OPBRENGSTEN VAN ONDERWIJS ONDERWIJSRAPPORTAGE
2010 - 2011
Wijchen, november 2011
Samenwerkingsstichting Kans & Kleur, november 2011
1
INLEIDING In de onderwijsrapportage 2010 - 2011 doet het College van Bestuur van de Samenwerkingsstichting Kans & Kleur verslag van de mate waarin de scholen de onderwijsinhoudelijke doelen van Kans & Kleur realiseren. De kerntaak van Kans & Kleur is het verzorgen van primair onderwijs aan de Wijchense kinderen. We willen dat ieder kind door ons onderwijs de kans krijgt om het optimale uit zijn mogelijkheden te halen in de school die volgens de ouders het best passend is. De missie van de Samenwerkingsstichting is:
Ieder kind zijn eigen kans, Elke school zijn eigen kleur.
Ieder kind zijn eigen kans Kans & Kleur wil alle leerlingen in het primair onderwijs een optimale kans geven in het onderwijs. ’Ieder kind zijn eigen kans betekent voor Kans & Kleur:
Ieder kind heeft recht op onderwijs; Onderwijs hoort in de leefomgeving van het kind; Onderwijs gaat uit van de leerbehoefte van het kind; Ieder kind telt volwaardig mee.
Elke school zijn eigen kleur Kans & Kleur biedt alle scholen de ruimte om invulling te geven aan de eigen identiteit op het gebied van levensbeschouwing en onderwijskundig concept zodat scholen verschillen en ouders een school van hun keuze kunnen kiezen. Elke school zijn eigen kleur betekent voor Kans & Kleur:
Diversiteit van scholen; Eenheid in verscheidenheid; Alle kinderen zijn ongeacht achtergrond en afkomst welkom op alle scholen. Voor haar onderwijsvisie hanteert Kans & Kleur de volgende uitgangspunten:
Het optimale uit het kind halen; Verzorgen van eigentijds onderwijs; Onderwijs is evidence based; Onderwijs vindt plaats in een rijke leeromgeving.
Samenwerkingsstichting Kans & Kleur, november 2011
2
Doelstellingen van Kans & Kleur Kans & Kleur realiseert zich goed, dat haar werk primair in dienst staat van de kinderen en hun ouders. Zij hebben als eersten belang bij het onderwijs. De koers van Kans & Kleur hierin is, dat het onderwijs goed is, eigentijds, en op maat. Dit dienstverlenend karakter heeft echter ook een breder belang, namelijk voor de samenleving als geheel. Ook de samenwerkingspartners van Kans & Kleur hebben belang bij het onderwijs van Kans & Kleur en daarom zoekt Kans & Kleur actief de dialoog en de samenwerking met hen. Kans & Kleur heeft in het strategisch beleidsplan ‘Samen voor elk kind’ de volgende doelen voor de maatschappij geformuleerd:
Goed onderwijs; Brede scholen; Maatschappelijk verantwoordelijkheid; Goed imago. Voor de kinderen en hun ouders heeft Kans & Kleur in ‘Samen voor elk kind’ de volgende doelen geformuleerd:
Kinderen groeien op tot evenwichtige personen; Ouders zijn klanttevreden; Kans & Kleur biedt passend onderwijs; Kans & Kleur biedt een breed aanbod van onderwijs en opvang; Kans & Kleur werkt opbrengstgericht; Kans & Kleur biedt een doorlopende schoolloopbaan voor kinderen.
Informatiebronnen In dit verslag rapporteert het College van Bestuur in hoeverre deze doelen bereikt zijn en of de scholen hierbij binnen de kaders van het bestuur zijn gebleven. Om dit vast te stellen maakt de algemene directie gebruik van de volgende informatie:
De eind- en tussenopbrengsten van het onderwijs, vastgesteld op basis van de resultaten van de CITO Eindtoets en het CITO LeerlingVolgSysteem (LVS); De doorstroom-, uitstroom- en terugkoppelingsgegevens van het voortgezet onderwijs; De rapportages van de onderwijsinspectie; De schooljaarverslagen; De eigen waarneming door het College van Bestuur op basis van de bespreking van de schooljaarverslagen met de schooldirecteuren.
Samenwerkingsstichting Kans & Kleur, november 2011
3
LEEROPBRENGSTEN 2010 - 2011 RESULTATEN VAN DE CITO EINDTOETS De eindopbrengsten van het onderwijs brengen we in beeld aan de hand van de resultaten op de Cito Eindtoets. Dit is de toets die alle leerlingen van groep 8 maken. We weten dat leerlingen met hoogopgeleide ouders gemiddeld hogere scores halen dan leerlingen met laagopgeleide ouders. We mogen verwachten dat scholen met veel leerlingen die hoogopgeleide ouders hebben gemiddeld hoger scoren dan scholen die een leerlingpopulatie hebben met veel laagopgeleide ouders. Kans & Kleur hanteert daarom in navolging van de inspectie van het onderwijs gemiddelde scores op de Cito-eindtoets met de instroomcorrectie voor achtergrondkenmerken (LG= leerlinggewicht) van de leerlingen. De gegevens met instroomcorrectie voor achtergrond kenmerken zijn beschikbaar vanaf 2009. Daarvoor heeft Cito gewerkt met een correctie voor gemiddeld leerlinggewicht (GLG). Normen scores Cito-Eindtoets met instroomcorrectie Schooljaar
Ondergrens
Gemiddelde
Bovengrens
2010-2011 (LG)
533,8
535,2
536,6
2009-2010 (LG)
533,8
535,2
536,6
2008-2009 (GLG)
533,8
535,2
536,6
Voor scholen waar minder dan 10 leerlingen de Cito-Eindtoets hebben gemaakt is de (G)LG-score niet betrouwbaar. We hanteren dan de ongecorrigeerde scores met de bijbehorende normen. De ongecorrigeerde scores gebruiken we ook als we een handmatige correctie hebben moeten toepassen op de gemiddelde score van de Cito-Eindtoets. We hanteren bij deze correctie de richtlijnen van de onderwijsinspectie. Normen ongecorrigeerde scores Cito-Eindtoets van toepassing voor kleine scholen op bij handmatige correcties Schooljaar
Ondergrens
Gemiddelde
Bovengrens
2010-2011; 88-100%
534,8
536,5
538,2
2009-2010; 88-100%
534,8
536,5
538,2
2008-2009; 76-99%
534,5
536,2
537,9
SBO De Bolster is een school voor speciaal basisonderwijs. Deze school doet niet mee aan de CITO Eindtoets. Het is niet mogelijk om de eindopbrengsten van SBO De Bolster te vergelijken met landelijk genormeerde gegevens omdat deze ontbreken. Complicatie in een dergelijke vergelijking is dat de leerlingpopulaties van de scholen voor Speciaal Basisonderwijs uiteenlopen. In de ene gemeente worden meer leerlingen verwezen naar het Speciaal Basisonderwijs dan in de andere. Om de leeropbrengsten van het onderwijs in kaart te brengen geven we een overzicht van de gemiddelde score per school van de afgelopen 3 jaar op de Cito Eindtoets. Per jaar geven we ook een waardering van deze score: Onvoldoende = beneden de inspectienorm Voldoende = tussen de onder- en bovengrens van de inspectienorm Goed = boven de inspectienorm
Samenwerkingsstichting Kans & Kleur, november 2011
4
Antoniusschool, Alverna Schooljaar
Aantal leerlingen
Gemiddelde score
Waardering
2010-2011 (LG)
20
531
Onvoldoende
2009-2010 (LG)
22
532,3
Onvoldoende
2008-2009 (GLG)
18
531,8
Onvoldoende
Schooljaar
Aantal leerlingen
Gemiddelde score
Waardering
2010-2011 (LG)
36
538,1
Goed
2009-2010 (LG)
41
533,5
Onvoldoende
2008-2009 (GLG)
45
535,9
Voldoende
Schooljaar
Aantal leerlingen
Gemiddelde score
Waardering
2010-2011 (LG)
54
536,8
Goed
2009-2010 (LG)
24
539,7
Goed
2008-2009 (GLG)
30
537,9
Goed
Boskriek, Wijchen
Buizerd, Wijchen
Heilig Hartschool, Hernen Schooljaar
Aantal leerlingen
Gemiddelde score
Waardering
2010-2011 (LG)
17
536,2
Voldoende
2009-2010; 88-100%
8
539,8
Goed
2008-2009 (GLG)
12
536,3
Voldoende
Schooljaar
Aantal leerlingen
Gemiddelde score
Waardering
2010-2011; 88-100%
8
531,1
Onvoldoende
2009-2010; 88-100%
7
537,4
Voldoende
2008-2009; 76-99%
5
536,2
Voldoende
Schooljaar
Aantal leerlingen
Gemiddelde score
Waardering
2010-2011; 88-100%
4
536,6
Voldoende
2009-2010; 88-100%
5
536,1
Voldoende
2008-2009; 76-99%
4
539,6
Goed
Jan Baptist, Batenburg
Jozef, Niftrik
Samenwerkingsstichting Kans & Kleur, november 2011
5
‘t Palet, Wijchen Schooljaar
Aantal leerlingen
Gemiddelde score
Waardering
2010-2011; 88-100%
39
534,8
Voldoende
2009-2010 (LG)
39
530,4
Onvoldoende
2008-2009 (GLG)
44
534,7
Voldoende
Paschalisschool, Wijchen Schooljaar
Aantal leerlingen
Gemiddelde score
Waardering
2010-2011 (LG)
98
534,5
Voldoende
2009-2010 (LG)
76
537,5
Goed
2008-2009 (GLG)
61
536,5
Voldoende
Schooljaar
Aantal leerlingen
Gemiddelde score
Waardering
2010-2011 (LG)
49
533,7
Onvoldoende
2009-2010 (LG)
53
531,3
Onvoldoende
2008-2009 (GLG)
50
531,1
Onvoldoende
Schooljaar
Aantal leerlingen
Gemiddelde score
Waardering
2010-2011 (LG)
11
535,2
Voldoende
2009-2010 (LG)
4
532,4
Onvoldoende
2008-2009 (GLG)
15
531,4
Onvoldoende
Schooljaar
Aantal leerlingen
Gemiddelde score
Waardering
2010-2011 (LG)
30
534,4
Voldoende
2009-2010 (LG)
23
536,1
Voldoende
2008-2009 (GLG)
35
530,3
Onvoldoende
Schooljaar
Aantal leerlingen
Gemiddelde score
Waardering
2010-2011 (LG)
34
537,7
Goed
2009-2010 (LG)
42
537,5
Goed
2008-2009 (GLG)
36
532,7
Onvoldoende
Paulusschool, Wijchen
Roncalli, Balgoij
Samsam, Wijchen
Speelhoeve, Wijchen
Samenwerkingsstichting Kans & Kleur, november 2011
6
Trinoom, Wijchen Schooljaar
Aantal leerlingen
Gemiddelde score
Waardering
2010-2011 (LG)
62
534,0
Voldoende
2009-2010 (LG)
63
536,0
Voldoende
2008-2009 (GLG)
48
535,9
Voldoende
Schooljaar
Aantal leerlingen
Gemiddelde score
Waardering
2010-2011; 88-100%
29
537,4
Voldoende
2009-2010 (LG)
19
536,7
Goed
2008-2009 (GLG)
26
537,4
Goed
Schooljaar
Aantal leerlingen
Gemiddelde score
Waardering
2010-2011 (LG)
26
535,3
Voldoende
2009-2010 (LG)
28
535,2
Voldoende
2008-2009 (GLG)
23
532,8
Onvoldoende
Viersprong, Wijchen
Wingerd, Wijchen
Het College van Bestuur is verheugd over de stijging van de resultaten op de Paulusschool en Roncalli. Roncalli scoort in 2010-2011 met de Cito-Eindtoets na instroomcorrectie op gemiddeld en daarmee op voldoende niveau. De Paulusschool scoort weliswaar nog net onder de grens van de inspectienorm en daarmee ook onvoldoende maar er is wel een stijging te zien van de gemiddelde Cito-Eindtoets ten opzichte van 2008-2009 en 2009-2010. De school is daarmee op de goede weg. Het College van Bestuur verwacht dat in 2011-2012 ook de Paulusschool een voldoende eindopbrengst zal halen. De eindopbrengsten van de Boskriek en ’t Palet waren in 2009-2010 onvoldoende. Beide scholen hebben in 2010-2011 betere resultaten gehaald. De eindopbrengsten van ’t Palet zijn voldoende en de eindopbrengsten van de Boskriek zelfs goed. De resultaten van de Antoniusschool zijn zwak. De eindresultaten van Antonius zijn al drie jaar achtereen onvoldoende. Op grond hiervan zal de inspectie van het onderwijs de school als zwak beoordelen. De Antoniusschool heeft een verbeteringstraject ingezet. Het College van Bestuur verwacht ook voor de Antoniusschool in 2011-2012 al verbetering in de eindopbrengsten. Dit jaar zijn de eindopbrengsten van de St. Jan Baptistschool onvoldoende. Omdat de St. Jan Baptist relatief weinig leerlingen heeft kunnen gemiddelde scores onder invloed van een enkele leerling sterk variëren. Op basis van de analyse van de eind- en tussenopbrengsten heeft de schoolleiding van de St. Jan Baptist geconcludeerd dat de lage eindopbrengsten niet alleen toe te schrijven zijn aan een individuele leerling. De school heeft gerichte interventies ingezet op het verbeteren van eind- en tussenopbrengsten.
