Opleiding tot Stiefplan-Coach

Opleiding tot Stiefplan-Coach Waarom een Opleiding Stiefplan-Coach? •

In Nederland vinden per jaar 35.000 echtscheidingen plaats en 60.000 decohabitaties (ontbindingen van samenwonenden).

•

Per jaar krijgen ongeveer 70.000 thuiswonende kinderen te maken met een scheiding van hun ouders. Na twintig jaar is dit 32% van alle kinderen.

•

Na een scheiding verliest 25 % van de kinderen het contact met hun vader.

•

Na niet al te lange tijd vinden de meeste mensen een nieuwe partner. We kennen tegenwoordig 200.000 officieel geregistreerde samengestelde gezinnen, ook wel stiefgezinnen of nieuwe gezinnen genoemd.

•

Uit Amerikaans onderzoek (Gelatt 2010)1 blijkt dat de komst van een stiefouder meer stress veroorzaakt dat de scheiding van de ouders.

•

Na verloop van tijd valt 60% van de tweede relaties weer uiteen. Hierdoor maken de kinderen voor de tweede keer een scheiding mee.

Het vormen van een nieuw gezin is niet eenvoudig. Ouders en kinderen maken in korte tijd ingrijpende veranderingen door met negatieve gevolgen voor welzijn en functioneren. Het gevolg is dat 60% van de tweede relaties weer uiteenvalt. Dit kan anders: met goede begeleiding en voorlichting en door het maken van heldere afspraken. Stiefplan-Coaches kunnen hier een bijzondere bijdrage aan leveren. Om in Nederland zoveel mogelijk passende begeleiding te bieden is de driedaagse Opleiding Stiefplan-Coach opgezet. Kortweg OSC. Preventie: Dit programma is ontwikkeld om preventief te werken met samengestelde gezinnen of met ouders die een samengesteld gezin gaan vormen. Het opstellen van Het Stiefplan helpt het aantal tweede scheidingen te verminderen en door het maken van heldere afspraken wordt het welzijn van kind en ouder bevordert.

1

Zie Kinderen uit nieuwe gezinnen, handboek voor school en begeleiding, p. 14, Corrie haverkort en Ed Spruijt, Uitgeverij Lannoo-Campus 2012.

1

Waarom Stiefplan-Coach worden? Veel mensen weten niet goed hoe zij zich kunnen voorbereiden op een stiefgezin. Dit komt omdat mensen opgegroeid zijn in een kerngezin en geen ervaring hebben met het leven in een stiefgezin. Nieuwe gezinnen hebben te maken met extra spanningen, bijvoorbeeld het verdriet over de afwezige ouder, of een loyaliteitsconflict met een van de ouders. Dit is vaak de ouder die er niet zoveel is. Soms is een stiefouder door de kinderen niet gewenst, soms ziet een ouder het stiefkind niet zitten. Dit kan veel spanningen geven voor het nieuwe ouderpaar. Ook tussen de stiefkinderen onderling loopt het niet altijd soepel bijvoorbeeld door angst om afgewezen te worden, door jaloezie of onzekerheid. De spanning in samengestelde gezinnen vermindert wanneer ouders op de hoogte zijn van de specifieke kenmerken die bij 'nieuwe gezinnen' horen. Het is een geruststelling te ervaren dat de problematiek van hun nieuwe gezin niet per se gebonden is aan hun persoonlijk functioneren maar inherent is aan het complexe gegeven 'stiefgezin'. Het Stiefplan helpt om hen te begeleiden in het vinden van concrete oplossingen. Sommige ouders zijn heel goed in staat om zelf het Stiefplan op te stellen. Voor de meeste ouders is begeleiding van een Stiefplan-Coach heel waardevol. De Stiefplan-Coach kan als buitenstaander de juiste vragen stellen, doorvragen op bepaalde onderwerpen en verwijzen naar relevante achtergrond informatie. Bovendien heeft de Stiefplan-Coach een signalerende functie en kan ouders en/of kind extra begeleiding aanbieden vanuit de eigen expertise, of hen doorverwijzen. Wat is het Stiefplan? Het Stiefplan is een ouderschapsplan voor ouders en stiefouders en ligt in het verlengde van het in 2009 verplicht gestelde ouderschapsplan. In het Stiefplan worden de kenmerken van het samengestelde gezin benoemd en besproken. Er worden handvatten geboden om met lastige situaties om te gaan. Daarnaast worden rond vraagstukken uit de praktijk van het nieuwe gezin per onderwerp vragen gesteld waarop de ouders een antwoord formuleren en afspraken kunnen maken. Hierbij gaat het bijvoorbeeld om vragen als: • Hoe introduceer je de nieuwe partner bij de kinderen? • Welke opvoedstijl kies je? • Hoe vier je verjaardagen en feesten? • Wanneer zijn de kinderen bij welke ouder? • Wie is hoofdopvoeder en wie meeopvoeder? • Wat zijn de financiële consequenties als je gaat samenwonen? • Hoe ga je om met de ex-partner, de andere ouder van het kind? In het Stiefplan is korte achtergrondinformatie opgenomen over het leven in een samengesteld gezin. Deze informatie vormt een steun bij het opstellen van het Stiefplan. Het is voor veel ouders plezierig hun persoonlijke Stiefplan op te stellen onder begeleiding. Het Stiefplan kan in een aantal sessies besproken en ingevuld worden, afhankelijk van de vraagstelling van de ouders. Mocht er bij het invullen behoefte zijn aan meer begeleiding dan kan deze individueel gegeven worden. Al of niet door de Stiefplan-Coach of onder doorverwijzing. Voor wie is de Opleiding Stiefplan-Coach bedoeld? De Opleiding Stiefplan-Coach is bedoeld voor professionals als psychologen, pedagogen, maatschappelijk werkers, orthopedagogen, schoolmaatschappelijk werkers, mediators, advocaat-mediators, interne begeleiders, etc. die werken met ouders en kinderen uit samengestelde gezinnen.

