Pekingrapport. september december 2010

P e k i n g r a pp o r t september 2009 - december 2010

Verslag van de initiatieven van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering ter bevordering van de gelijkheid tussen vrouwen en mannen

september 2009 - december 2010 / Pekingrapport

Inhoudstafel Inleiding �� 11

Minister president Charles PICQUE Bevoegdheden : Plaatselijke Besturen,Ruimtelijke ordening, Monumenten en Landschappen, Ontwikkelingssamenwerking, Gewestelijke Statistiek�� 15 Bevoegheid : Plaatselijke Besturen�� 15 Context ��15 Acties en Resultaten��15 Perspectieven��16 Contactpersoon��17

Bevoegdheid : Ruimtelijke Ordening�� 18 Context��18 Perspectief��18 Contactpersoon��18

Bevoegdheid : Monumenten en Landschappen� �� 18 Context ��18 Acties en Resultaten��19 Perspectieven��19 Acties en resultaten��20 Perspectieven��20 Contactpersoon��22

Bevoegdheid : Gewestelijke statistiek� ��

22

Context��22 Perspectief��22 Contactpersoon��22

Minister Jean Luc Vanraes Bevoegdheden : Externe Betrekkingen, Uitstraling van Brussel, Begroting en Financiën�� 23 Bevoegdheid: Externe betrekkingen��

23

Context��23 Acties en resultaten ��24 Perspectief��24 Contactpersoon ��25

Bevoegdheid : Uitstraling van Brussel��

25

Bevoegdheid : Begroting en Financiën��

25

Context��25 Acties en resultaten��25 Perspectieven��26 Contactpersoon��26

/5

Pekingrapport / september 2009 - december 2010

Minister Evelyne HUYTEBROECK Bevoegdheden : Leefmilieu, Energie, Waterbeleid, Stadsvernieuwing� �� 27 Bevoegdheid: Leefmilieu � ��

27

Context��27 Acties en resultaten ��27 Perspectief��28 Contactpersoon��31

Bevoegdheid: Energie��

32

Context��32 Perspectief��32

Bevoegdheid: Waterbeleid��

33

Acties en resultaten��33 Perspectief��33

Bevoegdheid: Stadsvernieuwing ��

33

Context��33 Acties en resultaten ��34 Perspectieven��36 Contactpersoon��38

Gewestelijke Ontwikkelingsmaatschappij voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (GOMB)��

39

Context��39 Acties en resultaten��39 Perspectieven ��40 Contactpersoon��40

Minister Brigitte Grouwels Bevoegdheden: Openbare werken, Transport, Haven van Brussel, Informatica�� 41 Vaststellingen��41

Bevoegdheid: Openbare werken�� 41 Context ��41 Acties, resultaten en perspectieven��43 Contactpersoon��46

Bevoegheid : Transport� ��

47

Maatschappij voor het Intercommunaal Vervoer te Brussel - MIVB� ��

47

Context��47 Acties en resultaten��48 Perspectief��49 Interne acties ��49 Externe acties��50 Acties en resultaten��51 Perspectieven��52 Evaluatie van de gerealiseerde acties ��54

6 /


Perspectieven��54 Evaluatie van de gerealiseerde acties ��55 Perspectieven��56 Contactpersoon ��56

Directie Taxi’s��

57

Context��57 De klanten��57 Raadgevend Comité ��57 Perspectieven��58 Contactpersoon��61

Bevoegdheid : Haven van Brussel ��

62

Context��62 Perspectieven��64 Contactpersoon ��64

Bevoegdheid: Informatica��

65

Centrum voor Informatica voor het Brussels Gewest (CIBG)��

65

Context��65 Acties en resultaten ��65 Perspectief��66 Contactpersoon��66

Centrum voor Informatica voor het Brusselse Gewest - IRISTEAM� ��

67

Context��67 Acties en resultaten��67 Perspectieven��68 Contacpersoon ��69

Minister Benoit Cerexhe Bevoegdheden : Economie, Tewerkstelling, Wetenschappelijk Onderzoek en Buitenlandse Handel�� 70 Bevoegdheid: Economie en Tewerkstelling��

70

Context��70 Perspectief��70 Contactpersoon��71 Perspectief��73 Contactpersoon��74

ACTIRIS, het Territoriaal pact voor de werkgelegenheid��

75

Context��75 Perspectieven��79 Contactpersoon��81

Bevoegdheid: wetenschappelijk onderzoek ��

82

Context��82 Acties en resultaten��82 Perspectief��82 Contactpersonen��83

/7


Bevoegdheid: Buitenlandse handel��

83

Perspectief��84 Contactpersoon��84

De Gewestelijke Investeringsmaatschappij voor Brussel��

85


Economische en sociale raad van Brussel-Hoofdstad� ��

87

Context��87 Acties en resultaten��87 Perspectief��88 Contactpersoon��88

Gewestelijke Ontwikkelingsmaatschappij voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest��

89

Context��89 Acties en Resultaten��89 Contactpersoon��89

Staatssecretaris Emir Kir Bevoegdheden : Openbare Netheid en stedenbouw� �� 90 Bevoegdheid : Openbare Netheid��

90

Context��90 Acties en resultaten��90 Perspectief��91 Contactpersoon��93

Bevoegdheid : Stedenbouw��

93

Context��93 Acties en resultaten��94 Perspectief��94 Perspectieven��95 Contactpersoon��95

Staatssecretaris Bruno DE LILLE Bevoegdheden: Mobiliteit, Openbaar Ambt, Gelijke Kansen en Administratieve Vereenvoudiging� �� 96 Bevoegdheid Mobiliteit� ��

96


8 /


Bevoegheid : Openbaar Ambt�� 103 Context��103 Directie Ambtenarenzaken (DAZ)��103 Acties en resultaten��104 Perspectieven��104 Directie Human Resources en Gelijke Kansen (DHRGK)��105 Acties en resultaten��105 Perspectieven�� 107 Contactpersonen�� 107

Bevoegheid : Gelijke Kansen�� 108 Context��108 Acties en resultaten��108 Perspectieven��111 Contactpersoon��111 Intrafamiliaal en partnergeweld, gedeelde bevoegdheid van minister-president Charles Picqué en staatssecretaris Bruno de Lille. ��111 Context��111 Acties en resultaten��112 Perspectieven��113 Contactpersoon��113

Bevoegheid : Administratieve Vereenvoudiging�� 114 Contactpersoon��114

Staatssecretaris Doulkeridis Bevoegdheden: Huisvesting, brandbestrijding en dringende medische hulp� ��

115

Bevoegdheid: Huisvesting �� 115 Context��115 Acties en resultaten��115 Perspectief��116 Contactpersonen ��117

Brusselse Gewestelijke Huisvestingsmaatschappij - BGHM� �� 118 Context��118 Acties en resultaten��119 Perspectieven��120 Contactpersoon ��120

Bevoegdheid: Brandbestrijding en Dringende medische hulp� �� 121 Brusselse Hoofdstedelijke Dienst voor Brandbestrijding en Dringende Medische Hulp (DBDMH) �� 121 Context��121 Acties en resultaten ��121 Perspectieven ��122 Contactpersoon��122

Bijlagen��

127

/9


Inleiding Voorliggend verslag is het derde Pekingrapport van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering. Het Pekingrapport is het jaarlijks verslag dat de regering over haar beleid inzake gelijkheid tussen vrouwen en mannen aan het Hoofdstedelijk Parlement dient voor te leggen, conform de ordonnantie betreffende het opstellen, door de Regering, van een jaarlijks evaluatieverslag over haar beleid inzake gelijkheid tussen mannen en vrouwen van 20 april 2006. Deze zogenaamde Pekingordonnantie is de vertaling, op het niveau van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, van de engagementen die België, samen met de regeringen van 188 andere lidstaten van de Verenigde Naties, in 1995 tijdens de Vierde Wereldvrouwenconferentie in Peking aannamen om te werken aan de doelstellingen inzake gelijkheid, ontwikkeling en vrede voor alle vrouwen in de wereld. De Brusselse Hoofdstedelijke Regering legde in 2007 haar eerste Pekingrapport voor aan het parlement. Dit handelde over de initiatieven genomen in 2006. Een tweede rapport werd in 2008 gerealiseerd en handelde over de initiatieven genomen in 2007. Door de legislatuurwissel werd in 2009 geen Pekingrapport gerealiseerd. De ordonnantie van 20 april 2006 voorziet dat bij de aanvang van een nieuwe legislatuur, de regering op 30 september van het jaar volgend op de legislatuurwissel een rapport aan het parlement dient over te maken. In de tussentijd moet de nieuwe regering aan het begin van het jaar dat volgt op de periode waarin het Parlement vernieuwd wordt, een beleidskeuzenota indienen met de volgende informatie: de strategische prioriteiten en doelstellingen inzake gelijkheid tussen vrouwen en mannen die elk lid van de Regering met haar/zijn departement wil verwezenlijken, alsook de naam van een contactpersoon die in haar/ zijn kabinet of in haar/zijn departement belast wordt met deze aangelegenheden. In maart 2010 maakte de regering haar “Beleidskeuzenota gender 2009-2014” over aan het parlement. Met betrekking tot de pekingrapportage werd door de nieuwe regeringsploeg overeengekomen om de periode midden 2009–2010 samen te nemen in één rapport dat in 2011 aan het Parlement zou worden overgemaakt. Dit om te vermijden dat er te snel en over een te korte periode moet gerapporteerd worden. Immers, om een pekingrapportage naar behoren uit te voeren moet zeker een periode van 4 à 5 maanden gerekend worden. Het huidige Pekingrapport neemt de draad terug op vanaf het begin van deze legislatuur tot en met eind 2010. Dit betekent dat er in de rapportage van de afgelopen jaren, het jaar 2008 en een deel van 2009 niet werden verslagen. Om de periode te overbruggen waarover niet is gerapporteerd, worden in de context telkens kort de initiatieven van begin 2008 tot augustus 2009 aangehaald. Voor de realisatie van dit Pekingrapport werd op een nieuwe manier tewerk gegaan met als doel tot een harmonischer geheel van de bijdragen te komen. Zo werd de v.z.w. Le Monde Selon Les Femmes1 als projectleider aangeduid om dit proces van dichtbij te ondersteunen en te begeleiden. Zij diende onder andere te waken over kwaliteit en coherentie van de door Pekingcorrespondenten geschreven teksten. Voor het eerst ook werd er op een systematische manier informatie verzameld bij de betrokken administratieve eenheden, Instellingen van Openbaar Nut en gewestelijke v.z.w.’s. Door de aanduiding van Pekingcorrespondenten per gewestelijke bevoegdheid, werd het mogelijk deze personen op voorhand een vorming aan te bieden met betrekking tot de thematiek ‘gender’, het beleid inzake gelijkheid tussen vrouwen en mannen, en het doel van de Pekingrapportage. Zij werden door Le Monde selon les Femmes ook bijgestaan in hun taak door voortdurende coaching en methodologische en inhoudelijke feedback. Met de Pekingcorrespondenten werden afspraken gemaakt om extra aandacht te besteden aan bepaalde aspecten die in de vorige rapporten te weinig aan bod kwamen, zoals bijvoorbeeld het vermelden van de budgettaire impact en de evaluatie van elk van de beschreven acties. Er werd getracht om in elke bijdrage de pertinente informatie telkens via eenzelfde structuur weer te geven, om zo tot een leesbaarder rapport te komen. Dit Pekingrapport is het resultaat van een verbeterd, maar nog niet probleemloos parcours. Het realiseren van een dergelijk rapport blijkt geen makkelijke opdracht, en dit omwille van verschillende factoren. Eerst en vooral wordt de informatie verzameld bij Administraties, Instellingen van Openbaar Nut en gewestelijke v.z.w.’s waarvan de bevoegdheden en structuur lang niet altijd samenvallen met de verdeling van de bevoegdheden binnen de regering. Zo vallen bepaalde afdelingen en instellingen soms onder de bevoegdheid van verschillende regeringsleden of zijn bepaalde bevoegdheden verdeeld over verschillende regeringsleden. Anderzijds bleek uit verscheidene bijdragen dat er nog heel wat genderspecifieke statistieken en indicatoren ontbreken. Aangezien dit essentiële elementen zijn voor de analyse van de bestaande situatie en de evaluatie van de gevoerde acties, is het cruciaal om dit te erkennen. De identificatie van deze ontbrekende elementen via het schrijven van dit rapport, is een eerste stap op weg naar een oplossing. Samen met de vaststelling dat belangrijke cijfergegevens ontbreken, vinden we in dit rapport immers ook de wil om hieraan in de komende jaren te werken.

1

r werd hiervoor een overheidsopdracht uitgeschreven met betrekking tot het ontwerpen en geven van vorming en coaching aan de aangewezen E Pekingcorrespondenten, en het harmoniseren van de bijdragen voor het Pekingrapport.

/11


In de toekomst zullen we blijvend werk maken van bewustmaking en vorming, zowel voor de Pekingcorrespondenten in de Administraties, de Instellingen van Openbaar Nut en de gewestelijke v.z.w.’s als in de kabinetten. Ook via andere projecten, zoals de pilootprojecten ‘gendermainstreaming’ die op verschillende plaatsen in dit rapport worden beschreven, neemt de expertise inzake gender binnen het Brussels Hoofdstedelijk Gewest toe. Zo ontstaat er een steeds groter wordende groep personen met een zekere affiniteit en betrokkenheid voor de genderthematiek. In de toekomst zal er ook worden nagegaan hoe het creëren van een, al dan niet virtueel, kennisnetwerk alle betrokkenen en geïnteresseerden met elkaar kan verbinden. Dit netwerk zal mogelijkheden bieden tot uitwisseling van ervaring, ideeën en informatie tussen al deze experten en kan de genderexpertise binnen de instellingen van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest verhogen (capacity building). Ook de nakende ordonnantie houdende de integratie van de genderdimensie in de beleidslijnen van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, dat ter bekrachtiging aan het parlement werd overgemaakt, zal de aandacht voor deze thematiek nog verder verankeren en waarborgen. Deze tekst bepaalt namelijk dat de regering moet waken over de tenuitvoerlegging van de doelstellingen van de vierde Wereldvrouwenconferentie die in september 1995 te Peking heeft plaatsgehad, en meer in het bijzonder over “de integratie van de genderdimensie in het geheel van haar beleidslijnen, maatregelen, begrotingsvoorbereidingen of acties en dit met het oog op het vermijden of corrigeren van eventuele ongelijkheden tussen vrouwen en mannen”. Bovengenoemd ontwerp van ordonnantie ‘gendermainstreaming’ past het bij ordonnantie van 20 april 2006 ingevoerde rapportagesysteem – Pekingrapportage – aan op grond van de jongste ervaringen ter zake. Het legt de indiening van 2 verslagen bij het Hoofdstedelijk Parlement op. Deze verslagen beschrijven de voortgang inzake de integratie van de genderdimensie in alle Brusselse beleidslijnen en het specifieke beleid inzake de gelijkheid van vrouwen mannen. Het tussentijdse verslag gaat over de opvolging van de vorderingen die werden verwezenlijkt met het oog op het bereiken van de vastgelegde doelstellingen, waarbij de eventueel ondervonden moeilijkheden worden beschreven en voorstellen worden geformuleerd om deze problemen te verhelpen. Het verslag op het einde van de legislatuur is een diagnostische nota waarin de situatie aan begin en einde van de legislatuur wordt vergeleken. Na goedkeuring en publicatie zal de ordonnantie in werking treden, met uitzondering van de bepalingen inzake het nieuwe rapportagesysteem en de verbintenissen met betrekking tot het begin van de legislatuur. Deze zullen van kracht worden bij de start van de nieuwe legislatuur, die volgt op diegene die loopt op het moment van de bekendmaking van de ordonnantie. Het huidige systeem van rapportage blijft bestaan tot wanneer een nieuwe legislatuur van start gaat. Bij wijze van afwijking op de huidige situatie moeten de verslagen – zoals bepaald in voormelde ordonnantie van 20 april 2006 – de komende jaren eveneens de voortgang beschrijven en evalueren die werd geboekt inzake naar geslacht opgesplitste statistieken en het opstellen van genderindicatoren wanneer dit relevant is. Dit laatste is een belangrijke werken aandachtspunt dat dient meegenomen te worden in de volgende Pekingrapporten, die door deze regering zullen worden opgesteld, en komt ook helemaal tegemoet aan het hierboven aangehaalde knelpunt met betrekking tot het gebrek aan genderspecifieke statistieke en indicatoren.

Bruno De Lille Staatssecretaris voor Gelijke Kansen

/13


Minister president Charles PICQUE Bevoegdheden : Plaatselijke Besturen,Ruimtelijke ordening, Monumenten en Landschappen, Ontwikkelingssamenwerking, Gewestelijke Statistiek

Bevoegheid : Plaatselijke Besturen Context Langs het Bestuur Plaatselijke besturen (BPB) regelt het Gewest zijn betrekkingen met de verschillende plaatselijke besturen op het Brussels Gewestelijk grondgebied. Daartoe is het actief in meerdere grote activiteitsgebieden : het toezicht, de financiering van plaatselijke Besturen, de uitwerking van de organieke regelgeving voor de plaatselijke besturen, de organisatie van de gemeenteraadsverkiezingen en advies, zowel aan de gemeenten als aan de gewestelijke overheden. Tussen september 2008 en september 2010 bleef de betrekking van ambtenaar belast met de coördinatie van het gelijkekansenbeleid bij de plaatselijke besturen vacant. Hierdoor verminderde het aantal initiatieven tijdens deze periode aanzienlijk. Toch kenden de projectoproepen ter financiële ondersteuning van de gemeenten inzake gelijke kansen elk jaar een normaal verloop. Statistieken met genderonderscheid bij het personeel van de gemeenten. De statistieken met betrekking tot het gemeentepersoneel worden systematisch uitgesplitst per geslacht en ter beschikking gesteld aan de beleidsmakers. Sinds het Gewest bevoegd is voor de organisatie van de gemeenteraadsverkiezingen ziet het erop toe dat de kiesresultaten een genderonderscheid vertonen. De gegevens worden verzameld en regelmatig ge-update door het Bestuur Plaatselijke besturen (BPB) en kunnen gelden als basis voor onderzoek. Ze zijn verkrijgbaar op aanvraag bij jet BPB.

Acties en Resultaten Prioritair domein 8: Institutionele mechanismen voor de verbetering van de toestand van de vrouwen (H) Strategische doelstelling H1. De nationale mechanismen en andere regeringsorganen oprichten en versterken. Het doel was het gendervraagstuk te integreren in de evaluatie en de planning van beleidsinitiatieven door een coördinatie voor gelijke kansen op het niveau van de plaatselijke besturen op te zetten als verbindingselement tussen de gewestelijke initiatieven en het plaatselijke niveau. 1. Herstel van een coördinatie voor gelijke kansen op het niveau van de plaatselijke besturen in september 2010 bij de Directie Specifieke initiatieven. Hoofdlijnen van de coördinatie : • Activiteiten voeren om de zichtbaarheid van het genderperspectief in het plaatselijk beleid te vergroten en de bevordering hiervan aan te moedigen, zowel nationaal als internationaal. • Intern : projecten integreren bedoeld om de gelijkheid tussen vrouwen en mannen te bevorderen binnen de gewestelijke instelling, en meer bepaald binnen het Bestuur Plaatselijke Besturen. • Extern : de verschillende actoren van het gelijkheidsbeleid en van het plaatselijk beleid stimuleren om samen te werken en om deel te nemen aan netwerken die op lokaal niveau de interne en externe gelijkheid bevorderen.

/15


Dit leverde twee concrete resultaten op : • De heropstart van het netwerk van schepenen van gelijke kansen in de vorm van vergaderingen om de behoeften te bepalen en een actieplan 2011 voor te bereiden ; • De heropstart van het netwerk van gemeentelijke ambtenaren in de vorm van vergaderingen om de behoeften te bepalen en een actieplan 2011 voor te bereiden. 2. Overeenkomst tussen het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, vertegenwoordigd door de Minister-President, en het Instituut voor Gelijkheid van Vrouwen en Mannen dat dit beleid ondersteunt en subsidieert, met het oog op het transversaal karakter van deze materie. Als resultaat kan worden aangegeven dat de behoeften zijn vastgesteld en dat de verschillende thema’s zijn onderzocht als voorbereiding op het actieplan 2011. 3. Oprichting van een begeleidingscomité in dienst van het transversaal karakter van het gewestelijk optreden inzake gelijkheid. Het betreft een begeleidingscomité bestaande uit een vertegenwoordig(st)er van het Kabinet van MinisterPresident Charles Picqué, een vertegenwoordig(st)er van Staatssecretaris Bruno De Lille en het Instituut voor Gelijkheid van Vrouwen en Mannen (IGVM) die samen instaan voor de opvolging van de opdrachten toevertrouwd aan de coördinatie Gelijkheid verbonden aan de Plaatselijke besturen. De acties van de Coördinatie bij het BPB worden vervat in een jaarverslag dat vervolgens beoordeeld en goedgekeurd moet worden door het Kabinet van de MinisterPresident, het begeleidingscomité en het Instituut voor Gelijkheid van Vrouwen en Mannen. 4. Ontmoeting met de verschillende deskundigen ter zake zoals het Instituut voor Gelijkheid van Vrouwen en Mannen en de Brusselse gemeenten om de behoeften te identificeren en acties te plannen voor de toekomst. Het resultaat was de organisatie van een uitwisseling van informatie voor plaatselijke evenementen. 5. Projectoproep : de coördinatie beschikt over een budget dat aan de gemeenten kan worden toegewezen voor lokale projecten inzake gelijkheid. Jaarlijks wordt een projectoproep uitgeschreven in de context van het beleid ter ondersteuning van de gemeenten : Projectoproep 2009 : er werden 27 projecten gesubsidieerd (cfr. lijst in bijlage A) Projectoproep 2010 : er werden 27 projecten gesubsidieerd (cfr. lijst in bijlage A) De informatie over de projecten die na de « projectoproep » zijn geselecteerd, werd door de Directie Specifieke Initiatieven verspreid om zichtbaarheid te verlenen aan de acties en de bereikte resultaten.

Perspectieven • Voorbereiding van het Actieplan Geweld in 2011 • Verderzetting van de projectoproep inzake gelijkheid

Strategische doelstelling H2. Een aanpak integreren die gericht is op de gelijkheid van de geslachten bij de uitwerking van wetgevende bepalingen, van het beleid en van programma’s van algemeen nut. Intern : de deelname van de Directie Specifieke Initiatieven aan het pilootproject « gendermainstreaming » bij het Ministerie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Eén van de resultaten was de identificatie van de relevante punten om deze genderdimensie te integreren in de Buurt-en Preventieplannen. Extern : de invoering van een genderdimensie in de Buurt- en Preventieplannen met het oog op een proefproject.

Perspectieven • Ontplooiing van het project Buurt- en Preventieplannen dat gepland staat vanaf 2011. • Verderzetting van het Gewestelijk project gendermainstreaming met de gemeenten in 2011. Strategische doelstelling H3. Gegevens en informatie per geslacht aanmaken en verspreiden met het oog op evaluatie en planning. Het Bestuur Plaatselijke besturen neemt deel aan de uitvoering van de ordonnantie van 4 september 2008 ertoe strekkende een diversiteitsbeleid te bewerkstelligen in het Brussels ambtenarenapparaat.

Perspectief • In deze context worden de gemeenten ertoe aangezet een diversiteitsplan uit te werken dat voorziet in een kwantitatieve analyse van de personeelssamenstelling in functie van meerdere criteria, zoals het geslacht.

16 /


Prioritair domein 7: Participatie en besluitvorming (G) Strategische doelstelling G1. Maatregelen nemen die de vrouwen de gelijke toegang waarborgen en de volle deelname aan de machtsstructuren en de besluitvorming. Strategische doelstelling G2. De vrouwen de middelen geven om deel te nemen aan de besluitvorming en om verantwoordelijkheid te dragen. • Een update van de gegevens met betrekking tot de verkiezingsresultaten werd ter beschikking gesteld door het BPB. • Eind 2009 werd een opleiding overheidsopdrachten verstrekt aan verkozenen (30) met het oog op de instandhouding van een netwerk van plaatselijke verkozenen en sensibilisering voor de genderdimensie. • Het budget van de Coördinatie Gelijkheid bedraagt 52.000 euro/jaar voor acties zoals opleidingen, colloquia, en 118.000 euro/jaar als gezamenlijk budget voor de projectoproep aan de gemeenten, ingevolge een akkoord tussen de MinisterPresident en de Staatssecretaris voor Gelijke kansen. • Het Instituut voor Gelijkheid van Vrouwen en Mannen subsidieert jaarlijks de coördinatie voor een bedrag van 17.470 €. • Op het vlak van middelen heeft de samenwerking bij het BPB betrekking op twee administratieve personeelsleden (verantwoordelijken specifieke initiatieven).

Perspectief • De verkiezingsresultaten worden verzameld en regelmatig ge-update door het Bestuur Plaatselijke Besturen (BPB). Dit zal opnieuw gebeuren naar aanleiding van de volgende gemeenteraadsverkiezingen in 2012.

Contactpersoon Philippe Sterckx Adviseur Maatschappelijke Samenhang en Bicommunautaire Aangelegenheden, Onderwijs [email protected] - 02 506 32 11

/17


Bevoegdheid : Ruimtelijke Ordening Context Eerst en vooral moet worden opgemerkt dat het Pekingrapport 2007 compleet voorbijgaat aan de ruimtelijke ordening. Er wordt geen woord aan besteed. De oriëntatienota 2009-2014 over het thema ruimtelijke ordening en huisvesting vermeldt dat het Gewestelijk Plan voor Duurzame Gewestelijke Ontwikkeling een transversale visie zal hanteren en rekening zal houden met genderkwesties, maar deze stonden geenszins op de agenda bij de evaluatiefases van het openbaar beleid en bij de raadplegingen die hebben plaatsgevonden. Ook al is het evident dat de ruimtelijke benutting van plaatsen verschillen naarmate het geslacht, toch veronderstelt het begrip ruimtelijke ordening zelf binnen de Directie Studies en Planning (DSP) een globale visie die genderkwesties voorafgaat. Zo is het bijvoorbeeld op grond van een planning van een woongebied in de stad niet mogelijk om in deze fase van de denkoefening te bepalen of het prioritair woningen voor vrouwen, transitwoningen e.d. betreft. Evenzo kan men bij de planning van een groene ruimte niet uitmaken of er een speelplein komt voor jongeren of voor de allerkleinsten, of een rustplantsoen enz. De regelmaat waarmee deze plaatsen worden bezocht, is uiteraard verbonden aan het gebruik dat ervan wordt gemaakt ver na de planningsfase. Deze laatste moet er daarom naar streven dat het woongebied goed bediend wordt door het openbaar vervoer, maar dan wel voor iedereen. De genderproblematiek kan een rol spelen bij de compatibiliteit van de uren met de deeltijdse werktijd, het eventuele nut om metro-’rijtuigen’ voor te behouden voor vrouwen, de aanleg van openbare ruimten ten dienste van iedereen enz… maar deze werkgebieden horen niet tot de bevoegdheden van de DSP. Ze situeren zich veeleer bij de aflevering van vergunningen, een stap die hoort onder de DS en niet onder de DSP. Blijkbaar is de genderkwestie gebonden aan het gebruik dat van plaatsen wordt gemaakt, terwijl de DSP zich toelegt op de ruimtelijke planning. Een systematische opzoeking (zoektermen vrouwen – gelijkheid – gender – geslacht – eenouder- – moeder – vrouwelijk) in het document van ruim 300 bladzijden (http://www.bruxellesplus10.be/fr/informer/notes-thematiques.html) dat geldt als overzicht van de toestand met het oog op de voorbereidende fase van het GPDOPRDD2 heeft niet tot resultaten geleid. Alles werd uitgedacht alsof er een volmaakte gelijkheid bestaat tussen mannen en vrouwen. Hetzelfde soort zoekopdracht in de verslagen van de workshops heeft eveneens nergens toe geleid.

Perspectief • Meerdere werkgebieden van de ruimtelijke ordening zijn specifiek onderhevig aan de genderdimensie : huisvesting (het belang van het thuiswerk door vrouwen ; gemeenschaps- en collectieve uitrustingen (toegang tot de sociale wereld, cultuur...) ; vervoer (mobiliteit van vrouwen, zelfstandigheid) ; veiligheid van personen (bijv. de ondergrondse vervoernetten, de openbare ruimten) ; participatie (openbaar onderzoek, overleg, buurtvergaderingen, enz.) Hierover kan worden nagedacht bij de planning.

Contactpersoon Sophie Coekelberghs Directie Studies en Planning / Attaché [email protected] - 02 204 20 93

Bevoegdheid : Monumenten en Landschappen Context De Directie Monumenten en Landschappen organiseert de bescherming van het erfgoed met de uitvoering van wettelijke beschermings-, bewarings- en inventarismaatregelen. Ze is belast met de restauratie en het beheer van het erfgoed door opvolging van werkzaamheden, vanaf de vergunningsaanvraag tot aan de voltooiing van de werken en de toekenning van de eventuele subsidies. Ze voert archeologische opgravingen uit en zorgt voor de bewaring en de valorisering van het archeologisch erfgoed dat in het Gewest wordt gevonden. 2

18 /

GPDO : Gewestelijk Plan voor Duurzame Ontwikkeling.


Ze neemt actief deel aan Europese en internationale projecten voor een betere samenwerking en uitwisseling van informatie en goede praktijken tussen staten ; ze ziet het als haar opdracht om het brede publiek te informeren en te sensibiliseren over de aarde en de rol van het erfgoed in de maatschappij aan de hand van publicaties, tentoonstellingen, conferenties, animaties. De Directie Monumenten en Landschappen werkt eveneens mee aan het gewestelijk beleid inzake stedenbouw en planning, en dan vooral via de adviezen die zij verstrekt bij vergunningsaanvragen wanneer deze op gemeentelijk niveau worden onderzocht in overlegcommissies. De Directie Monumenten en Landschappen staat bovendien ook in voor het secretariaat van de Koninklijke Commissie voor Monumenten en Landschappen. In de context van dit verslag 2009-2010 stellen we de afwezigheid vast van initiatieven inzake gender voor de bevoegdheid Monumenten en Landschappen gelet op het Pekingrapport 2007. Ook ontbreekt het aan statistische gegevens waarmee betrouwbare genderanalyses kunnen worden uitgevoerd omdat er geen systematische verzameling bestaat van gegevens met betrekking tot het geslacht van eigenaars van goederen, van subsidieaanvragers, van bezoekers aan het Documentatiecentrum van de DML, van bezoekers aan tentoonstellingen, enz.… In 2010 werd de Directie Monumenten en Landschappen aangesteld als één van de eenheden belast met de invoering van het pilootproject Gendermainstreaming bij de administratie.

Acties en Resultaten Prioritair domein 7: Participatie en besluitvorming (G) Strategische doelstelling G1.Maatregelen nemen die de vrouwen de gelijke toegang waarborgen en de volle deelname aan de machtsstructuren en de besluitvorming. Invoering van het pilootproject Gendermainstreaming bij de Directie Monumenten en Landschappen Het doel van deze actie uit 2010 was om pilootprojecten op te zetten met betrekking tot een « genderbenadering » binnen de administratie met het oog op de voorbereiding van de ordonnantie waarmee de Gendermainstreaming wordt opgelegd aan de gewestelijke instellingen. Het doel hiervan is om de impact van beleidsmaatregelen op de toestand van mannen en vrouwen vast te stellen, rekening houdend met hun specifieke behoeften en verwachtingen. Een « genderaanpak » maakt een beleid mogelijk dat ten goede komt aan de hele bevolking. De DML werd aangesteld als één van de 6 administratieve eenheden voor de invoering van het pilootproject. Het kwam tot stand onder coördinatie van de Cel Gelijke Kansen en kon rekenen op de ondersteuning van een externe consultant. De totale begroting die aan het project werd toegewezen bedroeg 38.962 euro voor de vorming en de begeleiding van 6 groepen, met 1/6 van dit bedrag voor de DML. Daarbij komt een premie voor de assistent van het project. Er zijn drie personen bij betrokken, waarvan 1 projectverantwoordelijke, 2 medewerksters, 1 assistent IC3 plus de directeur. Qua tijdsindeling : 1 opleidingsdag, 3 tot 5 halve dagen werden gewijd aan vergaderingen van de werkgroep met de coaches. Voorziene evaluatiemechanisme : beginnen met pilootprojecten binnen de DML om het geheel te overtuigen van de voordelen van de genderaanpak aan de hand van concrete en toepasbare voorbeelden 4.

Perspectieven • Systematische integratie van de genderdimensie in de werkgebieden waarvoor de directie bevoegd is. • Sensibilisering van het personeel van de DML voor samenwerking bij de toepassing van de acties die uit het pilootproject voortvloeien. • Aanmaak van een operationele fiche om te worden ingevoegd in het Operationeel Plan van de DML 2011. • Omschrijving van een indicator voor de boordtabel. • Voorstel van een veralgemeende methodologie die evenwel ook kan worden overgedragen op andere gewestelijke instellingen.

3 4

Interministeriële Commissies Cfr. Bijlage B.

/19


Acties en resultaten Prioritair domein 8: Institutionele mechanismen voor de verbetering van de toestand voor de vrouwen (H) Strategische doelstelling H2. Een aanpak integreren die gericht is op de gelijkheid van de geslachten bij de uitwerking van het beleid en van de programma’s en projecten van algemeen nut. Strategische doelstelling H3. Gegevens en informatie per geslacht aanmaken en verspreiden met het oog op de evaluatie en de planning. 1. Het verzamelen van gegevens per geslacht, waarmee betrouwbare statistieken kunnen worden samengesteld met het oog op analyses die steunen op of kruisen met het geslacht. Voor de menselijke middelen rekent men op de personen die belast worden met de uitwerking van de formulieren plus de steun van een jurist.

Perspectieven • Het betreft een intern beleid met een logica van gendermainstreaming. Voor deze actie stellen wij de aanpassing voor van de « vrije » en wettelijke formulieren bij de DML en de integratie van de « gendervariabele » door het toevoegen van een invulvlak (Mevr.; Dhr.) • Dit idee houdt verband met het feit dat is vastgesteld dat er 24 formulieren bestaan binnen de directie, die allemaal verschillen en op grond waarvan het niet altijd mogelijk is om het geslacht van de aanvrager te bepalen. De invoering van deze actie gebeurt in samenwerking met de Cel voor Administratieve vereenvoudiging. De begroting ligt nog niet vast (voor de herdruk van de formulieren,…) • Deze actie wordt uitgebreid tot een voorstel tot standaardisering van alle formulieren afkomstig van de DMS, in overleg met de Cel administratieve vereenvoudiging. 2. Invoering van het geslacht van vertegenwoordigers van verenigingen/ bedrijven/ eigenaars van beschermde goederen/ aanvragers van subsidies, enz. in de gegevensbank Monument. De bedoeling is om door het kruisen van gegevens na te gaan of het bewaringsbeleid van goederen een verschillend effect heeft op eigenaars naarmate hun geslacht verschillend is. Het team moet samenwerken met notarissen, de begroting (uren/prestaties van de betrokken personeelsleden) moet nog worden vastgesteld. Als menselijk middelen voorziet men de medewerking van de 6 secretar(i/e)ssen om de gegevens in te voeren in de gegevensbank Monument. De tijd die hieraan wordt besteed, komt bovenop de invoering van andere gegevens. De belangrijkste beperking blijkt het huidige gebrek aan betrouwbare gegevens omdat het geslacht van de eigenaar niet systematisch wordt geregistreerd.

Perspectieven • Rapporten uitbrengen over subsidieaanvragen, de bescherming van goederen, het eigendom, op grond van de beschikbare man/vrouw-gegevens ; • de kruising van variabelen onderzoeken die pertinent zijn voor het geslacht - eigenaren, architecten, soort goederen, ligging (wijkcontracten, RVOHR;…) • bij de volgende aanpassing van de wetgeving voorzien in de verplichting voor notarissen om het geslacht van eigenaars te registreren en het Gewest hiervan te informeren bij een verandering van eigenaar.

Prioritair domein 10: Vrouwen en de media (J) Strategische doelstelling J2. Een evenwichtig, niet-stereotiep beeld van vrouwen in de media. Als overheidsopdrachten worden uitgeschreven, moet er specifiek op toegezien worden dat informatie wordt verspreid en dat het brede publiek gesensibiliseerd wordt voor participatie van de vrouwen in de Brusselse erfgoedgeschiedenis, de architectuur, de straatnamen, kunstwerken gewijd aan het vrouwelijk wezen, … (tentoonstellingen, websites, publicaties,

20 /


erfgoeddagen, …). Het betreft een zowel intern als extern beleid. We vertrekken van de vaststelling dat de rol van de vrouw vaak onderschat wordt, en zelfs gewist uit de Brusselse erfgoedgeschiedenis, en dat offertes vandaag geen rekening houden met de verschillen tussen mannen en vrouwen ; hieruit kunnen ongelijkheden blijken. Het is de bedoeling te werken op aanbestedingen die de inschrijvers verzoeken rekening te houden met de variabele « geslacht » bij de uitwerking van campagnes om het publiek de informeren over en te sensibiliseren voor het erfgoed. Dit is een positieve actie en de begroting moet nog worden bepaald. De menselijke middelen : de ambtenaren belast met de uitwerking van aanbestedingen voor overheidsopdrachten ; andere personen voor de samenstelling van het opvolgingscomité. Er werd een indicator samengesteld : de groep achtte dat een percentage van 80% aan aanbestedingen waarin het genderbegrip verwerkt is een goed resultaat zou zijn.

Perspectieven De volgende geplande activiteiten verwezenlijken : • de overheidsopdrachten voorzien voor 2011 oplijsten om ze aan te passen aan de toevoeging van het genderaspect ; • nadenken over een manier om een breder publiek te bereiken door vrouwen en mannen afzonderlijk te benaderen (bijv. : huis van de vrouw, …) ; • bestekken samenstellen die bestemd zijn voor aanbestedingen bij overheidsopdrachten voor campagnes om het publiek de informeren over en te sensibiliseren voor het Brussels erfgoed met toevoeging van het genderaspect ; • Specifieke administratieve en technische bepalingen invoegen en zorgen voor een opvolging bij de toekenning van de opdracht en de uitvoering hiervan (begeleidingscomités) tot aan de eindevaluatie. Andere pistes werden overwogen in andere prioritaire domeinen, hetzij :

Prioritair domein 1: Vrouwen en armoede Strategische doelstelling A2. Wetgevingen en administratieve praktijken herzien met het oog op gelijke rechten op economische middelen en een bredere toegang voor vrouwen tot deze middelen : • het eigendom van beschermde goederen herzien. Maar ook de toegang van vrouwen tot premies en subsidies toegekend door het Gewest (in een benadering van positieve actie).

Prioritair domein 7: Participatie en besluitvorming Strategische doelstelling G.1. Maatregelen nemen die ervoor kunnen zorgen dat vrouwen een gelijke toegang krijgen tot en ten volle kunnen deelnemen aan de machtsstructuren en aan de besluitvorming : • De verschillende perceptie en gevoeligheid voor het erfgoed.

Prioritair domein 11: Vrouwen en leefmilieu (K) Strategische doelstelling K3. Mechanismen op nationaal, gewestelijk en internationaal niveau versterken of in het leven roepen om de weerslag van beleidsinitiatieven bedoeld voor milieuontwikkeling en -beheer op vrouwen te evalueren : • De impact van de wijze waarop beschermde groene ruimten worden aangelegd voor vrouwen (circulatie geschikt voor kinderwagens, ruimten vrijgemaakt voor de veiligheid, …) In samenwerking met het BIM, Beliris,…(benadering van positieve actie)

/21


Prioritair domein 12: Meisjes (L) Strategische doelstelling L2. Culturele gedragingen en praktijken uitvlakken die nadelig zijn voor meisjes. L8. De meisjes sensibiliseren en hun deelname aan het maatschappelijk, economisch en politiek leven bevorderen : • De wedstrijd EPIM (Expérience photographique internationale des Monuments) voor kinderen. In samenwerking met de scholen, met verenigingen.

Contactpersoon Carmen Slompo Directie Monumenten en Landschappen / Attaché [email protected] - 02 204 24 58

Bevoegdheid : Gewestelijke statistiek Context Het Brussels Instituut voor Statistiek en Analyse (BISA) centraliseert en verspreidt statistieken over het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, zijn gemeenten en wijken via, onder meer, twee websites5. Het BISA voert ook sociaal-economische studies uit over Brusselse onderwerpen, die vervolgens voor iedereen beschikbaar zijn. Voor het statistische luik kan men globaal gezien stellen dat de door het BISA gecentraliseerde statistieken een belangrijk instrument zijn voor de besluitvorming. Ze dienen als basis voor de uitvoering van gewestelijke onderzoeken en projecten. Naast statistische gegevens over meerdere thema’s geeft het BISA tevens talloze themagerichte publicaties uit, zoals Mini-Bru, de conjunctuurbarometer, en de Cahiers van het BISA. In de context van het Pekingrapport moet de centralisatie van statistieken met genderonderscheid door het BISA een fundamentele rol spelen voor de gewenste transversale gelijkheidsbenadering voor vrouwen en mannen (ook gendermainstreaming) in de beleidsinitiatieven van het Gewest. Deze benadering zal in de toekomst verplicht worden gemaakt door de inwerkingtreding van de ordonnantie houdende integratie van de genderdimensie in het beleid van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (ook « ordonnantie gendermainstreaming » genoemd). Vandaag voorzien al heel wat statistieken in een genderonderscheid (zoals de bevolkingsstatistieken, cijfers over de arbeidsmarkt, over volksgezondheid) maar nog niet allemaal. Het eerste Cahier van het BISA, dat uitkwam in mei 2010 onder de titel « Bevolkingsprojecties 2010-2020 voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest » presenteerde demografische projecties met genderonderscheid. Bepaalde indicatoren gepubliceerd in Mini-Bru vertonen eveneens een genderonderscheid. Door de uitwerking van het Pekingrapport kon worden vastgesteld welke statistieken met genderonderscheid ontbreken. In de toekomst moeten deze specifiek worden verzameld om een correcte analyse van de toestand mogelijk te maken en de resultaten van de gevoerde acties op een adequate wijze op te volgen.

Perspectief • Op grond van deze vaststellingen en met het oog op de toekomstige ordonnantie gendermainstreaming zal het de komende jaren noodzakelijk zijn statistieken met genderonderscheid te verkrijgen en ter beschikking te stellen daar waar deze nog ontbreken. De ontwikkeling van deze nieuwe statistieken moet gebeuren in samenwerking met de bevoegde diensten binnen de verschillende behandelde thema’s.

Contactpersoon Astrid Romain Brussels Instituut voor Statistiek en Analyse / Attaché [email protected] - 02 800 38 60 5

22 /

www.wijkmonitoring.irisnet.be; www.statbru.irisnet.be


Minister Jean Luc Vanraes Bevoegdheden : Externe Betrekkingen, Uitstraling van Brussel, Begroting en Financiën

Bevoegdheid: Externe betrekkingen Context De hier vermelde voorbeelden van beleidsdomeinen en programma’s die van belang zijn voor vrouwen tonen aan dat de directie Externe Betrekkingen begaan is met de bescherming van vrouwen¬rechten. Wij ijveren op internationaal niveau voor het wegwerken van belemmeringen die vrouwen ondervinden en werken ook samen met andere regio’s om goede praktijken te delen en gelijke kansen voor vrouwen te verdedigen. De directie steunt zonder enig voorbehoud het werk van de interna¬tionale organisaties omdat zij dit van essentieel belang acht voor de bevordering en bescherming van de vrouwenrechten. De directie Externe Betrekkingen stelt alles in het werk om bij te dragen tot gelijkheid van vrouwen en mannen en is vastbesloten hiermee door te blijven gaan. • Het gevoerd beleid omvat acties op deze terreinen: • de omzetting van de Europese Richtlijnen • de multilaterale samenwerking • de bilaterale samenwerking • cel vergunning • imago van Brussel De omzetting van de Europese Richtlijnen De vertegenwoordiging van het BHG bij de EU screent de Europese regelgeving en maakt een inventaris van de voorstellen van de Europese Unie. De vertegenwoordiging informeert en associeert de bevoegde diensten en dit reeds in een beginstadium van de voorstellen en onderhandelingen. Het opvolgen van deze omzetting in regionaal recht, door de bekwame diensten en binnen de deadlines, worden verzekerd door de eurocoördinator en vertegenwoordiging bij de EU van de directie. Doorheen deze werkzaamheden werd er aandacht besteed aan de gelijkheid V/M in het gevoerd beleid inzake de omzetting van de Europese Richtlijn 2006/54/EG betreffende de toepassing van het beginsel van gelijke kansen en gelijke behandeling van mannen en vrouwen in arbeid en beroep. Dit gaf gevolg aan de ordonnanties van 4 september 2008. De Cel Vergunningen De cel vergunningen houdt bij haar behandeling van vergunningsaanvragen rekening met de criteria die zijn opgenomen in artikel 2 van het Gemeenschappelijk Standpunt 2008/944/GBVB. Kort samengevat gaat het om de naleving van internationale verbintenissen, het risico op ontduiking of ongewenste wederuitvoer van de goederen en de technische en economische capaciteit van het land van bestemming, interne spanningen in het land, regionale stabiliteit, nationale veiligheid van de Europese lidstaten en bevriende landen, houding van het land ten aanzien van de internationale gemeenschap (inclusief houding ten aanzien van terrorisme) en respect voor mensenrechten. In het licht van het Pekingrapport lijkt voornamelijk dit laatste criterium relevant. De cel Vergunningen dient bij de analyse van vergunningsaanvragen de houding van het ontvangende land ten opzichte van belangrijke, in internationale mensenrechteninstrumenten vastgelegde beginselen te evalueren. Zij moet zeer zorgvuldig en met bijzondere waakzaamheid te werk wanneer zij per geval en rekening houdend met de aard van het materieel, vergunningen afgeven voor landen waar door de bevoegde instanties van de VN of de Raad van Europa of door de EU ernstige schendingen van de mensenrechten zijn geconstateerd. Overeenkomstig de eerste uitvoeringsbepaling van het Gemeenschappelijk Standpunt 2008/944/GBVB, wordt de aard van het materieel zorgvuldig onderzocht, in het bijzonder indien het bedoeld is voor binnenlandse veiligheidsdoeleinden.

