3
Jaargang 2009 / 2010 • 18 november 2009
• Eerstesteenlegging nieuwbouw campus Hasselt
• Verkeersveiligheid in Azië en Latijns-Amerika
• Baanbrekend onderzoek naar plastic zonnecellen
• Dienst MAT tot uw diens!
• Actuele werfinfo
• Op Wetenstap – Antarctica is cool!
In grijze cell bloeit hier en re Wij oogste cht weten open n vrijheid Wouter F
aes
Minister, gouverneur, burgemeester en rector storten
eerste beton voor nieuwbouw campus Hasselt Het werd geen eerstesteenlegging in de letterlijke betekenis van het woord. Viceminister-president Ingrid Lieten, gouverneur Herman Reynders, burgemeester Hilde Claes en rector Luc De Schepper mochten op vrijdag 6 november elk een schepje beton van de nieuwbouw gieten.
“En met 811 werknemers zijn we een van de belangrijkste werkgevers in Limburg. We zitten bovendien in een speciale sector: we leiden niet alleen jongeren op tot universitair geschoolden – we zorgen ook zelf voor een belangrijk jobaanbod voor hoogopgeleiden en technologisch geschoolden in onze onderzoeksinstituten. Daardoor helpen we niet alleen de brain drain uit Limburg tegen te houden, we zorgen ook voor een brain gain door universitairen aan te trekken uit de rest van Vlaanderen en ook uit het buitenland.” “Het was dan ook hoog tijd dat we een nieuwe campus krijgen”, aldus een tevreden rector.
“De komst van UHasselt naar de Hasseltse binnenstad is geen gemakkelijk project geweest – we zijn hier vier jaar heel intens mee beziggeweest”, zei gouverneur Herman Reynders die destijds als burgemeester van Hasselt mee zijn schouders onder de nieuwe campus rechten zette. Hoog tijd “In Diepenbeek is de universiteit stilaan uit haar voegen aan het barsten, benadrukte rector Luc De Schepper. “Eén faculteit telt bijna 900 studenten (TEW met verkeerskunde erbij), Wetenschappen overschrijdt voor het eerst 700 studenten, terwijl ook de faculteit Geneeskunde groeit tot meer dan 550 studenten. De nieuwe faculteit Rechten telt vandaag al meer dan 500 studenten, en dit terwijl nog maar de eerste twee jaar van de opleiding ingericht worden. De universiteit groeit dit jaar met 12 procent, en zal de kaap van de 3.000 studenten allicht dit jaar nog overschrijden.”
En met die nieuwe stek krijgt UHasselt definitief voet in Hasselt. “Bij het uittekenen van de plannen zijn we met veel respect voor deze 19de eeuwse gevangenis te werk gegaan: aan het gebouw zelf gebeurt er bijna niets, alleen worden de poorten opengegooid waardoor je een open gebouw krijgt. Voor personeel, studenten, maar ook voor de Hasselaren”, verduidelijkte beheerder Marie-Paule Jacobs. “Welkom Universiteit Hasselt” Achter de oude gevangenis komt een volledig nieuw gebouw, in een mooie waaiervorm, voor de faculteit Rechten, met leslokalen en werkplekken voor de onderzoekers. Het is aan dit gebouw dat vrijdag de eerste beton werd gestort. Burgemeester Hilde Claes is bijzonder tevreden met de komst van de universiteit naar de binnenstad. Met een “Welkom Universiteit Hasselt” onderstreepte ze dat zeer duidelijk. Universitair ziekenhuis Viceminister-president Ingrid Lieten liet vrijdag weten dat een eerste stap naar een
2 | nUweetjeHet
universitair ziekenhuis in Limburg is gezet. “Het ZOL in Genk, het Virga-Jesseziekenhuis in Hasselt en Universiteit Hasselt hebben een project ingediend bij de Stichting Limburg Sterk Merk (LSM) om de krachten te bundelen”, verduidelijkte ze. “Zo wordt er werk gemaakt van medisch-wetenschappelijk onderzoek in Limburg.” Aan het project hangt een prijskaartje van 4,9 miljoen euro. Op termijn moet dat leiden tot een eigen universitair ziekenhuis in Limburg. Dit zal bijvoorbeeld betekenen dat patiënten niet steeds naar Leuven of Brussel moeten voor de nieuwste technieken of onderzoeksmethodes. Een zestal domeinen zijn geselecteerd: cardiologie, kankeronderzoek, anesthesie, gynaecologie, infectie en obesitas. Uiteraard blijft het wel de bedoeling om samen te werken met de andere Limburgse ziekenhuizen en met UZ Leuven. Minister Lieten: “Ik dring er op aan dat Limburg zich snel achter dit project schaart.”
