Onderzoek bewonersplatforms Sterke punten en Aandachtspunten De gemeente Hendrik-Ido-Ambacht is sinds 2007 gestart met wijkgericht werken. Dit heeft tot doel het bevorderen van een optimaal leefklimaat, de versterking van de sociale samenhang in de buurt en het vergroten van de betrokkenheid van de buurt bij de eigen leefomgeving. In 2010 zijn de bewonersplatforms opgestart.
Inhoud:
Eind oktober 2011 hebben de gemeente en de bewonersplatforms (Krommeweg en Volgerlanden) een convenant getekend, waarin de samenwerking tussen platforms en gemeente is vastgelegd. Op 12 maart 2012 is het convenant eveneens door Bewonersplatform Centrum getekend. Hierin zijn de bovengenoemde doelen en taken van bewonersplatform en gemeente opgenomen.
1. 2. 3. 4.
Conclusies Aanbevelingen Resultaat van activiteiten Communicatie en samenwerking 5. Manier van werken 6. Bekendheid bij bewoners
De ondertekening van het Convenant eind 2011/begin 2012 markeert een enthousiaste, nieuwe start voor het Wijk- en Buurtgericht Werken in Hendrik-IdoAmbacht. De structuur voor samenwerking tussen bewonersplatforms en gemeente is daarmee neergezet. Deze bestaat uit drie bewonersplatforms, een coördinatorfunctie binnen de gemeente en maandelijks overleg, een stuurgroep en wijkteams voor samenwerking tussen gemeente en maatschappelijke organisaties. De drie bewonersplatforms in Hendrik-Ido-Ambacht voeren activiteiten uit t.b.v. de leefbaarheid, sociale samenhang en betrokkenheid bij de buurt. Vooraf stellen ze een activiteitenplan op, waar ze –na goedkeuring- subsidie voor ontvangen om de activiteiten uit te voeren. Ze zijn ook gesprekspartner van de gemeente. Het bewonersplatform vertegenwoordigt bewoners uit de wijk en heeft een signalerende taak, een klankbordfunctie en een adviesfunctie. (artikel 4.9 uit het Convenant).
De gemeente heeft het Onderzoekcentrum Drechtsteden gevraagd na te gaan:
hoe betrokkenen de bijdrage van de activiteiten van de bewonersplatforms aan de doelen van wijkgericht werken beoordelen; hoe zij de communicatie en samenwerking tussen gemeente en platforms beoordelen; wat daarin kan verbeteren en ten slotte de bekendheid met de (activiteiten van) de bewonersplatforms te onderzoeken1
Om een antwoord hierop te geven hebben we met ieder bewonersplatform een gesprek gevoerd, bij Centrum en Volgerlanden met het bestuur, bij Krommeweg met bestuur en de leden samen. Binnen de gemeente hebben we twee gesprekken gevoerd, met vijf ambtelijk betrokkenen en met de wethouder voor Wijk- en Buurtgericht Werken (WBW). Onder de maatschappelijke organisaties zijn ook twee gesprekken gevoerd met Politie, corporatie (Rhiant) en welzijnsorganisatie (A3 welzijn, Vivenz). Informatie over de bewonersplatforms is te vinden via de website: www.wijkeninambacht.nl.