/23


Binnenlandse onderdrukking omvat onder meer foltering en andere wrede, onmenselijke en onterende behandeling of bestraffing, standrechtelijke of willekeurige executies, verdwijningen, willekeurige gevangenneming en andere ernstige schending van de mensenrechten en de fundamentele vrijheden die staan omschreven in de betreffende internationale mensenrechteninstrumenten, waaronder de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens en het Internationaal Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten. De bilaterale samenwerking Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest heeft met 25 steden, regio’s of landen bilaterale verdragen afgesloten. De directie Externe Betrekkingen verzekert de opvolging van deze akkoorden. De gevoerde acties in het kader van deze akkoorden worden geconcretiseerd door uitwisseling tussen de administraties van kennis en goede praktijken m.b.t. tot de bevoegdheden van het gewest. De ontwikkelde acties zijn steeds het initiatief van beide partijen. De multilaterale samenwerking De directie Externe Betrekkingen coördineert het geheel van acties binnen de internationale organisaties en netwerken waarin het Brussels Hoofdstedelijk Gewest actief is. De Europese Unie, De Raad van Europa en de Verenigde Naties ontwikkelen specifieke instrumenten op het vlak van de gelijkheid M/V.

Acties en resultaten Prioritair Domein 8: Institutionele mechanismen voor de verbetering van de positie van vrouwen (H) Strategische doelstelling H2. Een genderperspectief integreren in wetgeving, overheidsbeleid, programma’s en –projecten. De bilaterale samenwerking De gelijkheid M/V werd opgenomen in de bilaterale samenwerking in de nieuwe projectenoproep die de Directie wil invoeren in 2012. Via het collectief objectief gendermainstreaming werd een werkgroep opgesteld met als doel de genderdimensie in te voeren in de oproep voor projecten. De Directie voorziet dit project te starten met de NGO’s die beschikken over specifieke expertise om projecten uit te voeren in het kader van bilaterale overeenkomsten met betrekking tot ontwikkelingssamenwerking waarbij onder andere gender een criterium wordt. De werking zal kunnen gemeten worden via indicatoren. De budgetten moeten nog worden goedgekeurd. WASH Programma in Katanga Het BHG heeft in 2010 een akkoord ondertekend met de provincie Katanga in de Democratische Republiek Congo. Het BHG gaf in 2010 een subsidie van 205.000€ aan UNICEF België. Dit programma ontwikkelt een integrale aanpak op basis van toegang tot drinkwater, sanitaire voorzieningen en hun toegang maar ook het bevorderen van de hygiëne en gezondheid, domeinen die bij uitstek onder de verantwoordelijkheid van vrouwen en meisjes vallen. Met deze subsidie kan men binnen een periode van één jaar 20 basisscholen in en rond Lubumbashi steunen en invloed hebben op 6000 studenten. Men hoopt binnen drie jaar 60 tot 18.000 kinderen te bereiken. Rabat: Digitale kloof (totaal budget: 45.000€) In het kader van de samenwerkingsovereenkomst met Rabat, kregen Marokkaanse verenigingen die rond bescherming van de vrouwen en kinderen werken gerecycleerde computers ter bevordering van de participatie van vrouwen en kinderen om zo de digitale kloof tegen te gaan. In dezelfde regio werd eerder een project afgerond waaronder 1000 vrouwen werden gescreend op borstkanker (3 met borstkanker) en werd een centrum voor digitale mammografie opgestart in het Nationaal Oncologisch Instituut in Rabat. Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest is tevens lid van de Raad van Bestuur van Metropolis (wereldwijde organisatie van grootsteden) waarbij de werken van het ‘Internationaal Netwerk Vrouwen van Metropolis’ worden gevolgd. De directie Externe Betrekkingen moedigt de bilaterale partners, die lid zijn van de Vergadering van Regio’s van Europa en/of Metropolis, aan om binnen hun netwerk deel te nemen aan werkgroepen die het thema gelijkheid M/V behandelen. Begin 2009 werd het document van de internationale conferentie in Brussel Dynamic Cities Need Women verspreid. Een tweede Dynamic Cities Need Women «Visions and Challenges for a Women-friendly City” conferentie werd in Seoul georganiseerd. De conclusies van de conferentie werden opgenomen in de “Declaratie van Seoul”.

Perspectief • Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest is lid van het Bureau van de Vergadering van Regio’s van Europa (de multilaterale samenwerking) De Directie wil in de toekomst goede praktijken uitwisselen met de andere Europese regio’s.

24 /


Contactpersoon Anne Claes Directie Externe Betrekkingen - Vertegenwoordiging EU/ Directeur d.d. [email protected] - 02 800 37 45

Bevoegdheid : Uitstraling van Brussel Het Imago van Brussel steunt ieder jaar meerdere honderden verenigingen die actief zijn op het vlak van evenementen, cultuur en sport. Op grond van een presentatiedossier en een voorbegroting worden subsidies toegekend tussen 1000 en 100 000 euro in functie van het belang en de omvang van het evenement. De overgrote meerderheid van deze evenementen richt zich in hoofdzaak tot alle Brusselse en bezoekende doelgroepen, los van enig geslacht. Wij beschikken niet over gegevens (en de organisatoren evenmin) die ons in staat zouden stellen een gendergebonden onderscheid te maken bij deelnemers of publiek. Toch moet worden opgemerkt dat bepaalde evenementen zich specifiek richten tot vrouwen, zoals de Brussels Open (WTA tennistoernooi), de Iris ladies Trophy (loopwedstrijd voorbehouden voor vrouwen) of de eerstvolgende wereldkampioenschappen turnen voor vrouwen, die in 2012 plaatsvinden in Brussel. Maar ook daar richten de evenementen zich tot een gemengd publiek. Om tegemoet te komen aan de eisen van het Pekingrapport wordt overwogen om in de nabije toekomst een formulier toe te voegen dat de projectverantwoordelijken moeten invullen met betrekking tot het geslacht van de doelgroep. Als daarbij één van de beide geslachten niet zou zijn aangekruist, zullen wij inlichtingen inwinnen over de redenen hiervoor en in functie daarvan een beslissing nemen.

Bevoegdheid : Begroting en Financiën Context Inzake Financiën en Begroting bevat het vorig rapport van 2007 geen geplande acties daar « het gevoerde genderbeleid neutraal is in alle domeinen van de bevoegdheden ». Deze verklaring wordt bevestigd in de oriëntatienota 2009-2014 wat betreft het domein F: Vrouwen en economie. In 2009 besliste de nieuwe Regering een ordonnantie op te stellen met als doel « de integratie van gender in de beleidslijnen van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest ». Gelijktijdig werd de integratie van gender een collectieve doelstelling voor het MBHG. Daartoe werden werkgroepen in het kader van een pilootproject « gendermainstreaming » opgericht in elke administratie. Het huidig (gedeeltelijk) rapport betreft enkel de werkzaamheden van de werkgroep gendermainstreaming van het Bestuur Financiën en Begroting opgericht in het 2e semester 2010, deze werkzaamheden betreffen het domein F.

Acties en resultaten Prioritair Domein 6: Vrouwen en economie (F) Strategisch doeleinde F1. Bevordering van de rechten van de vrouw en haar economische zelfstandigheid, o.m. de toegang tot tewerkstelling, tot geschikte werkomstandigheden en tot bestaansmiddelen. Werkzaamheden van de werkgroep Gendermainstreaming6 : voor het Bestuur Financiën en Begroting werd speciaal een projectmedewerker aangesteld. De werkgroep bestaat onder andere uit een medewerker van het SIM project en vijf andere personeelsleden van het bestuur. Een consulente, en een deskundige van de cel gelijke kansen werden ook betrokken bij de werkzaamheden van de werkgroep. 6

Zie bijlage D

/25


In overeenstemming met de doelstellingen van het pilootproject werd er voorzien om in termen van gender een sleutelprocedure te analyseren, een indicator betreffende deze procedure samen te stellen en een implementatieplan in te dienen. Deze benaderingswijze heeft het mogelijk gemaakt de gendermainstreaming te integreren in het SIM project dat al bestaat. De deelname in het pilootproject werd trouwens vermeld in de operationele plannen (opgesteld eind 2010) van de betrokken eenheden. Tijdens de maand november 2010, kregen de leden van de werkgroepen een korte opleiding betreffende het begrip gender en de eerste vergadering van de werkgroep werd tijdens de maand december georganiseerd. Het leiden van het project op het gebied van het SG en de coaching door de firma Genderatwork stelden de leden in staat zich met het concept van genderanalyse en genderindicator vertrouwd te maken. De werkgroep heeft kennis genomen van de conclusies van het Pekingrapport 2007 en van de oriëntatienota 20092014 maar heeft niettemin beslist een genderanalyse uit te voeren van sommige procedures, omdat het nuttig bleek te onderzoeken of de budgettaire en fiscale beleidspolitiek, ogenschijnlijk genderneutraal, potentieel toch niet een mogelijke bron van ongelijkheid creëert. Reeds vanaf de eerste vergadering van de werkgroep eind 2010 werden verscheidene actiedomeinen geïdentificeerd: • Deeltijds werk en de fiscale gevolgen hiervan; • Het begrip « gezinshoofd » dat wordt gebruikt in de gewestelijke fiscaliteit; • Het onthaal aan het loket van de gewestbelasting (CCN Gebouw); • Genderbudgettering. Ten einde te voldoen aan de doelstelling van het pilootproject (het creëren van een indicator), werd één van de voorgenoemde domeinen volledig geëxploiteerd; zo werd er een genderindicator opgemaakt die het mogelijk maakt het aantal belastingplichtigen, van de gewestbelasting ten laste van de gezinshoofden, aan wie een vrijstelling werd geweigerd, voor reden van deeltijds werken, per geslacht op te delen. Deze indicator wordt maandelijks opgevolgd en werd in de boordtabel van de directeur-generaal opgenomen. Toegekend budget aan de acties: de acties die werden uitgevoerd hadden geen eigen budgettaire impact, maar andere kosten moeten wel in overweging genomen worden: de kosten van de consultancy en de opleidingen voor de werkgroepen en tevens de gestorte premie aan de leider en assistenten van het gendermainstreamingproject. De toepassing van de genderanalyse maakte het mogelijk de intuïtie van de werkgroep te bevestigen, namelijk dat sommige aspecten van de budgettaire en fiscale politiek van het Gewest mogelijke gevolgen kunnen hebben op het vlak van de gelijkheid man/vrouw.

Perspectieven • De werkzaamheden van de groep zullen verder gaan tijdens de periode januari-april 2011. • Wat de drie andere domeinen betreft, werden bedenkingen in overweging genomen. Ze werden vastgelegd in het gendermainstreaming implementatieplan van het Bestuur Financiën en Begroting (zie bijlage D). • Er wordt voorzien om de gemaakte indicator maandelijks te blijven volgen en een evaluatie te maken na het gebruik van de indicator gedurende één jaar. • Gezien de Regering in 2011 beslist heeft gevolg te geven aan het pilootproject, kunnen in de toekomst nieuwe acties in deze domeinen ondernomen worden en gebruik maken van het al uitgevoerde werk. De werkgroep zal vanaf de maand september 2011 zijn activiteiten hervatten en zal de nodige aanbevelingen in die zin formuleren. • De belangrijkste doelstelling is waarschijnlijk het verwezenlijken van genderbudgettering tijdens de komende jaren. De werkgroep heeft de belangrijkste uitdagingen hieromtrent geïdentificeerd en de hangende kwesties worden in het implementatieplan gepreciseerd.

Contactpersoon Vincent Repussard Beroep Belastingen / Attaché [email protected] - 02 204 26 15

26 /


Minister Evelyne HUYTEBROECK Bevoegdheden : Leefmilieu, Energie, Waterbeleid, Stadsvernieuwing

Bevoegdheid: Leefmilieu Context Leefmilieu Brussel7 is de milieu- en energieadministratie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Het Instituut heeft als taken het bestuderen, het toezicht houden op en het beheren van lucht, water, bodem, afval, lawaai, natuur (groene ruimten en biodiversiteit) enzovoort. Het Instituut heeft ook de opdracht om milieuvergunningen af te leveren, erover te waken dat ze worden nageleefd, milieueducatieprojecten in Brusselse scholen uit te werken en te ondersteunen, deel te nemen aan vergaderingen en onderhandelingen op Belgisch en internationaal niveau enzovoort. Kortom, Leefmilieu Brussel heeft een brede waaier van activiteiten ontwikkeld in het domein van de energie, de ecobouw en de banden tussen gezondheid en leefmilieu8.

Acties en resultaten Prioritair domein 7: Zeggenschap en besluitvorming (G) Strategische doelstelling G2: Capaciteiten van vrouwen om te participeren in besluitvorming en leiding vergroten. In 2007 en 2008 bedroeg het aantal vrouwen met een besluitvormingsfunctie voor niveau A 45% tot 47%, voor niveau B 62% tot 63%, voor niveau C 65% tot 64%, voor niveau D 28% tot 29% en voor niveau E 0,6% tot 8%. Tussen 2008 en 2009 zijn deze percentages over het algemeen stabiel gebleven. Het aantal vrouwen met een baan van niveau B is lichtjes gedaald (van 63% naar 61%). Ook het aantal vrouwen in functies van niveau C, D en E is lichtjes afgenomen (van 33,66% naar 29,36%). Daartegenover staat echter een stijging van het aantal vrouwen met een betrekking van niveau A (van 47% naar 50%). Deze stabiele evolutie is eveneens kenmerkend voor de periode 2009-2010. Enerzijds stellen we een lichte afname van het aantal vrouwen met een betrekking van niveau C, D en E vast (van 29,36% naar 29,03%). Anderzijds is het aantal vrouwen met een functie van niveau B lichtjes gestegen (van 61% naar 64,6%). Het aantal vrouwen met een baan van niveau A is onveranderd gebleven (50%).

7 8

Brussels Instituut voor Milieubeheer - BIM www.leefmilieubrussel.be

/27


Hieronder wordt een geüpdatete versie van de tabel uit het Peking-rapport van 2007 weergegeven: 31/12/2007

31/12/2008

31/12/2009

31/12/2010

Niveau A

45%

47%

50%

50%

Niveau B

62%

63%

61%

64,6%

Niveau C

65%

64%

58%

58%

Niveau D

28%

29%

23,5%

23%

Niveau E

0,6%

8%

6,6%

6,1%

Het percentage vrouwen met een baan met verantwoordelijkheid (departementshoofd en hogere) is gedaald van 37% in 2008 naar 34% in 2009. Op 1 januari 2010 is het aantal vrouwen met een verantwoordelijke betrekking echter gestegen tot 39%.

Perspectief • Het departement ‘Human Resources’ van Leefmilieu Brussel zal aandacht blijven besteden aan de aanwerving van vrouwen en aan de ontwikkeling van hun loopbaan.

Prioritair Domein 11: Vrouwen en het milieu (K) Strategische doelstelling K1: Vrouwen actief betrekken bij de besluitvorming inzake het milieu op alle niveaus. In 2008 is Leefmilieu Brussel een partnerschap aangegaan met de vzw Genderatwork, om meer vrouwen warm te maken voor het beroep van parkwachter. In 2009 is het percentage vrouwen met een betrekking van niveau E (hoofdzakelijk parkwachter, tuinarbeider en boswachter) zeer lichtjes gedaald in vergelijking met 2008 (1%) (Zie tabel domein G). De functies van bosarbeider, bostoezichter en ecokantonnier staan open voor vrouwen, maar in 2009 heeft geen enkele vrouw het beroep van ecokantonnier uitgeoefend. Volgens de analyse in het Genderatwork-verslag kon Leefmilieu Brussel in 2009 rekenen op 122 parkwachters, van wie 110 mannen en 12 vrouwen (juni 2009). Op 31 december 2009 telde Leefmilieu Brussel 10 medewerkers met een Rosettastatuut. Op 31 december 2010 waren dat er 11. Tussen 2009 en 2010 is verder werk gemaakt van de voorwaarden om meer vrouwen warm te maken voor het beroep van parkwachter9. In eerste instantie10 zijn vergaderingen georganiseerd tussen de consulenten en de managers van de onderafdeling ‘Personeel’ en de managers van de afdeling ‘Groene Ruimten’, om de te ondernemen acties uit te stippelen. Vervolgens hebben ontmoetingen plaatsgevonden met de terreinmedewerkers. Tot slot is een verslag met actiepistes uitgewerkt, dat in april 2009 is bekendgemaakt. Het toegekende budget bedroeg 5445 euro (honorarium voor de consultancy). De personen die rond dit project hebben gewerkt, waren het team van consulenten, een medewerker van de onderafdeling ‘Personeel’ en een medewerker van de afdeling ‘Groene Ruimten’ van Leefmilieu Brussel. De medewerkers van Leefmilieu Brussel werkten niet voltijds aan dit dossier. Ze beheerden tegelijkertijd andere dossiers binnen hun respectieve afdelingen. Zodoende: • zijn meerdere knelpunten vastgesteld voor de deelname van vrouwen aan de sector: een zeer mannelijke omgeving; de slechte kennis over het beroep bij het grote publiek; het traditionele beeld van de vrouw; de moeilijkheden die eigen zijn aan het beroep zoals dat op dit ogenblik wordt uitgeoefend (onveiligheid, werkuren, uniform enz.); infrastructuurproblemen (bij gebrek aan gescheiden douches kunnen vrouwen niet in een team worden opgenomen); • zijn de vacatures onder de loep genomen om het beeld, de bewustmakingspistes en de communicatiemogelijkheden van het beroep te analyseren in samenwerking met en met de steun van het kabinet van de voogdijminister; • is het personeel bewust gemaakt van het uitgedragen beeld van het beroep; • zijn personeelsvergaderingen georganiseerd over welzijn op het werk en veiligheid en is deelgenomen aan verschillende jobdays (Talentum 2010, jaarlijks Feest van het Leefmilieu enz.).

9 10

28 /

Bijlage F: Functiebeschrijving Parkwachter. In 2008 is Leefmilieu Brussel een partnerschap aangegaan met de vzw Genderatwork.


Perspectieven • Meer vrouwen blijven aantrekken voor deze functies. • De verschillende actiepistes uit het verslag omzetten in concrete acties11.

Een schoonmaakster vertrekt op haar bezem naar betere oorden, en laat een job achter die traditioneel aan vrouwen te beurt valt.

11

Contactpersonen voor deze actie : Sylvia van Obberghen, Michaël Segers, Cynthia Vannerom

/29


Strategische doelstelling K2: Genderkwesties en –perspectieven integreren in beleidsmaatregelen en programma’s ten behoeve van duurzame ontwikkeling. In juni 2008 zijn in de gewestelijke parken automatische openbare toiletten in gebruik genomen. Deze openbare toiletten zijn gekozen en ontworpen om toegankelijk te zijn voor mannen en vrouwen, zonder onderscheid, alsook voor personen met beperkte mobiliteit. Bovendien zorgen het ergonomische design en de beschikbare binnenruimte ervoor dat elke ouder met zijn kind toegang heeft tot de toiletten. Tijdens de eerste drie maanden was 80% van de gebruikers tevreden over de voorziening. In samenwerking met de parkwachters was vanaf juni 2008 een systeem ingesteld om het gebruik en de tevredenheid van de gebruikers te evalueren. 12 De tweede balans van januari 2009 tot juli 2010, de opvolging van het onderhoud en het verzekeren van dat onderhoud hebben een werkelijk engagement van het technische departement noodzakelijk gemaakt, om de goede werking van de drie toiletten en de continuïteit van de dienstverlening te garanderen. De dagelijkse opvolging van de toiletten gebeurt door de parkwachters ter plaatse. Zo kan de informatie ‘live’ worden meegedeeld.13

Perspectief • De verdere inplanting van dit type infrastructuur zal in de toekomst nauwkeurig moeten worden geanalyseerd vanwege de hoge jaarlijkse kosten die eraan zijn verbonden.

Prioritair domein 9: Mensenrechten van vrouwen (I) Strategische doelstelling I1: Gelijkheid en non-discriminatie in het recht en in de praktijk verhogen. Om de vervrouwelijking van bepaalde beroepen te bevorderen, moet erop worden toegezien dat de nieuw aangeworven vrouwen kunnen beschikken over ‘sociale’ ruimten (kleedruimten, douches, toiletten) die aan de wetgeving beantwoorden. Daartoe heeft Leefmilieu Brussel in 2010 via zijn IDPBW14 alle huidige basislokalen op het terrein bezocht15 en een raming gemaakt van het aantal mannen en vrouwen in die lokalen. Bij de schatting is ook rekening gehouden met de mogelijke uitbreiding van het aantal gebruikers na kleine herschikkingen of kleine of grote werkzaamheden. Voor de bezoeken was geen bijzonder materiaal vereist. De bezoeken werden afgelegd door drie of vier personen gedurende ongeveer acht dagen. In eerste instantie heeft de verkregen informatie het mogelijk gemaakt om bij nieuwe aanwervingen de verdeling van vrouwen over de verschillende sites te optimaliseren.

Perspectief • Deze informatie zal worden opgenomen in het kadaster van de gebouwen dat op dit ogenblik wordt opgesteld16.

Prioritair domein 12: Meisjes (L) Strategische doelstelling L1: Alle vormen van discriminatie van meisjes uitbannen. In het kader van de lancering van zijn project ‘speelpleinnetwerken’, bedoeld om de aanwezigheid van sporten spelelementen in de Brusselse groene ruimten te versterken, heeft Leefmilieu Brussel zich tot doel gesteld om aandacht te besteden aan de keuze van de sporten spelelementen in functie van de specifieke noden van de verschillende gebruikers. In 2009 heeft een inventaris licht geworpen op de huidige situatie en behoeften. De volgende groepen dreigen buitenspel gezet te worden door een te gestandaardiseerd aanbod, waarvan zij niet de essentiële doelgroep vormen: de allerkleinsten (0 tot 3 jaar), meisjes, kinderen met een fysieke handicap. Het is dus van het grootste belang om bij de herinrichting van het netwerk aan deze groepen bijzondere aandacht te besteden, om de huidige situatie recht te trekken. 12 13 14 15 16

30 /

S. KEMPENEERS, Toilettes publiques : évaluation actuelle, IBGE, 2011, p.2. Op cit., p.3. IDPBW: Interne Dienst voor Preventie en Bescherming op het Werk. Bijlage F: Formulier van de bezoeken. Contactpersonen voor deze actie : Vinciane peeters, Els Debacker


Buiten de eigenlijke groepen moet er ook oog zijn voor de intergenerationele dimensie, het verband tussen leeftijdsgroepen, die een zeer vruchtbare denkpiste vormt voor de inrichtingen.17 Tijdens deze studie zijn de specifieke noden van meisjes naar voren gekomen. Het totaalbudget voor de studie over het speelpleinnetwerk, die BRAT in 2009 heeft uitgevoerd, bedroeg 63.000 euro exclusief btw. Een persoon18 was verantwoordelijk voor de opvolging van de studie. Op die manier is het Eindrapport van de Studie voor een herinrichting van de speel- en sportterreinen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest in juli 2009 tot stand gekomen.

Perspectieven • Tijdens de inrichting van speelpleinen zal bijzondere aandacht worden geschonken aan de keuze van de sporten spelelementen in functie van de specifieke behoeften van de verschillende soorten gebruikers, zoals meisjes, gezinnen, tieners enzovoort. • Er worden bovendien aanvullende studies uitgevoerd: Methodologische studie en haalbaarheidsanalyse van de projecten inzake het aanleggen van speel- en sportterreinen en aanverwanten in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest – Opstelling van een vademecum en uitwerking van een richtprogramma (architectenbureau L’Escaut - budget: 65.000 euro exclusief btw). • Er wordt een overheidsopdracht georganiseerd voor Bijstandsdiensten voor het bijwerken en het strategische gebruik van de gegevens en voor de optimalisatie van het GIS voor de speelpleinen, sportterreinen en daaraan gelijkgestelde in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (studiebureau BRAT – budget: 66.880 euro exclusief btw).

Contactpersoon Amaury van der Straaten Leefmilieu (IBGE/BIM) [email protected] - 02 775 75 75

17 18

Uittreksel uit de BRAT-studie, Studie voor een herinrichting van de speel- en sportterreinen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, juli 2009. Cécile Duvivier.

/31


Bevoegdheid: Energie Context Op het vlak van energie wordt de genderdimensie onrechtstreeks in aanmerking genomen, onder meer via de acties voor de bescherming van de meest kwetsbare personen, wat in de Brusselse stedelijke omgeving spijtig genoeg veelal neerkomt op alleenstaande vrouwen met kinderen: • de sociale verplichtingen van de actoren van de vrijgemaakte Brusselse energiemarkt. In dit opzicht verbeteren de nieuwe ordonnanties van 20 juli 2011 betreffende de organisatie van de elektriciteits- en gasmarkt de toegang tot het statuut van beschermde afnemer voor gezinnen met betalingsmoeilijkheden, met de bedoeling om een snellere toegang tot het maximale sociale tarief mogelijk te maken en de aangroei van hun schulden te beperken. Bovendien verbeteren de ordonnanties de maatregelen om afsluitingen in de winterperiode te voorkomen. • de renteloze leningen voor energiebesparende investeringen. • de energierenovatie van gebouwen. In juni 2011 heeft de Regering de lancering goedgekeurd van een projectoproep voor de oprichting van een Huis van de Energie en de Ecobouw, bedoeld om de begeleiding van gezinnen tijdens de energierenovatie van hun woning te versterken. Gezinnen (eigenaars of huurders) die moeilijkheden ondervinden om hun energiefactuur te betalen en gezinnen met een laag inkomen zullen de eerste begunstigden van deze maatregel zijn.

Perspectief • De doelstellingen inzake sociale bescherming die via het energiebeleid worden nagestreefd, voortzetten.

Prioritair domein 7: Vrouwen en zeggenschap en besluitvorming (G) Strategische doelstelling G2: De capaciteiten van vrouwen om te participeren in besluitvorming en leiding vergroten. Cf. supra, onder de rubriek ‘Leefmilieu’ (Leefmilieu Brussel).

Een moeder en haar kinderen genieten van de warmte van de Brusselse iris. Het Gewest helpt de zwakkeren (met name alleenstaande vrouwen met kinderen) op het vlak van energie.

32 /


Bevoegdheid: Waterbeleid Acties en resultaten Ook op het vlak van het waterbeleid wordt de genderdimensie onrechtstreeks in aanmerking genomen, onder meer via een aantal sociale principes voor de tarificatie van water, ingesteld door de ordonnantie van 20 oktober 2006 tot opstelling van een kader voor het waterbeleid: • de structuur van de waterprijs moet iedereen toegang garanderen tot voldoende water voor de gezondheid, de hygiëne en de menselijke waardigheid; in die structuur kunnen dus sociale maatregelen worden ingebouwd; • in de waterprijs die voor huishoudelijk verbruik wordt toegepast, moet rekening worden gehouden met het aantal gezinsleden; • de operator moet een deel van de opbrengsten uit de tarificatie van water voorbehouden voor een Sociaal fonds, dat is bestemd om de impact van de waterfactuur voor de meest kwetsbare personen te verkleinen. Tijdens deze legislatuur zal de vaststelling van de ‘werkelijke kostprijs van het water’ het mogelijk maken om de kosten die de operatoren van de watercyclus dragen, duidelijk en objectief te achterhalen. Op basis van die werkelijke kostprijs zal de Regering dan kunnen beslissen op welke manier die kostprijs gedekt kan worden door bijvoorbeeld een financiële tegemoetkoming van het Gewest in de vorm van een tenlasteneming van een deel van de prijs die aan de Brusselse gezinnen wordt gefactureerd.

Perspectief • De sociale tarificatie van water voortzetten.

Bevoegdheid: Stadsvernieuwing Context Het beleid betreffende de herwaardering van de kwetsbare wijken in Brussel heeft zeker een rol te spelen in de ondersteuning van zowel de vrouwen die stadsontwikkelingsprojecten dragen als de vrouwen die in deze wijken wonen. De vrouwelijke wijkbewoners spelen immers een belangrijke rol in deze achtergestelde wijken op het vlak van huisvesting, gezondheid, opvoeding, … Bijgevolg is het essentieel deze vrouwen bij te staan met informatie en opleidingen om hun emancipatie te ondersteunen en bij uitbreiding de emancipatie van hele gezinnen en gemeenschappen. Deze reflectie is sinds het ontstaan van de wijkcontracten aanwezig in de Directie Stadsvernieuwing. Myriam Hilgers, medewerkster van de Directie Stadsvernieuwing, schreef een artikel over de rol van vrouwen in de Duurzame wijkcontracten. Het artikel zal worden gepubliceerd in Chronique féministe en is ter informatie bijgevoegd.19 In deze bijdrage worden enkel de prioritaire domeinen aangehaald waarin de acties van de Directie Stadsvernieuwing effectief kaderen. Daaruit blijkt dat de projecten van de wijkcontracten erg gevarieerd zijn en zich over veel verschillende domeinen uitstrekken. Methodologie: aangezien de wijkcontracten over vier jaar lopen, worden de socio-economische projecten van vzw’s of van de gemeenten gedurende vier jaar gefinancierd. Indien de details van het budget voor een specifiek jaar niet ter beschikking zijn, werd geopteerd het totale budget door vier te delen. Voor de infrastructuren wordt het totale budget van het project aangeduid.

19

Bijlage F.

/33


Acties en resultaten Prioritair domein 2: Vrouwen en onderwijs (B)

Betreffende het domein ‘Vrouwen en onderwijs’ wordt in het wijkcontract ‘Lemmens’ in Anderlecht de inrichting van een polyvalente ruimte gesubsidieerd voor een budget van 45.970 euro. Vervolgens kan deze ruimte via een projectoproep aan een vzw worden toegewezen. De gemeente zal voorrang geven aan projecten die dienstverlening of activiteiten voor vrouwen voorstellen. Ook in het wijkcontract ‘Werkhuizen Mommaerts’ in Molenbeek wordt op dit ogenblik een infrastructuur gerealiseerd (‘La maison de la femme’) waarin lokalen zijn voorzien voor de vzw CLES, die zich richt op een vrouwelijk publiek. Het voorziene budget bedraagt 952.825,19 euro.

Strategische doelstelling B6: Permanente educatie en opleiding voor meisjes en vrouwen bevorderen. Binnen het wijkcontract ‘Navez-Portaels’ in Schaarbeek wordt de vzw Feza gesubsidieerd. Deze vzw werd gecreëerd naar aanleiding van een projectoproep voor vrouwen binnen het wijkcontract. Feza ontwikkelt een hele waaier aan projecten met als doelstellingen autonomie, activiteiten en ontplooiing voor de kansarme vrouwen van de wijk.

De acties die de vzw binnen het wijkcontract aanbiedt voor de vrouwen van de wijk zijn: • Thematische ontbijtsessies met opleidingsmodules • Ontmoetingen met andere verenigingen en actoren van het wijkcontract • Uitstappen en bezoeken (tentoonstellingen, Net Brussel, cultuurhuis, …) • Creatieve workshops • Initiatie en taallessen Frans, schrijfateliers • Workshops voor moeders rond psychomotoriek van kinderen • Recreatieve activiteiten met kinderen tijdens de vakanties • Geïndividualiseerde dienstverlening: permanenties, informatie en oriëntering • Fietslessen voor vrouwen via de actie ‘A vélo, mesdames’, in samenwerking met de vzw Pro-vélo Jaarlijks beschikt Feza via het wijkcontract over een budget van 32.500 euro.

Prioritair domein 4: Geweld op vrouwen (C)

Strategische doelstelling D2: De oorzaken en gevolgen van geweld jegens vrouwen en de doeltreffendheid van preventiemaatregelen bestuderen. In het wijkcontract ‘Navez-Portaels’ in Schaarbeek werd een lokale antenne voor preventie van geweld in het leven geroepen. De vzw Garance krijgt een budget om de autonomie en de ondernemingscapaciteiten van slachtoffers van geweld te versterken. De voornaamste activiteit bestaat erin zelfverdedigingslessen te organiseren voor een vrouwelijke doelgroep en zo hun zelfzekerheid te vergroten. Het jaarlijks budget bedraagt 10.000 euro.

34 /


Prioritair domein 6: Vrouwen en de economie (F) Strategische doelstelling F1: De economische rechten en de onafhankelijkheid van vrouwen bevorderen, inclusief toegang tot werkgelegenheid, passende arbeidsvoorwaarden en zeggenschap over economische hulpbronnen. Het wijkcontract ‘Werkhuizen Mommaerts’ in Molenbeek subsidieerde tussen 2006 en december 2009 de Lokale Missie voor een project van socioprofessionele inschakeling van langdurig werkzoekenden. Een van de drie hoofdlijnen van het project was specifiek op vrouwelijke werklozen gericht en bestond uit de volgende acties: • Opleidingen die leidden naar een diploma van gekwalificeerd kinderverzorgster • Opleidingen tot beroepen in de informaticasector. Het betreft oriëntatiemodules aangaande helpdesks, assistent support web, support PC, webdesign • Bewustmaking voor het zelfstandigenstatuut Dit project heeft de bijkomende meerwaarde dat het zich niet beperkt tot traditionele vrouwelijke sectoren via de informaticaopleidingen. Daarnaast wordt vrouwen de kans gegeven zich te ontwikkelen in beroepen die niet traditioneel voor hen bestemd zijn via de bewustmaking rond het zelfstandigenstatuut. Het totale budget voor dit project bedroeg 214.037,57 euro, waarvan 147.205,93 euro werd besteed tijdens het jaar 2009.

Strategische doelstelling F2: De gelijke toegang van vrouwen tot hulpbronnen, werkgelegenheid, afzetgebieden en handel vergemakkelijken. Via de realisaties van crèches en occasionele kinderopvangmogelijkheden bieden de wijkcontracten vrouwen de mogelijkheid om tijd te nemen om opleidingen te volgen en zichzelf (professioneel) te ontwikkelen. Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest heeft in zijn notificatiebrief van 2005 voor het eerst de creatie van kinderopvangplaatsen aangeduid als een prioriteit. Via deze notificatiebrief worden immers de gewestelijke doelstellingen en prioriteiten gecommuniceerd aan de gemeenten die een nieuw wijkcontract toegewezen krijgen. Voor deze tiende reeks wijkcontracten (2007-2010) werd dus gevraagd ‘bijzondere aandacht’ te besteden aan de creatie van voorzieningen voor jonge kinderen. Vanaf 2006 werd in iedere notificatiebrief de creatie van kinderopvangplaatsen als een gewestelijke prioriteit aangeduid en bijgevolg wordt aan gemeenten de realisatie van minstens één crèche per wijkcontract opgelegd door het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Tijdens de periode september 2009 – december 2010 is een crèche afgewerkt. Het betreft een crèche met dertig opvangplaatsen binnen de perimeter van het wijkcontract ‘Metaal-Munt’ in Sint-Gillis (budget 638.940 euro). Op dit moment bevinden nog dertig andere crèches of occasionele kinderdagverblijven zich in de verschillende projectfases. Deze voorzieningen zullen samen voor ongeveer negenhonderd nieuwe opvangplaatsen zorgen.

/35


Strategische doelstelling F3: Voorzien in zakelijke dienstverlening, opleiding en toegang tot afzetgebieden, informatie en technologie, met name voor vrouwen met een laag inkomen. Binnen meerdere wijkcontracten bestaan er projecten waarbij kansarme vrouwen via socioprofessionele inschakeling een opleiding krijgen. Zo wordt door de wijkcontracten ‘Roodhuis’ in Brussel-Stad en ‘Cinema Belle-Vue’ in Molenbeek de mogelijkheid geboden een opleiding tot kinderverzorgster te volgen. ‘Roodhuis’: budget 120.190 euro (totaalbudget voor 4 jaar), ‘Cinema Belle-Vue’: deze actie maakt deel uit van een groter project. Bijgevolg is het budget niet gespecificeerd.

Perspectieven • Het wijkcontract ‘Cinema Belle-Vue’ voorziet in de financiering van de creatie van een herberg- en opleidingscentrum voor de toeristische sector en horeca in de gebouwen van de voormalige brouwerij Belle-Vue. Het centrum zal opleidingen tot kamermeisjes en gastheer/gastvrouw ontwikkelen. De werken zullen volgend jaar van start gaan. Het betreft een cofinanciering met de EFRO-fondsen, waarbij het wijkcontract 350.000 euro voor zijn rekening neemt. • In het wijkcontract ‘Roodhuis’ in Brussel zal een sociaal restaurant gebouwd worden met een budget van 563.346 euro. Deze infrastructuur zal via socioprofessionele inschakeling uitgebaat worden en zodoende langdurige werklozen, onder wie een belangrijk deel vrouwen, aan het werk zetten. • Ook het wijkcontract ‘Vroege groenten-Luttrebrug’ in Vorst beschikt over een budget van 700.000 euro via het wijkcontract voor de bouw van het sociaal restaurant ‘Forêt Horéca’ dat volgens dezelfde formule zal werken als het sociaal restaurant van ‘Roodhuis’. Ook voor dit project bestaat er een cofinanciering met de EFRO-fondsen.

Strategische doelstelling F6: Harmonisering van verantwoordelijkheden voor werk en gezin van vrouwen en mannen bevorderen. Het wijkcontract ‘Navez-Portaels’ subsidieert in Schaarbeek de vzw Liens de quartier – petite enfance om naast de kinderopvang het project ‘Tanière des petits ours’ te realiseren. Dit project richt zich op de moeders van kinderen die de kinderopvang frequenteren en bestaat uit een sociale ontmoetingsruimte. Op deze wijze streeft de vzw de volgende realisaties na: • emancipatie van vrouwen steunen (bv. door opleidingen) en aangepaste informatie geven • de gezinnen opvolgen en hen steunen in hun sociale en socio-economische emancipatie • duurzame gemeenschapsdynamieken ontwikkelen (bv. rond thema’s als familiebanden, burgerschap en nabijheid). • Perspectief • Het project loopt over drie jaar en beschikt over een jaarlijks budget van 20.000 euro.

36 /


Strategische doelstelling F6: Harmonisering van verantwoordelijkheden voor werk en gezin van vrouwen en mannen bevorderen. De wijkcontracten dragen overigens op significante wijze bij tot de schepping van opvangplaatsen voor kinderen van 0 tot 3 jaar: sinds 1997 werden in de wijkcontracten 1073 plaatsen geprogrammeerd. Sinds de programma’s van de reeks 2006-2010 voorzien alle programma’s van (duurzame) wijkcontracten in ten minste één opvangstructuur voor kleine kinderen. Dit is te danken aan de stimulering in 2006 en de oplegging sinds 2007 om per programma van een (duurzaam) wijkcontract minstens één opvangstructuur voor kleine kinderen te creëren. Hiermee wordt tegemoetgekomen aan een tekort ten opzichte van het gewestelijke gemiddelde aantal opvangplaatsen dat werd vastgesteld in de meeste gemeenten waar programma’s van wijkcontracten worden uitgevoerd. Sinds 2006 bedragen de door het Gewest of Beliris vastgelegde subsidies voor de oprichting van kinderdagverblijven binnen de programma’s van (duurzame) wijkcontracten 17 826 064,07 euro.

Wijkcontract

Gemeente

Aantal plaatsen

Vorst

36

Elsene

24

Wijkcontract Cinema Bellevue

Molenbeek

28 + 48

Wijkcontract Alsembergpark

Sint-Gillis

24 + 24

Duurzaam wijkcontract Liedekerke

Sint-Joost

18 + 23

Duurzaam wijkcontract Liedekerke

Sint-Joost

23

Duurzaam wijkcontract Masui

Brussel

36

Duurzaam wijkcontract Helmet

Schaarbeek

33

Duurzaam wijkcontract Kanaal-Zuid

Anderlecht

20 + 35

Wijkcontract Luttrebrug Wijkcontract Septer

Prioritair domein 7: Zeggenschap en besluitvorming (G) Strategische doelstelling G1: Maatregelen treffen om te zorgen voor een volwaardige participatie van vrouwen in machtsstructuren en besluitvorming. De participatie van de inwoners aan de uitwerking en de opvolging van de programma’s wordt georganiseerd binnen wijkcommissies. In de praktijk zijn vrouwen sterk vertegenwoordigd binnen dit orgaan. Er dient echter opgemerkt te worden dat zij niet altijd voldoende gebruik maken van deze vergaderingen om hun mening te geven, maar soms tot na de vergadering wachten om zich uit te drukken. Perspectief • Nadenken over de participatie van vrouwen aan de wijkcommissies om hun actieve deelname te bevorderen.

Strategische doelstelling G2: De capaciteiten van vrouwen om te participeren in besluitvorming en leiding vergroten. Binnen de wijkcontracten financiert het Brussels Hoofdstedelijk Gewest de rekrutering van projectleiders en coördinatoren van de socio-economische projecten. In de realiteit betreft het functies met verantwoordelijkheid die vaak door vrouwen worden ingevuld. Daarnaast moet worden gesignaleerd dat veel van de gesubsidieerde projecten van de vzw’s eveneens gedragen worden door vrouwen. .

/37


Prioritair domein 8: Institutionele mechanismen voor de verbetering van de positie van de vrouw (H) Strategische doelstelling H2: Een genderperspectief integreren in wetgeving, overheidsbeleid, -programma’s en -projecten. Het kortetermijnvooruitzicht inzake socioprofessionele inschakeling van de beleidskeuzenota werd in de notificatiebrief van 22 december 2010 aan de gemeenten opgenomen. Op deze wijze wenst het Brussels Hoofdstedelijk Gewest de integratie van genderperspectief in het beleid en de programma’s op het vlak van Stadsvernieuwing te realiseren. Het betreft de volgende passage ‘Een belangrijk deel van de opleidingen en andere projecten voor socioprofessionele inschakeling zal toegankelijk en aantrekkelijk worden gemaakt voor een vrouwelijk doelpubliek.’ Het kortetermijnvooruitzicht aangaande sportieve en recreatieve voorzieningen van de beleidskeuzenota werd in 2010 niet opgenomen in de notificatiebrief en zodoende niet expliciet en formeel als beleidskeuze aangeduid.

Prioritair domein 10: Vrouwen en de media (J) Strategische doelstelling J2: Een evenwichtige, niet-stereotype afschildering van vrouwen in de media bevorderen. Binnen het wijkcontract ‘Navez-Portaels’ in Schaarbeek realiseert de vzw Zumba een film ‘La Cage RPZT’ in samenwerking met de jongeren van de wijk. De film gaat over een meisje met als passie boxen. De opnames zijn achter de rug. De projectie is voorzien voor september 2011. (budget 67.900 euro) Het kortetermijnvooruitzicht van de beleidsnota werd als volgt omschreven: ‘Sportieve en recreatieve voorzieningen: in het kader van deze acties zal bijzondere aandacht worden besteed aan de gebruiksters: vrouwen, tienermeisjes, en jonge meisjes. Tot nu toe werd bij de aanleg van ruimten voor sportbeoefening vaak veeleer rekening gehouden met jongens, in die zin dat onder ‘sportieve ruimte’ vaak een ‘terrein voor minivoetbal’ of andere sporten met een mannelijke connotatie werd begrepen.’ Het invoegen van dit vooruitzicht inzake sportieve en recreatieve voorzieningen van de beleidskeuzenota in de notificatiebrief dient nagestreefd te worden. De langetermijnvooruitzichten van de beleidskeuzenota blijven eveneens pertinent en actueel: ‘Een beroep doen op genderdeskundigen, bijvoorbeeld voor het uitwerken van alternatieve participatievormen voor vrouwen met betrekking tot hun deelname aan de wijkcommissie’. Vooreerst wordt voorgesteld een opleiding te organiseren voor zowel de beheerders van de wijkcontracten als andere medewerkers aan de wijkcontracten zoals de projectleiders en de coördinatoren van de socio-economische projecten. Deze opleiding moet in de eerste plaats leiden tot een bewustwording aangaande genderperspectief en de implementatie van dit aspect in de programma’s en de realisatie van de projecten. Daarnaast moet dit eveneens leiden tot een betere ondersteuning en omkadering van de vrouwelijke leden van de wijkcommissies om hun zodoende de kans te geven dit orgaan beter te benutten. Een bredere reflectie dringt zich echter op rond de vraag of de wijkcommissie wel de aangepaste plek is waar vrouwen en in het bijzonder kansarmere vrouwen hun vragen en eisen kunnen en durven overbrengen. Ervaringen uit het wijkcontract ‘NavezPortaels’ in Schaarbeek leren ons dat een werkgroep aangaande openbare ruimte gereserveerd aan vrouwen tot goede resultaten kan leiden. Het bleek echter nodig de vrouwen bijeen te roepen rond een concreet idee of een specifiek project om hen dan op sleeptouw te nemen naar andere en bredere thema’s als huisvesting, energie, … ‘In de bestekken waarin de opdrachten van de studiebureaus worden vastgelegd, opnemen dat er rekening moet worden gehouden met per geslacht uitgesplitste statistieken en met een stand van zaken van de acties die ten voordele van vrouwen worden gevoerd. Dit met de bedoeling om indicatoren in te stellen die een gedifferentieerde diagnose in functie van het geslacht mogelijk maken.’

Perspectieven • Binnen de rubriek sociaal klimaat vereist het huidige bestek de behandeling van ‘specifieke problemen voor vrouwen’ • Genderindicatoren opnemen in de jaarverslagen • Specifieke acties voeren om discriminatie uit te sluiten

Contactpersoon Muriel Dewit Directie Stadsvernieuwing / Attaché [email protected] - 02 204 24 82

38 /


Gewestelijke Ontwikkelingsmaatschappij voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (GOMB) Context De stadsvernieuwingsopdracht van de GOMB bestaat in de constructie van woningen voor gezinnen met een middeninkomen in wijken waar een woningtekort heerst. Bedoeling is bewoners in het Brussels gewest te houden of aan te trekken.

Acties en resultaten Prioritair domein 7: Zeggenschap en besluitvorming (G) Strategische doelstelling G2: Capaciteiten van vrouwen om te participeren in besluitvorming en leiding vergroten. De vrouwelijke personeelsleden maken zo’n 53% uit van het totale personeelsbestand. Voor traditionele rolpatronen (zoals vrouwelijk onderhoudspersoneel en mannelijke architecten) helt de balans steeds minder over naar één kant; in de GOMB werken dus eveneens mannelijke schoonmakers en vrouwelijke architecten. Na het examen voor directeur in 2009 en 2010, waaraan ook een groot aantal vrouwen deelnam, ontstond een quasievenwicht tussen het aantal vrouwen en mannen op dat hiërarchische niveau. De hoogste functie binnen de instelling, die van administrateur-generaal, wordt eveneens bekleed door een vrouw. Enkel op het niveau van directeur-generaal zijn er uitsluitend mannen (drie) benoemd. Op dat niveau dient echter ook rekening te worden gehouden met het vereiste taalevenwicht (verhouding Nederlands- en Franstaligen). Voor het beleid van de GOMB werd eveneens gevolg gegeven aan de bepalingen van de ordonnantie van 4 september 2008 ertoe strekkende in de raden van bestuur van de pararegionale instellingen naar publiek recht of van openbaar belang een evenwichtige aanwezigheid van mannen en vrouwen te waarborgen. Het gaat er meer bepaald om dat maximum twee derde van de door het Brussels Hoofdstedelijk Gewest aangewezen leden van de raad van bestuur tot hetzelfde geslacht mag behoren. Dat vertaalde zich concreet in de aanwijzing van twee vrouwelijke en vier mannelijke bestuurders. Het aanwervingsbeleid blijft dus gebaseerd op een objectieve procedure en op respect voor de diversiteit in de zin van die ordonnantie.