Samenwerkingsstichting Kans & Kleur, november 2011
7
Meerjarig beeld van de eindopbrengsten van Kans & Kleur Het meerjarig totaalbeeld van Kans & Kleur laat een verbetering zien. In 2011 scoren 3 scholen onvoldoende op de Cito-Eindtoets, in 2010 waren dit nog 5 scholen. Weliswaar zijn ook het aantal scholen (3) dat goed scoort in 2011 lager dan in 2010 (5). Toch waardeert het College van Bestuur de afname van het aantal scholen met een onvoldoende score als positief.
Frequentie van waardering per schooljaar Waardering 2011
Aantal scholen
Percentage
Onvoldoende
3
20%
Voldoende
9
60%
Goed
3
20%
Waardering 2010
Aantal scholen
Percentage
Onvoldoende
5
33,3%
Voldoende
5
33,3%
Goed
5
33,3%
Waardering 2009
Aantal scholen
Percentage
Onvoldoende
6
40,0%
Voldoende
6
40,0%
Goed
3
20,0%
Als we de gemiddelde score op de Cito-eindtoets in beschouwing nemen zien we een verbetering. In 2008 was de gemiddelde ongecorrigeerde score van alle leerlingen (457) van groep 8 van Kans & Kleur 534,8, in 2009 535,0 (n=453), in 2010 536,0 (458), in 2011 536,3 (517). De scholen van Kans & Kleur komen gezamenlijk steeds dichter bij de ambitie dat alle leerlingen van Kans & Kleur gemiddeld op of boven het landelijk gemiddelde scoren op de Cito-Eindtoets.
Het College van Bestuur concludeert dat het opbrengstgericht werken positief effect heeft op de eindopbrengsten.
Samenwerkingsstichting Kans & Kleur, november 2011
8
SOCIALE VAARDIGHEDEN Kans & Kleur stelt in haar strategisch beleidsplan ‘Samen voor elk kind’ dat ze tot doel heeft dat leerlingen opgroeien tot evenwichtige personen. Kinderen moeten zich niet alleen cognitief ontwikkelen maar ook sociaal vaardig worden. Alle scholen besteden dan ook aandacht aan de sociaal emotionele ontwikkeling van kinderen. Steeds meer scholen brengen deze ontwikkeling ook in beeld met evaluatie instrumenten. De uitkomsten van deze evaluaties zijn echter (nog) niet vergelijkbaar. In deze paragraaf geven we de stand van zaken weer wat betreft de implementatie van evaluatie-instrumenten voor de sociale vaardigheden van leerlingen. Overzicht implementatie evaluatie-instrumenten voor sociale vaardigheden School
Instrument
Groepen
Genormeerd
Opmerkingen
Antonius
SVL
6-8
Ja
Boskriek
Cas&sco
3-8
Nee
Methodegebonden
Buizerd
Geen
-
-
Oriëntatie op Zien
Heilig Hart
Samen sterk
3-8
Nee
Zelf ontwikkeld
Jan Baptist
Geen
-
-
Oriëntatie op Zien
Jozef
Geen
-
-
Viseon in 2011-2012
’t Palet
Samen sterk
3-8
Nee
Zelf ontwikkeld
Paschalis
Geen
-
-
Orientatie op instrument
Paulus
Veiligheidsthermometer
1-8
Nee
Methodegebonden
Roncalli
Veiligheidsthermometer
1-8
Nee
Methodegebonden
Samsam
Viseon
5-8
Ja
Uitbreiding groep 3-4
Speelhoeve
Viseon
7-8
Ja
Trinoom
Geen
-
-
Viersprong
SVL
6-8
Ja
Wingerd
SVL
6-8
Ja
SBO De Bolster
SVL
7-8
Ja
Oriëntatie op instrument
In 2010-2011 gebruiken 11 scholen van Kans & Kleur een evaluatie-instrument voor sociale vaardigheden. Zes scholen gebruiken een genormeerd instrument, 3 scholen een instrument dat aansluit bij de methodiek die ze gebruiken voor de bevordering van de sociaal emotionele ontwikkeling en 2 scholen een vragenlijst die ze zelf ontwikkeld hebben. Vijf scholen gebruiken nog geen instrument maar oriënteren zich. Voor alle scholen is het werken met een evaluatie-instrument nog nieuw. Het is geen staande praktijk en de werkwijze ligt nog niet vast. Veel scholen hebben bijvoorbeeld het voornemen om het afname moment in 2011-2012 te wijzigen zodat uitkomsten beter gebruikt kunnen worden in het lopende schooljaar of de afname uit te breiden naar lagere leerjaren. Omdat op alle scholen van Kans & Kleur het gebruik van een evaluatie-instrument voor sociale vaardigheden in ontwikkeling is, is het netwerk van intern begeleiders (WAL) hiervoor een werkgroep gestart. Het College van Bestuur constateert dat in 2010-2011 er vorderingen zijn gemaakt met de implementatie van een evaluatie-instrument voor sociale vaardigheden. In samenspraak met de werkgroep van de WAL zal het college nagaan of het mogelijk is om in de onderwijsrapportage 2011-2012 in vergelijkende zin te rapporteren over de resultaten van de evaluatie.
Samenwerkingsstichting Kans & Kleur, november 2011
9
TUSSENOPBRENGSTEN Alle basisscholen van Kans & Kleur maken gebruik van het CITO LeerlingVolgSysteem (LVS). Met dit CITO LVS brengen de scholen de tussenopbrengsten, de leeropbrengsten van kinderen in het midden en aan het eind van het schooljaar, in kaart. De school kan aan de hand van het CITO LVS een beeld krijgen van de vorderingen van individuele leerlingen op de vakgebieden waarop de toetsen betrekking hebben. Daarnaast kan de school uitspraken doen over de kwaliteit van onderwijs in de gemeten vakgebieden op leerkracht en schoolniveau. Het CITO-LVS bevat een groot aantal onderdelen. In deze rapportage beperken we ons tot de tussenopbrengsten op de volgende onderdelen:
Technisch lezen; Begrijpend lezen; Rekenen en Wiskunde. Dit zijn de gebieden die de inspectie van het onderwijs in beschouwing neemt als zij de tussenopbrengsten beoordeelt. Voor SBO De Bolster zijn alleen de tussenopbrengsten voor Technisch lezen in beeld gebracht omdat Kans & Kleur voor dit vakgebied een zinvolle norm heeft vastgesteld voor het Speciaal Basisonderwijs. Voor de overige vakgebieden ontbreekt een dergelijke norm. De Bolster stelt voor alle leerlingen die met een didactische leeftijd van 20 maanden (bij een normale voortgang is dit eind groep 4) voor alle vakgebieden een ontwikkelingsperspectief op op basis van leerlingkenmerken en schoolvorderingen. Teneinde het optimale uit het kind te halen, hanteert de school hierbij hoge verwachtingen. Aan de hand van het ontwikkelingsperspectief dat is vastgesteld, volgt de school vorderingen van de leerling.
Technisch lezen De opbrengsten van technisch lezen worden in beeld gebracht met de Drie minuten toets en de AVI-toets. Met de drie-minuten toets meten we hoe snel en nauwkeurig een leerling woorden kan lezen. Er is een oude en een nieuwe versie van deze toets. De inspectie heeft voor de nieuwe versie voor de beoordeling van de scores een ondergrens geformuleerd. Voor de oude toets bestaat zo’n norm niet. De scores van scholen die onder de ondergrens van de inspectie scoren zijn oranje gemaakt. Niet alle scholen nemen de DMT nog af in groep 8. Sommige scholen maken gebruik van de Leestempotoets van Cito. In groep 3 scoren 4 scholen beneden de ondergrens van de inspectie. In groep 6 zijn dat er nog maar twee en in groep 8 zit alleen de St. Jan Baptist nog beneden de norm. Op deze school heeft door het gering aantal leerlingen de leerling met dyslexie veel impact op de score. Naast de DMT nemen de scholen van Kans & Kleur ook de AVI-toets af of zetten ze de scoren van de Leestempotoets om in AVI-niveaus. Met de AVI-toets meten we hoe snel en nauwkeurig de leerling een tekst kan lezen. De inspectie heeft geen norm geformuleerd voor de AVI-scores. Kans & Kleur hanteert eigen normen. Zij gaat er vanuit dat eind groep 3 85 % van de leerlingen tenminste lezen op AVI 2 niveau en eind groep 6 85% op AVI 9. In groep 8 moet 90% van de leerlingen het M8 niveau beheersen. Anders dan bij de DMT waar we de scores vergelijken met de ondergrens van de inspectie, zit in de AVI-norm van Kans & Kleur een duidelijke ambitie. Het is geen norm waarmee we een ondergrens aangeven maar een norm met een gewenst niveau.
Samenwerkingsstichting Kans & Kleur, november 2011
10
Technisch lezen DMT (drie minuten toets) Schoolnaam
Groep 3 DMT 2
Groep 6 DMT 3
Groep 8 DMT 3
Inspectienorm = 33
Inspectienorm= 83
Inspectienorm = 93
Antoniusschool
43,5
86,9
97,7
Boskriek
39
85
104
Buizerd
30,1
90,3
104,8
Heilig Hart*
34,8
86,4
Onbekend
Jan Baptist*
33,2
77,7
90,7
Jozefschool*
39
85,7 (oud)
90,3 (oud)
’t Palet
29,3
92,7
97,7
Paschalisschool
39,5
86,4
97,4
Paulusschool
36,2
85,5
100,7
Roncallischool*
34,5
79,1
107
Samsam
28,1
90,2
89,4 (oud)
Speelhoeve
34,5
94,3
Onbekend
Trinoom
35,7
102,4
Onbekend
Viersprong
39,2
64,7 (oud)
88,1 (oud)
Wingerd
31,9
90,1
96,6
Bij de scholen met een * gaat het om kleine aantallen.
