Onze zorg voor schoon water. Jaarverslag 2012

Onze zorg voor schoon water Jaarverslag 2012

Inhoud

Onze zorg voor schoon water In Memoriam Harmen Hoogeveen Drinkwater

3 6 7

Industriewater

10

WLN

13

Samenwerking in de waterketen

17

Internationale samenwerking

19

Energie en Water

22

Water in een duurzame samenleving

25

Organisatie in ontwikkeling

29

Financiële resultaten

32

Bericht Raad van Commissarissen

37

Samenstelling RvC, Directie en Ondernemingsraad Jaarrekening 2012

39 41

Overige gegevens

61

Controleverklaring van de onafhankelijk accountant

62

Aandelen, hoofdleidingen en aansluitingen

63

2

Henk de Kraa

Met onze gedachten bij het verlies van onze bevlogen en inspirerende directeur Harmen Hoogeveen blikken we terug op een jaar dat verder is ingekleurd door tal van noemenswaardige gebeurtenissen en mijlpalen.

Onze zorg voor schoon water Staan voor wat we beloven Waterbedrijf Groningen heeft zijn belofte -schoon, veilig en smaakvol water- voor zijn afnemers opnieuw waargemaakt. Met een 8,7 uit de Klantcontactmonitor zijn we ronduit tevreden. Het cijfer staat voor de klantvriendelijkheid waarmee we de levering van drinkwater omgeven. Met onze focus op onze kerntaak -een ongestoorde levering van drinkwater aan onze afnemers- positioneerden we ons ook in 2012 als een degelijk bedrijf dat staat voor wat het belooft. Waterbedrijf Groningen is continu bezig met ingrepen en verbeteringen in het systeem voor waterwinning, -zuivering en -distributie. Zo zijn in 2012 op de productielocatie De Punt twee nieuwe waterfabrieken, één oppervlaktewaterzuivering en één grondwaterzuivering in gebruik genomen. Daarnaast is op pompstation Onnen een volledig nieuw gesegmenteerd reinwaterreservoir gebouwd waardoor het mogelijk is om in twee productiestraten water te zuiveren, wat de leveringszekerheid ten goede komt. Om een ongestoorde levering van water te verzekeren stelden we een nieuw leveringsplan op en maakten we nieuwe afspraken met Groningse gemeenten over waterlevering bij calamiteiten: we laten niets aan het toeval over! Marktsegmentatie en innovatie Werkend vanuit onze kerntaak zijn we voortdurend op zoek naar mogelijkheden om onze positie als partner in de Noord-Nederlandse waterketen te versterken. Dit betekent naast een focus op ongestoorde levering van drinkwater aan huishoudens, aandacht voor andere afnemers en voor samenwerking met partners in de waterketen.

3

Sinds enkele jaren bedienen we daarom, met onze deelneming North Water, grootafnemers met diverse soorten industriewater. Voor verschillende industrieën is North Water inmiddels een gewaardeerd leverancier. Speciaal voor industriële watergebruikers in het Eemshavengebied heeft zij een ruim tien kilometer lange industriewaterleiding aangelegd. Hiermee creëren we een strategische positie als partner voor duurzame industriewatervoorziening, met in het verschiet een speciale multi-cliënt waterfabriek en de aanvoer van oppervlaktewater vanuit het Eemskanaal. We blijven ambitieus…. Dat geldt ook voor WLN, het kenniscentrum voor watertechnologie dat we samen met het Drentse waterbedrijf WMD exploiteren. WLN heeft zich in 2012 verder ontwikkeld tot een toonaangevend centrum voor waterkwaliteit. In het oog springt het sensortestcentrum SenTec waar, gefaciliteerd door WLN en in samenwerking met kennisinstellingen, ontwikkelaars sensoren uittesten. WLN draagt zo, op het speelveld van een belangrijk noordelijk economisch speerpunt, bij aan het meten en monitoren van morgen. Samen, niet alleen Op tal van gebieden zoekt Waterbedrijf Groningen samenwerking met andere partijen in de waterketen. Met de waterschappen Noorderzijlvest en Hunze & Aaʼs hebben we RioNoord opgezet, een servicebedrijf voor gemeenten op het gebied van riolering. In een samenwerkingsverband met drie gemeenten loopt een proef om samen het beheer en onderhoud van gemeentelijke rioolstelsels te verzorgen. Samen met deze waterschappen, WMD en dertig gemeenten uit Groningen en Noord-Drenthe vormen we de Waterketen Groningen/NoordDrenthe. In 2013 moeten er acht regionale clusters komen om deze ketensamenwerking concreet vorm te geven. Parallel hieraan gaan we ons in opdracht van de Raad van Commissarissen en onze aandeelhouders oriënteren op een intensievere samenwerking met onze buurbedrijven. Duurzaam en maatschappelijk verantwoord Water leveren gebeurt vanuit een maatschappelijke betrokkenheid: het gaat immers om een nutsvoorziening. Staand midden in de samenleving geven we onze betrokkenheid vorm met verschillende initiatieven op het gebied van duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen. Zo pleiten we consequent voor water als gezonde dorstlesser die, zeker in vergelijking met flessenwater, slechts een geringe CO₂-voetafdruk veroorzaakt. Of het nu is bij de 4 Mijl van Groningen of de Hunzeloop, de Facebook-campagne ʻLaat je niet flessen, drink Wotter uut Grunnʼ of de horeca-actie ʻWotter uut Grunn, natuurlijk ook bij u op tafelʼ, Waterbedrijf Groningen is altijd en overal present om het eerlijke en duurzame karakter van zijn product onder de aandacht te brengen. Duurzaamheid staat centraal op de agenda van onze jaarlijkse brainstorm over duurzame samenwerking via integrale gebiedsontwikkeling met verschillende partners in en buiten de provincie. Duurzaamheid ligt ook ten grondslag aan ons nieuw op te richten bedrijf Energie en Water dat zich richt op energievraagstukken waar water een rol speelt, bijvoorbeeld warmte-koudeopslag, en warmtenetten. Maatschappelijk verantwoord ondernemen krijgt ook gestalte buiten de landsgrenzen, op plekken waar een veilige drinkwatervoorziening en een deugdelijke riolering niet vanzelfsprekend zijn. Zo ondersteunt Waterbedrijf Groningen projecten in Bosnië, Roemenië en Zuid-Afrika. Financiën en tarieven Dat Waterbedrijf Groningen goed op koers ligt, blijkt uit de degelijke financiële resultaten. We investeren continu in onze waterproductie- en distributiesystemen om waar te maken wat we beloven: schoon, veilig en smaakvol water leveren. Daarbij hanteren we het laagste drinkwatertarief van ons land. Ook investeren we in nieuwe producten en diensten en in samenwerking in de waterketen. Ons financieel resultaat over 2012 is € 4 miljoen positief.

4

Organisatie Water winnen, zuiveren en leveren: daar komt heel wat bij kijken. Het vraagt om een grote organisatiekracht en daarom hebben we onze organisatiestructuur en topstructuur aangepast. Strategie en operationele zaken worden meer gescheiden uitgevoerd. Met de introductie van het project Lean gaat Waterbedrijf Groningen meer doen met minder inspanningen. En zo richt Waterbedrijf Groningen zich op een duurzame winning, zuivering en distributie van schoon, veilig en smaakvol water. Dát is onze wereld, dat is onze zorg! Henk de Kraa Directeur a.i.

Waterbedrijf Groningen wil als maatschappelijke onderneming de waterbelangen in de regio duurzaam veilig stellen. Wij willen deze missie realiseren door het leveren van producten, diensten en kennis op het gebied van water. Wij zijn niet alleen leverancier van verschillende soorten water, maar leveren ook een bijdrage aan volksgezondheid, natuurbehoud, het creëren van duurzame bronnen, bestuurlijke vraagstukken, ruimtelijke ordening, werkgelegenheid en innovatie. Voor nu en in de toekomst.

WLN RioNoord North Water Waterbedrijf Groningen

Drinkwater Energie en Water Internationale Samenwerking

5

In Memoriam Harmen Hoogeveen ʻWij moeten altijd op zoek zijn en blijven naar toegevoegde waarde als het gaat om de waterbelangen in deze mooie regioʼ. Zo luidde het credo van Harmen Hoogeveen, die acht jaar aan het roer stond van Waterbedrijf Groningen. Op 16 november 2012 moest hij op 56-jarige leeftijd capituleren in de niet te winnen strijd tegen een slopende ziekte. Met het overlijden van onze directeur hebben we een warm en bevlogen mens verloren. Hij inspireerde met grote creativiteit en een noordelijke eigenzinnigheid. Waterbedrijf Groningen is in zijn tijd gegroeid naar een moderne maatschappelijke onderneming met een breed aanbod aan watergerelateerde producten en diensten. Ook buiten het werk toonde Harmen zijn grote maatschappelijke betrokkenheid. Hij was bestuurslid, medeoprichter en een groot ambassadeur van de Basic Water Needs foundation, een stichting die de ontwikkeling van drinkwatertechnologie voor de allerarmsten in deze wereld succesvol stimuleert.

6

Waterbedrijf Groningen - jaarverslag 2012

Drinkwater Goed drinkwater is een eerste levensbehoefte; dat realiseert Waterbedrijf Groningen zich als geen ander. Onze eerste zorg is dan ook een gegarandeerde levering van drinkwater aan onze afnemers. Schoon, veilig en smaakvol water. Dat doen we al sinds 1878. We investeren voortdurend in productie- en distributiesystemen. Ook in 2012 verliep de levering weer naar wens. Er waren dan ook weinig storingen en weinig klachten. Extra aandacht besteedden we aan orde en netheid op onze locaties en werkplekken. Daarnaast stond kostenreductie continu op onze agenda.

7

Oefening Nooddrinkwater i.s.m. gemeente Groningen

'Eerste watertje' nieuwe waterzuivering De Punt

Tevreden klanten Hoe beter Waterbedrijf Groningen erin slaagt om zijn afnemers te garanderen dat die -als ze de kraan open draaien- schoon, veilig en smaakvol drinkwater krijgen, hoe tevredener zijn klanten. Met de kwaliteit van het drinkwater gaat het eigenlijk nooit mis, terwijl de prijs de laagste is van ons land. Onze robuuste technische installaties en voorzieningen in het productie- en distributieproces staan daar borg voor. De klant beoordeelt ons echter niet alleen op basis van de leveringszekerheid, maar ook op zaken als klantencontact en -bejegening. Hoe tevreden klanten zijn over Waterbedrijf Groningen op het gebied van onder meer bereikbaarheid en bejegening blijkt uit onze Klantcontactmonitor die sinds eind 2011 operationeel is. Gedurende de maanden oktober tot en met januari worden klanten, die telefonisch of via e-mail contact met ons hebben gehad, gevraagd naar hun oordeel over onze dienstverlening. De vragen gaan over zaken als bereikbaarheid, vriendelijkheid, inhoudelijke vakkennis, snelheid van afhandelen en volledigheid van beantwoorden. Met een samengesteld cijfer van 8,7 scoort Waterbedrijf Groningen bovengemiddeld goed. Vooral het telefonische contact met de klant valt in positieve zin op. Met een samengesteld cijfer van 8,7 scoort Waterbedrijf Groningen bovengemiddeld goed

Investeren in water Om de levering van goed drinkwater te kunnen garanderen is Waterbedrijf Groningen continu bezig met ingrepen en verbeteringen in het systeem voor waterwinning, -zuivering en -distributie. Zo zijn in 2012 op de productielocatie De Punt twee nieuwe waterfabrieken, één oppervlaktewaterzuivering en één grondwaterzuivering, in gebruik genomen. Hiermee is het grootschalige renovatie- en nieuwbouwproject qua waterproductie afgerond. Het project bij De Punt begon in 2009. De oude oppervlaktewaterzuiveringsinstallatie uit 1930 is vervangen door een nieuwe. Daarnaast zijn de energievoorziening vernieuwd, het reinwaterreservoir uitgebreid en de terreinleidingen gerenoveerd. Met deze renovatie is tevens de leveringszekerheid vergroot. Natuur en milieu spelen een belangrijke rol in het project. Er wordt voortaan minder grondwater opgepompt omdat er meer oppervlaktewater van de Drentsche Aa wordt ingezet. Gedurende de bouwwerkzaamheden is de drinkwaterproductie gewoon doorgegaan; klanten hebben er niets van gemerkt. De Onnerpolder is al sinds jaar en dag waterwingebied. Omdat de polder is aangewezen als noodwaterbergingsgebied moesten we de drinkwaterproductielocatie aanpassen aan de nieuwe omstandigheden. In 2012 hebben we flinke vorderingen gemaakt. Zo is er een volledig nieuw gesegmenteerd reinwaterreservoir gebouwd. Hierdoor is het mogelijk om in twee productiestraten water te zuiveren, wat de leveringszekerheid ten goede komt. In Onnen zijn ook nieuwe noodstroomaggregaten geplaatst en is een nieuwe meet- en regelkamer ingericht.

8

Nachtelijke werkzaamheden

Altijd water In het kader van de nieuwe Drinkwaterwet hebben we in 2012 een nieuw leveringsplan opgesteld. Hierin staat hoe we de drinkwatervoorziening garanderen en borgen en hoe we zijn voorbereid op storingen. Daarnaast hebben we vorig jaar een nieuwe hygiënecode ontwikkeld. Hiermee willen we de kans op afwijkingen van de waterkwaliteit verder beperken. Verder is een proef gestart waarbij we met drie in plaats van vier distributiemonteurs in de wachtdienst tóch de storingsdienst adequaat kunnen bezetten en zo de levering van drinkwater kunnen garanderen. Ondanks al onze inspanningen heeft af en toe klein ongemak plaatsgevonden. Bijvoorbeeld vlak na de periode van strenge vorst in februari, toen we te maken hadden met ongebruikelijk veel lekkages in de waterleidingen. Ook bij calamiteiten De levering van drinkwater moet zijn gegarandeerd. Altijd en overal, ook in geval van calamiteiten. Daarom hebben de verschillende partijen op het gebied van drinkwatervoorziening en veiligheid in het

kader van een convenant met de Veiligheidsregio afspraken gemaakt. Zo is er een nooddrinkwaterplan ontwikkeld voor calamiteiten waarbij meer dan 24 uur lang geen drinkwater kan worden geleverd. Begin 2012 zijn hierover nieuwe afspraken gemaakt met de Groningse gemeenten. Hierin zijn verantwoordelijkheden en taken vastgelegd en zijn de locaties aangewezen voor nooddrinkwatervoorziening. Om er zeker van te zijn dat het nooddrinkwaterplan goed functioneert, dat wil zeggen dat iedereen verzekerd kan zijn van dagelijks minimaal drie liter drinkwater, heeft in de gemeente Groningen een oefening plaatsgevonden. Met goed gevolg hebben we de procedures en de samenwerking uitgetest. Met betrekking tot de productielocatie Nietap vond een oefening plaats met het crisisteam van Waterbedrijf Groningen en WLN, met als casus problemen met de kwaliteit van het drinkwater. Het team functioneerde goed in relatie met partijen als de lokale overheid en de GGD. Met andere waterbedrijven hebben we afspraken gemaakt om elkaar te hulp te schieten als een van de partners te maken krijgt met een grote verstoring van de drinkwatervoorziening.