Prioritair domein 6: Vrouwen en de economie (F) Strategische doelstelling F6: Harmonisering van verantwoordelijkheden voor werk en gezin van vrouwen en mannen bevorderen. Vanwege de enorme vraag naar de inrichting van bijkomende kinderopvang, heeft de GOMB in 2009 beslist om crèches op te nemen in de stadsvernieuwingsprojecten waarvan de omvang het toestaat en de inplanting het rechtvaardigt. Aangezien de GOMB niet als taak heeft de crèches in zijn gebouwenpark te houden of te beheren, zullen deze voorzieningen aan de betrokken gemeenten moeten worden overgedragen.

/39


Perspectieven De volgende projecten zijn gepland: • ‘Dewez’ in Jette (24 plaatsen): oplevering in 2013 • ‘Materiaal’ in Anderlecht (24 plaatsen): oplevering in 2013 • ‘Tivoli’ in Brussel-Stad (2 crèches met ten minste 55 plaatsen): oplevering in 2015-16 • ‘Passer’ in Anderlecht (waarschijnlijk 24 plaatsen, in functie van de verkavelingsvergunning): oplevering in 2015

Contactpersoon Thomas De Keyser Medewerker HRM bij de GOMB [email protected] - 02 422 51 65

40 /


Minister Brigitte Grouwels Bevoegdheden: Openbare werken, Transport, Haven van Brussel, Informatica

Vaststellingen Mannen en vrouwen zijn anders mobiel. Dit bewijzen alvast buitenlandse studies. Op het niveau van het Brussels Gewest zijn nauwelijks genderspecifieke gegevens en analyses beschikbaar. Uit de buitenlandse gegevens kan men alvast opmaken dat mannen zich eerder verplaatsen voor werkgebonden of vrijetijdsmotieven terwijl vrouwen zich eerder verplaatsen voor redenen in de familiale sfeer (kinderen, inkopen, ….). Dit zijn vaker ketenverplaatsingen; bovendien meer wel dan niet met extra bagage of kinderen om op te letten, de vrouwen zijn dus beperkter in hun mobiliteit. Zeker ook op het vlak van veiligheid. Vrouwen kiezen hun wijze van verplaatsing in functie van (gepercipieerde) veiligheid op de reisweg, tijdstip, …. Moeders letten hier extra op de verplaatsingswijzen van hun dochters. Ook bezitten minder vrouwen dan mannen een rijbewijs, dit is vooral duidelijk onder oudere vrouwen en vrouwen uit de lagere sociale klassen. Inderdaad, vrouwen uit verschillende klassen of in verschillende levensfasen hebben andere mobiliteitsbehoeften. Een gedifferentieerde aanpak is dus aangewezen. De domeinen openbare werken, vervoer, haven en informaticabeleid worden traditioneel als mannelijke sectoren beschouwd. Vrouwelijke personeelsleden vormen er nog een minderheid, en vaak functioneren ze binnen de lagere personeelscategorieën. Toch gebeuren er heel wat inspanningen om deze beroepen aantrekkelijker te maken voor vrouwen en om meer vrouwen aan te trekken in de leidinggevende functies. Zo wordt er gewaakt over de wettelijk gewaarborgde vertegenwoordiging van vrouwen in de raden van bestuur en worden afwijkingen hierop, zoals voor het regionaal raadgevend comité voor de taxisector, slechts node toegestaan.

Bevoegdheid: Openbare werken Context Mobiel Brussel staat onder meer in voor het beheer van de inrichtingsprojecten, de vernieuwing en het onderhoud van de openbare ruimte en de gewestwegen alsmede de infrastructuur voor het openbaar vervoer. Verschillende directies zijn hierbij betrokken : • De Directie Projecten en Werken inzake Weginrichting staat in voor het bestuderen en uitvoeren van projecten rond de inrichting en uitrusting van de wegen en de aanhorigheden (aanplantingen, kunstwerken, openbare verlichting, groene ruimten, transitparkings, fonteinen, enz.). • De Directie Beheer en Onderhoud van de Wegen staat in voor het onderhoud en het beheer van de weginfrastructuur, de voorzieningen en de aanhorigheden om de bruikbaarheid ervan te garanderen. Het betreft het onderhoud en de herstelling van de wegen, bruggen en tunnels in het Brussels Gewest. De Directie staat ook in voor de openbare verlichting, de fonteinen en kunstwerken, de laanbomen, de wegsignalisatie, de berijdbaarheid van de wegen via strooidiensten in de winter, … en de technische opvolging van schade door ongevallen.

/41


• De Directie Infrastructuur van het Openbaar Vervoer (vertegenwoordiger van het Gewest, eigenaar van de ondergrondse infrastructuur en van de meerderheid van de uitrusting ervan) : - r ealiseert alle studies en werkzaamheden van nieuwe werken bestemd voor het metro- en premetro-verkeer op het gebied van bouwkunde, afwerking, elektrische uitrusting (sterke stromingen), elektromechanica (roltrappen en liften), en de aan- en afvoer van water; - s uperviseert de werken op het gebied van de zwakke en elektronische stromingen (veiligheidssignalisatie, radio, telefoonverkeer en televisie) die de MIVB voor het Gewest heeft gerealiseerd ; - v erzekert de verbetering (renovaties), het onderhoud, de grote herstellingswerken en vernieuwingswerken van ruwbouw, van de afwerking en de uitrusting in de bestaande ondergrondse werken die de MIVB gebruikt voor de exploitatie van de metro en de premetro inclusief de werken voor een verhoging van het comfort en de toegankelijkheid van de reizigers tot de voertuigen en de stations; - v erzekert de realisatie en het onderhoud van het eerste en het tweede niveau van de kunstwerken die de stations opluisteren; - w erkt nauw samen met de MIVB, vooral op de gemeentewegen, bij de werken voor de verbetering van de bovengrondse Tram en Bus-netwerken, zowel voor een verhoogd comfort en de toegang van de reizigers tot de voertuigen (haltes), als voor een verbeterde commerciële snelheid (eigen beddingen) en voor de bevordering van de intermodaliteit (fietsparkings die in verbinding staan met de metrostations en de belangrijke haltes van het bovengronds net). • Het Mobiliteitscentrum staat in voor het permanent en real-time beheer (24/24 en 7/7) van de verkeersstromen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Het Mobiliteitscentrum bestaat uit drie cellen: - de cel Exploitatie beheert de verkeersdienst, werkt scenario’s uit om het beheer in real time van (al dan niet geplande) evenementen voor te bereiden, verleent de nodige medewerking om die scenario’s uit te voeren, past in real time scenario’s toe voor het beheer van de mobiliteit en de veiligheid, en evalueert de gevolgen ervan - de cel Infrastructuur en Systemen werkt systemen uit voor het beheer van het verkeer (bewaking, strategiebeheer, simulatietools, databanken), voor de coördinatie met de partners en voor de verkeersinformatie. Daarnaast staat ze in voor het onderhoud van de bestaande en toekomstige systemen, installaties en werkposten van het Mobiliteitscentrum - de cel Simulaties en Tellingen verschaft betrouwbare informatie over de verkeerssituatie en de gevolgen ervan voor het milieu, voert simulaties en operationele onderzoeken uit in verband met het verkeer of het beheer van de verkeersstromen • De Directie Programmamanagement bestaat erin om de specifieke programma’s, projecten en initiatieven met betrekking tot de bevoegdheden van Mobiel Brussel te consolideren in een programmatie, een meerjarenplanning en een jaarlijkse gewestbegroting. Zijn Cel Coördinatie van de Werken coördineert de werken op alle gewestwegen en een aantal gemeentelijke wegen In hun projecten, acties en realisaties zijn de directies sterk betrokken geweest bij de bevordering van de gelijkheid tussen mannen en vrouwen in het kader van de opvolging van het Peking Actieplan door een verbeterde beveiliging en toegang tot de openbare ruimten, gewestelijke wegen openbaar vervoerhalten en metrostations te verzekeren.

42 /


Acties, resultaten en perspectieven Prioritair actiedomein D : Geweld op vrouwen Strategische doelstelling D1 : Geïntegreerde maatregelen treffen om geweld jegens vrouwen te voorkomen en uit te bannen. Versterking van de veiligheid en het gevoel van veiligheid in de openbare ruimte en de infrastructuren van openbaar vervoer De gendergevoeligheid inzake het gebruik van openbare ruimte wordt meestal vertaald in grotere gevoelens van onveiligheid bij vrouwen en het vermijden van eenzame en slecht verlichte plaatsen. Dergelijke gevoelens worden vaak als subjectief en niet beantwoordend aan de werkelijkheid betiteld - want niet in overeenkomst met de vastgestelde objectieve onveiligheid zoals uitgedrukt in de politionele registratie van misdrijven. Hoewel het goed is voor mannen, vrouwen en kinderen, dat onveilige situaties, zoals inderdaad lange ondergrondse gangen binnen metrostations of slecht verlichte pleinen, worden verbeterd, gaat het (h)erkennen van het vrouwelijke in de openbare ruimte verder dan dat. Een openbare ruimte op ‘mensenmaat’ vraagt dat mannen en vrouwen, jongens en meisjes, zich herkennen in de openbare ruimte, dat met hun respectieve behoeften en noden rekening gehouden wordt, waaronder de nood aan veiligheid, zodat zij zonder aarzelen deze openbare ruimte voor zichzelf en hun naasten kunnen opeisen. Daarom zullen we ook vrouwelijke designers, architecten en ingenieurs uitnodigen om de openbare ruimte in Brussel mee vorm te geven en ervoor zorgen dat hun werk gepromoot wordt in andere steden in binnen- en buitenland. Daarom zullen we in de organisatie van de participatie van de burgers bij de inrichting van de openbare ruimte er zorg voor dragen dat ook vrouwen hun stem (kunnen) laten horen. De nieuwe kunstwerken en kunstinrichtingen in de openbare ruimte zullen deze visie ondersteunen en reflecteren. Al jarenlang wordt er een proactief beleid gevoerd inzake de renovatie van stations om tegelijkertijd de onveiligheid en het onveiligheidsgevoel aan te pakken. Er werden verschillende soorten interventies gerealiseerd: • Renovatie van een belangrijk intermodaal knooppunt, • Gedeeltelijke renovatie van stations, • Verbetering van de verlichting, • Installatie van toegangspoortjes SESAME, • Installatie van camera’s, • Vervanging van de vloerbekleding. Bijzondere aandacht wordt eveneens geschonken aan de netheid via de progressieve installatie van openbare toiletten, al dan niet uitgerust met ‘baby rooms’ in de belangrijkste multimodale knooppunten. Een essentieel intermodaal knooppunt van het net werd grondig vernieuwd om de veiligheid ervan te verbeteren. Het Weststation alsook de openbare ruimten rondom de toegangen van dit station werden ontworpen om de kwaliteit van de openbare ruimte te verbeteren en zo ook het veiligheidsgevoel errond. Andere stations werden gedeeltelijk gerenoveerd : de stations Madou, Belgica, Lemonnier, De Brouckère, Kruidtuin (toegangsgang tot de Financiëntoren) In het kader van de renovatie van de stations, werd er bijzondere aandacht geschonken aan de verbetering van de verlichting. In talrijke stations werd de verlichting immers verbeterd. Wat betreft de openbare zones van de stations, kunnen we onder andere de volgende stations opsommen : Lemonnier, Noordstation, Pétillon, Vandervelde, Belgica (toegangsgang) alsook Louiza -2 en -3 (gebruikt door het personeel van de handelszaken). Bovendien beperkt de planning van de installatie van de SESAME-toegangspoortjes dat opgestart werd in 2009 enkel de toegang tot diegenen die in het bezit zijn van een vervoersbewijs en dit verbetert dus de veiligheid van de stations. Installaties in 2009 en 2010 : Aumale, Belgica, Kruidtuin, Kraainem, Delta, Demey, Zwarte Vijvers, Weststation, Zuidstation, Georges Henri, Gribaumont, Hankar, Hermann-Debroux, Heizel, Houba-Brugman, Jacques Brel, Madou, Ossegem, Pannenhuis, Park, St-Gillis Voorplein, Naamse poort, Ribaucourt, Sint Kathelijne, Stockel, Tomberg, Veeweyde, Ijzer.

/43


Onderstaande kaart geeft een overzicht van de situatie op 5/11/2010 wat betreft de installatie van de SESAMEtoegangspoortjes.

En groot aantal beveiligingscamera’s werden geïnstalleerd en hiermee zal tegelijkertijd de veiligheid van de stations en het veiligheidsgevoel in deze stations verbeteren. In 2009 en 2010 is het aantal camera’s in stations gestegen van 926 naar 1.256 ten gevolge van de indienststelling van de nieuwe stations, de renovaties van stations, de indienststelling van nieuwe liften (in elke lift is een camera geïntegreerd) en van de installaties op vraag van de overheden. Zo is het aantal registreerapparaten van beelden in deze periode ook gestegen van 96 tot 161. Alle camera’s zijn immers geregistreerd en dus hoe meer camera’s er zijn, hoe meer middelen er nodig zijn voor de opslag van beelden. Het onveiligheidsgevoel hangt sterk af van de kwaliteit van de omgeving waarin de gebruikers zich bevinden. Hiertoe werd de vloerbekleding in meerdere stations gewijzigd (vervanging van de caoutchouc door tegels). In 2009 en 2010 werd de vloerbekleding vervangen in • station Boileau (mezzanine en perrons), • station Ribaucourt (mezzanine en perrons), • station Stuyvenbergh (de perrons), • station Sint Guido (de perrons), • station Kraainem (mezzanine), • station Kruidtuin (gang naar de Financiëntoren), • station Graaf van Vlaanderen (mezzanine, mezzanine intermédiaire, quais).

44 /


Actiedomein F : Vrouwen en economie Strategische doelstelling F1 : De economische rechten en de onafhankelijkheid van vrouwen bevorderen, inclusief toegang tot werkgelegenheid, passende arbeidsvoorwaarden en zeggenschap over economische hulpbronnen. Strategische doelstelling F5 : Seksescheiding in de beroepsuitoefening en alle vormen van discriminatie bij de arbeidsvoorziening uitbannen Strategische doelstelling F6: Harmonisering van verantwoordelijkheden voor werk en gezin van vrouwen en mannen bevorderen Toegankelijkheid van de stations Er worden al meerdere jaren inspanningen geleverd om de stations toegankelijk te maken voor de personen met beperkte mobiliteit. Het concept van personen met beperkte mobiliteit beperkt zich niet tot de rolstoelgebruikers, ze betreft ook de ouders met een kinderwagen, jonge kinderen, mensen in de gips,… Op één of ander moment in hun leven zullen de meeste gebruikers een beroep moeten doen op deze installaties. In de betrokken periode werden er talrijke liften in dienst gesteld : • 1 lift in het Zuidstation, • 3 in het station Kruidtuin, • 4 in het Weststation, • 1 in het station Pannenhuis. In dit kader dient er ook opgemerkt te worden dat er bijzondere aandacht wordt geschonken aan mensen met zeer jonge kinderen. Een baby-room werd voorzien in het kader van de geplande renovatie in de stations Rogier, De Brouckère en Centraal Station. Onderstaande kaart geeft de situatie weer op 31/05/2011 wat betreft de toegankelijkheid van de stations voor de PBM.

/45


Gelijke kansenbeleid mannen/vrouwen in het personeelsbeheer Binnen Mobiel Brussel worden 38% van de jobs20 ingenomen door vrouwen. In 2007, telde het personeel van Mobiel Brussel 486 leden waarvan 169 vrouwen (35%) tegen 317 mannen (65 %). In 2008, telde het personeel van Mobiel Brussel 560 leden waarvan 203 vrouwen (36%) en 357 mannen (64%). In 2009, telde het personeel van Mobiel Brussel 552 leden waarvan 205 vrouwen (37%) en 347 mannen (63%). Op 9 augustus 2010, telt het personeel van Mobiel Brussel 512 leden waarvan 193 vrouwen (38%) en 319 mannen (62%). Ondanks de vermindering van het aantal personeelsleden sinds 2009, is het aantal vrouwen dat werd aangeworven gestegen in 2008 en 2009 ; maar de vrouwen blijven minder talrijk dan hun mannelijke collega’s. Op dit moment vertegenwoordigen zij maar 38 % van het personeel van Mobiel Brussel. Vrouwen zijn talrijker dan mannen in de functies van niveau C1 (adjunct) envan D1 de (klerk). De verantwoordelijke worden Verdeling personeelsleden naar geslacht functies - 2011 voornamelik bezet door mannen, de vrouwen zijn ondervertegenwoordigd in de functies A2 (eerste attaché), en afwezig inde graad A2 ir (eerste ingenieur), A3 (directeur), A3 ir (ingenieur directeur) behalve één vrouw die de26% graag A3 wn bezet. Bijvoorbeeld : de Directie Infrastructuur van het Openbaar vervoer In 2009 en 2010, traden 3 vrouwen en 3 mannen (namelijk 33% vrouwen) in dienst binnen de DIOV waarMannen er op dit moment Vrouwen 25 vrouwen en 71 mannen werken (hetzij 26% vrouwen). 74%

Indiensttreding voor de periode 2009-2010 Aantal

%

Mannen

6

67 %

Vrouwen

3

33 %

Totaal

9

100 %

Indiensttreding bij de DIOV - 2009-2010 33%

Mannen Vrouwen 67%

Personeelsbestand op 20/10/2011 Verdeling van de personeelsleden naar geslacht - 2011

Aantal

%

Mannen

71

73 %

Vrouwen

25

26 %

Totaal

96

100 %

26%

Mannen Vrouwen 74%

Indiensttreding bij de DIOV - 2009-2010

Binnen de administratie bezetten de personeelsleden functies naargelang hun diploma zonder discriminatie op basis van hun geslacht. Hun bezoldiging wordt bepaald door hun statuut. Vormingen worden steeds33% zowel aan mannen als aan vrouwen voorgesteld. Nieuwe technieken, zoals e-learning zullen binnenkort voorgesteld worden. Wij ondersteunen de inspanningen gericht om de toegang van vrouwen tot de directieniveaus te bevorderen. Mannen

Contactpersoon

Vrouwen 67%

Bénédicte Van Hecke (afwezig sinds de lente van 2011) Openbare werken en vervoer / Ingenieur [email protected] - 02 204 22 53 20

46 /

Mobiel Brussel beschikt over personeelsgegevens sinds 2007, de gedetacheerden van de MIVB worden meegeteld.


Bevoegheid : Transport Maatschappij voor het Intercommunaal Vervoer te Brussel - MIVB 21

Context De klanten van de MIVB zijn voor meer dan de helft vrouwen. Met de specifieke behoeften van deze doelgroep wordt rekening gehouden, met name op het vlak van de toegankelijkheid van voertuigen en stations. Een overzicht van de typeinrichtingen gerealiseerd om de toegankelijkheid tot het net te vergemakkelijken is beschikbaar in bijlage H. De formules van voorkeurtarieven zijn van toepassing onafhankelijk of het mannen of vrouwen betreft. Er wordt geen onderscheid gemaakt naar geslacht. Bij de MIVB worden de opleidingen zowel aan vrouwen als aan mannen voorgesteld. Er zijn geen specifieke acties voor vrouwen. De aandacht enkel richten op de verscheidenheid tussen mannen en vrouwen zou eigenlijk de manier zijn om de vrouwen in een getto te stoppen. Werken aan het geweld (zowel moreel als fysiek) dat vrouwen wordt aangedaan is daarentegen wel een grote prioriteit voor de MIVB! Voor de functies van het rijdend personeel zijn tot op heden 95% van de nieuw aangeworvenen mannen. De ploeg die belast is met het verstrekken van de opleidingen aan de toekomstige chauffeurs van het ‘oppervlaktenet’ bestaat eveneens voornamelijk uit mannen. Deze instructeurs moeten garant staan voor niet-discriminatie. Maar, de toegenomen aanwezigheid van vrouwen in de opleiding heeft bij sommige opleiders gedragingen van overbescherming opgeroepen die onrechtvaardige situaties creëren voor de andere cursisten (mannen) zoals bijvoorbeeld het vereenvoudigen van oefeningen, het extra uitleg geven aan vrouwen, …. De interne mobiliteitscoördinatie binnen de MIVB omvat de studie, de toepassing en de opvolging van maatregelen bestemd om een duurzaam beheer van de verplaatsingen verbonden met onze activiteit te bevorderen.22 Deze vormen van transport hebben een beperkte afdruk op de omgeving. Het betreft de fiets, het te voet gaan, de trein, het transport per bus, tram en metro,of nog carsharing. In de praktijk gaat het om het analyseren van de verplaatsingen van personen en goederen die veroorzaakt worden door de MIVB, om het evalueren van de genomen maatregelen in het verleden om de mobiliteit te verbeteren en het gebruik van de alternatieve verplaatsingsmodi te bevorderen voor zover ze overeenkomen met de activiteiten en het welbevinden van onze werknemers. Om het absenteïsme op het werk te verminderen en de concentratie en de prestatie van de werknemers te verhogen, engageert de MIVB zich, op het niveau van het facility management, concreet voor de verbetering en het behoud van de gezondheid van zijn werknemers door de organisatie van diverse sportactiviteiten en van faciliteiten in verschillende domeinen. De initiatieven voorgesteld in het kader van de mobiliteitscoördinatie en in het kader van facility management betreffen a fortiori het geheel van het MIVB-personeel, mannen en vrouwen gemengd, terwijl in het bijzonder rekening gehouden wordt met de bijzonderheden verbonden aan de individuele beroepsactiviteit en de privécontext. Daarom kunnen wij dus inderdaad bevestigen dat bepaalde initiatieven indirect gericht zijn op het versterken van de preventieprogramma’s eigen aan de verbetering van de gezondheid van vrouwen. De MIVB is er zich van bewust dat de problematiek van de veiligheid voornamelijk het vrouwelijk publiek treft. Volgens de klantenbarometer, zeggen vrouwen dat ze minder tevreden zijn over de veiligheid dan mannen. Alle maatregelen en initiatieven die de MIVB neemt ter bevordering van de veiligheid of ter versteviging van het gevoel van veiligheid op het net hebben in het bijzonder een impact op het vrouwelijk publiek, zelfs wanneer deze initiatieven gericht zijn op het geheel van de gebruikers. Intern heeft een observatie van de manier waarop met de medewerkers, mannen en vrouwen gemengd, werd omgegaan naar aanleiding van hun confrontatie met verbale agressie, fysieke agressie, personenongevallen, verkeersongevallen, het getuige zijn van zware feiten, enz.. tot de conclusie geleid dat er teveel tussenkomende partijen zijn, dat er onduidelijkheid bestaat over de rol van de tussenkomende partijen, dat er sprake is van overmedicalisering ... De voortgangsassen die naar voren kwamen waren de nood om een gesprekspartner aan te duiden voor de getroffen medewerker, de herziening van de rol en verantwoordelijkheden van eenieder alsmede de ontwikkeling van een coördinatie. Aan de andere kant zijn al de werkaanbiedingen van de MIVB steeds toegankelijk voor mannen en vrouwen. Er wordt geen onderscheid gemaakt inzake het niveau van verloning die voorgesteld wordt op het moment van indienstneming.

21 22

Zie bijlage H. onder duurzaam beheer van de verplaatsingen wordt verstaan zowel de verhindering van verplaatsingen als het geheel van de verplaatsingsmodi die alternatieven vormen voor het gebruik van de wagen en het autosolisme.

/47


Het plan « Harmony »23 berust op een verhoging van de rusttijden tussen diensten, de herwaardering van gekapte diensten, de invoering van het principe van prestatieperiodes en van een nieuw type van roulatie en de behandeling van de onvrijwillige overuren. Algemene maatregelen en aangepast werk, over het algemeen blijft de MIVB een bedrijf dat open staat voor maatregelen die het mogelijk maken, voor vrouwen als voor mannen, om hun beroepsverantwoordelijkheden te verzoenen met hun privé – en familiale verantwoordelijkheden (deeltijds werk, ouderschapsverlof, carrièrepauze,…). De Collectieve Arbeidsovereenkomst betreffende de ongeschiktheden voor het werk bieden onder andere de mogelijkheid aan zwangere vrouwen om te genieten van een tijdelijke herklassificatiepost afhangend van hun mogelijkheden en de beschikbaarheid van dergelijke posten. Voor de zwangere vrouwen die niet langer hun oorspronkelijke functie kunnen uitvoeren ten gevolge van een onverenigbaarheid tussen hun zwangerschap en hun werkomstandigheden, biedt deze mogelijkheid van aangepast werk de gelegenheid om hun beroepsactiviteit te behouden en verwijdering te vermijden tot het zwangerschapsverlof. Om al deze acties tot een goed einde te brengen heeft de MIVB de nodige financiële en menselijke middelen ingezet,die echter moeilijk becijferbaar zijn in dit rapport. Bij de MIVB werken er veel minder vrouwen dan mannen. In september 2008, was de verdeling als volgt: 1/09/2008

Geslacht

Categorieën van personen

Totaal

H

F

Directiepersoneel

136

81,9%

30

18,1%

166

Kaderleden

265

74,9%

89

25,1%

354

Bedienden

993

79,7%

253

20,3%

1246

Arbeiders - chauffeurs

2578

96,2%

101

3,8%

2679

Arbeiders – andere

2038

98,3%

35

1,7%

2073

Algemeen totaal

6010

92,2%

508

7,8%

6518

Acties en resultaten Prioritair actiedomein 2: Vrouwen en onderwijs (B) Strategische doelstelling B3. De toegang van vrouwen tot beroepsonderwijs, wetenschap en technologie en permanente educatie verbeteren. In de vormingsprogramma’s betreffende het gedrag (bv. communicatie,evaluatie, animatie van vergaderingen, feedback), voegen wij de waarden van de MIVB toe, en de notie van diversiteit, door middel van oefeningen en discussies betreffende de wijze waarop men hiermee moet omgaan. Het betreft niet enkel de diversiteit man-vrouw, maar ook deze betreffende verschillende godsdiensten, generaties en nationaliteiten. In februari 2010, hebben alle opleiders van de opleiding ‘oppervlakte’ (meer dan 50 personen) deelgenomen aan een workshop betreffende het project Amazone, met als doel : • Hen te informeren over de doelstelling van het project zijnde het verhogen van het aantal vrouwelijke chauffeurs,via een versterking van de aanwervingsacties ; • De principes te herhalen van niet-discriminatie die gelden bij de MIVB; • Hen te sensibiliseren voor het respect van de gevoeligheden in het kader van het beheer van de diversiteit (bv. vermijden van misplaatste humor) en van het belang om de personen los van stereotypen te benaderen ( bv. het zijn niet enkel de vrouwen die moeten zorgen voor de kinderen). In dit kader hebben de opleiders ook deelgenomen aan de animatie van een ‘job day’ die specifiek gericht was op vrouwen.

48 /

23

De initiële doelstellingen waren :

1. 2.

3.

verminderen van de absenteïsmegraad door een betere tevredenheid van het rijdend personeel; komen tot een betere toewijzing van de middelen in functie van de noden : verbeteren van de productiviteit door vermindering van de diensten, zoveel mogelijk de gemiddelde prestatieduur van 8 uur benaderen ; verbeteren van de werkomstandigheden van de werknemers.


In 2010, werd een globaal budget van 9.000.000 euro toegekend aan de vormingsacties van de MIVB. Ziehier het aantal personen dat werd gevormd gedurende deze periode: 2009 : 6258 mannen – 552 vrouwen 2010 : 3767 mannen – 350 vrouwen De vereiste vaardigheden en het vereisten inzake examens zijn dezelfde voor mannen en voor vrouwen. De opleiders nemen geen andere houding aan ten opzichte van vrouwen.

Perspectieven • De strategische doelstellingen van de personeelsdienst voor 2011 omvatten de versterking van de praktijken van people management, in het bijzonder via een extra aandacht voor de kwaliteit van de menselijke relaties en de communicatie. Deze doelstelling wordt onder meer gerealiseerd door het begeleiden van de medewerkers in hun functioneren en ontwikkeling. In de praktijk vertaald deze begeleiding zich ondermeer door de structurering en versterking van de technische scholen en van het management. • Vanaf 2011, zullen de vormingen betreffende geweld en stalking op de plaats van het werk net zoals de vormingen betreffende diversiteit, voorgesteld worden aan het kaderpersoneel (beschrijving van deze opleidingen, cf. bijlagen H). • In de toekomst zou de MIVB graag een coaching aangepast aan hun situatie aanbieden aan de vrouwen die terugkomen van bevallingsverlof of die een lange tijd afwezig zijn geweest om zich te bekommeren om hun kinderen, om hen te helpen terug in het zadel te komen, en hen te helpen om hun mannelijke collega’s terug in te halen die verder zijn gegaan met hun carrière. Dit zal helpen om meer vrouwen in kaderfuncties te krijgen, wat ook een van de doelstellingen van de MIVB is.

Prioritair actiedomein 3: Vrouwen en gezondheid (C) Strategische doelstelling C2. Preventieprogramma’s ter bevordering van de gezondheid van vrouwen versterken De acties gerealiseerd in het kader van het « facility management » tussen september 2009 en december 2010 en hun resultaten alsmede de geplande acties zijn gedetailleerd terug te vinden in bijlage H. Men kan één actie signaleren die direct raakt aan de specifieke behoeften van vrouwen, op het niveau van de coördinatiecel van de interne mobiliteit : aangepaste vestiaires : enkele sites voorzien specifieke voorzieningen voor fietsers en/of motorrijders (douches voor mannen en vrouwen, lockers, kasten, vakkasten, ....)

Perspectief • Beschikken over geslachtsspecifieke gegevens betreffende de toegang tot de initiatieven ter bevordering van de gezondheid en de werkomstandigheden van de werknemers en werkneemsters van de MIVB.

Prioritair actiedomein 4 : Geweld op vrouwen (D) Strategische doelstelling D1. Geïntegreerde maatregelen treffen om geweld jegens vrouwen te voorkomen en uit te bannen.

Interne acties Sinds juni 2009, heeft de MIVB een procedure van bijstand aan slachtoffers in gebruik genomen. Zij richt zich op het beter ter harte nemen van zijn personeelsleden op het moment dat dit geconfronteerd wordt met een kritieke situatie (woordentwist, fysieke agressie, personenongeval, getuige van een zwaar accident, enz.). Het idee is dat het slachtoffer geholpen,ondersteund en begeleid wordt door een directe collega, via het principe van « peer support ». Het ter harte nemen wordt verdeeld in interventiemomenten: eerst het ter harte nemen op het moment van het incident, vervolgens de opvang op het depot door de verantwoordelijke en uiteindelijk de opvang bij het terugopnemen van het werk na een werkonderbreking. Een hiërarchie in de orde van hulpverleners werd ontwikkeld opdat eenieder zou weten wanneer tussen te komen. Het is de bedoeling om ieder daar te plaatsen waar hij het meest efficiënt is.

/49


Externe acties In 2010, hebben wij terug een plaats voor het uitwisselen van praktijken op het vlak van preventie met onze partners opgericht. Dit platform wordt geleid door de vzw Garance en één van de reflectieonderwerpen betrof de kwestie van ‘gender’ in het kader van onze praktijken op het vlak van preventie. Parallel daarmee heeft een project betreffende Aumale het licht gezien met een vereniging actief op het vlak van kleine kinderen om vrouwen en kinderen te mobiliseren en te sensibiliseren voor een verantwoord gebruik van het openbaar vervoer (sensibiliseringsacties, workshop mama-kind, animatie in het kader van de preventieambassades, wekelijks contact met het terrein). Trouwens, verschillende verbeteringen hadden tot doel om bij te dragen tot de verbetering van de covivialiteit van de klantenroutes, om hen aangenamer en veiliger te maken, vooral in de metrostations. Deze verbeteringen richtten zich op het geheel van de klanten van de MIVB. Zij hebben met name het gevoel van veiligheid op het net op een positieve manier beïnvloed, met a fortiori een impact op de preventie en vermindering van het geweld ten aanzien van vrouwen. • In werking stellen van de poortjes Sesame in meer dan 20 metrostations. Deze poortjes hebben onder andere tot doel om het gevoel van veiligheid te versterken door het terug in de hand nemen van onze infrastructuur en een betere toeëigening van de plaatsen door het stationspersoneel. Hun aanwezigheid werd meer zichtbaar en herkenbaar gemaakt (betere verdeling in plaats en tijd). De informatie en preventie ten aanzien van de klanten werd versterkt; • In dienst nemen van liften teneinde de toegankelijkheid voor personen met beperkte mobiliteit te vergemakkelijken, met inbegrip van vrouwen met kinderwagens24; • Definitieve installatie van contactpalen die de klanten de mogelijkheid geven om hulp te vragen of een informatie in het geval ze geen MIVB-medewerker in het station zouden ontmoeten; • Het naar voren schuiven van de SOS palen die reeds bestaan op het niveau van de perrons, ook door een gebruiksaanwijzing over hun functioneren toe te voegen ; • Verbetering van de verlichting zodanig dat het gevoel van veiligheid binnen de ondergrondse infrastructuren van de metro verhoogd wordt. Het pilootproject hierin is Madou waar de lichtintensiteit binnen in het station evolueert met de uren van de dag. Op de middag is de verlichting maximaal en bereikt 650 lux, deze verlichting is drie maal sterker dan in een ander station. Dit is mogelijk door lichtapparatuur met nieuwe energiezuinige technieken. In dit geval gebruikt men ‘ledtechnologie’ ; • De integratie in de plafonds van de verschillende uitrustingen laat een goede leesbaarheid van de routes toe en verhindert ook de aanwezigheid van dode hoeken. Dit is van die aard dat bijgedragen wordt aan de ontwikkeling van het gevoel van veiligheid aangezien de angst om iemand plotseling te voorschijn te zien komen wordt verminderd. Meer nog, deze meer open plaatsen verhogen de sociale controle : de mensen kunnen moeilijker een onaangepast gedrag ontwikkelen aangezien ze bekeken worden; • In het kader van de renovatie van bepaalde stations, hebben wij de keuze gemaakt om heldere materialen te gebruiken die de ondergrondse infrastructuur lichter maakt. Dit draagt bij tot de ontwikkeling van een gevoel van covivialiteit. Het gebruik van materialen in heldere kleuren draagt ook bij tot het respect voor de netheid van deze plaatsen; • De versterking van de controles gedurende de dagelijkse reinigingsprestaties uitgevoerd door een externe firma heeft ertoe geleid dat het kwaliteitsniveau,zoals opgemerkt door de klant, werd verhoogd. De betere toewijzing van de middelen voor schoonmaak heeft ertoe geleid beter te kunnen inspelen op de noodwendigheden van het terrein. Bepaalde gevoelige plekken genieten nu van 3 schoonmaakrondes per dag (visueel voordeel en vaak ook minder reuk); • Zoals voorzien worden de voornaamste multimodale knooppunten geleidelijk aan voorzien van gerenoveerde sanitaire voorzieningen volgens de volgende normen : een toegangspoortje voorzien met muntontvangst voor de klanten (0.50 €) en een toegangsbadgelezer voor het personeel van de MIVB ; voor de mannen toiletten, urinoirs en lavabo’s, voor de vrouwen toiletten en lavabo’s; een gemengde babykamer; toiletten voor personen met beperkte mobiliteit (PBM) buiten de gecontroleerde zone met een lavabo ; Een lokaal voor de toiletverantwoordelijke met een reservelokaal. Het station Madou, waarvan de nieuwe sanitaire voorzieningen operationeel werden eind 2010, geldt als pilootproject in deze materie. Het station Rogier, actueel onder renovatie, zal binnenkort ook genieten van nieuwe installaties. De functie van toiletverantwoordelijke viseert met name om de sanitaire plaatsen proper te houden, aangenaam en veilig. Zijn opdracht omvat met name het onthaal van de klanten, de hulp aan PBM en aan de ouders met kinderen, de onderhoudstaken, en de contacten met de zonechefs25.

24

25

50 /

e volgende stations zijn al uitgerust met een lift : Belgica, Kruidtuin, Coovi, De Brouckère, Delacroix, Eddy Merckx, Erasmus, Weststation, Hankar, D Zuidstation, Centraal Station, Heysel, Het Rad, Maelbeek, Pannenhuis, Pétillon, Naamse Poort, Sint Kathelijne, Sint Guido, Stockel + Rogier, Anneessens et Beurs. De drie laatste stations geven geen totale toegang van het station (buitenkant) tot de voertuigen (metro of tram), maar zijn uitgerust met een lift die het mezzanineniveau verbindt met de perrons. Dit betreft in het totaal 42 liften. Details en foto’s, cf. bijlage H.


Toegekende financiële middelen: de bijstandsprocedure aan slachtoffers baseert zich op motivatie, goede samenwerking en communicatie tussen de personen. Het budget toegewezen aan de procedure is dus eerder miniem, terwijl de mobilisatie inzake menselijke hulpmiddelen toch omvangrijk is. Het betreft een interne herstructurering. Deze bevoegdheid wordt toegewezen aan bepaalde personeelsleden ; er wordt geen aparte functie gecreëerd . Het belangrijkste budget betreft de vormingskosten. De dotaties specifiek toegekend aan de veiligheid zijn de volgende: Speciale dotatie Veiligheid (in k €)

2007

Investeringen (vastlegging)

6.099

Investeringen (ordonnancering) Werking (3e luik) Preventie Totaal ordonnancering

2008

2009

2010

2011

2.033

2.144

1.922

1.144

1.567

1.875

1.913

1.951

285

291

297

302

308

9.561

4.002

4.094

2.215

2.259

Bron: Beheerscontract 2007-2011

Een specifiek budget werd voorzien voor de renovatie van de sanitaire voorzieningen in verschillende stations (cf. Bijlage H, tabel Project exploitatie van de gerenoveerde sanitaire voorzieningen met een vaste retributie van 10% op de inkomsten).

Acties en resultaten Intern geldt de bijstandsprocedure op gelijke manier voor mannen en vrouwen, er wordt geen onderscheid gemaakt. Daarentegenover zal de benadering, de manier waarop de collega en/of chef zijn onderhoud voert, steeds aangepast worden aan het geval, in functie van de situatie, de problematiek, het slachtoffer, zijn verleden, de relatie die tussen hen bestaat, en a fortiori het geslacht van het slachtoffer. Volgens de klantenbarometer 2010, vindt 84% van de ondervraagden de installatie van de poortjes gerechtvaardigd en 59 % bevestigen dat het gevoel van veiligheid dat eruit voortvloeit goed of zeer goed is. Het aantal incidenten dat door de geschillendienst werd geregistreerd is eveneens sterk afgenomen26: Incidenten

2010

2009

Tram

504

517

Autobus

596

714

Agressies (personeel en reizigers)

799

935

andalisme, verstoring, ongeoorloofde V aanplakkingen,enz.

373

373

Ontreddering van de diensten

Bron : Activiteitenrapport 2010

26

Het betreft dus enkel het aantal dossiers behandeld door de geschillendienst en niet het globaal aantal incidenten of agressies.

/51


Perspectieven • Geleidelijk aan wordt de bijstandsprocedure aan slachtoffers geïmplementeerd in alle directies waar het personeel geconfronteerd wordt of betrokken is bij een of andere problematiek. • Het project betreffende Aumale zal zich in 2011/2012 inschrijven in een veel globaler project, in het kader van een wijkcontract, met de ondersteuning van het Veiligheidscontract. • Begin 2011 werd de mediacampagne betreffende de veiligheid en het respect gelanceerd. Zij nodigt met name de gebruikers uit om hun plaats af te staan aan zwangere vrouwen en/of vergezeld van kinderen. • Voor wat betreft de sanitaire renovatie in de stations, deze planning is reeds lang voorzien en dit tot 2013. bijlage H.

Prioritair actiedomein 6 : Vrouwen en economie (F) Strategische doelstelling F1. De economische rechten en de onafhankelijkheid van vrouwen bevorderen, inclusief toegang tot werkgelegenheid, passende arbeidsvoorwaarden en zeggenschap over economische hulpbronnen. Strategische doelstelling F5. Seksescheiding in de beroepsuitoefening en alle vormen van discriminatie bij de arbeidsvoorziening uitbannen. Strategische doelstelling F6. Harmonisering van verantwoordelijkheden voor werk en gezin van vrouwen en mannen bevorderen. In 2006, vertegenwoordigden de vrouwen minder dan 8% van de medewerkers, en minder dan 4 % van de chauffeurs. Op basis van deze vaststelling heeft het Ondernemingsplan 2008-2012 van de MIVB een project opgenomen specifiek gericht op de diversitéit27, gericht op de ontwikkeling van een beleid betreffende diversiteit dat verbonden is met de behoeften van de onderneming met de bedoeling om te komen tot : • een algemene diversiteit (M/V, jongeren/ouderen, taalkundig, cultureel) ; • bij gelijke vaardigheid, een verhoging van het aantal vrouwen en personen van buitenlandse origine in de hiërarchie ; • een verhoging van het aantal vrouwen in de functies van chauffeur en in de technische beroepen in het algemeen. In het ondernemingsplan 2008-2012, zijn twee andere projecten gericht op de hervorming van de uurroosters van de bestuurders opgenomen. Voor een grotere coherentie werden ze gegroepeerd in één project, « Harmony », gelijkelijk uit te voeren door de Business Units Tram en Bus. Het is de bedoeling om gemeenschappelijke oplossingen te vinden ter verbetering van de werkomstandigheden van de buschauffeurs en de tramconducteurs met als doel het voortbestaan van de beroepen van bestuurder te garanderen. Diversiteitsplan : in 2008-2009, werd een diagnose en een analyse van de diversiteit en zijn aanbevelingen uitgevoerd. Dit werk heeft geleid tot de uitwerking van indicatoren en actieplannen die ontwikkeld werden rond 3 projecten waaronder het project Amazone dat zich specifiek richt op de genderproblematiek. De doelstelling van dit project was het verhogen van het aantal vrouwen werkzaam op de MIVB en met name in de technische beroepen of de bestuurdersfuncties, om te komen tot 9% vrouwen die rijden in 2012 en 15% in 2015. Vanaf 2009 werden diverse acties uitgevoerd om deze kwantitatieve doelstellingen te bereiken en om meer vrouwen aan te trekken in beroepen die vaak als « mannelijk » bestempeld worden : • Sensibiliseringsacties tegenover de tewerkstellingspartners van het Gewest ; • Organisatie vanJob Day’s ; • Versterking van de sensibilisering gericht op vrouwen en met name via de conductrices « ambassadrices » van het beroep (2010) ;

52 /

27

De oorspronkelijke doelstelling van dit diversiteitsplan was drievoudig :

1.

2. 3.

efiniëren van een benadering die op een weldoordachte manier de diversiteit van de menselijke hulpbronnen kan gebruiken en kan komen d tot een harmonieuze integratie van alle vormen van diversiteit binnen de onderneming ; de leeftijdspiramide verbeteren, evenwicht man/vrouw, de culturele mix op alle hiërarchische niveaus, het aantal vrouwen ; Intern en extern communiceren over diversiteit.


• In de media werden echte conductrices van de MIVB voor het voetlicht geplaatst via een TV spot, die werd uitgezonden op de regionale zenders Télé-Bruxelles en TV-Brussel en op de internetsite ; • De campagnes « We are the STIB » en deze gericht op de recrutering van ingenieurs, intern en extern verspreid sinds 2009, hadden als doel het imago van een dynamische onderneming te valoriseren, multicultureel en open voor iedereen en meer in het bijzonder voor vrouwen. Etische en deontologische code : in 2010, heeft de MIVB haar sociale en maatschappelijke verantwoordelijkheid versterkt door middel van een ethische en deontologische Code (cf. bijlage H). Deze code bepaalt de rechten en plichten van de MIVB, van zijn medewerkers en hun partners (vakbondsorganisaties, toeleveranciers, consultants, aannemers). Deze basistekst wordt verder aangevuld door specifieke charters die de functioneringsprincipes in vier domeinen verduidelijken. Uittreksel uit de Code : « De MIVB engageert er zich toe al zijn medewerkers op dezelfde wijze te behandelen in de zin dat ze iedere vorm van discriminatie vermijdt (gebaseerd op leeftijd, geslacht, ras, nationaliteit, godsdienst of opvattingen) » « De MIVB streeft ernaar dat zijn personeel de populatie reflecteert die ze dient en hangt de integratie van de multiculturele en genderdimensie van haar omgeving aan, maar met een zorg voor evenwicht en diversiteit, en zonder vooroordeel met betrekking tot de vaardigheden » Homeworking : het pilootproject werd gelanceerd in maart 2009, in het kader van de verhuis van de sociale zettel naar Royal Atrium. Deze is gericht op de directie-kaders, mannen en vrouwen gemengd. Dit project heeft als belangrijkste doelstellingen om meer souplesse te introduceren inzake de keuze van het werkkader van de betrokken medewerkers en om de centrale waarden van de onderneming te versterken, nl. autonomie en responsabilisering. Deze souplesse zou zo de medewerkers moeten toestaan om beter de verschillende aspecten van hun professionele leven en deze van hun privéleven te combineren (traject, flexibiliteit ten overstaan van de uurroosters van hun kinderen). Aldus is het mogelijk om voor maximum vier dagen per maand thuis te werken, in akkoord met de manager (halve dagen of volle dagen). Plan Harmony : de 5 voornaamste actieassen ontwikkeld in dit plan zijn : • Verhoging van de rusttijd tussen diensten; • Herwaardering van gekapte diensten; • Creatie van het principe van prestatieblokken; • Creatie van een nieuw type van roulatie; • De behandeling van de niet gewilde overuren. De vereisten en de noden van de chauffeurs en conducteurs werden opgelijst en prioriteiten werden bepaald tijdens herhaalde vergaderingen van een werkgroep bestaande uit de directies tram en bus, de technische specialisten, de lokale afgevaardigden van de twee vervoerswijzen alsmede de permanente afgevaardigden. Het plan zal vergezeld worden van een set indicatoren die de opvolging van de maatregelen en de prestaties mogelijk zal maken. Een protocolakkoord werd ondertekend tussen de directie en de vakbonden in 2009.