Technisch lezen AVI: percentage behaald groep 3, 6 en 8 Schoolnaam
Groep 3 AVI 2/E3
Groep 6 AVI 9/E6
Groep 8 AVI 9/M8
K&K-norm = 80%
K&K-norm = 80%
K&K-norm =90%
Antoniusschool
87%
78%
95%
Boskriek
79%
70%
95%
Buizerd
70%
83,3%
93%
Heilig Hart*
85%
86,7%
100%
Jan Baptist*
67%
44%
89%
Jozefschool*
80%
100%
100%
’t Palet
71%
85,7%
90%
Paschalisschool
88%
92,3%
83%
Paulusschool
72%
73%
98%
Roncallischool*
65%
50%
100%
Samsam
75%
86%
97%
Speelhoeve
64%
93%
Onbekend
Trinoom
79%
88%
97%
Viersprong
81%
Onbekend
100%
Wingerd
72%
72%
Onbekend
Bij de scholen met een * gaat het om kleine aantallen. In groep 3 halen 8 scholen op de AVI-toets niet de Kans & Kleur-norm en in groep 6 vijf scholen. In groep 8 hebben Paschalis en Jan Baptist de norm niet gehaald hebben. Bij Jan Baptist gaat het om één leerling met dyslexie die daar het percentage leerlingen dat het gewenste niveau haalt onder de norm van 90% brengt.
Samenwerkingsstichting Kans & Kleur, november 2011
11
Voor de leeropbrengsten bij Technisch Lezen in het Speciaal Basisonderwijs hanteert Kans & Kleur een andere norm dan voor de reguliere basisscholen. Het leerniveau waarmee kinderen op De Bolster binnenkomen loopt sterk uiteen. Vaak zijn de geringe vorderingen op het gebied van lezen een aanleiding tot verwijzing naar De Bolster geweest. Omdat het instroomniveau en het moment waarop leerlingen op De Bolster binnen komen zo uiteenlopen, kunnen we niet stellen dat leerlingen na een bepaald leerjaar een bepaald leesniveau behaald moeten hebben. Wel veronderstellen we dat leerlingen een bepaalde leerwinst (vooruitgang) boeken in een jaar. Kans & Kleur gaat er vanuit dat leerlingen in het Speciaal Basisonderwijs twee AVI-niveaus (oude versie AVI-toetsen) per jaar vooruit gaan. Van leerlingen met dyslexie en leerlingen met een IQ beneden de 70 kan een dergelijke vooruitgang niet verwacht worden. Op De Bolster gaat het hierbij om 28% van de leerlingen. Dit betekent dat Kans & Kleur verwacht dat 72% van de leerlingen twee AVI-niveaus per jaar vooruit gaat. Technisch lezen AVI: percentage leerlingen dat de norm heeft gehaald Unit 1
Unit 2
Unit 3
Unit 4
Unit 5
Geen resultaat
0
11
3
2
0
< 2 niveaus
16%
27%
48%
27%
27%
> 2 niveaus
84%
73%
39%
46%
0
AVI 9 behaald
0
0
13%
27%
73%
Van de leerlingen van De Bolster die uitstromen naar het voortgezet onderwijs leest 73% op het AVI 9 niveau of hoger. Leerlingen beschikken over voldoende technische leesvaardigheid om de teksten in het VMBO vlot te lezen. In unit 1, 2, 4 en 5 zijn de opbrengsten van het leesonderwijs voldoende. Alleen in unit 3 zijn de opbrengsten onder de norm. Het College van Bestuur constateert dat de tussenopbrengsten voor technisch lezen in groep 3 over het algemeen verbeteren maar nog niet op het niveau liggen waarop Kans & Kleur de doelen heeft geformuleerd. Het rendement van het aanvankelijk lezen is te laag. Aan het eind van de basisschool halen leerlingen over het algemeen het gewenste eindniveau.
Begrijpend lezen In groep 3 en 4 staat bij lezen het leren verklanken en het snel leren lezen centraal. Vanaf groep 5 is ook het leesbegrip van groot belang omdat begrijpend lezen een vaardigheid is die leerlingen in het voortgezet onderwijs nodig hebben. Alle scholen maken gebruik van de toets voor begrijpend lezen in het Cito leerlingvolgsysteem. Deze toets wordt in het midden van het schooljaar afgenomen. Buizerd neemt de toets niet meer af in groep 8 omdat dat ongeveer gelijk valt met de Cito Eindtoets. In de tabel gaan we uit van de nieuwe versie van de toets voor begrijpend lezen. Als een school nog de oude toets gebruikt, dan staat tussenhaakjes de ondergrens van de inspectie voor de oude toets. De inspectie heeft geen ondergrens voor de nieuwe toets in groep 8 geformuleerd. Kans & Kleur hanteert daar een ondergrens van 52.
Samenwerkingsstichting Kans & Kleur, november 2011
12
Begrijpend lezen groep 5, 6 en 8 Schoolnaam
Groep 5
Groep 6
Groep 8
Norm = 25
Norm = 32
Norm = 52
Antoniusschool
30,6
32,3
56,8
Boskriek
29
37
65
Buizerd
27
30,8
Onbekend
Heilig Hart*
28,8
35,5
58,8
Jan Baptist*
27,5 (16)
36,6 (36)
52,9
Jozefschool*
37,3
34,2
56
’t Palet
26,9
34,3
55,3
Paschalisschool
25,1
31,6
60,9
Paulusschool
34,3
49,7
56,8
Roncallischool*
27,6
25,4
54
Samsam
23,5
31,7
53,4
Speelhoeve
30
36
67
Trinoom
31,3
36,3
60,3
Viersprong
24 (16)
39,4 (36)
70,4 (54)
Wingerd
28,7 (16)
35,1 (36)
60,9 (54)
Bij de scholen met een * gaat het om kleine aantallen. Elf scholen die de toets afnemen scoren in alle groepen boven de ondergrens van de inspectie. In groep 5 scoort Samsam beneden de ondergrens, in groep 6 scoren Buizerd, Roncalli en Wingerd te laag. In groep 8 heeft de Buizerd de toets niet afgenomen. De eindopbrengsten van begrijpend lezen op basis van de Cito Eindtoets zijn bij de Buizerd op de grens van voldoende en onvoldoende. In groep 8 scoren alle scholen boven de ondergrens. Het College van Bestuur constateert dat de tussenopbrengsten voor begrijpend lezen over het algemeen voldoende zijn en dat het leesbegrip van leerlingen voldoende is als ze de basisschool verlaten.
Rekenen/Wiskunde Alle scholen van Kans & Kleur nemen de toetsen Rekenen/wiskunde af die tot het CITO-LVS (leerlingvolgsysteem) behoren. Ook voor dit gebied geldt dat er een oude en een nieuwe versie is. Nog maar een enkele school gebruikt de oude versie. In dat geval staan de normen van de oude versie tussenhaakjes. In augustus 2011 heeft de inspectie van onderwijs de ondergrens van de scoren fors verhoogt.
Samenwerkingsstichting Kans & Kleur, november 2011
13
Rekenen/Wiskunde groep 4, 5 en 6 Schoolnaam
Groep 4
Groep 5
Groep 6
Norm = 61
Norm = 78
Norm = 89
Antoniusschool
60,7
76,6
87,1
Boskriek
71
81
94
Buizerd
61,8
78,9
87,4
Heilig Hart*
67,2
82,5
96,2
Jan Baptist*
58,5
78,8
91,1
Jozefschool*
60,9
89,1
89,3
’t Palet
57,8
83,1
94,1
Paschalisschool
63,3
77,4
90,2
Paulusschool
56,3
79,2
91
Roncallischool*
71,1
80,4
87,5
Samsam
62,9
74,4
88,7
Speelhoeve
67,7
81,4
104,6 (94)
Trinoom
62,9
83,5
92,5
Viersprong
77,6 (73)
89 (86)
107 (94)
Wingerd
59,7
76,4
91,2
Bij de scholen met een * gaat het om kleine aantallen. De Antonius school scoort alle drie de leerjaren beneden de ondergrens. Samsam scoort in de leerjaren 5 en 6 beneden de ondergrens en Wingerd in de leerjaren 4 en 5. Zeven scholen scoren in één leerjaar beneden de ondergrens. Het College van Bestuur constateert dat de opbrengsten voor rekenen te vaak te laag zijn.
Samenwerkingsstichting Kans & Kleur, november 2011
14
DOORSTROOM, UITSTROOM EN TERUGKOPPELING VO DOORSTROOMGEGEVENS Over het algemeen zitten leerlingen acht jaar op de basisschool. Sommige leerlingen versnellen door één of meer groepen over te slaan. Andere leerlingen doen langer over de basisschool doordat ze een extra jaar onderwijs volgen in groep 1 of 2, of dat ze blijven zitten in groep 3 tot en met 8. Het rendement van het onderwijs is lager op scholen waar leerlingen gemiddeld langer over de basisschool doen. De doorstroomgegevens van de scholen van Kans & Kleur vallen voor het grootste deel in het schooljaar 20102011 binnen de landelijke normen. Op alle scholen ligt het percentage leerlingen dat ouder is dan 12 jaar onder de landelijke norm. Op Buizerd ligt het percentage leerlingen dat is blijven zitten in 2010-2011 boven de norm. Op Paschalis ligt het percentage leerlingen dat dit jaar een verlengde kleuterperiode heeft boven de norm. Deze overschrijdingen zijn niet structureel. Vorig jaar vielen beide scholen wel binnen de norm. Doorstroomgegevens 2010-2011 Schoolnaam
Verlenging
Zittenblijven
Versnelling
Leerlingen ouder
groep 1 t/m 2
groep 3 t/m 8
Groep 1 t/m 8
dan 12 jaar;
Norm < 12 %
Norm < 3%
Norm geen
Norm < 5%
Antoniusschool
9
1
0
2
Boskriek
8
3
1
2
Buizerd
0
5
0
0
Heilig Hart*
0
3
0
3
Jan Baptist*
0
0
0
5
Jozefschool*
0
1
0
0
’t Palet
0
2
1
2
Paschalisschool
13
3
0
2
Paulusschool
5
1
0
2
Roncallischool*
9
1
2
3
Samsam
10
1
1
1
Speelhoeve
8
2
0
1
Trinoom
6
3
0
2
Viersprong
0
2
1
2
Wingerd
9
0
0
2
SBO De Bolster
-
-
-
21
Bij de scholen met een * gaat het om kleine aantallen.
Het College van Bestuur van Kans & Kleur is tevreden over de doorstroomgegevens van de scholen en ziet geen aanleiding tot verbeterpunten op dit gebied.
Samenwerkingsstichting Kans & Kleur, november 2011
15
UITSTROOMGEGEVENS NAAR VOORTGEZET ONDERWIJS In juli 2011 zijn 553 leerlingen van Kans & Kleur uitgestroomd naar het Voortgezet Onderwijs. De meeste leerlingen gaan naar het Maaswaal college te Wijchen. Een deel van de leerlingen van de Bolster en incidenteel ook een leerling van basisscholen stroomt uit naar het praktijk onderwijs (1,4%). Vanuit Bergharen en Hernen gaan leerlingen naar Pax Christi te Druten. Enkele leerlingen gaan naar het Stedelijk Gymnasium te Nijmegen. Het Maaswaal college heeft geen richting techniek binnen het VMBO. Daardoor stromen ook enkele leerlingen uit naar VMBO scholen in Nijmegen. Ten opzichte van 2010 zijn er geen betekenisvolle verschuivingen in de adviezen, die de basisscholen hebben gegeven, te zien. De gemiddelde score op de Cito Eindtoets van 2011 is licht gestegen ten opzichte van 2010. In de adviezen zien we die lichte verschuiving ook. Dit is conform de verwachting. Als we het percentage van de landelijke schooladviezen vergelijken met het percentage van de adviezen bij Kans & Kleur, dan valt op dat 49% van de leerlingen van Kans & Kleur een HAVO of VWO advies krijgt, terwijl landelijk op 46% ligt. Uitstroomgegevens Kans & Kleur vergeleken met landelijke gegevens VMBO B/K
VMBO T
HAVO
VWO
Landelijk advies
30%
25%
28%
18%
Advies VO K&K 2011
22,1%
27,1%
26,8%
22,2%
Advies VO K&K 2010
22,9%
26,5%
27,4%
21,4%
Advies VO K&K 2009
30,7%
24,8%
22,9 %
20,3 %
De uitstoomadviezen van SBO De Bolster zijn ook in beeld gebracht. Als we de percentages van de landelijke SBO uitstroomadviezen vergelijken met de percentages van SBO De Bolster zien we dat leerlingen van De Bolster vaker uitstromen naar regulier voortgezet onderwijs en dat deze leerlingen vaker leerwegondersteunend onderwijs volgen dan landelijk. De Bolster stelt voor alle leerlingen die een didactische leeftijd hebben van 35 maanden (bij een normale voortgang komt dit overeen met halverwege groep 6) een ontwikkelingsperpectief met uitstroomprognose op. Van de 31 schoolverlaters van De Bolster in juni 2011 zijn 23 leerlingen volgens deze verwachting uitgestroomd, 8 leerlingen gaan naar een hogere vorm van voortgezet onderwijs dan in de uitstroomprognose was geformuleerd. Uitstroomgegevens SBO De Bolster vergeleken met landelijke gegevens VSO
Praktijk-
VMBO met
onderwijs
LWOO
VMBO
Landelijk 2010
6%
34%
46%
11%
Advies Bolster 2011
0%
19%
71%
10%
Advies Bolster 2010
4%
21%
75%
0%
Het College van Bestuur van Kans & Kleur acht de uitstroomgegevens van Kans & Kleur conform de eindopbrengsten. De adviezen die de scholen geven passen bij de scores die de leerlingen halen op de CITO Eindtoets. De schooladviezen van Kans & Kleur liggen in 2011 bijna op het niveau dat op basis van de leerlingpopulatie in Wijchen verwacht mag worden. De ambitie van Kans & Kleur is dat 50% van de leerlingen een havo- of vwo-advies krijgt en dat dit conform het niveau van de eindopbrengsten van de leerlingen is. In 2011 ligt dit bij Kans & Kleur op 49%.