Buurt ontmoet Universiteit Na de plechtige eerstesteenlegging was het tijd voor een buurtfeest met drank en warme hapjes. Een coverbandje zorgde voor de juiste sfeer. De buurtbewoners hadden bijzonder veel aandacht voor de tentoongestelde plannen en wilden alle cellen, gangen en hoekjes van de gevangenis maar al te graag verkennen. De beleidsmensen namen ruim de tijd voor een babbel met iedereen.
nUweetjeHet | 3
UHasselt-onderzoekers bereiken doorbraak in onderzoek naar plastic zonnecellen De Universiteit Hasselt is al geruime tijd een actieve speler in het onderzoek naar ‘plastic zonnecellen’. Zulke zonnecellen hebben verschillende voordelen. Zo kunnen ze snel en goedkoop geproduceerd worden met behulp van printtechnieken. Bovendien zijn ze flexibel en zeer licht van gewicht. Dit maakt ze niet alleen geschikt voor algemene hernieuwbare elektriciteitsproductie, maar ook voor toepassingen op kleding en voertuigen.
Moleculaire zonnecellen Plastic zonnecellen bestaan uit mengsels van geleidende polymeren en koolstof nanovoetballen (C60). Het rendement van dit type zonnecellen (6 procent) bereikt echter nog niet deze van de huidige populaire siliciumzonnecellen (8-20 procent). Dat hier op korte termijn wel eens verandering kan in komen, illustreren de nieuwe bevindingen van UHasselt-onderzoekers en hun Zweedse collega’s van de Universiteit van Linköping. Ze tonen namelijk aan hoe moleculaire processen aan het grensvlak tussen de verschillende organische materialen, de productie van fotovoltage en het rendement van de zonnecellen beïnvloeden. Het onderzoek geeft aan welke eigenschappen toekomstige plastics moeten hebben zodat de omzetting van zonlicht naar elektrische energie optimaal is. Dit begrip is een belangrijke stap voorwaarts in de zoektocht naar de optimale materiaalcombinaties voor hoog efficiënte en goedkope zonnecellen. Artikel in ‘Nature Materials’ De gedetailleerde resultaten van het onderzoek zullen worden gepubliceerd in de novembereditie van het gerenommeerde vaktijdschrift ‘Nature Materials’ in het artikel: ‘On the origin of the open-circuit voltage of polymer–fullerene solar cells’, door K. Vandewal, K. Tvingstedt, A. Gadisa, O. Inganäs en J. Manca. Nature Materials 8, 904 - 909 (2009) Link naar het artikel:
www.uhasselt.be/actueel/pers_media.asp Over dit item maakte Het Nieuws van VTM een reportage:
http://www.vtm.be/nieuws/opgeknipt_nobc.html?vpos=10&vID=PIt_24529_vtm_id 4 | nUweetjeHet
Doctoraat Bert Campo
Verlenging levensduur
plastic zonnecellen
In plastic zonnecellen bestaat de actieve laag uit twee componenten: enerzijds een halfgeleidend polymeer en anderzijds voetbalvormige koolstofmoleculen.
In het gevoerde onderzoek vertrekt men van een halfgeleidend polymeer dat al uitgebreid bestudeerd werd in plastic zonnecellen. Om een methode te zoeken die toelaat om de prestaties van zonnecellen verder te verbeteren, heeft men van dit polymeer verschillende varianten gemaakt. Meer energie Door op moleculair niveau bepaalde functionaliteiten in de structuur van het materiaal in te bouwen, kunnen de eigenschappen van het materiaal aangepast worden. Bijvoorbeeld, door de ingebouwde functionele groepen te koppelen aan moleculen die een ander deel van het zonlicht absorberen in vergelijking met het halfgeleidend polymeer, kan meer energie uit het zonlicht worden omgezet naar elektriciteit. Verder werd opgemerkt dat de introductie van functionele groepen de ruimtelijke ordening van polymeerketens verstoren. Daardoor daalt de mobiliteit van de ladingsdragers in dit materiaal. Dit effect is echter beperkt als men een laag percentage van kleinere groepen in de structuur brengt.
Constante stroom Bovendien heeft de verstoring van de ordening in het polymeer een verlenging van de levensduur van zonnecellen tot gevolg. De manier waarop de twee componenten in de actieve laag met elkaar gemengd zijn (de morfologie van het systeem) is belangrijk voor de efficiënte werking van plastic zonnecellen. Doordat de functionele groepen in het polymeer de reorganisatie verhinderen die optreedt in de actieve laag bij hogere temperatuur, wordt een goede morfologie langer behouden. Dit resulteert in zonnecellen die voor langere tijd een constante stroom kunnen leveren bij hogere temperatuur, een belangrijk criterium met het oog op de commercialisering van deze apparaten.
