Magazine van de Nederlandse Orthopaedische Vereniging :: Jaargang 02 :: Nr. 01 :: 2006
Ne d e r lan d se Orthopae disc h e Ve r e n ig i ng
Over de knie bij Guus Hiddink
Welke ingreep onderging onze koningin? Orthopeden helpen na tsunami Elfstedentocht met een nieuwe heup
:: Inhoudsopgave ::
:: Voorwoord ::
Beatrix en Guus Hiddink zijn We laten ons graag inspireren door Guus
05
07
Hiddink. Deze Nederlandse voetbaltrainer wordt gewaardeerd om zijn vakkennis en is door zijn uitstraling een man waar veel mensen over de hele wereld inspiratie uit halen. Het geeft een goed gevoel dat een van onze orthopeden er mede voor gezorgd heeft dat Guus Hiddink weer
voorbeelden van mensen zoals u en ik. Mensen die gewoon willen blijven bewegen.
beter kan bewegen.
11 17 26
13 18 29
15 23 32
en dus ook duurder zijn. Nederland heeft gekozen voor een bijzonder gecompliceerd systeem. Het gevaar is groot dat als we het systeem niet goed onderhouden, het binnen vijf jaar op de klippen loopt. Net als ons vorige zorgstelsel. In het nieuwe zorgsysteem proef ik teveel wantrouwen van de
Orthopedie heeft de maatschappij
overheid richting artsen. Dat kan niet, we
veel te bieden. Niet alleen uit oogpunt
moeten juist werken aan een sfeer van
van kwaliteit van leven, maar ook uit
onderling vertrouwen, transparantie en
perspectief van het beheersen van
verantwoordelijkheid. Met meer respect
maatschappelijke kosten. Dus willen we
ook voor de kennis en ervaring van de
een positieve bijdrage leveren aan de
zorgprofessionals. Uiteindelijk hebben we
discussie rond het nieuwe zorgstelsel.
allemaal dezelfde motivatie: goede zorg
Als medici zijn we bovendien een
bieden voor onze patiënten.
belangrijke speler op het strijdtoneel van
Tot slot, we staren ons echt niet blind
de zorg. Net als u, hebben ook wij te maken met het nieuwe
op prominenten als onze koningin of koning voetbal Guus
stelsel. Toch een paar opmerkingen, want ik ben zeer bezorgd.
Hiddink. Het zijn voorbeelden van mensen zoals u en ik;
Er is nog teveel niet geregeld ondanks alle toezeggingen
mensen die gewoon willen blijven bewegen.
van onze minister. Bovendien worden er veel extra kosten
Als orthopeden zijn we trots op ons vak en de kwaliteit die
gemaakt door overheid, verzekeraars, ziekenhuizen en
we leveren. Want ook al spelen we in 2006 het nieuwe spel
bedrijfsleven. Dat gaat richting de twee miljard euro. Dat is
in de gezondheidszorg, het draait om de patiënten. Om uw
een grote bak geld die in een zwart gat verdwijnt en waar
gezondheid. En daar willen wij als orthopeden aan bijdragen:
geen enkele patiënt beter van wordt. Bedenk verder dat al het
Zorg voor Beweging.
geld dat nu door verzekeraars aan reclame wordt besteed om »Zorg voor Beweging is een uitgave van :: Camden Marketingcommunicatie • Van der Does de Willeboissingel 2 • 5211 CA ‘s-Hertogenbosch • in opdracht van de NOV Zorg voor Beweging verschijnt regelmatig Redactie :: Nederlandse Orthopaedische Vereniging (NOV) Productie :: Damen Communicatie ’s-Hertogenbosch
klanten te trekken, u dus, volgend jaar weer bij de zorgpremie
Vormgeving :: Damen Communicatie ’s-Hertogenbosch Coverfotografie :: Dirk Kreijkamp Marketing & Sales:: Camden Marketingcommunicatie (073) 68 14 930
wordt opgeteld. De zorg gaat dus veel duurder worden
Druk :: Roto Smeets Utrecht Oplage :: 80.000 exemplaren Disclaimer :: De NOV is niet verantwoordelijk voor de inhoud van de advertenties.
zonder dat de kwaliteit er in principe beter van wordt.
::
Bovendien weten we uit het buitenland dat systemen met
Professor Ruud Geesink
marktwerking veel administratie met zich mee brengen
Voorzitter Nederlandse Orthopaedische Vereniging ::
Treedo 210x255b
23-01-2006
16:56
Pagina 1
:: Artikel :: Knieprothese
[advertentie]
met Glucosamine, Chondroïtine en Omega-3 vetzuren uit visolie
Treedo houdt uw gewrichten soepel ®
Dat wilt u toch ook?
Treedo: het meest verkochte product voor het behoud van soepele gewrichten in Nederland Gewrichten spelen een belangrijke rol in het leven van vooral 50 jaar en ouder. In goede conditie blijven en leuke dingen blijven doen, zoals wandelen en fietsen, zijn heel belangrijk. We willen graag onze gewrichten soepel houden, vooral als we ouder worden. Voor het goed blijven functioneren van onze gewrichten, is het behoud van gezond kraakbeen belangrijk. Normaal gesproken houdt het lichaam de gewrichten soepel, maar soms kunnen we hierbij wel wat steun gebruiken. Treedo kan deze steun bieden.
Treedo® is een uniek stappenplan voor soepele gewrichten. Glucosamine en Chondroïtine van belang voor het behoud van soepele gewrichten
Treedo is gebaseerd op een hoge dagdosering Glucosamine (1500 mg) en Chondroïtine (1200 mg) in de verhouding 5:4. Deze stoffen spelen een belangrijke rol bij de aanmaak en opbouw van kraakbeen en zijn belangrijk voor het goed blijven functioneren van gewrichten.
Geen enkele knie is in de afgelopen maanden zo breed
Totale knieprothese
uitgemeten in de pers als de knie van koningin Beatrix. In
Wie in aanmerking komt voor een knieprothese moet dus aan behoorlijk wat eisen voldoen. Het kniegewricht moet dusdanig beschadigd of versleten zijn, dat een prothese de enige mogelijkheid is. De meest gebruikte prothese is de totale knieprothese. Deze vervangt het kraakbeen van zowel het dijbeen als het scheenbeen. Wanneer de orthopeed alleen de binnen- of buitenzijde van de knie vervangt, heet dat een halve knieprothese. Koningin Beatrix kreeg een hele knieprothese.
december vorig jaar onderging zij een ingrijpende operatie.
Treedo bevat ook Omega-3 vetzuren uit visolie, die zorgen voor een goede ondersteuning van gewrichten. Daarnaast bevat Treedo® Stap 1 Boswellia serrata, een kruid dat de positieve invloed van Glucosamine en Chondroïtine ondersteunt.
Een prothese verving haar door artrose aangetaste knie.
Treedo ook verkrijgbaar in voordeelverpakkingen
ingrijpend een dergelijke operatie is.
Naast de bekende verpakkingen zijn Treedo Stap 1 en Stap 2 nu ook verkrijgbaar in voordeelverpakkingen. Extra voordeel voor de trouwe Treedo-gebruikers.
Orthopedisch chirurg Marcel Driessen voerde de operatie uit. Dé kniespecialist van Nederland weet als geen ander hoe
®
Het bijzondere van Treedo:
• speelt een belangrijke rol bij de opbouw van kraakbeen en bij het onderhoud van gewrichten • houdt de gewrichten soepel, waardoor we vrij kunnen blijven bewegen • bevat een hoge dosering Glucosamine (1500 mg) en Chondroïtine (1200 mg) • bevat ook een hoge dosering Omega-3 vetzuren uit visolie • Stap 1 bevat ook Boswellia serrata • Treedo® Stap 1 Start is bedoeld om een start te maken met de Treedo-kuur en Treedo® Stap 2 Onderhoud is bedoeld om langere tijd in te nemen
van TV
Marcel Driessen is al twintig jaar als orthopeed werkzaam en nog steeds mateloos geboeid door het kniegewricht. “Door voortschrijdende technieken kunnen we steeds meer. Nog even en het aantal knieprotheses streeft het aantal heupprotheses voorbij.” De belangrijkste reden voor een knieprothese is slijtage. “De vergrijzing speelt hierin een belangrijke rol”, zegt Driessen. “Maar ook sportongevallen. En, erg belangrijk, mensen accepteren niet dat ze pijn hebben of moeilijk kunnen lopen. Ze willen dat het verholpen wordt. En vaak kan dat. Steeds beter zelfs.”
Levensduur Dit wil niet zeggen, dat je al snel in aanmerking komt voor een knieprothese. Driessen: “We hanteren strenge criteria. Er moet sprake zijn van een flinke invaliditeit en ook de leeftijd speelt een rol. Iemand van dertig jaar krijgt minder snel een prothese, omdat je weet dat deze ooit weer vervangen moet worden. De levensduur van een knieprothese ligt tussen de tien en vijftien jaar. Een keer vervangen kan nog, maar meerdere keren wordt lastig.”
Soepel scharnieren Bij de operatie, die twee tot drie uur duurt, wordt de knie opengemaakt met een verticale snee van circa twintig centimeter over de voorkant van de knie. Vervolgens verwijdert de chirurg de aangetaste gewrichtsvlakken. Met speciale instrumenten wordt het bot aangepast aan de vorm van de prothese. Een plastic schijf tussen de metalen delen van de prothese zorgt voor soepel scharnieren.