Samenwerkingsstichting Kans & Kleur, november 2011
16
Uitstroom gegevens 2009 - 2010 Schoolnaam
VSO
PrO
VMBO
VMBO
VMBO
VMBO
VMBO
VMBO
Basis
Kader/
Kader
Kader/
T.
T/
Basis Antoniusschool Boskriek Buizerd Heilig Hart*
2
3
5
3
1
1
Jan Baptist* Jozefschool*
Paulusschool
2 1
Speelhoeve
1
VWO
3
3
1
3
1
20
1
6
5
9
5
4
38
3
8
13
7
8
10
55
4
2
6
2
1
18
3
3
3
8
10 6
3
5 5
1 1
Wingerd 6
Totaal
3
1
Viersprong
Totaal Kans &
4
VWO
2
1
Trinoom
Bolster
5
5 2
Roncallischool* Samsam
2
HAVO/
HAVO
3
2
’t Palet Paschalisschool
T.
HAVO
9
2
4
2
5
9
4
2
40
25
3
30
6
19
99
9
8
10
3
4
50
2
1
3
2
2
10
4
5
6
4
26
1
2
10
4
7
9
34
2
9
17
2
15
12
7
65
4
9
27
2
12
4
27
1
5
3
5
1
2
1
2
2
1
15
5
2
3
31
Kleur Percentage K&K Percentage
553 1,4%
geclusterd
6,0% 5,1% VMBO basis/kader =
6,1% 7,4% VMBO T = 27,1 %
17,2% 11,4% HAVO = 26,8%
22,1%
Bij de scholen met een * gaat het om kleine aantallen.
Samenwerkingsstichting Kans & Kleur, november 2011
17
18,8% 12,8% VWO =22,2%
13,7%
TERUGKOPPELINGSGEGEVENS VOORTGEZET ONDERWIJS Kans & Kleur heeft van alle scholen van de Alliantie voor voortgezet onderwijs te Nijmegen de terugkoppelingsgegevens ontvangen van de leerlingen die in juli 2009 zijn uitgestroomd uit één van de basisscholen van Kans & Kleur. In schooljaar 2008-2009 zaten 468. leerlingen in groep 8 van één van de scholen van Kans & Kleur. Van deze leerlingen zaten in het voorjaar van 2011 459 op één van de scholen van de Alliantie. Dit is 98 %. Leerkrachten van groep 8 geven in het voorjaar ouders en leerlingen een advies voor het voortgezet onderwijs mee. Op basis van dit advies melden leerlingen zich aan bij het voortgezet onderwijs. Het voortgezet onderwijs op haar beurt plaatst leerlingen op basis van het schooladvies en de score op de Cito Eindtoets. Na de overgang naar het derde leerjaar zit 45 % van de leerlingen van Kans & Kleur op havo of vwo niveau. Dit komt overeen met het landelijke percentage. Dertig (30,3) procent van de leerlingen zit in vmbo-t en 22,9 % in vmbo basis of kader. Landelijk is dat respectievelijk 25,9% en 26,1%. Leerlingen van Kans & Kleur zitten na de overgang van het derde leerjaar in het voortgezet onderwijs in percentages boven het niveau van de landelijke percentage. Dit mogen we ook verwachten op grond van de leerlingpopulatie in Wijchen. Percentage leerlingen 3e leerjaar voortgezet onderwijs VMBO B/K
VMBO T
HAVO
VWO
Percentage landelijk
26,1%
25,9%
23,7%
21,4%
Percentage K&K
22,9%
30,7%
25,7%
19,0%
Na de overgang van leerjaar 2 naar leerjaar 3 zit 78,4% van de leerlingen op het niveau dat geadviseerd is door de basisschool, 12 % zit op een hoger niveau dan dat de basisschool heeft geadviseerd en 9,6% van de leerlingen zit lager. Het percentage adviezen dat gelijk is aan de plaatsing is conform de landelijke percentage. Het percentage overadvisering en onderadvisering is normaal. Het College van Bestuur is tevreden over de mate waarin de oudleerlingen van Kans & Kleur succesvol zijn in het voortgezet onderwijs en het beperkte percentage onder- en overadvisering.
Samenwerkingsstichting Kans & Kleur, november 2011
18
Terugkoppelingsgegeven Maaswaal college na plaatsing in het derde leerjaar Advies
B
BK
K
KT
T
TH
H
HV
V
Totaal
%
Niveau VWO
1
HAVO
87
86,2
3
118
89,8
141
71,6
76
68,4
29
86,2
459 56
12%
44
9,6%
52
20
25
20
4
1
3
12
21
55
11
14
23
15
12
VMBO-B
23
2
1
3
Totaal
35 12
19 3
36 12
40 1
76 9
1
3
12
Samenwerkingsstichting Kans & Kleur, november 2011
48
34
VMBO-K
Over advisering
27
9
VMBO-T
Onder advisering
19
1
59
92 19
51
21
4
43 3
19
OORDEEL VAN DE ONDERWIJSINSPECTIE De inspectie van het onderwijs werkt risicogericht. Eerst gaat zij na of er aanwijzingen zijn dat iets niet goed gaat op een school. Zo kijkt de inspectie naar de resultaten van de leerlingen en hun voortgang in ontwikkeling. De inspectie noemt dat de ‘opbrengsten' van een school. Voor de analyse van de opbrengsten stelt de inspectie geen absolute norm. Zij zet de opbrengsten van een school af tegen de resultaten van vergelijkbare scholen. Ook kijkt de inspectie of er klachten zijn van ouders en berichten in de media. Informatie van de school over personeel, de leerlingen en financiën wordt bestudeerd. Op systematische wijze analyseert de inspectie zo ieder jaar de risico's van elke school. Deze risicoanalyse leidt niet tot een oordeel over de kwaliteit van het onderwijs, maar tot een inschatting van de risico's. Wanneer de inspectie risico's constateert, stelt ze een onderzoek in. Als de resultaten van leerlingen en hun voortgang in ontwikkeling op een school achterblijven bij andere, vergelijkbare scholen, wil de inspectie weten hoe dat komt. Zij vraagt dan informatie op of voert een onderzoek uit op de school. Scholen zonder aanwijsbare risico's worden steekproefsgewijs onderzocht. Scholen met risico's, zoals minder goede resultaten, worden direct nader onderzocht. Bij een onderzoek op een school kijkt de inspecteur in de klas, spreekt leerkrachten en bekijkt de werkwijze van de school. Op basis van dat onderzoek spreekt de inspectie een oordeel uit over de kwaliteit van het onderwijs. Het is belangrijk dat vergelijkbare scholen op dezelfde manier worden beoordeeld. Een objectief waarderingskader, vastgesteld na overleg met het onderwijsveld, zorgt ervoor dat elke inspecteur hetzelfde te werk gaat. In het waarderingskader is vastgelegd waar de inspectie naar kijkt en wanneer de kwaliteit van het onderwijs voldoende is. De inspectie beoordeelt zo of leerlingen de lesstof, die zij zich eigen moeten maken, ook echt aangeboden krijgen en of daar voldoende tijd voor is. Ze kijkt of de tijd doelmatig wordt gebruikt en er dus voldoende onderwijs wordt geboden. Ook beoordeelt ze of leraren goed uitleggen, de leerprestaties goed volgen en of leerlingen geconcentreerd en met plezier werken. Daarnaast wil de inspectie weten of leerlingen die bijzondere zorg of aandacht nodig hebben, deze ook krijgen. En tot slot of de leerresultaten uitwijzen dat leerlingen goed worden voorbereid op het vervolgonderwijs. Als de inspectie tekortkomingen constateert, krijgt een school intensiever toezicht, totdat de problemen zijn opgelost. Elke school wordt ten minste eens in de vier jaar door een inspecteur bezocht, ook als er geen aanwijsbare risico's zijn. Binnen Kans & Kleur komen de Paulusschool en Roncallischool in aanmerking voor een verscherpt toezicht. Het oordeel van de Paulusschool is gebaseerd op een kwaliteitsonderzoek in mei 2010. Het oordeel van de Roncalli is gebaseerd op een onderzoek in november 2010. De Inspectie heeft het toezicht geïntensiveerd. Eerder hebben we al aangegeven dat we verwachten dat de Antoniusschool ook een intensief toezichtsarrangement krijgt omdat de eindopbrengsten van deze school al drie jaar achtereen onvoldoende zijn. Inmiddels heeft de inspectie dit in september 2011 toegekend. De overige scholen van de Samenwerkingsstichting Kans & Kleur hebben het vertrouwen van de Inspectie van het Onderwijs. Er vindt in principe voor de periode van één jaar geen verder toezicht plaats. De inspectie heeft geen aanwijzingen dat er belangrijke tekortkomingen zijn in
Samenwerkingsstichting Kans & Kleur, november 2011
20
de kwaliteit van het onderwijs. Deze scholen komen in aanmerking voor het basisarrangement van toezicht. In 2010-2011 is alleen de Roncallischool door de inspectie van het onderwijs bezocht in het kader van het toezicht: Overzicht oordeel inspectie Schoolnaam
Kwaliteit van
Arrangement
Laatste bezoek
onderwijs Antoniusschool*
Voldoende
Basis
22-03-2010
Bolster
Voldoende
Basis
19-01-2010
Boskriek
Voldoende
Basis
06-04-2010
Buizerd
Voldoende
Basis
08-02-2010
Heilig Hart
Voldoende
Basis
01-04-2010
Jan Baptist
Voldoende
Basis
11-02-2010
Jozef
Voldoende
Basis
12-06-2009
’t Palet
Voldoende
Basis
18-06-2009
Paschalis
Voldoende
Basis
08-12-2006
Paulusschool
Onvoldoende
Aangepast
20-05-2010
Roncallischool
Onvoldoende
Aangepast
11-11-2010
Samsam
Voldoende
Basis
20-06-2009
Speelhoeve
Voldoende
Basis
06-01-2006
Trinoom
Voldoende
Basis
03-02-2009
Viersprong
Voldoende
Basis
01-04-2006
Wingerd
Voldoende
Basis
26-04-2010
* In augustus 2011 heeft de Antoniusschool een inspectiebezoek gehad. De school heeft een aangepast toezichtsarrangement gekregen.