DoctoraatspromotieS Ward Vanlaar Doctor in de verkeerskunde Doctoraatsproefschrift over ‘ Multilevel models in traffic safety research: an investigation and illustration of flexible solution to improve upon classical statistical analysis techniques’ Promotor: prof. dr. Geert Wets • 18 november 2009 om 16.00 in auditorium H4 Mario Cools Doctor in de verkeerskunde Doctoraatsproefschrift over ‘Inter- and Intraday Variability of Flemish Travel Behavior’ Promotor: prof. dr. Geert Wets • 20 november 2009 om 16.00 uur in auditorium H5 Koen Vandewal Doctor in de wetenschappen: fysica Doctoraatsproefschrift over ‘Charge transfer complexes in polymer: fullerene bulk heterojunction solar cells’ Promotor: prof. dr. Jean Manca • 27 november 2009 om 14.00 uur in auditorium H3 Evi Bongaers Doctor in de wetenschappen: fysica Doctoraatsproefschrift over ‘Development of biosensors for the detection of histamine for intestinal application’ Promotor: prof. dr. Patrick Wagner • 10 december 2009 om 14.00 uur in auditorium H4
Jan Duchateau Doctor in de wetenschappen: chemie Doctoraatsproefschrift over ‘Design, Synthesis and Characterization of Functionalized Poly(p-Phenylene Vinylene) Copolymers: The Development of a Universal Method towards Advanced Conjugated Polymers for Device Applications’ Promotor: prof. dr. Thomas Cleij • 11 december 2009 om 10.00 in auditorium H4 Bert Campo Doctor in de wetenschappen: chemie Doctoraatsproefschrift over ‘Side-chain functionalized poly(3hexylthiophene)-based copolymers: Synthesis and characterization of derivatives for application in polymer solar cells’ Promotor: prof. dr. Dirk Vanderzande • 11 december 2009 om 15.30 uur, auditorium H4 Natalie Beenaerts Doctor in de wetenschappen: biologie Doctoraatsproefschrift over ‘Molecular phylogenetics and biogeography of the Old World true fresh water crabs, with emphasis on the fauna of Sri Lanka’ Promotor: prof. dr. Tom Artois • 22 december 2009 om 15.00 uur in auditorium H5
nUweetjeHet | 5
Laureaten
Dag van het Vlaams Wetenschappelijk Economisch Onderzoek De Vereniging voor Economie (VVE) organiseert om de twee jaar een ‘Dag van het Vlaams Wetenschappelijk Economisch Onderzoek’, kortweg ‘de VVE-dag’. Dit jaar nam de Faculteit Bedrijfseconomische Wetenschappen (UHasselt) in samenwerking met Liekos, de alumnivereniging van deze faculteit deze taak op zich.
De VVE-dag had plaats op vrijdag 30 oktober 2009 aan de Universiteit Hasselt. De jury nomineerde twee laureaten: Olivier De Jonghe en Catherine Schaumans. Volgende paragrafen geven een korte beschrijving van het bekroonde, zeer actuele en maatschappelijk relevante, onderzoek.
De VVE dag kende een hoge opkomst en een vlot verloop. Het was een succesvolle dag met op het einde enkele terecht trotse laureaten.
Geïnteresseerde lezers kunnen het volledige werk en alle gepresenteerde papers downloaden via
http://www.uhasselt.be/vvedag/papers.asp
Koen Vanhoof
Back to basics in de banksector? Een microanalyse van de stabiliteit van het bankwezen
Olivier De Jonghe De huidige crisis dient als herinnering dat verstoringen van de goede werking van het bankwezen meestal conjunctuurschommelingen versterken. Het bewaken van de stabiliteit van de banksector is dan ook een cruciale opdracht voor de bankentoezichthouders. Welke factoren beïnvloeden nu eigenlijk de stabiliteit van de banksector? De literatuur besteedt uitgebreid aandacht aan bankencrisissen over heel de wereld. Oorspronkelijk spitste het onderzoek zich toe op determinanten over verschillende landen, zoals het macroprudentiële toezicht. Later verschoof de aandacht naar het effect van de reglementaire en institutionele omgeving op bankcrisissen. Niet alle banken binnen een land dienen echter verwacht te worden even gevoelig te zijn voor instabiliteit die kan optreden in het financiële systeem. Door na te gaan welke bankspecifieke determinanten de blootstelling van de afzonderlijke banken aan systeemrisico’s voor het bankwezen bepalen, onderzoeken we waarom sommige banken beter in staat zijn het hoofd te bieden aan crisissen. De blootstelling van een bank aan het systeemrisico wordt gemeten aan de hand van de conditionele kans op een ineenstorting van een bankaandeel als gevolg van een crash in een aandelenkoersindex van de Europese banksector (tail-beta). Over het algemeen tonen we aan dat banken zich opnieuw moeten toeleggen op het klassieke bankieren. Onze resultaten wijzen uit dat de verschuiving naar niet-traditionele bankactiviteiten (insurance, brokerage, investment banking,…), die commissies, transactiebonussen en andere niet-rentebaten genereren, de stabiliteit van het bankwezen vermindert. Meer specifiek vinden we dat rentebaten minder risicovol zijn dan alle andere inkomensstromen. Andere indicatoren van de specialisatie van een bank in traditionele bankactiviteiten, zoals een hogere rentemarge of een groter bedrag aan leningen in verhouding tot de activa, bevestigen daarenboven de bevinding dat traditionele bankactiviteiten resulteren in een geringer systeemrisico. 6 | nUweetjeHet
Bovendien zijn de geschatte relaties sterker in tijden van turbulentie dan in normale economische omstandigheden. Over het algemeen leidt de diversificatie van financiële activiteiten onder de vleugels van een overkoepelende instelling niet tot een verbetering van de stabiliteit van het financiële stelsel. Deze bevindingen roepen vragen op over het nut van financiële conglomeraatvorming als instrument voor risicodiversificatie. Moeten de banken terug naar de basis van hun beroep, met name het verzamelen van deposito’s en verschaffen van leningen? De hoofdpunten van het financiële nieuws (de ‘gedwongen’ splitsing van ING, de voorgestelde verandering van de Britse banksector lijken de studie alvast gelijk te geven.
