴﺶﻌﻻﹶﻳ ﻟﹶﺪﺍﻟﹾﻮ ﻷَﻥﱠ ،ﺓﺍﻟﹾﻮﹺﻻﹶﺩ ﻝﹶﺃﹶﻭ ﺎﺯﹺﻝﹶﺍﻟﻨ ﻦﻣ ﻞﹸﺃﹶﻛﹾﻤ ﺔﻼﹶﻣﺍﻟﺴﻭ ﺔﻴﺎﻓﺍﻟﹾﻌ ﺔﹶﻠﹶﺤﺼﻣ ﻷَﻥﱠ ،ﺎﻬﻘﹶﺎﻣﻣ ﺎﺒﻏﹶﺎﻟﻧﹺﻪﻭﺑﹺﺪﺶﻴﻌﻻﹶﻳﻪﺃﹶﻧﻲﻌﺍﻓﺍﻟﺮﻗﹶﺎﻝﹶﺎﻛﹶﻤ ﺍﺩﺮﺍﻟﹾﻤﻭ… .ﺔﺎﺳﺠﺍﻟﻨﺎﺏﹺﻨﺘﺍﺟﺔﻠﹶﺤﺼﻣ .ﺑﹺﻪﺇﹺﻻﱠﻪﺘﻴﻨﺑﺪﺘﺸﺗﻭﻯﻘﹾﻮﻻﹶﻳﻪﺃﻧﺃﹶﻭ “ﻦBoleh ﺍﻟﻠﹼﺒ ﺃﻱ(berobat ﺄﹶﺍﻟﻠﱢﺒ ﺎﻫﻟﹶﺪﻭdengan ﺎﻉﺿ)ﺇﹺﺭ ﻷُﻡbenda-benda ﺍﹾ ﺃﻱ(ﺎﻬﻠﹶﻴﻋ)ﻭ najis jika belum menemukan benda suci ﺎyang ﺒﻏﹶﺎﻟ ﻧﹺﻪﻭdapat ﺑﹺﺪ ﻴﺶﻌmenggantikan-nya, ﻻﹶﻳ ﻟﹶﺪﺍﻟﹾﻮ ﻷَﻥﱠ ،ﺓﻻﹶﺩﺷﺮﻋﺎﺍﻟﹾﻮﹺ ﻝﹶkarena ﺃﹶﻭﺍﻟﺘﻄﻬﲑ ﺎﺯﹺﻝﹶﺍﻟﻨ maslahat kesehatan dan keselamatan … ﺎlebih ﺒﻏﹶﺎﻟﻧﹺﻪﻭsempurna ﺑﹺﺪﺶﻴﻌﻻﹶﻳﻪ(ﻧlebih ﺃﹶﻲﻌﺍﻓﺍﻟﺮdiutamakan) ﻗﹶﺎﻝﹶﺎﻛﹶﻤ ﺍﺩﺮﺍﻟﹾﻤﻭdari
pada maslahat ﻪﺃﻧﺃﹶﻭ .ﻪmenjauhi ﺑﹺﺇﹺﻻﱠﻪﺘﻴﻨﺑﺪﺘﺸbenda ﺗﻭﻯﻘﹾﻮﻻﹶﻳnajis” (al-‘Izz bin ‘Abd al-Salam, Qawa’id al Ahkam fi Mashalih al-Anam, [Qahirah: Mathba’ah al-Istiqamah, t.th.), juzﺍﻟﺘﻄﻬﲑ I, h. ﺷﺮﻋﺎ 81). c. kewajiban atas setiap ibu yang baru melahirkan untuk memberikan air susu yang pertama keluar (colostrum, al-liba’ ﺍﻟﻠﺒﺄ- ) kepada anaknya:
ﺍﻻﺧﺘﻼﻁ
650
.ﻪﻘﹶﺎﻣﻣ ﻡﻘﹸﻮﻳ ﺍﺮﻃﹶﺎﻫ ﺠﹺﺪﻳ ﻟﹶﻢ ﺇﹺﺫﹶﺍ ﺎﺕﺎﺳﺠﺑﹺﺎﻟﻨ ﺍﻭﹺﻱﺪﺍﻟﺘ ﺎﺯﺟ ﻦﻣ ﻞﹸHIMPUNAN ﺃﹶﻛﹾﻤ ﺔﻼﹶﻣﺴFATWA ﺍﻟﻭ ﺔﻴMAJELIS ﺎﻓﺍﻟﹾﻌ ﺔﹶﺤULAMA ﻠﹶﺼﻣ ﻥﱠINDONESIA َﻷ ،ﺎﻬﻘﹶﺎﻣﻣ .ﺔﺎﺳﺠﺍﻟﻨﺎﺏﹺﻨﺘﺍﺟﺔﻠﹶﺤﺼﻣ ﻦﺍﻟﻠﹼﺒ ﺃﻱ(ﺄﹶﺍﻟﻠﱢﺒ ﺎﻫﻟﹶﺪﻭ ﺎﻉﺿ)ﺇﹺﺭ ﺍﹾﻷُﻡ ﺃﻱ(ﺎﻬﻠﹶﻴﻋ)ﻭ ﺎﺒﻏﹶﺎﻟ ﻧﹺﻪﻭﺑﹺﺪ ﺶﻴﻌﻻﹶﻳ ﻟﹶﺪﺍﻟﹾﻮ ﻷَﻥﱠ ،ﺓﺍﻟﹾﻮﹺﻻﹶﺩ ﻝﹶﺃﹶﻭ ﺎﺯﹺﻝﹶﺍﻟﻨ ﺎﺒﻏﹶﺎﻟﻧﹺﻪﻭﺑﹺﺪﺶﻴﻌﻻﹶﻳﻪﺃﹶﻧﻲﻌﺍﻓﺍﻟﺮﻗﹶﺎﻝﹶﺎﻛﹶﻤ ﺍﺩﺮﺍﻟﹾﻤﻭ…