Op de been Driessen omschrijft de operatie als ingrijpend. “Na vijf tot zeven dagen mag de patiënt naar huis. Maar dan volgt een periode van revalidatie en dus veel oefenen. Vooral het buigen en strekken van de knie is belangrijk.” Al met al duurt het volgens de kniespecialist zeker een half jaar voordat de patiënt weer volledig op de been is. “Zonder pijn en met een sterk verbeterde loopfunctie.” ::
Illustratie van een totale knieprothese
KAG-NR. 52-0904-1040
Bekend
Orthopedische ingreep bracht koningin Beatrix weer op de been
Verkrijgbaar bij drogisterij, reformhuis, apotheek en gezondheidswinkel. Voor meer informatie: Kernpharm b.v., Postbus 26, 5460 AA Veghel,
[email protected]
www.treedo.nl ::
[advertentie]
:: Interview :: Tiny te Nijenhuis
Aerobics kan niet meer, golfen wel
peh]leehceh][d peh]leehceh][ d >cZZckZgVcYZgZcYZodg\db\Zk^c\bZibZZg`ZjoZkg^_]ZYZcZc kZgVcilddgYZa^_`]ZYZckddgeVi^
ci!VgihZcVcYZgZWZigd``ZcZco^Zi EÃoZg]ZiVah]VVgkZgVcilddgYZa^_`]Z^YdbW^_iZYgV\ZcZcYZZaiZ cZbZcVVc]ZiYZWVidkZgYZidZ`dbhikVcYZodg\#J^i\Vc\hejci YVVgW^_^hYZdkZgij^\^c\YVihVbZclZg`^c\YZZc^\ZbVc^Zg^hdbkddg _dc\ZcdjYidZ\Vc\iZWa^_kZc]djYZcidi`lVa^iVi^Z[\dZYZodg\# EÃoZglZg`iYVcdd`VaheVgicZg^codg\hVbZcbZieVgi^_Zc^cYZ odg\#DcYZgbZZgde]ZiiZggZ^ckVc^c[dgbVi^Zkddgo^Zc^c\VVc VgihZceVi^
ci!k^VcVhX]da^c\hVXi^k^iZ^iZcZcYddgb^YYZakVc ]ZVai]bVcV\ZbZciegd\gVbbV»h#EÃoZg\VVi`dgidbkZgYZgYVc]Zi dcil^``ZaZckVcWZiZ`Zc^hkdaaZ\ZcZZhb^YYZaZc#KddgdchWZiZ`ZciYVi ^c]djYZa^_`W^_YgV\ZcVVcYZºOdg\kddgBdg\Zc»#·lll#eÃoZg#ca Zeventien jaar geleden werd Tiny te Nijenhuis, toen 44 jaar, acuut geopereerd aan een hernia. Twee jaar geleden was het weer mis. Zij had helse pijnen. Twee ruggenwervels bleken verschoven en moesten operatief worden gefixeerd. Nu kijkt zij terug op deze moeilijke tijden. “Eerst was ik opgelucht omdat de pijn weg was, maar nu besef ik pas dat ik nooit
peh]leehceh][d
meer de oude word.” : . ::
[advertentie]
Een versleten heup of knie, een operatie; wat nu? Wat gebeurt er precies tijdens de operatie? Op welke dag kan ik weer naar huis na de ingreep? Wanneer mag ik weer gaan autorijden of fietsen? Hoe lang moet ik gebruik maken van een loophulpmiddel?
: . Tiny (61) woont in Maastricht. Voordat zij kinderen kreeg,
Veel steun
werkte zij als verpleegster. Daarna assisteerde ze in de huisartsenpraktijk van haar man en zette zich als vrijwilliger in voor onder andere Stichting Vluchtelingenwerk. Het was nog net 1989 en Tiny was druk met de kerstboodschappen. “Ik sjouwde zware tassen en opeens schoot het in mijn rug. Thuisgekomen kon ik niet meer lopen en moest uit de auto kruipen. De pijn zal ik nooit vergeten, alsof iemand me met messen bewerkte.” Al snel bleek dat Tiny een hernia had met uitvalsverschijnselen. “Ik lag op bed. Opeens was de pijn weg en voelde ik mijn been niet meer. En toen werd het eng.” Tiny werd acuut geopereerd. Zelf had ze op de afdeling orthopedie gewerkt, dus de situatie in het ziekenhuis was haar bekend. “Ik was niet bang, maar merkte wel aan mijn man hoe ernstig de zaak was.”
Toen zij het korset nog droeg, vroegen veel mensen hoe het met haar ging. Na een tijdje ziet de omgeving niet meer wat er aan de hand is. “Ik wil mensen er ook niet steeds mee lastigvallen. Daar hebben ze niets aan. Maar dat betekent wel dat je het in je eentje moet doen.” Gelukkig heeft Tiny veel steun aan haar man. Hij is vervroegd met pensioen gegaan en heeft het huishouden tijdens deze periode zoveel mogelijk overgenomen. Tiny: “Ik besef dat het ook voor hem niet gemakkelijk was. Maar al met al zijn we er toch goed uitgekomen.” ::
tijdens het revalidatieproces zag ik
Hoeveel buiging kan ik verwachten van mijn nieuwe knie?
mezelf langzaam opkrabbelen
Mag ik nog op mijn knieën onkruid wieden? Wanneer mag ik weer douchen of in bad?
Gipskorset Een half jaar later had Tiny haar oude leventje weer opgepakt. Ze werkte weer, deed het huishouden en kon weer een beetje sporten. Lange tijd ging alles goed, maar zeventien jaar later sloeg de bom opnieuw in. Tiny: “Dat was tijdens een reisje in Rome. Ik heb drie uur lang midden in Rome op een bankje gelegen. De dagen daarna bleef ik in de hotelkamer, de pijn was weer verschrikkelijk.” Orthopeed Van Ooij en neurochirurg Van Santbrink in het Maastrichtse UMC hebben samen de ruim vier uur durende operatie uitgevoerd. Tiny moest daarna nog anderhalve week in het ziekenhuis blijven en kreeg een gipskorset. Dit korset droeg zij een half jaar. Daarna ging zij naar de fysiotherapeut en deed oefeningen. “Dit gaf veel steun”, aldus Tiny.
Wanneer mag ik weer op mijn zij slapen? Hoe weet ik dat ik teveel geoefend heb? Wanneer kan ik weer op de trilplaat? Wanneer mag ik weer gaan sporten? Moet ik thuis nog ergens op letten? Hoe vaak moet ik oefenen?
Opkrabbelen
Joint Replacement
Cement
Spine
Trauma
Biologics Biomet Nederland BV Toermalijnring 600 3316 LC DORDRECHT Tel.: 078-6292929 Fax: 078-6104265 Internet: www.biomet.nl E-mail:
[email protected]
De laatste operatie is nu twee jaar geleden. Het gaat goed met Tiny. Omdat haar ruggenwervels met een plaatje zijn vastgezet, ervaart ze wel beperkingen. “Aerobics zal ik nooit meer kunnen, maar een flink stuk wandelen of een potje golf is meestal geen probleem.” Emotioneel heeft Tiny het soms nog zwaar. “Toen de artsen me van de pijn hadden verlost, was ik ontzettend opgelucht. En tijdens het revalidatieproces zag ik mezelf langzaam opkrabbelen, dat gaf hoop. Maar toen bereikte ik een grens. Ik wist: beter wordt het niet. Dat vind ik best moeilijk.”
::
:: Artikel :: Campagne Zorg voor beweging
[advertentie]
Een versleten heup of knie, een operatie; wat nu? Misschien is het goed om te weten dat u niet de enige bent die zich dat afvraagt. Jaarlijks ondergaan circa 40.000 mensen een heup- of knievervangende operatie. Deze mensen ondervinden, net als u, chronische gewrichtsklachten door slijtage van het kraakbeen in het gewricht en worden zodoende ook ernstig beperkt in hun dagelijkse activiteiten. De heup- of knievervangende operatie kan dan het verschil betekenen tussen ongewenst niets doen en weer een actief leven leiden.
Orthopeden gaan weer naar de beurs
Heupprothese
Met pijn in je handen een tas vasthouden, een wandeling volbrengen met een zeer gevoelige knie of een fietstocht maken terwijl je heup voortdurend pijnlijk is. Naar schatting twee miljoen Nederlanders hebben last van artrose en zijn daardoor beperkt in hun bewegingsmogelijkheden. Voor de Knieprothese
Nederlandse Orthopaedische Vereniging (NOV) alle reden
De kans is groot dat wanneer u een nieuwe heup of knie krijgt, die van Biomet afkomstig is. Op deze manier levert Biomet Nederland een bijdrage aan het ‘beweeggeluk’ van de orthopaedische patiënt. Maar we gaan nog een stap verder. Een andere manier waarop wij ons steentje bijdragen is het samen met ziekenhuizen opzetten van een behandelprogramma voor mensen met een versleten heup- of kniegewricht: het Joint Care® programma. Als patiënt wil je graag weten waar je aan toe bent. U wilt weten waarom een operatie nodig is, wat de operatie inhoudt en hoe het herstel na de operatie zal verlopen. Daarom krijgt in het Joint Care® programma de aandoening, de behandeling, de nazorg en verwachtingen daarover, continu de aandacht van alle zorgverleners. Dit leidt ertoe dat u weet wat u kunt verwachten, dat onduidelijkheden worden weggenomen en dat u op de hoogte bent van gemaakte afspraken. Voorlichting is overigens niet het enige waardoor het Joint Care® programma zich kenmerkt. Zo wordt er uitgegaan van een patiënt die herstelt van een ingreep en niet van de zieke patiënt. Samen met anderen die ook een heup- of knieoperatie hebben gehad, werkt
Joint Replacement
Cement
u in een speciaal ingerichte huiskamer aan uw herstel. Deze huiskamer, op de verpleegafdeling, doet denken aan de thuissituatie waar u binnen een week na de ingreep alweer naar zult terugkeren. Zorg die na ontslag nodig is wordt vooraf geregeld, zodat u weet op welke hulp u kunt rekenen na het verblijf in het ziekenhuis. Een partner, familielid of een goede kennis coacht u doordat hij of zij wordt betrokken in de voorlichting, de revalidatie en de vorderingen daarin. Daardoor kan, eenmaal thuis, de begeleiding gedurende de herstelperiode met vertrouwen worden voortgezet doordat deze ‘coach’ op de hoogte is van uw mogelijkheden. Het Joint Care® programma biedt kwalitatief hoogwaardige zorg binnen de gewrichtsvervangende chirurgie. Om deze kwaliteit te kunnen blijven waarborgen wordt het programma regelmatig met alle betrokkenen geëvalueerd, voor de patiënten van morgen. Wilt u meer informatie of weten hoe anderen het Joint Care® programma hebben ervaren, kijk dan op www.jointcare.nl
Spine
Trauma
Biologics Biomet Nederland BV Toermalijnring 600 3316 LC DORDRECHT Tel.: 078-6292929 Fax: 078-6104265 Internet: www.biomet.nl E-mail:
[email protected]
om binnen de campagne ‘Zorg voor beweging’ aandacht te vestigen op deze aandoening.
krijgen door verrekkingen van de gewrichten en botbreuken. In principe is artrose niet te behandelen. Door operatief in te grijpen kunnen we de kans op artrose in sommige gevallen verminderen. Denk daarbij aan meniscus- en kruisbandingrepen. Gewrichtsvervangende operaties zijn wel mogelijk. We merken in de praktijk dat die patiënten in belangrijke mate pijnvrij zijn en beter kunnen bewegen.”