Prof. dr. M. Despontin (voorzitter VVE), prof. dr. L. Cuyvers (voorzitter VVE-prijs 2009) en prof. dr. K. Vanhoof (voorzitter VVE-dag 2009)
De strategische interactie tussen huisartsen en specialisten
Catherine Schaumans De interactie tussen huisartsen en specialisten is complex. Enerzijds beoogt het onderwijssysteem complementariteiten: de huisarts verwijst specifieke problemen door naar een specialist die beter op de hoogte is van domeinspecifieke problemen. Anderzijds, doordat gekozen is voor vrije toegang tot artsen is er ook competitie voor patiënten tussen huisartsen en specialisten. Hierdoor ondervindt de huisarts gelijktijdig een positief effect (verwijzingen) en een negatief effect (competitie) door de aanwezigheid van een specialist. De mate waarin de welvaart van de huisarts afneemt door de aanwezigheid van specialisten hangt cruciaal samen met het keuzegedrag van patiënten: indien veel patiënten de specialist raadplegen voor gezondheidsproblemen die de huisarts aan lage kosten kan behandelen, dan is het negatief effect belangrijk. Het artikel presenteert een econometrische analyse die identificeert of het competitie-effect het verwijzingseffect domineert of omgekeerd. Deze bevindingen worden gekoppeld aan het keuzegedrag van de patiënten en de implicaties hiervan voor het invoeren van een systeem van verplichte doorverwijzing van een huisarts. De analyse is gebaseerd op gegevens over het aantal huisartsen en specialisten in diverse markten en kan samengevat worden als een toetredingsmodel met productheterogeniteit op basis van private informatie en sequentiële toetredingsbeslissingen. Het werkstuk argumenteert dat deze assumpties noodzakelijk zijn voor een flexibele schatting van strategische interactie-effecten (positief of negatief) en dat deze flexibiliteit onderkend is in de literatuur doch belangrijk is voor vele toepassingen. De bevindingen resulteren in een groepering van specialisaties. De aanwezigheid van gynaecologen en kno-artsen heeft een positieve impact op de welvaart van huisartsen, terwijl het competitie-effect domineert bij dermatologen, oogartsen en psychiaters (er is geen eenduidig resultaat gevonden voor andere types specialisten). Dit impliceert dat een groot deel van de
patiënten die zonder verwijzing naar een specialist van de laatste groep trekken, dit verkeerdelijk doen: de huisarts kan deze zorg ook verstrekken. Mogelijke beleidsconclusies omvatten dat er efficiëntiewinsten kunnen gegenereerd worden door de invoering van een systeem van verplichte doorverwijzing door een huisarts voor het gebruik van bepaalde gespecialiseerde zorgverstrekkers. Maar hetzelfde systeem zou ook leiden tot een knauw in de winstgevendheid van deze zorgverleners, waardoor een aantal specialisten gedwongen zal worden uit de markt te treden. Deze transitiekosten mogen niet onderschat worden en dienen meegenomen te worden in de discussie over het al dan niet invoeren van een systeem van verplichte doorverwijzingen. Voor beleidsdoeleinden zouden echter nog andere aspecten in rekening moeten worden genomen.
nUweetjeHet | 7
Verkeersveiligheid in Azia en Latijns-Amerika
Van 11 tot 23 oktober 2009 organiseerde IMOB de tweede editie van haar Kortlopend OpleidingsInitiatief (KOI), getiteld ‘Road Safety in Asian and Latin American Countries: Principles and Approaches’.
Net als vorig jaar werd dit programma medegefinancierd door de VLIR-UOS waardoor 18 mensen uit ontwikkelingslanden een beurs kregen en in staat waren om kosteloos deel te nemen aan het programma. De deelnemers kwamen dit jaar uit 8 verschillende landen: Bangladesh, Cambodja, China, de Filippijnen, India, Indonesië, Peru en Vietnam. Directe impact De groep deelnemers bestond uit mensen die actief betrokken zijn bij het voorbereiden, uitvoeren of opvolgen van verkeersveiligheidsinitiatieven in Azië en Latijns-Amerika. Op professioneel vlak nemen zij beslissingen, die een directe impact hebben op de verkeersveiligheid in hun land. Tijdens het verkeersveiligheidsprogramma werd hen niet alleen aangeleerd hoe zij verkeers(on) veiligheid kunnen meten en beoordelen, maar werden zij eveneens vertrouwd gemaakt met ideeën, technieken en oplossingen die kunnen bijdragen tot een verbetering van de verkeersveiligheid in hun land. Praktijkoefeningen Het doel is dat technieken die in Europa toegepast worden– mits aanpassing aan de noden van hun land – onmiddellijk in eigen land kunnen geïmplementeerd worden. Dit werd hen niet
alleen aangeleerd tijdens de lessen, maar ook tijdens praktijkoefeningen in Hasselt. Daarnaast stond er dit jaar ook nog een excursie naar Antwerpen op het programma. Dat het programma ook in 2009 als een verrijking werd ervaren door de deelnemers, blijkt uit de vele reacties die IMOB achteraf kreeg. Zo schreef een deelneemster uit de Filippijnen het volgende: “I would like to take this opportunity to extend my gratitude to IMOB and Hasselt University. It was indeed one of the most effective and inspiring trainings I attended. I really enjoyed my stay in Hasselt and in Belgium. The interaction among the participants and the teaching team was very good. I have learned a lot. I have been busy doing a report for our City Mayor. Again thank you and may you continue to extend this program to a greater number of people. Not only to inform but also to instill into their hearts the idea that we can indeed have safer roads and a safer world.” IMOB is dan ook verheugd te mogen aankondigen dat zij van de VLIR-UOS toestemming hebben gekregen om ook in 2010 een volgende editie van dit programma te mogen organiseren.