.ﺑﹺﻪﺇﹺﻻﱠﻪﺘﻴﻨﺑﺪﺘﺸﺗﻭﻯﻘﹾﻮﻻﹶﻳﻪﺃﻧﺃﹶﻭ “wajib atas ibu untuk memberikan colostrum (al-liba’- ) ﺍﻟﻠﺒﺄkepada anaknya, ﺷﺮﻋﺎ ﺍﻟﺘﻄﻬﲑ yaitu air susu yang keluar pertama ﺍﻻﺧﺘﻼﻁ
setelah melahirkan, karena pada umumnya anak tidak bisa hidup tanpa colostrum tersebut… yang dimaksud -sebagaimana dikatakan oleh al-Rafi’i- bahwa pada umumnya anak tidak bisa hidup tanpa colostrum atau fisik anak tidak bisa kuat dan kebal kecuali dengan colostrum” (Abu Zakaria bin Syaraf al-Nawawi, Minhaj al-Thalibin, berikut syarahnya oleh Muhammad al-Khathib al-Syarbaini, Mughni alMuhtaj, [Bairut: Dar al-Fikr, t.th.], juz III, h. 449). 2. Fatwa MUNAS VI MUI, nomor: 2/MUNAS VI/MUI/2000 tentang penggunaan organ tubuh, ari-ari dan air seni manusia bagi kepentingan obat-obatan dan kosemetika. 3. Surat Menteri Kesehatan RI nomor: 1192/ MENKES/ IX/2002, tanggal 24 September 2002, serta penjelasan Direktur Jenderal Pemberantasan Penyakit Menular dan Penyehatan Lingkungan Pemukiman Departemen Kesehatan, Direktur Bio Farma, Badan POM, LP.POM-MUI, pada rapat Komisi Fatwa, Selasa, 1 Sya’ban 1423/8 Oktober 2002; antara lain: a. Pemerintah saat ini sedang berupaya melakukan pembasmian penyakit Polio dari masyarakat secara serentak di seluruh wilayah tanah air melalui program Pekan Imunisasi Nasional (PIN) dengan cara pemberian dua tetes vaksin Polio oral (melalui saluran pencernaan).