9


Industriewater Voor North Water was 2012 het jaar van versnellen en vertragen. In een hoog tempo werd een ruim tien kilometer lange industriewaterleiding in het Eemshavengebied aangelegd. Tegelijkertijd gaf het bedrijf een trap op de rem van het plan voor een multi-cliënt waterfabriek voor de productie van industriewater uit oppervlaktewater in het Eemskanaal; het wachten is op meer afnamecontracten. Voor verschillende industrieën was North Water ook in 2012, naast innemer en zuiveraar van industrieel afvalwater, een gewaardeerd leverancier van industriewater.

10

Aanleg industriewaterleiding Eemshaven

De ZAWZI in Oosterhorn

Voor de levering van water aan grootverbruikers, vooral industrieën, heeft Waterbedrijf Groningen samen met Evides Industriewater, North Water opgericht. North Water levert verschillende soorten industriewater, bijvoorbeeld proceswater, koelwater, spoelwater, demiwater en bluswater. Daarnaast oplossingen voor vraagstukken op het gebied van waterbehandeling en afvalwaterzuivering voor bedrijven en industriële complexen. North Water zorgt voor het ontwerp, de bouw en het beheer van installaties, en de financiering ervan.

Vooralsnog is de industriewaterleiding aangesloten op het drinkwaternet. In 2013 start de bouw van een pompstation met een waterbufferbassin dat een capaciteit heeft van 1.500 tot 2.000 m³ water, met aansluiting op het drinkwaternet. Zo kunnen de aangesloten bedrijven in het Eemshavengebied grote hoeveelheden water onder hoge druk afnemen en voldoen ze aan de eisen van de brandweer. Door de inzet van het bufferbassin worden pieken in de waterafname afgevlakt, wat voorkomt dat er grote investeringen in het drinkwaternet nodig zijn. North Water heeft zich zo een strategische positie gecreëerd voor een verdere groei als partner voor duurzame industriewatervoorziening in het Eemshavengebied. Het plan is om, zodra er zicht is op voldoende afname, tussen het bufferbassin en het Eemskanaal een leiding aan te leggen voor de aanvoer van oppervlaktewater. In een speciale multi-cliënt waterfabriek vinden de zuivering plaats en de opwerking naar de gewenste soorten industriewater.

Duurzame industriewatervoorziening in het Eemshavengebied In de Eemshaven bestaat een grote vraag naar industriewater. In wat wel wordt genoemd ʻde grootste bouwplaats van Noord-Nederlandʼ hebben bestaande en nieuwe bedrijven, waaronder twee elektriciteitscentrales, behoefte aan verschillende soorten industriewater. Dit stelt hoge eisen aan capaciteit en leveringszekerheid. In samenwerking met Groningen Seaports heeft North Water een plan ontwikkeld om, gelijk met de aanleg van een rioolleiding van het havenbedrijf, een ruim tien kilometer lange industriewaterleiding aan te leggen. Afgelopen jaar is deze leiding gerealiseerd, waarbij onder meer een spoor en een dijk werden gekruist.

Meer zout industrieel afvalwater over de weg voor ZAWZI Op het bedrijvenpark in Oosterhorn staat sinds enkele jaren een Zout Afvalwater Zuiveringsinstallatie (ZAWZI). In 2012 nam het aanbod van zout industrieel afvalwater toe met 25%. Ondanks deze groei en de enorme fluctuatie in het aanbod kon alles goed worden gezuiverd en binnen de gestelde normen worden geloosd. Met enkele simpele ingrepen werd de ZAWZI verder geoptimaliseerd. Dankzij een verruimde vergunning kan de ZAWZI sinds augustus 2012 meer zout afvalwater via wegtransport ontvangen. Zowel voor de leverancier als voor North Water als voor het milieu betekent dit vooruitgang.

11

North Water en WLN op de Eemsdelta Expo

Reparatie leidingbreuk AKZO

Verduurzaming productieproces Avebe Ter Apelkanaal Voor de aardappelzetmeelfabriek van Avebe in Ter Apelkanaal heeft North Water in 2012 een nieuwe slibverwerking in gebruik genomen, samen met nieuwe tanks voor de opslag van water en slib. Ook zijn er zuurstofreactoren geplaatst en is de procesautomatisering uitgebreid. Met deze aanpassingen is de bedrijfsvoering van Avebe weer toekomstbestendig. Er zijn alweer plannen gemaakt voor een verdere optimalisering en verduurzaming van het productieproces, waaronder een plan voor hergebruik van slib. Leidingbreuk in acceptabele banen geleid De zoutwinning van AKZO in Heiligerlee neemt anoxisch water af van de waterfabriek van North Water in Veendam. Vijftien jaar lang ging dit probleemloos, totdat in de herfst van 2012 een aannemer op twee plaatsen de waterleiding met aardpennen trof. Met als gevolg meerdere dagen geen water omdat de schade zich op grote diepte en op een lastige locatie bevond. Voor het klaren van de klus was alle inventiviteit en creativiteit nodig. In goede afstemming met AKZO is het ongemak adequaat en naar ieders tevredenheid opgelost. Eemshaven Expo Samen met WLN presenteerde North Water zich op de Eemshaven Expo, een vakbeurs voor bedrijven in het Eemshavengebied. Onder het motto ʻBlauwe vragen, groene oplossingenʼ presenteerden beide bedrijven zich als hét duurzame antwoord op watergerelateerde vraagstukken bij bedrijven in deze regio, door de inzet van gebundelde kennis en ervaring. Nieuwe werkvelden Als waterspecialist wil North Water ondernemend partner zijn voor (industriële) grootverbruikers. Dat wil zeggen: water leveren met de juiste specificaties in de juiste hoeveelheid op het juiste tijdstip. Het bedrijf wil bijdragen aan de verduurzaming van bedrijfsprocessen voor wat betreft waterzaken. Met één van haar klanten is overleg gaande over de mogelijke realisatie van een grootschalig vergistingsproject. Hiermee betreedt North Water -uiteraard met een duidelijke link naar water- nieuwe werkvelden die perspectief bieden. Ook met andere industrieën lopen gesprekken over nieuwe ontwikkelingen.

12


WLN WLN heeft in 2012 met de invoering van een nieuwe organisatiestructuur de omvorming tot een markt- en klantgericht adviesbureau afgerond. Als kennisexpert op het gebied van waterkwaliteit en watertechnologie en in een sterker wordende rol als trusted advisor speelt WLN een belangrijke rol bij de kwaliteitscontrole tijdens de winning, zuivering en distributie van water. Daarnaast werkt WLN samen met partners in onderzoek en advies op het gebied van bijvoorbeeld afvalwater en stelt het ontwikkelaars faciliteiten ter beschikking voor het testen van sensoren. Bij verschillende projecten van Waterbedrijf Groningen hebben experts van WLN een bijdrage geleverd, van het opleiden van operators tot het ontwikkelen van nieuwe fosfaatanalyses.

13

WLN controleert en beheert voor Waterbedrijf Groningen en WMD de kwaliteit van het drinken industriewater. Daarnaast is het de vraagbaak en partner voor toegepast (wetenschappelijk) onderzoek naar water in al haar verschijningsvormen. WLN adviseert en ondersteunt de beide drinkwaterbedrijven en hun dochters bovendien bij het ontwikkelen, inrichten en verbeteren van waterzuiveringsinstallaties en bij vraagstukken rondom waterkwaliteit.

Marktontwikkeling WLN legt verbindingen tussen water en de praktijk van alledag. Dat doet WLN voor waterbedrijven, overheden, waterschappen, industrieën zoals food, chemie en energie, ziekenhuizen en zorginstellingen, recreatiebedrijven en zwembaden. WLN ent zijn dienstverlening op de huidige en latente vragen van zijn klanten, waarbij uiteraard goede afstemming plaatsvindt met North Water. De benadering van de markt en de klanten is in 2012 verder geprofessionaliseerd. Er wordt gestuurd op relaties, zowel bestaande als nieuwe. Hiervoor is een instrumentarium ontwikkeld aan de hand waarvan de adviseurs op professionele wijze hun klanten de aandacht kunnen geven die ze verdienen. Zo kan WLN zijn rol als trusted advisor een steeds betere invulling geven.

Een voorbeeld van de nieuwe klantenfocus is de klantendag die in september plaatsvond voor de belangrijkste relaties. Hierbij werd de samenwerking met de drinkwaterbedrijven in Groningen en Drenthe benadrukt. Ook werd de samenwerking met het Centre of Expertise Watertechnology officieel ondertekend. Deze samenwerking is erop gericht om toekomstige collegaʼs te interesseren voor de watersector via onder meer onderzoeksopdrachten voor studenten en gastcolleges bij opleidingen. Organisatieontwikkeling Het aantal klanten, de omzet en het aantal medewerkers van WLN is het afgelopen decennium pakweg verdubbeld. Deze kwantitatieve groei was, samen met de kwalitatieve groei als gevolg van meer markt- en klantgerichtheid, aanleiding voor het transitieproject ʻWLN in Bewegingʼ, een organisatorische invulling van de nieuwe fase waarin WLN zich bevindt. De belofte van WLN wordt waargemaakt door drie afdelingen. Op de eerste plaats het Kennislaboratorium. Daarnaast de afdeling Technologie, Waterkwaliteit en Advies. En als derde de ondersteunende afdeling Bedrijfsvoering, Financiën en Ondersteuning. De directeur van WLN vormt samen met de managers van deze drie afdelingen het managementteam. Als verbindende schakel tussen de vraag naar en het aanbod van kennis is het Strategisch Centrum opgezet. Dit platform zorgt voor de vertaling van vragen naar diensten en van diensten naar oplossingen. Ook zorgt het voor de kwaliteitsborging binnen WLN. In 2012 is een Raad van Commissarissen benoemd.

14

Plaatsing container met sensoren in Bedum

Waterkwaliteit De bewaking van de kwaliteit van drinken industriewater heeft Waterbedrijf Groningen voor een belangrijk deel neergelegd bij WLN. Ervoor zorgen dat de klanten van het waterbedrijf schoon, veilig en smaakvol drinkwater krijgen, is daarom de belangrijkste taak van WLN. Het bedrijf zorgt ervoor dat het drinkwater voldoet aan de wettelijke eisen en dat de klant het ervaart als een kwalitatief perfect product. WLN meet en monitort continu tijdens de winning, zuivering en distributie en voorziet het waterbedrijf voortdurend van alle informatie die nodig is voor de beheersing van de waterkwaliteit. Hierdoor krijgt het waterbedrijf een goed inzicht in de grondstof, een goed beheerste zuivering en distributie en een adequate kwaliteitscontrole. Zeven dagen in de week, de klok rond, is WLN beschikbaar voor calamiteiten en worden experts van WLN benaderd voor allerlei vragen op het gebied van waterkwaliteit en watertechnologie. WLN is voor Waterbedrijf Groningen de verbinder tussen praktijk en onderzoek; medewerkers van WLN verstaan zowel de taal uit de praktijk als de taal vanuit het (wetenschappelijk) onderzoek. Waterketen WLN hecht groot belang aan duurzame relaties en strategische samenwerking met partijen in de waterketen. In 2012 heeft WLN de mogelijkheden verkend om tot nauwere samenwerking met de noordelijke waterschappen te komen. Zo is onderzocht op welke wijze waterschap Noorderzijlvest en waterschap Hunze & Aaʼs hun laboratoriumactiviteiten kunnen bundelen met WLN. Als gevolg van een intensief traject van onderzoek en reflectie is ook technologische samenwerking besproken. Verregaande samenwerking is mogelijk en levert verschillende voordelen. In 2013 zal de nadere uitwerking plaatsvinden. Daarnaast is, samen met de Wageningen University & Research en KWR, een project op het gebied van organische microverontreiniging in de duurzame waterketen gestart. Samen met STOWA en waterschap Hunze en Aaʼs is onderzoek gedaan naar grondstoffen in de rioolwaterzuiveringsinstallatie. In samenwerking met UMCG, Martini Ziekenhuis, de gemeente Groningen en zorginstelling Innersdijk is een project van start gegaan dat is gericht op medicijnresten in afvalwater van ziekenhuizen. In 2012 vond ook de start plaats van de participatie in drie themaʼs bij Wetsus: Advanced Waste Water Treatment, Separation@Source en Resources Recovery. Het gaat hierbij om langetermijnontwikkelingen, die relevant zijn in de gehele watercyclus.

15

Interieur container in Bedum

Sensoren Het project SAWA, dat is gericht op de ontwikkeling van sensoren voor het meten van de drinkwaterkwaliteit, wordt in 2013 afgerond. In 2012 heeft WLN veel energie gestoken in de inzet van sensoren bij de waterwinning in de Drentsche Aa, de waterdistributie en de nagroeiproblematiek. In het sensorentestcentrum SenTec zijn verschillende sensoren getest. In het voorzieningsgebied Bedum van Waterbedrijf Groningen heeft de Aquascope van Aqua Explorer nuttige metingen uitgevoerd. Daarvoor zijn grote zeecontainers geplaatst en is de datacommunicatie via GPRS uitgetest. Ontwikkelaars van sensoren hebben in 2012 bij het testen van hun sensoren een beroep gedaan op de expertise en faciliteiten van SenTec, onder meer in de speciale GGO-ruimte (genetische gemodificeerde organismen). Waterkwaliteits en -technologische inbreng in projecten In 2012 hebben technologen en waterkwaliteitsexperts van WLN in verschillende projecten van Waterbedrijf Groningen een bijdrage geleverd. Bijvoorbeeld bij de ontwikkeling van procesmanuels en opleidingen voor operators van North Water, bij de opstart van de zuiveringsonderdelen van productielocatie De Punt en bij de verbouwing van de productielocatie in Onnen. Ook had WLN inbreng bij het onderzoek op de productielocatie Sellingen naar een alternatief, maar vooral duurzamer, vlokmiddel en bij een test naar de maximale capaciteit van de productielocatie Nietap. Verder nam WLN deel in het slibteam, om de slibproblematiek beter te kunnen managen tegen lagere kosten. Van Evides werd de technologische ondersteuning van de ZAWZI van North Water overgenomen en samen met WMD deed WLN onderzoek naar de nagroeiproblematiek in reinwater en in de distributie. WLN was ook betrokken bij de ontwikkeling van nieuwe, zeer gevoelige, fosfaatanalyses die worden ingezet bij nagroei en biofouling, en bij de ontwikkeling van een kalkmonitor om meer inzicht te krijgen in de werkelijke klantbeleving bij de consument thuis. Ten slotte adviseerde het bedrijf op het gebied van waterkwaliteit en -technologie bij het project over gescheiden sanitatie in de wijk Drielanden van de gemeente Groningen.