50 Plus Beurs Hoewel artrose ook bij jongeren voorkomt, telt vooral de oudere leeftijdsgroep het meeste aantal artrosegevallen. “Vandaar dat we in september net als vorig jaar met een stand aanwezig zijn op de 50 Plus Beurs. We zoeken onze doelgroep bewust op om ze te informeren over artrose. Deze groep mensen moet namelijk probleemloos kunnen blijven werken en lekker actief in het leven staan door te sporten, te klussen, te tuinieren, et cetera. We vertellen ze graag wat orthopeden voor ze kunnen betekenen. Een hele groep heeft ons een keer nodig.” ::
Mensen met artrose Ruim 600.000 Nederlanders zijn bij huisartsen bekend als artrosepatiënt. Naar verwachting ligt het werkelijke aantal rond twee miljoen. Onderzoekers hebben becijferd dat het aantal mensen met artrose de komende twintig jaar met 37,7% zal stijgen. Dit komt onder meer door de vergrijzing en de toename van het aantal mensen met overgewicht. In de volksmond noemt men artrose ook wel gewrichtsslijtage. In 2006 heeft de NOV extra aandacht voor artrose. “Het is een aandoening waarbij de kwaliteit van het gewrichtskraakbeen achteruit gaat. Op den duur kan het kraakbeen zelfs helemaal verdwijnen. Vooral in handen, knieën en heupen komt artrose veel voor. Patiënten ervaren pijn en stijfheid. Daardoor zijn ze beperkt in hun bewegingsmogelijkheden”, vertelt Jeroen van der List, orthopeed in het Bernhoven Ziekenhuis in Oss/Veghel en tevens woordvoerder van de NOV.
Kans verminderen Waardoor krijg je gewrichtsslijtage? “Artrose lijkt vooral bepaald door erfelijke factoren in combinatie met overbelasting”, legt Van der List uit. “Dit ontstaat bijvoorbeeld door overgewicht. Daarnaast kun je artrose 11 ::
:: Artikel :: Sportzorg
[advertentie]
De kwaliteit van leven voor orthopedische patiënten Zimmer stelt zich tot doel op de hoogte te zijn
Sport is goed, zorg moet Verantwoord bewegen en gezond in beweging blijven, begint bij www.sportzorg.nl. Dé website voor mensen die op een bewuste wijze willen sporten of meer willen gaan bewegen.
van de behoeften van patiënten. Mede hierdoor worden er betere klinische resultaten geboekt. Tegenwoordig is er sprake van een nieuw soort patiënt die ook andere eisen stelt. Deze patiënten zijn actiever, hebben meer kennis van zaken en leven langer dan vroeger. In meer dan 60 procent van de gevallen is de patiënt tegenwoordig een vrouw. Tien jaar geleden was dit iets meer dan 50 procent.
Sportzorg.nl is opgezet door de Vereniging voor Sportgeneeskunde, waarbij 120 sportartsen zijn aangesloten. Sportartsen hebben specifieke deskundigheid om te bepalen welke belasting een (toekomstige) sporter aankan. De ontwikkeling van de site is mogelijk gemaakt door het ministerie van Volksgezondheid Welzijn en Sport.
Voor beginners en ervaren sporters “Sporten is goed voor lichaam en geest, daarover is iedereen het wel eens. Maar hoe begint u te sporten? Wat kan uw lichaam aan? Sportzorg.nl biedt tips voor wie wil gaan bewegen, maar heeft ook een verwijsfunctie naar erkende sportmedische instellingen in de regio voor sporters die met blessures kampen of sportmedisch gekeurd willen worden om te kijken wat ze aankunnen”, legt Kelley Post van de Vereniging van Sportgeneeskunde uit.
Antwoord op al uw sportvragen
Deze stijging is voor een deel te wijten aan een hogere mate van artritis en osteoporose onder vrouwen. Zimmer’s innovatie van producten, processen en technologieën verandert de orthopedische zorg elke dag.
Sportzorg is zorg, specifiek gericht op behoud, herstel en bevordering van de gezondheid van de bewegende mens. Gezondheidswinst bevorderen en gezondheidsschade beperken. Dat is het gezamenlijke doel. De site adviseert in de breedste zin van het woord. “Bij Sportzorg vindt u het antwoord op al uw sportvragen. Sport en een chronische ziekte, gaat dat samen? Zoekt u praktische tips op het gebied van gezonde voeding, afvallen of sportmateriaal? Bij sportzorg bent u aan het juiste adres”, benadrukt Post.
Krachten bundelen Sportzorg.nl bundelt de krachten van professionals op het gebied van zorg en sport en de sporters. Deze partijen vinden elkaar nog onvoldoende. Op www.sportzorg.nl zijn verschillende aanbieders van voorzieningen op het gebied van sport, bewegen en gezondheid te vinden. ::
Innovatie in beweging. Zimmer is, als puur orthopedische firma, de wereldwijde marktleider als het gaat om de ontwikkeling, productie en marketing van hoogwaardige orthopedische implantaten en diensten. Zimmer is wereldwijd in meer dan 24 landen gevestigd en verkoopt producten in meer dan 100 landen. Door chirurgen te voorzien van hoogwaardige producten, dragen wij bij aan het verhogen van de kwaliteit van leven. De inspanningen van meer dan 6500 Zimmer werknemers wereldwijd maken samen deze missie mogelijk.
Kijk voor meer informatie over sport, bewegen en gezondheid op www.sportzorg.nl
www.zimmer.com
[email protected]
13 ::
[advertentie]
!32 (%50
(ET .IEUWE ,OPEN *OHFCPSHWBOU)PPHFSIVJKT KBBS
.JKONBOLVTUFNF FO[FJi+FCFOU MBOHFSHFXPSEFOw %FFFSTUFQJKO KBBSHFMFEFOLSFFHJLFFOBVUPPOHFMVL.JKO MJOLFSLOJFXFSEWFSCSJK[FMEFOEPPSWFSLFFSEFCFMBTUJOH CFHPOJLDBKBBSHFMFEFOEFTMJKUBHFJONJKOIFVQUFWPFMFO *LLPOHFPQFSFFSEXPSEFONBBSNPFTU[FMGBBOHFWFOXBOOFFS )FUHJOHUPFOPNFFODPOWFOUJPOFMFIFVQWFSWBOHJOH KBBSMBUFSHJOHIFUFDIUOJFUNFFS EFQJKOHSFOTXBTCFSFJLU &FOOJFVXFNFUIPEFEF"43)&61 *OIFU[JFLFOIVJTWFSUFMEFEFPSUIPQFFENFEBUFSFFOOJFVXF NFUIPEFXBTPOUXJLLFMEEF"43)&61&FOIFVQWPPSBDUJFWF NFOTFO[POEFSEFOBEFMFOWBOEFDPOWFOUJPOFMFIFVQ%F"43 )&61QBLU JOUFHFOTUFMMJOHUPUEFDPOWFOUJPOFMFJOHSFFQ BMMFFO EFQSPCMFFN[POFBBOIFUWFSTMFUFOLSBBLCFFO %FPQFSBUJFWFSMJFQWPPSTQPFEJH%FWJKGEFEBHNPDIUJLOBBSIVJT &FONBBMUIVJTBBOHFLPNFOLVTUFNJKONBONFFOIJKNFSLUF NFUFFOPQi+FCFOUMBOHFSHFXPSEFOw *LLBOBMMFTXFFSFOIFCHFFOQJKO *LWPFMNFCFUFSEBOJLNFJOKBSFOIFCHFWPFME"MTSBBETMJE XPSEKFOPHBMFFOTVJUHFOPEJHEWPPSSFDFQUJFTFOEBUHBBUNF QSPCMFFNMPPTBG.BBSJLNFSLIFUPPLNFUCJKWPPSCFFME NVTFVNCF[PFLFOXJOLFMFOJOEFTUBE*LLBOBMMFTXFFSFO [POEFSQJKO
+PT-BNNFST KBBS
i7BOFFO JOWBMJEFLSVL UPUFFOIFSCPSFO KPOHFHPEw (FFONBSBUIPOTNFFS *LCFOBMUJKEIFFMTQPSUJFGHFXFFTU KBBSHFMEFOLSFFHJLMBTUWBONJKO SFDIUFSIFVQ%BUXFSETUFFETFSHFS"BOEFIBOE WBOGPUPT[FJNJKOIVJTBSUTEBUNJKOIFVQWFSTMFUFOXBT)JK BEWJTFFSEFBMMFFOUFPQFSFSFOBMTIFUFDIUOJFUNFFSHJOH *OEFKBSFOEBBSOBXFSEIFUTUFFETTMFDIUFS6JUFJOEFMJKLWFSUFMEF NJKOGZTJPUIFSBQFVUPWFSEFOJFVXF"43)&61*OIFU3PEF,SVJT ;JFLFOIVJTXBT%PLUFS)PHFSWPSTUFOUIPVTJBTUPWFSEFCFSFJLUF SFTVMUBUFONBBS[FJEBUJL[FMGNPFTUCFTMJTTFO*LXBTPWFSUVJHE WBOEFWPPSEFMFOWBOEF"43)&61EFJOHSFFQXBTWFFMNJOEFS JOHSJKQFOEEBOFFODPOWFOUJPOFMFIFVQPQFSBUJF %FPQFSBUJFWFSMJFQ[POEFSQSPCMFNFO%FASFWBMJEBUJFUIVJTHJOH WPPSTQPFEJH/BXFLFOLPOJLOBBSNJKOJEFFXFFSBMMFTEPFO *LGJFUTUFXFFS [BUXFFSPQEFIPNFUSBJOFS1SPCMFFNMPPT
:: Artikel :: NVOS
Van schoenmaker naar oplosser van voetproblemen Pijn in je voeten na een dagje winkelen of een uurtje sporten. Er zijn heel wat mensen die dat gevoel kennen. Gelukkig is er wat aan te doen, ook aan ernstige voetafwijkingen. Van steunzool tot complete prothese: de orthopedisch schoenmaker lost uw voetprobleem op. Uw leven is daardoor een stuk aangenamer. De orthopedische schoentechnici zoeken het contact met de consument nu ook bewust op. “Steeds meer mensen kampen met voetproblemen”, vertelt Piet de Ruiter, voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Orthopedische Schoentechnici (NVOS). “Dat komt door de vergrijzing, maar ook doordat mensen zich bewust worden dat je wat aan voetproblemen kunt doen. We stellen tegenwoordig hogere eisen aan de kwaliteit van leven en klachten aan onze voeten passen daar niet in.”