Nadine Smeyers en Isabel Thys
8 | nUweetjeHet
Op Wetenstap:
Antarctica is cool!
Zondag 25 oktober, een 100-tal kinderen stapten samen met hun grootouders ‘Op Wetenstap’ in de wondere wereld van Antarctica.
Voor de tweede maal werd de weetjesschapdag door de Limburgse Associatie georganiseerd voor kinderen van 6 tot 13 jaar en hun grootouders. Nieuwsgierige kinderen en grootouders beleefden een verrassende en boeiende maar ook leerrijke namiddag vol met wetenschap. Na een schitterende Antarctische act van Mieke en Wim knutselden de kinderen in de UHasseltworkshop lichtgevende pinguïns in elkaar met behulp van een batterij en een lampje. Niet makkelijk, maar het resultaat was ver-bluf-fend! In de XIOS-workshop bouwden ze onder meer een kompas en een miniduikboot. Ze ontdekten hoe pinguïns zich warm houden op Antarctica en waarom de ijskappen er langzaam wegsmelten. Hoe je lichaam moet voorbereiden op een lange voettocht doorheen het ruwe en ijskoude landschap doorheen Antarctica leerden ze bij PHL. Op het eind van deze namiddag ‘Op Wetenstap’ werden de kinderen beloond met een heus diploma. Fiere kindergezichtjes kwamen te voorschijn. En de grootouders? Die glunderden nog meer…
nUweetjeHet | 9
Actuele werfinfo Studentenverenigingen In de voormalige vestiaire worden, naast de bankautomaat, nieuwe lokalen gecreëerd waar de studentenverenigingen eind november tijdelijk - iets krapper - hun intrek kunnen nemen. Begin 2010 kunnen de verenigingen verhuizen naar hun vernieuwde lokalen. Boekhandel Zodra de studentenverenigingen zijn verhuisd naar hun tijdelijke stek (eind november), starten de werken aan de nieuwe boekhandel. Intussen blijft de boekhandel in de voormalige vrije werkruimte. 2 ber S e pt e m
r Oktobe
009
Toiletten D-blok De toiletten in het D-blok, aan het begin van de straat, zijn volledig vernieuwd en opnieuw in gebruik.
9 200
November 2009
Restaurant, cafetaria en IQ-shop De nieuwe free flow is begin oktober geopend. Deze zelfbedieningsruimte is voorlopig functioneel afgewerkt, zodat er opnieuw maaltijden, drankjes en versnapering kunnen worden aangeboden. In een latere fase wordt de free flow verder verfraaid. U zult al gemerkt hebben dat de wachtrijen aan de free flow op bepaalde momenten nog steeds behoorlijk lang zijn. Dit heeft niets te maken met de nieuwe free flow, maar wel met
r Oktobe
10 | nUweetjeHet
9 200
Maart 2010
het betaalsysteem. Omdat de korting voor personeelsleden en studenten gekoppeld is aan een protonnummer, moet voor elke betaling een database worden doorzocht. Dit neemt de nodige tijd in beslag. Daarom wordt momenteel gezocht naar een sneller betaalsysteem, dat medio 2010 in gebruik kan worden genomen. Intussen kunt u meehelpen om de wachtrijen te beperken door uw protonkaart steeds voldoende op te laden. De cafetaria krijgt een nieuwe locatie. De bar heeft al een nieuwe plaats veroverd vlakbij de agora en wordt binnenkort geopend. Intussen wordt de restaurant- en cafetariaruimte volop gerestyled. Daarom doet de agora nu tijdelijk dienst als eetruimte. Ook de IQ-shop is verhuisd en opnieuw in dienst.
Agora Wanneer het nieuwe restaurant en de cafetaria in gebruik zijn, wordt de agora verder omgebouwd tot een multifunctionele ruimte. Hoofdingang Aan de voorgevel is de afbraak bijna achter de rug en wordt binnenkort gestart met de opbouw. Bijzonder wordt de hoge glaspartij die dienst zal doen als inkomhal.
