22/03/2017
PENDIDIKAN KARAKTER
DI PERGURUAN TINGGI Oleh:
HENDRAWAN SOETANTO TIM PENGEMBANG KPT – DIREKTORAT PEMBELAJARAN DIT.BELMAWA - KEMENRISTEKDIKTI
I. LATAR BELAKANG
II. APA & BAGAIMANA KARARAKTER ?
IV.
III. PENGARUH GLOBAL
PROSES INKLUSI PENDIKAR
SARJANA INDONESIA BERKARAKTER PANCASILA
1
22/03/2017
“intelligence plus character… that is the goal of true education” (Martin Luther)
Pendidikan Karakter Secara Utuh:
Ilmu Pengetahuan, Budi Pekerti (Akhlak, Karakter), Kreativitas, Inovatif
KARAKTER
Orang
2
22/03/2017
KARAKTER
Orang
3
22/03/2017
Suka
KARAKTER
Orang
Suka
KARAKTER
Orang
4
22/03/2017
Pendidikan Karakter Secara Utuh:
Ilmu Pengetahuan, Budi Pekerti (Akhlak, Karakter), Kreativitas, Inovatif “…pendidikan adalah daya upaya untuk memajukan bertumbuhnya budi pekerti (kekuatan batin, karakter), pikiran (intellect), dan tubuh anak. Bagian-bagian itu tidak boleh dipisahkan agar kita dapat memajukan kesempurnaan hidup anak-anak kita..” (Ki Hajar Dewantoro)
PT
Pendidikan AKADEMIK
SMA
SMP
TK/ SD
Pendidikan KARAKTER
5
22/03/2017
4
PILAR
KEBANGSAAN
Integrasi PENDIKAR Dalam KPT • Apa yang harus dilakukan ? • Bagaimana kita melakukannya ? • Siapakah yang melakukannya ? • Kapan dilaksanakannya ? • Apa tolok ukur keberhasilannya ?
6
22/03/2017
Agama, Pancasila, UUD 1945, UU No. 20/2003 ttg Sisdiknas
Teori Pendidikan, Psikologi, Nilai, Sosial Budaya
PROSES PEMBUDAYAAN DAN PEMBERDAYAAN
Nilai-nilai Luhur
INTERVENSI
SATUAN PENDIDIKAN
Pengalaman terbaik (best practices)dan praktik nyata
KELUARGA
MASYARAKAT
Perilaku Berkarakter
HABITUASI
PERANGKAT PENDUKUNG Kebijakan, Pedoman, Sumber Daya, Lingkungan, Sarana dan Prasarana, Kebersamaan, Komitmen pemangku kepentingan.
PELAKSANAAN PENDIDIKAN KARAKTER DI PERGURUAN TINGGI Integrasi ke dalam kegiatan pendidikan, penelitian dan pengabdian kpd masyarakat yang berkarakter
TRI DHARMA PERGURUAN TINGGI
BUDAYA PT (KAMPUS)/ BUDAYA ORGANISASI
Integrasi ke dalam kegiatan kemahasiswaan antara lain: Pramuka, Olahraga, Karya Tulis, Seni
Pembiasaan dalam kehidupan keseharian di Perguruan Tinggi
KEGIATAN KEMAHASIS WAAN
KEGIATAN KESEHARIAN
Penerapan pembiasaan kehidupan keseharian di lingkungan keluarga, asrama, dan masyarakat
BUDAYA AKADEMIK
Perspektif Nilai-nilai karakter dlm totalitas Budaya Akademik
7
22/03/2017
8
22/03/2017
EALUASI PENDIKAR: BAGAIMANA SEHARUSNYA ?