Samenwerkingsstichting Kans & Kleur, november 2011
21
PASSEND ONDERWIJS In het kader van Passend Onderwijs worden alle scholen verplicht samen met hun personeel een onderwijszorgprofiel op te stellen. In dit profiel formuleren scholen welke basiszorg zij bieden en welke gespecialiseerde zorg zij – eventueel met hulp van derden – kunnen bieden. Hierin worden ook afspraken vastgelegd over ondersteuning en deskunidigheidsbevordering van personeel, die nodig is om het onderwijszorgprofiel te kunnen realiseren. Een onderwijszorgprofiel geeft aan welk aanbod aan onderwijs, zorg en ondersteuning een school haar (zorg)leerlingen kan bieden, waar de school intern grenzen ervaart en met welke externe zorg de school deze grenzen beslecht. Daarbij maakt de school onderscheidt tussen basiszorg, breedtezorg en dieptezorg. In 2010-2011 heeft Kans & Kleur een onderwijszorgprofiel opgesteld. De afzonderlijke scholen kunnen op basis van dat profiel in 2011-2012 een onderwijszorgprofiel op schoolniveau formuleren.
BASISZORG Basiszorg is de zorg die de school zelf binnen en om de groepen en binnen de eigen organisatie biedt aan alle leerlingen. De kern wordt gevormd door de groep. Uitgangspunt is dat het kind zoveel mogelijk wordt opgevangen in de eigen groep door de eigen leraar. Onder de basiszorg vallen ook de maatregelen van de school die open staan voor alle leerlingen, zoals het werken in differientiatiegroepen, extra hulp in de groep, de begeleiding en coaching door de intern begeleider en/of andere deskundigen van de school (taal- en rekenspecialisten, vertrouwenspersonen, leerlingbegeleiders, logopedist en dergelijke).
Opbrengstgericht werken als onderdeel van de basiszorg Alle scholen van Kans & Kleur participeren in het project opbrengstgericht werken door bestuur en management. Opbrengstgericht werken is onderdeel van de basiszorg van de scholen. In het kader van opbrengstgericht werken monitoren de scholen van Kans & Kleur de leeropbrengsten van leerlingen aan de hand van methodengebonden toetsen en toetsen uit het Cito leerlingvolgsysteem. Aan de hand van de uitslag van de toetsen bepaalt de leerkracht in samenspraak met de intern begeleider of er extra zorg nodig is. De extra basiszorg wordt in de eigen groep gegeven bij voorkeur door de eigen leerkracht. Uitgangspunt is dat de leerkacht een model van convergente differentiatie hanteert. Leerlingen die op de toetsen van het Cito leerlingvolgsysteem een A of een B-score halen krijgen een verkorte instructie en kunnen daarna zelfstandig werken. Leerlingen met een C-score volgen alleen de basisinstructie. Voor leerlingen met een D- of een E-score volgt na de basisinstructie nog een verlengde instructie. Deze leerlingen komen in aanmerking voor uitbreiding van de leertijd op de onderdelen waar zij de D- of E-scores halen.
Samenwerkingsstichting Kans & Kleur, november 2011
22
Score Cito LVS A-score
Een score boven het 75ste percentiel
B-score
Een score tussen het 50ste en 75ste percentiel
C-score
Een score tussen het 25ste en 50ste percentiel
D-score
Een score tussen het 10de en 25ste percentiel
E-score
Een score beneden het 10de percentiel
De leerkracht legt in het groepshandelingsplan vast welke leerlingen in aanmerking komen voor welke instructie en oefening en geeft aan voor welke leerlingen uit de groep binnen de groepsdoelen eigen doelen zijn geformuleerd. Voor leerlingen met ernstige leerproblemen kan de school er voor kiezen de groepsdoelen los te laten en de leerling een eigen leerlijn te laten volgen. Voor deze leerlingen stelt de school een individueel handelingsplan en een ontwikkelingsperspectief op. De scholen van Kans & Kleur werken aan de implementatie van opbrengstgericht werken. In onderstaand overzicht geven we voor de volgende elementen van opbrengstgericht werken weer wat de stand van zaken is op de scholen:
Werken met groepsplannen; Vaardigheidsdoelen voor leerlingen die scoren op D- en E-niveau met tussenhaakjes het aantal leerlingen waarvan is vastgesteld dat ze deze doelen bereikt heeft; Individueel (IHP) handelingsplan voor leerlingen. De implementatie van het werken met groepsplannen is op de scholen van Kans & Kleur in volle gang. Uit het overzicht blijkt dat alle scholen van Kans & Kleur in 2010-2011 met groepsplannen werken. Scholen zijn begonnen met de groepsplannen voor één of enkele vakgebieden. In 2010-2011 heeft Kans & Kleur kwaliteitscriteria vastgesteld waaraan een goed groepsplan moet voldoen:
Het groepsplan is gebaseerd op een, in een groepsbespreking besproken, groepsoverzicht of datamuur met van alle leerlingen; Het groepsplan gaat uit van convergente differentiatie; Het groepsplan zelf bevat doel(en), inhoud (wat), aanpak / methodiek (hoe), organisatie, evaluatie. (indien van toepassing) verwijzing naar individuele handelingsplannen; Doelen zijn inhoudelijk, geformuleerd in termen van cruciale stappen in de leerlijn, concreet, meetbaar, in vaardigheidsscores, haalbaar, uitdagend/stimulerend (‘hoge verwachtingen’); Inhoud (leerstof) is gericht op doelen, aansluitend bij basisaanbod, óók inhoud verlengde instructie en verdieping, gevarieerd, activerend, uitdagend, motiverend; Aanpak / methodiek: bevat aanwijzingen voor handelen van de leerkracht (extra) instructie en begeleiding, extra leertijd voor instructieafhankelijke groep, werkvormen; De aanpak/methodiek sluit aan op de onderwijsbehoeften De beschrijving van de organisatie maakt duidelijk hoe vaak per week, wanneer (extra) instructie, inplanning extra leertijd in rooster, taakverdeling indien meerdere betrokkenen, evt. specifiek klassenmanagement Evaluatie: beschrijving maakt duidelijk in welke mate doelen bereikt zijn.
Samenwerkingsstichting Kans & Kleur, november 2011
23
In het overzicht staat tussenhaakjes het aantal groepsplannen dat voldoet aan deze criteria. Duidelijk is dat nog niet op alle scholen groepsplannen voldoen aan deze criteria. Er zijn grote verschillen tussen scholen wat betreft de frequentie dat leerkrachten specifieke vaardigheidsdoelen formuleren voor leerlingen met D- of E-scores. Ook verschillen scholen in de mate waarin ze inzicht hebben of de leerlingen deze specifieke doelen gehaald hebben. Het aantal individuele handelingsplannen dat de school gemaakt heeft in 2010-2011 verschilt enorm. Op de ene school maakt een leerkracht of intern begeleider alleen een individueel handelingsplan voor leerlingen die een eigen leerlijn volgen. Op de andere school wordt voor alle leerlingen met een D-/E-score een eigen handelingsplan geformuleerd. Ten opzichte van 2009-2010 zijn er minder individuele handelingsplannen opgesteld. Het werken met groepsplannen zorgt ervoor dat het aantal individuele handelingsplannen beperkt kan blijven zodat de planlast voor de leerkrachten en intern begeleiders minder wordt. In 2009-2010 heeft de projectgroep passend onderwijs de volgende kwaliteitscriteria opgesteld voor individuele handelingsplannen:
Doelen in het plan zijn SMART geformuleerd in vaardigheidscores; Beschermende en belemmerende factoren zijn in het plan beschreven; Het plan bevat aanwijzingen voor het handelen van de leerkracht; Het plan bevat aanwijzingen voor instructie; Het plan is ondertekend door ouders; Het plan is geëvalueerd op proces en resultaat. De scholen hebben in hun rapportage aangegeven in hoeverre de individuele handelingsplannen voldoen aan deze criteria. Ten opzichte van 2009-2010 is het percentage individuele handelingsplannen dat voldoet aan de criteria toegenomen. In 2010-2011 heeft Kans & Kleur een belangrijke stap gemaakt in de verbetering van de kwaliteit van zorg op alle scholen door de professionalisering van het netwerk van intern begeleiders (WAL) aan te pakken. De WAL is het oudste netwerk binnen Kans & Kleur. Alle intern begeleiders van de basisscholen en de school voor speciaal basisonderwijs nemen deel aan dit netwerk. Het heeft de professionele ontwikkeling van intern begeleiders tot doel door kennisontwikkeling en deling. De WAL heeft afgesproken dat vanaf 1 augustus 2011 de directeur van het onderwijszorgcentrum het voorzitterschap van de WAL op haar neemt. De voorbereidingsgroep wordt stuurgroep. De leden van het netwerk vormen diverse werkgroepen rond thema’s die relevant zijn voor de scholen in het kader van het strategisch beleidsplan, het onderwijszorgprofiel en de schoolplannen.
Samenwerkingsstichting Kans & Kleur, november 2011
24
Overzicht basiszorg in 2010-2011 Schoolnaam
Totaal
Groepsplannen
Eigen
Aantal
doelen
IHP
Kwaliteit IHP
Antoniusschool
189
28 FB, TL, BL, SP, RK
1 (0)
2
Voldoet
Boskriek
292
8 (8) FB, TL
14 (4)
21 (19)
SMART-doelen en handtekening
Buizerd
325
38, gedrag, TL, RK
6 (5)
39 (39)
Voldoet
Heilig Hart
110
13 (13), ordenen,
1 (1)
1 (1)
Voldoet
Jan Baptist
96
12 (12) SP.
8(8)
80 (69)
SMART-doelen
Jozefschool
42
16 (8)
0
4 (0)
’t Palet
340
46 (38) TL, RK
1 (10
55 (55)
Voldoet
Paschalis
566
92 (28), FB, TL, RK,
1 (1)
3 (3)
Voldoet
3 (2)
7 (5)
Handtekening,
taal, TL, RK
SP, BL Paulusschool
392
8 (0)
SMART-doelen, factoren Roncallischool
69
12 (0), taal, RK, TL
6 (?)
4 (3)
Handtekening
Samsam
216
20 (15)
0 (0)
37 (0)
Handtekening en factoren
Speelhoeve
301
63 (0), Niet
0 (0)
14 (8)
Handtekening
handelingsgericht Trinoom
786
32 (32) taal, TL
3 (0)
87 (87)
Voldoet
Viersprong
205
8 (1)
1 (0)
10 (3)
Handtekening, SMART-doelen, evaluatie
Wingerd
234
5 (0), TL
1 (1)
24-
SMART-doelen, handtekening en evaluatie
SBO De Bolster
134
4 (10), TL, BL, SP,
134
24 (16)
Handtekening.
RK. Alleen spelling is handelingsgericht
BREEDTEZORG Breedtezorg is de zorg om de school heen. De school wil zelf de verantwoordelijkheid blijven dragen voor het onderwijs, de zorg en de ontwikkeling van de leerlingen, maar heeft daarbij hulp van buitenaf nodig. Om de school heen is een vangnet van hulpbronnen voor de breedtezorg. Van (preventieve) ambulante begeleiders, deskundigen uit het (school)maatschappelijk werk, jeugdzorg, jeugdgezondheidszorg tot tijdelijke plaatsingen en voorzieningen. Binnen de breedtezorg blijft de leerling vallen onder de verantwoordelijkheid van de school en blijft daar ingeschreven. De breedtezorg heeft het karakter van tijdelijk en/of aanvullend.