16


Samenwerking in de waterketen Sinds 2008 werken Waterbedrijf Groningen en de waterschappen Noorderzijlvest en Hunze en Aaʼs samen in RioNoord BV. Met het oog op de stijgende kosten en de toenemende personele kwetsbaarheid binnen de gemeentelijke rioleringszorg biedt RioNoord gemeenten de mogelijkheid om in partnerschap tegen zo laag mogelijke kosten te voldoen aan hun wettelijke taken. Daarbij behoudt de gemeente haar eigen regierol en kiest zij zelf hoever zij in de samenwerking met RioNoord wil gaan. De eerste drie gemeenten die op deze manier met RioNoord samenwerken zijn Appingedam, Delfzijl en Loppersum.

17

IBA-systemen

Drie gemeenten lopen voorop In 2011 startten de gemeenten Appingedam, Delfzijl en Loppersum met een proefproject van twee jaar binnen twee werkvelden: naast beheer en onderhoud van de riolen, het gegevensbeheer en de informatievoorziening. Voor Appingedam en Loppersum verzorgt RioNoord ook het beheer en onderhoud van rioolgemalen, inclusief de 24-uursstoringsdienst. Alle partners hebben de samenwerking in het eerste proefjaar positief beoordeeld. Door de managementrapportages van RioNoord krijgt de kwaliteit van het beheer en onderhoud van het rioleringssysteem een positieve impuls. Bovendien kunnen de gemeenten hun begrotingen realistischer en nauwkeuriger opstellen. Capaciteitsproblemen bij de voorbereiding en begeleiding van de werkzaamheden behoren tot het verleden. De samenwerkingspartners verwachten dat binnen enkele jaren voor de gemeenten een besparing mogelijk is van circa 10 %, wat overeenkomt met percentages uit landelijke studies.

Waterketen Groningen/Noord-Drenthe is een initiatief van de Vereniging van Groninger Gemeenten (VGG) en de Vereniging van Drentse Gemeenten (VDG), als noordelijk antwoord op het landelijke Bestuursakkoord Water. Dertig gemeenten, de waterschappen Hunze en Aaʼs en Noorderzijlvest, Waterbedrijf Groningen en WMD hebben besloten om Haagse wetgeving niet af te wachten, maar gezamenlijk te onderzoeken welke voordelen samenwerking biedt binnen de waterketen. Deze omvat het drieluik riolering, afvalwaterzuivering en drinkwatervoorziening. Het gezamenlijke motto luidt: eerst zien en dan geloven. Behalve kostenvoordelen worden nadrukkelijk ook de continuïteit van kennis en ervaring, de kwaliteit van de dienstverlening en het verminderen van de personele kwetsbaarheid onderzocht.

IBA-systemen Sinds 2010 verzorgt RioNoord het onderhoud van 1.200 systemen voor Individuele Behandeling van Afvalwater (IBA-systemen) in Groningen en Drenthe. Dit gebeurt in opdracht van waterschap Noorderzijlvest. Deze kleine waterzuiveringsinstallaties worden geplaatst bij woningen en bedrijven in het buitengebied, die niet zijn aangesloten op de riolering. RioNoord verzorgt ook de 24-uursstoringsdienst voor deze systemen. In 2012 is deze samenwerking goed verlopen. Waterketen: samen doen! In 2012 hebben alle deelnemers van Waterketen Groningen/NoordDrenthe besloten door te gaan met hun initiatief, dat zij in 2011 startten als antwoord op het landelijke Bestuursakkoord Water. De dertig Groninger en Noord-Drentse gemeenten, de waterschappen Hunze en Aaʼs en Noorderzijlvest en de waterbedrijven WMD en Waterbedrijf Groningen concludeerden dat het na de fase van ʻEerst zien en dan gelovenʼ tijd is voor ʻSamen Doenʼ. Verschillende werkgroepen hebben zich gebogen over de vraag of er op korte termijn mogelijkheden voor samenwerking zijn op het gebied van meten en monitoren. Daarnaast met betrekking tot aanbesteding, beleidsontwikkeling en asset management. Waterbedrijf Groningen levert in al deze werkgroepen zijn bijdrage. De gedachte is om in 2013 in acht regionale clusters de samenwerking vorm te geven. Eind 2012 heeft de directie van RioNoord het samenwerkingsverband gevraagd te onderzoeken of, en in welke vorm, de activiteiten van RioNoord kunnen worden ondergebracht in de ketensamenwerking. Hierop heeft de stuurgroep positief gereageerd. Voor RioNoord was dit aanleiding om te besluiten geen aquisitiegesprekken meer te voeren met gemeenten. RioNoord concentreert zich nu op de verkenningen over de haalbaarheid van meer samenwerking binnen het initiatief. Naar verwachting wordt in de loop van 2013 duidelijk of RioNoord, al dan niet onder een andere vlag, zal kunnen worden ingezet als uitvoeringsorganisatie binnen Waterketen Groningen/Noord-Drenthe.

18


Internationale samenwerking In 2012 heeft Waterbedrijf Groningen opnieuw zijn bijdrage geleverd aan de Millenniumdoelen van de Verenigde Naties. De projecten in Bosnië, Roemenië en Zuid-Afrika zijn voortgezet. Zo krijgt maatschappelijk verantwoord ondernemen bij Waterbedrijf Groningen internationaal gestalte.

19

Srebrenica

Roemenië

In 2007 hebben de Nederlandse waterbedrijven het zogenoemde ʻSchokland-akkoordʼ ondertekend. Hiermee willen zij een bijdrage leveren aan het behalen van de Millenniumdoelen van de Verenigde Naties. Deze bijdrage richt zich in het bijzonder op het zevende doel: ʻHalvering van het aandeel van de bevolking zonder duurzame toegang tot veilig drinkwater en sanitaire basisvoorzieningen in 2015.ʼ Waterbedrijf Groningen reserveert 0,5% van zijn drinkwateromzet voor internationale projecten. Voor de ontwikkeling, planning en uitvoering van activiteiten is de afdeling Internationale Samenwerking opgezet.

Uitbreiding in Srebrenica? In 2009 heeft Waterbedrijf Groningen een jaarlijkse bijdrage van € 50.000 gedurende de periode 2009-2013 toegezegd aan de gemeente Srebrenica in Bosnië. De bijdrage is bedoeld voor de verbetering van de drinkwatervoorziening in de roemruchte stad. In 2012 heeft dit geresulteerd in de renovatie van een van de belangrijkste transportwaterleidingen. Hierdoor is de watervoorziening in de regio verbeterd. In maart waren collega's uit Srebrenica op bezoek in Groningen. Vertegenwoordigers van het United Nations Development Programme in het gebied rond Srebrenica en de bestuurders van de drie waterbedrijven in Srebrenica, Bratunac en Milici waren te gast op zowel drinkwater- als afvalwaterlocaties. In oktober vond een bezoek aan Srebrenica plaats om het project voor de komende jaren te definiëren. Om te komen tot een verdieping van het project is het Water Agentschap voor het Sava River District benaderd om als partner betrokken te zijn. Deze organisatie houdt zich bezig met het waterbeheer in het gebied. Waterbedrijf Groningen heeft een ontwerpmemorandum van overeenstemming gemaakt voor de drie waterbedrijven van de gemeenten Srebrenica, Bratunac en Milici, onder de paraplu van het Water Agentschap. In het kader van de samenwerking zetten de partners zich in het bijzonder in voor de overdracht van kennis en ervaring. Besluitvorming over het al dan niet voortzetten van de samenwerking verwachten we in de eerste helft van 2013. Roemenen op bezoek Net als in Srebrenica is in de Roemeense provincie Galati toegang tot schoon en gezond leidingwater en een degelijke riolering het doel van een samenwerkingsproject. Samen met waterschap Hunze en Aaʼs ondersteunt Waterbedrijf Groningen in een Water Partnership Apa Canal, het regionale drinken afvalwaterbedrijf in Galati. In 2012 zijn acht teams begonnen met het uitwisselen van informatie over vraagstukken rond evenzoveel verschillende onderwerpen.

20

Zuid-Afrika

Allereerst omgaan met het SCADA-systeem waarmee op afstand installaties kunnen worden gemonitord en bestuurd. Daarnaast lekken opsporen en kosten minimaliseren door middel van asset management. Vervolgens kennis delen over slibverwerking en afvalwater, naast drinkwatertechnologie. Ook klantcontacten en omgaan met wanbetalers waren onderwerp van gesprek. Ten slotte de waterkwaliteit controleren en de afvalwaterzuiveringsinstallatie optimaliseren. De teams Klantcontacten, Waterkwaliteit en Drinkwatertechnologie hebben in juni Groningen bezocht voor uitgebreide discussies over hun onderwerpen. Naast WLN werden enkele bedrijven bezocht voor presentaties van Nederlandse experts, gezamenlijke brainstormsessies om de problemen in Roemenië op te lossen en tips voor Roemeense collega's. Ook de overige teams komen voor trainingsbezoeken naar Nederland. Daarnaast gaan enkele teams op bezoek in Roemenië. Training-on-the-job in Zuid-Afrika De samenwerking met het Amsterdamse Wereld Waternet omvat kennisuitwisseling met waterbedrijven in Zuid-Afrika. Ook hier zijn een veilige drinkwatervoorziening en deugdelijke afvalwaterbehandeling de projectdoelen. In augustus 2012 organiseerde Waterbedrijf Groningen een workshop van een week voor een training-on-the-job in Grabouw, in de gemeente Theewaterskloof. Medewerkers van Waterbedrijf Groningen, Wereld Waternet en Grabouw maakten een draaiboek voor de waterzuiveringsinstallatie in Grabouw. Bestuur en projectleiding zijn tevreden over de resultaten met als gevolg dat het komende jaar dezelfde training-on-the-job workshop wordt gepland voor andere gemeenten. Ten slotte heeft Waterbedrijf Groningen Basic Water Needs geholpen bij de marktintroductie van de Tulip filters, waarmee in een huishouden op eenvoudige wijze drinkwater uit ʻvuilʼ water kan worden gemaakt. Basic Water Needs staat nu op eigen benen en ontwikkelt zich verder, los van Waterbedrijf Groningen.

21


Energie en Water De noordelijke regio, in het bijzonder de provincie Groningen, biedt volop kansen voor projecten op het gebied van energie en water. Energy Valley is net zo Gronings als de omvangrijke productiecapaciteit van de elektriciteitscentrales en de windmolenparken in de Eemshaven. In Groningen is volop aardwarmte beschikbaar, naast restwarmte van industriële bedrijven, en is de bodem geschikt voor de opslag van warmte en koude. Energie en Water hield zich in 2012 bezig met warmte-koudeopslag (WKO), restwarmte en de ontwikkeling van een warmtenet in de stad Groningen. Daarnaast met de winning van warmte uit het riool, de vergroening van het industriegebied rond de Eemshaven en de inzet van restwarmte voor algenkweek.

22

Europapark

UMCG

Energie en Water is de werknaam van een nieuwe werkmaatschappij van Waterbedrijf Groningen. In 2012 hebben de Raad van Commissarissen en de Aandeelhoudersvergadering hiervoor groen licht gegeven. Energie en Water richt zich op het vinden en bieden van oplossingen op het gebied van energievraagstukken waarin water een rol speelt. Het werkterrein omvat dan ook in het bijzonder aardwarmte en restwarmte. Water fungeert dan als opslag- en transportmedium. Aanbieders én vragers van warmte en koude zijn vooral industriële en utiliteitsgebouwen.

Water bij transitie Met Energie en Water wil Waterbedrijf Groningen zijn bijdrage leveren aan het realiseren van de regionale ambities bij de transitie van fossiele naar duurzame energievoorziening. Zag het er aanvankelijk naar uit dat Waterbedrijf Groningen samen met het Drentse energiebedrijf Rendo Duurzaam zou optrekken in duurzame energieprojecten in de provincie Groningen, in 2012 is aan deze plannen een einde gekomen omdat Rendo Duurzaam zich niet langer wil richten op duurzame energieprojecten in Groningen. De samenwerking met Waterbedrijf Groningen is hiermee ten einde. Besloten is om zelfstandig verder te gaan en op projectbasis samenwerking te zoeken met geschikte partners. Voor energieprojecten zijn twee fte vrijgemaakt om de activiteiten van Energie en Water vorm en inhoud te geven. Warmte-koudeopslag De ontwikkeling van projecten op het gebied van warmte-koudeopslag loopt minder snel dan verwacht. Dit komt vooral omdat de bouw van nieuwe woningen sterk is teruggelopen. Juist voor nieuwbouwwoningen is WKO bij uitstek een geschikte technologie voor verwarming en koeling. Voor de toepassing van WKO voor utiliteitsgebouwen is in 2012 een begin gemaakt met twee onderzoeken in de gemeente Groningen. Op de eerste plaats de ontwikkeling van een WKO-netwerk op het Europapark voor de levering van warmte en koude aan nieuwe gebouwen van nieuw te vestigen bedrijven, naast bestaande gebouwen zoals het voetbalstadion van FC Groningen. Daarnaast de ontwikkeling van een WKO-netwerk in de Groninger binnenstad. De eerste aanzet daartoe kan worden gegeven door het provinciehuis en het nog te bouwen Forum op dit netwerk aan te sluiten.