1
Conclusies
Resultaat van activiteiten 1. De bewonersplatforms hebben in 2012 op basis van een bewonersenquête activiteitenplannen opgesteld. De activiteiten uit het ingediende activiteitenplan zijn uitgevoerd en voor zover nog niet afgerond, zijn ze wel met enige vertraging in uitvoering. 2 De gemeente en maatschappelijke organisaties beoordelen de bijdrage van bewonersplatforms aan de doelen: leefbaarheid, bevorderen sociale cohesie en het 1
Het onderzoek is input voor de evaluatie die in het convenant is opgenomen (zie artikel 10: zeker in het begin zullen alle betrokken partijen nog moeten wennen aan de nieuwe werkwijze. Na invoering van de werkwijze uit dit convenant, zal deze samen met de bewonersplatforms jaarlijks worden geëvalueerd. Evaluatie kan tot bijstelling van het convenant leiden.) De duur van het convenant is één jaar na ondertekening (eind oktober 2011, respectievelijk maart 2012) en wordt daarna geëvalueerd (artikel 9). 2 Dit geldt in iets mindere mate voor Bewonersplatform Centrum, omdat zij pas na maart van start zijn gegaan. 1
vergroten van de betrokkenheid en zelfredzaamheid als relatief beperkt. Weliswaar voeren bewonersplatforms activiteiten uit die een positieve bijdrage hebben, maar het blijkt nog moeilijk om veel andere bewoners daarbij te betrekken. 2. De platforms streven naar een grotere bekendheid onder de bewoners. Eind 2012 is gemiddeld 55% van de inwoners van 15 jaar en ouder bekend met bewonersplatforms, waarbij 28% ook bekend is met (één) of meer activiteiten. 6% heeft ook deelgenomen aan één van de activiteiten. Dat komt overeen met 1400 inwoners. Er zijn relatief weinig verschillen tussen de wijken. Communicatie en samenwerking 3. Het gemeentelijk coördinatorschap heeft -door personeelswisselingen- te weinig continuïteit gekend. Door de vele wisselingen bij Wijk- en Buurtgericht Werken is er in 2012 geen vast aanspreekpunt binnen de gemeente. Niet alleen leidde dit tot “werkdruk” en vertraging bijvoorbeeld voor bewonersplatforms bij het voorbereiden en uitvoeren van activiteiten, maar ook is daardoor de coördinatorfunctie binnen de gemeente onvoldoende ingevuld. In de tweede helft van 2012 is er bijvoorbeeld onvoldoende ingegrepen op signalen van vertroebelende verhoudingen. 4. De bewonersplatforms geven allen invulling aan hun signaleringsfunctie, klankbordfunctie en adviesfunctie. Bij de adviesfunctie lag in 2012 bij twee van de drie bewonersplatforms sterk de nadruk op het reageren op enkele voornemens van de gemeente. Volgens het Convenant behoort dat tot de taak van het bewonersplatform 3. In de praktijk van 2012 blijkt de combinatie van activiteitenmakelaar en adviesfunctie niet goed uitgepakt omdat bij de rol als activiteitenmakelaar wel een gezamenlijk belang tussen gemeente en bewonersplatforms is, terwijl bij de adviesfunctie tegenstellingen in belang tussen gemeente en bewonersplatforms in 2012 versterkt zijn. Uit het onderzoek komt daarbij naar voren dat de houding van betrokkenen en toon van communicatie de tegenstellingen verscherpt heeft. Manier van werken 5. Er is onduidelijkheid over wat men van elkaar verwacht qua taakinvulling en mogelijke ondersteuning. De gemeente verwacht in ieder geval van bewonersplatforms dat zij activiteiten stimuleren/uitvoeren conform het activiteitenplan. En waar wenselijk biedt zij aan het nodige te doen aan ondersteuning zoals via interne afstemming en communicatie. De activiteiten van bewonersplatforms worden door een kleine groep, veelal dezelfde, actieve bewoners gerund. Geprobeerd wordt meer mensen bij het organiseren van activiteiten te betrekken en taken meer te verdelen. 6. De maatschappelijke organisaties dragen ook veel bij aan de doelen van Wijk- en Buurtgericht Werken (zeker ook in de toekomst).
2
Aanbevelingen
De aanbevelingen komen voort uit het hierna volgend verslag Tevens is gebruik gemaakt van het recent verschenen Sociaal Cultureel Rapport van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) (zie de bijlage). Resultaat van activiteiten 1 De gemeente kan bij het indienen van een activiteitenplan meer duidelijkheid geven over wat zij verwacht aan deelname en resultaat van activiteiten en daarin zo nodig bijsturen en ondersteunen. 2 De bewonersplatforms kan meer prioriteit leggen bij het vinden van actieve bewoners (zowel doeners of zorgzamen als denkers oftewel praters) en representativiteit van (bestuurs-)leden. Communicatie en samenwerking 3 De inzet van bewonersplatforms komt beter tot zijn recht bij een betere invulling van de wijkcoördinatiefunctie binnen de gemeente. Daarbij hoort ook meer benutten van de inzet van de maatschappelijke partners en het stimuleren van contacten tussen bewonersplatforms en maatschappelijke organisaties. 3
tot aan het moment dat een formeel inspraaktraject aanvangt, want dan kan ieder een reactie volgens eenzelfde procedure indienen. In dat geval is de positie van een Bewonersplatform niet anders, dan van andere partijen, maar zolang er nog geen formeel inspraaktraject is, is de positie van een bewonersplatform wel een bijzondere. 2
4
Het ambitieniveau van het Convenant is erg hoog. De combinatie van functies voor bewonersplatforms heeft in 2012 suboptimaal gewerkt. Overleg over het aanpassen van (het ambitieniveau van) het Convenant. Overwogen moet worden om in de toekomst binnen de drie functies (signaleringsfunctie, klankbordfunctie en adviesfunctie) meer focus aan te brengen omdat de combinatie van deze verantwoordelijkheden niet bevorderlijk is voor de samenwerking.
