ONLINE LESSUGGESTIE PHILIPPE VAN SNICK Informatie over de kunstenaar De Belgische kunstenaar Philippe Van Snick (geb. 1946) onderzoekt met minimale middelen de ruimtelijke mogelijkheden van schilderkunst. Een groot deel van zijn werk gaat over de relatie tussen een schilderij en de ruimte waar het zich in bevindt. Kleursysteem Eind jaren 70 nam Van Snick een aantal belangrijke artistieke beslissingen. Na een periode van onderzoekend werk in media die men meer met conceptuele kunst associeert (fotografie, film, werk op papier), kwam schilderkunst op de voorgrond te staan. Bovendien stelde Van Snick een kleur- en cijfersysteem samen (gebaseerd op tien kleuren en de cijfers 0-9) dat de basis vormt van zijn werk. In de meeste van de werken die bij De Hallen te zien zijn komen tien kleuren voor: rood, geel en blauw, (de primaire kleuren), oranje, groen en violet (secundaire kleuren), goud en zilver (kleuren met een stoffelijke waarde) en wit en zwart (niet-kleuren). Werken als Kleurmachine (1979), Economie (1984) en de serie Physical Room (1983) laten zien hoe de kunstenaar dit systeem in verschillende materialen en met verschillende technieken steeds toepast. Dualiteit In het werk van Van Snick is altijd een relatie met de wereld buiten het kunstwerk. Hierover zegt de kunstenaar: "Mijn werk komt altijd voort uit een concrete ervaring, uit zaken die zich in het dagelijks leven aan mij presenteren. Als ik een idee overpeins, kan een object waar ik tegenaan loop me plotseling helpen een volgende stap te nemen." Zo is de dagelijkse werkelijkheid, hoewel bijna nooit direct zichtbaar, een belangrijke inspiratiebron. In de kunst van Van Snick zijn steeds tegenovergestelde polen te vinden: dag versus nacht, fragment versus geheel, kunstwerk versus oeuvre, precisie versus willekeur, logica versus toeval.
(0-9) Epingles de signalisation 1974 100 blauwe Exacompta pushpins Het minimale (0-9) Epingles de signalisation bestaat uit pushpins die in groepjes van tien in de muur zijn geprikt. Het werkt laat een belangrijke ontwikkeling in het werk van Van Snick zien. Kort daarvoor begint de kunstenaar te experimenten met het getal tien (of preciezer, de reeks 0-9), waarbij hij werken maakt met steeds tien perforaties in foto's en dia's. Later verbindt hij tien willekeurig geplaatste stippen aan elkaar met lijnen, waardoor er een tienhoekig figuur ontstaat. De decimale reeks 0-9 kan worden gezien als een belangrijk element in de wiskunde en wetenschap. Van Snick heeft veel werken gemaakt rond dit decimale principe. In (0-9) Epingles de signalisation is een eerste stap gezet richting een soort 'ruimtelijke tekening', waarbij het werk niet plat blijft, maar het ruimtelijk wordt.
Monochrome destabilisé-ré 1980 Acryl op doek gemaroufleerd op paneel Van Snick wilde het idee van de tienhoeken uitwerken in kleur en kwam daardoor eind jaren 70 weer uit bij de schilderkunst, die hij alleen aan het begin van zijn carrière beoefend had. De serie (0-9) Monochrome Déstabilisé-re bestaat uit een reeks van tien gefragmenteerde monochrome schilderijen van 110 bij 75 cm, geschilderd in de kleuren die Van Snick meestal gebruikt (rood, blauw, geel, oranje, violet, groen, wit, zwart, goud, zilver). Elk schilderij werd vervolgens opgedeeld in tien steeds verschillende geometrische stukken. Deze fragmenten worden dan weer geïnstalleerd op een plaats-specifieke manier, waardoor er een nieuwe, ritmische visuele ervaring van de ruimte wordt gecreëerd.
Fysical room 1983 Pigment op multiplex paneel De systematische logica van het werk van Van Snick is mooi te zien in de serie Fysical room. Op tien houten panelen, die alle een effen ondergrond hebben in een van de tien verschillende kleuren die Van Snick meestal gebruikt, schildert hij steeds negen gebroken lijnen, die allemaal één tot negen knikken hebben. De lijnen hebben steeds een verschillend patroon, en zijn geschilderd in negen kleuren. Met de ondergrond erbij bevatten alle tien de werken elk alle tien de kleuren van Van Snick.
Economie 1984 Pigment, eiwit, aluminiumkleurige- en bronskleurige verf op 10 kartonnen dozen Economie is samengesteld uit dozen die gebruikt zijn als verpakking voor snoep en koekjes. De onderkant van de tien dozen zijn beschilderd met de tien kleuren van Van Snick. Zoals de meeste van zijn werken die uit verschillende onderdelen bestaan, kan ook Economie op diverse wijze worden geïnstalleerd: in twee rijen opgehangen aan de muur, maar ook op verschillende manieren gestapeld op de grond. Economie is een goed voorbeeld van de dualiteit die in het werk van Van Snicks altijd aanwezig is: hier gaat zijn 'droge' systematiek een wisselwerking aan met eenvoudige alledaagse materialen als kartonnen verpakkingen.