/53


Evaluatie van de gerealiseerde acties Becijferde resultaten28 (Bron: SAP, december 2010) : • 8,52 % vrouwen zijn personeelslid van de MIVB, of een vooruitgang met 0,53 % sinds 2006, wat dus eerder stabiel is, desalnietemin met een lichte verbetering sinds 2008

Verdeling van de personeelsleden naar geslacht 8,5%

8,0%

8,0%

2006

2007

8,1% 7,9%

2008

2009

2010 vrouwen

• 4,7 % vrouwen werken in de bestuurdersberoepen • 21,6 % vrouwen nemen leidinggevende posities in • 13% vrouwen werden aangeworven in een bestuurderspost (April 2011) De evaluatie van het project homeworking heeft een grote tevredenheid van de betrokken medewerkers naar voren gebracht. De beschikbare administratieve posten ingeval van tijdelijke arbeidsongeschiktheid worden prioritair toegewezen aan zwangere vrouwen. In 2009, hebben 108 medewerkers, of 2% van het personeel, genoten van voltijds ouderschapsverlof, 50% van een 4/5, waarvan 85 % mannen. In 2010, heeft 2,2% genoten van ouderschapsverlof (deeltijds of voltijds), waarvan 81% mannen (38% bij de bedienden, 91% bij de arbeiders). Dit resultaat is logisch aangezien men bij de arbeiders weinig vrouwen telt.

Perspectieven • Een vormingsprogramma betreffende het beheer van de verscheidenheid is voorzien voor alle verantwoordelijken in 2011 (cf. bijlage H). • Een nieuw actieplan diversiteit, gebaseerd op een geactualiseerde diagnose van de situatie en van de te bepalen doelstellingen zal binnenkort uitgewerkt worden. De gendervraagstelling en de aantrekking van vrouwen binnen de MIVB, op alle echelons van de hiërarchie moet centraal blijven staan. Geïntegreerde en transversale initiatieven zullen alle ondernemingsactoren impliceren (hiërarchische lijn, aanwerving, opleiding, employer branding, communicatie, infrastructuren, Business Unit...), in een permanente zorg voor dialoog en zichtbaarheid bij alle deelnemende partijen (principe CSR), met een omkadering door een piloteringsorgaan en ondersteund door de beheersorganen op het hoogste niveau. • De MIVB neemt sinds eind 2010 deel aan het europees project WISE (Women Employment in Urban public transport sector), in de hoedanigheid van lid van de stuurgroep en als actieve deelnemer. • Het project werd geïnitieerd door UITP in het kader van een europees programma betreffende de sociale dialoog. Het wordt ondersteund door de Europese Commissie. Het project vindt plaats van december 2010 tot december 2011 en is gericht op een betere vertegenwoordiging en integratie van vrouwen in het domein van het openbaar vervoer. Het project streeft de volgende doelstellingen na : 1.betere toegang van vrouwen in alle beroepen van het openbaar vervoer, met inbegrip van de technische en leidinggevende functies 2. betere arbeidsvoorwaarden om de beroepen aantrekkelijker te maken 3. gelijkheid op het vlak van opleidingen 4. verbetering van de cultuur van de ondernemingen inzake het respect voor de noden van mannen en vrouwen 5. verbetering van de work/life balans voor mannen en vrouwen. 28

54 /

e cel HR Metrics (die deel uitmaakt van de personeelsdienst) heeft indicatoren op punt gesteld in verschillende domeinen van het personeelsbeleid D (aanwerving, absenteïsme, turn-over…). HR Metrics maakt maandelijks statistieken en vergelijkende analyses, zowel op Corporate niveau als op het niveau van iedere directie van de onderneming.


In het kader van dit project, laten de resultaten van de kwantitatieve analyse (met als doel de analyse en identificering van best practices) bij 80 ondernemingen van openbaar vervoer uit 27 landen van de Europese Unie de MIVB toe om zijn handelswijzen te vergelijken en te verbeteren. • Het project homeworking, dat zijn vruchten gedragen heeft, wordt uitgebreid en van toepassing op het « kaderpersoneel » van de onderneming en dit vanaf de 1ste juni 2011. Wij zullen over een jaar de impact van dit nieuwe project onderzoeken en voorzien misschien nieuwe evoluties. • Het plan Harmony werd gevalideerd door de deelnemende interne partijen. Het heeft het voorwerp uitgemaakt van een Collectieve Overeenkomst die ondertekend werd in april 2011 ter validering van een testuitvoering voor de periode van één jaar, met een lancering voorzien op 1 januari 2012. Een trimestriële paritaire evaluatie is gedurende deze periode gepland net als een voorafgaande definitie van een set van indicatoren om de opvolging en de goede uitvoering van het project te garanderen. • In termen van aanbeveling, is het wenselijk de kwaliteit van de dialoog met de deelnemende partners te behouden en te versterken, zoals deze gebaseerd is op eerlijkheid, wederzijds respect en transparantie, essentiële elementen voor het voortbestaan en de implementering van een dergelijk project.

Prioritair actiedomein 7 : Zeggenschap en besluitvorming (G) Strategische doelstelling G1. Maatregelen treffen om te zorgen voor een volwaardige participatie van vrouwen in machtstructuren en besluitvorming Strategische doelstelling G2. De capaciteiten van vrouwen om te participeren in besluitvorming en leiding vergroten. In de MIVB is het aantal vrouwelijke personeelsleden veel lager dan het aantal mannelijke. Deze vaststelling heeft geleid tot de wil om bepaalde departementen meer in evenwicht te brengen (met onder- of oververtegenwoordiging). Het was de bedoeling om tot een betere verdeling van de talenten en van de diversiteit binnen de onderneming te bekomen. In het kader van het diversiteitsplan worden drie assen gepriviligieërd : de verhoging van het aantal vrouwen in de technische beroepen en in de bestuurdersfuncties (cf. prioritair actiedomein 6), de taalkundige diversiteit en de intergeneratie-diversiteit alsmede de culturele diversiteit. Het project Rainbow richtte zich in het bijzonder op het versterken van de verscheidenheid op alle niveaus van de hiërarchie, met name in de kaderfuncties, of het nu in termen van gender is of gelinkt aan de allochtone/autochtone origine. Verschillende initiatieven werden tijdens deze periode ondernomen om de verscheidenheid te verhogen op alle niveaus van de structuur en met name op de beslissingsniveaus : - Analyse van het externe recruteringsproces, identificatie van de remmen en hefbomen, en sensibilisering van de recruteringsactoren ; -O ntwikkeling van een proces van interne mobiliteit gebaseerd op vaardigheden die leiden tot een gelijke toegang van mannen en vrouwen tot alle vacante betrekkingen binnen de onderneming ; -O ntwikkeling van het Talent Management en van het Assessment Center. De toegewezen middelen situeren zich voornamelijk op het vlak van de personeelsmiddelen.

Evaluatie van de gerealiseerde acties 1/12/2010

Totaal

Geslacht

Categorieën van personen

H

F

Directiepersoneel

142

79,3%

37

20,7%

179

Kaderleden

286

77,3%

84

22,7%

370

Bedienden

1032

78,2%

287

21,8%

1319

Arbeiders - chauffeurs

2710

95,4%

130

4,6%

2840

Arbeiders – andere

2076

97,9%

44

2,1%

2120

Algemeen totaal

6246

91,5%

582

8,5%

6828

Wij constateren een positieve evolutie in de mate waarin de vrouwen vertegenwoordigd zijn in de onderneming in vergelijking met de situatie in 2008, met name op het niveau van het directiepersoneel. Grote inspanningen blijven nochtans nodig om een verder evenwicht te bereiken in de verdeling. /55


Perspectieven • In termen van de ontwikkeling van de carrière en de mobilisering van de talenten (Talent Management), zal de personeelsdirectie in 2011 werken aan de uitwerking van individuele ontwikkelingsplannen (IOP). Deze plannen zullen ieder personeelslid vergezellen dat, via een proces van interne mobiliteit, gepromoveerd wordt in een hogere functie, met een hogere verantwoordelijkheid. • De IOP zullen met name de vormingsacties integreren, de coaching of de omkadering die voorzien moet worden om het vereiste niveau te bereiken voor de nieuwe functie. Hoewel het geen specifieke instrumenten gericht op een vrouwelijk publiek betreft, zouden de IOP een positieve impact moeten hebben op de carrière-evolutie en de toegang van vrouwen tot posten met verantwoordelijkheid, en zelfs tot de leidinggevende structuur. • De MIVB werkt ook aan de definitie en de uitvoering van een strategie van « employer and employee branding » met als doel haar aantrekkelijkheid op de markt van de tewerkstelling te versterken en de interne talenten aan zich te binden. Het is aldus belangrijk om bij onze medewerkers het gevoel te versterken dat de MIVB een goede werkgever is en van onze medewerkers aanwervingsambassadeurs te maken, met name van de vrouwen in verantwoordelijke functies of in als mannelijk bekend staande beroepen.

Contactpersoon Claire Van Zeebroeck Human Ressources STIB / Corporate Social Responsibility Manager [email protected] - 02 515 27 20 Vrouwen eisen hun plaats binnen in de administratie.

56 /


Directie Taxi’s Context De Directie Taxi’s staat in voor het administratieve beheer en het toezicht op het veld van de taxisector (1.200 gewone taxi’s en 100 gemengde taxi’s) ; 259 huurwagens met chauffeur (limousines). Ze stelt ook alles in het werk om deze diensten bij de klanten aan te moedigen alsook bij de professionelen van de taxisector en de huurwagens met chauffeur. Deze directie beheert ook de vernieuwingen van de vergunningen van de gespecialiseerde reguliere diensten (vb. : schoolbussen). De Directie Taxi’s is samengesteld uit 8 cellen29 : loketten ; professionele opleiding en evaluatie ; controle, administratief beheer, geschillen en limousines; parkeerbeheer ; specifieke acties ; collectieve taxi’s en gespecialiseerd regulier vervoer. De strategische doelstellingen van de directie zijn enerzijds op een essentiële manier bijdragen aan een optimale werking van de Taxisector, Verhuurwagens met chauffeur, Gespecialiseerd regulier vervoer en dit, wat betreft de werkgelegenheid en rendabiliteit, door een doeltreffend en efficiënt administratief beheer en een gerichte controle van de chauffeurs en de exploitanten; en anderzijds het imago en de kwaliteit van de taxidienst in het Brussel Hoofdstedelijk Gewest verbeteren.

De klanten Volgens de tevredenheidsbarometer van de gebruikers van de Brussels taxi, dat in 2007/2008 werd toevertrouwd aan het bedrijf AUDITO, is de verdeling van de gebruikers van de Brusselse taxi’s als volgt : 58% vrouwen en 42% mannen. 46% van de gebruikers (ongeacht het geslacht) zijn tussen 26 en 45 jaar. De Brussels klanten gebruiken de taxi vooral voor verplaatsingen voor privédoeleinden. De buitenlandse gebruikers gebruiken de taxi in Brussel vooral voor professionele verplaatsingen. 68% van de gebruikers (ongeacht het geslacht) gebruikt de taxi ’s avonds en ’s nachts om veiligheidsredenen.

Raadgevend Comité Het Raadgevend Comité geeft adviezen uit op initiatief of vraag van de Regering van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest of van de minister belast met de Taxi’s en de diensten voor het verhuren van voertuigen met chauffeur of van de Staatsecretaris die hem is toegevoegd. De taxiwereld is overwegend mannelijk. 97% van de chauffeurs zijn mannen, vergeleken met de taxi-uitbaters zijn er 901 mannen en 65 vrouwen. De verhouding van de vertegenwoordigers van chauffeurs en uitbaters binnen het Gewestelijk Raadgevend Comité van de Taxi’s en Huurwagens met chauffeur ziet er bijgevolg als volgt uit : • totaal effectieve leden : 16 mannen en 1 vrouw • totaal vervangende leden : 11 mannen en 1 vrouw. Een van de problemen die werden opgemerkt in de stad, is de onveiligheid en in het bijzonder het veiligheidsgevoel van vrouwen en bejaarde mensen30. Om de mobiliteit ’s avonds te vergemakkelijken, in alle veiligheid en tegen een aanvaardbare prijs, werd de dienst Collecto opgericht in 2008. 29

30

e Cel loketten staat hoofdzakelijk in voor de ontvangst van de taxichauffeurs en taxi-exploitanten, informeert hen, houdt hun administratieve D dossiers up to date en zorgt voor de inschrijving van de kandidaat-chauffeurs. De Cel professionele opleiding en evaluatie organiseert de sessies voor lessen, testen en examens voor het bekwaamheidscertificaat dat onontbeerlijk is om het beroep van taxichauffeur te kunnen uitoefenen. De Cel controle controleert dag en nacht, 24u/24, in de week en in het weekend, of de chauffeurs de geldende wettelijke voorschriften naleven op het grondgebied van de 19 gemeenten. De Cel administratief beheer, geschillen en limousines verzekert de ontvangst, behandeling en opvolging van de klachten die door de klanten worden ingediend. Ze roept de Voogdijminister op, luistert en stelt sancties voor. Ze staat eveneens in voor de opvolging van de administratieve dossiers van de taxi-exploitanten en van de huurwagens met chauffeur (limousines). De Cel parkeerbeheer beheert de parkeerzones van de taxi’s in de 19 gemeenten alsook de problemen ivm de mobiliteit. De cel specifieke acties ontwikkelt de projecten met betrekking tot het taxibudget, opgestart hetzij door de Voogdijminister hetzij door de administratie. De Cel collectieve taxi’s beheert de nieuwe nachtelijke dienst waarbij taxi’s met meerdere klanten worden gedeeld. De Cel gespecialiseerd regulier vervoer is belast met de aflevering en de controle van vergunningen voor gespecialiseerd regulier vervoer. Het gespecialiseerd regulier vervoer vertegenwoordigt het geheel aan openbare vervoersdiensten per bus waarbij bepaalde categorieën personen worden opgehaald, volgens een welbepaald circuit en uurregeling (bv. : schoolvervoer). Zie deel over Mobiel Brussel

/57


De professionele representatieve organisaties van de taxi-uitbaters en –chauffeurs kunnen geen vrouwelijke kandidaatstellingen voorleggen en kunnen, a fortiori, ook niet voor elke mandaat minstens één man en één vrouw voorstellen volgens de bepaling van artikel 2, § 1ste van de Ordonnantie van 27 april 1995 houdende invoering van een evenwichtige vertegenwoordiging van mannen en vrouwen in adviesorganen. Er moet bijgevolg afgeweken worden van bovenvermelde regel, in toepassing van artikel 2, §2 van de ordonnantie. Een van de problemen die werden opgemerkt in de stad, is de onveiligheid en in het bijzonder het veiligheidsgevoel van vrouwen en bejaarde mensen. Om de mobiliteit ’s avonds te vergemakkelijken, in alle veiligheid en tegen een aanvaardbare prijs, werd de dienst Collecto opgericht in 2008. Na afloop van een overheidsopdracht gelanceerd in 2008, werd de concessie van het net van collectieve taxi’s toegekend aan het bedrijf TRB. Deze verzekert het beheer van de telefooncentrale van Collecto voor een periode van 5 jaar. Ze is dus verantwoordelijk voor de dispatching van de collectieve ritten. In november 2008 werd de reclamecampagne voor de Collecto/Noctis-dienst voor het grote publiek gelanceerd. Ze had voornamelijk betrekking op de doelgroepen zoals de nachtwerkers en de recreatieve nachtelijke culturele activiteiten, steeds gelinkt met de nachtdienst van de Noctis-bussen. Het budget bedroeg 254 000 €. Het Brussel Hoofdstedelijk Gewest compenseert financieel het verschil tussen het forfaitaire tarief en het werkelijke tarief op de taximeter. Zodra de Administratie de logistieke gegevens die maandelijks door het TRB worden bezorgd gecontroleerd heeft, gaat het Brussels Hoofdstedelijk Gewest over tot de storting van de subsidie aan TRB die het op haar beurt doorstort aan de verschillende uitbaters van collectieve taxi’s. De informatie over het gebruik van deze dienst is afkomstig van de partner Taxi Radio Bruxellois (T.R.B.). In 2013 zal er overgegaan worden tot een nieuwe overheidsopdracht om het beheer van de Collecto31-ritten toe te kennen.

Prioritair domein 4: Geweld tegen vrouwen (D) Strategische doelstelling D1.Geïntegreerde maatregelen treffen om geweld jegens vrouwen te voorkomen en uit te bannen. In het begin van 2009, werd er in samenwerking met de MIVB besloten om een gecombineerd plan Noctis/Collecto op te stellen en te verspreiden, vergezeld van een informatiebrochure met als doel de collectieve taxidienst gekender te maken bij het grote publiek. De MIVB heeft zich belast met deze functie sinds maart 2009. In de maand mei 2009 heeft ze 95 000 exemplaren van de gecombineerde Noctis/Collecto-kaart, samen met de “Collecto”-brochure, laten drukken en verspreiden in de horecasector en op nachtelijke uitgaansplaatsen in Brussel. In april 2010, werd opnieuw een gemeenschappelijke promotiecampagne voor Noctis/Collecto gelanceerd als gevolg van de daling van het Collecto-tarief in combinatie met de heraanleg van het netwerk van de Noctis-nachtbussen. (affiches op bussen en trams, en in metrostations; afscheurbare blaadjes, radiospots). Het totale bedrag van deze promotiecampagne van afgelopen maand april bedroeg 93 458 € excl. BTW. De MIVB heeft deze promotiecampagne Noctis/Collecto betaald door middel van een dotatie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Er was dus geen budgettaire tussenkomt van de Directie voor deze campagne. Wat betreft de Human Ressources, staat 1 persoon in voor de administratieve luik van Collecto en zijn 2 mensen verantwooordelijk voor de communicatie. De oproepen voor de diensten van de Collecto-taxi’s (rit met meerdere personen in een taxi tussen 22u en 06u ‘s morgens) die een stijgende vraag tonen, worden als volgt ingedeeld: 2009 : 55% vrouwen en 45% mannen. 2011/2011 : 50% vrouwen en 50% mannen.

Perspectieven Wat betreft de bevordering van de gelijkheid tussen mannen en vrouwen32 : • Deelnemen bij de registratie en classificatie van klachten en aan de tevredenheidsenquête (zie vervolg gendermainstreaming). • Uitbreiding van de “Collecto”-zone naar de rand, • Operationalisering van het partnerschap tussen Actiris, TRB en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (getekend in 2009) moet op punt gesteld worden zodat de autoloze werkzoekenden die een nieuwe job hebben gevonden gratis of tegen een voordelig tarief gebruik kunnen maken van de collectieve taxi’s. 31 32

58 /

Voor meer informatie over deze dienst zie bijlage H . Voor meer gedetailleerde informatie over de Collecto-acties, zie bijlage H.


Prioritair domein 8: Institutionele mechanismen voor de verbetering van de positie van de vrouw (H) Strategische doelstelling H2. Een aanpak integreren die gericht is op de gelijkheid van de geslachten bij de uitwerking van het beleid en van de programma’s en projecten van algemeen nut. Strategische doelstelling H3. Gegevens en informatie per geslacht aanmaken en verspreiden met het oog op de evaluatie en de planning. Voor 2010 bestonden er in dit domein geen acties met een gender-aanpak. In 2010 heeft de Directie Taxi’s deelgenomen aan het project “gendermainstreaming” van het gewest (zie bevoegdheden gelijkheid van kansen). Het is meteen al duidelijk gebleken dat het interessant zou zijn om zich af te vragen “wie” zich nu werkelijk verstopte achter de “burger-klant-gebruiker van de taxi’s”. Met andere woorden : gebruiken mannen en vrouwen de taxidiensten op dezelfde manier, met dezelfde kwaliteitsverwachtingen. Indien ze erover klagen, doen ze dit dan om dezelfde redenen? De bedoeling is te evalueren of er “gender”-gerelateerde verwachtingen zijn van de gebruikers, en waarop deze precies betrekking kunnen hebben. Hiervoor werden twee operationele doelstellingen geanalyseerd : - De klachten bij de Cel administratie, geschillen en verhuur van wagens met chauffeurs - Een tevredenheidsenquête bij de taxigebruikers. En andere piste die in dezelfde context onderzocht zou kunnen worden is een enquête afnemen bij de niet-taxi-gebruikers. Er werd een actieplan opgesteld om in te voeren vanaf 2011. De POP 2011 werd gewijzigd : er werd een aandachtspunt met het begrip “geslacht” ingevoerd. De projectfiche van de POP 2011 werd gewijzigd door het begrip “geslacht” in te voeren bij de opstelling van de CSCH (zie bijlage H).

Perspectieven • Registratie en classificatie van de klachten Deze actie ligt in de logica van de continuïteit van de strategische doelstelling n°1 van de Directie Taxi’s33. Bij de motieven die worden aangehaald in de gestandaardiseerde klachten (dossierbehandeling) zal voortaan een onderscheid moeten gemaakt worden tussen de motieven voor verbale agressie en de motieven voor “pesterijen en ongewenst seksueel gedrag”. Alle klachtvormen die binnenkomen (mail, post of telefoonoproep naar het groen nummer van Mobiel Brussel van de cel communicatie) moeten eenvormig gemaakt worden (motieven van de klachten) en zullen het geslacht van de klager bevatten. Deze gegevens zullen geanalyseerd worden zodat men weet wie waarover precies klaagt. Hiertoe zullen een reeks activiteiten aangewend worden : -E en doelgerichte sensibilisering van de agenten van het groen nummer (Cel COMM) zal nodig zijn ; ze zal een beter begrip van de concepten en van de uitdagingen van mogelijke subjectieve interpretaties mogelijk maken. -E r zal een herziening moeten gebeuren van de software voor de ontvangst van klachten. Men zal erop toezien dat de verwachtte wijzigingen worden ingevoerd (in afwachting wordt een gelijkaardige ontvangst momenteel toegepast; daarmee kunnen de gewenste elementen worden ingevoerd) -D e toetsing van de geslachtidentiteit van de klagers en de aangehaalde motieven moet één keer per jaar gebeuren. Een overzicht van het geslacht per klacht zal over meerdere jaren gebeuren. Het team verantwoordelijk voor deze opdracht maakt deel uit van de “Cel administratie, geschillen en huurwagens met chauffeur”. Naast de verantwoordelijke van de cel werd deze taak onder andere aan 4 agenten toevertrouwd. Er worden verschillende vergaderingen gepland : vergadering met de verantwoordelijke van de cel gepland in mei 2011; vergadering met een verantwoordelijke van de cel COMM gepland in mei 2011 inzake het groen nummer; de agenten moeten gesensibiliseerd worden in functie van het vervolg van het gendermainstreaming-project.

33

« Op een essentiële wijze bijdragen aan een optimale werking van de Sector van de Taxi’s, Verhuurwagens met chauffeur, Gespecialiseerd Regulier Vervoer en dit op het niveau van de tewerkstelling en de rendabiliteit, door een doeltreffende en efficiënt beheer en door een gerichte controle van de chauffeurs en de exploitanten. »

/59


• Opstelling van een tevredenheidsenquête Dit is een prioritaire actie opgenomen in POP 2011 van de strategische doelstelling n°2 : Het imago en de kwaliteit van de taxidienst in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest verbeteren. Ter herinnering : de fiche van het project van de POP 2011 werd gewijzigd door het begrip “geslacht” op te nemen bij de opstelling van het CSCh. Te ontwikkelen activiteiten : - De opstelling van het Lastenboek (verwacht voor einde van de lente 2011) voor de realisatie van de enquête heeft de “gender”-wijzigingen opgenomen: - De verzameling en analyse van het geslacht van de gegevens die rekening zal houden met de gelijkheid mannen / vrouwen van de geïnterviewde personen, waarbij de mogelijke specifieke behoeften van de mannen en vrouwen inzake de aangeboden diensten in rekening worden genomen. Bij de analyse van de gegevens dient de opdrachtnemer de verzamelde gegevens te kruisen met de groepen van mannen/vrouwen. De conclusies zullen een specifieke verwachting per geslacht al dan niet bevestigen. Middelen : het budget moet nog verduidelijkt worden. Wat het personeel betreft, maakt de agent belast met de enquête deel uit van de cel “Specifieke Acties”. Het is echter moeilijk om de gender-visie te evalueren in termen van werklast. De samenwerking en de ondersteuning van de gender-assistent zijn onontbeerlijk. Een vergadering met de agent is voorzien begin mei. De opening van de offertes voor de realisatie van de enquête zijn voorzien tegen de herfst. De resultaten worden verwacht eind 2011, begin 2012.

Prioritair domein 6: Vrouwen en economie (F) Prioritaire doelstelling F5. Segregatie op de werkvloer en alle vormen van discriminatie uitschakelen. Op dit moment zijn 99% taxichauffeurs mannen. De vrouwen zijn vandaag de dag niet geïnteresseerd in het beroep van taxichauffeur om twee belangrijke redenen : gebrek aan veiligheid in het kader van het beroep van taxichauffeur en gezinsleven. Het beroep van taxichauffeur is een beroep waarin, hoewel het aantal gevallen van agressie niet echt hoog ligt, het emotioneel gezien soms moeilijk is om met de agressiviteit van bepaalde klanten om te gaan, nog meer wanneer de chauffeur een vrouw is. Bovendien is het voor een vrouw moeilijk om het gezinsleven te verzoenen met het beroep van taxichauffeur. Voor wat het beroep opbrengt, zijn er inderdaad lange werkdagen nodig, wat ze niet altijd even gemakkelijk aankunnen met de steeds kortere uurroosters van de kinderen op school. Daarbij komt nog de moeilijkheid om de kinderen te helpen bij hun huiswerk en lessen ’s avonds indien de persoon ’s nachts als taxichauffeur werkt.

Perspectief • Op dit moment richt de syllabus die gegeven wordt tijdens de opleiding van de kandidaat-taxichauffeurs zich voornamelijk op een mannelijk publiek. Er kan overwogen worden om een bijkomend hoofdstuk toe te voegen met een “vrouwelijke versie” van het beroep van taxichauffeur of om de gebruikte termen meer te vervrouwelijken (bijv. : kandida(a)t(e) taxichauffeur en andere termen met betrekking tot het beroep).

60 /


Prioritair domein 7: Zeggenschap en besluitvorming (G) Strategische doelstelling G.1. Maatregelen treffen om te zorgen voor een volwaardige participatie van vrouwen in machtsstructuren en besluitvorming. Sinds 1995 werd artikel 2, § 1ste van de Ordonnantie van 27 april 1995 houdende invoering van een evenwichtige vertegenwoordiging van mannen en vrouwen in adviesorganen niet gerespecteerd.

Perspectief • Om de exploitanten te sensibiliseren en de deelname van vrouwen in de adviesraad te stimuleren en om de aanvaarding van vrouwen in de sector te verbeteren, kan de dienst opleiding in haar opleidingen bestemd voor nieuwe of kandidaattaxichauffeurs de gender-aanpak concreet integreren in het Handboek en bij de opleidingen. Deze aanpak zal op middellange en lange termijn resultaten opleveren.

Contactpersoon Sabrina Cuypers Directie Taxi’s / Assistent [email protected] - 02 204 18 18

Streven naar gelijkheid tussen mannen en vrouwen in alle geledingen van het Gewest

/61


Bevoegdheid : Haven van Brussel

34

Context Het beheer van de Haven van Brussel stemt volledig overeen met de geest van de ordonnantie tot bevordering van de diversiteit en de strijd tegen de discriminatie in het Brussels gewestelijk openbaar ambt. De haven van Brussel heeft een projectgroep opgericht waarvan de missie bestaat om een “code van goed gedrag” op te stellen en mindervalide personen te integreren. De werkzaamheden van de werkgroep omvatten onder andere de opstelling van een charter met de waarde van het personeel waarbij elke vorm van discriminatie op basis van geslacht of afkomst uit te bannen en de organisatie van seminaries en bezoeken met als thema de “gelijkheid tussen de personen”. In het kader van deze werkzaamheden, werd eveneens een kadaster opgesteld waarbij de functies worden opgenomen die aan mindervalide personen kunnen toegekend worden. Zo werd bijvoorbeeld een dove vrouw in dienst genomen. De Haven van Brussel respecteert ook de voorwaarden opgelegd door de wet inzake ongewenste intimiteiten en andere intimidaties en heeft hiertoe twee vrouwelijke vertrouwenspersonen aangesteld. Wat betreft de maatregelen van materiële aard, verleent de Haven van Brussel steun ten gunste van de gezondheid van haar vrouwelijk personeel door de tussenkomst van de sociale dienst in de kosten verbonden aan de screening op kanker en door de toekenning van een geboortepremie. Om de gelijkheid tussen mannen en vrouwen te bevorderen heeft de Haven van Brussel recentelijk examens georganiseerd om brugdraaiers en sluismeesters aan te werven, wat geleid heeft tot de aanwerving van de eerste vrouwelijke sluismeester (zie krantenartikelen in bijlage G). Een tweede vrouwelijke sluismeester werd eveneens in dienst genomen. Bovendien beschikt de Haven van Brussel in haar “technisch kader”-personeel ook over twee vrouwen die de functie van werfcontroleur uitoefenen, een specialiteit die in een recent verleden nog uitsluitend was voorbehouden voor mannen. Wat betreft de beheersorganen, namelijk de bestuursraad, beantwoordt de Haven van Brussel eveneens aan de wettelijke voorschriften inzake de verhouding tussen mannen en vrouwen.

Prioritair domein 3 : Vrouwen en Gezondheid (C) Specifieke doelstelling C1. Verruiming van de toegang van vrouwen tot efficiënte, betaalbare en kwalitatief hoogstaande gezondheidszorg, voorlichting en aanverwante diensten, gedurende hun hele leven. Wat betreft de maatregel van materiële aard, verleent de Haven van Brussel steun ten gunste van de gezondheid van haar vrouwelijk personeel door de tussenkomst van de sociale dienst in de kosten verbonden aan de screening op kanker en door de toekenning van een geboortepremie. Hospitalisatieverzekering, terugbetaling van alle kosten van een bevalling sinds 01/01/2008.

Specifieke doelstelling C2. Preventieprogramma’s ter bevordering van de gezondheid van vrouwen versterken. Op vraag van de vrouwelijke personeelsleden : in 2007 : informatiesessie over de centrale rol van de voeding voor de preventie of de behandeling van frequente pathologieën, over de grote riscofactoren voor het ontstaan van dergelijke ziekten zoals een te hoog cholesterolgehalte of suikerziekte als gevolg van de voeding. Op initiatief van de preventieadviseur en onze sociale assistente, heeft de Haven van Brussel, onder andere in het kader van de pro-actieve preventie van longkanker, samengewerkt met het “Tabaksontwenningscentrum van de Vrienden van het Bordet instituut” voor de tabaksontwenning in de arbeidsomgeving. Een opvolging van 8 maanden werd voorgesteld aan de abstinenten, om een terugval – vaak voorkomend in het eerste jaar van ontwenning - te vermijden. Resultaten : 5/9 geheelonthouders waarvan 1 vrouw. Totale kostprijs : 7.854 € Elke deelnemer aan dit programma heeft persoonlijk 120 € betaald : zeer belangrijke deelname in de ontwenningsprocedure. In februari 2009 had de Algemene Directie zich ertoe verbonden, de 120 € terug te betalen en heeft ze dit bedrag aan één vrouwelijke geheelonthouder terugbetaald.

34

62 /

Zie bijlage G


Prioritair domein 4 : Geweld tegen vrouwen (D) Specifieke doelstelling D1. Geïntegreerde maatregelen treffen om geweld jegens vrouwen te voorkomen en uit te bannen. In 2009 heeft de Haven van Brussel het bestaan van twee vertrouwenspersonen (2 vrouwelijke personeelsleden, 1 NL en 1 FR) bekendgemaakt, alsook de te volgen procedure in geval van geweld of intimiteiten.

Prioritair domein 6 : Vrouwen en Economie (F) Specifieke doelstelling F2. Voorzien in zakelijke dienstverlening, opleiding en toegang tot afzetgebieden, informatie en technologie, met name voor vrouwen met een laag inkomen. In het kader van het beleid tot bevordering van een gelijke toegang tot jobs en loopbanen en de ontwikkeling van de maatregelen bedoeld om vrouwen te helpen om voltijds op de arbeidsmarkt actief te zijn, heeft de Haven een tweede “vrouwelijke werkcontroleur” in de Haven aangeworven in september 2009. In juni en oktober 2010 heeft de Haven van Brussel twee vrouwelijke sluismeesters aangeworven sinds deze beroepstak ook voor vrouwen35 opengesteld werd. De twee Brusselse sluizen werden gerenoveerd; voor deze renovatie werd ook rekening gehouden met het feit dat het beroep van sluismeester voortaan ook opengesteld is voor vrouwen. De nodige aanpassingen, meer bepaald op het vlak van het sanitair, werden dan ook verwezenlijkt. Voor de herinrichting van onze beide sluizen werd er rekening gehouden met de vervrouwelijking van dit beroep; deze vervrouwelijking heeft ook niet op zich laten wachten want de komst van onze eerste vrouw-sluismeester gebeurt al vóór de voltooiing van de werken. De komst van deze 2 vrouwelijke sluismeesters in de Haven van Brussel kondigt een grotere gemengdheid van de havenberoepen aan. Aanwerving van een dove vrouwelijk personeelslid op 01/08/2009. Aanwerving van jonge CP’s: 8 waarvan 4 vrouwen : van 01/01/2010 tot 31/12/2010 Specifieke doelstelling F6. Mannen en vrouwen de kans geven familiale verantwoordelijkheden en professionele verantwoordelijkheden met elkaar te verzoenen. Voor 2012 stelt de sociale assistente van de Haven van Brussel om samen te werken met een strijkatelier (dienstencheques) die de strijkmanden zal komen ophalen op kantoor en weer op kantoor zal terugbrengen. Budget : Dienst voor Dienstencheques : 1 Sodexho-cheque van 7,5 € betaalt één gepresteerd uur.

35

Brigitte Grouwels, Minister van de Brusselse Regering bevoegd voor de Haven van Brussel was zeer verheugd met deze benoeming: «als staatssecretaris voor Gelijke Kansen tijdens de vorige legislatuur, heb ik hard geijverd voor een vervrouwelijking van de havenberoepen. Het havengebied blijft een bron van werkgelegenheid, maar vaak gaat het om typisch mannelijke beroepen. Dat deze beroepen opengesteld worden voor vrouwen kan ik alleen maar toejuichen».

/63


Prioritair domein 7 : Zeggenschap en besluitvorming (G) Specifieke doelstelling G1. Maatregelen treffen om te zorgen voor een volwaardige participatie van vrouwen in machtsstructuren en besluitvorming. Specifieke doelstelling G2. De capaciteiten van vrouwen om te participeren in besluitvorming en leiding vergroten. Wat betreft de beheerorganen, namelijk de bestuursraad, beantwoordt de Haven van Brussel ook aan de wettelijke voorschriften inzake de verhouding tussen mannen en vrouwen.

Prioritair domein 8 : Institutionele mechanismen voor de verbetering van de positie van de vrouw (H) Specifieke doelstelling H2. Een aanpak integreren die gericht is op de gelijkheid van de geslachten bij de uitwerking van het beleid en van de programma’s en projecten van algemeen nut. • Diversiteitsplan opgesteld in 2009-2010 • Acties genomen door de projectgroep «Bevordering van de ethiek van de openbare dienst, van de diversiteit en de gelijkheid van kansen”. • Dag van gelijkheid van kansen : informatiesessie betreffende het ouderschapsverlof gehouden in de Haven van Brussel met twee vertegenwoordigster van het Centrum voor gelijkheid tussen mannen en vrouwen (CGMV); • Geleid bezoek aan de tentoonstelling « Jongen of meisje een bestemming voor het leven» in het BELvuemuseum..

Perspectieven • Herziening van de resultaten van de psychosociale audit geprogrammeerd in juni 2011 met een bijzondere aandacht voor het genderperspectief. • In het kader van het preventiebeleid met naleving van de wettelijke voorschriften inzake het psychosociale welzijn op de arbeidsplaats, zal het CPBW van de Haven van Brussel in juni 2011 een risicoanalyse lanceren binnen de verschillende directies.

Contactpersoon Hafida Draoui [email protected] 02/420.67.00

64 /


Bevoegdheid: Informatica Centrum voor Informatica voor het Brussels Gewest (CIBG) Context Deze bijdrage wordt geschreven vanuit het IT-beleid van, voor en door het MBHG. Dit beleid is gericht op het bevorderen en aansturen bij de efficiënte en effectieve werking van de administratieve eenheden. Het beleid is dan ook gericht op het streven naar standaardisering en bijgevolg transversaliteit van de werking van het MBHG. In deze wordt geen gender-onderscheid gemaakt. Als er al een onderscheid nodig is, is dit in functie van de opdrachten van de diverse administratieve eenheden respectievelijk de verantwoordelijkheden (dossierbeheerder, ordonnateur, rekenplichtige, controleur der vastleggingen, thesaurie, boekhouding, begroting, enz). In functie van deze worden rechten en plichten m.b.t. IT-applicaties bepaald en toegestaan. Eveneens worden in functie van de toegewezen opdrachten mogelijkheden geboden de nodige opleidingen te volgen. Sinds 1 januari 2007 is het Centrum voor Informatica voor het Brussels Gewest (CIBG) aangeduid als bevoorrechte partner voor de technische uitvoering en ondersteuning van het informaticabeleid van het ministerie. Het CIBG-team, onder leiding van de ICT-manager van het CIBG voor het ministerie, zal autonoom of in samenwerking met derden deze diensten verzekeren. Het functionele en strategische luik van het IT-beleid van het MBHG blijft onder de bevoegdheid van het ministerie. Hiervoor werd de dienst IT-coördinatie opgericht met aan het hoofd de IT-coördinator. Algemeen stelt men vast dat het IT-beleid binnen het MBHG vanuit de context IT als werkinstrument ter uitvoering van de opdrachten van de organisatie genderneutraal is. Aldus moet men stellen dat IT is zijn totaliteit binnen het MBHG beschouwd wordt als een ‘outil’, een instrument ter efficiënte en effectieve uitvoering van de opdrachten die het MBHG dient uit te voeren. Elk personeelslid beschikt in functie van de uit te voeren opdrachten over aangepaste IT-tools ttz: basis en desgevallend uitgebreid met de specifieke applicaties eigen aan de uitvoering van de opdrachten

Acties en resultaten Prioritair domein 6: Vrouwen en de economie (F) Strategische doelstelling F2. De gelijke toegang van vrouwen tot hulpbronnen, werkgelegenheid, afzetgebieden en handel vergemakkelijken. Mannen en vrouwen maken binnen de uitoefening van hun opdrachten op eenzelfde manier gebruik van dezelfde ITtools, ter beschikking gesteld door het MBHG. Het moet dus duidelijk zijn dat er geen waaier van tools bestaat waaruit men kan kiezen teneinde zijn of haar opdrachten uit te voeren. Bvb: - een krediet vastleggen is alleen mogelijk binnen SAP - iedereen beschikt over een professioneel e-mailadres waarvoor een gebruikersreglement bestaat, op te volgen door ieder van de ambtenaren. - Verlof wordt aangevraagd via het daarvoor beschikbare tool - Subsidiedossiers bij BEW gaan enkel en alleen via de tool Impala - Enz Voor het optimaliseren van het gebruik van de beschikbare IT-tools worden opleidingen – al dan niet verplicht – georganiseerd door de cel vormingen van de Directie Human Resources & Gelijke Kansen.

/65


Onderstaande tabel geeft een overzicht weer van het aantal mannen en vrouwen die in de jaren 2008-2009-2010 ITvormingen hebben gevolgd. De cijfers geven het aantal gevolgde vormingen weer en niet het aantal fysieke personen m.a.w. 1 persoon (man/vrouw) kan bijvoorbeeld drie It-vormingen in 1 jaar gevolgd hebben.

Jaar

Vrouwen

Mannen

2008

171

107

2009

119

68

2010

294

164

De IT-coördinatie heeft 8 personeelsleden (4 vrouwen en 4 mannen) en drie projectleiders (2 mannen – 1 vrouw) ter beschikking. De IT-coördinatiedienst wordt geleid door de IT-coördinator (vrouw). Daarnaast beschikt de ITcoördinatiedienst over lokale IT-coördinatoren (3 vrouwen – 6 mannen) in de verschillende besturen. Deze coördinatoren zijn mensen die naast hun dagelijkse werkzaamheden de lokale IT-coördinatie opvolgen en deel uitmaken van het Voorbereidend InformaticaComite MBHG (VICM). Het VICM samen met de It-Coördinatie bereiden het IT-beleid voor en staan in voor de verdere uitwerking en bijsturing. Gezien de werking van het VICM gestuurd wordt door procedures, en deze bijgevolg door iedere, man of vrouw, dienen gevolgd te worden, is het niet zo dat er een verschil naar voren komt wanneer de lokale IT-coördinator dan wel een man of een vrouw is. Jaarlijks voorziet de Brusselse Hoofdstedelijke Regering in een budget voor de informatisering van het MBHG. Ook het budget Vormingen kent een deel toe aan opleidingen m.b.t. de informatisering MBHG.

Perspectief • Vanuit de organisatie en de werking van het MBHG wordt de ambtenaar gestuurd in zijn of haar uitoefening van opdrachten. Bepaalde opdrachten kunnen enkel en alleen in bepaalde tools uitgeoefend worden (bvb SAP). Dit kadert in de standaardisering van de werking van het MBHG. Als ambtenaar (man of vrouw) is men dus ‘verplicht’ die bepaalde tools/applicaties/programma’s te kennen wil men de job goed uitvoeren. Hierin maakt de werkgever geen onderscheid of het een man of een vrouw is.

Contactpersoon Ann Vandenmeersche Staf van de adjunct Secretaris-generaal / Eerste attaché d.d. [email protected] - 02 800 35 94

66 /


Centrum voor Informatica voor het Brusselse Gewest - IRISTEAM Context Het voornaamste doel van het CIBG36 (instelling van openbaar nut) is de modernisering van de openbare diensten van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest door middel van ICT-diensten. IRIS team v.z.w. is een v.z.w. dat werd opgericht door het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Haar doel is haar leden te ondersteunen in Human Ressources wat betreft hun activiteiten inzake het beheer van informatie, cartografie, telecommunicatie, ICT (Information and Communications Technologies) en verwante vragen. In 2007, was Informatica een bevoegdheid van Minister Guy VANHENGEL die vermeld heeft dat “(..) binnen zijn bevoegdheden, geen enkele specifieke maatregel wordt voorzien ten gunste van de gelijkheid van vrouwen met betrekking tot het Pekingrapport (..)” In deze context is er dus geen evaluatie van een voorgaand rapport mogelijk. Hierbij stellen wij het eerste Pekingrapport voor voor het CIBG – IRISTEAM. De oriëntatienota inzake gelijkheid tussen mannen en vrouwen 2009-2014 vermeldt, in het deel opgesteld door Minister Brigitte GROUWELS, dat de informatica (één van haar bevoegdheden) traditioneel een typisch mannelijke sector is. De vrouwen zijn er nog ondervertegenwoordigd en bekleden er meestal ondergeschikte functies. In de administratie, bekleden agenten functies afhankelijk van hun diploma, zonder onderscheid naar hun geslacht. De lonen zijn enkel verbonden aan de functie die ze bekleden en hun ervaring in de functie, zonder onderscheid op basis van hun geslacht. Iristeam heeft geen beleid dat specifiek gericht is op vrouwen. Het beleid is uitsluitend gericht op de competenties van de medewerkers. De evolutie van de medewerkers (M & V) gebeurt enkel op basis van de competenties. Wat betreft het stelsel van het tijdskrediet, beschikken 10 personen over deze regeling (7 mannen en 3 vrouwen). CIBG/Iristeam is in hoofdzaak nog samengesteld uit mannen, wat een gevolg is van het feit dat er meer mannen dan vrouwen solliciteren voor een functie verbonden met ICT37. In de algemene bezetting van het CIBG/IRISTEAM zijn er 173 mannen (81,3%) en 40 vrouwen (18,7%). Wat de managementposten betreft zijn er slechts 5 vrouwen (17,2%) en 24 mannen (81,3%). Wat betreft de directieposten bekleden 2 vrouwen en 5 mannen een directiepost. Het Iristeam voert geen specifiek beleid gericht op vrouwen; de evolutie van de medewerkers (M & V) gebeurt enkel op basis van de verbetering van de competenties.

Acties en resultaten Prioritair actiedomein : Vrouwen en onderwijs(B) Strategische doelstelling B4. Onderwijs en opleidingen zonder discriminatie ontwikkelen. In het CIBG/Iristeam zijn de beklede functies het in functies van de competenties verbonden met deze functies en dit zonder discriminatie op basis van geslacht. De aanpak van de competenties is gebaseerd op een HR-model, die de verschillende functies rangschikt in functie van het gewicht dat hen wordt toegekend. Daarenboven worden 12 competenties aan elke functie verbonden. Er worden altijd opleidingen voorgesteld aan vrouwen en aan mannen met de bedoeling de competenties verbonden met de beklede functie te verbeteren. Het opleidingsbeleid wordt zonder onderscheid op mannen en vrouwen toegepast. De HR-dienst verbindt zich ertoe om minstens één opleiding per jaar aan te bieden en per medewerker (man of vrouw);

36

37

Doen een beroep op de dienstenv an het CIBG : 250 autoriteiten en openbare, gewestelijke (regering, parlement, ministerie van het Brussels Hoofdstedelijk gewest, ION’s) en lokale (gemeenten, OCMW’s, … ; 550 lagere en middelbare scholen, universiteiten en hogescholen ; alle Brusselse openbare ziekenhuizen IRIS administraties. Idem 2

/67


Het gemiddelde budget opleiding/persoon evolueert sinds 2007 : Jaar

Besteed budget

Aantal dagen

Betrokken personen

Totaal pers. op 31/12

Verh. budget

2007

150.450€

410

113

171

2008

261.600€

669

100

179

+74%

2009

333.188€

894,5

150

187

2010

392.674€

1077,5

158

199

Verh. dagen

Gem. dagen per gevormd pers.

Gem. aant. dagen per pers.

Gem. budget per gevormd pers.

Gemiddeld budget per pers.

3,63

2,40

1.331€

880€

+63%

6,69

3,74

2.616€

1.461€

+27%

+33%

5,96

4,78

2.221€

1.782€

+17%

+20%

6,82

5,41

2.485€

1.973€

Perspectieven • Behoud van een niet-discriminerend beleid met het oog op de bevordering van de toegang tot de opleidingen om te beantwoorden aan de behoeften verbonden met de functie zowel voor mannen als voor vrouwen. • We stellen voor om informatie toe te voegen betreffende het geslacht van de persoon die de opleiding volgt zodat specifiek gender-gegevens verkregen kunnen worden betreffende de toegang tot de opleidingen en zodat mogelijke dysfuncties ten nadele van vrouwen opgespoord kunnen worden.