2

Praktische informatie over de opleiding De OSC bestaat uit: • Masterclass • Verdiepingsdag • Praktijkdag De Masterclass kan als los onderdeel gevolgd worden en vrij toegankelijk. De Masterclass kan ingezet worden als 1/3 deel van de Opleiding Stiefplan-Coach.

De OSC wordt gestuurd vanuit praktische en relevante vragen: Colleges en oefensituaties komen uit de praktijk van het samengestelde gezin en worden direct gerelateerd aan het werk als Stiefplan-Coach.

Praktijkopdracht: Tussen de Verdiepingsdag en de Praktijkdag wordt een opdracht geformuleerd. De deelnemer aan de OSC dient zelf opzoek te gaan naar een samengesteld gezin om de opdrachten te kunnen oefenen in de prakijk. Tijdens de Praktijkdag worden deze opdrachten doorgenomen.

Tarief De gehele opleiding kost €675,00 exclusief 21% btw. Inclusief twee boeken en een werkmap. Opleiding is verzorgd met koffie, thee, sapjes en uitgebreide lunch.

Welke literatuur wordt tijdens de Opleiding Stiefplan-Coach gebruikt? 1. Hoe maak je een succes van je nieuwe gezin, stiefplan, tips en tools. Corrie Haverkort, Marlijn Kooistra-Popelier, Aleide Hendrikse-Voogt. Uitg. Pica, 2012 Dit boek is bij de prijs van de Masterclass inbegrepen. 2. Kinderen uit nieuwe gezinnen, handboek voor school en begeleiding Corrie Haverkort en Ed Spruijt. Uitg. Lannoo-Campus, 2012 3. Werkboek Het werkboek wordt uitgereikt tijdens de Opleiding en is bij de prijs van de OSCinbegrepen.

3

Accreditatie NMI erkent de opleiding met 19 PE punten. Voor het volgen van de Masterclass krijgt men 6 PE punten.

Aanmelding Aanmelding kan via het contactformulier op de website www.stiefplan.nl of stuur een e-mail naar [email protected]

Wat houdt de Registratie in? Aan het eind van de Opleiding Stiefplan-Coach wordt een certificaat uitgereikt. • Deelnemers die de OSC hebben afgerond worden geregistreerd op www.stiefplan.nl Deze registratie bevat een link naar de website van de betreffende professional. • Door deze registratie kunnen ouders die op zoek zijn naar begeleiding voor hun samengestelde gezin direct zien wat de achtergrond c.q. opleiding en expertise is van de betreffende professional. • De Stiefplan-Coach ontvangt digitaal een logo als keurmerk. Dit logo kan op de eigen website geplaatst worden en bevat een link naar stiefplan.nl . Door dit logo zien ouders in een oogopslag dat de betreffende professional gespecialiseerd is in begeleiding van nieuwe gezinnen en waar de opleiding gevolgd is. • De Opleiding Stiefplan-Coach is geaccrediteerd door het NMI en geeft recht op 19 PE punten. • Ieder jaar kan de registratie na het volgen van een Terugkomdag gecontinueerd worden.