Manier van werken 5 Overleg over wat men van elkaar verwacht qua taakinvulling en mogelijke ondersteuning. Gezien de huidige “werkdruk” bij bewonersplatforms is het wenselijk met ze in gesprek te gaan over hun taken en verantwoordelijkheden en verwachtingen die ze hebben over ondersteuning vanuit de gemeente. Een uitbreiding van verantwoordelijkheden van bewonersplatforms zoals met WMO taken (bevorderen van zelfredzaamheid van bepaalde groepen) in 2013 ligt niet voor de hand. Het is ook de vraag of bewonersplatforms het meest geëigend zijn om hierover mee te denken en/of mee te doen. Wellicht wel als het gaat om het leggen van verbindingen of geven van advies. 6.
Bewonersplatforms zouden meer kunnen gaan werken met werkgroepen. Ze bewijzen zichzelf een dienst als ze meer als makelaar optreden bij de activiteiten uit het activiteitenplan en er dus voor zorgen dat meer bewoners zelf activiteiten indienen, activiteiten meer in samenspraak met wijkbewoners worden opgesteld en door (werkgroepen) van bewoners worden uitgevoerd. Qua taakverdeling zijn er meer vormen mogelijk. Het kan bijvoorbeeld ook zijn: • Maatschappelijke organisatie en bewonersplatform bedenken samen prioriteiten en voeren het gezamenlijk (zoals Buurt bestuurt Rotterdam) of • Andere bewoners komen met initiatieven/activiteiten en bewonersplatform ondersteunt activiteit.
3
Resultaat van activiteiten
Met het ondertekenen van het Convenant, waaronder het opstellen en subsidiëren van de activiteitenplannen en taakbeschrijving van gemeente en bewonersplatforms heeft Hendrik-Ido-Ambacht vanaf eind 2011/begin 2012 een structuur voor Wijk- en Buurtgericht Werken. Deze bestaat uit drie bewonersplatforms (voor Centrum, Krommeweg en de Volgerlanden), een coördinatorfunctie Wijk- en Buurtgericht Werken binnen de gemeente en een maandelijks overleg van gemeente met voorzitters, een stuurgroep en wijkteams ten behoeve van de samenwerking tussen gemeente en maatschappelijke organisaties. In iedere wijk is een bewonersplatform, dat wordt gevormd door een groep vrijwilligers uit de wijk. Het platform brengt de wensen en behoeftes van de bewoners in kaart en heeft aandacht voor een verbetering van de leefbaarheid. Zo heeft iedere wijk een enquête gehouden om te kijken wat er leeft onder de inwoners. Op basis van die enquête is in iedere wijk een activiteitenplan opgesteld.
Voorbeeld: Hoofdlijnen uit activiteitenplan 2012 Bewonersplatform Volgerlanden 1. Adoptie groen 2. Onderhoud van (voor)tuinen 3. Themavonden 4. Opschoondag 5. Burendag 2012 6. Zomerdag 2012 7. Bollen planten 8. Koninginnedag 2012 9. Straatspeeldag 2012 10. Viswedstrijd 11. Overlast hondenpoep 12. Veiligheid bij scholen 13. Innercirclerun 14. Graveren van fietsen
De activiteitenplannen van de drie bewonersplatforms zijn te vinden op hun websites of kunnen bij de bewonersplatforms opgevraagd worden: Activiteitenplan 2012 Centrum, Activiteitenplan 2012 Krommeweg en Activiteitenplan Volgerlanden.
