A F S C H R I F T .
I
I
DEPBRTEbZNT VAN JUSTITIE. A f d e e l i n g 2 A.
‘s-Gravenhage, den 23 J u n i 1926.
No.1498 Geheim. ( F.44).
--------------B e r i c h t op s c h r i j v e n vm.n 29 Maart 1926, b e t r e f f e n d e : communisme i n Zweden.-
Onder v e r w i j z i n g l a r i t s t e l i jk n a a r Uw nevensvermeld b e r i c h t v a n kennisneming en doorzending heb i k de
e e r UEdelGrootAchtbare h i e r b i j n a d e r t e doen geworden twee m i s s i v e n
van mijn Ambtgenoot van B a i t e n l a n d a c h e
ZRken d . d , 1 2 J u n i j.l.,No.2436,
Afd.J.Z.
met b i j l a g e n ’ e n d . d . 17 Juni j.l.,No.
(geheim a r c h i e f )
2490, Afd.J.2.
(geheim a r c h i e f ) met b i j l a g e n b e t r e f f e n d e nevensvermeld
!
t
onderwerp.-
Na gemaPkt g e b r u i k z a l ik ook deze stukken e v e n t u e e l verge ze l d van opmerkingen o f be schouwingen gaarne door tusschenkornst van d e n C e n t r a l e n I n l i c h t i n g e n d i e n s t terugontvangen Kennisgenomen en doorge zonden. Amsterdm DE PROCUR3UR-GEIERUL,
/f-
7
.-
De Y i n i s t e r v m J u s t i t i e ,
Namens den h l i n i s t e r ,
De Secre t a r i s - G e n e r a a l , ( g e t . ) van Blom.Vpor a f s c h r i f t conform,
1
C,I,No i4505
Svenska Uagbladet 8-5- 25
U i t w i j z i n g van Hans GLAUBAUF v e r l a n g d door h e t Commis-
s a r i a a t van den Koning, H e t p o l i t i e r a p p o r t over den f l c u r s u s l e i a e r f ~ g e r e e a ,
De c u r s u s w a s s l e c h t s een gewone o p l e i d i n g s c u r s u s voor algemeene ontwikkeling, I n t e n d a n t HALLGEEN h e e f t Maandagmiddag i n e e n r a p p o r t aan h e t c o m i s s a r i a a t v a n den koning e r o p aangea r a n g e n , a a t h e t commissariaat de u i t w i j z i n g van aen Oostenr i j k s c h e n communist Hans GLAUEAUF,zal g e l a s t e n . I n h e t rapp o r t worat i n h e r i n n e r i n g g e b r a c h t ,at Glaubauf h e t l a n a was binnengekomen zonaer v o o r z i e n t e zijn van een p a s en bovenaien 88n de p o l i t e i a u t o r i t e i t e n o n j u i s t e i n l i c h t i n g e n over z i c h z e l f ' had v e r s t r e k t . Eet r a p p o r t W o r d t i n g e l e i d m e t de meddedeeling dat het den I n t e n d a n t HALLGREN bekend w a s geworden,dat de u i t g e v e r s f i r m a FRUM van 8 M e i 9 Juni een v i l l a haa gehuurd,behoorenue b i j een p e n s i o n a a t i n de omgeving van Stockholm.Be b e d o e l i n g h i e r v a n w a s een s t u d i e c u r s u s v o o r jonge mannen op t e r i c h t e n , H e t h u u r c o n t r a c t was g e s l o t e n met een persoon genaamd ENGUAHL,die de huur had betaald, Lie c u r s u s had 30 deelnemers u i t v e T s c h i l l e n d e cïeelen van het lana en een zekere % v e r t LEIJûNS,was ae l e i b e r e r v a h geweest ( u i t Osterbybruk) ,Als l e e r a a r w a s een vreemdeling dan weer "Paulfl,dan weer "Uuitscherf1,genaamd werkzaan geweest, B e Cu-rsus had de aandacht bot z i c h getrokken,dooraat de deelnemers a l t i j d 8194 n a c h t q p o a t e n b i j de v i l l a hadde u i t g e z e t om a a a r a o o r over de o v e r i g e deelnemers t e waken, Een a r b e i g e r , a i e in áe v i l l a werkte w a s voortdurenä â o o r Z deelnemers aan de c u r s u s , g e v o l g a geworden,deze hadden ongetwi ji'eld t o t t a a k hem t e bewaken,Zoodra eenige personen i n de n a b i j h e i d h a m e n werden onmiddeli j k a l l e gesprekken t u s s c h e n de l e e r l i n g e n g e s t a a k t .ue l i t e r a t u u r w a s overwegens communist isch,Gedurende d e l e s s e n waren Uitdrukkingen geS r u i k t als: "dat de minderheia of h e t k a p i t a l i s m e s l e c h t s door gemeld kon worden bedwongen" , l t d a t de a r b e i d e r s a e revol u t i e n i e t konclen doorvoeren,indien z i j geen hulp kregen v a n h e t v o l k o f h e t b u i t e n l a n á s c h e p r o l e t a r i a a t . "De s c h r i j v e r Ture NEBMAN had i n de e e r s t e dagen den s u r s u s bezochtOVerder iaa5den zich daar opgehouden Karl MAXUROS,Nils FLYG,het l i a van den r i j k s d a g