Prioritair actiedomein 3 : Vrouwen en gezondheid (C) Strategische doelstelling C5 : De middelen ten behoeve van de gezondheid van vrouwen verruimen, opvolgen en de toestand in dit domein evalueren. Wat betreft de gezondheidszorg voor de werknemers, wordt de Belgische wetgeving nageleefd. Een hospitalisatieverzekering wordt aan de werknemer voorgesteld en houdt rekening met de specifieke behoeften van de vrouwen zoals de kosten in verband met een bevalling. Wat betreft het arbeidsreglement van Iristeam (in CE goedgekeurd in december 2007) werden de specifieke gender-behoeften in rekening genomen, zoals bijvoorbeeld diegenen die betrekking hebben op de opvolging van de zwangerschap. Artikel 18 van het Arbeidsreglement voorziet : “De zwangere werkneemster, die de werkgever heeft op de hoogte gebracht van haar toestand heeft het recht om van het werk afwezig te zijn, met behoud van haar normaal loon, gedurende de tijd die nodig is om zwangerschapsonderzoeken te kunnen ondergaan, wanneer deze niet kunnen plaatsvinden buiten de arbeidsuren. Om gerechtigd te zijn op het loon, moet de werkneemster de werkgever vooraf op de hoogte stellen van haar afwezigheid.”

Perspectieven • In 2011 zal in het bedrijf een programma voor tabakontwenning voorgesteld worden (op initiatief van het CPBW) en toegankelijk zijn op vrijwillige basis zowel voor vrouwen als voor mannen. • In 2011 zal een actie « screening op borstkanker » gelanceerd worden vergezeld van een financiële tussenkomst van de werkgever. • Raadplegingen in het Bordet Instituut : Honoraria voor de raadpleging van een geaccrediteerde huisarts – terugbetaling van het remgeld38 door de werkgever.

38

68 /

Bijkomende onderzoeken uitgevoerd tijdens de raadpleging (terugbetaling van het remgeld door de werkgever) : Vrouwen : uitstrijkje : remgeld ten laste van de patiënt ( 9,43 €) ; Heren : bloedafname voor de screening van prostaatkanker (PSA-test) Bijkomende voorgeschreven onderzoeken in functie van de leeftijd, antecedenten, klachten, bepaalde testen worden aan de patiënten voorgesteld : mammografie, radiografie van de borstkas, onderzoek van de dikke darm,… De patiënt is vrij om deze bijkomende onderzoeken te laten uitvoeren, op een plaats naar zijn keuze en het remgeld is ten laste van de patiënt.


Prioritair domein 6 : Vrouwen en economie (F) Strategische doelstelling F1: De economische rechten en de onafhankelijkheid van vrouwen bevorderen, inclusief toegang tot werkgelegenheid, passende arbeidsvoorwaarden en zeggenschap over economische hulpbronnen Alle jobaanbiedingen van het CIBG zijn zowel voor mannen als voor vrouwen toegankelijk We hebben geen opvolgingsbeleid inzake de vertegenwoordiging van de kandidaatstelling per geslacht, m.a.w. tot eind december 2010 is deze informatie niet opgenomen in onze gegevensbank. Wat echter blijkt uit de kandidaatstellingen m.b.t. ICT39, is dat er meer mannen dan vrouwen zijn. Bovendien staan op de affiche van de CIBG-gevel sinds meerdere maanden (Kunstlaan 21) twee vrouwen afgebeeld die op een PC werken, wat een goede manier kan zijn om vrouwen ertoe aan te zetten om te solliciteren.

Perspectieven • De inspanningen die werden geleverd voor de verbetering van de toegang, zelfs in crisisperiode zoals vandaag, blijven onveranderd en worden voortgezet. • Het is belangrijker om, tijdens aanwervingscampagnes, te werken aan de vervrouwelijking van de invulling van beroepen alsook aan de verspreiding van het imago van een vrouwvriendelijke organisatie. • Wat betreft de aanwerving, zouden we ook in onze databank het geslacht kunnen nagaan van de kandidaten die ons contacteren zodat we cijfergegevens kunnen geven omtrent het aantal mannen en vrouwen die bij Iristeam solliciteren. • In ons antidiscriminatiebeleid een opmerking integreren omtrent de manier waarop we meer vrouwen kunnen aantrekken voor de in te vullen posten rekening houdend met het feit dat de IT-beroepen meer mannelijke profielen aantrekken.

Contacpersoon Anne Gathoye CIBG / Human Resources Manager [email protected] - 02 235 05 87

39

Information and Communications Technologies.

/69


Minister Benoit Cerexhe Bevoegdheden : Economie, Tewerkstelling, Wetenschappelijk Onderzoek en Buitenlandse Handel

Bevoegdheid: Economie en Tewerkstelling Context Het bestuur Economie en Werkgelegenheid wil de duurzame economische ontwikkeling en de schepping van arbeidsplaatsen in het Gewest bevorderen. De bevoegdheden en activiteiten van het bestuur zijn in acht afdelingen onderverdeeld: Directie Conceptie en Coördinatie; Directie Financiële Coördinatie; Directie Steun aan Ondernemingen; Directie Economische Inspectie; Brussels Centrum voor Voedingsmiddelenexpertise (BRUCEFO); Dienst Buitenlandse Handel en Buitenlandse Investeringen; Directie Werkgelegenheidsbeleid en Meerwaardeneconomie; Directie Gewestelijke Werkgelegenheidsinspectie. De genderdimensie maakt niet het voorwerp van specifieke programma’s binnen het Bestuur uit. Het Bestuur Economie en Werkgelegenheid is echter een proefeenheid in het kader van het project «Gendermainstreaming» van het Ministerie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Zoals de studie « Starter 2006 » die door het BAO gevoerd is, werd aangetoond, maken steeds meer vrouwen de keuze van een zelfstandige professionele loopbaan maar beschikken ze over minder ervaring en/of opleiding wanneer ze zich willen vestigen. Toch beschikken we niet over gegevens naar geslacht met betrekking tot de ontvangers van deze steun om de gegevens van deze studie te bevestigen of te ontzenuwen. De steun aan het jonge kind, door ACTIRIS uitgevoerd, heeft als doel om het privéleven en het professionele leven beter met elkaar te verzoenen omdat dit talrijke voordelen met zich brengt zoals een grotere motivatie, meer flexibiliteit en beschikbaarheid, een afname van de stress en kortere trajecten, minder laattijdigheid en absenteïsme, het aan zich binden van medewerkers, … Met als uiteindelijk resultaat een toename van de economische prestaties van de onderneming.

Prioritair domein 1 : Vrouwen en armoede (A) Strategische doelstelling A1. Herzien, goedkeuren en toepassen van het macro-economisch beleid en van de ontwikkelingsstrategieën die aan de behoeften en inspanningen van vrouwen die in armoede leven beantwoorden. Het territoriaal pact heeft de eerste studie gerealiseerd die exclusief aan de situatie van eenoudergezinnen in Brussel gewijd is. In 2009 werd er een ad hoc werkgroep gelanceerd die geïnteresseerde partners en onderzoekers bijeenbracht. Het doel bestaat erin om alle bestaande informatie in verband met eenoudergezinnen bijeen te brengen en zich op de gegevens voor Brussel te concentreren. Dit heeft tot een eerste publicatie geleid.

Perspectief • Het platform zal in de toekomst ruime ontmoetingsmomenten, in aanwezigheid van eenoudergezinnen, organiseren om bepaalde thema’s aan te kaarten of uit te diepen.

70 /


Strategische doelstelling A2. De wetgeving en de administratieve praktijken herzien met het oog op het garanderen van de gelijke rechten op economische middelen en een veel bredere toegang van vrouwen tot deze middelen. Een ordonnantie van 4 september 2008 betreffende de strijd tegen discriminatie en de gelijke behandeling op het vlak van tewerkstelling waarbij de Europese richtlijnen worden omgezet en een besluit van 7 mei 2009 met betrekking tot de diversiteitsplannen en het diversiteitslabel werden goedgekeurd. Allebei gaan ze onder andere over vrouwen. Bovendien werd proefondervindelijk het geslacht als selectiecriterium gebruikt in het kader van een overheidsopdracht in verband met de GECO’s en in deze opdracht wordt de productie van statistieken volgens geslacht vereist.

Perspectief • De twee assen zullen veralgemeend worden inzake beroep op de procedures voor overheidsopdrachten. Strategische doelstelling A3. De baan ruimen voor toegang tot het sparen en de kredietmechanismen en -instellingen. Perspectief • De kwestie van emancipatie van vrouwen in het werk en in het bijzonder in het vrouwelijk ondernemerschap zal het middelpunt van de internationale conferentie vormen die in 2012 in Brussel, in samenwerking met de OESO (Comité LEED), zal gehouden worden.

Prioritair domein 6 : Vrouwen en economie (F) Strategische doelstelling F2. De gelijke toegang van vrouwen tot middelen, tewerkstelling, markten en commerciële uitwisseling vergemakkelijken. Terbeschikkingstelling van facultatieve subsidies voor projecten in de strijd tegen discriminatie bij aanwerving. Budget: 122.000,00€ per jaar.

Perspectief • Het project Gendermainstreaming dat in de Directie Werkgelegenheidsbeleid en Meerwaardeneconomie en de Directie Gewestelijke Werkgelegenheidsinspectie werd gelanceerd, zal het mogelijk maken om positieve pistes voor initiatieven ten aanzien van vrouwen in het kader van het verkrijgen van een arbeidskaart tot stand te brengen.

Strategische doelstelling F4. De economische capaciteit en de handelsnetwerken van vrouwen versterken. Sindsdien werd in het werk van de diversiteitsconsulenten in de ondernemingen de notie van transversaliteit in het genderthema opgenomen en dit zowel in het programma en in de teksten, als bij de begeleiding van de ondernemingen.

Perspectief • Evaluatie van het goedgekeurde plan in 2011 door de Economische en Sociale Raad in samenwerking met het Ministerie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Het plan via de Commissie Diversiteit, Gelijkheid van Kansen en Armoede evalueren en actualiseren.

Contactpersoon Julie Millan Economische en Sociale Raad voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest / Attaché [email protected] - 02 205 68 64

/71


Prioritair domein 7: Zeggenschap en besluitvorming (G) Strategische doelstelling G.1. Geschikte maatregelen nemen die vrouwen gelijke toegang tot en de volwaardige deelname aan de machtsstructuren en besluitvorming moeten garanderen. Strategische doelstelling G.2. Aan vrouwen de middelen geven om aan de besluitvorming deel te nemen en verantwoordelijkheden uit te oefenen. Sinds de aanvang in 2008 ondersteunt het Gewest het forum « Jump » dat bedoeld is om de loopbaan van vrouwen een duwtje in de rug te geven en hen te helpen om het glazen plafond te doorbreken. Toegekend budget:+/- 5000 euro per jaar. In 2010 heeft het Gewest de « Axa Award » gefinancierd, een prijs die aan de onderneming en aan de manager wordt toegekend die zich in zijn HR-beleid heeft doen opmerken door zijn duidelijke keuze voor een gemengd genderbeleid en die zich geëngageerd heeft voor het garanderen van de vertegenwoordiging van vrouwen op directie- en managementsposten. Toegekend budget: 2500 euro

Perspectief • Naast de steun voor het forum « Jump » die zal worden voortgezet, zal het Gewest in 2011 het project « Women On Board » ondersteunen, een project voor de opstelling van een databank met vrouwen die bekwaam zijn om in de raden van bestuur) te zetelen. Voorzien budget 12.000 euro.

Het glazen plafond doorbreken: Het Gewest steunt het JUMP-forum dat vrouwen steunt in hun carrière en hen helpt het glazen plafond te doorbreken.

72 /


Prioritair domein 8: Institutionele mechanismen voor de verbetering van de positie van de vrouw (H) Strategische doelstelling H1. De nationale mechanismen en andere regeringsorganen creëren en versterken. Sinds eind 2010-begin 2011 is het project Gendermainstreaming binnen 6 proefeenheden van het Ministerie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest gelanceerd. Hierdoor heeft zich een netwerk van projectassistenten gevormd dat toelaat om de kennis van elk bestuur en ook de behoeften van dit bestuur inzake gender te delen.

Perspectief • Eind 2011 zal de minister de nieuwe commissie « Diversiteit, Gelijkheid van kansen en Armoede » oprichten. Strategische doelstelling H2. Rekening houden met de bekommernis van gelijkheid tussen de geslachten bij de uitwerking van wettelijke bepalingen, beleid en programma’s en projecten van algemeen belang. Naast het nieuwe ontwerp van ordonnantie houdende integratie van de genderdimensie in de beleidslijnen van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, hebben de cel « Arbeidskaart » en de cel « Enquête » zich in het kader van het project « Gendermainstreaming » geëngageerd om op de analyse van de gegevens volgens geslachtsindeling toe te zien en indien noodzakelijk voorstellen voor de verbetering van de procedures aan te leveren.

Perspectief • Het initiatief gendermainstreaming en de invoering van zijn plan zullen worden voortgezet. Strategische doelstelling H3. Gegevens en informatie uitgesplitst naar geslacht produceren en verdelen voor evaluatieen planningsdoeleinden. In het kader van het project « Gendermainstreaming » zullen de twee cellen, die momenteel betrokken partij zijn, de beschikbare gegevens naar geslacht analyseren, om uiteindelijk positieve pistes voor initiatieven voor te stellen.

Perspectieven • Productie van statistieken volgens geslacht in de lopende en komende studies diversiteitsplannen, Sociale interimbureaus, loonkloof).

(evaluatie van de GECO’s,

• Wat het vrouwelijk ondernemerschap onder meer afremt is het tekort aan initiatieven bedoeld voor vrouwen om op hun specifieke werkelijkheid in te spelen en meer bepaald incubatoren voor vrouwen. Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest beschikt over een breed arsenaal van begeleidingsmiddelen voor starters van ondernemingen tijdens de fase van vooroprichting en oprichting. Ondernemers worden vandaag ook gevolgd gedurende de fase na de oprichting (binnen het EEBIC, de ICAB, Eurobiotec Brussels en de incubator van de UCL).

/73


Niettemin laten slechts weinig vrouwen (minder dan 10% volgens de schattingen van het Brussels Agentschap voor de Onderneming) zich door deze diensten begeleiden die nochtans als essentieel beschouwd worden om de slaagkansen van de starters te doen toenemen. Volgens een recente studie van het Instituut voor de Gelijkheid van Vrouwen en Mannen (IGVM) over België, gepubliceerd in oktober 2010, zouden de vrouwen begeleidingsstructuren wensen voor de groeistrategie, verwerving en verkoop enz…, en ook andere initiatieven die het vrouwelijk ondernemerschap aanmoedigen en die meer op hun specifieke kenmerken geijkt zijn. Vanaf 2011 en voor minstens 3 jaar zal er een gewestelijke steun van 20.000 € / jaar toegekend worden aan een project voor de invoering van een incubator voor vrouwelijke oprichters van ondernemingen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest met een begeleiding van de starter voor en na de oprichting naargelang hun behoeften. Dit project, «Incubateur au féminin», zal door een partnerschap tot stand gebracht worden tussen diverse gewestelijke initiatieven waaronder het Brussels Agentschap voor de Onderneming (BAO), CERACTION en de Solvay Brussels School, in samenwerking met de verenigingen aanwezig op het terrein.

Het Gewest broedt over zijn vrouwen tot ze klaar zijn om uit het ei te komen … Project rond startershulp voor vrouwen die bedrijven oprichten in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

Prioritair domein 9: Fundamentele rechten van vrouwen (I) Strategische doelstelling I1.: Het promoten en beschermen van de fundamentele rechten van vrouwen door de volledige toepassing van alle instrumenten met betrekking tot de rechten van de mens, in het bijzonder de Conventie over het uit de weg ruimen van alle vormen van discriminatie ten opzichte van vrouwen.

Perspectief • Lancering van een projectoproep met het oog op de ontwikkeling van een coaching die werkzoekenden toelaat om zich tegen de niet-wettelijke discriminatie te beschermen.

Contactpersoon Amina Riad Directie Conceptie en Coördinatie / Assistent [email protected] - 02 800 34 52

74 /


ACTIRIS, het Territoriaal pact voor de werkgelegenheid Context Het Territoriaal Pact voor de werkgelegenheid, een dienst van Actiris is belast met het beleid voor de bestrijding van discriminatie en voor de bevordering van de diversiteit op de arbeidsmarkt. Om hierin te slagen concentreert het zijn strategie op twee soorten initiatieven: begeleiding van private ondernemingen bij de verwezenlijking van diversiteitsplannen en de verwezenlijking, in samenwerking met verschillende partners, van regelmatige matchingprojecten tussen de arbeidsmarkt en de doelpublieken. Tengevolge van de studiewerkzaamheden van het Brussels Observatorium van de Arbeidsmarkt van 2004 « Situatie van de vrouwen op de arbeidsmarkt in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest » en van 2005 « Beleid inzake tewerkstelling en beroepsopleiding in het Brussels Gewest vanuit een genderperspectief » heeft de Economische en Sociale Raad voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest in 2007 een plan met initiatieven en aanbevelingen over de gelijkheid tussen mannen en vrouwen op de Brusselse arbeidsmarkt goedgekeurd onder de titel « 8 INITIATIEVEN & 9 AANBEVELINGEN in de strijd tegen de ongelijke behandeling tussen mannen en vrouwen op de Brusselse arbeidsmarkt ». In juni 2008 heeft het Territoriaal Pact, tijdens zijn brainstorm en ontmoetingsdag omtrent de thematiek van ‘divers publiek’ een workshop gehouden over dit plan met initiatieven en aanbevelingen en over de prioriteiten die aan dit plan zouden moeten gegeven worden. Sindsdien werd in het werk van de diversiteitsconsulenten in de ondernemingen de notie van transversaliteit opgenomen. Op 4 september 2008 keurde de Brusselse Hoofdstedelijke Regering een ordonnantie goed met betrekking tot de strijd tegen discriminatie en voor de gelijke behandeling inzake tewerkstelling. De anti-discriminatieloketten lichten de werkzoekenden of de werkgever in. Indien een werkzoekende stelt dat hij het gevoel heeft slachtoffer te zijn geweest van discriminatie tijdens een aanwervingsprocedure, onderzoekt het Loket met het oog op objectivering samen met hem de situatie. Het bepaalt vervolgens met de betrokkene indien de vooronderstellingen van discriminatie gefundeerd zijn en of de toestand juridische opvolging noodzakelijk maakt. In dat laatste geval wordt de persoon in verbinding met de juridische dienst van het Centrum voor gelijkheid van kansen gebracht. Het zal de noodzakelijke steun aanleveren om, in voorkomend geval, herstel te bekomen, met als laatste toevlucht de procedure voor de rechtbank. Het Kinderdagverblijf van ACTIRIS vzw vangt kinderen van 0 tot 3 jaar op waarvan een van de ouders, ingeschreven bij ACTIRIS en wonend in een van de 19 gemeenten van Brussel regelmatig stappen in de zoektocht naar werk zet (stelsel kinderdagverblijf), of net werk heeft gevonden (stelsel crèche). Deze structuur is niettegenstaande een overgangsoplossing aangezien het stelsel crèche niet langer dan 3 maanden mag duren. Met het oog op de steeds talrijker aanvragen, heeft het Kinderdagverblijf dat sinds 15 jaar met een capaciteit van 30 plaatsen in Brussel werkzaam was, een tweede site in Molenbeek geopend, die 48 kinderen opvangt. Dat brengt de totale opvangcapaciteit op 78. Een partnerschapsnetwerk met andere Brusselse opvangmilieus wordt binnen het Kinderdagverblijf gecoördineerd en maakt het mogelijk de kinderen op te vangen van werkzoekenden die opleidingen of enig ander initiatief van socioprofessionele inschakeling volgen. Het Kinderdagverblijf beheert eveneens de dienst meerlingen. Eind 2008 heeft de plenaire vergadering van het Territoriaal Pact een project goedgekeurd in verband met het « Worklifebalance », een samenwerkingsverband tussen het Pact, de Havengemeenschap en de minister verantwoordelijk voor de Haven. Dit project werd in twee fasen uitgewerkt: een enquête gevolgd door concrete voorstellingen van benaderingen in antwoord op de resultaten van de enquête40. De tweede fase heeft wegens uiteenlopende redenen niet kunnen plaatsvinden. Intensieve contacten zullen worden aangeknoopt tussen een diversiteitsconsulent en drie ondernemingen van de Haven die aan het project deelgenomen hadden. Bijzondere aandacht zal naar het mobiliteitsthema gaan.

40

De eerste fase had twee doelstellingen: de inventaris van de maatregelen die in de havenbedrijven bestaan en de analyse van de behoeften van deze bedrijven ten opzichte van de work-life balance, met enkele werkpistes. Het studiebureau « Gender at Work », geselecteerd tengevolge van een beperkte offerteoproep, werd met deze elektronische enquête bij de HR-verantwoordelijken van al deze bedrijven op het grondgebied belast waarbij vragen werden gesteld over de bestaande praktijken en hun behoeften; opleiding van medewerkers van de betrokken bedrijven, om meer in de diepte over de resultaten te spreken.

/75


Prioritair domein 6: Vrouwen en economie (F) Strategische doelstelling F2. De gelijke toegang van vrouwen tot hulpmiddelen, werkgelegenheid, markten en commerciële uitwisselingen vergemakkelijken. Bevordering van de professionele inschakeling van het meest kwetsbare doelpubliek: de genderdimensie maakt niet het voorwerp van specfieke programma’s uit omdat de wetgeving inzake werkgelegenheid in de eerste plaats als doel heeft om de professionele inschakeling van het meest kwetsbare publiek te bevorderen, zonder het ene publiek ten opzichte van het andere te bevoordelen. Desondanks beheert Actiris sinds enkele jaren en op initiatief van het Observatorium voor de Werkgelegenheid gegevens omtrent het geslacht voor alle statistische werkzaamheden en bij de monitoring van de inschakelingsprogramma’s voor werk. Enkele voorbeelden: de doorstromingsprogramma’s: het doel blijft de doorstroming, op het einde van een opleiding van twee jaar, naar een reguliere arbeidsplaats. Dit programma richt zich op langdurig werklozen en op degenen die recht hebben op uitkeringen voor sociale integratie of sociale hulp, die de mogelijkheid hebben om een beroepservaring te verwerven, vervolledigd door een beroepsopleiding en een begeleiding op het terrein. In 2010 werd 52% van de 702 plaatsen door een vrouw ingevuld. • de startbaanovereenkomsten: Actiris functioneert als tussenschakel voor het financieren van de betrokken plaatsen en stort de tussenkomsten aan de werkgevers. In 2010 werd 44 % van de 119 plaatsen door een vrouw ingevuld. • de startbaanovereenkomsten – de opleidingservaring: de centrale doelstelling van deze maatregel is het aanbieden van een opleidingservaring in het werkveld aan laaggeschoolde jongeren in instellingen van openbaar nut en zo hun kansen te verbeteren voor het vinden van een reguliere arbeidsplaats. Deze functies dekken laaggeschoolde arbeidsplaatsen waarvoor er een behoefte in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest gevoeld wordt en die met knelpuntberoepen of economisch toekomstgerichte functies in het gewest overeenstemmen. Het aandeel van vrouwen die van deze maatregel genieten is in stijgende lijn: van 6 % (op 192 plaatsen) in 2008 tot 10 % (op 330 plaatsen) in 2010. • de GECO-plaatsen (Gesubsidieerd Contractuelen): Het GECO-stelsel bij de lokale overheden (de gemeenten en de OCMW’s) biedt aan langdurig werkzoekenden en aan rechthebbenden op uitkeringen voor sociale integratie of voor financiële sociale hulp de mogelijkheid om deze arbeidsplaatsen in te vullen. • De laatste 3 jaren gaat het aandeel van vrouwen die van een GECO-statuut genieten in stijgende lijn: van 63% in 2008 tot 64% in 2010. Bovendien zijn in de categorie van min 25-jarigen vrouwen sterk vertegenwoordigd, 71,37%, meer dan in om het even welke andere leeftijdscategorie. • De decentralisatie van ACTIRIS zorgt ervoor dat de werkzoekenden van nabije diensten kunnen genieten. In elke antenne van ACTIRIS kunnen alle noodzakelijke stappen in de zoektocht naar werk gezet worden. De werkzoekenden moeten zich voortaan niet meer tot verschillende diensten wenden. In 2007 hebben 3 antennes hun deuren geopend. In 2008 werd het aantal antennes op 11 gebracht. In 2009 is het aantal antennes gestegen tot 15 en in 2010 tot 17. • Het decentralisatieplan is dan ook bijna volledig verwezenlijkt. Beleid van strijd tegen discriminatie en voor diversiteit in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest aanwezig zowel in het genderthema, en dit zowel in het programma en in de teksten als bij de begeleiding van de ondernemingen. Dit transversale karakter (genderaspecten in de benadering van alle doelpublieken inzake diversiteit) is evenwel nog niet als dusdanig in de regelgevende teksten opgenomen. Projecten van matching tussen de arbeidsmarkt en de doelpublieken, in 2010 heeft het Terrritoriaal Pact voor de werkgelegenheid, op vraag van de Brusselse minister voor Werkgelegenheid, een experiment van het anonieme CV als instrument in de strijd tegen de discriminatie bij aanwerving gecoördineerd. In het kader van de voorbereiding van dit experiment in Brussel, had de brainstorm als resultaat dat men tot het besluit kwam dat er noodzaak is om verder te gaan dan enkel maar het weglaten van de naam en dat ook informatie zoals de voornaam, het adres, het e-mailadres en het geslacht zouden moeten weggelaten worden. Alle informatie waardoor de kandidaten op basis van elementen kunnen gecategoriseerd worden die aanleiding tot discriminatie geven, werden in de anonieme CV’s geschrapt om tot een zekere mate van eenvormigheid te komen bij de selecties en vooroordelen maximaal te vermijden. Bovendien is er in 2010 een regelmatige samenwerking tussen de MIBV, Actiris en het Territoriaal Pact op touw gezet omtrent een aanwervingsproject van vrouwelijke chaufffeurs. Sinds vele jaren organiseert de Maatschappij voor Intercommunaal Vervoer van Brussel regelmatig diversiteitsacties, vooral in het kader van aanwervingen. Een van de doelstellingen is het aanwerven van meer vrouwen als tram-, bus- of metrobestuurder. Toch is slechts 4% van de medewerkers binnen deze functies een vrouw. Daarom heeft de MIVB op 3 juni 2010 tijdens een informatievergadering ACTIRIS-consulenten en partners van de arbeidsmarkt in haar Competentiecentrum in Haren, met een ontdekkingsparcours van de onderneming en van het beroep van vrouwelijke chauffeur, verwelkomd. Op 17 september 2010 konden 14 geïnteresseerde vrouwelijke werkzoekenden rechtstreeks met het beroep van chauffeur kennismaken tijdens een proefrit met een tram of bus.

76 /


Strategische doelstelling F5. De professionele segregatie en alle vormen van discriminatie uit de weg ruimen. In 2010 heeft het Brussels Observatorium voor de Werkgelegenheid een studie gepubliceerd « L’emploi des femmes bruxelloises : aperçu des inégalités de genre » (tewerkstelling van vrouwen uit Brussel: een overzicht van de geslachtsongelijkheid). Dit document onderzoekt de ongelijkheid tussen mannen en vrouwen op de Brusselse arbeidsmarkt, de evolutie ervan en de nieuwe vormen die ze aanneemt. Deze synthese slaat op verschillende dimensies die met werkgelegenheid en de werkloosheid van Brusselse vrouwen te maken heeft: impact van kinderen op hun tewerkstellingsgraad, moeilijkheden van eenoudergezinnen, horizontale en verticale segregatie, kwaliteit van de werkgelegenheid … Dit document wordt eveneens als analytisch dossier verspreid in de conjuncturele barometer van de maand april 2010 van het Brussels Instituut voor Statistiek en Analyse van het Ministerie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. De laaggeschoolde vrouwen en/of van buitenlandse afkomst en de vrouwen die op de arbeidsmarkt herintreden, de tabel in bijlage I bevat het aantal deelnemers aan de initiatieven van socio-professionele inschakeling georganiseerd in het kader van de overeenkomsten die ACTIRIS met zijn partners verbindt, met een doelpubliek dat exclusief vrouwelijk is. Niettemin bestaan er andere partnerschappen met tewerkstellingsoperatoren die in het kader van bepaalde overeenkomsten exclusief vrouwelijke activiteiten voorstellen, maar die ook gemengde initiatieven organiseren. Het gaat bijvoorbeeld om opleidingsateliers in schrijnwerkerij, lichte renovatie en decoratieve afwerking voor vrouwen, opleidingen verkoop en commercieel Nederlands, vooropleidingen gericht op analfabete en laaggeschoolde vrouwen. Diversiteitsplannen, op 7 mei 2009 werd door de Regering het besluit met betrekking tot de diversiteitsplannen en het diversiteitslabel goedgekeurd. Dit wettelijk kader laat private ondernemingen van het Gewest toe om met de steun van diversiteitsconsulenten een diversiteitsplan te implementeren waarvan het doel erin bestaat om, op basis van een kwantitatieve en kwalitatieve diagnose, initiatieven te bepalen die op doelpublieken in vier domeinen gericht zijn: selectie/aanwerving, personeelsbeheer, interne communicatie en externe positionering. Het publiek dat door het diversiteitsbeleid wordt betroffen: de personen van buitenlandse afkomst, de personen met een handicap, de min 26-jarigen, de mensen ouder dan 45 en de laaggeschoolden. De denkronde die door het Pact in 2008 na de uitwerking van het « plan van acties en aanbevelingen 2007 in de strijd tegen ongelijke behandeling tussen mannen en vrouwen op de Brusselse arbeidsmarkt » van de sociale en economische raad werd aangevat, zijn uitgemond in een transversale genderbenadering bij de implementatie van de diversiteitsplannen. Sinds 2010 wordt de checklist van het Instituut voor gelijkheid van vrouwen en mannen, « Checklist Sekseneutraliteit en functieclassificatie », systematisch voorgesteld aan de ondernemingen die een diversiteitsplan zijn aangegaan. De studies die door het Instituut voor gelijkheid van vrouwen en mannen gerealiseerd zijn, tonen aan dat de loonkloof nog steeds een realiteit in de onderneming is en daarom nodigen de diversiteitsconsulenten de ondernemingen uit om een kwalitatieve analyse van de instrumenten en human resources procedures die in het licht van discriminatie op basis van geslacht zijn opgezet, door te voeren. 627 « diversiteitsinitiatieven » werden in de diversiteitsplannen ingeschreven. 66% van deze initiatieven richten zich op alle doelpublieken en de rest van de initiatieven richten zich speciaal op één bepaald doelpubliek, met name het geslacht. Bij wijze van voorbeeld, een onderneming uit de sector van de dienst aan particulieren heeft in zijn diversiteitsplan meerdere specifieke « genderinitiatieven » ingeschreven»: • inzameling van meer doorgedreven onderzoeksgegevens betreffende het evenwicht van geslacht • sensibilisering van de leden van het directiecomité voor de gendergelijkheid en presentatie van pistes voor intiatieven • realisatie van een managerslectuur en een structuur volgens geslacht van het salarisrooster. Andere ondernemingen uit de bouwsector, die traditioneel door mannen bevolkt is, hebben er zich middels hun diversiteitsplannen toe verbonden om vrouwelijke kandidaturen aan te moedigen en meer vrouwen aan te werven. Sinds 2007 zijn 19.845 werknemers in Brussel bij de plannen betrokken. Op basis van de budgettaire gegevens die in de diversiteitsplannen naar voor worden gebracht, wordt er een globale investering van 1.571.020 € voorzien, met een gewestelijke subsidie van 319.952 €, ofwel 1/5. In 2010 hebben 41 ondernemingen de uitvoering van een diversiteitsplan, goedgekeurd door het beheerscomité van Actiris, opgestart. Zes van hen hebben besloten om een consolidatieplan zonder de financiële steun van het Gewest op te starten. Bovendien hebben eind 2010, 147 ondernemingen het diversiteitscharter dat op initiatief van de Brusselse minister van Tewerkstelling tot stand werd gebracht, ondertekend.

/77


Anti-discriminatie, om de strijd aan te gaan tegen elke vorm van discriminatie bij aanwerving, is ACTIRIS, in samenwerking met het Centrum voor gelijkheid van kansen en de strijd tegen het racisme, een centrum begonnen dat gespecialiseerd is in het onthaal, de ondersteuning en de begeleiding van werkzoekenden die zich het slachtoffer van discriminatie voelen. a) Anti-discriminatie-loket Daar waar in 2009, 262 personen op regelmatige basis door het Loket begeleid werden, zijn er in 2010, 300 personen, waarvan 169 nieuwe dossiers opgevolgd. De aanvragen kunnen gaan over eenvoudige inlichtingen over rechten en plichten tot een begeleiding en een doorverwijzing naar andere diensten (vaak professionele inschakeling), en de voorbereiding van een meer officiële aanvraag waarover het Centrum zich ontfermt. Om de eerder kunstmatige en theoretische oefening van de vaststelling van het hoofdmotief waarom de mensen zich tot het Loket wenden wat te relativeren (want dikwijls is het een combinatie van verschillende redenen), worden de motieven hier (volgens percentage) ingedeeld.. Grafiek 4: de motieven in 2010 om zich tot het anti-discriminatieloket van ACTIRIS te wenden 50

0 origine

racisme

genre

religion

santé

âge

autres

information

Wat de genomen initiatieven betreft om op de geformuleerde vragen te antwoorden, worden er 5 grote categorieën (volgens percentage) onderscheiden: Grafiek 5: De genomen initiatieven door het anti-discriminatieloket van ACTIRIS in antwoord op de aanvragen tijdens het jaar 2010 40

0 relais ISP

relais Centre Information soutien adm. soutien psycho.

b) Decentralisatie van de functie ‘Loket’ Eind 2009 werd de partnerschapsovereenkomst met het Centrum voor gelijkheid van kansen geherformuleerd met het oog op een gefaseerde decentralisatie van het anti-discriminatieloket bij ACTIRIS, om in alle antennes van ACTIRIS deze algemene functie van onthaal, informatie en begeleiding van personen die zich gediscrimineerd voelen, te garanderen. De ambitie bestond erin om een netwerk van agenten in de antennes tot stand te brengen, die op regelmatige basis over de thema’s van discriminatie worden ingelicht en die zouden kunnen evolueren in de richting van het overnemen van de opdrachten van het Loket, opdat deze laatste zich op de methodologische ondersteuning kan concentreren. Toch is deze ambitie niet verwezenlijkt.

78 /


Een van de voornaamste reden is het feit dat de agenten allen geconcentreerd zijn op de reorganisatie van de diensten van ACTIRIS. Bovendien werden een gebrek aan informatie over het bestaan van advies inzake anti-discriminatie en het feit dat ACTIRIS niet als referentie wordt aangemerkt om tegen discriminatie op te treden, eveneens aangestipt.

Perspectieven Realisatie van het genderproject • Doorgaan met de diversiteitsplannen en diversiteitslabels door het verbeteren van het transversaal in aanmerking nemen van de genderkwestie, want deze wordt vaak via positieve initiatieven ten gunste van vrouwen behandeld. • Een eerste studie over de loonkloof in Brussel in 2012 uitvoeren. • Op het einde van 4 jaar werking werd een evaluatieopdracht van het diversiteitsbeleid in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest aan een onderzoekscentrum toevertrouwd. De impact van de diversiteitsplannen zal prioritair geanalyseerd worden. In voorkomend geval kan een herziening van de wetgevende teksten in overweging genomen worden; de klemtoon zal op de transversaliteit van het genderthema als prioriteit gelegd worden. • Het Territoriaal Pact zal zich voorzien van een informaticatool voor gegevensbeheer dat de opstelling van statistieken uitgesplitst naar geslacht voor alle initiatieven uitgevoerd in het kader van de diversiteitsplannen mogelijk maakt. • Het zal door middel van intensief partnerschap met het Centrum voor gelijkheid van kansen zijn dat de hervorming van het onthaal en van de begeleiding van de personen die zich in het Brussels Gewest gediscrimineerd voelen, in 2011 zal gestructureerd worden. De povere 52 door het Centrum geregistreerde dossiers inzake discriminatie omtrent tewerkstelling op het Brussels grondgebied, lijken de werkelijkheid op het terrein niet weer te geven. Een betere centralisatie van de klachten kan meer basis geven aan de reflectie hierover.

Strategische doelstelling F6. Mannen en vrouwen toelaten om gezins- en beroepstaken met elkaar te verzoenen. Het Kinderdagverblijf van ACTIRIS vangt kinderen van 0 tot 3 jaar op waarvan een van de ouders, ingeschreven bij ACTIRIS en woonachtig in een van de 19 Brusselse gemeenten regelmatig stappen zet in de zoektocht naar werk (stelsel halte-opvang), of net werk heeft gevonden (stelsel crèche). Deze structuur is niettemin een overgangsoplossing aangezien het stelsel crèche niet langer dan 3 maanden mag duren. Met het oog op de steeds talrijkere aanvragen heeft het Kinderdagverblijf dat in Brussel stad reeds sinds 15 jaar met een capaciteit van 30 plaatsen werkzaam was, een tweede site in Molenbeek geopend, die 48 kinderen opvangt. Dat brengt de totale capaciteit op 78. Opgevangen kinderen door het Kinderdagverblijf van ACTIRIS 2007 : 412, waarvan 249 kinderdagverblijf, 123 stelsel crèche en 40 de 2 stelsels 2008 : 568, waarvan 333 kinderdagverblijf, 176 stelsel crèche en 59 de 2 stelsels 2009 : 539, waarvan 300 kinderdagverblijf, 183 stelsel crèche en 56 de 2 stelsels 2010 : 555, waarvan 317 kinderdagverblijf, 174 stelsel crèche en 64 de 2 stelsels. Partnerschap met de kinderdagverblijven en de crèches, een partnerschapsnetwerk met andere Brusselse opvangmilieus wordt binnen het Kinderdagverblijf gecoördineerd en laat toe om kinderen van werkzoekenden op te vangen die opleidingen of enig ander initiatief van socio-professionele inschakeling volgen. 2007 : 14 partners, ofwel een capaciteit van 93 plaatsen 2008 : 11 partners, ofwel een capaciteit van 78 plaatsen 2009 : 12 partners, ofwel een capaciteit van 90 plaatsen 2010 : 12 partners, ofwel een capaciteit van 90 plaatsen Opgevangen kinderen: 2007 : 187 2008 : 226 2009 : 194 2010 : 225

/79


Het Kinderdagverblijf beheert eveneens de dienst meerlingen. Ouders van drielingen hebben de ondersteuning van een kleuterleidster en een huishoudhulp aan huis genoten. Dit stelsel liet toe om in 2007, 13 gezinnen te ondersteunen, in 2008, 6 gezinnen, en in 2009 en 2010 telkens 9 gezinnen. Permanente en jaarlijkse ondersteuning door middel van GECO-personeel in het kader van het beleid voor uitbreiding van de capaciteit van opvangplaatsen, ontwikkeld door het gemeenschapsbeleid, elk jaar worden er nieuwe plaatsen voor Gesubsidieerde Contractuelen (GECO) aan bepaalde overheden, VZW’s en verenigingen toegewezen, voor de opvang van het jonge kind. Over de periode 2007-2009 werden er meer bepaald in het kader van het Crècheplan van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en ter ondersteuning van het gemeenschapsbeleid, om en bij de 400 GECO-plaatsen gecreëerd in deze sector, wat gezorgd heeft voor een significante toename van het aantal opvangplaatsen voor het jonge kind. Eenoudergezinnen, een van de prioriteiten van het Territoriaal Pact gedurende de laatste jaren is de thematiek van de eenoudergezinnen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest geweest. In 2009 werd er een ad hoc werkgroep gelanceerd die betrokken partners en onderzoekers samenbracht. Het doel was om alle bestaande informatie in verband met eenoudergezinnen bijeen te brengen en zich op de gegevens voor Brussel te concentreren. Dit is in een eerste publicatie uitgemond. Op 5 februari 2010 heeft de werkgroep van het Territoriaal Pact de brochure en het werk betreffende eenoudergezinnen voorgesteld: “Eenoudergezinnen: een Brusselse verkenning”. De voorstelling richtte zich tot een gevarieerd publiek van professionals afkomstig uit de verschillende sociale sectoren van Brussel. Twee workshops hebben zich op de werkpistes geconcentreerd waardoor dit transversale thema in de toekomst aangekaart kan worden. De werkgroep heeft zich vervolgens rondom voorgestelde prioriteiten geherstructureerd: Studie in het kader van het Prospective research for Brussels - programma De UCL, afdeling sociologie, partner van het eerste uur omtrent de denkronde in verband met de eenoudergezinnen in het Brussels Gewest, heeft een voorstel van studie in het kader van Prospective Research for Brussels neergelegd. De studie spreidt zich in principe over vier jaar uit en concentreert zich op het thema van de eenoudergezinnen, voornamelijk omtrent kwesties van tewerkstelling en huisvesting. Het Territoriaal Pact heeft een groep gevormd om deze studie te begeleiden die is samengesteld uit wetenschappelijke medewerkers die uit andere partnerorganisaties afkomstig zijn. Ze vergaderen regelmatig om het geleverde werk op te volgen en richting te geven aan de volgende etappes van de studie. Tijdens het tweede semester van 2010 heeft de groep zich eveneens op een tweede studievoorstel geconcentreerd: een enquête die doelt op een multiculturele interpretatie van de eenoudergezinnen en die zich op de problematiek van de opvang van kinderen concentreert. De studie heeft zich op het Kinderdagverblijf van ACTIRIS geconcentreerd. De werkgroep zal de resultaten van deze studie aan het technisch platform hieronder vermeld overmaken. Technisch platform eenoudergezinnen in Brussel Naast de begeleiding van de studies, werd er een tweede groep samengesteld om zich over de reflectie, projecten en werkpistes te buigen. Het is uit personen van verschillende sectoren samengesteld die op een of andere manier in contact met de eenoudergezinnen treden: justitie, crèches, inschakeling, huisvesting, gezondheid, jeugd, gender,… De opdrachten van dit platform zijn: reflectie en het tot stand brengen van werkpistes, de verdieping van bepaalde aspecten die door de “Brusselse verkenning” op basis van tussentijdse resultaten van de studie en van getuigenissen van onderzoekers op het terrein actief in Brussel naar voor zijn gebracht, de formulering van aanbevelingen voor de projectbezielers en het ter beschikking stellen van een netwerk van andere partners. In november 2010 werd de brochure over de studie en het overleg omtrent eenoudergezinnen op vraag van Brussel voorgesteld, gezonde stad op het congres van het Franstalige netwerk van gezonde steden van de VN.

Perspectief • Het platform zal in de toekomst, in aanwezigheid van eenoudergezinnen, brede ontmoetingsmomenten organiseren, voor het aankaarten of verdiepen van bepaalde thema’s

80 /


Prioritair domein 9: Fundamentele rechten van vrouwen (I) Strategische doelstelling I3. Elementaire noties van recht verspreiden. Organisatie van opleidingssessies, in 2010 heeft het Territoriaal Pact, in het kader van zijn opdracht voor het bouwen van bruggen tussen de Brusselse arbeidsmarkt en doelpublieken met een hoog risico op discriminatie, de structuur uitgewerkt van een opleidingspartnerschap met het Vormingsfonds voor Uitzendkrachten, bestemd voor uitzendconsulenten, over de begeleiding van cliënten die het slachtoffer zijn van discriminatie, met inbegrip van discriminatie wegens geslacht. In december 2010 werd een eerste opleidingstry-out van agenten en managers van de uitzendbureaus van Brussel voorzien en dit zowel voor ondernemingen die dit initiatief in hun diversiteitsplan hadden voorzien als voor andere geïnteresseerde ondernemingen. De opleidingstry-out, uitgevoerd door een partner, werd positief geëvalueerd, met een vraag om de manier waarop de agenten op discriminatie kunnen antwoorden te versterken. In 2011 zullen 4 groepen van maximum 12 deelnemers aan een opleidingssessie op basis van deze try-out deelnemen: 19 mei, 22 september en 17 november in het Frans; 9 juni in het Nederlands.

Perspectieven • De Economische en Sociale Raad voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest heeft 8 initiatieven & 9 aanbevelingen voorgesteld in de strijd tegen de ongelijke behandeling tussen mannen en vrouwen op de Brusselse arbeidsmarkt • In 2011 wil de Commissie Diversiteit, Gelijkheid van kansen en Armoede een nieuwe balans opstellen en dit specifieke actieplan updaten. • Vanaf 2011 zal het Territoriaal Pact speciale aandacht besteden aan de uitvoering van de gendermainstreaming bij de realisatie van diversiteitsplannen in de onderneming. Een specifieke begeleiding van de diversiteitsconsulenten bij de uitwerking van een gemeenschappelijke strategie van transversale genderintegratie in de ondernemingen zal in samenwerking met een partnerspecialist van de genderkwestie georganiseerd worden. • Het Territoriaal Pact zal zich voorzien van een informaticatool voor gegevensbeheer die het mogelijk maakt om statistieken op te stellen, uitgesplitst naar geslacht voor alle initiatieven die in het kader van diversiteitsplannen gerealiseerd worden. • Op het einde van 4 jaar werking werd een evaluatieopdracht van het diversiteitsbeleid in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest aan een onderzoekscentrum toevertrouwd. De impact van de diversiteitsplannen zal prioritair geanalyseerd worden. Nadien en indien dit noodzakelijk blijkt, zou een herziening van de wetgevende teksten kunnen overwogen worden, met de klemtoon die zal gelegd worden op de transversaliteit in de genderthematiek als prioriteit. • Eenoudergezinnen: doorgaan met het werken op basis van de agenda die is vastgesteld na de ontmoeting omtrent de kinderopvang in voorbereiding van beleidswerk en op basis van andere thema’s die door het Platform worden aangeleverd en die leiden tot concrete proefprojecten.

Contactpersoon Luc Schingtienne Diversiteitsconsulent [email protected] - 02 505 77 05

/81


Bevoegdheid: wetenschappelijk onderzoek Context De strategische doelstelling van INNOVIRIS bestaat uit de financiering van het wetenschappelijk onderzoek. Via Innoviris is minister Cerexhe bevoegd voor de financiering van het wetenschappelijk onderzoek. Via verschillende programma’s worden projecten die handelen over materies inzake de gelijkheid van mannen en vrouwen rechtstreeks of onrechtstreeks behandeld. We kunnen hierbij de initiatieven Impulse Programme, Brains (Back) to Brussels en Prospective Research for Brussels aanhalen. Van 1 juli tot 31 december 2010 hebben het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en zijn minister van onderzoek Benoît Cerexhe het voorzitterschap van de Raad van de EU inzake opleiding en onderzoek verzorgd. Prioriteiten van het voorzitterschap waren de kwesties van toegang tot wetenschappelijke beroepen, aanwerving en mobiliteit van onderzoekers en bijgevolg de toegang van vrouwen tot deze beroepen. In dit kader heeft het Voorzitterschap een conferentie georganiseerd waaraan Innoviris deelgenomen heeft. Deskundigen (academici, beleidsmensen,...) uit alle Europese landen werden samengebracht om over deze problematiek in debat te gaan en er werden uiteenlopende kwesties gebundeld zoals de arbeidsvoorwaarden van onderzoekers, de gelijkheid man-vrouw binnen deze beroepen, maar ook de pensioenen en verloning.