23

Warmtepomp

Restwarmte Op verrassend veel plekken komt warmte vrij die nog niet wordt gebruikt voor verwarming. Vooral bij industrieën is veel restwarmte beschikbaar. In 2012 is Energie en Water gestart met een aantal locatiestudies met als centrale vraag: ʻIs het economisch haalbaar om restwarmte in te zetten voor de verwarming van woningen, bedrijfsgebouwen en publieke gebouwen?ʼ Onderzoeksobjecten zijn onder meer Suiker Unie in Hoogkerk, UMCG, FrieslandCampina Domo in Bedum en Eska Graphic Board in Hoogezand Sappemeer. Warmtenet gemeente Groningen De gemeente Groningen wil in 2035 energieneutraal zijn. Waterbedrijf Groningen is via Energie en Water een van de partners die de gemeente helpt om dit ambitieuze doel te bereiken. Zo is Energie en Water nauw betrokken bij de uitwerking van een warmtevisie en een warmtestrategie. Samen met andere partijen bestuderen zij de mogelijkheid om aardwarmte te winnen en te distribueren via warmtenetten. EemsDelta Green In de Eemshaven willen Groningen Seaports en de Samenwerkende Bedrijven Eemsdelta (SBE) een groene haven ontwikkelen. Hiervoor is een stuurgroep EemsDelta Green (EDG) opgericht, waarin naast overheden, bedrijfsleven, NOM, Energy Valley, Groningen Seaports, onderzoeksinstellingen en maatschappelijke organisaties deelnemen. Ook Waterbedrijf Groningen participeert en neemt actief deel in verschillende EDG-projecten. Voortrekkers bij de verwezenlijking van een low carbon and biobased economy zijn Groningen Seaports, SBE en Energy Valley.

24


Water in een duurzame samenleving Juist als maatschappelijke organisatie wil Waterbedrijf Groningen zijn steentje bijdragen aan de verduurzaming van onze samenleving. We zetten ons dan ook in voor het realiseren van de Millenniumdoelstellingen van de Verenigde Naties en de milieudoelen van onze eigen overheden. Duurzaamheid is verweven in tal van aspecten en activiteiten; het komt terug in alles wat we doen. We zien duurzaamheid dan ook terug in zowel onze fysieke leefomgeving als in sociale en economische aspecten van onze samenleving.

25

Met ons drinkwater ondersteunen wij evenementen in natura én laten we deelnemers, toeschouwers en bezoekers kennis maken met de meest duurzame dorstlesser. Om de promotie van kraanwater kracht bij te zetten, was er in 2012 de Facebookcampagne ʻLaat je niet flessen, drink wotter uut Grunn!ʼ Met deze campagne wil Waterbedrijf Groningen in het bijzonder jongeren ervan bewust maken dat kraanwater drinken beter is dan flessenwater. Zo kwamen na een prijsvraag watertappunten te staan bij de hoofdgebouwen van de Rijksuniversiteit Groningen en de Hanzehogeschool. Ook tijdens het Bevrijdingsfestival, de KEI-week en het Noorderzon Festival werden bezoekers verleid om toch vooral kraanwater te drinken. Speciaal voor de horeca is de actie ʻWotter uut Grunn, natuurlijk ook bij u op tafelʼ gestart. Vijftig restaurants in de stad kregen een set van zes exclusieve waterkaraffen. Bij de VVV-winkel zijn deze karaffen inmiddels te koop. Watertje tappen Water als gezonde, duurzame dorstlesser Kraanwater is een gezonde dorstlesser: het is schoon en telt nauwelijks calorieën. In vergelijking met bronwater uit flessen is de CO₂-voetafdruk van kraanwater gering. En dat tegen een prijs die de laagste is van ons land. We zijn trots op ons drinkwater en dragen dit voortdurend uit tijdens evenementen. Zo leste Waterbedrijf Groningen in 2012 de dorst van deelnemers aan de 4 Mijl van Groningen, niet alleen van de 28 deelnemers in ons bedrijfstenue maar ook van vele van de duizenden andere hardlopers en toeschouwers. Ook bij de Run voor KiKa in Tolbert van de Stichting Kinderen Kankervrij en de Hunzeloop in de Hunzevallei zorgden wij voor een verfrissend watertje. Kraanwater was er ook voor de deelnemers van het hardloopevenement Nacht van Groningen en de wandeltocht tijdens de Open Dag in de stad-Groninger wijk Vinkhuizen.

Water voor een duurzame ontwikkeling Voldoende en betaalbaar drinkwater van de juiste kwaliteit draagt bij aan duurzame ontwikkeling, zowel in huishoudens als in bedrijven. Waterbedrijf Groningen heeft in 2012 met verschillende industriële klanten meegedacht en -gedaan bij de ontwikkeling van duurzame oplossingen. Sprekende voorbeelden zijn de projecten in de stad Groningen voor warmte-koudeopslag, restwarmte en warmtenetten. De duurzaamheidsprojecten hebben één ding gemeen: ze dragen bij aan de vermindering van de CO₂-uitstoot in de regio. Om de verduurzaming van de regio samen met partners kracht bij te zetten, organiseerde Waterbedrijf Groningen in 2012 twee spraakmakende evenementen. Op de eerste plaats, samen met Waternetwerk en de beide Groningse waterschappen, het voorjaarscongres ʻDuurzame gebiedsontwikkeling in Groningenʼ. Daarnaast de jaarlijkse brainstorm over Duurzaam Groningen in 2033 in de Allersmaborg in Ezinge, die ging over de bindende rol van water bij de transitie naar een duurzame samenleving via integrale gebiedsontwikkeling.

26

Promotie heropening tappunt

Met oog voor de omgeving De winning, zuivering en distributie van water vinden voortdurend plaats in goede afstemming met de omgeving waarin dit gebeurt. De negatieve effecten van onze activiteiten bespreken we continu en we zoeken een goede inpassing van onze activiteiten door samenwerking met andere belanghebbenden aan te gaan. Zo wordt voor ons waterwingebied De Groeve gewerkt aan het plan Tusschenwater. Daarin zoeken we, samen met natuur- en waterpartners, naar mogelijkheden om drinkwater, natuur en waterberging samen te laten gaan. Ook bij de ontwikkeling van de nieuwe oppervlaktewaterzuivering bij De Punt zijn de belangen van natuur en milieu meegenomen: door meer oppervlaktewater te zuiveren is minder grondwater nodig en dat komt ten goede aan de natuur in het beekdal van de Drentsche Aa. CO₂-voetafdruk wordt steeds minder Samen met partners in de regio zet Waterbedrijf Groningen zich in voor een verduurzaming van onze samenleving. Dit begint uiteraard in eigen huis. Onze ambitie is CO₂-neutraliteit in 2013. Afhankelijk van de mate waarin wij autonoom onze CO₂-ambities in 2013 weten te realiseren, zal worden overgegaan tot de aankoop van CO₂-certificaten. In 2012 is in dit kader een verlichtingsplan opgesteld, dat is gericht op terugdringen van het energieverbruik. Daarnaast een

project dat is gericht op de duurzame inzet en verwerking van het slib van onze drinkwaterlocaties. Op onze locatie De Groeve loopt een proefproject. Voorts is een mobiliteitsplan vastgesteld met daarin uitgangspunten voor verduurzaming van ons wagenpark en voor bewuste keuzes van middelen van vervoer. Ook beperking van het aantal kilometers van onze monteurs en het zogenoemde ʻnieuwe rijdenʻ maken deel uit van het plan. In 2012 hebben we het certificaat Duurzaam Terreinbeheer gehaald, de hoogste klasse Goud. Uitgangspunt is het voorkomen en terugdringen van het gebruik van bestrijdingsmiddelen. Waterbedrijf Groningen hanteert de eisen en normen van Pianoo (voormalig Agentschap NL) voor duurzaam inkopen. En verder Het aantal duurzaamheidsactiviteiten dat Waterbedrijf Groningen heeft geïnitieerd of waarbij we betrokken waren, is bijna te groot om op te noemen. We zouden de volgende activiteiten tekort doen als we ze niet zouden vermelden. Op de eerste plaats ʻJe school kan de boom in!ʼ, een wilgenknotochtend met leerlingen van de Sint Nicolaasschool in Haren, geïnitieerd door Landschapsbeheer Groningen. Ook bij de wandelexcursie door het nieuw ingerichte natuurgebied in de Onnerpolder werkten we samen met Landschapsbeheer Groningen.

27

In de landelijke Nacht van de Nacht vroegen de Natuur- en Milieufederaties aandacht voor het belang van de duisternis. Waterbedrijf Groningen nam hieraan deel en was present bij de ondertekening van de intentieverklaring van bedrijven, natuurorganisaties, waterschappen, provincie, gemeenten, Rijk en Waterbedrijf Groningen voor de duurzame ontwikkeling van het Eemshavengebied onder het motto ʻDe Eems voor allen, allen voor de Eemsʼ. Ook aan de landelijke actie ʻWandelen voor Waterʼ deden we mee. Ruim honderd kinderen van drie stad-Groninger scholen liepen zes gesponsorde kilometers met zes liter water in hun rugzak voor drinkwater- en sanitaire projecten in ontwikkelingslanden.

Op 31 maart doofden de meeste van onze lichten in het kader van Earth Hour van Wereld Natuur Fonds om zo de klimaatverandering onder de aandacht te brengen. Voor Humanitas DMH staken medewerkers van Waterbedrijf Groningen hun handen uit de mouwen om mensen met een beperking een dagje te helpen. Ten slotte noemen we de rol van Waterbedrijf Groningen en WLN als opdrachtgever en begeleider van technasiumleerlingen van het Zernike College om in een wedstrijd slimme watertechnologische oplossingen te bedenken die waterverspilling tegen moeten gaan.

28


Organisatie in ontwikkeling Water maken is mensenwerk, hoezeer mechanisering en automatisering dat ook verlichten. Zeker voor een ʻtechnischʼ bedrijf als Waterbedrijf Groningen is het vinden en binden van goed opgeleid en gemotiveerd personeel een lastige opgave. De vergrijzing en de relatief geringe uitstroom vanuit de technische opleidingen hangen als een donkere wolk boven ons bedrijf. Slim organiseren en de medewerkers een passende functie laten uitvoeren in een veranderende constellatie is dan ook een uitdaging van formaat.

29

Medewerkers promoten Wotter uut Grunn

Zowel de organisatiestructuur als het HRM-beleid zijn in 2012 aangepast. Waterbedrijf Groningen houdt rekening met de individuele wensen van de medewerkers in de verschillende levensfasen en stemt deze af op de personele behoeften van de organisatie. Hierbij spelen strategische personeelsplanning, talentmanagement en opleiding een belangrijke rol. Het komt aan op investeren in onze medewerkers; in 2012 hebben 49 van hen met succes een opleiding afgerond. Andere organisatiestructuur In 2012 hebben wij onze organisatiestructuur aangepast zodat deze beter aansluit op onze ambities, strategie en activiteiten. Er is een scheiding gemaakt tussen strategische taken, business development en tactisch-operationele taken. Hierbij richt de directie zich primair op de strategische taken en business development, terwijl het Managementteam Beheer zich vooral met de tactisch-operationele zaken van de drinkwatervoorziening bezighoudt. Met de wijziging van onze organisatiestructuur maken de afdelingen P&O, Communicatie en Business Development geen deel meer uit van sectoren; ze fungeren nu als stafafdelingen, rechtstreeks onder de directie. De naam van de sector POIFD is daarom gewijzigd in sector Services & Informatievoorziening (S&I). De nieuwe organisatiestructuur moet leiden tot verbetering van de onderlinge afstemming en samenwerking. Hierdoor neemt de kwaliteit van de aansturing toe, wat het

ons mogelijk maakt om nóg beter in te spelen op de strategische ontwikkelingen in de regio en op de markt. In het kader hiervan is eind 2012 overgegaan tot de benoeming van een adjunct-directeur. Werken volgens Lean Lean staat voor het optimaliseren van bedrijfsprocessen: meer doen met minder inspanningen. In 2012 is Waterbedrijf Groningen met Lean gestart in de vorm van een proef bij de afdeling Nieuwbouw Distributie. Gezien de enthousiaste reacties binnen deze afdeling en het zicht op snelle resultaten is besloten om Lean organisatiebreed in te voeren, uitgaande van olievlekwerking. In 2013 beginnen zeven afdelingen met werken volgens Lean. Aan de hand van de Lean-principes leren medewerkers om op een andere manier naar hun (werk)processen te kijken en verspilling in welke vorm dan ook tegen te gaan. De blik is gericht op de vraag wat écht toegevoegde heeft voor de klant, of dit nu een interne (collega) of een externe (afnemer) klant is. Afdelingsgewijs wordt in kaart gebracht welke stappen in (deel)processen beter kunnen, en welke misschien wel overbodig zijn. Door het elimineren van verspillingen ontstaat ruimte voor meer eigen inbreng, zelfstandigheid en verantwoordelijkheid. Dit leidt tot verbeterd vakmanschap en ondernemerschap. De implementatie van Lean wordt begeleid door een speciaal aangestelde Lean Facilitator.

30

Binden en vinden Het beleidskader voor onze HRM-activiteiten in 2012 is het HRM-beleidsplan 20112015. Dit is gericht op het binden en vinden van medewerkers: mensen die bij weer en wind buiten aan onderhoud van het leidingnetwerk werken, die storingen oplossen, die intern zorgen dat alles op rolletjes loopt, facturen verzorgen, meters opnemen, noem maar op. Om te zorgen voor een maximale aansluiting tussen de personele vraag van de organisatie en de capaciteit en kwaliteit van de medewerkers zijn ook in 2012 de nodige initiatieven genomen. Daarbij lag het accent op de ontwikkeling en doorontwikkeling (leven lang leren) van onze medewerkers: alleen wie zich ontwikkelt, kan meekomen in de snel veranderende samenleving. De kernbegrippen rond onze activiteiten in 2012, tevens drie belangrijke speerpunten in het beleidsplan zijn: strategische personeelsplanning, management development, en werving en selectie. Strategische personeelsplanning Strategische personeelsplanning gaat over optimale inzetbaarheid van medewerkers op elk moment in hun loopbaan, aansluitend op de wensen en eisen van de organisatie. Het gaat hierbij om de juiste persoon op de juiste plek op het juiste moment. In 2012 is een begin gemaakt om hiervoor twee zaken helder in kaart te brengen. Allereerst een vertaling van het toekomstbeeld van de organisatie naar de medewerkers in termen van kennis en kunde, inzetbaarheid, lichamelijke vraagstukken en spreiding van werkuren. Daarnaast een inventarisatie van de kwaliteiten van onze medewerkers: welke kennis en kunde zij hebben, wat hun ontwikkelbereidheid is, welke persoonlijke omstandigheden hierop van invloed kunnen zijn, en andere factoren.