651
BIDANG POM DAN IPTEK
b. Penyakit (virus) Polio, jika tidak ditanggulangi, akan menyebabkan cacat fisik (kaki pincang) pada mereka yang menderitanya. c. Terdapat sejumlah anak Balita yang menderita immunocompromise (kelainan sistim kekebalan tubuh) yang memerlukan vaksin khusus yang di-berikan secara injeksi (vaksin jenis suntik, IPV). d. Jika anak-anak yang menderita immunocom-promise tersebut tidak diimunisasi, mereka akan menderita penyakit Polio serta sangat dikhawatirkan pula mereka akan menjadi sumber penyebaran virus. e. Vaksin khusus tersebut (IPV) dalam proses pem-buatannya menggunakan enzim yang berasal dari porcine (babi), namun dalam hasil akhir tidak terdeteksi unsur babi. f. Sampai saat ini belum ada IPV jenis lain yang dapat menggantikan vaksin tersebut; dan jika diproduksi sendiri, diperlukan investasi (biaya, modal) sangat besar sementara kebutuhannya sangat terbatas. 4. Pendapat peserta rapat Komisi Fatwa dalam rapat tersebut; antara lain: a. Sejumlah argumen keagamaan/adillah diniyyah (Al-Qur’an, al-Hadis dan Qawa’id Fiqhiyyah) dan pendapat para ulama mengajarkan; antara lain: i) setiap penyakit dan kecacatan yang diakibat-kan penyakit adalah dharar (bahaya) yang harus dihindarkan (dicegah) dan dihilangkan (melalui pengobatan) dengan cara yang tidak melanggar syari’ah dan dengan obat yang suci dan halal; ii) setiap ibu yang baru melahirkan, pada dasarnya, wajib memberikan air susu yang pertama keluar (colostrum, al-liba’-- ) ﺍﻟﻠﺒﺄkepada anaknya dan dianjurkan pula memberikan ASI
ﺍﻻﺧﺘﻼﻁ
652
ﺰﹺﻝﹸﻨﺗ ﺓﺪﺸﻟ ﺎﺱﹺﺍﻟﻨ ﻝﹺﻮﺑ ﺏﺮﺷ ﻞﱡﺤﻳ ﻻﹶ ﹺﺮﻱﻫﺍﻟﺰ ﻗﹶﺎﻝﹶ ﻗﹶﺎﻝﹶﻭ.ﺎﺕﺒﺍﻟﻄﱠﻴﻟﹶﻜﹸﻢﻞﱠﺃﹸﺣ:ﺎﻟﹶﻰﻌﺗﺍﻟﻠﱠﻪﻗﹶﺎﻝﹶ،ﺲﺭﹺﺟﻪﻷَﻧ ﻔﹶﺎﺀَﻛﹸﻢﺷ ﻞﹾﻌﺠﻳ ﻟﹶﻢ ﺍﻟﻠﱠﻪ ﺇﹺﻥﱠ :ﻜﹶﺮﹺﺍﻟﺴ ﻲﻓ ﻮﺩﻌﺴﻣ ﻦﺍﺑ ﺣﺎﻴﻤ ﻓMAJELIS ULAMA INDONESIA (ﺍﻟﺒﺨﺎﺭﻱHIMPUNAN )ﺭﻭﺍﻩﻜﹸﻢﻠﹶﻴﻋﻡﺮFATWA ﻡﻘﹸﻮﻳ ﻱﺍﻟﱠﺬ ﺮﹺﺍﻟﻄﱠﺎﻫ ﻓﹶﻘﹾﺪ ﺪﻨﻋ ﺰﺎﺋﺟ ﺠﹺﺲﹺﺑﹺﺎﻟﻨ ﺍﻭﹺﻱﺪﺍﻟﺘﻭ .ﻪﻘﹶﺎﻣ ﻣusia dua tahun. Hal sampai dengan tersebut menurut para ahli kesehatan ﻡﻘﹸﻮﻳ ﺍﺮﻃﹶﺎﻫ ﺠﹺﺪﻳ ﻟﹶﻢ ﺇﹺﺫﹶﺍ ﺎﺕﺎﺳﺠﺑﹺﺎﻟﻨ ﺍﻭﹺﻱﺪﺍﻟﺘ ﺎﺯﺟ dapat memberikan kekebalan atau ﻦﻣ ﻞﹸﺃﹶﻛﹾﻤ ﺔﻼﹶﻣﺍﻟﺴﻭ ﺔﻴﺎﻓﺍﻟﹾﻌ ﺔﹶﻠﹶﺤﺼﻣ ﻷَﻥﱠ ،ﺎﻬﻘﹶﺎﻣﻣ kekuatan pada anak; .