Actieve voorlichting
&FOIFSCPSFOKPOHFHPE .JKOTJUVBUJFOVJTJOÏÏOXPPSEWPPSUSFGGFMJKL*LLBOBMMFTXFFS XFIFCCFOJO4QBOKFEFFOFTUBEOBEFBOEFSFBGHFMPQFOFOSPUTFO CFLMPNNFOPQ#POBJSF;FMGTXFFSHFTDIBBUTUFOWPPS[JDIUJHFFO TUVLKFHFKPHEPQHSBT *LXFFUOJFUIPFJLNJKOFOUIPVTJBTNFPWFSEF[FJOHSFFQPOEFS XPPSEFOLBOCSFOHFO7BOFFOJOWBMJEFLSVLCFOJLOVFFOIFSCPSFO KPOHFHPE*LSBBEJFEFSFFOEJFFSWPPSJOBBONFSLJOHLPNU EF"43)&61[FFSBBO
7PPSEFMFOWBOEF"43IFVQ t#JKASFTVSGBDJOHXPSEUBMMFFOIFUCFTDIBEJHEFPQQFSWMBLWBOEFIFVQLPQWFSWBOHFO t7FSWBOHJOHEPPSFFODPOWFOUJPOFMFIFVQQSPUIFTFPQMBUFSFMFFGUJKECMJKGUNPHFMJKL t.JOEFSQJKO TOFMMFSNPCJFM TOFMMFSUIVJT .FFSXFUFO #F[PFLXXXBTSIFVQOMFOLJKLPGVJOBBONFSLJOHLPNUWPPSEF"43IFVQ
!32 (%50 (ET .IEUWE ,OPEN
Dat betekent dat de NVOS ook bewust contact zoekt met de consument. “Van 19 tot en met 22 april zijn we actief aanwezig op de beurs Support/Balance 2006 in de Jaarbeurs in Utrecht. Daar laten we zien dat voetproblemen te verhelpen zijn. Bijvoorbeeld met ‘onzichtbare’ steunzolen of modieuze, orthopedische maatschoenen in allerlei moderne kleuren. Teveel mensen sukkelen door met klachten. En dat is niet nodig”, aldus de Ruiter. ::
Oog voor patiënten Die manier van denken bij de consument is ook bij de orthopedische schoentechnici doorgedrongen. “Van oudsher zijn onze schoenmakers ambachtsmensen die oog hebben voor schoenen en vaktechniek”, schetst de NVOS-voorzitter. “Meer en meer beseffen we dat we vooral oplossers zijn van voetproblemen. Natuurlijk hebben we een gedegen opleiding, vakmanschap en moderne technieken nodig om ons werk te doen. Maar we leren ook hoe we een klantgerichte adviseur zijn voor onze patiënten. Dat past in deze tijd. Daarnaast dwingt het nieuwe zorgstelsel ons om marktgericht te denken.”
Over de NVOS Ons land telt ongeveer 100 orthopedische schoenmakerijen. Die zijn bijna allemaal aangesloten bij de NVOS. Van eenmanszaken die alleen maatschoenen maken tot grote praktijken die ook pedicure, podotherapie en andere vormen van voetondersteuning bieden. In Eindhoven is een HBO-studie tot orthopedisch schoentechnicus, in Nieuwegein een vakopleiding op MBO-niveau. Voor meer informatie: www.nvos.nl. ::
15 ::
[advertentie]
:: Artikel :: Bloedmanagement
Bloedtransfusies bij orthopedische operaties onnodig!
Minder bloedtransfusies door actief bloedmanagement
Misschien staat u op de wachtlijst voor een grote orthopedische ingreep of misschien weet u al wanneer u geopereerd gaat worden.
Een bloedtransfusie bij een orthopedische ingreep is niet
Uw arts zal u ongetwijfeld goed voorbereiden op de operatie. Bij een grote operatie gaat meestal nogal wat bloed verloren. Van bloedverlies gaat u zich slap voelen wat u juist niet kunt hebben wanneer u van deze grote ingreep moet herstellen.
helemaal zonder risico. Maar door bloedmanagement is het toedienen van ‘vreemd’ bloed niet altijd nodig. Hoofd anesthesiologie Rob Slappendel van de Sint Maartenskliniek in Nijmegen heeft het aantal bloedtransfusies door actief bloedmanagement flink weten terug te brengen. “We zijn in staat de bloedbehoefte van de patiënt beter te voorspellen. Daar spelen we dan op in.”
Tegenwoordig is het voor uw arts mogelijk om ervoor te zorgen dat u zo min mogelijk last heeft van het bloedverlies tijdens en na de operatie. Er zijn verschillende mogelijkheden om u in een zo optimaal mogelijke conditie te opereren. Uw arts kan u ijzertabletten, epoëtine of andere middelen voorschrijven. Ook wordt in veel ziekenhuizen het bloed tijdens de operatie opgevangen en gefilterd weer aan u teruggegeven. Door al deze maatregelen zult u minder last hebben van het bloedverlies en de kans dat u een bloedtransfusie krijgt is aanzienlijk kleiner. Wordt u binnenkort geopereerd en wilt u weten wat uw arts kan doen om u in optimale conditie door de operatie te loodsen, vraag het aan hem/haar.
Bloedmanagement. Het woord heeft misschien iets duisters, maar dat is het allerminst. Slappendel is een van de motoren achter het bloedmanagementproces van de Sint Maartenskliniek. Hij legt uit wat bloedmanagement precies is: “Bloedmanagement betekent dat je bij alle stappen in de procedure rond een operatie het bloedaspect meeneemt. Dat begint al bij binnenkomst. We screenen de patiënt uitgebreid en kunnen zo de mate van bloedverlies inschatten én de gevolgen die dit voor de patiënt heeft. Dan bekijken we hoe we het bloedverlies tijdens de operatie kunnen verminderen. Dat kan bijvoorbeeld door het toedienen van stollingsbevorderende medicijnen. Ook kan de patiënt zelf bloed afstaan dat we tijdens de operatie weer toedienen.”
Minder weerstand Bloedmanagement is erop gericht om een transfusie van donorbloed te voorkomen. “Het toedienen van donorbloed brengt risico’s met zich mee”, verduidelijkt Slappendel: “Denk bijvoorbeeld aan de overdracht van infecties. Ondanks de geringe kans komt dit nog steeds voor. Belangrijker is dat ‘vreemd’ bloed leidt tot een verminderde weerstand. Patiënten zijn daardoor vatbaarder voor infecties en stoornissen van de operatiewond die na een operatie kunnen optreden. Dit alles leidt tot een langer dan noodzakelijk verblijf in het ziekenhuis.”
Kostbaar Genoeg redenen om het aantal bloedtransfusies terug te dringen. En dat is de Sint Maartenskliniek gelukt. Kreeg in 1995 nog een op de drie patiënten ‘vreemd’ bloed toegediend, in 2005 is dit al gedaald tot een op de twintig. Het aantal infecties na een orthopedische ingreep halveerde en het aantal stoornissen van de operatiewond en de opnameduur namen af.
Meer mensen helpen Het bloedmanagementproces van de kliniek is inmiddels gecertificeerd (NEN-ISO 9001:2000). “Hiermee tonen we aan dat we zorgvuldig en controleerbaar werken”, legt Slappendel uit. “Dit systeem is eenvoudig door andere ziekenhuizen over te nemen. Zo werken we een stuk efficiënter en kunnen we meer mensen helpen.” :: 17 ::
:: Interview :: Guus Hiddink
Guus Hiddink, succestrainer met rechte benen Guus Hiddink staat er sportief bij tussen de wereldsterren op het trainingsveld van PSV. De 59-jarige toptrainer kijkt naar de verrichtingen van zijn spelers en geeft in alle rust aanwijzingen. Gelukkig is hij weer pijnvrij. Dat was enkele jaren geleden wel anders. Zonder twijfel behoort Guus Hiddink tot de beste voetbaltrainers ter wereld. Als voetballer debuteerde hij op 21-jarige leeftijd in het eerste team van De Graafschap. Vervolgens speelde de middenvelder voor PSV, NEC, Washington Diplomats en San Jose Earthquakes. In 1982 sloot de linkspoot zijn actieve loopbaan af bij jeugdliefde De Graafschap. “Ik had in die jaren zelden blessures. Dat komt door mijn sterke beenderen en krachtige spierstelsel. Alleen de meniscus van de linkerknie ben ik kwijt. Er zat een klein scheurtje in en in die jaren moest die er dan compleet uit. Na drieënhalve week speelde ik weer. Achteraf onverantwoord, maar in die tijd gebeurde dat gewoon.”
Bij elke stap voelde ik een zeurende, stekende pijn en ik kon niet lekker sporten. Europa Cup De grote successen begonnen toen de Varssevelder koos voor het trainersvak. Bij zijn eerste baan als hoofdtrainer won hij met PSV de Europa Cup voor landskampioenen in 1988. Tien jaar later leidde Hiddink Oranje naar de halve finale van het wereldkampioenschap in Frankrijk. Het Nederlands elftal verloor toen na een bloedstollend duel en strafschoppen van verliezend finalist Brazilië. : . :: 18
19 ::
Exeter
[advertentie]
TM Weer lekker sporten
“In meer dan 9 van de 10* gevallen zal de Exeter heupprothese 33 jaar na de operatie nog steeds optimaal functioneren.”