4

Welke toelatingseisen gelden voor de Opleiding Stiefplan-Coach? De Masterclass (deel 1/3) is vrij toegankelijk. Aan deze dag zijn geen voorwaarden verbonden. Na het volgen van de Masterclass kan de Verdiepingsdag en Praktijkdag gevolgd worden. De 3 dagen samen vormen de OSC. Hiervoor gelden de volgende voorwaarden: • • •

Minimaal afgeronde HBO opleiding gericht op hulpverlening als: pedagogiek, SPH, maatschappelijk werk, mediation opleiding etc. Minimaal twee jaar ervaring in het begeleiden van ouders, kinderen en/of gezinnen. Voor deelname aan de gehele Opleiding Stiefplan-Coach dient men na aanmelding het C.V. en een motivatie te sturen naar [email protected]

5

Welke onderwerpen of perspectieven komen in de OSC aan bod?

Pedagogisch perspectief: Een samengesteld gezin heeft eigen specifieke kenmerken. De verschillende kenmerken worden benoemd en uitgewerkt naar valkuilen en mogelijkheden. Daarnaast wordt ingegaan op verschillende opvoedstijlen en de wijze van het samenvoegen van verschillende gezinsculturen. Juridisch perspectief: Bij de vorming van een samengesteld gezin worden er nieuwe afspraken gemaakt. Dit heeft in de meeste gevallen consequenties voor het eerder gemaakte ouderschapsplan. Wanneer de nieuwe afspraken de eerdere afspraken onder druk zetten geeft dit veel spanning in het nieuwe gezin. Het is van belang om de juridische grenzen en mogelijkheden te kennen om als Stiefplan-Coach op dit gebied een signalerende functie te kunnen vervullen. . Ethisch perspectief: Als het Stiefplan wordt ingevuld moeten ouder en stiefouder over tal van zaken een beslissing nemen. De leidende vraag is steeds opnieuw: Wat is de juiste keuze? Wanneer doe je het goed? Daarbij gaat het om vragen als: Wat is de betekenis van erkenning met name in een nieuw gezin? En waarom verdraagt juist een samengesteld gezin verschillen en onrechtvaardige beslissingen zo moeilijk? Bij dit alles gaat het om het vinden en uitspreken van grondwaarden. Hoe kom je deze op het spoor en hoe leidend zijn zij? In dit proces is ook de bril van de professional van belang.

Praktische oefening: In kleine groepen wordt geoefend om ouders te begeleiden bij het vinden van passende antwoorden op de vragen die in het Stiefplan genoemd staan. Deze vragen zijn bedoeld als leidraad en inspiratie om samen met ouders tot heldere en functionele afspraken te komen. Door het oefenen met het Stiefplan kan de professional ontdekken hoe zij/hij er op een eigen en persoonlijke wijze mee wil werken. Afgestemd op de eigen achtergrond van de professional. College onderwerpen: A: Toelichting en achtergrond informatie van het Stiefplan B: Kennis van en inzicht in samengestelde gezinnen C: Pedagogische inzichten en opvoedstijlen D: Ethiek van het samengestelde gezin E: Juridische kennis van het samengestelde gezin F: Schoolgaande kinderen en Interventies G: Cijfers en onderzoek G: Uitwerking van Het Stiefplan

6

Welke vaardigheden verwerft de Stiefplan-Coach tijdens de OSC? Aan het eind van de opleiding is de Stiefplan-Coach in staat om: • • • • • • • • • • •

Met en voor de nieuwe ouders de zin en betekenis van het Stiefplan te verwoorden Met de nieuwe ouders het eigen samengestelde gezin in beeld te brengen De kenmerken van het betreffende gezin te bespreken en inzichtelijk te maken De specifieke uitdagingen c.q. valkuilen van het betreffende gezin te verwoorden Samen met de ouders de verschillende opvoedstijlen van het nieuwe gezin in kaart te brengen en de wijze waarop dezen het beste samengevoegd kunnen worden De ouders te steunen bij het maken van verschillende afspraken om van hun samengestelde gezin een succes te maken Samen met de ouders te verwoorden waarop de verschillende keuzes die worden gemaakt om van het nieuwe gezin een goed en gelukt gezin te vormen, zijn gebaseerd Samen met de ouders inzicht te verwerven in betekenisgebieden als erkenning, rechtvaardigheid, vrijheid en welzijn specifiek afgestemd op het betreffende gezin Juridische kennis over te dragen die noodzakelijk is bij beslissingen van het nieuwe gezin waarbij het eerder gemaakte ouderschapsplan onder druk kan komen te staan Interventies te benoemen en ouders zinvol en/of noodzakelijk door te verwijzen Het aantal scheidingen, samengestelde gezinnen, vadergezinnen en moedergezinnen te duiden n.a.v. recente onderzoeken. Evenals de gevolgen van scheiding en het vormen van een stiefgezin op schoolprestaties en welzijn

Kortom: Als Stiefplan-Coach ben je opgeleid in het werken met Het Stiefplan. Als stiefplan-Coach weet je hoe je het plan kunt gebruiken en inzetten als hulpmiddel bij de begeleiding en behandeling van samengestelde gezinnen Als Stiefplan-Coach weet je op de juiste wijze te signaleren en indien noodzakelijk door te verwijzen

7

Wie zijn de docenten van de Opleiding Stiefplan-Coach ?