ﺔﺎﺳﺠﺍﻟﻨproses ﺎﺏﹺﻨﺘﺍﺟﺔﺤpembuatan ﻠﹶﺼﻣ b. Dalam vaksin tersebut ﺍﻟﻠﺒﺄ ﻦﺍﻟﻠﹼﺒ ﺃﻱ(ﺄﹶﺍﻟﻠﱢﺒ ﺎﻫﻟﹶﺪﻭtelah ﺎﻉﺿ)ﺇﹺﺭterjadi ﺍﹾﻷُﻡ ﺃﻱ(ﺎpersenyawaan/persentuhan ﻬﻠﹶﻴﻋ)ﻭ ﺎﺒﻏﹶﺎﻟ ﻧﹺﻪﻭﺑﹺﺪ ﺶﻴﻌﻻﹶﻳ (ﻟﹶﺪikhtilath/ ﺍﻟﹾﻮ ﻷَﻥﱠ ،ﺓﺍﻟﹾﻮﹺﻻﹶﺩﺍﻻﺧﺘﻼﻁ ﻝﹶﺃﹶﻭ ﺎﺯﹺﻝﹶ ﺍﻟ)ﻨantara porcine yang najis dengan media yang digunakan ﺎﺒﻏﹶﺎﻟﻧﹺﻪﻭﺑﹺﺪﺶﻴﻌﻻﹶﻳﻪﺃﹶﻧﻲﻌﺍﻓﺍﻟﺮﻗﹶﺎﻝﹶﺎﻛﹶﻤ ﺍﺩﺮﺍﻟﹾﻤﻭ… untuk pembiakan virus bahan vaksin .ﺑﹺﻪdan ﺇﹺﻻﱠﻪﺘﻴﻨﺑtidak ﺪﺘﺸﺗﻭﻯﻮdilakukan ﻘﹾﻻﹶﻳﻪﺃﻧﺃﹶﻭ penyucian dengan cara yang dibenarkan syari’ah (tathhir ﺷﺮﻋﺎ) ﺍﻟﺘﻄﻬﲑ. Hal itu menyebabkan syar’an— media dan virus tersebut menjadi terkena najis (mutanajjis). c. Kondisi anak-anak yang menderita immunocom-promise, jika tidak diberi vaksin IPV, dipandang telah berada pada posisi hajah dan dapat pula menimbulkan dharar bagi pihak lain. Dengan bertawakkal kepada Allah SWT, MEMUTUSKAN Menetapkan : FATWA TENTANG PENGGUNAAN VAKSIN POLIO KHUSUS (IPV) Pertama : Ketentuan Hukum 1. Pada dasarnya, penggunaan obat-obatan, termasuk vaksin, yang berasal dari --atau mengandung-- benda najis ataupun benda terkena najis adalah haram. 2. Pemberian vaksin IPV kepada anak-anak yang menderita immunocompromise, pada saat ini, dibolehkan, sepanjang belum ada IPV jenis lain yang suci dan halal. 3. Fatwa ini berlaku sejak tanggal ditetapkan dengan ketentuan jika di kemudian hari ternyata terdapat kekeliruan, akan diperbaiki sebagaimana mestinya. Kedua : Rekomendasi (Taushiyah) 1. Pemerintah hendaknya mengkampanyekan agar setiap ibu memberikan ASI, terutama colostrum () ﺍﻟﻠﺒﺄ, secara memadai (sampai dengan dua tahun). ﺍﻻﺧﺘﻼﻁ 2. Pemerintah hendaknya mengupayakan secara maksimal, serta melalui WHO dan negara-negara berpenduduk muslim, agar
653
BIDANG POM DAN IPTEK
memperhatikan kepentingan umat Islam dalam hal kebutuhan akan obat-obatan yang suci dan halal. Ditetapkan : Jakarta, 01 Sya’ban 1423 H 08 Oktober 2002 M KOMISI FATWA MAJELIS ULAMA INDONESIA
Ketua
Sekretaris
ttd
ttd
K.H. Ma’ruf Amin
Drs. H. Hasanuddin, M.Ag
654