Al meer dan..
33
..jaar resultaten
* Deze getallen hebben betrekking op de heupsteel en zijn niet van toepassing in geval van een infectie en of trauma.
BHR advertentie:210x128mm FC Patienten_editie
De gedreven Hiddink was geen voorbeeldpatiënt. “Ik ging direct weer zelfstandig naar de WC, maar dat mocht helemaal niet.” Professor van Dijk nam passende maatregelen om de ambitieuze trainer goed te laten herstellen. “Ik moest langer in het ziekenhuis blijven en mijn hele rechterbeen werd van lies tot enkel in het gips gezet.” Na twee maanden gaf de orthopeed groen licht en Hiddink kon beginnen aan zijn Koreaanse missie. “Met het gips nog om mijn been vloog ik naar Zuid-Korea. Wouter Post ging overal ter wereld met me mee. Al snel voelde ik geen pijn meer en kon ik lekker golfen en squashen en mijn beide benen gebruiken.” De WK werd een zegetocht voor het Koreaanse team, dat pas in de halve finale werd uitgeschakeld en als vierde eindigde.
02-03-2006
Voor meer informatie over gewrichtsvervangingen kunt u terecht op www.stryker.nl en www.arthroforum.com
10:01
Pagina 1
Door de meeste chirurgen wordt een heupvervanging gezien als een routine-operatie met een laag risico, maar geen enkele operatie is geheel zonder risico’s. Voor eventuele vragen kunt u uw orthopedisch chirurg raadplegen.
Zeurende pijn
[advertentie]
BHR helpt Antje terug in het zadel
In januari 2001 begon Hiddink aan een bijzondere uitdaging. Hij werd bondscoach van Zuid-Korea dat samen met Japan het wereldkampioenschap in 2002 organiseerde. Kort na zijn aanstelling moest Guus Hiddink zich laten behandelen. “Een erfenis uit mijn tijd als actief voetballer. Mijn rechterbeen stond zo krom als een hoepel. Het kraakbeen was eruit en daardoor duwde twee botstukken tegen elkaar. Bij elke stap voelde ik een zeurende, stekende pijn en ik kon niet lekker sporten. Kortom, er moest wat gebeuren.”
Wie haar op de fiets voorbij ziet snellen, zou niet geloven dat Antje Mering-Kuiper (54) jarenlang met heupklachten kampte. Sinds haar rechterheup is gereviseerd met de BHR™ resurfacing heupprothese, is de pijn weg en de beweeglijkheid terug. “Soms weet je niet waar pijn vandaan komt. Ik had al een hele tijd een pijnlijk gevoel in mijn rechterbovenbeen. Ik liet een botscan maken, foto’s, er is zelfs een second opinion aangevraagd, maar niemand kon iets ontdekken. Een half jaar geleden ging het echt niet meer. Ik kon alleen nog maar met krukken lopen. Mijn orthopedisch chirurg, Eric Breemans, vond mij eigenlijk nog te jong voor een totale heupprothese. Gelukkig was er een alternatief: heup resurfacing. Ik had daar al eens over gelezen en wist dat je kunt uitwijken naar een totale heupprothese, mocht het niet lukken. Ik was dus snel overtuigd. Zo gezegd, zo gedaan. Na drie dagen mocht ik het ziekenhuis alweer verlaten. De pijn is weg en ik kan bijna alles weer doen. Natuurlijk moet ik ten minste drie maanden revalideren.
Net op tijd
Ook de spieren moeten weer op krachten komen. Maar fietsen is geen probleem meer. Van de chirurg mag ik zelfs weer naar de sportschool. De heup moet zoveel mogelijk belast worden, zo lang ik het maar rustig opbouw.” Smith & Nephew B.V. Postbus 525 2130 AM Hoofddorp T 020-6543999 www.smithnephew.nl ™ Handelsmerk van Smith & Nephew
Antje Mering-Kuiper trapt weer zonder problemen door haar woonplaats Apeldoorn.
De trainer informeerde bij Wouter Post, de oudfysiotherapeut van het Nederlands Elftal. Die verwees hem door naar orthopedisch chirurg Niek van Dijk van het AMC in Amsterdam. “Volgens hem was ik net op tijd om de knie nog te laten opereren. Als ik langer gewacht had, was een kunstknie waarschijnlijk onvermijdelijk geweest.” Hiddink kan zich de ingreep nog goed herinneren. “Alleen mijn onderlijf was verdoofd, dus ik heb alles bewust meegemaakt. Het gezaag, geboor en hamergeluid deden me denken aan een heuse verbouwing.” Na de operatie deed Guus Hiddink een opmerkelijke constatering. “Ik zag meteen dat mijn been weer recht was. Dokter Van Dijk had een wigje uit mijn onderbeen gehaald, waardoor de assen van boven- en onderbeen weer in elkaars verlengde lagen.”
Medische voortuitgang Na dat succes keerde Hiddink weer terug bij PSV als technisch directeur en hoofdtrainer. En het gaat uitstekend, zowel sportief als met zijn knie. “Ik kan probleemloos bewegen. Dat is me veel waard. Je merkt dat de medische wereld veel vooruitgang heeft geboekt. Er is veel meer kennis en artsen geven betere begeleiding. Onze spelers zijn daardoor eerder fit en onverantwoorde risico’s nemen we niet meer.” Deze zomer is Hiddink bondscoach van Australië tijdens de WK in Duitsland. Daar wil ‘onze’ Guus, net als vier jaar geleden met Zuid-Korea, voor een verrassing zorgen. Dit keer liever zonder medische aanloop.” :: 21 ::
:: Streamertekstje Een dag van een::orthopeed :: Aart Verburg
Kijkje in de keuken van de orthopedisch chirurg
Jong tot oud
Operaties
Dat hij als orthopeed te maken heeft met mensen van alle leeftijden is een ander groot voordeel dat Verburg ziet. “Het is een misverstand dat alleen ouderen bij de orthopeed terechtkomen. We zien jong tot oud met de meest uiteenlopende aandoeningen. Van een aangeboren afwijking aan de wervelkolom tot een versleten heup. Wat dit ook zo’n mooi beroep maakt, is de afwisseling. Je doet hele grote operaties. Bijvoorbeeld een kunstheup of een nieuwe knie. Maar daarnaast verricht je ook hele fijne handchirurgie.” : .
Na dit eerste korte overleg, gaat Verburg richting operatiekamer. “Meestal opereer ik tijdens de ochtenden. Hoeveel operaties ik dan doe, hangt af van de complexiteit van de aandoeningen. Bij twee of drie protheses is er misschien nog tijd voor een kleinere ingreep. Tussen de operaties zit ongeveer een half uur wisseltijd. De operatiekamer wordt dan grondig schoongemaakt. Ik bereid me in die tijd voor op de volgende operatie. Eigenlijk ben je nog niet de helft van de tijd in de operatiekamer daadwerkelijk aan het opereren.”
Weer fris Rond de klok van 13.00 uur zit de dienst van Verburg in de operatiekamer erop. Tijd voor de lunch en om even op adem te komen. “De druk is vrij hoog. Dan is even zitten met een broodje wel nodig om daarna weer fris verder te gaan.” Om half twee start zijn spreekuur in de polikliniek. “Daar zit ik de hele middag. Dan zie ik zo’n twintig patiënten. Sommigen voor een controle en anderen voor een intakegesprek.”
Verlengde dienst
Aart Verburg (55) is al 22 jaar als orthopedisch chirurg verbonden aan het Maasland Ziekenhuis in Sittard. Zijn werkdagen zijn volgens een vrij strak schema ingedeeld. “Dat is nodig om de drukte bij te benen.” Wat is voor hem de charme van het vak én hoe ziet zijn werkdag eruit. Een kijkje in de ‘keuken’ van de orthopedisch chirurg.
:: 22
Verburg behandelt als orthopedisch chirurg alle aandoeningen die te maken hebben met het steun- en bewegingsapparaat. Dit loopt uiteen van het plaatsen van kunstheupen tot het herstellen van klompvoetjes bij kinderen. “Het mooie aan dit vak is voor mij onder andere het mechanische aspect. Veel aandoeningen en oplossingen kun je aan de hand daarvan beredeneren. Een vorm van logica, die mij erg aanspreekt.”
Opgenomen patiënten Elke dag arriveert Verburg om 7.45 uur bij het ziekenhuis om vrijwel meteen het overleg met zijn collega’s van de afdeling orthopedie in te gaan. In totaal telt de afdeling vijf specialisten en zes assistenten. “In een kwartiertje bespreken we de opgenomen patiënten, eventuele problemen of bijzonderheden die zich tijdens de avond en nacht hebben voorgedaan. Als het nodig is, nemen we ook de foto’s door van patiënten die op de operatieplanning staan.”
Om 17.00 uur zit het spreekuur er op, maar de dag van de orthopeed nog niet. “Zoals we de dag starten, sluiten we deze ook af: met een bespreking. Daarin lopen we de dag na. Welke bijzonderheden hebben zich voorgedaan, hoe zijn die afgehandeld. Daarnaast nemen we ook het schema van de volgende dag vast door.” Tegen 18.00 uur zit Verburgs werkdag erop. Behalve op de maandagen. Dan is hij aan de beurt voor een verlengde dienst. “Dan heb ik ook de avond en de nacht dienst. Soms verricht ik dan nog een spoedoperatie in de avonduren en ik heb telefonisch spreekuur. Tegen 20.30 uur gaat hij op de maandagen naar huis. “Tenzij er een noodgeval is. Tja, dat hoort nu eenmaal bij dit mooie vak.” ::
23 ::
[advertentie]
ONTDEK OOK DE VERBORGEN ENERGIE VAN DE SPARTA ION
:: Artikel :: Vraag naar orthopedie
NOV maakt zich op voor de toekomst De komende vijftien jaar neemt de vraag naar zorg fors toe. Ook en vooral naar orthopedische zorg. Orthopedisch chirurg
“We lachen om tegenwind en steile heuvels. Even de trapondersteuning inschakelen en het fietsen gaat bijna vanzelf. Ook op vakantie in Frankrijk.” BERNARD DE HAAN (68) EN INEKE DE HAAN-BAKKER (69) G E P E N S I O N E E R D E N S PA RTA I O N - R I J D E R S
en NOV-woordvoerder Jeroen van der List over hoe de NOV inspeelt op deze maatschappelijke ontwikkeling. “Onze belangrijkste taak is het in balans brengen van vraag en Aantal Orthopeden
FTE’sverdubbeling van het aantal aanbod. Dat betekent bijna een
De eerste fiets met elektrische trapondersteuning, ontwikkeld met en getest door TNO. Daarom krijgt u ook 2 jaar garantie! Accu en geruisloze elektromotor onzichtbaar weggewerkt in het fraaie design.