Acties en resultaten Prioritair domein 3: Vrouwen en gezondheid (C) Strategische doelstelling C4. Onderzoek promoten en informatie over de gezondheid van vrouwen verspreiden. Het project over uitgesloten adolescenten, een pluridisciplinair onderzoek bij migrantenjongeren in Brussel over hun moeilijkheden, hun ankerpunten, hun middelen, hun actiepistes betreft de hernieuwing van een onderzoeksproject dat in 2008-2009 gefinancierd werd. Een budget van 84.425€ werd voor een periode van één jaar toegekend. Hoewel dit project gaat over jonge immigranten in het algemeen, wordt er speciaal aandacht aan de situatie van de meisjesbendes besteed. Voor meer informatie, zie bijlage I. Een kwalitatieve evaluatie van de verkregen resultaten werd door een jury van deskundigen uitgevoerd en het project werd door een comité van betrokken gewestelijke instellingen opgevolgd.

Prioritair domein 6: Vrouwen en economie (F) Strategische doelstelling F1. De rechten en de economische onafhankelijkheid van vrouwen promoten. Het gaat hierbij om de toegang tot werk, geschikte arbeidsvoorwaarden en de toegang tot economische middelen. Het project over huiswerk in een internationale stad, tussen formaliteit en informaliteit, heeft een financiering van 129.410 € voor een periode van 2 jaar bekomen, hernieuwbaar voor 2 jaar. Dit project handelt over de markt van het huiswerk, waarbij het voornamelijk over vrouwelijke werknemers gaat. Dit project bestudeert de relaties en “loopbanen” van deze vrouwen. Voor meer informatie, zie bijlage I.

Perspectief • Dit project wordt jaarlijks door een comité van betrokken gewestelijke instellingen opgevolgd. Een kwalitatieve evaluatie van de bekomen resultaten door een jury van deskundigen zal aan het eind van de twee eerste jaren plaatsgrijpen.

Strategische doelstelling F6. Mannen en vrouwen toelaten om gezins- en beroepstaken met elkaar te verzoenen. Het project over trajecten van eenoudergezinnen in relatie tot het werk en de huisvesting heeft een financiering van 76.523 € voor een periode van 2 jaar bekomen, hernieuwbaar voor 2 jaar. Dit project beoogt om de trajecten van deze ouders beter te leren kennen en de uitdagingen van de overheidsdienstverlening die om hen te ondersteunen wordt ingevoerd. Voor meer informatie, zie bijlage I.

82 /


Perspectieven • Het project wordt jaarlijks door een comité van betrokken gewestelijke instellingen opgevolgd. Een kwalitatieve evaluatie van de bekomen resultaten door een jury van deskundigen zal aan het eind van de twee eerste jaren plaatsgrijpen. • Voor het financieringsinitiatief Brains (Back) to Brussels, zal er een project over borstkanker voor een periode van een jaar vanaf 1 oktober 2011 gefinancierd worden. • Voor het initiatief Prospective research for Brussels, zijn de domeinen die onder andere in 2011 in aanmerking komen: vrijwilligerswerk, welzijn op het werk en welzijnsindicatoren en innovatieve oplossingen voor een betere gezondheidspreventie in het BHG. De evaluatie van de ingediende aanvragen is lopend en zal eventueel leiden tot de financiering van projecten die deze materies vanuit de invalshoek van gelijkheid man-vrouw behandelen. • In het kader van het initiatief Impulse Programme, werd het project “BRUBREAST: development of diagnostic tools for the optimal management of the indvidual breast cancer patient” voor een periode van 3 jaar hernieuwd.

Contactpersonen Valérie Goret Commissie voor Toegang tot Bestuursdocumenten / Lid van gewestelijke administraties - Franse Taalrol Jenny Vandenbranden Directie Ondersteuning voor de Internationalisatie / Assistent [email protected] - 02 800 40 01

Bevoegdheid: Buitenlandse handel Prioritair domein 6 : Vrouwen en economie (F) Prioritaire doelstelling F 2. De gelijke toegang van vrouwen tot middelen, tewerkstelling, markten en commerciële uitwisseling vergemakkelijken. Op het gebied van werkgelegenheid en opleiding werden er opleidingsprogramma’s van internationale handel door de Directie van Buitenlandse Handel, in samenwerking met de VZW CEVORA en Bruxelles Formation tot stand gebracht. Het gaat om de programma’s « BYEP » (Brussels Young Exporters Program), bedoeld voor jonge universitaire werkzoekenden en het programma « AIE » (Assistant Import/Export) dat aan jonge gegradueerde werkzoekenden een theoretische opleiding in buitenlandse handel biedt, gevolgd door een stage van 6 weken in een Brussels exporterend bedrijf. Dit initiatief heeft mooie resultaten opgeleverd, zonder dat er een specifiek programma inzake gelijke behandeling tussen mannen en vrouwen werd uitgewerkt – waarbij de doelstelling er vooral uit bestond om de professionele inschakeling van een minder begunstigd publiek te bevorderen zonder één bepaald publiek ten opzichte van het andere te bevoordelen. Mooie resultaten, eerst en vooral op het gebied van het percentage van aanwerving dat 80 % bedraagt in de 6 maanden die volgen op de stage, maar ook op het gebied van de mix van de stagiairs, aangezien het aandeel van vrouwen van 4/16 naar 9/16 gegaan is, om momenteel 8 vrouwen op 15 stagiairs te bereiken wat de « BYEP »-opleidingen betreft. Voor de opleidingen «AIE » is het aandeel van stagiairs van het vrouwelijke geslacht gevoelig toegenomen, van 4 vrouwen op 18 stagiairs naar 5 vrouwen op 8 stagiairs momenteel. Op het gebied van de site van Brussels Invest en Export, is de geleverde informatie over deze opleidingen neutraal, aangezien de voorgestelde getuigenissen, de getuigenissen van twee laureaten zijn, waarbij de ene van het mannelijke en de andere van het vrouwelijk geslacht is.

/83


Perspectief • Deze benadering voortzetten en de evolutie van de vrouwelijke stagiairs opvolgen

Prioritair domein 8 : Institutionele mechanismen voor de verbetering van de positie van de vrouw (H) Prioritaire doelstelling H 3. Gegevens en informatie uitgesplitst naar geslacht produceren en verdelen voor evaluatieen planningsdoeleinden. De databank van Brussels Invest en Export vormt een kostbaar statistisch instrument en een communicatiemiddel omdat ze ons toelaat te evolueren in de richting van steeds fijnmazigere selecties waarvan de eerste doelstelling bestaat uit het sensibiliseren van exporterende ondernemingen voor initiatieven die hen meer zullen interesseren. Wij hebben vandaag meer dan 3500 Brusselse KMO’s geïnventariseerd. De inzameling van de informatie in onze databank integreert de variabele gender op het niveau van de voornaamste contactpersoon van elke KMO. De integratie van deze variabele levert een kostbare informatiebron die het ons mogelijk maakt om beter het profiel van de Brusselse KMO’s te kennen en zo ons initiatief te verfijnen. De aanspreekvorm die in het mailingsysteem van Brussels Invest & Export wordt gebruikt is gemengd (Beste mevrouw, beste heer)

Perspectief • Dit initiatief is permanent en zal worden voortgezet.

Contactpersoon Christine de Kock Directie Ondersteuning voor de Internationalisatie / Assistent [email protected] - 02 800 40 41

84 /


De Gewestelijke Investeringsmaatschappij voor Brussel Context De GIMB ondersteunt de oprichting, reorganisatie, uitbreiding of de overbrenging van private ondernemingen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. De gelijkheid tussen mannen en vrouwen is een onderwerp dat sinds meerdere jaren binnen de G.I.M.B. door de directieleden wordt aangekaart. Dit thema stuurt op een doeltreffende manier bepaalde van zijn initiatieven en dit zowel op intern als op extern niveau.

Acties en resultaten Prioritair domein 6: Vrouwen en economie (F) Strategische doelstelling F1. De rechten en de economische onafhankelijkheid van vrouwen promoten. Het gaat hierbij om de toegang tot werk, geschikte arbeidsvoorwaarden en de toegang tot economische middelen. Vertrekkend van het principe dat de dingen een handje geholpen moeten worden opdat ze spontaan zouden worden, wordt binnen de tot stand gebrachte aanwervingsprocedures binnen de G.I.M.B.-groep rekening met dit aspect gehouden. Vandaag telt de groep 13 vrouwelijke kaderleden voor 5 mannen. Op het externe niveau is de G.I.M.B. bijzonder alert voor de promotie van het vrouwelijk ondernemerschap dat binnen de KMO’s ondervertegenwoordigd is. Desondanks kan de G.I.M.B.-groep het hiervoor noodzakelijke beleid niet op zijn eentje voeren. Haar manoeuvreerruimte op dit gebied is zeer zwak. De investeringsaanvragen worden eerst en vooral via de projecten geanalyseerd die haar worden voorgesteld en niet in functie van het geslacht van de ondernemer. Andere actoren moeten hun rol spelen, meer bepaald in het hoger onderwijs, om het vrouwelijk ondernemerschap te promoten.

Strategische doelstelling F6. Mannen en vrouwen toelaten om gezins- en beroepstaken met elkaar te verzoenen. Deze toegenomen vrouwelijke aanwezigheid houdt niet enkel verband met de aanwervingsprocedures. De door het arbeidsreglement voorziene flexibele uurroosters en het arbeidsritme maken het de medewerksters van de G.I.M.B.groep mogelijk om hun loopbaan perfect met hun gezinstaken te combineren. Gezinstaken die nog al te vaak wegens de traditie op de schouders van de vrouw blijven wegen. Dit beleid speelt in het voordeel van een veel grotere vrouwelijke aanwezigheid onder de personeelsleden aangezien vrouwen bij de G.I.M.B. vinden wat ze niet noodzakelijkerwijs elders vinden.

Strategische doelstelling F5: De professionele segregatie en alle vormen van discriminatie binnen de tewerkstelling uit de weg ruimen. Vanuit dezelfde gedachte is een gelijk loonbeleid dat geen enkele discriminatie van de personeelsleden wegens geslacht mogelijk maakt, de absolute regel bij de G.I.M.B.

/85


Strategische doelstelling F3. Aan vrouwen, meer bepaald die vrouwen met een laag inkomen, professionele diensten en opleidingsmiddelen verstrekken en hen toegang tot de markten, informatie en technologie bieden. Deze promotie van het vrouwelijk ondernemerschap wordt eveneens gericht op vrouwen met een laag inkomen via het filiaal dat aan de sociale economie is gewijd en actief is in de prioritaire interventiezone. Talloze vrouwen wenden zich tot Brusoc om hun ondernemersproject op te starten.

Prioritair domein 7: Zeggenschap en besluitvorming (G) Strategische doelstelling G.2. Aan vrouwen de middelen geven om aan de besluitvorming deel te nemen en verantwoordelijkheden uit te oefenen. De G.I.M.B. en haar filiaal Brustart beschikken over zetels in de raden van bestuur van de ondernemingen waarin ze een participatie in het kapitaal nemen. De quasi-totaliteit van deze mandaten wordt intermediair door drie analysten uitgeoefend die alle drie vrouwen zijn. Hoewel het mandaat aan de G.I.M.B. is toegewezen en niet rechtstreeks aan haar personeelsleden, heeft deze situatie niettemin de verdienste de aanwezigheid van bestuurder in de vennootschappen waarin geparticipeerd wordt te vervrouwelijken. Een aanzienlijke vertegenwoordiging van vrouwen onder het personeel van de G.I.M.B. laat toe om de seksistische vooroordelen die nog steeds sterk in de zakenwereld verankerd zijn, te doen afnemen. Deze elementen dragen bij aan een relatieve vervrouwelijking van de bedrijfscultuur.

Perspectieven • Ten opzichte van specifieke doelstellingen F1 en F5: Op het interne niveau bestaat de strategie van de huidige directie uit de handhaving van het beleid dat een aanzienlijke vrouwelijke vertegenwoordiging onder het personeel promoot. De directie ziet er in het bijzonder op toe om een gelijk loonbeleid te handhaven dat op de strikt persoonlijke kwaliteiten van de medewerkers en medewerksters van de groep is gestoeld. • Ten opzichte van specifieke doelstellingen F2 en G2: Op het externe niveau bestaat de doelstelling van de G.I.M.B. eruit om met een ondernemerschap geconfronteerd te worden dat meer en meer vrouwelijk wordt. De strategie zal dan ook een voortzetting van het bevorderen van het vrouwelijk ondernemerschap inhouden. Met de vele overdrachten van bedrijven die in de komende jaren worden voorzien, zou deze tendens zich nog kunnen versterken wanneer het gaat om overdrachten binnen families. Vele vrouwen gaan dan, na het erven, aan het hoofd van familiale KMO’s staan. De G.I.M.B. zal er speciaal op toezien om deze ondernemingen wanneer ze om haar ondersteuning vragen, te steunen. • De G.I.M.B.-groep zal zijn huidige stuurrichting behouden opdat de start of de herneming van een economische activiteit voor een vrouw gemakkelijker wordt gemaakt.

Contactpersoon Ludwick Kurzeja Bedrijfsjurist 02 548 22 11

86 /


Economische en sociale raad van Brussel-Hoofdstad Context De Economische en Sociale Raad voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest werd door de ordonnantie van 8 september 1994 opgericht en werd op 11 mei 1995 geïnstalleerd. Het vormt het voornaamste sociaal-economische overlegorgaan van het Brussels Gewest. Het verenigt de vertegenwoordigers van de representatieve werkgeversorganisaties, middenstand, non-profit sector en werknemers van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. De leden van de Raad worden voor vier jaar door de Regering benoemd. Als een van zijn bevoegdheden formuleert de Raad, op zijn initiatief of in antwoord op een vraag van de Regering, adviezen of aanbevelingen over de materies die behoren tot de bevoegdheid van het Gewest en die een weerslag op zijn economische en sociale leven hebben. De Regering moet het advies van de Raad over alle voorontwerpen van ordonnantie met betrekking tot deze materies vragen. De raad is uit vijf permanente Commissies samengesteld. Binnen deze commissies komen de vertegenwoordigers van sociale partners samen om een adviesaanvraag te behandelen. Het personeel van de Raad verzekert er het secretariaat van. Een adviesontwerp wordt door de Plenaire vergadering die elke maand vergadert, voorgesteld en goedgekeurd. Het advies wordt dan vervolgens aan de Regering overgemaakt. In 2002 werd de Commissie Vrouwen, die nadien de naam Commissie Gelijkheid van kansen tussen mannen en vrouwen kreeg, binnen de Raad in het leven geroepen na het Sociaal Pact voor de werkgelegenheid van de Brusselaars. Deze heeft een prospectieve studieopdracht aan de Economische en Sociale Raad toevertrouwd die specifiek gaat over de ongelijke behandeling tussen mannen en vrouwen op de Brusselse arbeidsmarkt. Het Brussels Observatorium van de Arbeidsmarkt en de Kwalificaties heeft er de resultaten van ontvangen. De Commissie Gelijkheid van kansen tussen mannen en vrouwen heeft als doel gehad om de studie te sturen en een aantal concrete actiepistes te bepalen. De studie is in twee etappes verlopen. Eerst werd er een stand van zaken van de situatie van vrouwen op de arbeidsmarkt in het Brussels Gewest opgemaakt. In 2004 werd een studie gepubliceerd over de « situatie van de vrouwen op de Brusselse arbeidsmarkt ». Vervolgens is er in 2005 een analyse verschenen over « het gewestelijk beleid inzake tewerkstelling en beroepsopleiding in het Brussels Gewest vanuit een genderperspectief ». Op het einde van de studie, in 2007, heeft de Commissie Gelijkheid van kansen tussen mannen en vrouwen 8 initiatieven & 9 aanbevelingen voorgesteld in de strijd tegen een ongelijke behandeling tussen mannen en vrouwen op de Brusselse arbeidsmarkt. In 2010 is de commissie Gelijkheid van kansen, Commissie Diversiteit, Gelijkheid van kansen en Armoede geworden.

Acties en resultaten Prioritair domein 8: Institutionele mechanismen voor de verbetering van de positie van de vrouw (H) Strategische doelstelling H2. Rekening houden met de bekommernis van gelijkheid tussen de geslachten bij de uitwerking van wettelijke bepalingen, beleid en programma’s en projecten van algemeen belang. Binnen de Raad van Bestuur komt het aandeel van vrouwen overeen met 1/3 van 6 leden. Deze verdeling wordt steeds gerespecteerd. In 2008 werd een persoon van het Secretariaat belast met de opvolging van vragen met betrekking tot gendermainstreaming. In de loop van twee jaar is de Commissie, bij gebrek aan verzoeken tot advies, nooit samengekomen. Om de rol van de Commissie Diversiteit dynamisch te maken werd in oktober 2010 de keuze gemaakt om haar bevoegdheidsterrein uit te breiden en te herbenoemen: Commissie Diversiteit, Gelijkheid van kansen en Armoede. Op 28 oktober 2010 heeft ze een advies vertrekt met betrekking tot het voorontwerp van ordonnantie houdende de integratie van de genderdimensie in de beleidslijnen van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

/87


Prioritair domein 6 : Vrouwen en economie (F) Strategische doelstelling F5. De professionele segregatie en alle vormen van discriminatie binnen de tewerkstelling uit de weg ruimen. Op 3 mei 2010 heeft de Raad van Bestuur van de Raad een gunstig advies verlstrekt met betrekking tot het besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering houdende uitvoering van de ordonnantie van 4 september 2008 ter bevordering van diversiteit en ter bestrijding van discriminatie in het Brussels gewestelijk openbaar ambt. Op het budget/middelen: wat betekent dit in werktijd van de persoon belast met de commissie? Kunt u het signaleren aub (en op indicatieve wijze ook het totale budget)

Perspectief • In 2011 heeft de Commissie Diversiteit, Gelijkheid van kansen en Armoede een denkronde geleid om haar werkzaamheden te voeden. Ze heeft een reeks vergaderingen met deskundigen en haar leden geprogrammeerd om de balans van de 8 initiatieven en 9 aanbevelingen op te maken in de strijd tegen de ongelijke behandeling tussen mannen en vrouwen op de Brusselse arbeidsmarkt en ze up te daten.

Contactpersoon Julie Millan Economische en Sociale Raad voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest / Attaché [email protected] - 02 205 68 64

88 /


Gewestelijke Ontwikkelingsmaatschappij voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest Context De Gewestelijke Ontwikkelingsmaatschappij voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (GOMB) helpt ondernemingen in hun zoektocht naar een bedrijfsvestiging in het Brussels Gewest. Tegelijk bouwt de GOMB woningen voor particulieren in het kader van stadsvernieuwingsprojecten. De GOMB biedt ondernemingen verschillende vestigingsmogelijkheden en infrastructuur in het Brussels Gewest. Ze beheert onder andere 25 industrieparken, vier onderzoeksparken en verschillende bedrijfspanden. Ondernemingen kunnen hiervan gebruikmaken als hun activiteiten aan bepaalde criteria voldoen op het vlak van werkgelegenheid, activiteit en meerwaarde. Verder kunnen ondernemingen de GOMB-databank raadplegen met bedrijfspanden, werkplaatsen, pakhuizen en industrieterreinen die te koop of te huur zijn in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Deze dienstverlening aan ondernemingen kadert in het economisch ontwikkelingsbeleid van het Gewest.

Acties en Resultaten Prioritair domein 7: zeggenschap en besluitvorming (G) Strategische doelstellingen G2. Aan vrouwen de middelen geven om aan de besluitvorming deel te nemen en verantwoordelijkheden uit te oefenen. De vrouwelijke personeelsleden maken zo’n 53 % uit van het totale personeelsbestand. Voor traditionele rolpatronen (zoals vrouwelijk onderhoudspersoneel en mannelijke architecten) helt de balans steeds minder over naar één kant; in de GOMB werken dus eveneens mannelijke schoonmakers en vrouwelijke architecten. Na het examen voor directeur in 2009 en 2010, waaraan ook een groot aantal vrouwen deelnam, ontstond een quasievenwicht tussen het aantal vrouwen en mannen op dat hiërarchische niveau. De hoogste functie binnen de instelling, die van administrateur-generaal, wordt eveneens bekleed door een vrouw. Enkel op het niveau van directeur-generaal zijn er uitsluitend mannen (drie) benoemd. Op dat niveau dient echter ook rekening te worden gehouden met het vereiste taalevenwicht (verhouding Nederlands- en Franstaligen). Voor het beleid van de GOMB werd eveneens gevolg gegeven aan de bepalingen van de ordonnantie van 4 september 2008 ertoe strekkende in de raden van bestuur van de pararegionale instellingen naar publiek recht of van openbaar belang een evenwichtige aanwezigheid van mannen en vrouwen te waarborgen. Het gaat er meer bepaald om dat maximum twee derde van de door het Brussels Hoofdstedelijk Gewest aangewezen leden van de raad van bestuur tot hetzelfde geslacht mag behoren. Dat vertaalde zich concreet in de aanwijzing van twee vrouwelijke en vier mannelijke bestuurders. Het aanwervingsbeleid blijft dus gebaseerd op een objectieve procedure en op respect voor de diversiteit in de zin van die ordonnantie.

Prioritair domein 6: Vrouwen en de economie (F) Strategische doelstelling F6. Mannen en vrouwen toelaten om gezins- en beroepstaken met elkaar te verzoenen. De jaarlijkse subsidiëring van geco’s in het kader van het beleid van de gemeenschappen inzake de uitbreiding van de capaciteit van de opvangplaatsen. Op 17 december 2010 stemde de raad van bestuur van de GOMB in met de vestiging van het Centrum voor Kinderopvang ’t Breugelkind op een oppervlakte van +/- 200 m² in het gebouw dat de GOMB verhuurt aan de nv ZE FOOD in de Maria Van Hongarijelaan 78 te 1082 Brussel (GOMB-site Mondial). Deze crèche werd operationeel in maart 2011. Ze biedt plaats aan 22 kinderen van 0-3 jaar en geniet de goedkeuring evenals de financiële steun van Kind en Gezin. Voorwaarde voor het GOMB-akkoord was dat de kribbe een meerwaarde moest bieden aan de bedrijven actief op de in de omgeving gelegen GOMB-sites (Mondial-Palace en Martin). Uit een rondvraag in 2006-2007 was gebleken dat zo’n 40 % van die GOMB-klanten interesse toonde.

Contactpersoon Thomas De Keyser Medewerker HRM bij de GOMB / [email protected] - 02 422 51 65

/89


Staatssecretaris Emir Kir Bevoegdheden : Openbare Netheid en stedenbouw

Bevoegdheid : Openbare Netheid Context Het Gewestelijk Agentschap voor Netheid, hierna Net Brussel genoemd, stelde in 2010 ongeveer 2150 arbeiders en 260 bedienden tewerk. Op 1 januari 2009 werd de directie hernieuwd door de aanstelling van een nieuwe Directeurgeneraal en een Adjunct-directeur-generaal. Hierna volgden interne veranderingen, namelijk de aanstelling van nieuwe Inspecteurs-generaal, de herstructurering van bepaalde diensten, de aanduiding van nieuwe verantwoordelijken en, in december 2009 het vertrek op pensioen van de directeur van Human Resources (Inspecteur-generaal). Deze verschillende wijzigingen hebben evenveel opportuniteiten gecreëerd om vrouwen in de hiërarchie te integreren. Gezien het operationele karakter van Net Brussel kan echter een oververtegenwoordiging van mannen worden vastgesteld binnen het Agentschap. Voor wat de operationele diensten betreft, werden in de loop van 2009 examens georganiseerd voor het omkaderend personeel, met name brigadiers en opzichters. Zowel vrouwelijke als mannelijke laureaten hebben de gelegenheid gekregen om hun stage aan te vatten in 2010 en om benoemd te worden indien ze slaagden (waarvan 4 vrouwelijke brigadiers en 2 vrouwelijke opzichters).

Acties en resultaten Prioritair domein 7: Participatie en beslissingname (G) Strategische doelstellingen G1. Passende maatregelen nemen om voor vrouwen een gelijke behandeling te verzekeren betreffende de toegang tot en de volledige participatie in de beslissingsorganen en de beslissingname. De analyse van het aantal vrouwelijke werknemers binnen Net Brussel41 vertoont een positieve evolutie (zie tabel 1 in bijlage C), met name een stijging van 9 vrouwelijke medewerkers tussen 1 september 2009 en 31 december 2010. Deze cijfers dienen echter te worden gerelativeerd aangezien er tijdens diezelfde periode 43 mannelijke medewerkers werden aangeworven. Een grondigere analyse toont ons dat de aanwerving van vrouwelijke medewerkers geconcentreerd is binnen de administratieve functies, namelijk 7 van de 9 nieuwe medewerksters. Uit een vergelijkende analyse van het personeel van Net Brussel blijkt de volgende verhouding : in de administratieve functies: 38% vrouwen tegenover 62% mannen (zie tabel 2 in bijlage C) ; in de operationele functies : 1% vrouwen tegenover 99% mannen (zie tabel 3 in bijlage C). Binnen de administratieve diensten dienen deze cijfers te worden genuanceerd aangezien de controledienst, die voornamelijk opdrachten op het terrein uitvoert, bestaat uit 51 werknemers (op een totaal van 246 werknemers van de administratieve diensten) waarvan de grote meerderheid (49) mannen zijn, wat de facto een oververtegenwoordiging van mannen binnen de centrale administratie met zich meebrengt. Hogere graden : ondanks de verschuivingen die zich hebben voorgedaan tussen de diensten en de nieuw gecreëerde opportuniteiten werd bijna geen enkele verandering vastgesteld tijdens de bestudeerde periode betreffende de verhouding mannen/vrouwen binnen de hogere graden, namelijk de directeurs, de Inspecteurs-generaal en de algemene directie (zie tabel 4 in bijlage C). 41

90 /

Zie bijlage C.


Wanneer de functies van inspecteur-generaal werden opengesteld, is er een interne oproep geweest (mannen/ vrouwen). De personen die aan de kwalitatieve voorwaarden beantwoordden, konden hun kandidatuur indienen. Een enkele vrouwelijke kandidate beantwoordde aan de selectievoorwaarden voor een van de vacant verklaarde betrekkingen en vervult momenteel de functie van inspecteur-generaal. Bij externe oproepen tot kandidaatstelling hebben enkel mannelijke kandidaten gereageerd. Dit wil zeggen dat de vrouwen in dit specifieke geval evenveel kansen hebben gekregen als de mannen om toe te treden tot de nieuw gecreëerde functies, maar ofwel hebben ze zich geen kandidaat gesteld, ofwel beantwoordden ze niet aan de objectieve selectiecriteria, wat hun ondervertegenwoordiging verklaart. Echter, de aangereikte middelen om te participeren in het nemen van beslissingen en verantwoordelijkheden zijn dezelfde voor de mannelijke en de vrouwelijke medewerkers. Ter conclusie kan, ondanks de interne wijzigingen en open gestelde functies, een ondervertegenwoordiging van de vrouwen worden vastgesteld in de hogere functies, en dit ondanks het feit dat zij hier evenveel toegang tot hebben als mannen.

Perspectief • Momenteel is er een betrekking van directeur van Human Resources vacant bij Net Brussel. Er zullen statistieken worden opgesteld in het kader van de ontvangst van de kandidaturen teneinde te analyseren hoeveel vrouwen zich hiervoor kandidaat hebben gesteld. Bij een te groot verschil tussen het aantal mannelijke en vrouwelijke kandidaten, zal men zich vragen moeten stellen over de redenen hiervoor.

Strategische doelstellingen G2. Aan vrouwen de middelen geven om te participeren in beslissingname en verantwoordelijkheid. Om historische redenen is het personeel van Net Brussel voor een groot deel samengesteld uit contractuele agenten. Dit betekent dat het aantal promoties beperkt is, gezien deze zijn voorbehouden voor de statutairen. Wat de administratieve diensten betreft, moet men weten dat de graden bepaald zijn volgens het diploma terwijl de functies bepaald worden volgens de inhoud van het gevraagde werk. Dit wil zeggen dat een persoon, volgens de functie die hij uitoefent, zal mogen participeren in het nemen van beslissingen en verantwoordelijkheden, en dit ongeacht zijn graad. Voor de operationele diensten voert Net Brussel momenteel een statutariseringsprocedure. Er werden (en worden nog steeds) examens georganiseerd, die in de eerste plaats personen de kans bieden om benoemd te worden en later de gelegenheid om gepromoveerd te worden en meer verantwoordelijkheden te krijgen. Administratieve functie De statistieken met betrekking tot de graad van attaché of niveau 1 (universitair diploma) en hun verband met de functie van dienstverantwoordelijke werden geanalyseerd. Er werd een vergelijking gemaakt tussen het aantal vrouwen en mannen die, als attaché (graad), dienstverantwoordelijke zijn (functie). Dit wil zeggen, of de toegang/de kans tot participatie in beslissingname en verantwoordelijkheid als dienstverantwoordelijke wel degelijk proportioneel is tussen mannen en vrouwen. Tabel 5 in bijlage C toont aan dat de vrouwen goed vertegenwoordigd zijn in de functie van dienstverantwoordelijke binnen Net Brussel aangezien zij in verhouding even veel verantwoordelijke functies uitoefenen als de mannen. Operationeel Zoals hierboven vermeld, kennen de operationele diensten van Net Brussel momenteel een statutariseringsbeweging. Deze examens worden ten eerste georganiseerd met het doel om personen te benoemen en ten tweede, in een latere fase, hen toe te laten tot hogere functies door promotie. In 2009 werden zo examens georganiseerd voor de functie van brigadier en opzichter. Hierbij werden 4 vrouwen benoemd tot de graad van brigadier en 2 tot de graad van opzichter. Naast de organisatie van deze examens worden structurele wijzigingen doorgevoerd om de operationele diensten toegankelijker en aantrekkelijker te maken voor vrouwen. Om de toegang tot de operationele diensten voor hen gemakkelijker te maken, werd de infrastructuur aangepast (gescheiden sanitair). De installatie van sanitaire voorzieningen op alle plaatsen laat een grotere interne mobiliteit toe voor het vrouwelijk personeel. Zij hebben voortaan de mogelijkheid om, bijvoorbeeld als brigadier, meer vrij te zijn in het veranderen van werksector. Er dient te worden opgemerkt dat in het verleden door vrouwen vooral de functies werden vervuld met een werkschema dat een goed evenwicht toeliet tussen werk en privéleven, een element waar over het algemeen vooral wordt naar gestreefd door vrouwen.

/91


Momenteel oefenen de enkele vrouwen die benoemd zijn tot de graad van “werkman van openbare netheid” alle functies van administratieve aard uit. Aangezien de administratieve functies over het algemeen gepaard gaan met bepaalde verantwoordelijkheden, kunnen we afleiden dat deze vrouwen, in gelijke graad, meer verantwoordelijkheden hebben dan hun mannelijke tegenhangers (meer bepaald de arbeiders op het terrein). Dit geeft hen dus toegang tot participatie in de beslissingname. Bijgevolg zullen zij door promotie tevens toegang hebben tot de hogere operationele graden zoals “opzichter“. Ter conclusie kan worden gesteld dat over het administratief personeel zowel vrouwen als mannen die de graad van attaché hebben op een evenredige manier toegang hebben tot de functies van dienstverantwoordelijke en dus verantwoordelijkheden alsook middelen krijgen om deel te nemen aan de beslisingsprocedures. Bij het operationeel personeel hebben vrouwen steeds meer toegang tot deze diensten in functies waar ze meer middelen krijgen om te participeren in de beslissingname en verantwoordelijkheid.

Perspectieven • In 2011-2012 zullen bij de herinrichtingen van de verschillende depots werken worden uitgevoerd om douches te installeren voor de vrouwen. Momenteel wordt voorzien dat er douches zouden worden geïnstalleerd in het kader van de uitbreiding van de garage. • Overigens werd vastgesteld dat de vrouwen met de graad van ingenieur over het algemeen eerder in de administratieve diensten werken (burgerlijk ingenieurs) terwijl de mannen meer in de operationele diensten werken (industrieel ingenieurs). In de loop van 2011 zal Net Brussel dus de redenen van deze ongelijkheden analyseren en eventueel een manier om de operationele functies aantrekkelijker te maken voor de vrouwen. • Er zal tevens een enquête worden gedaan bij de vrouwelijke brigadiers om na te gaan met welke moeilijkheden ze worden geconfronteerd bij het uitoefenen van hun functie en hoe deze toegankelijker kan worden gemaakt voor vrouwen.

Prioritair domein 10: Vrouwen en media (J) Strategische doelstellingen J2. Een evenwichtig beeld van de vrouwen in de media promoten, vrij van alle stereotypen. Binnen de dienst communicatie wordt het onderscheid gemaakt tussen de interne communicatie – onder leiding van een vrouw - en de externe communicatie – geleid door een man. Dankzij een onderhoud met de verantwoordelijke van de externe communicatie wordt bij het ontwerpen van affiches, brochures en radioreclame een bijzondere aandacht besteed aan de verhouding man/vrouw. Bijvoorbeeld, voor de introductie van de sorteerverplichting werden even veel vrouwen als mannen op de voorgrond gebracht bij de publicitaire campagnes. Overigens werden bepaalde stereotypen – zoals het feit dat mannen de vuilniszakken buitenzetten en vrouwen het afval sorteren – vermeden. Ter conclusie kan worden gesteld dat de vrouwen goed vertegenwoordigd zijn in de media en Net Brussel ijvert om een evenwichtig beeld van de vrouw neer te zetten in communicatiecampagnes.

Perspectief • In 2011-2012 zal in het kader van het ontwerp van de nieuwe website van Net Brussel bijzondere aandacht worden besteed aan de vrouwen.

92 /


Prioritair domein 11: Vrouwen en leefmilieu (K) Strategische doelstellingen K2: De noden, bezorgdheden en opinies van vrouwen integreren in de beleidsvoering en de programma’s voor duurzame ontwikkeling. In 2009 werd een tevredenheidsonderzoek gehouden bij de Brusselse bevolking. Het doel hiervan was om de tevredenheidsgraad van de bevolking te bepalen over de diensten geleverd door Net Brussel. Op basis van een willekeurige enquête werden groepen zoals alleenstaanden, gezinnen en bewoners van appartementen ondervraagd. 60 % van de ondervraagde personen waren vrouwen tegenover 40 % mannen. De antwoorden hebben enkel betrekking op de tevredenheid over de diensten en er werd geen enkele analyse van de antwoorden op basis van geslacht uitgevoerd, zodat we bijvoorbeeld niet weten of mannen meer of minder tevreden zijn over de door Net Brussel geleverde diensten dan vrouwen. Mannen en vrouwen kunnen immers een verschillende visie hebben op een gegeven onderwerp. Ter conclusie kan worden gesteld dat, gezien een meerderheid vrouwen de tevredenheidsenquête van Net Brussel heeft ingevuld, hun opmerkingen, noden en meningen de facto in overweging werden genomen.

Perspectieven • Bij toekomstige enquêtes zal Net Brussel de opportuniteit analyseren om de resultaten te onderscheiden volgens het geslacht van de ondervraagde persoon. • In het kader van het Netheidsplan 2011-2016 zal tevens rekening worden gehouden met de noden van de vrouwen, met name bij de keuze van de sanitaire verzieningen van openbare netheid (openbare toiletten)

Contactpersoon Sophie Van Ophalfens Gewestelijk agentschap voor Netheid - Net Brussel [email protected] - 02 778 08 11

Bevoegdheid : Stedenbouw Context De Directie Stedenbouw (DS) is een van de verschillende directies van het Bestuur Ruimtelijke Ordening en Huisvesting (B.R.O.H.). Ze beheert de stedenbouwkundige vergunningen afgeleverd door de gemachtigde ambtenaar, de BBP’s, de stedenbouwkundige inbreuken en de gemeentelijke reglementen in samenwerking met andere directies van het ministerie, met externe en gemeentelijke diensten van het Brussels Gewest. De opdracht van de DS laat haar toe een gepersonaliseerd contact te onderhouden met het publiek door hen te begeleiden bij de behandeling van de stedenbouwkundige vergunningen. Dankzij dit contact kunnen de bestuurders hun werkmethode voortdurend aanpassen in functie van de werkelijke noden van al diegenen die bijdragen tot de goede werking van de dienst. Wat de DS betreft, is het moeilijk om de geslachtsverhouding bij het grote publiek te behandelen, want zeer vaak zijn de aanvragers van stedenbouwkundige vergunningen/attesten openbare entiteiten zoals gemeenten en OCMW’s. Daarom denken we dat statistieken die gebaseerd zijn op dergelijke gegevens niet zo betrouwbaar zouden zijn. Het zou dus meer verantwoord zijn om de kwestie intern te bekijken, bij het personeel, door ons te baseren op concrete gegevens die ons correcte antwoorden opleveren. Er dient te worden opgemerkt dat bij het Pekingrapport van 2007 geen enkel initiatief werd genomen met betrekking tot de bevoegdheden inzake stedenbouw.

/93


Acties en resultaten Prioritair domein 7: Participatie en beslissingname (G) Strategische doelstelling G1. Passende maatregelen nemen om voor vrouwen een gelijke behandeling te verzekeren betreffende de toegang tot en de volledige participatie in de machtsstructuren en de beslissingname. Strategische doelstelling G2. Aan vrouwen de middelen geven om te participeren in het nemen van beslissingen en verantwoordelijkheid. Er werd geen enkele strategische doelstelling vastgelegd met betrekking tot dit prioritair domein, maar de personeelsanalyse toont duidelijk dat de DS actief is op dit vlak. Momenteel bestaat het personeel immers uit 15 mannen tegenover 27 vrouwen, voor een totaal van 42 werknemers met een bediendenstatuut. Wat grosso modo neerkomt op 2/3 vrouwen tegenover 1/3 mannen. Onder bestuurders dienen alle personen te worden verstaan die een afdeling leiden en/of die rechtstreeks afhangen van een gemachtigde ambtenaar, en de DS telt er 17 waarvan 9 vrouwen. Een gelijkheid die lichtjes in het voordeel is van de vrouwen, wat nog eens bevestigt dat ondanks het ontbreken van een strategische doelstelling, de organisatie van de DS dit prioritair domein volgt. Bij de 3 gemachtigde ambtenaren daarentegen tellen we twee mannelijke werknemers en slechts één vrouwelijke. Deze ging overigens in de loop van de maand maart 2011 met pensioen en dient te worden vervangen.

Perspectief • Aangezien er een betrekking van gemachtigd ambtenaar vacant is, is het aangewezen dat deze opnieuw zou ingevuld worden door een vrouw, om te beantwoorden aan de vereisten van dit domein. Deze vrouwelijke bezetting zou verhinderen dat we een hoger kader krijgen dat volledig mannelijk is.

Vrouwen laten dingen vallen om hogerop te geraken.

94 /


Prioritair domein 11: Vrouwen en leefmilieu (K) Strategische doelstelling K2. De noden, bezorgdheden en opinies van vrouwen integreren in de beleidsvoering en de programma’s voor duurzame ontwikkeling. Een projectoproep bij verenigingen voor de sensibilisering van de burger rond de stedenbouwkundige doelstellingen werd begin oktober gelanceerd door de Staatssecretaris bevoegd voor Stedenbouw. Het betreft een politiek initiatief ten dienste van en met aandacht voor alle burgers via de verenigingen, hoe divers deze ook mogen zijn. Hiermee wordt dus beoogd een zo ruim mogelijk publiek te bereiken met inbegrip van de vrouwen. De projectoproep moet de Brusselaars helpen om zich betrokken te voelen bij hun stad d.m.v. projecten. De verenigingen zullen hun publiek uitnodigen om actoren van de stad te worden. Er bestaan reeds reglementaire procedures om de burgers te betrekken bij de stedenbouwkundige ontwikkeling van Brussel maar ze zijn weinig gekend en worden slecht gebruikt.

Perspectieven • Er wordt een programma van onderzoeksopdrachten ontwikkeld met de vzw Garance. Deze opdrachten, die worden georganiseerd in de openbare ruimte, hebben als doel de ontwikkeling van een geslachtsanalyse van deze openbare ruimte en de ontwikkeling van aanbevelingen om de specifieke noden van vrouwen te integreren in de stedenbouwkundige beleidsvoeringen en praktijken in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. • Een participatieve procedure inrichten d.m.v. Stedenbouwkundige projecten zodat heel de bevolking zich kan uiten en deelnemen aan het debat.

Strategische doelstelling K2. De noden, bezorgdheden en opinies van vrouwen integreren in de beleidsvoering en de programma’s voor duurzame ontwikkeling. Een evenementencyclus rond de plaats van vrouwen in de wereld van de architectuur en meer bepaald in de wereld van de bouw werd ontwikkeld in 2011. Er werden tevens diverse evenementen georganiseerd door het Fonds voor de Architectuur op initiatief van de Staatssecretaris bevoegd voor Stedenbouw. Dit uitgebreid programma ging van start op 7 maart met de tentoonstelling Mademoiselle B en werd verlengd op 22 maart met een zeer informatieve rondetafel rond het thema van vrouwen en architectuur, waarbij 8 vrouwelijke architecten bijeenkwamen. In mei was er de tentoonstelling gewijd aan Anna Heringer, waar men al het werk van deze jonge Duitse architecte kon ontdekken. Zij heeft in Bangladesh dicht bij de bevolking gewerkt. In oktober loopt er een tentoonstelling waarin de portretten van 20 vrouwen werden samengebracht die verbonden zijn met de wereld van de architectuur en van de bouw. Deze zal de afsluiter zijn van de cyclus gewijd aan vrouwen in de architectuur.

Prioritair domein 2: Vrouwen en opleiding (B) Strategische doelstelling B3. Verbetering van de toegang tot beroepsopleiding, wetenschappelijk en technisch onderwijs en permanente vorming. Om de afleveringstermijn van de stedenbouwkundige vergunningen voor scholen te verbeteren, zal de DS eerstdaags overgaan tot de aanwerving van 2 agenten binnen haar directie, waarvan één niveau A. Hun opdracht zal voornamelijk bestaan uit te behandeling van de aanvragen tot stedenbouwkundige vergunning ingediend door de scholen.

Contactpersoon Berdy Bikuki Makesi Directie Stedenbouw / Assistent [email protected] - 02 204 17 41

/95


Staatssecretaris Bruno DE LILLE Bevoegdheden: Mobiliteit, Openbaar Ambt, Gelijke Kansen en Administratieve Vereenvoudiging

Bevoegdheid Mobiliteit Context Het zijn hoofdzakelijk vrouwen die deeltijds werken of een variabel werkrooster hebben. Zij zijn het ook die meestal instaan voor de verbinding tussen de verschillende functies van de stad. Ze voeren kettingverplaatsingen uit: de kinderen afhalen van school, naar het werk gaan, boodschappen doen, oudere mensen bezoeken in ziekenhuizen of rusthuizen, verplaatsingen in het kader van gezondheidszorg, enzovoort. Daarenboven blijkt dat vooral vrouwen het risico lopen om problemen te hebben wanneer ze zich verplaatsen met het openbaar vervoer. Vaak maken ze deel uit van de categorie ‘personen met beperkte mobiliteit’: ze zijn beladen met boodschappen, vergezeld van kinderen, zwanger, of slecht te been door de leeftijd. Tot slot vormt ook (objectieve en subjectieve) veiligheid een uiterst belangrijk aandachtspunt. Onveiligheid is immers een probleem dat in het algemeen meer vrouwen raakt dan mannen en dit kan hun vrijheid van verplaatsing aanzienlijk belemmeren. Mobiel Brussel voert sensibiliserings-, communicatie-, en opleidingacties in het kader van de Week van de Vervoering, de dag naar school/het werk zonder auto, bedrijfs-, school- en, evenementenvervoerplannen. Mobiel Brussel biedt opleidingen over verschillende thema’s inzake verkeersveiligheid aan leerkrachten, senioren, mobiliteitsexperten, wegontwerpers … en subsidieert ook sensibiliserings- en opleidingprojecten. Sinds 2005 subsidieert Mobiel Brussel het opleidingproject voor vrouwen “Dames, ga fietsen!” van de vzw Pro Velo. Dit project wil vrouwen de werking van de fiets uitleggen, hen leren fietsen, hen leren zichzelf te overtreffen door hun moeilijkheden te overwinnen en zich goed in hun vel te voelen, hen een goede conditie bezorgen, een goedkoop vervoermiddel bieden om zich in de wijk te verplaatsen of om hun kinderen te vergezellen, hen aanleren om in het verkeer te rijden, hen laten deelnemen aan gemengde activiteiten (begeleide rondritten, groepsfietstochten … ), hen het plezier van fietsen en een immens gevoel van vrijheid laten ontdekken. In 2008 bedroeg de globale subsidie die Mobiel Brussel aan de vzw Pro Velo toekende 350.000 euro, waarvan 32.500 euro bestemd was voor het project « Dames, ga fietsen! ». Een persoon werkt voltijds aan dit project. In 2008 bedroeg het aantal opgeleide volwassenen 1903. Vóór 2010, hielden de sensibiliseringscampagnes onvoldoende rekening met het genderperspectief. We beschikken niet over recente cijfers betreffende het aantal gebruikers van de verschillende vervoersmodi door vrouwen en mannen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

96 /


De ongevallenstatistieken in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (BHG) tonen aan dat het risico om als voetganger in Brussel te overlijden hoger ligt bij oudere mensen, en in het bijzonder bij oudere vrouwen (slachtoffers per 100.000 inwoners). Studies42 tonen aan dat vrouwen vanaf de leeftijd van 45-50 jaar meer risico lopen dan mannen op het ontwikkelen van cardiovasculaire ziektes en dat ze vaker dan mannen overlijden ten gevolge van dit soort ziektes. Het mortaliteitsrisico ten gevolge van een kransslagaderziekte of hypertensie ligt iets hoger bij vrouwen dan bij mannen. 2/3 van de fietsers zijn mannen. Zodra de infrastructuur verbetert, gaan meer vrouwen zich met de fiets verplaatsen. Bovendien blijkt dat hoe meer de fiets gemainstreamd wordt, des te meer vrouwen hem gaan gebruiken. Men dient wel op te merken dat wat het gebruik van het fietsdeelsysteem Villo! betreft, het aantal vrouwelijke gebruikers hoger ligt (40%). Binnen Mobiel Brussel wordt 38% van de betrekkingen43 bekleed door vrouwen. In 2007 waren er bij Mobiel Brussel 486 ambtenaren tewerkgesteld, waarvan 169 vrouwen (35%) en 317 mannen (65 %). In 2008 bestond het personeelsbestand van Mobiel Brussel uit 560 ambtenaren waarvan 203 vrouwen (36%) en 357 mannen (64%). Het Gewest zet volop in op de bevordering van de actieve modi (stappen en fietsen –meer bepaald door de ontwikkeling van veiligere openbare ruimten), en op de ontwikkeling van het openbaar vervoer en nieuwe mobiliteitsdiensten zoals autodelen (Cambio), het fietsdeelsysteem (Villo) en de collectieve nachttaxi (Collecto). Er werd heel wat geïnvesteerd in de veiligheid en de toegankelijkheid van het openbaar vervoer (gemakkelijkere toegang voor kinderen, voor kinderwagens, voor mensen met grote tassen, enzovoort). Er worden acties gevoerd om het gebruik van de verschillende vervoersmodi aan te moedigen (bedrijfs-, school- en evenementenvervoerplannen, Week van Vervoering en Autoloze Zondag ...). In het algemeen voelen vrouwen zich onveilig in de openbare ruimte en in het openbaar vervoer op sommige plaatsen en op bepaalde uren en dagen van de week. Studies tonen aan dat vrouwen kleinere parkeerterreinen verkiezen om veiligheidsredenen. Parkeerterreinen die voldoende verlicht zijn, vergroten ook het veiligheidsgevoel bij vrouwen.