Door wie is het Stiefplan ontwikkeld? Corrie Haverkort, filosoof, gespecialiseerd in de ethiek van het samengestelde gezin. Marlijn Kooistra, pedagoog en werkzaam in eigen praktijk voor samengestelde gezinnen. Het Stiefplan is van juridisch advies voorzien door Aleide Hendrikse-Voogt, advocaat en mediator. Hun insteek is om het Stiefplan preventief in te zetten ter voorkoming van het hoge aantal tweede echtscheidingen en om kinderen uit nieuwe gezinnen een beter gezinsklimaat te bieden. Het Stiefplan is opgenomen in het boek: Hoe maak je een succes van je nieuwe gezin? Zij zijn tevens de docenten. Als gastdocent is Aleide Hendrikse-Voogt (jurist) werkzaam.

Drs. Corrie Haverkort Filosoof, gespecialiseerd in de wijsgerige ethiek van het samengestelde gezin. Beeldend kunstenaar www.sabikunstenfilosofie.nl Voorzitter stichting Nieuw Gezin Nederland, www.nieuwgezin.info Publicaties: • • • • • • • • •

Bloedband, familie de werkelijkheid verbeeld, uitgeverij Kontrast 2008 Kinderen uit nieuwe gezinnen, handboek voor school en begeleiding, Corrie Haverkort en Ed Spruijt, uitgeverij Lannoo-Campus, 2012 Hoe maak je een succes van je nieuwe gezin? Stiefplan, tips en tools, Corrie Haverkort, Marlijn Kooistra-Popelier, Aleide Hendrikse-Voogt, uitgeverij Pica, 2012 “Het kind en het badwater” uit Living Apart Together, uitgeverij Lannoo-Campus 2013 " Kinderen uit nieuwe gezinnen" uit: Zorg Primair nr. 1, 2013 " Dat is niet eerlijk!" uit: Thuis in twee gezinnen, uitgeverij Lannoo-Campus 2012. " Over de betekenis van erkenning in het samengestelde gezin" uit: Ouderschap en ouderbegeleiding, nr. 1 jaargang 12, 2009 Kwartaaltijdschrift Nieuw Gezin: Sinds 2005 ieder kwartaal een artikel, uitgegeven door NGN, www.nieuwgezin.info " Taal en beeld, filosofie en kunst" uit: Filosofie en praktijk, jrg. 28, nr. 6, uitgeverij Damon 2006.

8

Marlijn Kooistra-Popelier Pedagoog (bachelor) tevens opgeleid in het systeemgericht werken met gezinnen. Praktijk Step by Step gespecialiseerd in de begeleiding van samengestelde gezinnen Verzorgt lezingen, trainingen en colleges aan professionals en studenten. Werkzaam binnen een Academisch Centrum voor kinder- en jeugdpsychiatrie als ouder- en gezinsbehandelaar op een afdeling voor jongeren met een gedragsstoornis Publicaties • •

Hoe maak je een succes van je nieuwe gezin? Stiefplan, tips en tools, Corrie Haverkort, Marlijn Kooistra-Popelier, Aleide Hendrikse-Voogt, uitgeverij Pica, 2012 Kwartaaltijdschrift Nieuw Gezin: Sinds 2012 ieder kwartaal een artikel, uitgegeven door NGN, www.nieuwgezin.info

Gastdocent: Aleide Hendrikse-Voogt Advocaat Lid van de vereniging van familierecht Advocaten Scheidingsbemiddelaars (vFAS) en NMImediator. Werkzaam bij Voorink Advocaten Zutphen Docent bij de patroonopleiding van de Nederlandse orde van advocaten Publicaties • Hoe maak je een succes van je nieuwe gezin? Stiefplan, tips en tools, Corrie Haverkort, Marlijn Kooistra-Popelier, Aleide Hendrikse-Voogt, uitgeverij Pica, 2012 • Stoppen als partners, doorgaan als ouders, een echtscheidingsleidraad, Uitgeverij SWP, 2009 • Kwartaaltijdschrift Nieuw Gezin: Sinds 2010 ieder kwartaal een artikel, uitgegeven door NGN, www.nieuwgezin.info