Samenwerkingsstichting Kans & Kleur, november 2011
25
Onderwijszorgcentrum als onderdeel van de breedtezorg Kans & Kleur is in schooljaar 2009-2010 gestart met de opzet en inrichting van het onderwijszorgcentrum Kans & Kleur. Dit onderwijszorgcentrum ondersteunt de scholen van Kans & Kleur vooral bij de breedtezorg van de basisscholen. De komende jaren zal het onderwijszorgcentrum groeien naar een volwaardig onderwijszorgcentrum. Een aantal onderdelen van een onderwijszorgcentrum zijn inmiddels gerealiseerd binnen Kans & Kleur:
Schoolmaatschappelijk werk op alle scholen door spreekuren voor ouders en medewerkers van de scholen. Er is hulp voor zorgleerlingen en zorggezinnen en toeleiding naar algemeen maatschappelijk werk of andere hulp; Netwerk voor intern begeleiders, de Werkgroep Afstemming Leerlingenzorg (WAL); Taalklas voor kleuters met taalproblemen en ondersteuning voor neveninstromers; Plusklas voor meer- en hoogbegaafde leerlingen voor alle scholen van Kans & Kleur; Trainingen sociale vaardigheden; Samenwerking primair onderwijs en voortgezet onderwijs (PO-VO) voor een ononderbroken ontwikkelingslijn; Georganiseerd overleg met de peuterspeelzalen gericht op de doorgaande lijn; Zorg Advies Team (ZAT), inclusief permanente commissie leerlingenzorg (PCL); Ambulante begeleiding of preventieve ambulante begeleiding en collegiale consultatie door excellente leerkrachten van het huidige speciaal basisonderwijs, basisonderwijs en de huidige Regionale Expertisecentra met scholen voor speciaal onderwijs voor alle basisscholen; Screening door ergotherapeut op vraag van de basisschool met eventueel verwijzing naar reguliere behandeling via zorgverzekering.
Breedtezorg op de basisscholen In deze onderwijsrapportage geven we een beeld van de breedtezorg op de scholen van Kans & Kleur door weer te geven hoe vaak scholen gebruik maken van externe expertise voor diagnostiek en interventies. In het overzicht hebben we de volgende categorieën opgenomen:
Diagnostisch onderzoek waarop een dyslexieverklaring wordt afgegeven; Consultaties door de leerkracht van een orthopedagoog ten behoeve van interventies voor leerlingen met leer- of gedragsproblemen; Inroepen van de hulp van schoolmaatschappelijk werk ten behoeven van leerlingen met een problematische thuissituaties; Het bespreken van leerlingen in het zorgadviesteam voor 4 – 12 jarigen in Wijchen. Scholen signaleren en begeleiden leerlingen met leesproblemen en dyslexie aan de hand van het Protocol Leesproblemen en Dyslexie. Voorheen lieten ouders en school vaak pas aan het eind van de basisschoolperiode via diagnostisch onderzoek vaststellen of er sprake is van dyslexie en de leerling in aanmerking komt voor een dyslexieverklaring. Op grond van deze verklaring kunnen leerlingen in het voortgezet onderwijs gebruik maken van compenserende en dispenserende maatregelen. Echter sinds 1 januari 2009 is de diagnose en behandeling van dyslexie opgenomen in het basispakket van de zorgverzekeringen. Hierdoor is het voor ouders en scholen profijtelijk geworden om eerder de diagnose dyslexie te laten stellen. De behandeling wordt immers na de diagnose vergoed. Hoewel de prevalentie van dyslexie 3 à 4 %
Samenwerkingsstichting Kans & Kleur, november 2011
26
is, is men bij de opname van de diagnose en behandeling van dyslexie ervan uit gegaan dat 6% van de leerlingen in aanmerking zou komen voor een vergoeding. Bij de diagnose is het namelijk lastig om onderscheid te maken tussen dyslexie en didactische verwaarlozing. Als op een school meer dan 6% van de leerlingen van groep 5 tot en met 8 een dyslexieverklaring heeft, dan beschouwt Kans & Kleur dit als een signaal. Op 8 scholen ligt het percentage boven de 6%. Het is de vraag of alle leerlingen met een diagnose dyslexie deze terecht hebben of dat hun achterblijvende leesprestaties voor een deel zijn toe te wijzen aan de kwaliteit van het leesonderwijs. Uit de rapportage van de tussenopbrengsten van technisch lezen blijkt dat ten opzichte van 2009-2010 de tussenopbrengsten weliswaar zijn verbeterd maar dat ze nog niet op het gewenste niveau zijn. Deze stijging van opbrengsten zal in de toekomst moeten leiden tot daling van het percentage leerlingen met de diagnose dyslexie. Uit het overzicht blijkt dat alle scholen gebruik maken van externe expertise te behoeve van de pedagogische en didactische begeleiding van leerlingen met speciale behoeften. Vooral de consultatie van psychologen en orthopedagogen kan leerkrachten ondersteunen bij de behandeling van leer- en gedragsproblemen en verwijzingen naar het speciaal basisonderwijs en speciaal onderwijs voorkomen. Op De Bolster worden 33 leerlingen behandelt door een logopedist. Het College van Bestuur beoordeelt het inzetten van externe expertise van gedragswetenschappers, maatschappelijk werk het zorgadviesteam als een kwaliteit van de breedtezorg. Overzicht extra expertise voor diagnostiek en interventies Schoolnaam
Totaal
Dyslexie
Consultatie
SMW
ZAT
(%) Antoniusschool
189
11,6%
7
1
3
Boskriek
292
5,2%
6
0
3
Buizerd
362
7,2%
16
8
10
Heilig Hart
110
4,5%
8
0
0
Jan Baptist
96
10,2%
4
0
0
Jozefschool
42
0%
2
3
0
’t Palet
340
5,7%
17
5
3
Pachalisschool
566
7,0 %
0
0
0
Paulusschool
392
11%
40
11
2
Roncallischool
69
5,5%
5
1
0
Samsam
216
6,1%
3
6
4
Speelhoeve
301
5%
14
0
0
Trinoom
786
9,3%
13
12
7
Viersprong
205
6,4%
11
6
8
Wingerd
234
4,8%
0
1
1
SBO De Bolster
134
21,6%
134
26
1
Tot de breedtezorg behoren ook het verzorgen van onderwijs voor leerlingen die op grond van een handicap in aanmerking komen voor leerlinggebonden financiering (LGF) en leerlingen met een beperkt leervermogen (IQ < 80). Voor de invoering van het Weer-samen-naar-schoolbeleid en de leerlinggebonden financiering gingen deze leerlingen naar het speciaal onderwijs of de MLK-school (moeilijk lerende kinderen). Inmiddels volgt een deel van deze leerlingen het
Samenwerkingsstichting Kans & Kleur, november 2011
27
onderwijs op de basisschool in de eigen leefomgeving. Passend onderwijs moet er toe leiden dat nog meer leerlingen passend onderwijs kunnen volgen in de eigen leefomgeving. Ongeveer 1,6% van de leerlingen van Kans & Kleur krijgt leerlinggebonden financiering. Een deel van deze leerlingen kan het eindniveau van het basisonderwijs halen maar heeft vooral specifieke pedagogische begeleiding nodig. Leerlingen met een verstandelijke handicap kunnen meestal de einddoelen van het basisonderwijs niet halen. Zij volgen een eigen leerlijn. De inspectie vraagt van scholen een ontwikkelingsperspectief te formuleren voor leerlingen met een eigen leerlijn. In 2009-2010 was 50% van de leerlingen met een eigen leerlijn binnen het basisonderwijs een ontwikkelingsperspectief vastgesteld. In 2010-2011 is dat voor 86% van de leerlingen. Op de Bolster geldt dat voor alle leerlingen vanaf 8 jaar. Het College van Bestuur constateert dat in het schooljaar 2010-2011 de implementatie van het werken met ontwikkelingsperspectieven voldoende is gevorderd. Ze verwacht dat in 2011-2012 voor alle leerlingen met een eigen leerlijn een ontwikkelingsperspectief wordt vastgesteld. Leerlingen met leerlinggebonden financiering en beperkt leervermogen Schoolnaam
Totaal
Aantal LGF-lln
aantal
Aantal met
Ontwikkelings-
eigen leerlijn
perspectief
Antoniusschool
189
2
2
1 (50%)
Boskriek
304
6
1
1 (100%)
Buizerd
362
3
4
1 (25%)
Heilig Hart
110
1
1
1 (100%)
Jan Baptist
96
1
8
8 (100%)
Jozefschool
42
2
1
1 (50%)
’t Palet
372
6
1
1 (100%)
Paschalisschool
566
3
0
-
Paulusschool
400
5
3
3 (100%)
Roncallischool
69
3
1
1 (100%)
Samsam
216
2
6
5 (83%)
Speelhoeve
301
7
1
1 (100%)
Trinoom
786
17
5
5 (100%)
Viersprong
199
0
1
1 (100%)
Wingerd
234
3
1
1 (100%)
SBO De Bolster
134
7
109
109 (100%)
Totaal
4246
68
36*
31 (86%)*
* Deze aantallen en percentages zijn exclusief de cijfers van SBO de Bolster
DIEPTEZORG De dieptezorg is de zorg in gespecialiseerde voorzieningen in het samenwerkingsverband of in de regio, zoals het speciaal basisonderwijs of het speciaal onderwijs. De verantwoordelijkheid voor de leerling wordt overgedragen aan deze voorziening. De Bolster als school voor speciaal basisonderwijs (SBO) biedt dieptezorg binnen de organisatie van Kans & Kleur. Voor dieptezorg in de vorm van speciaal onderwijs werkt Kans & Kleur samen in de regio met regionale expertisecentra (REC). In de gemeente Wijchen is het percentage leerlingen dat speciaal basisonderwijs volgt 3,1 % (131), het streefniveau bij Kans & Kleur is 2,8%. Dit is conform het landelijk percentage.
Samenwerkingsstichting Kans & Kleur, november 2011
28
Ongeveer 100 leerlingen uit Wijchen volgen speciaal onderwijs buiten Wijchen. Dat is 2,3 %. Landelijk ligt dit percentage op 2,2%. In schooljaar 2010-2011 zaten 68 leerlingen met leerlinggebonden financiering en derhalve met een indicatie voor speciaal onderwijs op één van de scholen van Kans & Kleur. In onderstaand overzicht staat hoeveel leerlingen per school verwezen zijn naar het speciaal basisonderwijs en het speciaal onderwijs. Vooral de gegevens over zes jaar zijn interessant omdat gegevens over één jaar snel een vertekend beeld kunnen geven. Het College van Bestuur constateert dat de verwijzingspercentage naar het speciaal basisonderwijs tussen de scholen van Kans & Kleur verschillen. Op de scholen Boskriek, Buizerd, ’t Palet, Paulus en Samsam zijn de percentages over zes jaar (te) hoog. Er zijn geen grote verschillen in de verwijzingspercentage naar het speciaal onderwijs. Verwijzingen speciaal basisonderwijs (SBO) en speciaal onderwijs (SO) Schoolnaam
Tota
SBO
SBO 6 jaar
SO
SO
al
2010-2011
2004-2011
2010-2011
2008-2011
Antoniusschool
189
1
1,6%
3
1
1,1%
2
Boskriek
292
1
3,2%
12
1
1,0%
3
Buizerd
362
7
6,3%
20
1
0,6%
2
Heilig Hart*
110
1
1,9%
2
0
0%
0
Jan Baptist*
88
0
1,3%
1
0
0%
0
Jozef*
41
0
0
0
0
0%
0
’t Palet
340
2
4,7%
19
1
0,8%
3
Paschalisschool
566
6
2,5%
14
1
0,9%
5
Paulusschool
392
2
4,1%
17
2
1,5%
6
69
1
1,4
1
1
1,5%
1
Samsam
200
2
6,5%
17
1
1,4%
3
Speelhoeve
283
1
2,4%
7
1
0,3%
3
Trinoom
770
2
2,1%
13
0
0,8%
6
Viersprong
199
1
2,3%
5
1
1,5%
3
Wingerd
232
0
2,7%
6
0
0,4%
1
SBO De Bolster
134
-
-
-
4
11,3%
15
Roncallischool*
*In deze rapportage hebben we de norm voor het percentage verwijzing naar SBO in 6 jaar op 2,8 % gesteld
Samenwerkingsstichting Kans & Kleur, november 2011
.