Acties en resultaten Prioritair domein 2: Vrouwen en onderwijs (B) Strategische doelstelling B6. Permanente educatie en opleiding voor meisjes en vrouwen bevorderen. «Dames, ga fietsen!», Mobiel Brussel heeft in 2009 en 2010 een subsidie toegekend aan de vzw Pro Velo om, onder andere, de opleiding «Dames, ga fietsen!» te organiseren. In 2009 en 2010 bedroeg het globale subsidiebedrag dat toegekend werd aan de vzw Pro Velo 350.000 euro, waarvan 32.500 euro bestemd was voor het project «Dames, ga fietsen!». Een persoon werkt voltijds aan dit project. In 2010 werkte Pro Velo met 12 regelmatige groepen. In elke groep waren 15 tot 25 vrouwen ingeschreven en de vereniging werkt met 15 personen per keer. Ze heeft minstens 8 keer met elke persoon uit elke groep gewerkt, wat overeenstemt met ongeveer 400 vrouwen, en voor sommige groepen werden er zelfs 12 sessies gegeven. Dit komt overeen met 3.511 opgeleide volwassenen, volgens de oude telsystemen. Voor 2009 telde men 2.210 opgeleide volwassenen.

42 43

Cijfers van de presentatie « European heart health charter – Euro heart byke : the way to a healthy heart » van Luc Janssens van het Imelda Hospitaal in Bonheiden tijdens Velocity dat in mei 2009 plaatsvond in Brussel. Mobiel Brussel beschikt sinds 2007 over gegevens over zijn personeel, het personeel dat geteld werd omvat de gedetacheerde ambtenaren van de MIVB.

/97


Verkeersveiligheid, sinds 2010 wordt er in de verkeersveiligheidscampagnes die de cel verkeersveiligheid jaarlijks organiseert, meer nadruk gelegd op de afbakening van het doelpubliek. Mobiel Brussel heeft de organisatie van sensibiliseringscampagnes rekening gehouden met de man-vrouwgelijkheid en het genderperspectief rekening houdend met de volgende elementen: In de briefing van de communicatiebureaus en in de aanbestedingsopdrachten voor het opzetten van sensibliseringsacties vermelden dat de opdrachthouders erover moeten waken een respectvol beeld van de vrouw te verspreiden en de reproductie van seksistische stereotiepen te vermijden; Beide geslachten benaderen door het gebruik van middelen, instrumenten en communicatiemethoden die hen eigen zijn (voorbeelden: gespecialiseerde pers, folders die uitgedeeld worden op ontmoetingsplaatsen zoals buurthuizen, verenigingen …). In 2010 bestond het doelpubliek van de jaarlijkse verkeersveiligheidscampagne uit jonge voetgangers van 12 tot 16 jaar. De briefingnota van de campagne vermeldde uitdrukkelijk dat de inschrijvers erop moesten toezien dat ze een respectvol beeld van de vrouw verspreidden en dat ze seksistische stereotypes moesten vermijden. Het doelpubliek werd bereikt met communicatiemiddelen die eigen zijn aan jongeren (sociale netwerksites, website …). Budget : 135.000 euro

Een vrouw rijdt ’s nachts met de fiets. Vrouwen durven ’s nachts ook te fietsen omdat het tracé van de gewestelijke fietsroutes in overleg met de vrouwen worden uitgewerkt

98 /


Perspectieven • Sensibiliserings- en opleidingsprojecten blijven subsidiëren en daarbij rekening houden met de genderdimensie. Bijvoorbeeld : bij de selectie van de deelnemers voor acties ter bevordering van het fietsgebruik, zoals «Bike Experience» (tijdelijke begeleiding van een persoon, die de fiets wil uitproberen als dagelijks verplaatsingsmiddel), zal een evenwichtige man-vrouwverhouding bewaakt worden; • Voortzetten van doelgerichte campagnes en rekening houden met de genderdimensie, meer bepaald door het gebruik van verschillende benaderingen voor vrouwen/mannen, meisjes/jongens, waarbij rekening wordt gehouden met de verschillen in gevoeligheid, gedrag, houding van vrouwen/mannen op het vlak van verkeersveiligheid (bijvoorbeeld: mannen nemen meer risico’s): de boodschap en de manier waarop deze wordt overgebracht zullen aangepast moeten zijn aan het doelpubliek.

Prioritair domein 3 : Vrouwen en gezondheid (C) Strategische doelstelling C1. Verruiming van de toegang van vrouwen tot efficiënte, betaalbare en kwalitatief hoogstaande gezondheidszorg, voorlichting en aanverwante diensten, gedurende hun hele leven. Strategische doelstelling C2. Preventieprogramma’s ter bevordering van de gezondheid van vrouwen versterken. Opstellen van vademecums, teneinde de fietsinfrastructuur te verbeteren heeft Mobiel Brussel, in samenwerking met het BIVV (Belgisch Instituut voor de Verkeersveiligheid) en het OCW (Opzoekingscentrum voor de Wegenbouw) een fietsvademecum opgesteld voor projectontwerpers, gewestelijke en gemeentelijke ambtenaren, en studiebureaus. Het omvat meerdere luiken, waaronder een luik over de bekleding van fietsinfrastructuur, en verscheen in mei 2009. Budget : 50.000 euro. In 2010 gingen Mobiel Brussel en het OCW van start met het opstellen van een luik van het voetgangersvademecum over de bekleding van de voetpaden. Dit vademecum is bestemd voor projectontwerpers, gewestelijke en gemeentelijke ambtenaren en studiebureaus. Het gaat over de specifieke behoeften van kinderen, van personen met beperkte mobiliteit en introduceert de noties van comfort, vlakheid, leesbaarheid, oneffenheid … Budget : 50.000 euro. Voetgangersplan, in 2010 heeft Mobiel Brussel een voetgangersplan en een nieuw fietsplan voorbereid. In deze plannen wordt rekening gehouden met de man-vrouwproblematiek en de problematiek van personen met beperkte mobiliteit. Er zullen bijvoorbeeld systematisch tellingen van het aantal voetgangers uitgevoerd worden, die rekening houden met het geslacht, opdat er terecht rekening zou worden gehouden met voetgangers bij de heraanleg van de openbare ruimte. Er zullen ook campagnes moeten worden gevoerd ter bevordering van stappen en fietsen, die zich specifiek richten op mannen of vrouwen. Actieplan verkeersveiligheid, in 2010 heeft Mobiel Brussel, in samenwerking met deskundigen, middenveldactoren, het BIVV en de VSGB, een nieuw actieplan verkeersveiligheid 2011-2020 opgesteld. Dit plan werd uitgewerkt op basis van de ongevallengegevens, die sowieso geslachtsspecifiek zijn.

Perspectieven • Bevordering van stappen en fietsen om het risico op cardiovasculaire aandoeningen bij vrouwen te verminderen door middel van sensibiliseringsacties die specifiek gericht zijn op fietsen en stappen en de positieve effecten ervan; • Doorgaan met het verbeteren van de kwaliteit van de fietsinfrastructuur teneinde vrouwen aan te moedigen om zich met de fiets te verplaatsen; • Ontwikkeling van de tweede fase van het Villo!-systeem teneinde 5.000 fietsen in gebruik te hebben; • Meer inspanningen leveren om vrouwen te sensibiliseren voor het gebruik van de fiets; • Uitvoeren van de acties van het gewestelijk verkeersveiligheidsplan 2011-2020, van het fietsen voetgangersplan die gendergevoelig zijn; • Er zullen systematisch tellingen van het aantal voetgangers, die rekening houden met het geslacht, uitgevoerd worden opdat er terecht rekening zou worden gehouden met de voetgangers bij de heraanleg van de openbare ruimte; • Integreren van de genderdimensie in de analyse van de inrichting en de planning van de openbare ruimte.

/99


Prioritair domein 7 : Zeggenschap en besluitvorming (G) Strategische doelstelling G.1.Maatregelen treffen om te zorgen voor een volwaardige participatie van vrouwen in machtsstructuren en besluitvorming. Strategische doelstelling G.2. De capaciteiten van vrouwen om te participeren in besluitvorming en leiding vergroten. Binnen Mobiel Brussel wordt 38% van de betrekkingen44 bekleed door vrouwen. In 2007 waren er bij Mobiel Brussel 486 ambtenaren tewerkgesteld, waarvan 169 vrouwen (35%) en 317 mannen (65 %). In 2008 bestond het personeelsbestand van Mobiel Brussel uit 560 ambtenaren waarvan 203 vrouwen (36%) en 357 mannen (64%). In 2009 telde Mobiel Brussel 552 personeelsleden, waarvan 205 vrouwen (37%) en 347 mannen (63%). Op 9 augustus 2010 bestond het personeelsbestand van Mobiel Brussel uit 512 ambtenaren, waarvan 193 vrouwen (38%) en 319 mannen (62%). Hoewel het aantal personeelsleden sinds 2009 daalt, nam het aantal vrouwen die aangeworven werden toe in 2008 en 2009. Er zijn echter nog steeds veel minder vrouwen dan mannen tewerkgesteld. Momenteel behoort slechts 38 % van het personeelsbestand van Mobiel Brussel tot het vrouwelijk geslacht. Vrouwen zijn sterker vertegenwoordigd dan mannen in de functies van niveau C1 (adjunct) en D1 (klerk). De verantwoordelijkheidsfuncties worden hoofdzakelijk bekleed door mannen. Vrouwen zijn ondervertegenwoordigd in de functie A2 (eerste attaché), en afwezig in de graden A2 ir (eerste ingenieur), A3 (directeur), A3 ir (ingenieur-directeur), met uitzondering van één vrouw die de graad A3 a.i. bekleedt. Een groot aantal personeelsleden zal op pensioen vertrekken, er zullen dus een groot aantal posten vrij komen. Binnen de Gewestelijke Mobiliteitscommissie (GMC), wordt de man-vrouwpariteit nageleefd.

Perspectives • Vrouwen aanmoedigen om bij Mobiel Brussel te solliciteren (vooral niveau A en ingenieur); • De aanwerving van vrouwen bevorderen teneinde de diversiteit van de samenleving beter te weerspiegelen; • De aanwerving van vrouwen in de hand werken op basis van positieve actie voor de openstaande betrekkingen binnen Mobiel Brussel45; • Streven naar 42% vrouwelijke aanwervingen tegen eind 2014; • De bevordering van vrouwen binnen Mobiel Brussel bevorderen op basis van positieve actie46; • Doelstelling voor 2014 : 20% vrouwen in verantwoordelijke functies; • Voeren van een stimulerend beleid om de aanwezigheid van vrouwen in sectoren zoals weginrichting, mobiliteit en verkeersveiligheid te bevorderen; • Garanderen van de aanwezigheid van vrouwen in besluitvormingsorganen, in adviescommissies, in stuurcomités, in denkgroepen (waken over het respecteren van de man-vrouwverhouding); • Organiseren van een proefproject om vrouwelijke ingenieurs en architecten uit te nodigen voor vergelijkende examens en publieke projecten.

44 45 46

100 /

Mobiel Brussel beschikt sinds 2007 over gegevens over zijn personeel. Het personeel dat geteld werd omvat de gedetacheerde ambtenaren van de MIVB. Ondanks het moratorium, kunnen bepaalde maatregelen gedeeltelijk gerealiseerd worden. Maatregelen voorgesteld sinds de inwerkingtreding van het organieke kader en het taalkader.


DPrioritair domein 8 : Institutionele mechanismen voor de verbetering van de positie van de vrouw (H) Strategische doelstelling H3. Naar sekse uitsplitsen van gegevens en informatie verspreiden ten behoeve van planning en evaluatie. De gegevens met betrekking tot mobiliteit worden over het algemeen geanalyseerd volgens sekse (nationale enquête inzake mobiliteit Mobel - 1999) en niet volgens gender. De Beldam-enquête zal uitgevoerd worden in de loop van 20102011. De tevredenheidsbarometer van de MIVB-klanten en het fietsobservatorium bijvoorbeeld bieden gegevens die uitgesplitst zijn volgens sekse. Elk jaar voert het Brussels Fietsobservatorium fietstellingen uit. In 2008 was 69% van de waargenomen fietsers van het mannelijk geslacht. In 2009 was op een totaal van 11.655 fietsers, 68,79% man. De percentages variëren lichtjes naar gelang de gecontroleerde plaatsen. Enquête, in 2010 voerde de FOD Mobiliteit en Vervoer een enquête uit naar de mobiliteit van gezinnen. Deze BELDAM enquête bevroeg 2200 Brusselse gezinnen. De resultaten van deze enquête zullen in 2011 en 2012 nader bestudeerd en geanalyseerd worden. Tellingen, in 2009 en 2010 voerde het Brussels Fietsobservatorium fietstellingen uit. In 2009 was 68,79% van de getelde fietsers van het mannelijke geslacht. De hoeveelheid mannen evolueert nauwelijks en lijkt te stagneren op 69%. De hoeveelheid vrouwen evolueert ook niet en blijft hangen op 30à31%. We stellen ook vast dat er meer vrouwelijke fietsers zijn op plaatsen waar veel gefietst wordt. Wat het dragen van de fietshelm betreft: in 2009 droeg 39% van de 11 655 waargenomen fietsers een helm. Hiervan zijn 43% man en 32% vrouw. Van de 176 waargenomen kinderen droeg 61% een fietshelm. Verzamelen van gegevens, de statistieken over verkeersongevallen met lichamelijk letsel zijn naar geslacht uitgesplitst. Door het analyseren van deze statistieken, kan men doelgerichte acties voeren. Bijvoorbeeld: in 2008 en 2009 waren oudere vrouwen tussen de 70 en de 84 jaar oververtegenwoordigd in ongevallen met voetgangers.

Perspectives • In 2012: een grondige analyse uitvoeren van de resultaten van de BELDAM enquête vanuit een genderperspectief; • In het algemeen: grondige genderanalyses uitvoeren van de resultaten van enquêtes, studies, evaluaties en het beleid inzake mobiliteit, openbare werken.

Prioritair domein 11: Vrouwen en het milieu (K) Strategische doelstelling K2. De behoeften, bekommernissen en meningen van vrouwen integreren in het beleid en in de programma’s voor duurzame ontwikkeling. Week van Vervoering, sinds 2001, organiseert het Gewest een Week van de Vervoering en een Autoloze Zondag: deze evenementen geven mensen de kans om verschillende vervoermiddelen uit te testen, in het bijzonder de actieve modi. Aftelsysteem voor voetgangers, in 2010 werden er, in het kader van de redactie van het actieplan verkeersveiligheid 2011-2020, verschillende acties getest op het terrein waaronder het plaatsen van een aftelsysteem voor voetgangers aan verkeerslichten. Dit aftelsysteem geeft aan hoe lang het rood blijft en geeft tevens de resterende oversteektijd bij groen licht weer. Dit systeem moet de wachttijd aan verkeerslichten verminderen en de risico’s die voetgangers nemen beperken. Budget: 1000 euro aan materiaal. Bovendien werd de verkeerslichtenregeling aangepast ten gunste van een minder lange wachttijd voor voetgangers.

/101


Perspectives • Genderperspectief integreren in de analyse van de uitrusting en de ruimtelijke indeling van de openbare ruimte; • Ontwikkeling van genderindicatoren die gebruikt moeten worden bij de (her)aanleg van wegen, bovengrondse en ondergrondse parkeerruimtes en de inrichting van de openbare ruimte (bijvoorbeeld: het creëren van open ruimtes, plaatsen van een goede nachtverlichting, verminderen van de wachttijd aan verkeerslichten, verbeteren van de bekleding van voetpaden); • Doorgaan met de plaatsing van voorzieningen, die de wachttijd aan verkeerslichten verminderen; • Acties plannen die vrouwen aanmoedigen om gebruik te maken van bepaalde vervoermiddelen; • Ontwikkeling van evaluaties en een beleid inzake mobiliteit en openbare werken vanuit een genderperspectief.

Strategische doelstelling K3. Mechanismen op internationaal, nationaal een regionaal niveau versterken of oprichten om de effecten van ontwikkelings- en milieubeleid op vrouwen te evalueren. Het actieplan verkeersveiligheid 2011-2020 bevat als strategische doelstellingen de vermindering van de verkeerssnelheid en de bescherming van zwakke weggebruikers (voetgangers, fietsers, bromfietsers en motorfietsers). De cel Actieve Modi van Mobiel Brussel hield rekening met het onveiligheidsgevoel dat vrouwen ervaren door ’s nachts op bepaalde plaatsen het traject van de GFR’s (Gewestelijke Fietsroutes) te wijzigen. Bijvoorbeeld: een welbepaalde GFR loopt ‘s nachts via de Legrandlaan om te vermijden dat vrouwelijke fietsers ‘s nachts langs het Terkamerenbos zouden moeten fietsen. Idem voor een GFR in de buurt van het Jubelpark.

Perspectieven • De cel Actieve Modi zal in de toekomst blijven rekening houden met het advies van vrouwen bij de planning van GFR’s die ‘s nachts gebruikt worden; • In functie van de resultaten van de Beldam-enquête, overwegen om acties te organiseren die het gebruik aanmoedigen van individuele, gedeelde of collectieve vervoermiddelen die niet of minder gebruikt worden door vrouwen; • Operationaliseren van de acties uit het gewestelijk verkeersveiligheidsplan 2011-2020 met het oog op het verminderen van de verkeerssnelheid in de stad en het verbeteren van de bekleding van de voetpaden.

Contactpersoon Patricia Courange Directie Beleid BUV / Attaché [email protected] - 02 204 20 08

102 /


Bevoegheid : Openbaar Ambt In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest wordt het ambtenarenbeleid uitgevoerd door het Ministerie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (MBHG) en de verschillende Instellingen van Openbaar Nut van het Gewest. Deze bijdrage betreft enkel het Ministerie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Op het Ministerie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest zijn verschillende directies verantwoordelijk voor het ambtenarenbeleid, zijnde de Directie Gewestelijke Ambtenarenzaken, de Directie Human Ressources en Gelijke Kansen (DHRGK), de Directie Personeelsbeheer en de Directie Bezoldigingen en Pensioenen. Van deze 4 directies spelen de Directie Gewestelijke Ambtenarenzaken en de DHRGK de belangrijkste rol inzake de gelijkheid tussen mannen en vrouwen. Naast de Directie Gewestelijke Ambtenarenzaken en de DHRGK, die een centrale rol spelen in de bevordering van de gelijkheid tussen mannen en vrouwen in het MBHG, bestaan er ook een aantal structuren die speciaal opgericht werden om het gelijkekansenen diversiteitsbeleid in het MBHG te dragen. Het betreft de ambtenaar voor gelijke kansen, de interne begeleidingscommissie Gelijke Kansen (aangesteld krachtens het koninklijk besluit van 1990) en de diversiteitsmanager die aangesteld werd in 2005. In 2011 kwamen daar nog de Pekingcorrespondenten bij (die belast zijn met de opstelling van dit rapport). Door de goedkeuring op 15 maart 2011 van het besluit van de Regering van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest ter uitvoering van ordonnantie van 4 september 2008 zullen de diversiteitsmanager en de begeleidingscommissie voortaan binnen dit kader functioneren.

Context De hierboven vermelde ordonnantie van 4 september 2008 is de ordonnantie ter bevordering van diversiteit en ter bestrijding van discriminatie in het Brussels gewestelijk openbaar ambt. Door deze tekst, die pas uitvoerbaar is door de aanname van het uitvoeringsbesluit, wordt het aanstellen van een diversiteitsmanager en een begeleidingscommissie verplicht voor alle Brusselse openbare instellingen, en dus niet enkel voor het Ministerie. Het doel is dat deze instellingen de Brusselse samenleving in al haar diversiteit weerspiegelen en dat het gevoerde beleid betrekking heeft op alle Brusselaars. De actieplannen diversiteit richten zich onder andere op de bevordering van de gelijkheid tussen mannen en vrouwen. Het opstellen van het actieplan Gelijke Kansen 2008-2009, dat streeft naar de uitvoering van concrete acties ter bevordering van de gelijkheid van kansen en van de diversiteit binnen het Ministerie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, gebeurt onder andere via de Middagen van de Gelijkheid. Het doel van deze Middagen is om samen de evolutie van onze mentaliteiten te stimuleren en aanzetten tot debat. Dit doet men door middel van ludieke animatie (toneelstuk, tentoonstelling, debat, workshop …) rond het thema gelijke kansen. De eerste Middag van de Gelijkheid vond plaats in 2005. Vandaag wordt er ongeveer 3 keer per jaar een Middag georganiseerd.

1. Directie Ambtenarenzaken (DAZ) De taken van de Directie Gewestelijke Ambtenarenzaken zijn onder meer: • het ontwerpen van reglementaire teksten en meer bepaald het administratief statuut en de bezoldigingsregeling van de ambtenaren van het ministerie en van de instellingen van openbaar nut van het Gewest (aanwerving, loopbaan, evaluatie, opleiding, verlof, anciënniteit, barema’s en diverse vergoedingen en toelagen …); • begeleiden en controleren van het beheer van het budget van de crèche van het ministerie; • beheren en controleren van de subsidie die toegekend wordt aan de sociale dienst; • meewerken aan de uitvoering van telewerk voor de ambtenaren van het ministerie; • beheren van het Observatorium van de Arbeidsmarkt dat zorgt voor statistieken over tewerkstelling binnen het gewestelijk openbaar ambt. Naast de reglementaire besluiten, is de directie ook belast met het opstellen van verklarende of interpretatieve omzendbrieven omtrent de reglementering. De Directie Gewestelijke Ambtenarenzaken wordt ook punctueel ingezet bij de omzetting van Europese richtlijnen die te maken hebben met haar bevoegdheidsdomeinen (momenteel: ouderschapsverlof). Ze kan bijgevolg Europese richtlijnen inzake gelijkheid vrouw-man omzetten.

/103


Acties en resultaten Prioritair domein 3 : Vrouwen en gezondheid Elk jaar organiseert het ministerie een preventiecampagne voor het opsporen van kanker voor zijn medewerkers. Deze acties streven naar een algemene preventie van alle soorten kanker maar spitsen zich vooral toe op geslachtsgebonden kankersoorten.

Prioritair domein 6 : Vrouwen en economie Strategische Doelstelling F6 : Harmonisering van verantwoordelijkheden voor werk en gezin van vrouwen en mannen bevorderen. • In 2004 werd een kinderdagverblijf geopend voor de kinderen van de ambtenaren van het Ministerie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, met 35 opvangplaatsen (voltijds equivalent waarvan 80% voorbehouden is voor de personeelsleden van het MBHG). De crèche bevindt zich op de site van Tour en Taxis. Een gratis pendelbus rijdt heen en weer tussen de kantoren van het MBHG in het CCN (Noordstation) en de site van Tour en Taxis. Deze crèche heeft tot doel om personeelsleden met kinderen toe te laten werk en gezin met elkaar te combineren. Het budget dat deze crèche werd toegekend voor 2010 bedraagt 409.000 euro; • Sinds 2008 werkt de directie aan de ontwikkeling van telewerk in het Ministerie. Datzelfde jaar realiseerde de Directie Gewestelijke Ambtenarenzaken een proefproject inzake de invoering van telewerk. Voor dit project werd er in de nota aan de leden van de Directieraad van 02.07.2008 gevraagd dat «de testgroep op harmonieuze wijze wordt samengesteld met evenwichtige vertegenwoordiging van mannen en vrouwen»; • De sociale dienst van het ministerie organiseert elk jaar tijdens de zomervakantie kinderopvang voor kinderen van personeelsleden (3 tot 12 jaar). Deze opvang is geopend van 8 tot 17 uur. De inschrijving is telkens voor een hele week.

w Prioritair domein 8 : Institutionele mechanismen voor de verbetering van de positie van de vrouw (H) Strategische Doelsteling H3. Naar sekse uitsplitsen van gegevens en informatie verspreiden ten behoeve van planning en evaluatie. De Directie Gewestelijke Ambtenarenzaken werkt mee aan de redactie van het jaarlijks rapport van het Observatorium van de Arbeidsmarkt dat sinds 2001 jaarlijkse statistieken bevat over de personeelsleden van alle Instellingen van Openbaar Nut van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Dit rapport bevat een aantal statistieken over het personeel van de verschillende Instellingen van Openbaar Nut van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Bepaalde gegevens in dit rapport zijn uitgesplitst naar sekse, zoals bijvoorbeeld het administratief niveau. Verschillende reglementaire besluiten (betreffende het administratief statuut en de bezoldigingsregeling van de ambtenaren, enzovoort) werden goedgekeurd door de Regering en uitgewerkt door de directie. Deze besluiten werden niet uitgewerkt met een specifieke genderbenadering. Er wordt momenteel aan een ander reglementair besluit gewerkt, dat de mogelijkheid biedt om deeltijds te werken a rato van negen tiende, wat het mogelijk maakt om werk en gezin beter met elkaar te combineren.

Perspectieven • De Directie Gewestelijke Ambtenarenzaken zal eventuele ongewenste effecten van telewerk tegengaan tijdens de uitwerking van het project. Telewerk zal beperkt blijven tot 2/5de voor voltijds werkende ambtenaren en tot 1/5de voor ambtenaren die deeltijds en minstens 80 % werken. Andere deeltijdse werknemers hebben geen recht op telewerk; • Vanaf 2012 zullen in het rapport van het Observatorium van de Arbeidsmarkt over het openbaar ambt van het Brussels Gewest ook naar geslacht uitgesplitste statistieken per rang opgenomen worden en niet enkel per graad.

104 /


2. Directie Human Resources en Gelijke Kansen (DHRGK) De taken van de DHRGK zijn: de aanwerving, het onthaal en de opvolging van de nieuwe personeelsleden; het beheer van de loopbaan van de ambtenaren van het ministerie; de bekwaamheden van de ambtenaren ontwikkelen; advies en ondersteuning bieden inzake personeels- en organisatiemanagement; een beleid inzake gelijke kansen en diversiteit organiseren en bevorderen in het ministerie. De cel Gelijke Kansen van de DHR organiseert en financiert tal van sensibiliseringsacties en vormingen rond gender ten behoeve van het personeel. Deze acties worden in deze bijdrage voorgesteld.

Acties en resultaten Prioritair Domein 6 : Vrouwen en economie (F) Strategische doelstelling F1 :. De economische rechten en onafhankelijkheid van vrouwen bevorderen, inclusief de toegang tot werkgelegenheid, passende arbeidsvoorwaarden en zeggenschap over economische hulpbronnen. In 2010 werd begonnen met het opstellen van een informatiebrochure over de maatregelen met betrekking tot de arbeidstijd (met onder andere informatie over de gevolgen van deeltijds werken op het pensioen …). Een groot aantal vrouwen werken niet voltijds om hun werk beter te kunnen combineren met een gezin. De financiële gevolgen hiervan op lange termijn of de gevolgen ervan voor hun loopbaan zijn echter niet altijd even duidelijk. Dankzij deze brochure zal het personeel over informatie beschikken met betrekking tot de gevolgen van de maatregelen op het vlak van arbeidstijd.

Prioritair Domein 7 : Zeggenschap en Besluitvorming (G) Strategische Doelstelling G2. De capaciteiten van vrouwen om te participeren in besluitvorming en leiding vergroten. Volgend op de studie die in 2008 uitgevoerd werd naar «de deelname van vrouwen aan een promotieprocedure», werd er aan de mannen en vrouwen van rang A 2 een opleiding aangeboden, getiteld «Diversiteit bevorderen voor een gedragen management». De begrippen «glazen plafond47» en «plakkende vloer»48 kwamen er ter sprake. Een van de doelstellingen van deze opleiding was om vrouwen te helpen om de dominante codes te beheersen en professionele ambitie te koesteren. Deze opleiding stelde de deelnemers en deelneemsters in staat een actieplan op te stellen voor vrouwen die kaderfuncties ambiëren. Dit plan kon echter niet worden uitgevoerd omdat de acties die het voorstelde niet realistisch waren of specifieke situaties betroffen. 96 personen hadden zich ingeschreven voor deze opleiding (43 mannen en 53 vrouwen), waarvan er 51 effectief deelnamen aan de opleiding (35 vrouwen en 16 mannen). 37% van de ingeschreven mannen waren aanwezig (39.5% niet verontschuldigd) tegenover 66% van de ingeschreven vrouwen. Meerdere aanwezige mannen lieten enige weerstand blijken. Bepaalde mannen waren van mening dat het recht op gelijk loon volstond en ze zagen het belang van deze opleiding niet in. De lesgeefster had enige tijd nodig om de weerstand in te dijken. De positieve kant van de actie was de ruimte die gecreëerd werd voor verrijkende discussies en het feit dat men de hindernissen voor de loopbaan van vrouwen heeft kunnen identificeren. Eind 2010 werd er een nieuw project gelanceerd met als titel «Hoe architect worden van je loopbaan als vrouw?». De bedoeling was om een denkvoormiddag voor te bereiden rond het onderwerp dat voorzien was in het kader van de internationale vrouwendag op 8 maart 2011. Het project had tot doel vrouwen te laten nadenken over hun carrière, hen een reeks beschikbare instrumenten aan te bieden om zich te ontwikkelen en hen aan te moedigen zich kandidaat te stellen voor openstaande bevorderingsfuncties. Hiertoe werden er opleidings- en denkmodules gecreëerd voor vrouwelijke personeelsleden van het ministerie van niveau A. Deze modules zullen begin 2011 plaatsvinden. Vrouwen voelen de druk om zichzelf omwille van culturele, familiale … redenen hun ambities te beperken en stellen zich daardoor minder vaak dan mannen kandidaat voor leidinggevende functies

47 48

Barrière die vrouwen verhindert om topfuncties te verkrijgen. Vrouwen die zelfcensuur toepassen om culturele, familiale … redenen door zich minder vaak dan mannen kandidaat te stellen voor kaderfuncties.

/105


Prioritair Domein 8 : Institutionele mechanismen voor de verbetering van de positie van de vrouw (H) Strategische Doelstelling H2. Een genderperspectief integreren in wetgeving, overheidsbeleid, -programma’s en -projecten. • Opstellen van een Actieplan Gelijke Kansen en Diversiteit 2010-2011. De doelstellingen van dit plan zijn: bevordering van de diversiteit en de bestrijding van discriminatie in het Brussels gewestelijk openbaar ambt; het gelijkekansenen diversiteitsbeleid integreren in de verschillende aspecten van een globaal HR-beleid; het personeel van het MBHG informeren en opleiden rond thema’s die verband houden met diversiteit en gelijke kansen om zo te zorgen voor een kwaliteitsvolle dienstverlening voor de burger, voor harmonieuze werkrelaties, voor geschikte managementpraktijken en voor de ontwikkeling van specifieke acties gericht op verschillende doelgroepen, waaronder vrouwen. Met dit plan wordt het aantal doelgroepen van het diversiteitsbeleid uitgebreid (vrouwen, personen met een handicap, -26 jarigen, 55+’ers, personen van vreemde afkomst …) en wordt het aspect diversiteit op transversale wijze opgenomen in de HR-processen. • Een van de acties van het Gelijkekansen- en diversiteitsplan, die specifiek dit thema behandelt, is de organisatie van de Middagen van de Gelijkheid. In 2010 vonden er twee Middagen plaats rond het thema gelijkheid mannen-vrouwen. Het betrof de uitzending van de diversiteitsspot «Talent in al zijn rijkdom» en twee participatieve workshops rond gelijkheid tussen mannen en vrouwen. De workshop «Gender speak» diende om mannen en vrouwen te helpen om de culturele verschillen tussen hen beter te begrijpen en te waarderen, om zo een betere verstandhouding tussen beide geslachten te creëren, zowel op professioneel als op persoonlijk vlak. Tijdens de workshop «Tijdmanagement», werden de deelneemsters en deelnemers begeleid in hun persoonlijke dagindeling om hen te tonen over welke mogelijkheden ze beschikken om hun privéleven met hun beroepsleven te verzoenen. De deelneemsters en deelnemers kregen ook hulp bij het opstellen van een persoonlijk actieplan; De Middagen van de Gelijkheid worden door een groot aantal ambtenaren bijgewoond maar om technische redenen bereiken ze niet alle personeelsleden. Het zou interessant zijn om na te denken hoe we op grotere schaal kunnen sensibiliseren over de gelijkheid tussen mannen en vrouwen. De personen die een Middag bijgewoond hebben, hebben de neiging om zich ook voor de volgende Middagen in te schrijven, wat het succes van deze activiteiten illustreert. Het budget van een Middag van de Gelijkheid bedraagt ongeveer 5000 euro; • In het kader van het Actieplan Gelijke Kansen 2010-2011 maakte Télé Bruxelles een «Diversiteitsspot» over de diversiteit in het Ministerie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest waarin ook de gelijkheid tussen vrouwen en mannen ter sprake kwam. Deze spot werd getoond tijdens een Middag van de Gelijkheid en vervolgens aan alle personeelsleden van het ministerie via een nieuwsbericht op het intranet van het ministerie. Budget: 24.051 euro; • De acties rond het thema «Hoe architect worden van je loopbaan als vrouw?» maken ook integraal deel uit van het Actieplan Gelijke Kansen 2010-2011 (cf. supra); • Project Gender mainstreaming: op basis van een studie uitgevoerd in 200849 werden er in 2010 proefprojecten opgestart in zes besturen van het MBHG50 om geleidelijk aan gender mainstreaming op te nemen in alle beleidstakken van het ministerie (zoals voorzien in de oriëntatienota 2009-2014). De Cel Gelijke Kansen (DHRGK) en de groep die verantwoordelijk is voor het project SIM (Samenhang van de Initiatieven inzake Management) hebben hun steun verleend aan dit project, omdat bleek dat het onontbeerlijk was de genderdimensie te integreren in de beheer- en planningsinstrumenten van het ministerie. De werkzaamheden gebeurden in samenwerking met de vzw Genderatwork, teneinde de deelnemers en deelneemsters aan het pilootproject bij te staan in de ontwikkeling van een methodologie om de gelijkheid tussen vrouwen en mannen in de dagelijkse werking van hun dienst te integreren. De integratie van de genderdimensie blijkt onder meer uit de ontwikkeling van een genderindicator in de boordtabellen. De werkgroepen van de 6 proefeenheden hebben verschillende acties ontwikkeld die uitgevoerd dienen te worden, zoals het toevoegen van de variabele geslacht in de formulieren om naar geslacht uitgesplitste statistieken te verkrijgen voor analyse, het integreren van de variabele gender in bepaalde types van openbare aanbestedingen of in projectoproepen. Het idee is om in het ministerie indicatoren te ontwikkelen die het mogelijk maken om de situatie van de mannen en vrouwen te analyseren om vervolgens een beleid te voeren dat geen ongelijkheden tussen mannen en vrouwen in stand houdt of creëert. Voor de werkzaamheden in het kader van de proefprojecten werd gebruik gemaakt van reeds bestaande instrumenten zoals een vergadering of een formulier. Zo heeft de Directie taxi’s bijvoorbeeld besloten om aan haar klachtenformulieren de reden «seksuele intimidatie» toe te voegen. Deze acties moeten op termijn leiden tot een betere dienstverlening voor gebruikers. Er werden ook andere actiepistes voorgesteld zoals het opnemen van een «genderbenadering» in opleidingen (om geen extra specifieke opleiding te moeten voorzien), het toepassen van genderbudgeting51 op alle diensten van het ministerie (de budgetten analyseren om onder meer te bepalen hoeveel 49 50

51

106 /

veline Cortier (dr. Karen Celis), «L’implémentation structurelle du gender maintreaming dans les mécanismes institutionnels et administratifs de E la Région de Bruxelles-Capitale», onderzoek op vraag van het Ministerie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, 2008. De proefprojecten werden meer bepaald ontwikkeld in de volgende directies: de Directie Inkohiering van het Bestuur Financiën en Begroting, de Directie Taxi’s en de Directie Beleid van Mobiel Brussel, de Directie Monumenten en Landschappen van het Bestuur Ruimtelijke Ordening en Huisvesting, de Directie Specifieke Initiatieven van het Bestuur Plaatselijke Besturen, de Directie Werkgelegenheidsbeleid en Meerwaardeneconomie en de Directie Gewestelijke Werkgelegenheidsinspectie van het Bestuur Economie en Werkgelegenheid, en tot slot de Directie Externe Betrekkingen van het Secretariaat-Generaal. Gender budgeting bestaat uit de analyse en de uitwerking van budgetten waarbij men rekening houdt met de respectieve situaties van vrouwen en mannen in Handleiding voor de toepassing van gender budgeting binnen de Belgische Federale Overheid, Instituut voor de Gelijkheid van vrouwen en mannen, Brussel.


mannen en vrouwen de acties tot nut zijn). Uit de getuigenissen van de deelnemers en deelneemsters bleek dat de proefprojecten hen hebben aangetoond dat het beleid van hun bestuur niet «neutraal» is (in tegenstelling tot hun initiële hypothese) waardoor ze het beleid «in vraag begonnen te stellen». Bedoeling is dat op termijn elke ambtenaar zijn/haar dagtaak uitvoert met een genderbril op. De resultaten van de actie zijn nog niet beschikbaar omdat de actie nog niet is afgerond. Budget 2010 : 38.000€

Strategische Doelstelling H3. Naar sekse uitsplitsen van gegevens en informatie verspreiden ten behoeve van planning en evaluatie De DHRGK stelt jaarlijks een statistisch rapport op dat de personeelssituatie analyseert. Dit rapport bevat een reeks naar geslacht uitgesplitste statistieken. In 2010 bestond het personeelsbestand van het MBHG uit 928 vrouwen (54%) en 792 mannen (46%). De vrouwen zijn licht ondervertegenwoordigd in de twee eerste niveaus (A en B) met 45,82% vrouwen in niveau A en 42,67% vrouwen in niveau B. Daartegenover staat dat ze oververtegenwoordigd zijn in de niveaus C, D en E (met respectievelijk 69,01%, 64,97% en 54,84%). Van de contractuele personeelsleden is 59,45% van het vrouwelijke geslacht. De directeursfuncties worden door 28 mannen en 5 vrouwen uitgevoerd. Aangezien er geen bevorderingen plaatsvonden, is de situatie sinds het laatste Pekingrapport (2007) niet gewijzigd.

Perspectieven • De informatiebrochure over de verschillende maatregelen met betrekking tot de vermindering van de arbeidstijd en over de impact van deze maatregelen op het pensioen is nog niet volledig afgewerkt. De verspreiding ervan is voorzien voor begin 2012; • Het project Gendermainstreaming zal worden verlengd. Op basis van een nieuwe overheidsopdracht zal een nieuwe beheerder aangesteld worden die de groepen zal begeleiden bij de uitvoering van hun implementeringsplan en met een transversale werkgroep zal werken aan de verwezenlijking van het nieuwe gemeenschappelijke objectief ‘Gendermainstreaming’ dat door de Regering werd vastgesteld voor het jaar 2011. Het betreft de uitwerking van een methodologie voor het implementeren van Gendermainstreaming, die toegepast zal kunnen worden voor het MBHG en de Instellingen van Openbaar Nut van het Gewest. Het ministerie zal ook moeten nadenken over de manier waarop het gender budgeting in haar bevoegdheden kan integreren; • Sinds 2010 wordt er gewerkt aan een voorontwerp van ordonnantie voor de integratie van de genderdimensie in de beleidslijnen van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Zodra deze in werking treedt, zal de genderdimensie verplicht opgenomen moeten worden in alle beleidstakken, maatregelen, budgetvoorbereidingen of acties van het ministerie om zodoende eventuele ongelijkheden tussen vrouwen en mannen te vermijden of te corrigeren. Eens de ordonnantie goedgekeurd zal zijn, zullen de uitvoeringbesluiten genomen moeten worden. Het werk dat verricht werd in het kader van het project Gendermainstreaming zal denkstof kunnen zijn voor de reflectie over de uitwerking van deze besluiten; • Er zal een nieuw actieplan Gelijke Kansen en Diversiteit opgesteld worden voor de periode 2012-2013 met nieuwe acties om vrouwen te blijven aanmoedigen om zich kandidaat te stellen voor directeursbetrekkingen. Deze acties kunnen uitgewerkt worden op basis van de conclusies van het project «Hoe architect worden van je loopbaan als vrouw?», die opgenomen zullen worden in een beleidsnota; • De DHRGK zal de ambtenaren van het ministerie een socio-professionele balans aanbieden, in eerste instantie aan mannen en vrouwen die over 5 jaar anciënniteit beschikken. De socio-professionele balans moet ambtenaren toelaten om de balans op te maken van hun socio-professionele situatie en na te denken over de toekomstige ontwikkeling van hun carrière; • De topmanagementbetrekkingen in het Ministerie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en in de Instellingen van Openbaar Nut van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest zullen binnenkort bezet worden door mandaathouders. Deze zullen aangesteld worden voor een termijn van 5 jaar op basis van beslissingen van een externe commissie, niet behorende tot de instelling in kwestie. Vrouwen zullen aangemoedigd worden om zich kandidaat te stellen voor functies met veel verantwoordelijkheid en om hun kandidatuur te verdedigen.

Contactpersonen André Bellefroid (DFP) Directie Openbaar Ambt / Eerste attaché - adviseur [email protected] - 02 800 37 31 Mélina Vanden Borre (DRHEC) Directie Human Resources en Gelijke Kansen / Attaché [email protected] - 02 800 36 58

/107


Bevoegheid : Gelijke Kansen Context De cel Gelijke Kansen werd opgericht in 2005 en maakt deel uit van de Directie Human Ressources en Gelijke Kansen van het Ministerie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Ze ontwikkelt en bevordert een gelijkekansenen diversiteitsbeleid, bestaande uit 2 luiken: • Een extern luik, voor het voeren van een gewestelijk beleid dat gericht is op de Brusselse bevolking. Dit beleid biedt een financiële steun aan Brusselse verenigingen, die projecten ontwikkelen rond gelijke kansen en diversiteit, organiseert sensibiliseringsevenementen rond gelijkheid en non-discriminatie in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, bestelt studies om een adequaat beleid te ontwikkelen … • Een intern luik, voor het integreren van een gelijkekansenen diversiteitsbeleid in het beleid inzake openbaar ambt. Dit beleid brengt sensibiliserings-, informatie en communicatieacties tot stand om het non-discriminatieprincipe, het respect voor diversiteit en de man-vrouwgelijkheid te bevorderen in de Brusselse openbare instellingen. Dit beleid maakt deel uit van de bevoegdheid openbaar ambt (cf. supra). In 2010 bestaat de cel Gelijke Kansen en Diversiteit uit een attachee, die verantwoordelijk is voor de algemene coördinatie van de cel, een attachee die verantwoordelijk is voor het interne gelijkekansen-, non-discriminatie- en diversiteitsbeleid, twee medewerkers die verantwoordelijk zijn voor het externe beleid (voor de coördinatie inzake intrafamiliaal geweld en voor het beheer van de subsidies) en een administratieve kracht. Het globale budget van de cel Gelijke Kansen voor het jaar 2010 wordt als volgt verdeeld: 595.000 euro voor het subsidiëren van projecten en activiteiten van vzw’s, 503.000 euro voor het financieren van projecten inzake gelijke kansen en diversiteit van het Gewest, waarvan 23.000 euro voorbehouden voor partner- en intrafamiliaal geweld. Deze laatste bevoegdheid is een gedeelde bevoegdheid tussen de Minister-President en de staatssecretaris voor Gelijke Kansen en zal apart behandeld worden in het tweede deel van deze bijdrage.

Acties en resultaten Verschillende acties kaderen niet in een specifiek prioritair domein, maar zijn hefbomen voor het extern gewestelijke beleid inzake gelijke kansen Subsidiëring van vzw’s In het kader van het subsidiebeleid dat het Gewest sinds 2004 heeft ontwikkeld, worden voor specifieke projecten subsidies toegekend aan vzw’s, organisaties en groepen die werken rond gelijke kansen en de strijd tegen discriminaties in het Brussels Gewest. De projecten moeten verband houden met minstens een van de 5 thema’s van het gewestelijk beleid : gender, etnisch-culturele diversiteit, LGBT (Lesbiennes, Gays, Biseksuelen en Transgenders), personen met een handicap, partner- en intrafamiliaal geweld. De toegekende bedragen liggen tussen 2000 en 20.000 euro per project. In 2010 hadden 28 van de 67 gesubsidieerde projecten “gender” als thematiek. Dit komt overeen met een budget van 255.249,49 euro op een totaal van 595.000 euro. Dit betekent dat bijna de helft van het budget uitging naar acties rond “gender”. Van deze 28 projecten waren er 7 gericht op LGBT’s en 1 project was specifiek bestemd voor de doelgroep lesbiennes. De gesubsidieerde projecten met betrekking tot gender behoren tot verschillende prioritaire domeinen van de Pekingrapportage. Enkele voorbeelden van gesubsidieerde projecten zijn: het colloquium “Van alle genders thuis” georganiseerd door Genres pluriels; de heruitgave van de brochures “Filles entr’elle” en “Garçons entr’eux” uitgegeven door Ex Aequo vzw; een empowerment-traject dat door vzw Le Monde selon les Femmes werd ontwikkeld ter versterking van de capaciteiten van migrantenvrouwen, de ondersteuning van het Jump Forum, een evenement dat geheel gewijd is aan het professionele leven van vrouwen en hun loopbaan, enzovoort. Subsidiëring van gemeenten voor het organiseren van projecten inzake gelijkheid van kansen tussen mannen en vrouwen via een projectoproep van het Bestuur Plaatselijke Besturen. Deze gegevens bevinden zich in de bijdrage van de Minister-President. Budget Staatssecretaris voor Gelijke Kansen : 100.000 euro. Onderzoek Een onderzoek naar de maatschappelijke praktijken en leefwereld van eenoudergezinnen van cultureel diverse origine in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Budget: 30.000 euro. Website Om het gewestelijk beleid inzake gelijke kansen meer zichtbaarheid te verschaffen, werd een website opgericht die volledig in het teken staat van dit beleid: www.gelijkekansenbrussel.be. De bezoekers van de site vinden er algemene

108 /


informatie over de verschillende thematieken en over acties die in het verleden plaatsvonden of in de toekomst georganiseerd zullen worden. De website bestaat uit 5 luiken, die de 5 thema’s vertegenwoordigen waarop het externe gelijkekansenbeleid in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest zich toespitst. De website bevat een luik «gender», waarin deze term ook gedefinieerd wordt, en een luik over partner- en intrafamiliaal geweld, waar vooral vrouwen het slachtoffer van zijn. Budget voor het creëren van de website Gelijke Kansen en Diversiteit: 63.404 euro. Jaarlijkse Veertiendaagse van de Gelijke Kansen en de Diversiteit De eerste Veertiendaagse van de Gelijke Kansen en de Diversiteit kwam tot stand ter gelegenheid van het Belgische EUvoorzitterschap. Ze sloot aan bij het thema van het Europees jaar van de bestrijding van armoede en sociale uitsluiting en zal dus uitgebreid besproken worden in het deel dat gaat over het eerste actiedomein van het Pekingrapport (vrouwen en armoede). Deze Veertiendaagse zal voortaan elk jaar georganiseerd worden, rond een specifiek thema en volgens het volgende schema: • Een openingscolloquium voor een professioneel publiek over een specifieke thema dat aansluit bij het thema van de Veertiendaagse; • Acties die tijdens de Veertiendaagse door de vzw’s georganiseerd worden (gesubsidieerd via een specifieke projectoproep voor de Veertiendaagse), die aansluiten bij het thema van dat jaar; • Een slotfeest voor het grote publiek.