Waterbedrijf Groningen maakt serieuze zaak van de ontwikkeling van zijn medewerkers zodat de inzetbaarheid nu en in de toekomst is gegarandeerd. Management development Samen met TSM Business School hebben wij in 2012 een vervolgtraject voor management development ontwikkeld, dat in 2013 zal worden uitgevoerd. Hierbij gaat het vooral om leiderschapsontwikkeling. Ook aan algemene managementvaardigheden wordt veel aandacht besteed. Werving en selectie Door de vergrijzing en de teruglopende uitstroom van jongeren uit de technische opleidingen is er sprake van krapte op de arbeidsmarkt voor technische functies. Goed opgeleide en gemotiveerde mensen vinden wordt steeds lastiger. Daarom hebben we in 2012 voor werving en selectie en voor arbeidsmarktcommunicatie nieuw beleid ontwikkeld. Dit is erop gericht om vroegtijdig de juiste doelgroepen te informeren over Waterbedrijf Groningen als aantrekkelijke werkgever. Daarnaast om binnen de selectieprocedure de meest passende kandidaat te selecteren. In 2012 waren we aanwezig bij de open dagen van het Noorderpoortcollege, waar we onder meer fitterijdemonstraties hebben gegeven. Lager ziekteverzuim Omdat in 2011 het ziekteverzuim was gestegen, vooral veroorzaakt door een toename van langdurig verzuim, hebben we in 2012 het verzuimbeleid aangescherpt. Met als gevolg een daling van het verzuimpercentage van 5,6% in 2011 tot 4,3% in 2012, het laagste in jaren.

Kengetallen 2009

2010

2011

2012

Fte

212

217

230

228

Aantal medewerkers

222

228

241

240

Gemiddelde leeftijd

47,6

47,9

47,9

48,4

Gemiddelde dienstjaren

17,3

17,1

16,8

17,3

Fulltime/parttime

173/49

175/53

184/57

182/58

Man/vrouw

183/39

185/43

194/47

192/48

5,1

4,7

5,6

4,3

Ziekteverzuim

31

Waterbedrijf Groningen - Financiële resultaten

Financiële resultaten

32

Waterbedrijf Groningen - Financiële resultaten

Het verslagjaar 2012 is afgesloten met een positief resultaat van € 4,0 miljoen. Het resultaat 2012 ligt hiermee nagenoeg op hetzelfde niveau als dat van 2011 (€ 4,1 miljoen). Per 1 januari 2012 is de Rijksbelasting op Grondwater afgeschaft. In de Aandeelhoudersvergadering van 28 juni 2012 is besloten om deze grondwaterbelasting met terugwerkende kracht vanaf 1 januari 2012 uit het tarief te elimineren. Deze aanpassing heeft geleid tot een verlaging van het integrale tarief met € 0,185 per m³ drinkwater. In 2012 konden onze drinkwatertarieven op het laagste niveau van Nederland worden gehandhaafd met een lichte stijging (1%) van € 0,02 per m³ ten opzichte van de drinkwaterprijs van 2011. De tariefstijging is daarmee onder de inflatie gebleven. Financieel beleid Hoofdelementen uit het financieel beleid zijn een stabiel en marktconform tarievenbeleid, een laag operationeel kostenniveau en voldoende financiële ruimte voor innovatie en investeringen, zodat ook op langere termijn de kwaliteit van drinkwater en ook de leveringszekerheid veiliggesteld wordt. Verder dient het financieel beleid aan te sluiten op de solvabiliteitsvereisten en de vermogenskostenvergoeding (WACC) volgens de Drinkwaterwet. Onder een stabiel en marktconform tariefbeleid wordt verstaan een tariefontwikkeling die gemaximeerd is op de geldende inflatiecijfers en een tariefstructuur die in overeenstemming is met de geldende uitgangspunten binnen de drinkwatersector. Eventuele positieve bedrijfsresultaten worden aangewend ter versterking van weerstandsvermogen en schuldminimalisering. Het beleid van schuldminimalisering komt niet alleen onze huidige klanten ten goede, maar ook onze toekomstige klanten. Beperking van rentelasten maken het ook in de toekomst mogelijk de tarieven laag te houden. Resultaat 2012 ten opzichte van 2011 Het resultaat over 2012 is met € 4,0 miljoen op hetzelfde niveau als het resultaat van 2011 (€ 4,1 miljoen). Het resultaat 2012 is de resultante van het bedrijfsresultaat uit operationele activiteiten van € 5,3 miljoen (2011: € 5,8 miljoen), financiële baten en lasten € 2,5 miljoen negatief (2011: € 2,5 miljoen negatief) en een positief resultaat uit deelnemingen van € 1,2 miljoen (2011: € 0,8 miljoen). Het resultaat wordt gereserveerd ten behoeve van investeringen in de drinkwaterinfrastructuur.

2009

2010

2011

2012

Bedrijfsresultaat

5,5

3,8

5,8

5,3

Baten en lasten

-1,5

-2,1

-2,5

-2,5

Resultaat deelnemingen

0,6

0,8

0,8

1,2

Resultaat

4,6

2,5

4,1

4,0

33

Waterbedrijf Groningen - financiële resultaten 2012

Opbrengsten De totale bedrijfsopbrengsten 2012 ten bedrage van € 48,7 miljoen zijn € 7,5 miljoen lager ten opzichte van 2011 (€ 56,2 miljoen). Deze daling wordt veroorzaakt door de afschaffing van de Rijksbelasting op Grondwater (- € 7,7 miljoen), stijging tarieven drinkwaterverkopen (€ + 0,5 miljoen) en het wegvallen van incidentele baten in 2011 en niet in 2012 (€ - 0,3 miljoen).

Financiële kengetallen Waterbedrijf Groningen (x 1 miljoen euro) 2009

2010

55,9

54,5

2011

2012

56,2 48,7

omzet

4,7 2,5

4,1

4,0

resultaat

In 2012 heeft N.V. Waterbedrijf Groningen 41,6 miljoen m3 drinkwater afgezet in het voorzieningsgebied. Een lichte daling ten opzichte van 2011 (42,0 miljoen m3) met 0,4 miljoen m3. Onze deelneming North Water B.V. heeft 15,3 miljoen m3 industriewater afgezet (2011: 15,9 miljoen m3). Naast het leveren van industriewater heeft North Water B.V. in 2012 een aanzienlijke groei doorgemaakt bij het zuiveren van afvalwater voor industriële klanten in de Zout Afvalwater Zuiveringsinstallatie (ZAWZI) te Oosterhorn.

Afzet 2012 26,4 %

1,5 % Drinkwater voorzieningsgebied Industriewater Drinkwater buiten voorzieningsgebied

72,1 %

34


Bedrijfskosten De totale bedrijfskosten waren in 2012 € 43,4 miljoen (2011: € 50,4 miljoen). De bedrijfskosten waren met name lager vanwege de afschaffing van de Rijksbelasting op grondwater (- € 7,7 miljoen), hogere afschrijvingen (+ € 1,3 miljoen) en lagere operationele kosten (- € 0,6 miljoen). De hogere afschrijvingen zijn met name het gevolg van het activeren van het investeringsproject ʻNieuwbouw oppervlaktewaterzuivering De Puntʼ, die in 2012 in productie is genomen. De operationele kosten zijn, ondanks CAO-stijgingen en inflatie, verlaagd in 2012 ten opzichte van 2011. Financiële ratio’s De kengetallen current ratio en solvabiliteit geven aan dat de financiële positie van N.V. Waterbedrijf Groningen gezond is en zich ontwikkelen conform de verwachtingen en het ingezette beleid. De liquiditeitspositie wordt uitgedrukt in de current ratio; dit is de mate waarin de kortlopende schulden uit de vlottende activa kunnen worden betaald. De current ratio ultimo 2012 is 0,35 (2011: 0,56). Door het afschaffen van de grondwaterbelasting zijn de kortlopende vorderingen met € 6,0 miljoen gedaald, welke een grote impact hebben op de current ratio die daardoor verder is gedaald ten opzichte van 2011.

Current ratio 2009

2010

Solvabiliteit 2011

2012

2009 35,0%

2010

2011

33,0%

34,6%

2012 37,6%

1,16 1,04

0,56 0,35

minimum solvabiliteitseis (25%)

De solvabiliteitsratio is gestegen naar 37,6% (2011: 34,6%); eigen vermogen uitgedrukt in percentage van het balanstotaal. Deze solvabiliteit van 37,6% voldoet ruim aan de minimale solvabiliteitseis van 25%, hetgeen als uitgangspunt is gehanteerd in ons financieel beleid. Met een solvabiliteitsniveau van 37,6% blijven wij ruim onder het wettelijk vastgelegde maximum weerstandvermogen volgens de Drinkwaterwet (solvabiliteit van maximaal 70%). Wanneer geen sprake zou zijn geweest van de opheffing van de grondwaterbelasting zouden de current ratio en de solvabilteitsratio zijn uitgekomen op circa. 0,52 en 36,3 %. Tarieven Na een jaar waarin het integrale tarief voor huishoudens ongewijzigd is gebleven en feitelijk dus sprake was van een tariefverlaging omdat de inflatie niet aan de klant is doorberekend, is in 2012 het tarief met 1% verhoogd. Het integrale drinkwatertarief voor huishoudens met een jaarverbruik van 97,3 m3 (VEWIN norm) komt in 2012, na correctie grondwaterbelasting, uit op € 1,09 per m3. Om te komen tot een meer marktconforme tariefstructuur is vanaf 2006 gefaseerd de verhouding tussen het vaste en variabele gedeelte van het tarief aangepast.

35


Drinkwatertarief Waterbedrijf Groningen* (euro per m³) 2009

2010

0,95

0,93

2011

2012

0,90 0,72

0,28

0,31

0,36

0,37 variabel

vastrecht * Bij een gemiddeld verbruik van 97,3 m³ per huishouden per jaar (VEWIN norm)

Investeringsuitgaven In 2012 is verdere invulling gegeven aan de uitvoering van het meerjarig investeringsplan ter versterking van de infrastructuur voor drinkwater ten behoeve van de drinkwaterkwaliteit en leveringszekerheid. De totale investeringsuitgaven 2012 in materiële vaste activa bedragen € 11,6 miljoen. Het merendeel van de investeringsuitgaven is in 2012 besteed aan de relatief grote investeringsprojecten ʻNieuwbouw oppervlaktewaterzuivering De Puntʼ en ʻRenovatie pompstation Onnenʼ.

Balanstotaal en investeringsuitgaven Waterbedrijf Groningen (x 1 miljoen euro) 2009

2010

158,6

2011

2012

163,0

160,5

142,2

balanstotaal

24,2

23,5

19,9 11,6

investeringen

Financiering De financiering van de bedrijfsactiviteiten heeft in 2012 plaatsgevonden vanuit bestaande financieringsfaciliteiten.

36


Bericht Raad van Commissarissen De Raad van Commissarissen van N.V. Waterbedrijf Groningen houdt toezicht op het gevoerde beleid van de directie en de algemene gang van zaken en staat de directie bij met advies. Het bijstaan van de directie heeft in 2012 een extra dimensie gehad door de ziekte en het latere overlijden van Harmen Hoogeveen. Nadat bekend werd dat Harmen Hoogeveen ernstig ziek was, zijn in nauw overleg met Harmen en de Ondernemingsraad afspraken gemaakt over de verdere (tijdelijke) invulling van de bestuursfunctie. De Raad van Commissarissen kijkt met dankbaarheid en respect terug op de periode dat Harmen directeur was van het waterbedrijf. Zijn tomeloze inzet, gedrevenheid en passie vormden een bron van inspiratie voor ons allen. Samenstelling van de raad De Raad van Commissarissen bestaat uit zeven personen. Deze worden door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders benoemd. Eén persoon wordt benoemd op voordracht van de Provincie Groningen, één persoon wordt benoemd op voordracht van de gemeente Groningen, drie personen zijn afkomstig uit de kring van Groningse gemeenten en twee personen uit andere kringen. De Ondernemingsraad heeft een wettelijk ʻverstrekt aanbevelingsrechtʼ tot benoeming van twee commissarissen. Per 28 juni is mevrouw T.H. Haseloop - Amsing op voordracht van de Raad van Commissarissen als lid van de Raad door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders benoemd. Op 5 november heeft mevrouw W.J. Mansveld haar functie als lid en tevens voorzitter van de Raad van Commissarissen neergelegd. Dit in verband met het aanvaarden van de functie van staatssecretaris Infrastructuur en Milieu in het kabinet-Rutte II. Voor de wijze waarop mevrouw Mansveld zich heeft ingezet voor de belangen van de onderneming zijn wij haar zeer erkentelijk. Aan de vacature die door dit vertrek is ontstaan, wordt in 2013 nadere invulling gegeven. Het aantal raadsleden komt hiermee eind 2012 uit op zes. Werkzaamheden van de raad In 2012 heeft de Raad van Commissarissen vijfmaal regulier vergaderd in aanwezigheid van de (ad interim) directeur. Daarnaast is in een aparte bijeenkomst tussen de Raad van Commissarissen en de directie gesproken over de te volgen strategische koers voor de komende jaren. De Raad van Commissarissen kijkt met tevredenheid terug op de bedrijfsvoering in 2012. In het overleg met de directeur (ad interim) zijn onder meer de volgende onderwerpen behandeld: • de strategie en het beleid voor de middellange termijn. In het bijzonder is gesproken over samenwerking met derden, continuering van bestaande samenwerkingsverbanden, deelname in de waterketen en het actief zoeken naar samenwerking rond watergerelateerde duurzaamheid. • de governance van N.V. Waterbedrijf Groningen, in het bijzonder het doorvoeren van wijzigingen voortvloeiend uit de Drinkwaterwet alsook het aanpassen van de interne organisatiestructuur. Dit laatste met als doel de synergie tussen business development en de reguliere business te versterken en de kwetsbaarheid te verkleinen. • verschillende (financiële) rapportages en beleidsdocumenten, waaronder businessplan Energie en Water, jaarplan Internationale Samenwerking, beleidsplan HRM, jaarverslag 2011 inclusief managementletter en accountantsverklaring, investeringsmonitor en het tariefvoorstel 2013. • werving en selectie van een nieuw RvC-lid en benoeming van een directeur ad interim. • de stand van zaken met betrekking tot: - voortgang lopende investeringsprojecten, waaronder nieuwbouw pompstation De Punt en renovatie pompstation Onnen; - business cases projecten Energie en Water; - projecten Internationale Samenwerking, in het bijzonder Srebrenica, Zuid-Afrika en Basic Water Needs; - RioNoord in relatie tot het Waterketenakkoord voor Groningen en Noord-Drenthe; - (voortgang) voorgenomen verkoop van (kantoor)panden WLN, voormalig pompstation Haren en de in bezit zijnde watertorens. 37