3
Meeste activiteiten uitgevoerd De meeste activiteiten zijn conform het activiteitenplan uitgevoerd, zo kwam uit de gesprekken naar voren. Bij bewonersplatform Centrum was dat iets minder het geval omdat het pas in de loop van het jaar gestart is. Door Bewonersplatform Krommeweg wordt aangegeven dat sommige activiteiten niet door zijn gegaan of vertraagd zijn door lange doorlooptijd/lang is blijven liggen bij de gemeente. Dit speelde bij de vergunningverlening voor de straatspeeldag, het jeugdlintje en de speeltuin Lebretstraat. Buurtpreventie is een activiteit die in Centrum zeer goed loopt. Er is voldoende animo onder vrijwilligers om mee te doen en veel contact met wijkbewoners en politie. Voor Centrum was de buitenspeeldag daarnaast een succes. In Krommeweg zijn veel activiteiten ter bevordering van de kwaliteit van de woonomgeving afgerond, zoals de plaatsing van de AED, Kid Alert poppen en verkeersveiligheid. In de Volgerlanden waren de Koninginnedag, Halloween en bollen-plant actie een succes.
“De activiteitenplannen van Krommeweg en Volgerlanden bevatten interessante activiteiten, die voor het grootste deel ook ten uitvoer zijn gebracht, zoals Koninginnedag, activiteiten bij het winkelcentrum. Ook Centrum is goed aan de slag met buurtpreventie” (wethouder WBW)
De bewonersplatforms werken na ondertekening van het convenant nu voor het eerste jaar met activiteitenplannen en communicatie naar bewoners via de website. In 2012 is veel ervaring opgedaan met het organiseren van activiteiten, zodat deze activiteiten volgend jaar efficiënter en/of grootser georganiseerd kunnen worden. Die ervaring kan ook benut worden bij de nieuwe activiteitenplannen in 2013. Bewonersplatforms leggen eigen accenten bij onderwerpen leefbaarheid, sociale samenhang en betrokkenheid bij de buurt. Zo is in Centrum de nadruk komen te liggen op buurtpreventie, in Krommeweg op de woonomgeving en in de Volgerlanden zijn vooral activiteiten voor kinderen georganiseerd. Meer bewoners betrekken bij de organisatie van activiteiten De bewonersplatforms hebben geprobeerd met de activiteiten aan te sluiten op de wensen van inwoners, zoals naar voren gebracht in de enquêtes. Daarbij is ook gevraagd of men zich zelf actief voor een bepaald onderwerp in zou willen zetten. Dit heeft bijvoorbeeld bij Bewonersplatform Volgerlanden een lijst met belangstellenden opgeleverd, maar uiteindelijk zijn niet veel mensen actief geworden. De activiteiten worden daarom door een kleine groep veelal dezelfde actieve mensen gerund. In Centrum zijn voor diverse projecten aparte werkgroepen opgericht, zoals voor Buurtpreventie, dat werkt daar goed. 4 De organisatie van activiteiten kost veel tijd, eigenlijk te veel tijd voor vrijwilligers, zo is in de drie gesprekken met de bewonersplatforms naar voren gebracht. Voor de voorzitter komen daar nog het onderhouden van contacten en deelname aan overleggen bij. 5 Bewonersplatforms vormen -volgens de maatschappelijke organisaties (en gemeente)op dit moment nog niet de afspiegeling van alle wijkbewoners. Er zitten voornamelijk inwoners in die in een koopwoning wonen. Binnen de bewonersplatforms zijn huurders nog nauwelijks vertegenwoordigd, terwijl dat via de huurdersverenigingen georganiseerd zou kunnen worden. De corporaties willen eraan bijdragen om de deelname van huurders te bevorderen. Ook kan gedacht worden aan deelname vanuit winkeliersverenigingen. De spreiding van actieve leden over de wijk is een belangrijk aandachtspunt. Dit probleem speelt ook in andere gemeenten (zie bijlage). Effect hangt af van deelname van bewoners aan activiteiten De opkomst van bewoners valt bij sommige activiteiten tegen, zo komt uit de gesprekken met de bewonersplatforms en gemeente naar voren. Voorbeelden zijn Buitenspeeldag Centrum, Burendag/straatspeeldag in Krommeweg, viswedstrijd in de Volgerlanden. Door betere voorbereiding, samenwerking met de gemeente en PR verwachten de bewonersplatforms in 2013 een grotere deelname. Het is in het
4 5
Inmiddels is Buurtpreventie meer los van het Bewonersplatform komen te staan. Het tijdsbeslag is voor de voorzitter van Bewonersplatform Centrum een belangrijke reden geweest om af te treden. 4
algemeen moeilijk gebleken om met de activiteiten veel wijkbewoners te bereiken (wel kinderen) en daardoor hebben de activiteiten tot nu toe niet het effect op leefbaarheid en sociale cohesie gehad dat de gemeente en de maatschappelijke organisaties ervan verwacht hadden. Alle platforms zijn voornemens in 2013 te investeren in PR, via diverse kanalen om meer inwoners te bereiken met name bij de activiteiten.