Maart 2010
Studentensecretariaat De werken aan het nieuwe studentensecretariaat zijn gestart. De infobalie krijgt een prominente plaats vlakbij de vernieuwde ingang.
September 2010
Maart 2010
nUweetjeHet | 11
presenteert … Zondag 22 november 2009: Zaterdag 12 december 2009: Zondag 20 december 2009: Donderdag 4 maart 2010:
Sinterklaasfeest Bezoek aan het Jenevermuseum Bezoek aan de Winterefteling Kommil Foo
VLUP bezoekt het Fort Eben-Emael Zaterdag 17 oktober, een prachtige stralende herfstnamiddag en toch doken we onder de grond met een 40-tal enthousiastelingen voor een bezoek aan het imposante Fort van Eben-Emael.
Ooit geprezen als het onneembare fort van Europa, vervolgens het mikpunt van spot na de roemloze overgave in minder dan 15 minuten op 10 mei 1940, nu een museum en intussen bekend uit de tv-serie ‘De Smaak van de Keyser’. Strategisch Dit reusachtige fort is strategisch gelegen in de Maasvallei, tussen Maastricht en Visé, en grenst aan het Albertkanaal. Verspreid over een oppervlakte van 75 hectare liggen 17 bunkers, verbonden met elkaar door een 5,5 kilometer lang tunnelstelsel. Bovenop het Fort is nu een beschermd natuurgebied met een schitterend panoramisch uitzicht over de Maasvallei. Slechts een klein stukje van het fort is toegankelijk voor bezoekers maar voldoende voor een boeiend bezoek van drie uren, voor ons georganiseerd door de VLUP.
Gigantische omvang Onze gids vertelde vol overgave en leidde ons vakkundig rond in dit uitgestrekt en volledig ondergrondse fort. We dompelden ons onder in de beginjaren van de tweede wereldoorlog en beleefden de bangelijke momenten van de aanval. Een inleidende film informeerde ons over het ontstaan maar ook over de gigantische omvang van dit complex. Vervolgens trokken we met de gids door het fort, klauterden we gigantische trappen op en af en kregen we een inzicht in het leven in deze ‘verbluffende stad’. Levensgrote poppen en speciale geluidseffecten beelden het leven uit onder de grond. We zagen slaapzalen, een ziekenboeg, bureaus van officieren, maquettes, enz. Respect Geen minachting meer voor onze dappere strijders, maar met heel veel respect namen we afscheid. Tijdens een drankje, aangeboden door de VLUP, genoten we na in de oude molen naast de ingang van het fort.
Heidi Cardous
12 | nUweetjeHet
De kleren maken de … Is het u ook al opgevallen? De medewerkers van de dienst MAT hebben een gloednieuwe outfit... Uitgedost met petje, t-shirt of sweater zullen ze personeel en studenten nog beter kunnen helpen met het repareren van een lek, het vervangen van een lamp of het verhuizen van een kast. Want met de slogan ‘Dienst MAT tot uw dienst’ zetten ze hun rol nog duidelijker in de verf.
Everard Goris nam het initiatief voor de nieuwe kleren: “Door de verbouwingen lopen er hier veel arbeiders van externe firma’s in en uit. Zij dragen meestal prominent het logo van hun firma. Onze medewerkers daarentegen zijn nauwelijks herkenbaar. Daarom heb ik aan collega en artistiek talent Dave Bosmans gevraagd een herkenbaar logo uit te werken. Het resultaat is geslaagd en “de mannen” zijn tevreden met hun nieuwe outfit. Nu zijn ze herkenbaar voor studenten én (nieuwe) personeelsleden. Ook het groepsgevoel onder de collega’s van de dienst MAT wordt op deze manier een stuk sterker.” En de dames van MAT, hoor ik u al zeggen? Everard Goris: “Ook zij staan helemaal niet in de kou. Jaarlijks gaan zij in groep modieuze schorten en schoenen kiezen, op kosten van de dienst uiteraard. Dat doen we trouwens al verscheidene jaren tot ieders tevredenheid.”