You can’t teach character, it’s something that you either have or you don’t have
“You might have character but the values that make character are too elusive to measure in a scientific manner”
Stoll ,S.K. and Buller, J.M. (1998): Can character be measured ? JOPERD,Vol.69,No 1: 1924
“When you measure character with an instrument you are doing pseudo-science”
9
22/03/2017
You can’t teach teach character, it’s something that you either have or you don’t have Stoll ,S.K. and Buller, J.M. (1998): Can character be measured ? JOPERD,Vol.69,No 1: 1924
“Science is valuefree, but you are putting value on character and then measuring it...you are totally wrong and misleading”
“To make an instrument to measure character is being reductionist. Character cannot be reduced to three variables”
“Your instrument is totally wrong, character can’t be taught, and you shouldn’t measure it”
Menjadi Pribadi Berkarakter
10
22/03/2017
Mendidik Karakter dengan
Keteladanan
11
22/03/2017
AKHLAK YANG DIANJURKAN OLEH RASULULLAH SAW 1. IKHLAS DALAM ILMU DAN AMAL SERTA TAKUT DARI RIYA’. 2. JUJUR DALAM SEGALA HAL DAN MENJAUHKAN DARI SIFAT DUSTA. 3. BERSUNGGUH-SUNGGUH DALAM MENUNAIKAN AMANAH DAN TIDAK KHIANAT. 4. MENJUNJUNG TINGGI HAK-HAK ALLAH DAN RASUL-NYA SHALLALLAHU ‘ALAIHI WA SALLAM. 5. BERUSAHA MENINGGALKAN SEGALA BENTUK KEMUNAFIKAN.
10. BERSUNGGUH-SUNGGUH DALAM BERTAQWA DAN TIDAK MENGAKUNGAKU SEBAGAI ORANG YANG BERTAQWA, SERTA SENANTIASA TAKUT KEPADA ALLAH. 11. SIBUK DENGAN AIB DIRI SENDIRI DAN TIDAK SIBUK DENGAN AIB ORANG LAIN SERTA SELALU MENUTUPI AIB ORANG LAIN. 12. SENANTIASA MENJAGA LISAN MEREKA, TIDAK SUKA GHIBAH (TIDAK MENGGUNJING SESAMA MUSLIM). 13. PEMALU.
14. BANYAK MEMAAFKAN DAN SABAR KEPADA ORANG YANG MENYAKITINYA.
6. LEMBUT HATINYA, BANYAK MENGINGAT MATI DAN AKHIRAT SERTA TAKUT TERHADAP AKHIR KEHIDUPAN YANG JELEK (SU’UL KHATIMAH).
7. BANYAK BERDZIKIR KEPADA ALLAH AZZA WA JALLA, DAN TIDAK BERBICARA YANG SIA-SIA. 8. TAWADHDHU’ (RENDAH HATI) DAN TIDAK SOMBONG. 9. BANYAK BERTAUBAT, BERISTIGHFAR (MOHON AMPUN) KEPADA ALLAH, BAIK SIANG MAUPUN MALAM.
15. BANYAK BERSHADAQAH, DERMAWAN, MENOLONG ORANGORANG YANG SUSAH, TIDAK BAKHIL/TIDAK PELIT. 16. MENDAMAIKAN ORANG YANG MEMPUNYAI SENGKETA. 17. TIDAK HASAD (DENGKI, IRI), TIDAK BERBURUK SANGKA SESAMA MUKMIN. 18. BERANI DALAM MENGATAKAN KEBENARAN DAN MENYUKAINYA. Sumber: https://almanhaj.or.id/1299-ahlussunnah-wal-jamaah-mengajak-manusia-kepadaakhlak-yang-mulia-dan-amal-amal-yang-baik.html
12
22/03/2017
TANAH AIRKU Gubahan Ibu SUD
Tanah airku tidak kulupakan Kan terkenang selama hidupku Biarpun saya pergi jauh Tidak kan hilang dari kalbu Tanah ku yang kucintai Engkau kuhargai Walaupun banyak negri kujalani Yang masyhur permai dikata orang Tetapi kampung dan rumahku Di sanalah kurasa senang Tanahku tak kulupakan Engkau kubanggakan
JAYALAH NEGERIKU...!!!! JAYALAH INDONESIAKU...!!!!
13
22/03/2017
www.themegallery.com
14