4
Communicatie en samenwerking
In het Convenant zijn taken en bevoegdheden van het bewonersplatform en van de gemeente beschreven. Het gaat daarbij niet alleen om het uitvoeren van activiteiten uit het Activiteitenplan, maar ook om de klankbordfunctie van bewonersplatforms. Met name in die gevallen heeft de gemeente een taak (zie Convenant).
5.5 De gemeente informeert het bewonersplatform in een zo vroeg mogelijk stadium van besluitvorming van belangrijke aangelegenheden, waarbij de belangen van een wijk rechtstreeks betrokken zijn. 5.6 De gemeente vraagt het bewonersplatform om advies als het gaat om zaken van enige importantie die rechtstreekse gevolgen hebben voor de leefbaarheid van de wijk of het gebruik of de beleving van de openbare ruimte. 5.7 De gemeente stelt duidelijk bij elk onderwerp of project van tevoren op welk niveau bewonersplatforms of inwoners kunnen participeren: informeren, raadplegen, adviseren of coproduceren.
En ook de taak van bewonersplatforms is in het Convenant beschreven:
Het bewonersplatform vertegenwoordigt bewoners uit de wijk en heeft een signalerende taak, een klankbordfunctie en een adviesfunctie. (artikel 4.9 uit het Convenant).
Communicatie met de gemeente in de praktijk De coördinator Wijk- en Buurtgericht Werken is het eerste aanspreekpunt voor de bewonersplatforms. In het maandelijks overleg tussen de voorzitters en de coördinator worden voortgang van het activiteitenplan en zaken die voor de wijk van belang zijn besproken. Veel zaken hebben betrekking op de openbare ruimte. De samenwerking met de afdeling Beheer Openbare Ruimte verloopt volgens de bewonersplatforms goed. Het platform (Centrum) geeft bijvoorbeeld aan waar knelpunten zitten en afdeling BOR verhelpt het probleem snel. Een goed voorbeeld van de signaal- en adviesfunctie van bewonersplatforms. Op bestuurlijk niveau vindt stuurgroepoverleg plaats tussen maatschappelijke organisaties, de gemeente en de voorzitters van de bewonersplatforms. Zo nodig vindt er overleg plaats tussen het bewonersplatform (voorzitter) en de portefeuillehouder Wijk- en Buurtgericht Werken. Wisselingen in coördinatiefunctie Wijk- en Buurtgericht Werken Door vele wisselingen juist bij Wijk- en Buurtgericht Werken was er geen vast aanspreekpunt binnen de gemeente. De vele wisselingen hadden tot gevolg dat bewonersplatforms meerdere malen te maken hebben gehad met een nieuwe coördinator die zich opnieuw in moet werken en zaken traag verlopen. Bij ziekte of afwezigheid worden taken onvoldoende overgenomen en die blijven dan liggen. De coördinator heeft daardoor geen coördinatorfunctie binnen de gemeente of schakelfunctie kunnen vervullen. Door gebrek aan coördinatie en wisseling van de wacht bij diverse functies verliep in 2012 volgens de bewonersplatforms de communicatie én samenwerking met de gemeente stroef. Daarnaast vinden platforms dat zaken bij de gemeente vaak lang duren.
5
De stabiliteit binnen de gemeente zou verbeterd moeten worden (Centrum). Er zouden meer ambtenaren met het wijkgericht werken bezig moeten zijn en er moet continuïteit qua wijkcoördinator komen. Een vaste coördinator die snel reageert om activiteiten mogelijk te maken vinden we belangrijk (Krommeweg en Volgerlanden).