Fie van hts jaar 2 et 004
In 2004 was de SPARTA ION ‘Beste Koop’ in de Consumentengids en ‘Fiets van het Jaar’ op de FietsRAI. Ook in 2006 is de SPARTA ION weer genomineerd.
De accu van de SPARTA ION laadt u thuis op of deze zomer onderweg bij enkele honderden horecagelegenheden. Vanaf mei vindt u op www.sparta.nl/zorgvoorbeweging de oplaadpunten in Nederland.
Op een SPARTA ION heeft u de keuze: zelf fietsen of fietsen met trapondersteuning in drie standen. Dan zorgt de sterke, stille elektromotor voor een duwtje in de rug. De verborgen energie van de SPARTA ION ontdekt u het beste tijdens een proefrit. Kijk op www.sparta.nl/zorgvoorbeweging voor de eerstvolgende SPARTA ION-proefritdagen bij u in de buurt. Of voor de dichtstbijzijnde SPARTA ION-dealer.
www.sparta.nl/zorgvoorbeweging
2002 470 2004 540 orthopeden in 2012.” 2005 590 2006 660 De vergrijzing is een2008 actueel thema. Momenteel is 14 procent 860 1.050 van de Nederlandse2010 bevolking ouder dan 65 jaar. Het Centraal 2012 (CBS) 1.100 Bureau voor de Statistiek verwacht dat dit in 2040 is
opgelopen tot 23 procent. “Dat legt nogal een druk op de maatschappij en op de gezondheidszorg”, stelt Jeroen van Aantal implantaten perouderen, land der List. “Niet alleen groeit het aantal we worden per ook steeds ouder. Enorthopeed hoe ouder hoe groter de kans op 2003 aandoeningen aan en bewegingsapparaat.” 1 het steunNederland 88 2
Mankracht De orthopedisch chirurg in Nederland krijgt het steeds drukker. Uit onderzoek naar de orthopedische mankracht in Europa, bleek dat Nederland in 1999 per honderdduizend inwoners 2,2 orthopeden telde. In 2003 was de situatie in Nederland met 2,5 orthopeden per honderdduizend inwoners iets beter, maar nog steeds neemt Nederland de laagste plaats in. “Die groei is te klein”, zegt Jeroen. Hij verwijst naar Zweden waar de vergrijzing eerder heeft ingezet dan in Nederland. Daar wisten ze een fikse groei van het aantal orthopeden te realiseren. Van 6,8 in 1999 tot 11,4 op elke honderdduizend inwoners in 2003. Aantallen orthopeden: omringende landen en Scandinavië. (Per 100.000 ingezetenen) 1999 2003 1 Duitsland 8,3 9 2 België 7,2 9,3 3 Zweden 6,8 11,4 4 Noorwegen 5,6 6,8 5 Denemarken 5,6 8,8 6 Finland 4,9 7,7 7 Frankrijk 3,3 3,3 8 Groot Brittanië 2,5 2,8 9 Nederland 2,2 2,5
Frankrijk 75 Ierland 63 4 Groot Brittanië 55 Aantal Orthopeden De verwachting van de NOV is dat de vraag naar 5 Luxemburg 46 FTE’s orthopedische zorg de komende jaren een 6 Duitsland 32 flinke vlucht neemt. 2002 470 7 Finland 30 “Niet alleen vanwege de vergrijzing. We hebben ook te maken 2004 540 8 België 30 met medisch ontwikkelingen. 2005 technologische 590 9 Hongarije 28 660 Er kan 2006 steeds meer”, legt Zwitserland Jeroen uit. “Aan 10 25een versleten knie 2008 860 BRON: UEMS Section of Orthopedics and Traumatology, Manpower data 1999, 2003 of heup konden 11 we vroeger niet zo veel doen. Nu vervangen Noorwegen 23 2010 1.050 12 Portugal 21 we complete gewrichten. Klachten waar mensen mee ‘moesten 2012 1.100 Italië 20 leren leven’, zijn13 nu behandelbaar.” Verdubbeling 14 Denemarken 17 Om een adequaat antwoord te geven op de toenemende 15 Oostenrijk 15 Cyprus vraag, moeten er orthopeden bij. De NOV heeft berekend Aantal implantaten per land Aantallen orthopeden: omringende Roemenië er in 2012(Per door sterk toenemende orthopedische per orthopeed landen endat Scandinavië. 100.000de ingezetenen) Griekenland 2003 1999 1.100 2003 orthopeden nodig zijn. Dat is bijna zorgvraag minimaal Kroatië <15 1 Nederland 88 1 Duitsland 8,3van het 9 huidige aantal. Jeroen: “Het vak een verdubbeling BRON: UEMS Section of Orthopedics and Traumatology, Manpower data 2003 2 Frankrijk 75 2 België 7,2 9,3 van orthopeed is interessant. Het is een taak 3 Ierland 63 3 Zweden 6,8buitengewoon 11,4 van de NOV om5,6 meer medische studenten de keuze voor deze 4 Groot Brittanië 55 4 Noorwegen 6,8 5 Luxemburg 46 5 Denemarken 8,8Wij hebben een verantwoordelijkheid richting te laten5,6 maken. 6 Duitsland 32 6 Finland 4,9 7,7 richting onze huidige en toekomstige patiënten. Die 7 Finland 30 7 Frankrijk 3,3 3,3 verantwoordelijkheid nemen we en maken we waar.” :: 8 België 30 8 Groot Brittanië 2,5 2,8 9 Hongarije 28 9 Nederland 2,2 2,5 10 Zwitserland 25 Aantal Orthopeden BRON: UEMS Section of Orthopedics and Traumatology, Manpower data 1999, 2003 11 Noorwegen 23 FTE’s 12 Portugal 21 2002 470 13 Italië 20 2004 540 14 Denemarken 17 2005 590 15 Oostenrijk 15 2006 660 Cyprus 2008 860 Roemenië 2010 1.050 Griekenland 2012 1.100 Kroatië <15
Flinke vlucht 3
25 ::
BRON: UEMS Section of Orthopedics and Traumatology, Manpower data 2003
Aantal implantaten per land
Aantallen ortho
:: Interview :: Has Kerkdijk
Met twee nieuwe heupen langs de Friese elfsteden Je bent 33 jaar, sportief en een levensgenieter. Dan krijg je te horen dat je artrose hebt in allebei je heupen. Een donderslag bij heldere hemel. Dit overkwam Has Kerkdijk uit Baarn, inmiddels 58 en levenslustiger dan ooit. Has was een fanatiek voetballer, werkte in de bouw en genoot van het leven samen met zijn vrouw. Jong en energiek. Na een voetbaltraining kreeg hij last van zijn bovenbenen. Spierpijn dacht hij. Maar de pijn bleef en hij besloot toch maar even langs de huisarts te rijden. “Ga maar wat achterin voetballen. Overbelasting van de spieren. Dat was het antwoord.” De pijn werd heviger en rust houden bracht geen verlichting. Na een tweede bezoek aan de huisarts werd besloten foto’s te maken. “Op de foto zagen de artsen artrose (slijtage) in vooral de rechterheup. Ik wist eigenlijk totaal niet waar ze het over hadden. Slijtage komt toch alleen voor bij oudere mensen?”
Elfstedentocht Na een aantal maanden revalideren en meer dan 5.000 kilometer op de hometrainer is Has pijnvrij. “Er kwam weer licht in de donkere tunnel. Ik had twee nieuwe heupen, de pijn was weg en ik kon de verloren jaren weer in gaan halen.” Dat heeft hij volop gedaan en doet hij nog steeds. In 1997, drie jaar na zijn operaties, reed hij de Elfstedentocht in Nederland. “Weliswaar illegaal, maar ik heb de finish gehaald.” ::
Steeds strammer Jaren vol therapieën en alternatieve geneeswijzen braken aan. “Je grijpt alles aan, de meest gekke dingen. Het enige dat je wilt, is beter worden. Maar dat gebeurde niet. Ik werd steeds strammer. Je voelt je niet serieus genomen en je wordt eigenlijk met een kluitje in het riet gestuurd.” Hoewel Has van nature altijd optimistisch is ingesteld, waren deze jaren zwaar. Enkele jaren later stapt de man uit Baarn binnen bij orthopedisch chirurg Albert Marsman in Ziekenhuis Hilversum. “Op dat moment zat ik er helemaal doorheen. Ik was gesloopt. Ik had het idee dat ik alles wat ik leuk vond, afgestreept had. Net zoals je doet op een boodschappenlijstje.”
Bot op bot De orthopedisch chirurg besluit te opereren omdat de pijn ondraaglijk werd. Inmiddels bleek het kraakbeen te zijn verdwenen en liep Has bot op bot. “Eindelijk werd ik geopereerd.” Dokter Marsman brengt een geheel nieuwe heup aan, zowel een kom als een kop. Has krijgt een ingroeiheup die met een speciale coating is bewerkt en een zeer stevige verbinding aangaat met het bot. Vroeger werden alle heupen vastgezet met botcement. Dit gebeurt nu met name nog bij oudere mensen. Drie maanden later werd dezelfde operatie aan de andere heup uitgevoerd.