Corporate Governance Net als de directie onderschrijven wij het belang van een deugdelijke ondernemingsstructuur. Dit veronderstelt onder meer een integer en transparant handelen, een goed toezicht en het afleggen van verantwoording over het uitgevoerde toezicht. Hoewel de Code voor Corporate Governance slechts verplicht is voor beursgenoteerde ondernemingen, hebben wij besloten de code vrijwillig toe te passen voor die onderdelen die ook voor N.V. Waterbedrijf Groningen aan de orde zijn. De verhouding tussen Algemene Vergadering van Aandeelhouders, Raad van Commissarissen en Directie zijn vastgelegd in statuten en reglementen. Door de invoering van de Drinkwaterwet zijn de bevoegdheden tot benoeming, ontslag en schorsing van de bestuurder alsook het vaststellen van de tarieven, die voorheen toekwamen aan de Raad van Commissarissen, verschoven naar de Algemene Vergadering van Aandeelhouders. De hiervoor noodzakelijke statutenwijzigingen zijn in 2012 doorgevoerd. In het verslagjaar is het eigen functioneren van de Raad, buiten aanwezigheid van de directie, uitvoerig besproken. Met de uitkomsten van de zelfevaluatie zal de Raad bij de verdere invulling van haar werkzaamheden rekening houden. Daarnaast heeft, in aanwezigheid van de directie, het jaarlijkse overleg plaatsgevonden met de leden van de Ondernemingsraad. Dit overleg is door betrokkenen als zeer constructief ervaren en vastgesteld is dat de Ondernemingsraad nauw betrokken is bij de ontwikkelingen die de organisatie doormaakt. In 2012 heeft de renumeratie-commissie het jaarlijks functioneringsgesprek met de directeur gevoerd. De resultaten van dit gesprek zijn gerapporteerd aan de leden van de Raad van Commissarissen. In afwijking van de aanbevelingen uit de Nederlandse Corporate Governance Code kent N.V. Waterbedrijf Groningen geen (vaste) auditcommissie. Financiële zaken (interne financiële beheersing en beheersing van financiële risicoʼs) worden binnen de Raad van Commissarissen besproken. Indien nodig wordt op ad hoc basis een auditcommissie ingesteld. In 2012 heeft de Raad geen aanleiding gezien om van deze mogelijkheid gebruik te maken. Vaststelling jaarrekening 2012 Hierbij leggen wij u het door de directie opgestelde jaarverslag van N.V. Waterbedrijf Groningen voor, met daarin opgenomen de jaarrekening 2012. De jaarrekening is door Ernst & Young Accountants LLP van een goedkeurende accountantsverklaring voorzien. Wij hebben het verslag inclusief de jaarrekening met de directie besproken in aanwezigheid van de accountant. Voorgesteld wordt om het gehele bedrijfsresultaat van € 4.030.000 toe te voegen aan het eigen vermogen van de vennootschap. Wij stellen de Algemene Vergadering van Aandeelhouders voor om het jaarverslag, de jaarrekening en de winstbestemming vast te stellen. Tevens verzoeken wij de Algemene Vergadering van Aandeelhouders voor het jaar 2012 decharge te verlenen aan de directie voor haar bestuur en aan de leden van de Raad van Commissarissen voor het uitgeoefende toezicht.

De Raad van Commissarissen van N.V. Waterbedrijf Groningen,

Y. P. van Mastrigt, voorzitter H.M. Geerts, secretaris.

Groningen, 17 april 2013.

38


Samenstelling RvC, Directie en Ondernemingsraad* Raad van Commissarissen vacature

voorzitter

A. Meijerman

vice-voorzitter

H.M. Geerts

secretaris

E.A. Groot T.H. Haseloop - Amsing P.H. Pellenbarg J.J. van der Werff In verband met aanvaarding van de functie van staatsecretaris van Infrastructuur en Milieu heeft mevrouw W.J. Mansveld haar functie als voorzitter van de Raad van Commissarissen per 5 november 2012 beëindigd. Directie H. Hoogeveen

directeur (tot 1 november 2012)

H.J.L. de Kraa

directeur ad interim

Ondernemingsraad W. Kompagnie

voorzitter, Vrije Lijst

E. Postmus

secretaris, CNV Publieke Zaken

L. van der Tuin

vice-voorzitter, AbvaKabo

K. Adam

lid, AbvaKabo

J. Broeksma

lid, Vrije Lijst

K. Elzes

lid, AbvaKabo

W. Oosterhof-Hilberink

lid, Vrije Lijst

Y. Rosiek-Boedhoe

lid, Vrije Lijst

A. Visser

lid, AbvaKabo

* Op 31 december 2012

39


Nevenfuncties Raad van Commissarissen De heer A. Meijerman (1949) Burgemeester van de gemeente Veendam. Voordracht: Raad van Commissarissen (aanbevelingsrecht ondernemingsraad). Eerste benoeming: 11 juni 2009, einde benoemingsperiode 2013. Nevenfuncties: - bestuurslid Regionaal Platform Criminaliteitsbeheersing - lid Stuurgroep Agenda voor de Veenkoloniën - voorzitter Leader Stuurgroep Veenkoloniën - lid BAC Brandweer, Adviescommissie Veiligheidsbestuur - president-commissaris Rail Service Center RSCG De heer H.M. Geerts (1956) Chief executive officer Paperfoam B.V. Voordracht: Raad van Commissarissen. Eerste benoeming: 15 december 2005, herbenoemd in 2009. Einde benoemingsperiode 2013. Nevenfuncties: - directeur Vertis Holding - lid Externe Adviescommissie Milieukunde van Van Hall Larenstein De heer E.A. Groot (1956) Burgemeester van de gemeente Delfzijl. Voordracht: Raad van Commissarissen. Eerste benoeming: 29 januari 2004, herbenoemd in 2006 en 201. Einde benoemingsperiode 2014. Nevenfuncties: - voorzitter van de Stichting Libau Monumentenzorg - voorzitter vakgroep Risico Communicatie - lid Landelijk Adviescommissie Informatiebeheer Veiligheidsraad - lid Raad van Advies Academische Werkplaats MMK Mevrouw T.H. Haseloop - Amsing (1966) Wethouder van de gemeente Leek. Voordracht: Raad van Commissarissen. Eerste benoeming: 28 juni 2012, einde benoemingsperiode 2016. Nevenfuncties: - lid AB en DB Afvalverwijdering Regio Centraal Groningen (ARCG) - voorzitter Reinigingscommissie Westerkwartier - lid Begeleidingscommissie Landschapselementen ZWK - voorzitter VVD Waterschapscentrale Noorderzijlvest - vice-voorzitter VVD Waterschapscentrale Hunze en Aaʼs De heer P.H. Pellenbarg (1947) Emeritus hoogleraar Economische Geografie aan de Rijksuniversiteit Groningen. Voordracht: Gemeente Groningen. Eerste benoeming: 23 juni 2011, einde benoemingsperiode 2015. Nevenfuncties: - Co-editor van het internationale tijdschrift ʻEuropean Spatial Research and Policyʼ - Bestuurslid Groninger Universiteitsfonds De heer J.J. van der Werff (1956) Voorzitter van de directie van Rabobank Zuidwest-Drenthe. Voordracht: Raad van Commissarissen (aanbevelingsrecht ondernemingsraad). Eerste benoeming: 14 december 2006, herbenoemd in 2010. Einde benoemingsperiode 2014. Alle commissarissen hebben de Nederlandse nationaliteit.

40

Waterbedrijf Groningen - jaarrekening 2012

Jaarrekening 2012

41


Kerncijfers Nr.

Kerncijfer

Eenheid

2012

2011

Financieel: 1

Omzet

€ miljoen

48,7

56,2

2

Bedrijfsresultaat

€ miljoen

5,3

5,8

3

Resultaat

€ miljoen

4,0

4,1

4

Investeringen

€ miljoen

11,6

19,9

5

Liquiditeitsratio

0,35

0,56

6

Solvabiliteitsratio

%

37,6

34,6

€/m3

1,09

1,26

x1

279.741

278.693

1.000 m3

41.569

42.034

1.000

m3

959

920

1.000

m3

15.259

15.850

VE x 1.000

31,3

23,4

x1

227,7

229,6

€ 1.000

63.735

61.799

%

4,3

5,5

Lengte hoofdleidingnet > 50 mm

km

5.043

5.059

Distributieverliezen (NIRG)

m3

1.968

1.907

7

Drinkwaterprijs kleinverbruik Klanten:

8

Aantal aansluitingen

9

Afzet drinkwater netto

10

Inkoop drinkwater

11

Afzet industriewater

12

Behandeling afvalwater Personeel:

13

Aantal fte in vaste dienst 31/12

14

Gemiddelde loonkosten

15

Ziekteverzuim Productie en distributie:

16 17

1.000

Toelichting kerncijfers: Liquiditeitsratio

= vlottende activa/vlottende passiva (= current ratio)

Solvabiliteitsratio

= eigen vermogen/totaal vermogen * 100%

Drinkwaterprijs kleinverbruik

= bij een gemiddeld verbruik van 97,3 m3/jaar per huishouden (VEWIN norm).

42


Bedragen x 1.000 euro

Geconsolideerde balans per 31 december 2012 (voor winstbestemming) ACTIVA

31-12-2012

31-12-2011

Vaste activa Immateriële vaste activa (1)

3.165

4.091

Materiële vaste activa (2)

138.267

135.244

Financiële vaste activa (3)

12.801

11.584 154.233

150.919

Vlottende activa Voorraden (4)

898

815

Vorderingen (5)

4.001

10.696

Liquide middelen

1.377

531

Totaal Activa

6.276

12.042

160.509

162.961

PASSIVA 31-12-2012

31-12-2011

Eigen vermogen (6) Gestort en opgevraagd kapitaal Agio Overige reserves Resultaat verslagjaar

134

132

6.305

6.305

49.961

45.859

4.030

4.102

Bijdragen van derden (7) Voorzieningen (8) Langlopende leningen (9)

60.430

56.398

24.515

24.503

7.883

7.823

50.000

52.596

Kortlopende schulden Schulden aan kredietinstellingen Overige kortlopende schulden (10) Totaal Passiva

2.596

5.811

15.085

15.830 17.681

21.641

160.509

162.961

43



Geconsolideerde winst- en verliesrekening over 2012 2012 Netto omzet (11)

2011 42.064

48.800

Baten uit bijdragen van derden (12)

1.225

1.182

Overige bedrijfsopbrengsten (13)

5.411

6.174

SOM DER BEDRIJFSOPBRENGSTEN

Waterinkopen, energie, chemicaliën

6.636

7.356

48.700

56.156

2.585

2.932

Kosten uitbesteed werk (14)

11.509

12.298

Salarissen en sociale lasten (15)

14.105

13.398

9.456

8.151

845

8.686

4.873

4.915

Afschrijvingen Belastingen, heffingen en verzekeringen (16) Overige bedrijfskosten (17) SOM DER BEDRIJFSLASTEN BEDRIJFSRESULTAAT

43.373

50.380

5.327

5.776

Rentebaten (18)

144

190

Rentelasten (18)

-2.658

-2.732 -2.514

-2.542

Resultaat uit deelnemingen (19)

1.217

868

RESULTAAT

4.030

4.102

44



Geconsolideerd kasstroomoverzicht over 2012 2012

2011

Bedrijfsresultaat

5.327

5.776

Resultaat uit deelnemingen

1.217

868

Afschrijvingen

9.456

8.151

-2.514

-2.542

Mutatie bijdragen van derden

12

873

Mutatie voorzieningen

60

-35

5.867

602

Financiële baten en lasten

Mutatie werkkapitaal *) KASSTROOM UIT OPERATIONELE ACTIVITEITEN

(Des)investeringen in immateriële vaste activa

19.425

13.693

0

-1.608

-11.553

-18.318

Verwerving groepsmaatschappijen

0

-11

Ontvangsten uit uitgifte aandelen

2

0

-1.217

-868

0

-10

(Des)investeringen in materiële vaste activa

Resultaat uit deelnemingen Verwerving deelnemingen KASSTROOM UIT INVESTERINGSACTIVITEITEN Mutatie leningen

-12.768 -2.596

KASSTROOM UIT FINANCIERINGSACTIVITEITEN MUTATIE GELDMIDDELEN

-20.815 -2.596

-2.596

-2.596

4.061

-9.718

GELDMIDDELEN PER 31 DECEMBER: Liquide middelen Kredietinstellingen (kort)

1.377

531

-2.596

-5.811 -1.219

-5.280

GELDMIDDELEN PER 1 JANUARI: Liquide middelen Kredietinstellingen (kort)

531

7.034

-5.811

-2.596

MUTATIE GELDMIDDELEN

-5.280

4.438

4.061

-9.718

*) Voorraden en vorderingen onder aftrek van overige kortlopende schulden.

45


Algemene toelichting en grondslagen van waardering en resultaatbepaling Voor zover niet anders vermeld zijn de bedragen verantwoord in duizenden euroʼs. Algemeen N.V. Waterbedrijf Groningen is een naamloze vennootschap naar Nederlands recht, statutair gevestigd in Nederland te Groningen, Griffeweg 99. De jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de wettelijke bepalingen van titel 9 BW 2 en de in Nederland algemeen geldende grondslagen voor financiële verslaggeving. Grondslagen voor consolidatie Consolidatie Geconsolideerd worden die ondernemingen waarin N.V. Waterbedrijf Groningen rechtstreeks of middellijk voor 50% of meer deelneemt in het geplaatste kapitaal en waar N.V. Waterbedrijf Groningen overheersende zeggenschap kan uitoefenen op het zakelijk en financieel beleid. Om deze reden zijn RioNoord B.V., Waterlaboratorium Noord B.V. en North Water B.V. niet in de consolidatie betrokken. De geconsolideerde jaarrekening omvat de geconsolideerde financiële positie, resultaten en kasstromen 2012 van N.V. Waterbedrijf Groningen en SamenWater B.V.. SamenWater B.V. heeft als vestigingsplaats Groningen en heeft als belangrijkste activiteit het verrichten van activiteiten met enige relatie tot industrie- en proceswater, in de ruimste zin des woords. SamenWater B.V. heeft gedurende het boekjaar geen werknemers in dienst. De financiële gegevens van de geconsolideerde deelneming zijn integraal in de geconsolideerde jaarrekening opgenomen. Vrijstelling van consolidatieplicht Over het boekjaar 2012 wordt, conform artikel 2:362 lid 1 en 4 BW 2 Titel 9 en artikel 2:407 lid 1 BW 2 Titel 9, afgezien van consolidatie van de deelneming WBG Industriewater B.V. aangezien de gezamenlijke betekenis en het vereiste inzicht van de in de consolidatie te betrekken maatschappij materieel gezien valt te verwaarlozen.