Ook de maatschappelijke organisaties vinden dat de bewonersplatforms te weinig tussentijds gecoacht heeft.
gemeente
in
2012
de
De gemeente zou meer ondersteuning mogen bieden. Bijvoorbeeld bij het promoten van bewonersplatforms (communicatie). Bewonersplatforms verwachten meer belangstelling vanuit de gemeente voor activiteiten die zij organiseren, bijvoorbeeld door een bezoek en ze verwachten van de gemeente dat het activiteiten via de gemeentelijke website of blogs promoot. Dubbelrol van bewonersplatforms is niet bevorderlijk voor samenwerking Het bewonersplatform (Volgerlanden) heeft de ervaring dat men in een aantal gevallen laat of helemaal niet geïnformeerd is over zaken die de wijk aangaan. Voorbeelden zijn de voorgenomen bomenkap in De Volgerlanden Oost, de bomenplantdag en zadelhoesjesactie bij het winkelcentrum Hoogambacht. Het bewonersplatform voelt zich daardoor niet serieus genomen. Ook bewonersplatform Krommeweg heeft deze ervaring. De kap van bomen aan de Zuidwende is door het bewonersplatform aan de orde gesteld en probeert men tegen te houden. In eerste instantie heeft de gemeente de kapvergunning ingetrokken, maar nu is er toch weer een nieuwe vergunning aangevraagd. Naar mening van het platform gaat de gemeente niet goed om met het groen in de gemeente. De communicatie vanuit de gemeente zal moeten verbeteren (Krommeweg en Volgerlanden). Ook vanuit de gemeente wordt ervaren dat de samenwerking slecht verloopt, maar dat komt door de manier waarop twee van de drie bewonersplatforms hun rol invullen: ze nemen stelling tegen voornemens van de gemeente en komen op voor eigen belangen (nemen de rol in van actiegroep) in plaats van dat ze een verbindende schakel vormen tussen bewoners en gemeente en samen werken aan leefbaarheid en sociale cohesie. De soms scherpe toon doet daarmee afbreuk aan de goede activiteiten die ze uitgevoerd hebben en zet de verhoudingen op scherp, niet alleen met de gemeente, maar ook met andere organisaties. Bewonersplatforms zouden zich volgens de gemeente beter meer kunnen concentreren op activiteiten uit het activiteitenplan. Ook zouden ze in principe dingen die in de wijk spelen op de agenda kunnen zetten (signaleringsfunctie) omdat ze weten wat er in de wijk leeft. Volgens de maatschappelijke organisaties hebben twee van de drie bewonersplatforms zich teveel ingezet voor deelbelangen in de wijk, hetgeen de samenwerking met de gemeente en de politie niet ten goede is gekomen. Samenvattend liep de samenwerking tussen gemeente en bewonersplatforms in 2012 averij op. Dit hangt samen met de invulling van de dubbelrol (bewonersplatforms treden ook op als actiegroep) en de reactie daarop van de gemeente.
Het Convenant is op zich een goed middel omdat er afspraken in staan. Belangrijker is echter dat de wil tot samenwerken er van beide kanten is. Die intentie staat overigens ook al in het Convenant, maar zou meer benadrukt kunnen worden bij betrokkenen en in het Convenant (staat nu als artikel 8). Er wordt een open, communicatieve en constructieve samenwerking nagestreefd tussen alle bij het Wijk- en Buurtgericht Werken betrokken partijen (artikel 8 uit het Convenant).
6
5
Manier van werken
Gemeentebreed Wijk- en Buurtgericht Werken binnen de gemeente De gemeente ontwikkelt de organisatie zodat ambtelijk proactief meer ingespeeld wordt op de behoefte vanuit de wijken. Voorheen maakte de gemeente beleid vanuit eigen deskundigheid en van achter de bureautafel. Nu is dat veel meer: inventariseren wat is in de wijk nodig, wat zijn de problemen die bewoners ervaren en wat willen bewoners en hoe kun je –als gemeente daarop anticiperen?. Ambtenaren gaan meer communiceren met bewoners en daarbij ook uitleggen over wat mogelijk of niet mogelijk is. Daarbij hoort de ambitie om bewoners meer verantwoordelijkheid te geven. En bewonersplatforms kunnen daarin de rol als verbinding tussen de wijkbewoners en gemeente vervullen.