29
MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORDELIJKHEID Naast de primaire taak, goed onderwijs geven aan kinderen tussen de 4 en 12 jaar in Wijchen, acht Kans & Kleur zich medeverantwoordelijk voor de leefbaarheid in de gemeente Wijchen, in de eerste plaats voor de jeugd maar ook voor de gehele bevolking. Om hier een bijdrage aan te leveren, werkt Kans & Kleur samen met stakeholders. Twee belangrijke samenwerkingsverbanden zijn:
Brede school; Centrum voor jeugd en gezin.
BREDE SCHOLEN Het landelijke en lokale overheidsbeleid om brede scholen te ontwikkelen, sluit goed aan bij de doelstellingen van Kans & Kleur. Het is onze ambitie om in iedere wijk van Wijchen een brede school te realiseren. We werken actief aan de totstandkoming van brede scholen met een weldoordacht concept en met heldere doelstelling per school, in verbondenheid en met draagvlak bij de wijkbewoners. Kans & Kleur kent de volgende brede scholen:
Boskriek; Wijchen Zuid met ’t Palet; Suikerberg met de Paschalisschool; Noorderlicht met de Paulusschool; Roncallischool; Achterloo met Samsam; Kerkeveld met de Trinoom; Viersprong; Zandloper met Wingerd. In 2010-2011 heeft het team van de Viersprong onder leiding van de nieuwe directeur de activiteiten voor de brede school weer ter hand genomen. In Wijchen zelf zijn de Buizerd en de Speelhoeve de enige scholen die geen deel uit maken van een brede school. De Buizerd heeft een bovenwijkse functie en staat in een wijk waar al een brede school, Noorderlicht, is. De Speelhoeve is een samenwerking gestart met De Eerste Stap. De buitenschoolse opvang is nu gehuisvest in de school. De beleidsontwikkeling voor de brede scholen vindt plaats in de regiegroep brede scholen. In deze regiegroep participeren Kans & Kleur, de Eerste Stap, Meer welzijn Wijchen en de gemeente Wijchen. De regiegroep heeft als taak richting te geven aan het ontwikkelingsproces van de brede scholen in de wijken en de ontwikkeling te monitoren. De brede scholen hebben in 2010-2011 de opstartfase afgerond. In dit schooljaar hebben de meeste brede scholen aandacht besteed aan de doorgaande lijn in het pedagogisch klimaat gedurende de dag. De medewerkers van de instellingen die participeren in een brede school hebben gezamenlijk scholingsbijeenkomsten over het pedagogisch klimaat gevolgd. De brede scholen staan nu voor de taak zich verder conceptueel en inhoudelijk te ontwikkelen ten einde de doorlopende lijn voor leerlingen te realiseren. Om richting te geven aan deze verdere ontwikkeling heeft de regiegroep Brede scholen in 2010-2011 een concept beleidsnotitie geschreven. In 2011-2012 wordt deze notitie met de medewerkers van de brede
Samenwerkingsstichting Kans & Kleur, november 2011
30
scholen besproken en daarna vastgesteld. De scholen kunnen in 2011-2012 een start maken met de uitvoering van het beleid.
CENTRUM VOOR JEUGD EN GEZIN Het Centrum Jeugd en Gezin Wijchen is een samenwerkingsverband van verschillende organisaties die gericht zijn op jeugd in Wijchen of de regio. Het centrum heeft tot doel te bevorderen dat de informatie, advies en hulp aan jeugd in Wijchen laagdrempelig is. Centraal uitgangspunt van het centrum is de Eén kind, één plan-gedachte. De volgende organisaties participeren in het centrum:
NIM Maatschappelijk Werk; GGD Regio Nijmegen; Bureau Jeugdzorg Gelderland; Meer Welzijn Wijchen; MEE Gelderse Poort; ROC Nijmegen locatie Wijchen basiseducatie; Iriszorg, organisatie voor verslavingszorg en maatschappelijke opvang; Samenwerkingsstichting Kans & Kleur Wijchen; Maaswaal college Wijchen; Stichting Praktijkonderwijs Regio Nijmegen, locatie de Zonnegaard Wijchen; De Eerste Stap; De Gemeente Wijchen. Kans & Kleur wil in het centrum voor jeugd en gezin met de samenwerkingspartners gezamenlijk werken aan de oplossing van problemen die kinderen in hun directe leefomgeving raken, waar nodig over de grenzen van de eigen kerntaak heen. Kernactiviteit van het Centrum voor Jeugd en Gezin is het zorgadviesteam. Wijchen kent verschillende zorgadviesteams voor de jeugd. Kans & Kleur participeert in het zorgadviesteam voor 4 tot 12 jarigen en in het zorgadviesteam voor 0 tot 4 jarigen. In 2009-2010 heeft Kans & Kleur de leiding en coördinatie van het zorgadviesteam voor 4 tot 12 jarigen naar zich toegetrokken zodat het zorgadviesteam nauw verbonden is met het onderwijs en goed samenwerkt met de permanente commissie leerlingenzorg (PCL) van Kans & Kleur. De directeur van het onderwijszorgcentrum Kans & Kleur, die tevens directeur van De Bolster is, is voorzitter van het zorgadviesteam. De orthopedagoog van De Bolster heeft zitting genomen in het zorgadviesteam en de coördinator van de het onderwijszorgcentrum zorgt ook voor de coördatie van het zorgadviesteam. Hiermee is het zorgadviesteam veel meer een instrument geworden van de breedtezorg van het onderwijs in Wijchen. In 2010-2011 zijn de werkzaamheden van de permanente commissie leerlingenzorg (PCL) van Kans & Kleur en het zorgadviesteam nauw op elkaar afgestemd. De beide voorzitters bepalen in overleg welke leerlingen besproken worden in de permanente commissie leerlingenzorg (PCL) en welke leerlingen in het zorgadviesteam. De beide commissie vergaderen op dezelfde middag aansluitend en de aanmeldingsprocedures zijn voor de scholen geïntegreerd. Dit schooljaar zijn er 38 aanvragen bij de permanente commissie leerlingenzorg (PCL) ingediend voor beschikkingen voor het Speciaal Basisonderwijs, 31 hiervan zijn positief beoordeeld, 2 negatief en 5 zijn er aangehouden. Bij de permanente commissie leerlingenzorg (PCL) en het zorgadviesteam zijn 10 vragen voor onderzoek binnen gekomen waarvan er 2 zijn afgewezen. Er zijn 13 adviesvragen gesteld en 15
Samenwerkingsstichting Kans & Kleur, november 2011
31
hulpvragen. Afhankelijk van de advies- of hulpvraag zijn er medewerkers van de regionale expertisecentra van het Speciaal Onderwijs aangesloten, medewerkers van thuiszorg en GGZ aangeschoven bij het overleg van de geïntegreerde commissie.
Samenwerkingsstichting Kans & Kleur, november 2011
32
CONCLUSIES GOED ONDERWIJS De Kerntaak van Kans & Kleur is het bieden van goed onderwijs aan de kinderen in Wijchen. De ambitie is om hierin hoge kwaliteit te bieden. Kans & Kleur wil hiervoor eigen normen hanteren, samenhangend met het strategisch beleidsplan ‘Samen voor elk kind’, en die toevoegen aan de kwaliteitsnormen die de samenleving via de onderwijsinspectie aan ons stelt. Kans & Kleur focust zich in het onderwijs op de opbrengsten voor de kinderen, zowel cognitief als sociaal-emotioneel en praktisch handelend. In ‘Samen voor elk kind’ geeft ze aan dat zij het optimale uit ieder kind wil halen en dat op schoolniveau de leerlingscores op of boven het Nederlands gemiddelde van vergelijkbare scholen moeten liggen. De eindopbrengsten van Kans & Kleur zijn ten opzichte van 2010 gestegen en liggen bijna op het niveau dat we mogen verwachten op basis van de leerlingpopulatie in Wijchen. Dit niveau is tot stand gekomen doordat drie scholen goed scoren wat betreft de eindopbrengsten, negen scholen scoren voldoende en drie onvoldoende, waarvan twee scholen in meerjarig perspectief. Het College van Bestuur is positief over het feit dat dit jaar minder scholen een onvoldoende scoren dan het jaar daarvoor maar vindt dat de komende jaren alle scholen voldoende of goed moeten scoren. Een onvoldoende score op de eindopbrengsten is alleen acceptabel als een uitzonderlijk eenmalig incident. In ‘Samen voor elk kind’ formuleert Kans & Kleur voor de tussenopbrengsten als indicator dat de tussenopbrengsten van iedere school op of boven het gemiddelde van vergelijkbare scholen in Nederland liggen. In deze rapportage zijn de meeste tussenopbrengsten echter getoetst aan de ondergrens van de inspectie. Scoort een school onder deze grens dan beoordeelt de inspectie dat als onvoldoende. Deze norm is een ondergrens en ligt lager dan de uiteindelijke ambitie van Kans & Kleur. Het College van Bestuur constateert dat de scholen van Kans & Kleur bij Begrijpend lezen over het algemeen boven de ondergrens van de inspectie scoren. In een enkel geval scoort een leerjaar van een school onder deze grens. De tussenopbrengsten bij Rekenen zijn te laag. De scholen waar dat nodig is zijn een rekenverbetertraject gestart. Kans & Kleur zal in schooljaar 2011-2012 een netwerk van rekenspecialisten starten op de expertise op het gebied van rekenonderwijs op scholen te ontwikkelen en tussen scholen te delen. Voor technisch lezen op woordniveau stelt het College van Bestuur vast dat vier scholen in leerjaar 3 de ondergrens van de inspectie niet halen. De kwaliteit van het aanvankelijk leesonderwijs in groep 3 moet omhoog maar ook in de groepen 1 en 2 zal er meer aandacht moeten zijn voor beginnende geletterdheid en het ontwikkelen van het fonologisch en fonemisch bewustzijn bij kinderen. Het beeld in de groepen 6 en 8 is veel beter. Twee scholen halen de ondergrens in groep 6 niet en één kleine school haalt de ondergrens in groep 8 niet. Over het algemeen kunnen leerlingen vlot lezen als zij de basisschool verlaten. Kans & Kleur heeft voor technisch lezen op tekstniveau eigen normen geformuleerd waarin wel de ambities zijn opgenomen om boven het niveau van het landelijk gemiddelde te scoren. Het
Samenwerkingsstichting Kans & Kleur, november 2011
33
College van Bestuur van Kans & Kleur constateert dat zeven scholen in leerjaar 3 deze ambitieuze norm halen voor technisch lezen op tekstniveau – in 2009-2010 waren dit slechts 3 scholen, in leerjaar 6 halen net zo als in 2009-2010 negen scholen de norm en in groep 8 halen tien – vorig jaar 10 - scholen de norm, van twee scholen is het onbekend en twee scholen halen de norm niet. Het College van Bestuur constateert dat de meeste leerlingen met een voldoende technisch leesniveau de scholen van Kans & Kleur verlaten en is tevreden over het eindniveau dat de meeste scholen bereiken. De opbrengsten voor technisch lezen in de onderbouw zijn verbeterd maar nog niet op het gewenste niveau. Dit betekent dat we het verbetertraject voor lezen voort moeten zetten. Zou het technisch leesonderwijs in de onderbouw van de basisscholen net zo effectief zijn als in de bovenbouw dan zouden leerlingen een nog hogere technische leesvaardigheid bereiken of zou leertijd in de bovenbouw ingezet kunnen worden ten behoeve van andere vaardigheden die nu nog te veel achterblijven. Het College van Bestuur vindt het belangrijk dat kinderen eerder een bepaald niveau van technisch leesvaardigheid bereiken omdat leerlingen die goed kunnen lezen, beter gaan lezen. Dit vanwege het mechanisme dat hoe beter een leerling kan lezen, hoe meer hij van lezen houdt, hoe meer hij leest, hoe beter een leerling leert lezen. Daarnaast hebben leerlingen de technische leesvaardigheid vanaf groep 4 nodig bij begrijpend lezen en de zaakvakken. In ‘Samen voor elk kind’ formuleert Kans & Kleur voor goed onderwijs voor de Wijchense samenleving ook dat iedere school door de inspectie van het onderwijs met minimaal een voldoende wordt beoordeeld. Het College van Bestuur constateert dat in 2010-2011 deze situatie nog niet bereikt is. In 20102011 hebben de Paulusschool en de Roncallischool een onvoldoende beoordeling van de inspectie. Zij zijn beoordeeld als zwak. De inspectie heeft beide scholen onder intensief toezicht gesteld. De directeur heeft voor beide scholen een verbeterplan opgesteld dat aansluit bij de tekortkomingen die de inspectie heeft geconstateerd. Binnen twee jaar moeten beide scholen zich verbeterd hebben. In 2011 heeft de Roncallischool op voldoende niveau gescoord wat betreft de eindopbrengsten. Dit is een belangrijke stap om van het predicaat zwak af te komen. In ‘Samen voor elk kind’ formuleert Kans & Kleur dat zij zorgt voor een doorgaande lijn in het onderwijs. Zij zet zich er voor in dat de overgangen tussen het basisonderwijs en het voortgezet onderwijs soepel verloopt. Het College van Bestuur constateert op basis van de uitstroomgegevens en de terugkoppelingsgegevens dat de leerlingen van Kans & Kleur de overgang naar het voortgezet onderwijs over het algemeen goed maken. De schooladviezen van Kans & Kleur zijn goed. De meeste leerlingen weten de verwachtingen die in het schooladvies van Kans & Kleur besloten liggen, waar te maken. Het College van Bestuur vindt dat Kans & Kleur in het kader van opbrengstgericht werken eigen doelen moet stellen voor de verschillende vakgebieden. In deze onderwijsrapportage 2010-2011 heeft zij dit alleen gedaan voor het technisch lezen op tekstniveau. Uiteindelijk is het de bedoeling om voor alle meetbare gebieden dergelijke normen te hanteren. In ‘Samen voor elk kind’ formuleert Kans & Kleur dat zij voor ouders en kinderen nastreeft dat zij door haar onderwijs en begeleiding er aan bijdraagt dat haar leerlingen zich tot evenwichtige personen kunnen ontwikkelen: in balans met zichzelf en met hun omgeving.