Prioritair Domein 1 : vrouwen en armoede (A) Veertiendaagse van de Gelijke Kansen en de Diversiteit 2010 Het thema van de eerste Veertiendaagse van de Gelijke Kansen en de Diversiteit was de bestrijding van armoede en sociale uitsluiting, een problematiek die een bijzondere aandacht verdient in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. De Veertiendaagse ging van start met een colloquium over «gender en armoede». De acties die tijdens de Veertiendaagse plaatsvonden, hadden tot doel om de Brusselaars te sensibiliseren over de rol van Europa en het Gewest in de bevordering van gelijke kansen en diversiteit, en in de bestrijding van armoede en sociale uitsluiting. De Veertiendaagse werd afgerond met een slotfeest voor het grote publiek op 25/11. Budget voor de organisatie en de promotie van deze Veertiendaagse: 223.000 euro. Deze veertiendaagse werd georganiseerd in nauwe samenwerking met 25 Brusselse vzw’s die actief zijn op het gebied van gelijke kansen en die subsidies ontvingen om acties te ontwikkelen die plaatsvonden tijdens de Veertiendaagse. De activiteiten waren gericht op het informeren en sensibiliseren van de deelnemers en het voeren van debatten over thema’s als gelijke kansen voor etnisch-culturele minderheden of personen met een handicap en de man-vrouwgelijkheid. Totaal budget voor het subsidiëren van projecten die plaatsvonden tijdens de Veertiendaagse: 300.000 euro.

/109


Prioritair Domein 7: Zeggenschap en besluitvorming (G) Strategische doelstelling G1. Maatregelen treffen om te zorgen voor een volwaardige participatie van vrouwen in machtsstructuren en besluitvorming. Vrouwen in de gewestelijke adviesorganen. Sinds 2005 wordt er jaarlijks een rapport voorgelegd aan het parlement, waarin de evenwichtige vertegenwoordiging van mannen en vrouwen in de adviesorganen beschreven staat. Dit rapport onderzoekt of de organen de minimumnorm naleven, die de ordonnantie hieromtrent52 voorschrijft. In 2010 maakte dit rapport bekend dat 5 van de 15 onderzochte adviesorganen niet beantwoordden aan deze minimumnorm, die bepaalt dat maximum 2/3 van het totaal aantal leden van de adviesorganen tot hetzelfde geslacht mogen behoren. Van deze 5 organen heeft 1 het recht verkregen om van het principe van de evenwichtige vertegenwoordiging af te wijken (gerechtvaardigd omwille van het feit dat het om een hoofdzakelijk mannelijke sector gaat). 4 adviesorganen waren dus niet in orde in 2010. Al deze instellingen hebben laten weten dat zij werk maken van dit probleem. Een adviesorgaan heeft zich intussen in orde gesteld met de vigerende wetgeving ter zake. Vrouwen in de raden van bestuur van de pararegionale instellingen naar publiek recht of van openbaar belang. Sinds 2008 bepaalt een ordonnantie53 de minimumnorm die de pararegionale instellingen naar publiek recht of van openbaar belang moeten naleven met betrekking tot de evenwichtige vertegenwoordiging van vrouwen en mannen in hun raden van bestuur. In april 2010 werd een eerste rapport opgesteld. De pararegionale instellingen die op dat ogenblik door de ordonnantie beoogd werden, zijn de BGDA (ACTIRIS), de BGHM (Brusselse Gewestelijke Huisvestingsmaatschappij), de Gewestelijke Vennootschap van de Haven van Brussel en de MIVB (Maatschappij voor het Intercommunaal Vervoer te Brussel)54. Het eerste rapport toonde in 2009 aan dat alle raden van bestuur voldoen aan de minimumvereiste van deze ordonnantie, die bepaalt dat de raden van bestuur maximum twee derde van de door het Brussels Hoofdstedelijk Gewest aangewezen leden tot hetzelfde geslacht mag behoren. Als men daarentegen kijkt naar het volledige aantal leden (met inbegrip van de leden die door andere instanties aangewezen werden), zijn er 2 raden van bestuur waarvan het aantal vrouwelijke leden minder dan 1/3 bedraagt. Hoewel in dit geval de formele minimumnorm nageleefd wordt, is het toch aanbevelenswaardig dat de raden van bestuur in hun totaliteit voldoen aan deze minimumvereiste van minstens een derde vrouwen (zie verder onder perspectieven).

Prioritair Domein 9 : Mensenrechten van vrouwen (I) Strategische doelstelling I2. Gelijkheid en non-discriminatie in het recht en in de praktijk verhogen. Sensibiliseren van politie over geweld ten aanzien van holebi’s en transgenders Het Regenbooghuis (Rainbow House) ontving van de cel Gelijke Kansen van het MBHG een subsidie van 2.850 euro om de Brusselse politie te sensibiliseren voor het geweld waarmee holebi’s en transgenders geconfronteerd kunnen worden. Deze sensibiliseringsactie vond plaats in 2010. Eind 2010 werd van start gegaan met de voorbereidingen van een sensibiliseringscampagne «Hate crimes» om holebi’s en transgenders aan te moedigen om klacht in te dienen bij de politie wanneer ze het slachtoffer werden van discriminatie en geweld omwille van hun seksuele geaardheid. De campagne zal van start gaan in april 2011. Budget van de campagne: 72.031 euro.

52 53 54

110 /

et betreft de ordonnantie van 5 juli 2001 tot wijziging van de ordonnantie van 27 april 1995 houdende invoering van een evenwichtige H vertegenwoordiging van mannen en vrouwen in adviesorganen. Het betreft de ordonnantie van 4 september 2008 ertoe strekkende in de raden van bestuur van de pararegionale instellingen naar publiek recht of van openbaar belang een evenwichtige aanwezigheid van mannen en vrouwen te waarborgen Aangezien de ordonnantie voor elk orgaan in werking treedt bij de volgende vernieuwing na de gewestverkiezingen, werden de GOMB (Gewestelijke Ontwikkelingsmaatschappij voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest) en de GIMB (Gewestelijke Investeringsmaatschappij voor Brussel) nog niet geviseerd door deze ordonnantie op het ogenblik dat het rapport werd opgesteld.


Perspectieven • Oprichting van een Adviesraad voor Gelijke Kansen – vanaf 2011 aparte basisallocatie – 50.000 euro. Deze toekomstige adviesraad zal het mogelijk maken om – naast andere prioritaire opdrachten – het beleid inzake de gelijkheid tussen vrouwen en mannen en inzake gender mainstreaming te ondersteunen en te versterken; • Oprichting van een gewestelijk platform voor integrale toegankelijkheid, waarvoor er vanaf 2011 een aparte basisallocatie zal zijn – budget 50.000 euro. Er zal bijzondere aandacht uitgaan naar gender. De pariteit tussen vrouwen en mannen zal bewaakt worden; • Wijziging van de ordonnantie van 4 september 2008 tot uitbreiding ervan naar de raden van bestuur van de organen en instellingen die door het Brussels Hoofdstedelijk Gewest erkend en betoelaagd worden, en de toepassing van de twee derde regel op alle raden van bestuur van de pararegionale instellingen naar publiek recht of van openbaar belang (en dus niet enkel op de leden die aangewezen zijn door de Regering); • Opvolging van de werkzaamheden om te komen tot een ordonnantie houdende de integratie van de genderdimensie in de beleidslijnen van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest; • Opvolging in het kader van het onderzoek naar de maatschappelijke praktijken en leefwereld van eenoudergezinnen van cultureel diverse origine in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest; • Ontwikkeling van een sensibiliseringsactie rond het beeld dat jongeren hebben over mannen en vrouwen ter gelegenheid van de Internationale vrouwendag op 8 maart. • Oprichting van een project voor en door Brusselse jongeren die eigenhandig iets verwezenlijkt hebben, om hen te helpen bij het inspireren van andere jongeren; • Organisatie van de volgende edities van de Veertiendaagse van de Gelijke Kansen en de Diversiteit, waarbij rekening wordt gehouden met het genderaspect en gender mainstreaming; • Afnemen van een enquête bij de gebruikers van de website en statistieken opmaken betreffende het aantal bezoeken, de bezochte pagina’s, enzovoort en dit met het oog op de aanpassing van de structuur en de inhoud van de website in functie van de behoeften van de gebruikers. Hierbij zal specifiek rekening worden gehouden met de genderdimensie; • Opstellen van een nieuwe subsidiegids teneinde de behandeling van de eindrekeningen (via standaardformulieren) en de analyse van de ontvangen aanvragen (selectiecriteria duidelijk vermelden, gedetailleerder aanvraagformulier) te optimaliseren, met onder andere gender mainstreaming als extra troef voor de evaluatie van het project (met uitleg en specifieke voorbeelden); • Versterking van het team gelijke kansen in het MBHG.

Contactpersoon Katrien Lefever - Directie Human Resources en Gelijke Kansen / Attaché [email protected] - 02 800 36 52

Intrafamiliaal en partnergeweld, gedeelde bevoegdheid van minister-president Charles Picqué en staatssecretaris Bruno de Lille.

Context Het eerste NAP 2006-2007 (Nationaal Actieplan inzake de Strijd tegen Partnergeweld), dat uitgewerkt werd op initiatief van de Federale Staat, in overleg met de gewesten en de gemeenschappen, geeft een gemeenschappelijke definitie55 van het begrip partnergeweld en bepaalt 6 strategische krachtlijnen (sensibilisering, vorming, preventie, opvang en bescherming van het slachtoffer, repressieve maatregelen en evaluatie van de acties). In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest is sinds 2005 de cel Gelijke Kansen van de Directie Human Ressources en Gelijke Kansen van het Ministerie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest bevoegd voor dit beleid, en meer specifiek de gewestelijke coördinatie inzake partnergeweld. Sinds haar oprichting beschikt deze coördinatie over een jaarlijks budget van 46 000 euro voor de uitvoering van een gewestelijk actieplan. Hierbij wordt de coördinatie opgevolgd door een Begeleidingscomité dat samengesteld is uit vertegenwoordig(st)ers van de Minister-president, van de staatssecretaris voor Gelijke Kansen en van het Instituut voor de Gelijkheid van Vrouwen en Mannen. Naar aanleiding van het nieuwe NAP 2010-2014, dat door de Federale Regering en de deelstaten werd goedgekeurd, werd er beslist het toepassingsgebied van het actieplan uit te breiden naar intrafamiliaal geweld, zijnde gedwongen huwelijken, vrouwelijke genitale verminking en zogenaamd eergerelateerd geweld. 55

«Geweld in intieme relaties is een geheel van gedragingen, handelingen en houdingen van één van de partners of ex-partners die erop gericht zijn de andere te controleren en te domineren. Het omvat fysieke, psychische, seksuele en economische agressie, bedreigingen of geweldplegingen die zich herhalen of kunnen herhalen en die de integriteit van de ander en zelfs zijn socio-professionele integratie aantasten. Dit geweld treft niet alleen het slachtoffer, maar ook de andere familieleden, waaronder de kinderen. Het is een vorm van intrafamiliaal geweld». Definitie uit het eerste NAP 2006/2007.

/111


Acties en resultaten Prioritair Domein 4 : Geweld op vrouwen (D) Strategische doelstelling D1. Geïntegreerde maatregelen treffen om geweld jegens vrouwen te voorkomen en uit te bannen, D2 : De oorzaken en gevolgen van geweld jegens vrouwen en de doeltreffendheid van preventiemaatregelen bestuderen. Een permanente dialoog via het gewestelijk overlegplatform inzake partner- en intrafamilaal geweld. Het gewestelijk overlegplatform inzake partner- en intrafamiliaal geweld verenigt deskundigen en terreinactoren uit verschillende sectoren (politie, justitie, het betrokken middenveld, de medische sector, de para-medische sector, de gemeenten …) die in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest actief zijn in deze domeinen. Het is de plaats bij uitstek voor het uitwisselen van ervaringen en informatie. Het platform komt samen in werkgroepen (politie-justitie, psychosociale hulp en gezondheid, gemeenten) en in plenaire zitting om een multidisciplinaire en globale aanpak van de problematiek te ontwikkelen. De uitvoering van het gewestelijk actieplan gebeurt op basis van overleg met de partners van het platform. Budget: 2000 euro. Vormingen inzake partnergeweld voor het gemeentepersoneel (een zestigtal betrokken ambtenaren). De vormingen willen concrete informatie verschaffen over de psychologische benadering en hulp in gevallen van partnergeweld, waarbij de nadruk wordt gelegd op de rol van de eerstelijnshulp in deze problematiek. Verder willen ze inzicht verschaffen over het fenomeen partnergeweld, de opvang van slachtoffers en de aanpak van daders verbeteren en de slachtoffers en daders beter doorverwijzen. Budget : 3000 euro Steun aan lokale initiatieven inzake de strijd tegen partner- en intrafamiliaal geweld. Deze actie wordt gecoördineerd door het Bestuur Plaatselijke Besturen. De coördinatrice partnergeweld geeft haar advies over de projecten inzake partner- en intrafamiliaal geweld. De coördinatrice is eveneens voorzitter van de werkgroep “Gemeenten” binnen het gewestelijk overlegplatform inzake partner- en intrafamiliaal geweld. Sensibilisering over partner- en intrafamiliaal geweld: • De organisatie van een jaarlijks colloquium ter gelegenheid van de Internationale dag voor de uitbanning van geweld tegen vrouwen op 25 november. In 2010 was het thema van dit colloquium « Vrouwelijke genitale verminking, gedwongen huwelijken, zogenaamd eergerelateerd geweld: hoe de slachtoffers beschermen ? Welke samenwerking tussen professionals ? ». • De doelstelling van dit colloquium was juridische antwoorden te bieden op deze vragen. Dit colloquium werd georganiseerd in samenwerking met GAMS Belgique en de vzw Intact. Er namen 130 personen deel aan dit colloquium. Deze actie resulteerde in de versterking van de interventiemogelijkheden van zowel professionals als betrokkenen om te vermijden dat jonge meisjes en vrouwen het slachtoffer worden van dergelijke geweldvormen. Deze actie kadert dus ook in prioritair domein 12, Meisjes (Doelstelling L2 : Negatieve culturele attitude en handelingen jegens meisjes uitbannen). De verslagen van het colloquium zullen opgesteld worden in 2011. Budget voor de organisatie van het colloquium: 10.000 euro. • Sinds 2009 organiseert het Gewest in samenwerking met de gemeenten en de verenigingen van het Gewest, een campagne in het kader van de Internationale dag voor de uitbanning van geweld tegen vrouwen op 25/11. 15 000 postkaarten met button worden aan de Brusselse bevolking uitgedeeld om de burgers te sensibiliseren over het gewestelijk beleid inzake de strijd tegen geweld op vrouwen, om potentiële slachtoffers te informeren over hun rechten en de bestaande interventiemogelijkheden waarop ze beroep kunnen doen. Budget : 12.000 euro. Herdruk van het zakboekje van de gewestelijke en lokale actoren inzake partner- en intrafamiliaal geweld. In 2006 werd een zakboekje opgesteld met daarin de gegevens van alle lokale en gewestelijke actoren die actief zijn op het vlak van partner- en intrafamiliaal geweld in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Aangezien het aantal verschillende partners sterk toegenomen is, moest dit onontbeerlijk instrument nodig geüpdatet worden. Het is een tweetalige gids met de gegevens van de eerstelijnsdiensten die opvang bieden en inlichtingen verschaffen, en die slachtoffers en daders doorverwijzen naar een van de vele Brusselse instellingen die partner- en intrafamiliaal geweld opsporen, voorkomen en aanpakken. Dit zakboekje is eveneens te vinden op de website www.gelijkekansenbrussel.be (tabblad geweld). De doelstelling van deze actie, die plaatsvond in 2010, is de Brusselse professionals uit de verschillende sectoren die geconfronteerd worden met deze problematiek, een efficiënt en relevant oriënteringsinstrument aan te bieden, zodat ze hun netwerk kunnen uitbreiden en kunnen kennismaken met andere organisaties naar wie ze een slachtoffer, een getuige of een dader van partnergeweld kunnen doorverwijzen. Budget 13.440 euro. Pedagogische tool (FR/NL) voor docenten van Brusselse hogescholen. Eind 2009 werd er, in samenwerking met een twintigtal professionals die lid zijn van het gewestelijk overlegplatform,

112 /


een sensibiliseringsdag georganiseerd voor de tweedejaarsstudenten van de hogeschool Paul Henry Spaak. Er werd een verslag opgesteld van deze dag, dat uitgedeeld werd aan de deelnemers van deze activiteit. Budget 3.051 euro. Verder leek het ook belangrijk om door te gaan met het sensibiliseren van de toekomstige Brusselse professionals omtrent deze problematiek door middel van een instrument dat docenten herhaaldelijk zouden kunnen gebruiken (toekomstige sociaal assistenten, toekomstige verplegers/verpleegsters, toekomstige opvoedkundigen, toekomstige assistenten in de psychologie). Dit instrument neemt de vorm aan van een koffertje met verschillende brochures, boeken en folders over de voornaamste partners die deze problematiek aanpakken in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. In het koffertje zit ook een lijst met deskundigen in verschillende domeinen (daders, slachtoffers, kinderen) en een bibliografie met belangrijke werken die de studenten kunnen raadplegen voor meer informatie over het onderwerp. Het koffertje zal neergezet worden in de bibliotheken van de Brusselse hogescholen en zal kunnen worden gebruikt door studenten en docenten. Budget : 2.500 euro.

Perspectieven • Uitdieping van de bevoegdheden van de gewestelijke coördinatie inzake intrafamiliaal geweld : vrouwelijke genitale verminking, zogenaamd eergerelateerd geweld en gedwongen huwelijken (cf Nationaal Actieplan inzake de Strijd tegen Partnergeweld en andere vormen van Intrafamiliaal Geweld 2010-2014); • In april 2011 is er een sensibiliseringscampagne over geweld in liefdesrelaties bij Brusselse jongeren voorzien. Deze campagne zal ontwikkeld worden in samenwerking met Brusselse deskundigen die gespecialiseerd zijn in de onderwerpen jongeren en geweld. Het budget dat voorzien is voor deze actie bedraagt 65.000 euro; • In 2011 wordt ook de organisatie van een Europees colloquium voorzien m.b.t. het thema «Lokaal beleid in de strijd tegen partner- en intrafamiliaal geweld: uitwisseling van ervaringen tussen verschillende Europese steden». Dit colloquium zal tot doelstelling hebben het lokale beleid van verschillende Europese steden ter zake voor te stellen, en nagaan hoe het Brussels Hoofdstedelijk Gewest zich hierop kan inspireren voor het opzetten van toekomstige acties en projecten; • Op 25 november 2011 zal, in samenwerking met de Brusselse gemeenten en verenigingen die werken rond deze problematiek, een nieuwe wittelintencampagne georganiseerd worden in het Gewest; • Er zullen informatie- en opleidingssessies rond intrafamiliaal geweld georganiseerd worden voor de leden van het gewestelijk overlegplatform; • Opstellen en verspreiden van de verslagen van het colloquium «Vrouwelijke genitale verminking, gedwongen huwelijken, zogenaamd eergerelateerd geweld: Hoe de slachtoffers beschermen? Welke samenwerking tussen professionals?» dat in 2010 plaatsvond; • Opstellen en verspreiden van een informatiebrochure van de vzw Intact over «Het beroepsgeheim en vrouwelijke genitale verminking» om Brusselse professionals een beter inzicht te verschaffen in deze problematiek en om hen te adviseren over hoe ze de nodige steun kunnen verlenen aan potentiële of effectieve slachtoffers; • Opstellen van een vademecum over de bestaande opleidingen en werkinstrumenten rond de problematiek van huwelijken in een migratiecontext; • Uitvoeren van een studie over gedwongen huwelijken in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

Contactpersoon Carole Moné Directie Human Resources en Gelijke Kansen / Attaché [email protected] - 02 800 36 54

/113


Bevoegheid : Administratieve Vereenvoudiging De impact van nieuwe wetgeving op voor het beleid belangrijke aspecten wordt steeds meer en meer met behulp van specifieke ‘testen’ op voorhand gemeten. Zo werken verschillende gefedereerde entiteiten reeds jaren met testen die de impact op budget, planlast, duurzaamheid en vrouwen en mannen a priori willen inschatten. Het hoofdstedelijk gewest voegde aan haar lijstje van testen recent de “geengedoe-test” toe. Deze wil de impact op administratieve lasten incalculeren. Het ontwerp van ordonnantie houdend de integratie van de genderdimensie in de beleidslijnen van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest zal, na bekrachtiging in het hoofdstedelijk parlement, een “gendertest” opleggen. Vanuit de bekommernis om tot een zo groot mogelijke administratieve vereenvoudiging te komen, zullen de bestaande testen geïntegreerd worden in één gemeenschappelijke en intelligente test. Bedoeling hiervan is om een logisch gestructureerde en eenvoudige test te bekomen waarbij alle relevante informatie slechts eenmaal aan de betrokken administratieve entiteit zal gevraagd worden. Anticiperend op de nakende ordonnantie “gendermainstreaming”, zal de vraagstelling met betrekking tot de eventueel verschillende impact op vrouwen en mannen in deze oefening worden meegenomen.

Contactpersoon Bjorn Stevens Adviseur cel Administratieve Vereenvoudiging in kabinet van Staatssecretaris De Lille [email protected] - 02 517 12 64

114 /


Staatssecretaris Doulkeridis Bevoegdheden: Huisvesting, brandbestrijding en dringende medische hulp

Bevoegdheid: Huisvesting Context De directie Huisvesting beheert de programma’s die zich toespitsen op verbeterde levensomstandigheden voor de inwoners van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest via de beheersing en de inperking van de huisvestingsproblematiek. Het actieterrein is dus erg ruim en gaat van sociale huisvesting tot renovatiepremies. In het kader van het Peking-rapport heeft de directie Huisvesting ook enkele doelstellingen in haar programma opgenomen i.v.m. situaties waar vooral de positie van de vrouw onzeker is. De problematiek van de slechte huisvesting treft immers grotendeels vrouwen, want zij worden vaker met materiële achterstelling geconfronteerd dan mannen. Een van de verklaringen hiervoor is dat bij gelijke kwalificaties het gemiddelde inkomen van een man systematisch hoger ligt dan dat van een vrouw. Daarnaast blijkt dat het aantal alleenstaanden door het stijgende aantal eenoudergezinnen sinds enkele jaren sterk is toegenomen. Ons land telt 9,5 alleenstaande moeders tegenover 3,6 alleenstaande vaders. Haast 90 % van de alleenstaande ouders zijn vrouwen (studiedienst van de Brusselse Gewestelijke Huisvestingsmaatschappij, 2007). Nagenoeg 30 % van de alleenstaande vrouwen van 65 en ouder worden zwaar getroffen door deze situatie. Het maandelijkse pensioen van een vrouw bedraagt ongeveer 800 euro, dat van een man ongeveer 1 250 euro. Dat is onder meer het gevolg van hun verschillende beroepsloopbaan. Meer vrouwen dan mannen genieten trouwens het gewaarborgd minimuminkomen voor ouderen (6 % tegen 3 % van de mannen, in 2007). Een ander probleem is de positie van vrouwen die het slachtoffer zijn van partnergeweld: als zij beslissen om hun partner te verlaten en zich in veiligheid te brengen, meestal samen met de kinderen, blijkt dat er geen transitwoningen beschikbaar zijn. Er zijn vandaag inderdaad te weinig tijdelijke woningen voorhanden, vooral woningen met meerdere kamers voor slachtoffers van partnergeweld.

Acties en resultaten Prioriteit 1: Vrouwen en armoede (A) Strategische doelstelling A2. De wetten en bestuurlijke praktijk herzien om te waarborgen dat vrouwen gelijke rechten en toegang tot economische hulpbronnen krijgen. Op het vlak van de armoedebestrijding dringt de vraag met betrekking tot de vrouwen zich steeds meer op, want het aantal vrouwen in kwetsbare situaties neemt toe. Immers, een hogere werkloosheidsgraad, een lager gemiddeld inkomen, werktijden die minder soepel bij het gezin aansluiten en een groot aandeel van vrouwen binnen de groep van alleenstaande bejaarden, dat alles verklaart dat vrouwen een hoger risico lopen om in armoede te verzeilen dan mannen. Bovendien stellen we de laatste jaren een groeiend aantal eenoudergezinnen vast. In Brussel telt de helft van de gezinnen nog slechts één ouder56. Welnu, in de meeste van deze gevallen (72,5 %) is deze ouder een vrouw57.

56 57

Welzijns- en Gezondheidsatlas van Brussel-Hoofdstad 2006 Idem

/115


De kwetsbare situatie van de vrouwen weerspiegelt zich onvermijdelijk in de huisvestingsproblematiek. Temeer omdat de huurprijzen in Brussel een erg grote hap vormen in kleine budgetten58. Bepaalde acties concentreren zich specifiek op de verlaging van de financiële toegangsdrempel tot huisvesting. Deze acties richten zich niet naar de vrouwen in het bijzonder, maar aangezien ze vaak de emancipatie als doel hebben, bewerkstelligen ze onrechtstreeks de verbeterde levensomstandigheden van de vrouwen. Deze acties ijveren voor de financiering van de huurtoelage via gemeentelijke regieën (€ 300 000) en van de verhuis- en installatietoelage van de huurders (€ 8 800 000). De impact van de acties kan momenteel jammer genoeg niet worden gemeten, want er zijn geen statistieken per geslacht en geen vergelijkbaar beleid.

Perspectief • In de directie Huisvesting wordt momenteel een informaticaprogramma voor gegevensbeheer ingevoerd. Dat programma voorziet de mogelijkheid om gendergebonden statistieken op te stellen.

Prioriteit 4: Geweld tegenover vrouwen (C)

Strategische doelstelling D1. Geïntegreerde maatregelen treffen om geweld tegenover vrouwen te voorkomen en uit te bannen. Om de evaluatie van het beleid mogelijk te maken en om een samenwerking op te zetten tussen de gemeenschapssectoren (hulp aan personen) en de gewestelijke materies (productie van woningen), werd in 2010 een werkgroep ‘Recht op wonen’ voorbereid (en opgericht in juli 2011).

Perspectieven • Een van de wensen van de staatssecretaris voor Huisvesting is dat de problematiek van partnergeweld in aanmerking wordt genomen bij de toekenning van sociale woningen. Hij zal een ontwerp van wijziging van het huurbesluit indienen om in de regels voor de toekenningen van woningen maatregelen te laten opnemen ten gunste van slachtoffers van partnergeweld. • De staatssecretaris wil ook de VIBH uitbreiden tot opvang- en transitwoningen. • We benadrukken dat deze maatregelen nog niet met betrekking tot hun begrotingsimpact werden geëvalueerd, wat kan worden overwogen.

Prioriteit 9: Mensenrechten van vrouwen (I) Strategische doelstelling II. De fundamentele rechten van de vrouw versterken en beschermen door de volledige toepassing van al de instrumenten met betrekking tot de rechten van de mens, vooral de conventie over het verdwijnen van elke vorm van discriminatie t.o.v. vrouwen. Door middel van de ordonnantie van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering d.d. 19 maart 2009 heeft het parlement al een algemene antidiscriminatiemaatregel genomen die onder meer de op geslacht gebaseerde ongelijkheden verbiedt (artikel 176 van de nieuwe Brusselse Huisvestingscode). Deze tekst is van toepassing, niet enkel op de toegang tot huisvesting in het algemeen, maar ook op ‘de voorstelling, de informatie of de publicatie met betrekking tot de toegang tot huisvesting’ en op ‘voorwaarden voor het bekomen of voor de toekenning’ van de woning in kwestie of ook nog op ‘de toekenningsmodaliteiten’ van de sociale woning.

58

116 /

Observatorium voor Gezondheid en Welzijn van Brussel-Hoofdstad, Brussels Armoederapport 2007


Perspectieven • De toepassing van de ordonnantie van 19/03/2009 volgen. Concreet moet de instantie worden aangeduid die de klachten zal ontvangen en in recht optreedt (het Centrum voor gelijkheid van kansen en voor racismebestrijding, bijvoorbeeld, of het Instituut voor gelijkheid van vrouwen en mannen). Nochtans, in het vooruitzicht van een globaal samenwerkingsprotocol is overleg binnen de regering nodig samen met de andere ministers die de Europese regelgeving in hun domein hebben omgezet (d.w.z. de minister van Tewerkstelling, de staatssecretaris voor Openbaar Ambt en de staatssecretaris voor Huisvesting). Het zou immers absurd zijn om zonder dit overleg te komen tot gescheiden akkoorden en tot parallelle beschermingsprocedures voor elke gewestelijke bevoegdheid. In feite is het de staatssecretaris voor Openbaar Ambt die het dossier stuurt en die zich op de eerste lijn bevindt voor de ondertekening van de overeenkomst. Alleszins, dit protocol zou verder reiken dan de behandeling van de individuele klachten: het zou een nieuw elan moeten opwekken in de strijd tegen discriminatie en vooral een noodzakelijke collectieve dimensie, die bijvoorbeeld kan leiden tot de publicatie van jaarrapporten en aanbevelingen. • Nadenken over de wijziging van het gangbare begrip ‘aangepaste woning’ in de sociale huisvesting, zodat ouders die volgens co-ouderschap gescheiden zijn, hun kinderen op menswaardige wijze kunnen ontvangen. • Het model van de toewijzingsovereenkomsten via het OCMW verspreiden opdat een fractie van de sociale woningen (maximum 10 %) wordt opengesteld voor het publiek dat onvoldoende in aanmerking komt met de voorkeurregels die momenteel van kracht zijn. • Eventueel het aantal voorkeurpunten herzien dat voorrang geeft op een sociale woning en dat aan eenoudergezinnen wordt toegekend (op dit moment twee, op een schaal van vijf in totaal).

Contactpersonen Kabinet Doulkeridis : Mevr .Aurélie Mahoux Juridisch adviseur Transversale Ondersteuning in kabinet van Staatssecretaris Doulkeridis [email protected] - 02 506 33 11 Dhr. Nicolas Bernard Expert cel Huisvesting in kabinet van Staatssecretaris Doulkeridis [email protected] - 02 506 33 11 Directie Huisvesting : Mevr. Victoria Videgain Attaché [email protected] - 02 204 20 59

/117


Brusselse Gewestelijke Huisvestingsmaatschappij - BGHM Context De opdracht van de Brusselse Gewestelijke Huisvestingsmaatschappij is erop gericht huisvesting toegankelijk te maken voor mensen met een laag inkomen, met name door sociale woningen aan te bieden. De BGHM houdt een permanente inventaris bij van de woonbehoeften in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Die inlichtingen dienen als basis voor de planning van sociale nieuwbouwwoningen of de renovatie van bestaande gebouwen. De BGHM onderzoekt de woonproblemen om zodoende in te staan voor gezondheid, veiligheid, hygiëne en uitrusting van de sociale woningen. De Instelling voert onderzoek om de kostprijs van sociale nieuwbouwwoningen te drukken en de kwaliteit en het voorkomen ervan te verbeteren. De BGHM beschikt over een documentatie- en informatiecentrum waar alle documenten, onderzoeken en tijdschriften inzake (sociale) huisvesting worden verzameld. Tot slot verstrekt de BGHM op vraag van de bevoegde minister of staatssecretaris van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest adviezen inzake huisvesting. De Openbare Vastgoedmaatschappijen (OVM’s) zijn essentiële stakeholders op het gebied van sociale huisvesting. De BGHM is belast met de erkenning van die maatschappijen en met het toezicht op hun activiteiten. De Instelling biedt niet alleen bijstand aan de Openbare Vastgoedmaatschappijen, zij koopt ook terreinen en gebouwen om hierin sociale woningen in te richten. Wat de toegang van vrouwen tot de sociale huisvesting betreft, is er bij de behandeling van de kandidatuur noch bij de indiening ervan noch bij de toewijzing van een woning sprake van enige vorm van discriminatie. Bij de BGHM zijn functies zowel toegankelijk voor vrouwen als mannen.59 Zo verstrekken de jaarverslagen van de BGHM HR-gegevens betreffende de onder de 105 personeelsleden verdeelde werktijd. Van de 16 deeltijds werkende personeelsleden zijn er 14 vrouwen.

Werktijd per geslacht M M

2

2

V

14

14

0,5

1

3

4

0,8

1

11

12

2

14

Totaal

16

79

full time

75,24%

16

part time

15,24%

10

lange afwezigheid, opdrachten

9,52%

59

118 /

V

Zie statistieken Human Ressources in bijlage E

16


Bij de verkiezingen van de adviesorganen kunnen zowel vrouwen als mannen zich kandidaat stellen: Uit de genderspreiding in de Raad van Bestuur van de BGHM blijkt dat niet meer dan twee derden van de leden tot hetzelfde geslacht behoort: In 2009 zetelden 10 mannen en 5 vrouwen in de Raad van Bestuur. In 2010 waren dat respectievelijk 9 mannen en 6 vrouwen.

Verdeling per geslacht in de Raad van Bestuur 2009

2010

Mannen

Vrouwen

Mannen

Vrouwen

10

5

9

6

FR

NL

FR

NL

FR

NL

FR

NL

7

3

3

2

6

3

4

2

Het documentatiecentrum van de BGHM staat in voor de terbeschikkingstelling van alle publicaties over huisvesting, toegang tot woongelegenheid en uiteenlopende juridische materies. Om stereotype beelden te vermijden en een zo divers mogelijk beeldvorming te bekomen, wordt bijzondere aandacht besteed aan de keuze van de foto’s die worden gepubliceerd in BGHM-Info (het huismagazine van de Instelling), de jaarverslagen, de voor het publiek bestemde documenten, de lijsten met de EHBO’ers en vrijwillige brandweerlui, “wie is wie”). Zowel het vrouwelijk als het mannelijk personeel van de BGHM of de OVM’s60 worden ertoe aangezet artikels te schrijven voor BGHM-Info, deel te nemen aan uiteenlopende evenementen en mee te werken aan de webstek en het ondernemingsblad. Bij de viering van de Internationale Vrouwendag trekt een groepje vrijwillige personeelsleden een standje op bij de BGHM om personeel en bezoekers aan de hand van documentatie voor te lichten over het statuut van de vrouw op het vlak van beleid, werk en woongelegenheid.

Acties en resultaten Prioritair domein 9 : Fundamentele rechten van de vrouwen (l) Strategisch streefdoel I.1. De fundamentele rechten van vrouwen aanmoedigen en beschermen via de toepassing van alle instrumenten inzake de rechten van de mens en met name van het Verdrag voor de uitbanning van alle vormen van discriminatie van de vrouw. De ordonnantie van19 maart 2009 (houdende wijziging van de ordonnantie van 17 juli 2003 houdende de Huisvestingscode) bepaalt een algemeen anti-discriminatiegedeelte waarin onder andere een ongelijke behandeling op basis van geslacht wordt verboden. Deze ordonnantie bekrachtigt zodoende een praktijk die in het veld reeds werd nageleefd. De Huisvestingscode waarborgt ook de gelijke behandeling bij de indiening van een aanvraag voor een sociale woning. Organisatie van de verkiezingen van de Adviesraden van de Huurders (ARHUU’s) Uit de verkiezingsresultaten van de ARHUU’s blijkt tussen 2007 en 2010 een lichte achteruitgang van het aantal verkozen leden, met name van 50,50% naar 47,51%. Het aantal vrouwelijke bestuurders is in 2010 met één persoon gestegen. Projecten voor sociale cohesie 20 waarvan de evaluatie in 2011 plaatsvindt. Wijziging van de samenstelling van de Raad van Bestuur van de BGHM waarbij 6 van de 15 leden vrouw zijn. Uitwerking van een sensibiliseringsactie ter gelegenheid van de Internationale Vrouwendag op 8 maart 2010. Dankzij de organisatie van de internationale vrouwendag konden zowel personeel als bezoekers worden ingelicht over en herinnerd aan de context.

60

Openbare Vastgoedmaatschappijen

/119


Human resources: op basis van de opdrachten wordt het personeel van de BGHM ingezet voor bepaalde evenementen, zoals de verkiezingen van de Adviesraden van de Huurders waarbij vrijwilligers toezien op het verloop ervan. Bij de voorbereiding en de evaluatie van die verkiezingen werden verscheidene personeelsleden van de BGHM ingezet. Alle budgetten van de BGHM worden aangewend zonder enig onderscheid op basis van geslacht.

Perspectieven • Bij renovatie of nieuwbouw kan er worden overwogen om ruimten voor kinderwagens of fietsenstallingen in te richten of om huurders ertoe aan te zetten hun afval te verminderen en op hun energieverbruik te besparen. • De professionele concurrentie voor vrouwen en mannen bij de BGHM stimuleren. • Via het ondernemingsblad regelmatig informatie verstrekken over alles wat met geslacht te maken heeft. • Het diversiteitsmanagement bij de BGHM opstarten. • Er wordt overwogen om de reglementering aan te passen om zodoende voorkeurrechten toe te kennen aan mishandelde vrouwen. Deze beslissing wordt onderzocht.

Contactpersoon Marie-Aimée Duquet Sociaal afgevaardigde van de N.V. Habitations sociales dans l’agglomération [email protected] - 02 533 19 07

120 /


Bevoegdheid: Brandbestrijding en Dringende medische hulp Brusselse Hoofdstedelijke Dienst voor Brandbestrijding en Dringende Medische Hulp (DBDMH) Context De implementering van het diversiteitsplan in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest heeft bij de Brusselse Hoofdstedelijke Dienst voor Brandweer en Dringende Medische Hulp (BHDBDMH) in 2011 geleid tot de aanduiding van een diversiteitsmanager en de samenstelling van een interne begeleidingscommissie. De diversiteitsmanager nam deel aan de vormingssessies rond diversiteit en gelijke kansen, die ingericht werden door de cel diversiteit van het Ministerie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Een gelijkaardige vorming stond eveneens op de agenda voor de leden van de begeleidingscommissie die het gelijkekansenbeleid zullen helpen vormgeven binnen de Brandweer. In het kader van het diversiteitsbeleid zal bij de DBDMH gestart worden met het opstellen van een actieplan diversiteit, waaronder de diagnose van het aandeel mannen/vrouwen. De BHDBDMH beschikt op dit ogenblik over statistieken die het aandeel mannen/vrouwen binnen de dienst gedetailleerd weergeven, dit zowel binnen het operationeel als het administratief kader. Deze statistieken zijn opgesplitst per rang en per statuut (benoemd of contractuele tewerkstelling). Er kan vastgesteld worden dat bij de BDBDMH als openbare dienst een uitgesproken overwicht van mannelijke operationele personeelsleden bestaat. Hierin is slechts in 2004 een wijziging gekomen door de aanwerving van het eerste vrouwelijke operationeel personeelslid. Sinds 2006 bestaat de v.z.w. Jonge Brusselse Brandweerlieden die tot doel heeft jongeren van 15 jaar, zowel meisjes als jongens, voor te bereiden op het wervingsexamen van brandweerman in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. De opleiding is gespreid over drie schooljaren en moet het verkrijgen van het brevet van brandweerman en van ambulancier-hulpverlener vergemakkelijken. Er kan vastgesteld worden dat de meeste jongeren hun roots hebben in het brandweermilieu (kinderen van brandweerpersoneel bv)

Acties en resultaten Prioritair domein 6: Vrouwen en de economie (F) Strategische doelstellingen F 1. De economische rechten en onafhankelijkheid van vrouwen bevorderen, inclusief toegang tot werkgelegenheid, passende arbeidsvoorwaarden en zeggenschap over economische hulpbronnen. Strategische doelstellingen F 2. De gelijke toegang van vrouwen tot hulpbronnen, werkgelegenheid, afzetgebieden en handel vergemakkelijken. Strategische doelstellingen F 5. Seksescheiding in de beroepsuitoefening en alle vormen van discriminatie bij de arbeidsvoorziening uitbannen. In 2011 telt de Brandweer in totaal bijna 1000 operationele personeelsleden, waaronder 5 brandweervrouwen en 1 vrouwelijke brandweerofficier. Het administratieve kader telt 179 personeelsleden waaronder 90 vrouwen. Het diversiteitplan voorziet reglementair eveneens in een diagnose van de werkomstandigheden bij de brandweer specifiek naar vrouwelijke personeelsleden toe. De arbeidsplaatsen dienen immers derwijze ingericht te worden dat zij aangepast zijn voor mannen én vrouwen. Bij de indiensttreding van de eerste vrouwelijke personeelsleden zijn reeds gepaste maatregelen getroffen om hen, in functie van het 24uren regime, de noodzakelijke accommodatie ter beschikking te stellen (slaapzaal, douches ). De beschikbare statistieken geven reeds een aanzet tot het formuleren van volgende bedenkingen. Waarom is het aandeel mannen/vrouwen bij de BDBDMH dermate uitgesproken in het voordeel van de mannen? Dit terwijl er bij vergelijkbare openbare diensten, zoals de politie en het leger, in het algemeen reeds een vrij grote vertegenwoordiging van vrouwen kan genoteerd worden. Wat heeft er concreet toe geleid dat deze kentering bij politie- en legerdiensten wél heeft plaatsgehad, en niet bij de brandweerdiensten? Wat heeft er toe geleid dat 2004 een scharnierjaar was voor de vertegenwoordiging van vrouwen binnen de Brandweer? Hoe kan de toegang tot de betrekkingen bij de Brandweer, zowel binnen het operationeel als het administratieve kader, voor vrouwen bevorderd worden? Men kan zich de vraag stellen op welke wijze de organisatie van de aanwervingen en van deze fysieke testen kunnen bijdragen tot een grotere vertegenwoordiging van de vrouwen binnen het operationeel kader.

/121


Perspectieven • Er moet alleszins overwogen worden bij toekomstige aanwervingen externe en interne sensibiliseringscampagnes te voeren die de vrouw meer in de kijker plaatst. Dankzij een dergelijke actie zal de Brandweer zich profileren als een potentiële werkgever die het principe van gelijke kansen voor mannen en vrouwen respecteert. De reeds tewerkgestelde vrouwelijke operationele personeelsleden kunnen, aan de hand van hun getuigenissen, de spreekbuis bij uitstek vormen bij het promoten van het beroep van brandweervrouw bij de Brusselse bevolking. De bevraging van deze vrouwen kan daarenboven argumenten aanbrengen voor te ontwikkelen strategieën ter verwezenlijking van het gestelde objectief. • Ook de reeds in het verleden gevoerde informatiecampagnes kunnen hierbij voor zover nodig onder de loupe genomen worden, zodat er lessen kunnen getrokken worden uit deze ervaringen met het oog op een stijging van de vertegenwoordiging van brandweervrouwen. Communicatieacties hebben immers reeds in andere Brusselse openbare instellingen bewezen vruchten af te werpen bij het promoten van de diversiteit op de arbeidsplaats. • Concreet vertaalde dit zich onder meer in campagnes met affiches, krantenadvertenties, brochures, interactieve workshops, inschakeling van preventieadviseurs die gespecialiseerd zijn in gelijke behandeling van mannen en vrouwen.

Prioritair Domein 12: Meisjes (L) Strategische doelstelling L 8. Meisjes beter bewust maken van het sociale, economische en politieke leven en hun deelneming hieraan bevorderen. Procentueel gezien zijn de meisjes vrij goed vertegenwoordigd in deze organisatie. De samenwerking met deze v.w.z. is een opportuniteit voor het promoten van het beroep naar vrouwen toe vanaf jonge leeftijd. De Brusselse scholen vormen hierbij een belangrijke schakel tussen de brandweerdienst en de doelgroep en bieden aldus een rekruteringspool voor toekomstige brandweervrouwen.

Perspectieven • Samenwerking met deze v.z.w. en met scholen nog te versterken • Nadenken over verschillende maatregelen om meisjes aan te moedigen voor het beroep van brandweerman/-vrouw te kiezen

Contactpersoon Christiane Hermans Directie Human Resources en Gelijke Kansen / Attaché [email protected] - 02 800 34 26

122 /


Vrouwen nemen onzichtbare hindernissen

/123

Bijlagen A. Bevoegdheid : Plaatselijke Besturen B. Bevoegdheid : Monumenten en landschappen C. Bevoegdheid : Openbare netheid D. Bevoegdheid : Begroting en financiën E. Brusselse Gewestelijke Huisvestingsmaatschappij – BGHM F. Bevoegdheid Leefmilieu & Stadsvernieuwing G. Bevoegdheid : Haven van Brussel H. Bevoegdheid : Transport (MIVB/ Directie Taxi’s) I.

Bevoegdheid : Economie en Tewerkstelling (met inbegrip van ACTIRIS/INNOVIRIS)

Simulation 3ème de couverture

DVD collé

studiogoffin.be / Illustraties : Emilie Seron

Verantwoordelijke uitgever : Dhr. Christian Lamouline, Secretaris-generaal van het Ministerie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

P e k i n g r a pp o r t september 2009 - december 2010 Verslag van de initiatieven van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering ter bevordering van de gelijkheid tussen vrouwen en mannen

Pekingrapport. september december 2010

Recommend Documents