:: 26
27 ::
:: Orthopeed over de grenzen :: Ger Olijhoek
Simpele technieken Olijhoek is al jaren wereldwijd actief als promotor van de meest simpele technieken op het gebied van orthopedische chirurgie. “Door steeds modernere methoden in het westen, hebben veel artsen de simpele technieken niet meer in de vingers. De tsunami maakte opnieuw duidelijk hoe belangrijk het is dat je ook met eenvoudige middelen kunt werken. Je moet het doen met wat er is. Ik houd er in een ontwikkelingsland bijvoorbeeld altijd rekening mee dat de stroom kan uitvallen. En soms moeten patiënten zich flink vermannen, omdat de pijnbestrijding niet altijd optimaal is.”
Groot risico Olijhoek behandelt verwondingen in gebieden als Indonesië op een zo eenvoudig mogelijke wijze. “Maar wel effectief”, zo benadrukt hij. “Operaties moeten we daar zo snel mogelijk uitvoeren. Als het kan met zo min mogelijk hulpmiddelen, zoals ijzeren platen en schroeven. Het brengt een te groot risico met zich mee, omdat de kans op infecties erg groot is. Dat is ook de reden dat we in de Derde Wereld nog veel gips gebruiken. Als je dat met bamboe combineert, blijft het elastisch en stevig tegelijkertijd. Je kunt nog zes weken lang correcties aanbrengen.”
Niet klaar Olijhoek is sinds de ramp een aantal keren teruggeweest in Siantar. Op basis van wat hij daar aantrof, verwacht hij dat het zeker vijf jaar duurt om de nabehandeling van slachtoffers af te ronden. “Omdat mensen niet of verkeerd zijn behandeld, zie je onder andere botten die verkeerd aan elkaar zijn gegroeid en wonden die niet dicht willen. Die schade moeten we herstellen. Er komen nu nog steeds nieuwe patiënten bij. Die mensen hebben we niet eerder gezien omdat ze of te arm zijn om zich te laten behandelen of in afgelegen gebieden wonen. Nee, ik ben daar nog lang niet klaar.” ::
‘Ik ben daar nog lang niet klaar’ Tweede kerstdag 2004. De wereld staat even stil. Een enorme vloedgolf treft Azië. Indonesië, Sri Lanka, Thailand en India worden zwaar getroffen door de tsunami.
Olijhoek komt al ruim vijftien jaar in het Indonesische Siantar om als orthopeed ellebogen, heupen, knieën en voeten en andere afwijkingen recht te zetten. Maar ook om zijn kennis over te dragen aan lokale artsen. Elk jaar is hij zo’n twee tot drie weken in het ziekenhuis van Siantar te vinden. Hij kan zich inmiddels redelijk goed verstaanbaar maken in het Indonesisch en is een vertrouwd gezicht voor de lokale bevolking.”
Zeker 300.000 mensen laten het leven. Een veelvoud hiervan raakt gewond. Orthopedisch chirurg Ger Olijhoek (62) is een van de duizenden hulpverleners die halsoverkop naar het rampgebied vliegen om in de chaos een helpende hand te bieden.
:: 28
Rampgebieden Terug naar december 2004. De planning is dat Olijhoek na de kerstdagen weer richting Siantar vertrekt. De tsunami vervroegt zijn vertrek. “Zodra de berichten over de vloedgolf naar buiten kwamen, werd ik gebeld of ik niet eerder kon komen”, vertelt Olijhoek. Spoorslags vertrok hij met een team van orthopeden en plastisch chirurgen en drie verpleegkundigen naar het Indonesische Medan.
Ellende “De chaos en ellende was niet te overzien”, zo omschrijft hij zijn eerste indruk bij aankomst. Zijn persoonlijke emoties weet hij echter aan de kant te zetten. “Ik werk vaker in landen waar je schrijnende levensomstandigheden ziet. Je komt daar met een duidelijk doel: mensen helpen. Dan moet je soms gewoon de knop omzetten. Het scheelt dat ik in Medan eigenlijk alleen in het ziekenhuis bezig was. Daar kon ik het meeste doen. Het is geen westers ziekenhuis, maar we hebben daar wel wat faciliteiten. We verwachtten een enorme toeloop van gewonden. Het gekke is dat de gewonden eigenlijk binnendruppelden.”
Ger Olijhoek (rechts) met zijn team in Indonesië 29 ::
[advertorial]
[advertentie]
Ballon Kyphoplastiek: innovatieve behandelmethode bij botontkalking
“Ik heb mijn leven teruggekregen”
#"--0/,:1)01-"45*&
Botontkalking of te wel osteoporose maakt het bot dun en zwak. Het komt vooral voor bij vrouwen na
&FOSFWPMVUJFJOEFCFIBOEFMJOHWBOWFSUFCSBMFDPNQSFTTJFGSBDUVSFO
de menopauze. Het zwakker worden van het bot leidt tot een verhoogde kans op fracturen aan de ruggenwervel. Dat overkwam ook Wenda Heutmekers (67). “De pijn in mijn rug was afgrijselijk. Ik kon niets meer.” In het Maasland Ziekenhuis in Sittard onderging ze een Ballon-Kyphoplastiek behandeling. Deze innovatieve methode blijkt in vrijwel alle gevallen succesvol. Zo ook bij Wenda. “Ik loop en doe alles weer.” Op een ochtend werd Wenda Heutmekers wakker met een helse pijn in haar rug. “Ik wist niet hoe ik moest lopen, zitten of staan. De pijn was bijna ondragelijk.” Wenda was tot die tijd een echte bezige bij. Ze was actief voor verschillende verenigingen in haar woonplaats Born en zorgde samen met haar man voor haar nog thuiswonende, gehandicapte zoon. “Alles kwam op mijn man Piet terecht. Ik was helemaal uitgeschakeld.”
5PUPQIFEFOXFSEFOFSNFFSEBO QBUJÑOUFOTVDDFTWPMNFU#BMMPO,ZQIPQMBTUJF CFIBOEFME FFONJOJNBBMJOWBTJFWFQSPDFEVSFEJF EFWFSUFCSBMFDPNQSFTTJFGSBDUVSFOSFEVDFFSU %FUFDIOJFLXFSEPOUXPSQFOPNEFGSBDUVVSPQ
Ruggenwervels ingezakt
FFOHFDPOUSPMFFSEFNBOJFSUFSFEVDFSFOFOUF TUBCJMJTFSFO PNEFTQJOBMFWFSWPSNJOHUF DPSSJHFSFO PNPONJEEFMMJKLEFQJKOUFWFSMJDIUFO FOEFLXBMJUFJUWBOMFWFOUFWFSCFUFSFO
./-
XXXLZQIPOFVDPN
ZQIPO&VSPQF , $MVTUFS$FOUFS -FVWFOTFTUFFOXFH ;BWFOUFN#FMHJVN
5 #&
' #&
5 /-
' /-
Na drie weken bleek tijdens een onderzoek in het Maasland Ziekenhuis dat een van haar ruggenwervels was ingezakt. Oorzaak: botontkalking. Orthopedisch chirurg Pieter Tilman besloot Wenda te behandelen met een Ballon-Kyphoplastiek. “De patiënt ondergaat deze ingreep onder algehele verdoving. We maken een insnijding van een centimeter in de rug en brengen een dun buisje in het gebroken wervellichaam. Vervolgens brengen we door dit buisje een kleine ballon in. Die pompen we voorzichtig op om zo de beschadigde wervel iets op te lichten en de oorspronkelijke vorm zoveel mogelijk te herstellen. Dan laten we de ballon leeglopen en verwijderen deze. De holte die is ontstaan, vullen we op met botcement. Hiermee stabiliseert de fractuur.” Pieter Tilman was de eerste arts in Nederland die deze geavanceerde techniek heeft toegepast. “Voordeel van deze methode is dat we met een stroperige soort cement werken. Daardoor kunnen we het cement heel gecontroleerd inbrengen. Dit in tegenstelling tot sommige andere methoden, waarbij een veel dunner cement wordt gebruikt.”
Leven teruggekregen De kans op succes is met Ballon-Kyphoplastiek 98 procent. Ook Wenda Heutmekers kreeg via deze methode haar bewegingsvrijheid terug. “Ik was zo blij dat ik me weer vrij kon bewegen. Maar drie dagen na de behandeling kreeg ik opnieuw die pijnen in mijn rug. Ik was helemaal van de kaart. Nu bleek een andere wervel ingezakt te zijn. Dokter Tilman voerde bij deze wervel dezelfde behandeling uit. Nu loop, fiets en doe ik bijna alles weer. Piet en ik wandelen elke dag een flink stuk. Ik vind het heerlijk dat ik alles weer kan doen en geniet volop. Ik heb mijn leven teruggekregen.”
Kijk voor meer informatie op www.kyphon-eu.com.