Missie De ambtelijke organisatie beantwoordt de vragen van inwoners, bedrijven, instellingen, bestuur en politiek. Op een vernieuwende en interactieve manier en met inzet van moderne communicatiemiddelen. De organisatie is en werkt transparant en open. We gaan partnerships aan met inwoners, bedrijven, instellingen en collega-gemeenten om kennis en expertise te delen en te ontwikkelen. De organisatie bestaat uit ondernemende medewerkers. Uit hun handelen en gedrag spreken enthousiasme en verantwoordelijkheid om onze missie & visie te realiseren. (Overgenomen van gemeentelijke website)
Onduidelijkheid over verwachtingen taakinvulling in de toekomst In het Convenant Wijk- en Buurtgericht Werken staan doelen, middelen en de onderlinge positie tussen gemeente en bewonersplatforms beschreven. Er is overeenstemming over doel (leefbaarheid en betrokkenheid in wijken) en middelen (jaarlijks bedrag voor het uitvoeren van bewonersinitiatieven op basis van een activiteitenplan). Het Convenant stelt hoge eisen aan de actieve wijkbewoners, zo geven de bewonersplatforms aan. De hoge eisen zorgen voor een hoge werkdruk bij de vrijwilligers. Alle bewonersplatforms hebben meegedaan in meerdere trajecten vanuit de gemeente (zoals veiligheid, WMO). Bewonersplatforms geven aan dat naar de toekomst toe de gemeente mogelijk nog meer van bewonersplatforms verwacht op gebied van het bevorderen van buurtpreventie of zelfredzaamheid van de inwoners, met name voor wat betreft inwoners die nu niet zelfredzaam zijn. Ook met het oog op nieuwe ontwikkelingen op terrein van de maatschappelijke ondersteuning. De platforms vrezen in de toekomst nog meer werkdruk en het verlengde van de gemeente te worden, waarbij bewonersplatforms activiteiten moeten oppakken die bij de gemeente wegbezuinigd worden. Er worden –samenvattend- met het Convenant hoge eisen gesteld aan de inzet van bewonersplatforms. Dat zorgt nu al voor een hoge werkdruk bij de vrijwilligers En het is voor bewonersplatforms onduidelijk/onzeker wat de gemeente in de toekomst nog meer van bewonersplatforms verwacht. De gemeente verwacht in ieder geval van bewonersplatforms dat zij activiteiten stimuleren/uitvoeren conform het activiteitenplan. Taakverdeling en ondersteuning In 2012 is de belangstelling van andere bewoners om zich actief in te zetten beperkt en is het de vraag of dit alleen met meer bekendheid en PR in 2013 wel meer voor zal komen. Bewonersplatforms hebben –mede door geringe animo van buiten- de kar zelf moeten trekken. De bewonersplatforms proberen de taken onderling meer te verdelen zodat per activiteit één persoon uit het bestuur trekker wordt en aan het begin van het jaar duidelijk is wat, wanneer plaatsvindt. Zo kan ook tijdig gestart worden met activiteiten en gezocht worden naar mensen om erbij te assisteren (voorbereiding en inzet van actieve bewoners).
7
Het is voor bewonersplatforms eigenlijk teveel om zelf alle initiatieven te trekken. Maar kunnen wel initiatieven verbinden. Bewonersplatforms (Krommeweg) willen graag meer aansluiten bij de rest van de wijk (meer bekendheid, draagvlak en deelname). De bewonersplatforms zijn in 2012 zelf ook als uitvoerder bij alle activiteiten uit het activiteitenplan betrokken, terwijl ze meer ook initiatieven van andere bewoners zouden hebben kunnen stimuleren. Dit zou ook beter passen bij de bedoeling van het huidige Convenant:
7.2 Het bewonersplatform ontvangt jaarlijks een bedrag voor het uitvoeren van bewonersinitiatieven. Een bewonersinitiatief is een zelfbedacht idee van 1 of meer bewoners waaraan zij (bewoners) zelf, al dan niet met behulp van anderen uitvoering geven en altijd gericht is op het verbinden van mensen met elkaar en dat gedragen wordt door de bewoners in de wijk.