Johan,Vikt o r HEROU ,Teoaor(Tedde) JONSEW en a n a e r e bekenae cornnunisten, Onder de deelnemers w a s de gedachte g e u i t over h e t n u t om s c h i e t o e f e n i n g e n t e houden,daaraoor zou echter openbaar bekend worcien,aat be cursus het vormen van agitators v o o r de v e r s p r e i a i n g van de communistische l e e r beoogQe. Daarna v o l g t een b e s c h r i j v i n g van de aanhouding van den O o s t e n r i j k e r GLZUBAUF,Dit geschiedde 2 J u n i 6 u u r nam, t o e n h i j van een st oomboot b i j de Z u i d e l i j k e Blasieholmshaver a a n land s t a p t e , E e r s t gaf h i j o p s t u d e n t a a n ae u n i v e r s i t e i t t e Bazel t e z i j n en F r i e á r i c h GrÜnwalä t e h e e t e n , H i j bewees z i j n i n a e n a i t e i t met een Zwitsersche pas ,opgemaakt aoor het p o l i t i e a e p a r t e m e n t t e Bazel aen 15aen Maart 1926.In Zweaen w i l d e h i j den s t a n a v8n a e volksbeschaving bestudeeren.Hi j gaî op dat de c u r s u s was ine;esteïci a o o r de u i t g e v e r s f i r m a FRAU en d&,t h i j van p l a n was den l e e r l i n g e n het o n a e r r i c h t voor a e algemeene ontwikkeling t e g e v e n . s a l a r i s had hi3
-
2 h i e r v o o r n i e t ontvangen,hi j l e e f d e van e i g e n miciaelen,
H i j behoorde t o t geen p o l i t i e k e p a r t i j . en h i j had z i c h
gedurende z i j n v e r b l i j f i n Zweden n i e t m e t p o l i t i e k b e z i g gehouden. B i j een VernieuwQ verhoor v e r t e l d e h i j ,dat h i j na aankomst i n Stockholm een samenkomst haa gehaa met Nils FLYG,aie hem had aangespoord om l e e r a a r aan den c u r s u s t e Worden. Glaubauf had zich h i e r t o e genegen v e r k l a a r u en 10 . Xei Liad h i j met behulp van een t o l k v o o r d r a c h t e n gehouden ;1, i n de Yuitsche t a a l over nationale-economie, .. Tot zoover had h i j z i c h F r i e d r i c h Grunwala genoemd maar b i j h e t verhoot v e r k l a a r d e h i j Hans GLAUBBUF t e heeten. H i j was 10 Julzi 1 9 0 1 inTsjecho-Slowaki j e geboren,hiJ behoorde t h u i s i n Weeoen en had l a a t s t e l i j k i n Berlijn-Prieclenau i gewaond.0p 1 8 j a r i g e n l e e f t i j d w a s h i j a a n ae Teensche univ e r s i t e i t gekomen,waar h i j i n 1923 promoveerae t o t d o k t e r i n de Staatswetenschappen, Uaarna w a s h i j n a a r B e r l i j n v e r t r o k k e n en had daar : a l s s c h r i j v e r gewerkt,Eens i n 1920 o f 1921 w a s h i j i n Weeaen i n c o n n e c t i e gekomen m e t Aroia TJRETLINU en haa a8arna met dezen gecorresponaeerd,Midden Maart '26 hacl h i j b e s l o t e n n a a r Zweden t e v e r t r e k k e n om de Zweedsche t o e s t a n a e n t e b e s t u a e e r e n en om de Zueedsche t a a l t e l e e r e n , D a a r h i j meenQF! a l s O e s t e n r i j k e r geenrái kans t e z u l l e n hebben om een pasvisum t e v e r k r i j s e n had h i j z i c h een v a l s c h e Zwitsersche p a s weten t e verschaf f'eh,welke hij i n de J a c o b s s t r a s s e v a n een onbekende had verkregen,lJeze haQ aangeboaen hem aezen d i e n s t t e bewijzen en e e n i g e dagen na de ontmoeting had deze hem ae v a l s c h e Zmitsersche pas v e r s t r e k t , Glaubauf ontkende aat r e v o l u t i o n n a i r e - o f d e r g e l i j k e semenzweringen zouden z i j n geaaakt i n den cursus .Be cursus zou een gewone s c h o o l v o o r algemeene ontwikkeìingsdoelebnden geweest ziJn,Nader onaervraagd i n z a k e de omstandigheden, d i e zich hadden voorgedaan bij het v e r k r i j g e n van den p a s meigerae Glaubauf n a a e r e i n l i c h t i n g e n t e v e r s t r e k k e a onaer verElaring aat h i j d i t n i e t kon o f w i l d e cloen,daar h i j de g e r e c h t e l i j k e gevolsen daarban n i e t kon overzien. Glaubauf h e e f t z i j n l a a t s t e opgaven b e t r e f f e n d e naam en woonplaats n i e t verzier kunnen 1egitimeeren.De P o l i t i e h e e f t de a u t o r i t e i t e n i n B e r l i j n en Weenen aangeschreven om z i j n i n d e n t i t e i t v a s t g e s t e l d t e k r i j g e n ,
NF D B U R EAU c
.