46


Grondslagen voor waardering van activa en passiva Algemeen Voor zover niet anders vermeld worden de activa en de passiva opgenomen tegen nominale waarde. Immateriële en materiële vaste activa De immateriële en materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen verkrijgings- of vervaardigingsprijs, onder aftrek van lineaire afschrijvingen op basis van de geschatte economische levensduur. In de verkrijgings- of vervaardigingsprijs zijn de door het eigen personeel bestede en in geld gewaardeerde arbeidsuren opgenomen. Er is rekening gehouden met op de balansdatum eventueel verwachte bijzondere waardeverminderingen. Financiële vaste activa Deelnemingen waar N.V. Waterbedrijf Groningen invloed van betekenis uit kan oefenen op het financiële en zakelijke beleid, worden gewaardeerd tegen netto vermogenswaarde. Overige deelnemingen worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs. Indien sprake is van een duurzame waardevermindering vindt waardering plaats tegen deze lagere waarde; afwaardering vindt plaats ten laste van de winst en verliesrekening. De onder de post financiële vaste activa opgenomen vorderingen op niet-groepsmaatschappijen worden gewaardeerd tegen de nominale waarde, onder aftrek van een voorziening wegens oninbaarheid. Voorraden De voorraden zijn gewaardeerd tegen inkoopprijs en zo nodig afgewaardeerd naar lagere opbrengstwaarde onder aftrek van een voorziening voor incourantheid. Vorderingen De vorderingen zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde, onder aftrek van een voorziening wegens oninbaarheid. Bijdragen van derden De van derden ontvangen bijdragen in de aanleg van hoofdleidingen en aansluitingen worden gewaardeerd tegen nominale waarde en verminderd met de amortisaties. Voorzieningen De voorzieningen worden gewaardeerd tegen nominale waarde. Met uitzondering van de voorziening uitgestelde beloningen personeel. Deze voorziening is berekend tegen de contante waarde van de toekomstige betalingsverplichtingen, waarbij rekening is gehouden met de verwachte salarisstijgingen en tussentijdse uitstroom uit de organisatie. Langlopende schulden Dit zijn de schulden met een resterende looptijd van meer dan één jaar en zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde. De aflossingsverplichtingen voor het komende boekjaar op langlopende leningen zijn gepresenteerd onder de kortlopende schulden.

47


Grondslagen voor resultaatbepaling Algemeen Verantwoording van opbrengsten en kosten vindt plaats op het tijdstip waarop de desbetreffende leveringen plaatsvinden of diensten worden verricht. Verliezen worden in aanmerking genomen in het jaar waarin deze voorzienbaar zijn. Netto omzet De omzet omvat het vastrecht en het gefactureerde waterverbruik. Voor het bemeterde kleinverbruik en het capaciteitsverbruik omvat het waterverbruik het verbruik tot aan de laatste opnamedatum van de watermeters. Indien geen opnamegegevens zijn verkregen is op basis van een schatting van het waterverbruik over het boekjaar afgerekend. Eventuele verschillen tussen de schatting en werkelijk verbruik worden verantwoord in het jaar dat het werkelijke waterverbruik op basis van verkregen meterstanden worden afgerekend. Geactiveerde bedrijfslasten Onder de geactiveerde bedrijfslasten zijn de personeelskosten opgenomen ten dienste van de vervaardiging van materiële vaste activa. Pensioenen N.V. Waterbedrijf Groningen heeft de pensioenen voor haar medewerkers ondergebracht bij het Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds (ABP). Aan het personeel is een pensioen toegezegd op basis van een middelloonregeling. Geen rekening is gehouden met eventuele actuariële risicoʼs die verband houden met de voornoemde pensioenregeling. Dit omdat vanuit het ABP onvoldoende informatie beschikbaar wordt gesteld om deze actuariële risicoʼs te bepalen. De betaalde premies worden als salariskosten in de resultatenrekening verantwoord. Afschrijvingen De afschrijvingstermijnen van de materiële vaste activa zijn gebaseerd op de verwachte economische levensduur, waarbij de activa lineair worden afschreven. Vennootschapsbelasting Ingevolge de Wet op de Vennootschapsbelasting 1969 (artikel 2, leden 3 en 7) is de vennootschap niet onderworpen aan de heffingen van deze wet. Bij de deelnemingen die belastingplichtig zijn wordt de belasting over het resultaat berekend door toepassing van het geldende tarief op het resultaat van het boekjaar. Met fiscaal vrijgestelde bedragen en niet aftrekbare bedragen wordt dienovereenkomstig rekening gehouden.

Grondslagen voor het kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode.

48



Toelichting op de geconsolideerde balans 1. Immateriële vaste activa De immateriële vaste activa betreft kantoorsoftware. De economische levensduur van de kantoorsoftware bedraagt 5 jaar. De immateriële vaste activa kent het volgende verloop: Boekwaarde per 1 januari

4.091

Investeringen

0

Afschrijvingen

926

Boekwaarde per 31 december

3.165

Cumulatieve afschrijvingen

1.467

Aanschafwaarde per 31 december

4.632

2. Materiële vaste activa De economische levensduur in jaren voor de belangrijkste categorieën zijn als volgt vastgesteld; bedrijfsgebouwen en hoofdleidingen 30 jaar; waterwinputten, aansluitleidingen, machines en installaties 20 jaar, telecommunicatie 15 jaar en overige 5 - 10 jaar. Op terreinen wordt niet afgeschreven. De terreinen in de waterwingebieden, aangeschaft voor 1997 en vermeld onder ʻBedrijfsgebouwen en terreinenʼ, zijn gewaardeerd tegen lagere bedrijfswaarde. De samenstelling en het verloop van de materiële vaste activa in het verslagjaar, onderverdeeld naar categorie, is als volgt:

Bedrijfsgebouwen, en terreinen

Installaties productie

Distributieleidingen, installaties

Overige duurzame activa

Werken in uitvoering

Totaal

Boekwaarde per 1 januari

16.889

13.329

71.889

2.770

30.367

135.244

(Des)investeringen

10.855

15.400

4.667

376

-19.745

11.553

1.064

1.706

4.811

949

0

8.530

Boekwaarde per 31 december

26.680

27.023

71.745

2.197

10.622

138.267

Cumulatieve afschrijvingen

22.996

18.754

119.670

4.293

0

165.713

Aanschafwaarde per 31 december

49.676

45.777

191.415

6.490

10.622

303.980

Afschrijvingen

De (des)investeringen wordt getoond inclusief de desinvestering ad € 8 als gevolg van de verkoop van activa. De aanschaffingswaarde van de in 2012 geheel afgeschreven en afgestoten activa bedroeg in totaal € 10.232.

49



3. Financiële vaste activa Het verloop van de boekwaarde van de financiële vaste activa is als volgt:

Saldo per 1 januari

2012

2011

11.584

10.706

Investeringen

0

10

Resultaat deelnemingen

1.217

868

Saldo per 31 december

12.801

11.584

De financiële vaste activa kent de volgende samenstelling: 2012 Vennootschap

Vestigingsplaats

North Water B.V.

2011

Belang in %

Bedrag

Belang in %

Bedrag

Groningen

50%

12.495

50%

11.487

WBG Industriewater B.V.

Groningen

100%

17

100%

17

RioNoord B.V.

Groningen

50%

0

50%

0

Waterlaboratorium Noord B.V.

Haren

50%

218

50%

9

Futuro B.V.

Voorburg

25%

5

20%

5

Reststoffenunie

Rijswijk ZH

5%

18

5%

18

Nieuwegein

3%

48

3%

48

Waterleidingbedrijven B.V. KWH Water B.V. Totaal

12.801

11.584

De deelneming North Water B.V. bestaat voor € 4.576 uit een ongerealiseerde winst in verband met de verkoop van activa SamenWater B.V. aan North Water B.V. Het op nihil gewaardeerde aandeel in het negatieve vermogen van de deelneming RioNoord B.V. bedraagt € 17 negatief (2011 € 355 negatief). De daling van het negatieve vermogen ten opzichte van 2011 wordt vooral veroorzaakt door het met terugwerkende kracht per 1 januari 2012 kwijtschelden van de schuld door de moedermaatschappijen aan RioNoord B.V. en de afwaardering van de immateriële vaste activa naar 0.

4. Voorraden Deze voorraden betreffen materialen en gereedschappen voor installatie en onderhoud van de materiële vaste activa. In de post voorraden ten bedrage van € 898 (2011: € 815) is een voorziening voor incourantheid van € 59 (2011: € 57) opgenomen.

50



5. Vorderingen 2012

2011

-3.253

3.120

Overige debiteuren

1.204

2.147

Vorderingen op maatschappijen waarin wordt deelgenomen

3.565

4.116

Omzetbelasting

581

444

Overige vorderingen

399

428

Overlopende activa

1.505

441

Totaal

4.001

10.696

399

428

Waterdebiteuren

Waarvan met een looptijd langer dan 1 jaar

Op de vorderingen op waterdebiteuren zijn de nog met de klanten te verrekenen voorschotten, terugbetalingen in mindering gebracht. In de debiteuren is een voorziening voor oninbaarheid van € 1.150 (2011: € 1.165) opgenomen. De vorderingen op maatschappijen waarin wordt deelgenomen 2012 heeft voor € 3.250 (2011: € 3.750) betrekking op een kortlopende lening aan North Water B.V.

6. Eigen vermogen De mutaties in het eigen vermogen worden onder punt 3 in de toelichting op de vennootschappelijke balans uiteengezet.

7. Bijdragen van derden Saldo 1-1 Bijdragen van derden

24.503

Toevoeging /vrijval 1.237

Onttrekking 1.225

Saldo 31-12 24.515

Hieronder worden begrepen de ontvangen bijdragen van derden in de aanleg van hoofdleidingen en aansluitingen. Hiertegenover staat de verplichting, dat door de vennootschap de aansluiting in stand wordt gehouden. Amortisatie op deze bijdragen vindt plaats met 5% van het saldo per 1 januari ten gunste van de exploitatie.

51



8. Voorzieningen Saldo 1-1

Toevoeging /vrijval

Onttrekking

Uitgestelde beloningen

816

67

142

741

Voormalig personeel

685

25

137

573

Reorganisatie

702

-187

84

431

5.051

518

297

5.272

569

332

35

866

7.823

755

695

7.883

Bijzonder onderhoud Herstelkosten meetinstrumentarium

Saldo 31-12

De voorziening Uitgestelde Beloningen Personeel betreft de verplichtingen die voortvloeien uit de aanwezigheid van een langjarig dienstverband, in het bijzonder jubileumuitkeringen. De voorziening is opgenomen tegen contante waarde (op basis van een rekenrente van 4%). In de berekening is tevens rekening gehouden met toekomstige salarisstijgingen en tussentijdse uitstroom van personeelsleden.

De voorziening Voormalig Personeel is opgenomen in verband met verplichtingen betreffende wachtgelden en premies ziektekostenverzekering van voormalig personeel. Deze voorziening is nominaal berekend. De werkelijke kosten in het verslagjaar worden aan de voorziening onttrokken.

De voorziening Reorganisatie is ingesteld ter dekking van de kosten die voortvloeien uit geplande reorganisaties. Het betreft verplichtingen uit hoofde van garanties, afvloeiingsregelingen en vervroegde uittreding van personeel. De voorziening is nominaal berekend. De werkelijke kosten in het verslagjaar worden aan de voorziening onttrokken.

De voorziening Bijzonder Onderhoud is ter dekking van bijzonder onderhoud aan gebouwen, installaties en leidingwerk. Het meerjarig onderhoudsplan is de grondslag voor de voorziening, waarbij jaarlijks het onderhoudsplan wordt herzien en mogelijke effecten hiervan worden meegenomen in de aan te houden voorziening.

De voorziening herstelkosten meetinstrumentarium is gevormd ter bestrijding van de kosten voor het vroegtijdig vervangen van meetinstrumentarium, binnen de distributie-infrastructuur, welke niet voldoet aan de normaal te verwachten functionele specificaties. De voorziening is gebaseerd op een inschatting van het aantal te vervangen meetinstrumenten en daaraan toe te rekenen materiaal- en arbeidskosten.

52



9. Langlopende schulden De langlopende schulden hebben het volgende verloop: 2012

2011

Stand per 1 januari

52.596

55.192

Aflossingen

-2.596

-2.596

Stand per 31 december

50.000

52.596

De langlopende schulden betreffen onderhandse leningen van de gemeente Groningen en kredietinstellingen. De onderhandse lening bij de gemeente Groningen heeft een resterende looptijd van 1 jaar, welke ultimo 2012 is verantwoord onder de kortlopende schulden. Het rentepercentage van deze lening bedraagt 3,75% (2011: 3,75%). Voor het totaal bedrag van de onderhandse lening heeft de Provincie Groningen zich voor de betaling van rente en aflossing garant gesteld. Daarnaast zijn in 2008 een tweetal leningen afgesloten en ultimo 2011 opgenomen van in totaal € 50.000 bij verschillende kredietinstellingen voor de financiering van (geplande) investeringen. Het betreft hier een lening met een resterende looptijd van 16 jaar, tegen een rentepercentage van 4,92% en een lening met een resterende looptijd van 8 jaar tegen een variabel rentepercentage (2012: 4,70%). Behoudens de door kredietinstellingen vereiste solvabiliteit van 20% zijn er geen andere specifieke voorwaarden overeengekomen of zekerheden gesteld. De aflossingsverplichting 2012 ten bedrage van € 2.596 is verantwoord onder de kortlopende schulden. Een bedrag van € 42.500 heeft een resterende looptijd van meer dan 5 jaar (2011: € 45.000).

10. Overige kortlopende schulden 2012

2011

4.512

5.361

Schulden aan maatschappijen waarin wordt deelgenomen

578

329

Belastingen en sociale premies

688

646

Pensioenpremie

206

179

35

758

Overige schulden

5.812

5.644

Overlopende passiva

3.254

2.913

15.085

15.830

Crediteuren

Grondwaterbelasting

Totaal De kortlopende schulden hebben een resterende looptijd korter dan een jaar.

Niet in de balans opgenomen verplichtingen De aan het einde van het verslagjaar aangegane inkoopverplichtingen bedragen € 3.107. Aan de Stichting Het Groninger Landschap is de toezegging gedaan om jaarlijks € 454 te betalen (tot en met 2028) ten behoeve van het op harmonische wijze laten samengaan van natuurontwikkeling en waterwinning. Er bestaat een huur- en leaseverplichting ter zake van kantoorapparatuur ad € 30 over 2013.