Samenwerkingsstichting Kans & Kleur, november 2011
34
Kinderen moeten zich niet alleen cognitief ontwikkelen maar ook sociaal vaardig worden. Alle scholen besteden dan ook aandacht aan de sociaal emotionele ontwikkeling van kinderen. Steeds meer scholen brengen deze ontwikkeling ook in beeld met evaluatie instrumenten. Het College van Bestuur constateert dat in 2010-2011 er vorderingen zijn gemaakt met de implementatie van een evaluatie-instrument voor sociale vaardigheden. Het zal in overleg met de intern begeleiders nagaan of het mogelijk is om in de onderwijsrapportage 2011-2012 in vergelijkende zin te rapporteren over de resultaten van de evaluatie. In het kader van Passend Onderwijs biedt Kans & Kleur trainingen sociale vaardigheden en faalangstreductie voor kinderen die dit nodig hebben.
KLANTTEVREDENHEID EN IMAGO Kans & Kleur stelt zich in ‘Samen voor elk kind’ ten doel dat de leerlingen en hun ouders tevreden tot zeer tevreden zijn over het onderwijs en de begeleiding. In 2008-2009 heeft Kans & Kleur een ouder tevredenheidspeiling uitgevoerd en hierover gerapporteerd in de onderwijsrapportage van 2008-2009. In schooljaar 2012-2013 zal dit onderzoek herhaald worden. Op grond van het onderzoek van 2008-2009 constateert het College van Bestuur dat ouders over het algemeen tevreden zijn over de eigen school. Over de zaken die ouders belangrijk vinden, kwaliteit van onderwijs en het pedagogisch klimaat, zijn de ouders het meest tevreden. Over het schoolgebouw en de veiligheid zijn ze een beetje minder tevreden maar dat vinden ze ook minder belangrijk. Twee kleine scholen krijgen een minder gunstige beoordeling van de ouders. Oorzaak hiervan is het feit dat beide scholen op het aspect dat ouders het belangrijkste vinden, kwaliteit van onderwijs, zwak scoren. Het College van Bestuur verwacht dat verbetering van de kwaliteit van het onderwijs op deze scholen ook een verbetering in het oordeel van ouders geeft. Kans & Kleur werkt eraan dat de Wijchense samenleving trots kan zijn op Kans & Kleur als geheel en op iedere school afzonderlijk. Uit onderzoek moet blijken dat stakeholders ons beoordelen als servicegericht, samenwerkingsbereid transparant en positief over onze kerntaak (goed onderwijs). Kans & Kleur beschikt nog niet over informatie hoe stakeholders Kans & Kleur beoordelen. Wel is in schooljaar 2009-2010 de dialoog met stakeholders gestart. Zij hebben een bijdrage geleverd aan de ontwikkeling van het strategisch beleidsplan ‘Samen voor elk kind’ in een discussiebijeenkomst voor stakeholders. Zij hebben dit gewaardeerd. In 2009-2010 heeft Kans & Kleur een bijeenkomst georganiseerd voor alle belanghebbende in Wijchen om hen te informeren over de onderwijsresultaten en de bestuursontwikkeling. In schooljaar 2011-2012 zal Kans & Kleur een maatschappelijke raad inrichten. Daarnaast heeft Kans & Kleur een bijdrage geleverd aan een themabijeenkomst van de Gemeenteraad in Wijchen over het onderwijs. De regionale pers geeft blijk van een kritische houding ten opzichte van Kans & Kleur. In de pers zijn op basis van gegevens uit de onderwijsrapportage 2009-2010 artikelen verschenen over de kwaliteit van het basisonderwijs in de gemeente Wijchen. Het College van Bestuur constateert dat Kans & Kleur zich nog niet kan verheugen in een goed imago op basis van de kwaliteit van onderwijs maar dat de organisatie wel veel waardering ontvangt voor de transparantie over de kwaliteit van onderwijs.
Samenwerkingsstichting Kans & Kleur, november 2011
35
PASSEND ONDERWIJS Kans & Kleur streeft ernaar dat ieder kind met iedere onderwijsvraag een plek heeft in Wijchen. In principe hoeft in de toekomst geen kind daarvoor Wijchen uit, want Kans & Kleur neemt verantwoordelijkheid voor het onderwijs van ieder Wijchens kind in de basisschoolleeftijd, ook voor de kinderen die (nu nog) elders onderwijs volgen. De situatie dat alle kinderen uit Wijchen ook in Wijchen onderwijs volgen ligt nog ver weg. Toch zijn in schooljaar 2010-2011 vorderingen gemaakt in de ontwikkeling van passend onderwijs. In ‘Samen voor elk kind’ stelt Kans & Kleur de volgende doelen voor passend onderwijs:
Kans & Kleur brengt periodiek de leerwinst en de leerbehoeften van ieder kind in beeld en stemmen daar regelmatig de onderwijsaanpak op af in overleg met het kind en ouders. Kans & Kleur past de intensiteit van het onderwijs aan op de leerbehoeften van ieder kind opdat alle leerlingen met een normaal leervermogen minimaal het eindniveau van het onderwijs behalen. Kans & Kleur voorkomt waar mogelijk onderwijsachterstanden met vroegtijdige en kortlopende interventies. Het College van Bestuur constateert dat in 2010-2011 Kans & Kleur een belangrijke stap vooruit heeft gemaakt met bovenstaande punten. In 2009-2010 werken vier van de 15 basisscholen al met groepsplannen waarin de onderwijsaanpak is afgestemd op de leerbehoeften van kinderen. In 2010-2011 werken alle scholen met groepsplannen. Groepsplannen zijn een middel om de onderwijsachterstanden te voorkomen door vroegtijdige ingrijpen door intensivering van het onderwijs voor degene die dat nodig hebben. De Bolster is in 2009-2010 gestart met handelingsgericht werken en legt dit vast in unitplannen. Doordat scholen werken met groepsplannen is het aantal individuele handelingsplannen afgenomen. In 2010-2011 voldoet 78% van de individuele handelingsplannen aan de criteria die door de beleidscommissie Passend onderwijs zijn geformuleerd. Verder stelt Kans & Kleur in ‘Samen voor elk kind’ de volgende doelen:
Voor alle leerlingen met een beperkt leervermogen stellen we een ontwikkelingsprofiel op. Wij stellen ons ten doel om voor ieder Wijchens kind passend onderwijs te bieden, ook voor zorgleerlingen en voor hoogbegaafde leerlingen. Wij realiseren in samenwerking met REC 3 en met REC4 voorzieningen voor deze kinderen in Wijchen. Het College van Bestuur constateert dat op het gebied van het opstellen van het ontwikkelingsperspectief grote vooruitgang is geboekt in schooljaar 2010-2011. Voor alle leerlingen van de Bolster vanaf leerjaar 5 de school ontwikkelingsperspectieven heeft opgesteld. Op de basisscholen is voor 86% van de leerlingen met een beperkt leervermogen een ontwikkelingsperspectief opgesteld. In 2009-2010 was dit 45%. Het College van Bestuur constateert dat er steeds meer specifieke onderwijsvoorzieningen voor leerling met specifieke leerbehoeften beschikbaar komen. In 2010-2011 is in samenwerking met het Maaswaal college een plusklas gerealiseerd voor alle hoogbegaafde leerlingen in Wijchen. In 2009-2010 heeft Kans & Kleur het overleg gestart met het Regionaal Expertisecentrum Rivierenland over de realisatie van een onderwijsvoorziening voor leerlingen met een verstandelijke handicap is Wijchen. Ook heeft Kans & Kleur het overleg gestart met het Regionaal Expertisecentrum Vierland over de realisatie van een onderwijsvoorziening voor
Samenwerkingsstichting Kans & Kleur, november 2011
36
leerlingen met ernstige gedragsproblemen. Door wijziging van het landelijk beleid voor passend onderwijs is de voortgang van de proces in 2010-2011 vertraagd.
MAATSCHAPPELIJKE VERANTWOORDELIJKHEID Kans & Kleur streeft ernaar dat alle kinderen in de gemeente Wijchen een dagarrangement hebben van onderwijs en opvang. Wij zullen hiervoor actief samenwerken met onze partners. Voor de ouders en voor de instellingen in de voor-en vroegschoolse educatie en kinderopvang, die hun kinderen naar ons verwijzen, maken wij ons aanbod transparant en toegankelijk. We sluiten aan op de behoeften van ouders voor dagarrangementen van onderwijs en opvang, en verbeteren samen met onze partners het aanbod. Het College van Bestuur constateert dat Kans & Kleur als samenwerkingspartner een belangrijke bijdrage levert aan het verbeteren van de leefomgeving van de jeugd en de hele bevolking van Wijchen. In de eerste plaats neemt Kans & Kleur deel aan het Centrum voor Jeugd en Gezin. Het College van Bestuur gaat er vanuit dat de scholen de belangrijkste vindplaats zijn van kinderen die extra zorg nodig hebben. Zij is blij met de wijze waarop de scholen de deuren open zetten voor de zorg. Het College van Bestuur is tevreden over de wijze waarop de wijkgebonden scholen in Wijchen werken aan de ontwikkeling van de Brede school in de wijk. Het beleidsplan Brede scholen Wijchen 2011 -2014 dat in 2010-2011 is opgesteld kan een kwaliteitsimpuls bieden aan de afzonderlijke brede scholen. Zij kunnen de komende jaren het concept in iedere wijk een verdere inhoudelijke invulling geven. Het College van Bestuur kijkt met genoegen naar de wijze waarop de kleine scholen in de kerkdorpen hun taak opvatten. De schoolteams realiseren zich welke rol de school als voorziening binnen het dorp speelt, ook al wonen veel teamleden niet in de dorpen. De scholen zijn in staat een bijdrage te leveren aan de cohesie in het dorp.
Samenwerkingsstichting Kans & Kleur, november 2011
37