nUweetjeHet | 13
COLUMN Het Hasseltse participatiemodel Ofschoon men doorgaans het tegendeel aanneemt, brengen politieke spanningen en crisissen voor sommige bedrijfssectoren een economische meerwaarde op. De commerciële opiniepeilers zullen mij niet tegenspreken, althans niet op dit punt. We zien ze meestal op de voorgrond komen in de aanloop naar verkiezingen of na oplopende spanningen binnen de regering of bij het schielijk overlijden van een politiek kartel. Opiniepeilers treden dan in de notarisrol en maken ons wijs wie met de electorale erfenis gaat lopen. Daarnaast vinden ze bij heikele dossiers ook vlot hun weg naar de kabinetten, zorgvuldig geselecteerde media en de hoofdkwartieren van captains of industry. Het verwondert dan ook niet echt dat ze hun graantje meepikken in het Lange Wapperverhaal (of eerder: -tragedie). Net zoals het niet verwondert dat de richtingen van de voorspellingen in de peilingen over de geplande Antwerpse ‘megastructure’ nogal eens fors durven uiteenlopen. Niets nieuws onder de zon dus en geen reden om ons echt zorgen te maken, er is grotere misère in de wereld dan dat. En toch baart de inbreng van de peilers in het Lange Wapperdossier wel degelijk zorgen. Zeker toen uit een (aanvankelijk geheim gehouden) peiling bleek dat het alternatieve tracé voor de Oosterweelverbinding op aanzienlijk meer bijval zou kunnen rekenen dan het BAM-voorstel waardoor vanuit het Brusselse Martelarenplein meteen (sms-)orders vertrokken naar Antwerpse gemeenteraadsleden om het menu van het referendum zeker niet uit te breiden met dit alternatief. Of hoe het meten van opinies wordt misbruikt om diezelfde opinies het zwijgen op te leggen. En hoe men het publiek, als het merkt dat peilingen gebulkt gaan onder manipulatieve agenda’s, ontraadt om nog mee te werken aan opinieonderzoek (een rampscenario voor de noeste cijferaars van CenStat). Waardoor de blinde vlekken in het bestuurlijk oog alleen maar vergroten en bestuurders zelf nog meer ‘op de tast’, net zoals de blinden van Breugel, doorheen de samenleving zullen strompelen. Gelukkig gedragen de grote roergangers van onze universiteit zich niet zo. Getuige hiervan is de wijze waarop de universiteit het maatschappelijke draagvlak voor het gevangenisproject verbreedt. Geen manipulerende opiniepeilingen, geen peperduur referendum, geen barnumreclames maar wel het bekende Hasseltse participatierecept: het buurtfeest. We konden het allemaal meemaken op die vrijdagavond na de eerste steenlegging, of liever eerste betonstorting, in het voormalige Cachot. Onze rector zelf voerde eindeloos lang de inhoud van een volledige betonmixer met kruiwagens aan, spoot de fundamenten op en dit alles met een kracht waarbij we nu al zeker zijn dat de nieuwe muren eeuwen langer de geschiedenis zullen trotseren dan die muur die Berlijn decennia lang verminkte. Dat hij daarbij alle voorschriften inzake het dragen van veiligheidshelmen en –schoenen aan zijn hielen lapte, nemen we er graag bij. Daarop rende hij op en af van de tapkast naar de keuken om de hele buurt te trakteren op hectoliters bier, pizza’s, pannenkoeken en tussendoor al de aanwezige 65+ers (een niet geringe groep, gelet op het demografisch profiel van de buurt) inschreef voor de Wetenschappelijke Leergangen voor Senioren. Kortom, de feestelijkheden op 9 november in Berlijn waren (de verhoudingen in acht nemende) maar een flauw afkooksel van wat we in die oude gevangenis mochten meemaken. Misschien allemaal overdreven, zal u denken of zeggen. Maar ik heb alleszins nog geen weet van een buurtactiegroep die zich verzet tegen het gevangenisproject en handtekeningen inzamelt om het draagvlak hiervoor af te toetsen door middel van een volksraadpleging. Dat ze daar in Antwerpen niet eerder aan dachten…
P.O. Werpoint
14 | nUweetjeHet
????????? ????????? ????????? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ?????? ?????????? ?????????? ? ? ? ? ? ? ? ? ?????????? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ????? ?????? ?????????? ?????????? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ????????? ?????????? ?????????? ? ? ? ? ? ? ? ? ?????? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ????????? ?????????? ?????????? ? ? ? ? ? ? ?????? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ????????? ?????????? ?????????? ? ? ? ? ? ? ? ? ??????? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ???????? ?????????? ?????????? ? ? ? ? ? ? ? ? ???????? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ??????? ?????????? ?????????? ? ? ? ? ? ? ??????? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ??????? ????????? ????????? ? ? ? ? ? ? ? ? ???????? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ??????? ?????????? ?????????? ? ? ? ? ? ? ? ? ????????? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ?????? ?????????? ?????????? ? ? ? ? ? ? ? ? ?????????? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ????? ?????????? ?????????? ? ? ? ? ? ? ?????????? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ????? ?????????? ?????????? ? ? ? ? ? ? ? ? ?????????? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ????? ?????? ?????????? ?????????? T aaltip ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ????????? ?????????? ?????????? ? ? ? ? ? ? ?????? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? het sinds een Tien voor Taal? ??u klaar voor een onvervalst ???? ???in Vlaanderen ter ziele gegane ??u?ook steeds een fan geweest?van ??En?bent ??in?de?jaartje ?????Bent ????uit! ??kort ?taalfouten ?dan ? ? ? ? spelletje “zoek de ? fout”? Verdiept u zich volgende zinnen,? en?haalt u? er ? de?vijf ? ? ? ? ? ? ? ???????? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ?? ??? ????? ???te?wijten ??de?vice-rector. ??volledig ?????? ?maar ??van ??was ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? Het succes van het media-event aan de volgehouden inspanningen Zulke resultaten kan je ook alleen ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ging, was dus zeker de ??? ?? mits iemand met voldoende?draagkracht ??gepaard ??? onder zo’n project zet. De??kost??die?met ??dit??event ??????bekomen ??????zijn?schouders ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ?????????? ? vice-rector. ?Hierbij maakt de universiteit haar?felicitaties ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? moeite waard! over aan de ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ?? ???????? ????????? ????????? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ??eerste woord dat we met zijn allen ??? ??? spellen, is vicerector, zonder liggend Latijnse voorvoegsels als? ? ? ? ? ??verkeerd ?????Het ????tegenwoordig. ??streepje ??nog??vaak ? ? ? ? ? ? ? ? ???? ? ? ? ? ? ? ? ? ????klinkercom? ? co-, de-, pseudoof viceschrijven we in de regel aan het hoofdwoord vast, alleen in geval van klinkerbotsing – d.i. als een ?bepaalde ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ?? dus enerzijds coauteur, deactualiseren, binatie verkeerd kan worden uitgesproken een liggend ????We?schrijven ??????– ?volgt op het voorvoegsel ??streepje. ?uitspraak. ???omdat ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? pseudoklassiek en vicerector er hier geen gevaar is voor een verkeerde Anderzijds noteren we co-ouder, de-escaleren, pseudo???? ?klinkercombinaties ?????intellectueel en vice-eersteminister ? ? ? ? ? ? ? ? ? omdat de ‘oo’, ‘ee’ en ‘oi’ in het Nederlands op verschillende manieren kunnen worden ????? ? ? ? ? ? ? ? ? ? uitgesproken. ?