Het bewonersplatform kan dan onder buurtbewoners meer gaan leven. Bewonersplatforms weten echter nog niet zo goed hoe ze dat het best aan kunnen pakken. Daar zouden ze graag ondersteuning van de gemeente bij krijgen (zowel qua ervaring als middelen). Door maatschappelijke organisaties en de gemeente zal in de toekomst meer gewerkt worden met wijkteams. De maatschappelijke organisaties geven aan dat ze zelf ook een actieve rol in Wijk- en Buurtgericht Werken willen blijven spelen. In het verleden is het aanbod gedaan tot een –vanuit politie, corporatie en gemeente- gedeeld coördinatieschap.
6
Bekendheid bij bewoners
In het najaar van 2012 is in Hendrik-Ido-Ambacht onderzoek uitgevoerd in het kader van de Integrale Veiligheidsmonitor. In aansluiting op vragen over slachtofferschap en beleving van de woonomgeving (leefbaarheid) is ingegaan op de bekendheid met en deelname aan activiteiten van de bewonersplatforms en een eerste oordeel erover. De resultaten zijn opgenomen in tabel 1. In totaal is 55% van de inwoners van 15 jaar en ouder bekend met bewonersplatforms, waarbij 28% ook bekend is met (één) of meer activiteiten. 6% heeft ook deelgenomen aan één van de activiteiten. Dat komt overeen met 1400 inwoners. Er zijn relatief weinig verschillen tussen de wijken.
Tabel 1
Bekendheid bewonersplatforms en hun activiteiten (inclusief deelname)
vraag bekend met bewonerplatform
Centrum 52%
Krommeweg 53%
Volgerlanden 60%
Totaal 55%
bekend met activiteit(en) 26% 29% 28% 28% deelname aan activiteit(en) 4% 9% 4% 6% Steeds t.o.v. alle inwoners van 15 jaar en ouder in de wijk (voor geheel Hendrik-Ido-Ambacht: 21.700, (peildatum 2009, inmiddels 23.375)
Tabel 2
Oordeel over activiteiten van degenen die ermee bekend zijn vraag Centrum Krommeweg Volgerlanden oordeel: goede activiteiten, leefbaarheid verbeterd 5% 8% 11%
Totaal 8%
oordeel: goede activiteiten, maar niet voldoende
3%
0%
3%
2%
oordeel: activiteiten weinig effect gehad
4%
5%
7%
5%
2% 12%
2% 14%
1% 6%
2% 11%
bekend met activiteit(en) 26% Steeds t.o.v. alle inwoners van 15 jaar en ouder
29%
28%
28%
oordeel: men organiseert te weinig activiteiten geen mening:
8
Bijlage Bewonersparticipatie in breder perspectief Hurenkamp en Tonkens maken een onderscheid in twee soorten initiatiefnemers: ‘zorgzamen’ en ‘praters’. Initiatiefnemende praters zoeken op een politieke manier naar oplossingen. Zorgzamen zijn mensen die graag helpen en iets praktisch doen voor hun omgeving. Beide typen vullen elkaar aan (zie SCP, p 265). Het SCP heeft daarbij gevonden dat initiatiefnemers gemotiveerd raken door een uitnodigende overheid, die bewoners meer invloed geeft. De praktische zorgzamen worden actief door een terugtredende overheid die de buurt minder goed gaat onderhouden. De meeste niet-actieven komen in geen van beide gevallen in actie (SCP, p 269). (Sociaal Cultureel Rapport), 2012,
Het SCP concludeert: 1. Bewonersinitiatieven hebben de buurt veel goeds te brengen, daar lijkt iedereen het over eens 2. Representativiteit van bewonersraden is een aandachtspunt 3. Veel bewonersinitiatieven worden gesteund door het vrijmaken van extra middelen. Positieve aandacht van media en ondersteuning van professionals 4. Er zijn lokale successen, maar het is onduidelijk of ze tot blijvende veranderingen leiden 5. Een te forse terugtrekkende beweging bij de overheid is niet zonder risico’s (SCP, p 271, 272) (Sociaal Cultureel Rapport), 2012,
drs. Jan Schalk drs. J.H. van Laarhoven december 2012 Postbus 619 3300 AP Dordrecht (078) 770 39 05
[email protected] www.onderzoekcentrumdrechtsteden.nl
9