53



Toelichting op de geconsolideerde winst- en verliesrekening 11. Netto-omzet De netto-omzet, voor zover het waterlevering betreft, kan als volgt worden gespecificeerd: 2012

2011

Kleinverbruikers

29.256

34.206

Grootverbruikers

12.364

13.991

Zusterbedrijven

337

496

Tijdelijke leveringen

107

107

Totaal netto omzet

42.064

48.800

Naar aanleiding van het besluit in de Eerste Kamer tot afschaffing van de grondwaterbelasting per 1 januari 2012, is in de Aandeelhoudersvergadering van 28 juni 2012 besloten om met terugwerkende kracht tot 1 januari 2012, het aandeel grondwaterbelasting volledig uit het tarief te halen. Deze aanpassing heeft geleid tot een verlaging van het integrale tarief met € 0,185 per afgenomen m3 drinkwater.

12. Baten uit bijdragen van derden Dit betreft de amortisatie van de bijdragen van derden ten gunste van de exploitatie.

13. Overige bedrijfsopbrengsten De overige bedrijfsopbrengsten kunnen als volgt worden gespecificeerd: 2012

2011

Vergoeding verrichte werkzaamheden voor derden

2.790

3.615

In rekening gebrachte kosten voor incasso, heraansluiting, enz.

1.135

855

Vastrecht brandkranen

712

674

Huren en pachten

410

434

Overige opbrengsten

364

596

5.411

6.174

Totaal

54



14. Kosten uitbesteed werk De kosten uitbesteed werk kunnen als volgt worden gespecificeerd: 2012

2011

Onderhoud

4.004

4.891

Laboratorium

1.558

1.400

ICT

2.911

2.419

Inning, marketing en communicatie

1.031

993

364

366

1.641

2.229

11.509

12.298

2012

2011

11.758

11.328

692

574

2.123

1.904

780

770

Totaal salarissen en sociale lasten

15.353

14.576

Waarvan geactiveerd onder materiële vaste activa

-1.248

-1.178

Ten laste van de exploitatie

14.105

13.398

Onderzoek Inhuur derden Totaal

15. Salarissen en sociale lasten

Salarissen (inclusief vakantie- en eindejaarsuitkering) Sociale lasten Premie pensioenfonds Overige personeelskosten

Aantal personeelsleden 2012 Aantal

2012 FTE

2011 Aantal

2011 FTE

Directie & Staf

21

19,5

22

20,1

Finance & Control

21

19,2

21

19,4

Klant & Markt

46

42,0

47

43,3

Ingenieursbureau

40

38,4

41

39,2

Watervoorziening

91

90,0

89

88,6

Services en informatievoorziening

19

16,8

19

17,2

2

1,8

2

1,8

240

227,7

241

229,6

Energie en Water Totaal

55



16. Belastingen, heffingen en verzekeringen 2012

2011

Grondwaterbelasting

446

8.316

Overige belastingen, heffingen en verzekeringen

399

370

Totaal

845

8.686

2012

2011

Kosten facilitaire dienstverlening

937

938

Vervoer en wagenparkbeheer

671

684

Kantoormiddelen

127

108

34

51

Bijdragen samenwerkingsverbanden

1.453

1.434

Diverse kosten, inclusief dotatie voorzieningen

1.651

1.700

Totaal

4.873

4.915

17. Overige bedrijfskosten

Contributies

Onder ʻdiverse kostenʼ is € 96 aan accountantskosten verantwoord. De accountantskosten kunnen als volgt worden verbijzonderd: 2012

2011

Controle jaarrekening

55

46

Andere werkzaamheden dan jaarrekeningcontrole

41

19

Totaal

96

65

2012

2011

-2.537

-2.630

-121

-102

144

190

-2.514

-2.542

18. Rentelasten en -baten

Rente langlopende leningen Overige rentelasten Rentebaten Totaal

56



19. Resultaat deelnemingen De samenstelling van het resultaat deelnemingen is als volgt:

North Water B.V. Waterlaboratorium Noord B.V. KWH Water B.V. Totaal

2012

2011

1.008

922

209

0

0

-54

1.217

868

Het resultaat deelneming North Water B.V. bestaat uit het aandeel in de winst van 50% van North Water B.V. ter grootte van € 681 (2011: € 595) en de vrijval van € 327 in 2012 (2011: € 327) van de ongerealiseerde winst op de verkoop van de industriewateractiviteiten aan SamenWater B.V..

20. Beloning bestuurder en commissarissen De bezoldiging van de Raad van Commissarissen c.q. de bestuurder over 2012 bedroeg respectievelijk € 6 en € 278. De bezoldiging van de Raad van Commissarissen is vastgesteld door de aandeelhouders, terwijl de bezoldiging van de bestuurder is vastgesteld door de Raad van Commissarissen. De bezoldiging van de bestuurder bestaat voor het grootste deel uit een vaste component en voor een beperkt deel uit een jaarlijks vast te stellen variabel gedeelte. Daarnaast is er een pensioenopbouw volgens het zogenaamde middelloonsysteem. De bedragen over 2011 bedroegen respectievelijk € 3 en € 201. De toename van de bezoldiging van de bestuurder vloeit voort uit de financiële afwikkeling in verband met overlijden. Dit eveneens conform de landelijke CAO Waterbedrijven. Daarnaast is in 2012 een bedrag van € 130 uitbetaald aan kosten voor een ad-interimbestuurder.

57



Vennootschappelijke balans per 31 december 2012 (voor winstbestemming) ACTIVA

31-12-2012

31-12-2011

Vaste activa Immateriële vaste activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa (1)

3.165

4.091

138.267

135.244

12.759

11.547 154.191

150.882

Vlottende activa Voorraden

898

815

Vorderingen (2)

4.101

10.801

Liquide middelen

1.319

463

Totaal Activa

6.318

12.079

160.509

162.961

PASSIVA 31-12-2012

31-12-2011

Eigen vermogen (3) Gestort en opgevraagd kapitaal Agio Overige reserves Resultaat verslagjaar

134

132

6.305

6.305

49.961

45.859

4.030

4.102

Bijdragen van derden Voorzieningen Langlopende leningen

60.430

56.398

24.515

24.503

7.883

7.823

50.000

52.596

Kortlopende schulden Schulden aan kredietinstellingen Overige kortlopende schulden Totaal Passiva

2.596

5.811

15.085

15.830 17.681

21.641

160.509

162.961

58



Vennootschappelijke winst- en verliesrekening over 2012 2012

2011

5.326

5.776

-2.509

-2.537

Resultaat uit deelnemingen (4)

1.213

863

Nettowinst

4.030

4.102

Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening Rentelasten en-baten

Grondslagen van vennootschappelijke waardering en resultaatbepaling De waarderingsgrondslagen voor de balans en de grondslagen van de resultaatbepaling zijn gelijk aan die zoals toegelicht bij de geconsolideerde balans en Winst- en Verliesrekening.

Toelichting op de vennootschappelijke balans De vennootschappelijke jaarrekening van N.V. Waterbedrijf Groningen is opgenomen in de geconsolideerde jaarrekening. Uitsluitend de specifieke posten betreffende de vennootschappelijke balans worden hier toegelicht. Met betrekking tot de Winst- en Verliesrekening van N.V. Waterbedrijf Groningen is artikel 4.02 titel 9 BW2 toegepast op grond waarvan een vereenvoudigd model is opgenomen.

1. Financiële vaste activa Het verloop van de boekwaarde van de deelnemingen gedurende 2012 is als volgt: Vennootschap

Belang in %

Saldo 1-1

Aankoop / Uitbreiding

SamenWater B.V.

100%

11.450

0

0

1.004

12.454

WBG Industriewater B.V.

100%

17

0

0

0

17

RioNoord B.V.

50%

0

0

0

0

0

Waterlaboratorium Noord B.V.

50%

9

0

0

209

218

Futuro B.V.

25%

5

0

0

0

5

5%

18

0

0

0

18

3%

48

0

0

0

48

11.547

0

0

1.213

12.759

Reststoffenunie

Verkoop

Resultaat 2012

Saldo 31-12

Waterleidingbedrijven B.V. KWH Water B.V. Totaal

59



2. Vorderingen Deze post is als volgt te specificeren: 2012

2011

100

105

3.565

4.116

439

6.580

4.104

10.801

Vorderingen op groepsmaatschappijen Vorderingen op maatschappijen waarin wordt deelgenomen Debiteuren en overige vorderingen Totaal

3. Eigen vermogen Het verloop van het eigen vermogen ziet er als volgt uit: Gestort en opgevraagd kapitaal

Agio

Overige reserves

132

6.305

45.859

4.102

56.398

Uitgifte van aandelen

2

0

0

0

2

Winstbestemming

0

0

4.102

-4.102

0

Resultaat boekjaar

0

0

0

4.030

4.030

134

6.305

49.961

4.030

60.430

Stand per 1 januari 2012

Stand per 31 december 2012

Onverdeeld resultaat

Totaal

Het maatschappelijk aandelenkapitaal bedraagt € 250, verdeeld in 500 aandelen van € 500 (in hele euroʼs) nominaal per aandeel. Het geplaatst en gestort kapitaal bedraagt € 134,5. Zie voor de verdeling van de geplaatste aandelen over de aandeelhouders het overzicht “Aandelen, hoofdleidingen en aansluitingen” in het verslag (pagina 63). Het agio betreft de waarde die boven het nominale bedrag van de aandelen door aandeelhouders is ingebracht in de vennootschap. Het resultaat over 2011 ten bedrage van € 4.102 is aan de Overige reserves toegevoegd.

60



Toelichting op de vennootschappelijke winst- en verliesrekening 4. Resultaat uit deelnemingen Het aandeel in de resultaten van op netto vermogenswaarde gewaardeerde deelnemingen kan als volgt worden gespecificeerd:

SamenWater B.V. Waterlaboratorium Noord B.V. KWH Water B.V. Totaal

2012

2011

1.004

917

209

0

0

-54

1.213

863

Het resultaat SamenWater B.V. bestaat uit een aandeel in de winst van SamenWater B.V. ter grootte van € 677 en de vrijval van € 327 in 2012 van de ongerealiseerde winst op de verkoop van industriewateractiviteiten.

Overige gegevens Statutaire winstverdeling Samenvatting (artikel 31) Jaarlijks wordt door de Raad van Commissarissen vastgesteld welk deel van de winst wordt gereserveerd. Uit de na toepassing van de vorenstaande resterende winst wordt zo mogelijk aan de aandeelhouders uitgekeerd een percentage van het nominale bedrag hunner aandelen, gelijk aan het per de laatste dag van het verstreken boekjaar geldende effectief rendement van staatsleningen met een looptijd van tien jaren. Het hierna resterende gedeelte van de winst is ter beschikking van de vergadering van aandeelhouders, met dien verstande dat reservering plaatsvindt tenzij anders wordt besloten. Resultaatverwerking Aan de Raad van Commissarissen wordt voorgesteld het positieve saldo van de winst- en verliesrekening ten bedrage van € 4.030 ten gunste van de reserves te brengen. Dit voorstel is nog niet in de balans verwerkt.

61


Aan: de Algemene Vergadering van Aandeelhouders en de Raad van Commissarissen van N.V. Waterbedrijf Groningen.

Controleverklaring van de onafhankelijk accountant Wij hebben de in dit verslag opgenomen jaarrekening 2012 van N.V. Waterbedrijf Groningen te Groningen gecontroleerd. Deze jaarrekening bestaat uit de geconsolideerde en enkelvoudige balans per 31 december 2012 en de geconsolideerde en enkelvoudige winst-en-verliesrekening over 2012 met de toelichting, waarin zijn opgenomen een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen. Verantwoordelijkheid van het bestuur Het bestuur van de vennootschap is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstellen van het jaarverslag, beide in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 van het in Nederland geldende Burgerlijk Wetboek (BW). Het bestuur is tevens verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als het noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse controlestandaarden. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico's dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten. Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risico-inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van de entiteit. Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van de door het bestuur van de vennootschap gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden. Oordeel betreffende de jaarrekening Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en samenstelling van het vermogen van N.V. Waterbedrijf Groningen per 31 december 2012 en van het resultaat over 2012 in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW. Verklaring betreffende overige bij of krachtens de wet gestelde eisen Ingevolge artikel 2:393 lid 5 onder e en f BW vermelden wij dat ons geen tekortkomingen zijn gebleken naar aanleiding van het onderzoek of het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, overeenkomstig Titel 9 Boek 2 BW is opgesteld, en of de in artikel 2:392 lid 1 onder b tot en met h BW vereiste gegevens zijn toegevoegd. Tevens vermelden wij dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 2:391 lid 4 BW.

Groningen, 5 april 2013 Ernst & Young Accountants LLP

w.g. D.E. Engwerda RA

62


Aandelen, hoofdleidingen en aansluitingen Per gemeente op 31 december Aantal aandelen

Aantal klanten

Hoofdleiding (in km) Diameter > 50 mm

Appingedam

6

5.934

81

Bedum

5

4.581

109

Bellingwedde

4

4.188

145

De Marne

6

5.282

175

13

12.537

263

Eemsmond

7

7.716

233

Groningen

77

95.776

813

Grootegast

5

4.995

137

Haren

-

8.811

192

14

16.375

255

Leek

8

8.646

191

Loppersum

6

4.625

155

Marum

5

4.331

140

Menterwolde

6

5.593

127

18

18.877

382

Pekela

6

5.828

113

Slochteren

7

6.847

202

14

15.487

296

Ten Boer

3

3.108

74

Tynaarlo (gedeeltelijk)

-

5.407

101

12

13.113

224

Vlagtwedde

7

7.443

245

Winsum

6

6.169

154

Zuidhorn

8

7.965

218

Provincie

26

0

0

269

279.634

5.025

107

18

279.741

5.043

GEMEENTE

Delfzijl

Hoogezand/Sappemeer

Oldambt

Stadskanaal

Veendam

Totaal Aansluitingen voor percelen buiten ons voorzieningsgebied Totaal AF: klanten zonder actieve aansluiting Totaal actieve aansluitingen

-3.934 275.807

63

N.V. Waterbedrijf Groningen Griffeweg 99 Postbus 24 9700 AA Groningen T 050 368 8688 F 050 312 2534

www.waterbedrijfgroningen.nl twitter.com/waterbedrijf

Colofon: Tekst:

Waterbedrijf Groningen, CommʼArt

Coördinatie en eindredactie:

Waterbedrijf Groningen

Productie:

CommʼArt

Fotografie:

Waterbedrijf Groningen Henk Marks (coverfoto) Provincie Groningen (pagina 22 en 24)

Onze zorg voor schoon water. Jaarverslag 2012

Recommend Documents