TAAL op MAAT
Voorts is het succes van het event niet te wijten, maar wel te danken aan de inspanningen van de vicerector. Iets wijten aan iemand betekent zoveel als iemand iets aanrekenen en heeft per definitie een negatieve bijklank. Een onvoldoende voor een examen kan bijvoorbeeld te wijten zijn aan onvoldoende studeren. Als iemand op positieve wijze iets gerealiseerd heeft, zeggen we dan ook liever dat het resultaat aan hem of haar te danken is. Ik moet toegeven dat wie de overige drie fouten ontdekt heeft, zich op een kennersoog mag beroemen. Het gaat om taalfoutjes waarover taalzuiveraars en –liefhebbers zich sinds jaar en dag druk maken. Tevergeefs echter, want die fouten zijn in het Nederlands van de meeste Vlamingen gaandeweg gemeengoed geworden. Laten we het ten eerste kort hebben over bekomen. In het Standaardnederlands kan een maaltijd je goed of slecht bekomen en na een marathon moeten de meeste atleten bekomen van hun inspanningen. Naar analogie met het Duitse ein Dokument / Zertifikat bekommen spreken ook veel Vlamingen van het bekomen van documenten, diploma’s of certificaten, in de zin van verwerven, verkrijgen of ontvangen. Nochtans geldt dit gebruik van bekomen nog steeds als Germanisme: een taalfout tegen het Nederlands onder invloed van het Duits. In de zin hierboven zou dus beter staan dat bepaalde resultaten behaald worden. Een tweede subtieler taalfoutje betreft de kost in de voorlaatste zin. Analoog aan het Franse le coût en het Engelse the cost berekenen Vlaamse onderzoekers de kost van hun projectaanvragen. Nochtans spreken we in het Standaardnederlands van de kosten (steeds in het meervoud) die bij een project komen kijken. Het laatste foutje is misschien nog het meeste ingeburgerd. Het gaat namelijk over het overmaken van documenten, felicitaties, groeten, etc. – een uitdrukking die schering en inslag is in het Nederlands gesproken in België. Zoals u weet, stond het Vlaams lange tijd bloot aan de invloed van het Frans, waar men volgende uitdrukkingen gebruikt: transmettre les documents en transmettre ses salutations. De letterlijke vertaling van transmettre is overmaken. Nochtans kan men in het Standaardnederlands enkel geld overmaken op een rekening, of men kan een taak overmaken, in de zin van ze opnieuw maken. U kunt uw documenten dus maar beter aan een ander bezorgen, en u kunt hem of haar het beste gewoon feliciteren of laten groeten. Nele Nivelle
nUweetjeHet | 15
FUTUREPROOF
INFODAGEN 2010 WANNEER? zaterdag 20 maart van 13.30 tot 16.00 uur zaterdag 24 april van 10.00 tot 13.00 uur zaterdag 8 mei van 13.00 tot 17.00 uur
CAMPUS DIEPENBEEK
AGORALAAN GEBOUW D, 3590 DIEPENBEEK
TEL. 0800 977 30
WWW.UHASSELT.BE
UHASSELT_AFFICHE.indd 1
C O L O F O N
is een interne nieuwsbrief van, voor en door UHasselt-personeelsleden.
Eindredactie: Ingrid Vrancken | communicatieverantwoordelijke UHasselt Vormgeving: Dave Bosmans | Mouch Hendrickx | grafisch medewerkers UHasselt Fotografie: Marc Withofs| fotograaf UHasselt | en anderen Druk: Repro | Drukkerij UHasselt Verantwoordelijke uitgever: Marie-Paule Jacobs | beheerder UHasselt Universiteit Hasselt | Campus Diepenbeek Agoralaan | Gebouw D | BE-3590 Diepenbeek
04/11/09 16:36