Kleurmachine Zeildoek en karton, gemonteerd op houten wand in plexi baklijst In het werk Kleurmachine zijn op een stuk eenvoudig, oranje zeildoek tien rechthoekige, monochrome stukken karton bevestigd. Het zeildoek werd door de kunstenaar enige tijd als een zonnescherm opgehangen in zijn achtertuin, waar hij het vanuit verschillende gezichtspunten fotografeerde en zo de steeds veranderende vorm van het stuk doek vastlegde. Enige tijd later hing Van Snick een stuk zilvergekleurd karton (in dezelfde maat als de stukken karton die er nu op bevestigd zijn) onder het doek, en fotografeerde het ensemble nogmaals vanuit de gedachte dat het oranje zeildoek de ruimte eronder zou beïnvloeden. Uiteindelijk leidden deze experimenten met vorm, kleur, waarneming en transformatie tot deze definitieve vorm.
Territorium 1999 Hout, doek, acryl Territorium is een eenvoudige houten staander, die precies even lang is als de kunstenaar. Het werk dient als een soort stand-in voor de kunstenaar in zijn afwezigheid. Het maakt duidelijk dat Van Snick, die zich vanaf eind jaren 70 vooral op schilderkunst richt, dit medium met name in relatie tot de ruimte heeft onderzocht. Het maakt de kijker bewust van zijn/haar aanwezigheid in relatie tot de kunstwerken, in dit geval de abstracte wandschildering Bichrome.
LESSUGGESTIE Benodigdheden -gekleurd papier (A4) -wit papier (A2) -potloden -linialen -scharen -lijm Duur 1-2 lesuren Instructie
• • • •
Laat werken van Philippe Van Snick zien (zonder verdere informatie te geven). Vraag de leerlingen naar hun eerste reactie. Geef de leerlingen vervolgens meer informatie en vraag opnieuw naar hun reactie. Verandert het werk voor hen doordat ze er meer over weten? Laat eventueel de video (van 4:30 minuten) over Philippe Van Snick zien (zie Tips).
Het maken van het werk
• • •
•
Laat de leerlingen een vel gekleurd A4 papier uitkiezen. Laat de leerlingen op dit vel met de liniaal het vel tien vlakken verdelen. Laat ze goed nadenken over de vlakverdeling. Laat de leerlingen het vel in tien vlakken knippen. Laat de leerlingen de tien vlakken op een A2-vel leggen in de vorm van de oorspronkelijke rechthoek. Laat ze eerst in het midden de vlakverdeling van dit originele vel overtrekken. Laat ze vervolgens de vlakken over het vel verdelen. Laat de leerlingen hierbij nadenken over de compositie: leg je de vlakken langs de rand van het vel? Hoeveel ruimte laat je tussen de vlakken? Verdeel je de vlakken in groepjes of verspreid je ze juist? Maak je een nieuw figuur met de vlakken of niet? Wanneer de leerlingen tevreden zijn over de compositie kunnen zij de vlakken opplakken. Laat de leerlingen hun werk presenteren en laat ze hun keuzes toelichten. Waarom hebben ze voor een bepaalde kleur en een bepaalde compositie gekozen?
Tips Meer zien van de kunstenaar? www.dehallen.nl http://arttube.nl/nl/video/DeHallenHaarlem/Philippe_Van_Snick http://www.tatjanapieters.com/artists_vansnickphilippe.html Meer weten over het begrip vlakverdeling en compositie? http://www.lambo.nl/sites/lambo.nl/files/story_files/bb-compositie.pdf Kijk ook naar: De solotentoonstelling van Philippe Van Snick in De Hallen Haarlem t/m 16 mei.
Informatie Frans Hals Museum | De Hallen Haarlem De Hallen Haarlem en Het Frans Hals Museum bieden voor een bezoek met de klas diverse mogelijkheden die aansluiten op de digitale lessen. In de De Hallen Walk & Talk gaat de museumgids het gesprek en de discussie aan met de leerlingen over de tentoongestelde werken en de kunstenaar. Het Frans Hals Museum | De Hallen Haarlem biedt zowel interactieve museumwandelingen als workshops aan. Zo is er de museumwandeling Thuis in de Gouden Eeuw: Burgerlijke cultuur in Haarlem en de workshop Van voetbalfoto tot schuttersstuk. Informatie en opgave Afdeling Publiekszaken Judith Reitsma-Harren of Annejet Houck T 023-5115853 of
[email protected] Openingstijden voor scholen Dinsdag, donderdag en vrijdag: 9.00-17.00 uur Woensdag: 11.00-17.00 uur Maandag gesloten Bezoekadressen Frans Hals Museum Groot Heiligland 62, Haarlem www.franshalsmuseum.nl/nl/onderwijs De Hallen Haarlem Grote Markt 16, Haarlem T 023-5115775 www.dehallen.nl/nl/activiteiten