Tips & Trends Trends & Tips Enkelbreuk te
Ultrageluid helpt bij
Traplopen beter dan
Werkgevers
Valtraining
Kinderen bewegen
vinden zonder
nieuwe kunstheup
krachttraining
willen af van dik
voorkomt letsel
minder in steden
Valpreventietraining voorkomt de helft van incidenten met vallende ouderen. Door technieken uit oosterse vechtsporten vallen ze bovendien beter, waardoor botbreuken worden voorkomen. Dat blijkt uit onderzoek van bewegingswetenschapper Vivian Weerdesteyn. Het trainingsprogramma bestaat uit drie onderdelen. In een gymzaal moeten de ouderen een parkoers afleggen over losliggende tegels, hellingen, gladde oppervlakken en opbollende tapijten. Ook leren ze bewegen op plekken waar veel mensen zijn, zoals in winkelcentra. Verder krijgen ze oosterse valtechnieken aangeleerd. De resultaten hebben ertoe geleid dat 300 fysiotherapeuten het valpreventieprogramma nu aanbieden in hun praktijk. De aanpak voorkomt met name heupen polsbreuken. (Bron: Trouw)
Staatsbosbeheer wil bij (middel)grote steden speelbossen ontwikkelen. Kinderen groeien vaker op in zeer geordende, stedelijke omgevingen. Ze zitten steeds vaker binnen, bewegen daarom minder en staan steeds verder van de natuur af. In de speelbossen kunnen kinderen spelenderwijs de Nederlandse natuur leren kennen en waarderen. Inmiddels zijn veertien speelbossen gerealiseerd, verspreid over het land. Een speelbos is niet zomaar een bos, het is een robuust avonturenbos vol speelrotsen, klimbomen en schuilhutten. Kinderen kunnen er hutten bouwen, slootje springen en spannende spelletjes doen. (Bron: Staatsbosbeheer)
röntgenfoto Iemand die zich met een enkelblessure meldt bij de eerste hulp wordt direct doorgestuurd naar de röntgenafdeling voor een foto. Volgens de Amsterdamse promovendus Bas Pijnenburg is een foto in veel gevallen overbodig. De regel is volgens hem: wanneer de persoon vier passen kan lopen en geen pijn voelt als er op de achterzijde van de binnen- en buitenenkel gedrukt wordt, is de enkel niet gebroken. Jaarlijks melden zich 424.000 personen met enkelblessures bij de eerste hulp. Slechts een fractie van hen heeft echt iets gebroken. (bron: Volkskrant)
:: 32
personeel De kans op infecties bij kunstheupen en -knieën kan flink verkleind worden door gebruik te maken van de combinatie antibiotica en ultrageluid. Dat blijkt uit een onderzoek van Geert Ensing van het Universitair Medisch Centrum Groningen. Ultrageluid versterkt het bacteriedodende effect van antibiotica en zorgt ervoor dat de biomaterialen meer antibiotica afgeven. (bron: Volkskrant)
Het oefenen van dagelijkse bewegingen zoals traplopen en uit bed klauteren is voor ouderen nuttiger dan spierkrachttrainingen. Hoewel spierkrachttraining de kracht in de armen en benen van ouderen verbetert, is het oefenen van functionele taken doelmatiger voor het verrichten van dagelijkse activiteiten. Dat heeft onderzoeker Paul de Vreede van het Universitair Medisch Centrum in Utrecht vastgesteld. (bron: ANP)
Nederlandse werkgevers binden massaal de strijd aan tegen te dik personeel. Nu de sigaret van de werkvloer is verbannen, willen zij dat ook overgewicht verdwijnt. Dikke mensen kosten werkgevers miljarden euro’s per jaar. Dikke werknemers zijn twee keer zo vaak ziek als hun slanke collega’s en hebben drie keer meer kans op een heup of knievervanging. Het afgelopen jaar lanceerden werkgevers al talloze initiatieven om hun personeel te laten afslanken. Die variëren van een vettax op snacks in de kantine tot vrijwillige gezondheidskeuringen en georganiseerde lunchwandelingen. (Bron: PZC)
33 ::
[advertentie]
Puzzel
10x kans op het
Kosmos boekenpakket met twee prachtige boeken over sport en bewegen. Ter waarde van € 45,-
Pilates voor het leven Darcey Bussell beoefent pilates met passie. Ze is er dol op omdat pilates bijgedragen heeft aan haar succesvolle carrière als balletdanseres. De praktische work-out in dit boek is de beste introductie van deze geweldige trainingsvorm. Alle oefeningen bespreekt Darcey uitgebreid, zijn gemakkelijk te volgen en duidelijk geïllustreerd. ISBN: 902158123X
,!!4 %%.3 .!!2 57 6/%4%. +)*+%. ")* $% /24(/0%$)3#( 3#(/%.4%#(.)#53 Lekker lopen merk je niet. Pas als er voetproblemen zijn, beseft u wat een rijkdom het is probleemloos te kunnen lopen. De orthopedisch schoentechnicus kan u bij voetproblemen weer een heel eind op weg helpen. Natuurlijk in nauw overleg met uw arts, fysiotherapeut of orthopedisch specialist. Afhankelijk van uw voetproblemen kan de orthopedisch schoentechnicus u diverse oplossingen bieden, van steunzolen en kleine aanpassingen aan uw schoenen tot volledig op maat gemaakte schoenen. Maar ... voorkomen is altijd beter dan genezen. Laat uw voeten daarom af en toe eens controleren. Tegen inlevering van de onderstaande bon krijgt u een geheel gratis voetonderzoek bij de orthopedisch schoentechnicus bij u in de buurt.
.9(;0:=6,;,5;,:;
57 6/%4%. "/.
Fitness coach voor het leven Matt Roberts is de meest gewilde personal trainer in Londen. Sterren als Sting, Madonna en Naomi Campbell zweren bij zijn methode om een slank lichaam en meer energie te krijgen. In zijn boek presenteert hij nu twintig nieuwe gezondheids- en fitnessprogramma’s. Hij geeft tips over gezond eten en het opbouwen en vasthouden van een goede conditie. ISBN: 9021538555 Sinds 1992 neemt Kosmos-Z&K Uitgevers een sterke positie in op de markt voor informatieve publieksuitgaven. Specialisaties zijn reis- en taalgidsen (Kosmos Reisgidsen), tuinboeken (Groenboekerij), kookboeken (Culinaire Boekerij), gezondheidsboeken (Lifetime), boeken over spiritualiteit, persoonlijke groei, oosterse wijsheid en filosofie (Servire) en technische handboeken voor de auto (Autovraagbaak).
Met Uw Voeten Bon krijgt u geheel gratis een voetonderzoek bij de orthopedisch schoentechnicus. Het enige dat u hoeft te doen, is een afspraak maken. En Uw Voeten Bon meenemen natuurlijk. Kijk op www.nvos.nl voor de voor u dichtstbijzijnde orthopedisch schoentechnicus. Of bel de NVOS: 010 40 90 536.
Naam NVOS Postbus 405 3100 AK Schiedam T 010 40 90 536 F 010 47 32 818 E
[email protected] I www.nvos.nl
Adres Postcode en woonplaats
Bent u op zoek naar een boek over sport, gezondheid en beweging? Kijk dan op www.boekenwereld.com.
ZWEEDSE PUZZEL riv. in NoordBrabant
overmatig
De Denker, Vaassen
gewas
grafvaas 4
draagbalk
10
ordedienst afk.
rijksgrond afk. 11
berg in Europa
langs boven
harde regen 9
2 insect
7 woede
zijkant van een berg
taalkundige term 6
biedt zich aan afk. 8
3
uitroep van opluchting
motorbrandstof
welgemeend
Deense munt
5
demonstratie
jongere broer of sierplant zuster
bepaalde hoeveelheid
dra
scheersteen
meegaand
1
deel van een fuik
Zweedse puzzel Breng de letters uit de genummerde hokjes over naar de hokjes hieronder. Als u de puzzel correct heeft opgelost, ontstaat de oplossing. 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
Zo doet u mee: Los de puzzel op en neem de letters uit de genummerde hokjes over in de oplossingsbalk. Stuur uw oplossing op een gefrankeerde briefkaart (voor 30 juni 2006) naar: Prijspuzzel Zorg voor Beweging nr. 1-2006, Postbus 1260, 5200 BH ’s-Hertogenbosch. Of stuur uw inzending per e-mail naar
[email protected]. De prijswinnaars ontvangen begin juli 2006 bericht.
E-mail Ik wens geen verdere informatie van u of de NVOS te ontvangen
35 ::
Jeroen Bosch Ziekenhuis
De groepen op de foto: Op de foto staat een vertegenwoordiging van de verschillende specialismen binnen de Orthopaedie, waarmee uw in aanraking kunt komen wanneer u zich tot de orthopaedie wendt: de polikliniekmedewerkers, de gipsverbandmeesters, de fysiotherapeuten, de OK medewerkers, de verpleegkundigen op de afdeling, de assistenten en de orthopaedisch chirurgen.
Vervolgafspraak:
Datum : ............................................................................ Tijd
: ............................................................................
Bij
: ............................................................................
Jeroen Bosch Ziekenhuis Locatie Carolus Hervensebaan 4 5232 JL ‘s-Hertogenbosch Tel.: 073-6996050 Locatie Groot Ziekengasthuis Tolbrugstraat 11 5211 RW ‘s-Hertogenbosch Tel.: 073-6998607 Locatie Willem Alexander Deutersestraat 2 5223 GV ‘s-Hertogenbosch Tel.: 073-6998607
............................................................................ Geïnformeerd blijven over Bewegen & Gezondheid? Kijk op www.zorgvoorbeweging.nl Meld u aan voor een abonnement en ontvang het magazine Zorg voor Beweging regelmatig thuis.
ISALA Klinieken, Zwolle. Maatschap Orthopedische Chirurgie
ISALA Klinieken, Zwolle. Maatschap Orthopedische Chirurgie
4 2
Groot Wezenland 20, Postbus 1050 8000 GM Zwolle T 038 - 4245656 F 038 - 4243220 www.isala.nl
1
Vervolgafspraak:
Datum : ............................................................................ Tijd
: ............................................................................
Bij
: ............................................................................
1 2 3 4 5 6 7
6 3
5
Dr. A.J.M Janus Dr. J.J. Rondhuis Dr. N.J.A. Tulp Drs. C. van Egmond Dr. A.K. Mostert Dr. C.C.P.M. Verheyen Dr. R.A.A. Bots
............................................................................ Geïnformeerd blijven over Bewegen & Gezondheid? Kijk op www.zorgvoorbeweging.nl Meld u aan voor een abonnement en ontvang het magazine Zorg voor Beweging regelmatig thuis.
7
Afdeling Orthopedie Academisch Medisch Centrum
Afdeling Orthopedie Academisch Medisch Centrum
Orthopedisch chirurgen: Prof. dr. C.N. van Dijk Dr. H.D. Been Dr. P.P. Besselaar
Meibergdreef 9 1105 AZ Amsterdam Postbus 22660 1100 DD Amsterdam telefoon: 020 – 566 62551 e-mail:
[email protected] web: www.amc.nl
Drs. J.A.M. Bramer Dr. P. Kloen Dr. G.R. Schaap Dr. M.U. Schafroth
Vervolgafspraak:
Datum : ............................................................................ Tijd
: ............................................................................
Bij
: ............................................................................
............................................................................ Geïnformeerd blijven over Bewegen & Gezondheid? Kijk op www.zorgvoorbeweging.nl Meld u aan voor een abonnement en ontvang het magazine Zorg voor Beweging regelmatig thuis.