-
.
.
V A N P O L I T I E T E AMST ER D AM.
. . .
.
La
No 202
-
/
450 Geheim.
r
b
-
-
Venoeke bij de beantwoordin den datum, letter en het nummer. van dezen %?ie, LUL te hien. ,
I
"
-
.
--
. r
. _ .
-1926
IeDo
.- mi
Baar aan1e;tdzing Pan TJwe-&ssGe'-&d. 24
No 347/905
. Geheim No
136 en o n d e r te*zen"üihg'ban
-
j.1,
de be-
scheiden b e t r e f f e n d e het commnnimk" %u'&eden,welke daarby
.. waren gevoegd,heb ik'. de e e r UEdelgrootac'htbare t e b e r i c h t e n , - .* d a t door my d a a r v a goede notat is: genomen. -L
-
,-
.
,
v.-
A
e.
u
-
q
-
Het w i l my voorkomen5hatsâe aÓor- É .EL .Gezant t e
Stockholm gesigmaleerde m i l i t a i r g e o r g a n i s e G d e oommmist i s c h e beweging d a l o o g is met den in DuitSchlend bestaan-
den oommunistischen "Rote brontkYtmpferbundn.Uit
eene bespre-
king,welke e m ambtenaar der W e n t r a l 8 Recherohef7vm h e t
onder m p e l e i d i n g s t a a n d e Amstcirdanmsche P o l i t i e c o r p s medio Mei j.1.
met v e r s c h i l l e n d e l e i d e r s dar p o l i t i e k e p o l i t i e
uit v e r s c h i l i e n d e steden v a Duifsehlaüd t e Amsterdam had, eene bespreking,welke In het belang der. goede samenwerking periodiek p l a a t s h e e f t , b l e e k , d a t
het gevaar dm commmis-
t i s c h e beneging in Duitschland i n hoofdzaak j u i s t gezocht
mo e t Am
Den Heer Procureur-Generaal A l h i e r
~ront~~~ferb~d",w ine geheel lke Duitschland 125.000
is deze bona 13d3QO nkn
m a n s t e r k is.& de %au
en i n de "Gau Nord-Wesf",welIre
am Nederland p e n s t 'en 5
man.Deze l i e d e n houden- e l h n
Bremen omvat, 1.000
o.a.
!
Zondag m i l i t a i r e oefeningen en z p u i t s t e k e n d m i l i t a j r geoefend,wamby z i c h de m i l i t a i r e aanleg van het Duit-
-r
.
..
sche volk, - n i -e* t vslooo,hend;.. Z y beschikken echter . a zoover bekend , ..,-.- n i--e t over -vuurwapenen. -
-
- voor
Yt
c?
L f '
G
In Nederland__ bestaat eene dargelyke orgkmi5atie e
n i e t en i s de kans,op s t i o h t i n g v a , i e t s d e r g e l y k s L \
t
- ge zien de hTederlandmBe 2eVoluvrywel u i t g e s l o t e n- , am
..
t i o n n a i r van a l l e S c w a t op m$l&tarfsme g e i y k t , n i e t s w i l u
weten. c
__.
-
. -.
-
~
.
L
-
-
_.
_ _
-De m o f a ~ o ~ i s s ~ - iP so l'i v t i e~
. -
L'..! _.
i
i ?
i