9

Hoe ziet het programma van de opleiding eruit? Dag 1: Masterclass Literatuur: Hoe maak je een succes van je nieuwe gezin? Door het volgen van de Masterclass zijn de deelnemers op de hoogte van het aantal scheidingen en samengestelde gezinnen in Nederland, kan men de kenmerken, valkuilen en oplossingen benoemen, krijgt men zicht op hoe te werken met het Stiefplan* en is een aantal essentiële ethische vragen met betrekking tot samengestelde gezinnen benoemd en onderzocht. De volgende onderdelen komen aan bod: I: Toelichting en achtergrondinformatie van het Stiefplan. • Hoe ziet het Stiefplan eruit? • Hoe kun je ermee werken? II: Kenmerken van het samengestelde gezin en cijfers uit onderzoek: • Een samengesteld gezin heeft specifieke kenmerken. Er worden 7 kenmerken onderscheiden en besproken. • Daarnaast worden de valkuilen onderzocht • En tips en handvatten benoemd. Cijfers uit onderzoek • De laatste onderzoekscijfers m.b.t. scheidingen en stiefgezinnen worden gegeven in relatie tot welzijn van de kinderen. III: Verschillende opvoedstijlen • Er worden 4 opvoedstijlen in kaart gebracht • Hoe kun je een nieuw gezin begeleiden bij het samenvoegen van verschillende opvoedstijlen?

IV: De ethiek van het samengestelde gezin Een kritische bezinning over het juiste handelen. • Over het verlangen naar een nieuw gelukt gezin: plezier, erkenning en inzicht • Over de grondslag van keuzes: welzijn, vrijheid of deugdzaamheid. • Over het maken van rechtvaardige keuzes V: Praktische oefening met het Stiefplan • Doormiddel van korte praktische oefeningen krijgen de deelnemers zicht op de wijze waarop het Stiefplan is opgesteld.

VI: Vooruitblik naar de Verdiepingsdag en de Opleiding Stiefplan-Coach en afronding

10

Dag 2: Verdiepingsdag Literatuur: Kinderen uit nieuwe gezinnen, handboek voor school en begeleiding. I: De samenstelling van een nieuw gezin en de toepassing van het Stiefplan • Wie behoren tot het samengestelde gezin? Met welke subsystemen heb je te maken? • Hoe breng je dit met het samengestelde gezin in beeld zo dat het de ouders nieuwe inzichten biedt? Genogram. • Praktijkvoorbeelden hoe het Stiefplan in te zetten bij begeleiding van het samengestelde gezin

II: Juridische consequenties bij de vorming van een samengesteld gezin • Hoe voorkom je dat het Stiefplan het eerder opgestelde ouderschapsplan niet onder druk zet? • Welke juridische kennis is nodig om als Stiefplan-Coach een signalerende functie te kunnen vervullen? III: De ethiek van het samengestelde gezin: een verdieping • Over de betekenis van identiteit en erkenning in een nieuw gezin: kunnen, willen en gunnen. • Over oordelen en vooroordelen m.b.t. nieuwe gezinnen, de eigen bril van de professional en de ontwikkeling van het gezin door de eeuwen heen IV: Praktisch oefenen met het Stiefplan • Rollenspel waarbij de focus ligt op de Stiefplan-Coach en de waarnemers interactief betrokken zijn. • De onderwerpen uit het Stiefplan vormen de leidraad voor het rollenspel V: Opdracht voor de Praktijkdag Er worden 3 opdrachten meegegeven voor de praktijkdag. Deze worden toegelicht tijdens de verdiepingsdag.

11

Dag 3: Praktijkdag Literatuur: ‘Handleiding voor de Stiefplan-Coach’ I: Terugkoppeling van het werken met Het stiefplan • Uitwisselen van ervaringen • Terugkoppeling en uitwisselen van reflectiebrieven, ingevuld Stiefplan en werkvorm waarmee het samengesteld gezin in beeld is gebracht. • Feedback (van mede-cursisten) • II: Presentatie van het werken a.d.h.v. 5 sessies met het Stiefplan • Presentatie programma • Tips en handvaten hoe te werken met het 5 stappenplan III : Begeleiding van schoolgaande kinderen en hun ouders • Kinderen uit nieuwe gezinnen • Interventies IV: Rollenspel • ‘Welke bril heb jij als Stiefplan-Coach? V: Filosofie- college • De ethiek van het samengestelde gezin VI: Afronden en afsluiting • Evaluatie • certificaten

12