BEWUST-ZIJN el Best
MAGAZINE
e
nu d
VD:
nr 2 /november 2008
D uium ntlloq vera
Co
e dijn, d or gezon z t s u en vo " Bew lijkheid happij, e tene c e s t rd woo en maa pectief, w." d i r e e h p s licht isch pelijk be t s i l ho schap 49 . 48g a p zie
verslag ADHD: pag. 18 - 44 Linken: Dr. Deepak Chopra:
‘Alliance for a New Humanity’ Wetenschap:
Inzichten uit de fysica en de verantwoordelijkheid voor een paradigma-verandering Literatuur:
“Loop de zorgen uit je lijf”
inleiding:
Spiritualiteit in de praktijk: levenslessen vanaf dag 1
vzw Vrienden van Luk en Rita w w w.v r i e n d e n v a n l u k e n r i t a . o r g
Colofoon :
Redacteur:
Bert Devlieghere
Lay-out:
Bernard Nachtergaele Bart Verbauwhede Bert Devlieghere
Bijdragen:
Els Coppens, Gerda Onderbeke, Els Bekaert, Rika Geldof, Rosine Branteghem, Ruben Lanckriet, Rita Dousselaere, Angeline Bussche, Marjolijn Vanzandweghe, Bart Verbauwhede (fotografie)
2008 © VZW Vrienden van Luk en Rita
inhoud
Inleiding:
Spiritualiteit in de praktijk: levenslessen vanaf dag 1
P. 4-6
Uit de wereld: Voormalig secretaris-generaal van de Verenigde Naties Kofi Annan "Global Humanitarian Forum"
P. 7
Onze tentoonstelling op reis Onze huisgemaakte confituur
P. 8-9 P. 10-11
Vanuit het Kruidenhoekje: de middelste Teunisbloem
P. 12-14
Wetenschap: Inzichten uit de fysica en de verantwoordelijkheid voor een paradigma-verandering
P. 16-17
Verslag:
ADHD
P. 18-43
Linken:
Dr. Deepak Chopra MD, ‘Alliance for a New Humanity’
P. 44-45
Literatuur: Film
Loop de zorgen uit je lijf The Shift
P. 46 P. 47
DVD
Colloquium “Bewust-zijn”
P. 48-49
Geluiden uit het Kosmische
P. 50-54
INLEIDING Spiritualiteit in de praktijk: levenslessen vanaf dag 1.
B
Gerda Onderbeke
ezig zijn met spirituele groei is nog steeds voor velen onbekend terrein. Soms gewoon onbekend, soms bedreigend, soms taboe of - anderzijds – soms gewoon een trendy hobby. Mijn ervaring is dat groeien in bewustzijn een zeer concrete dagdagelijkse ervaring is waar je in elke situatie lessen kan leren, die telkens grote of kleine veranderingen brengen in je leven. Hoe concreet het wel is heb ik ervaren met onze pasgeboren zoon. 1 dag na de bevalling van ons zoontje Arne, ging ik naar huis. De baby en ik waren fit en gezond en ik blaakte van zelfzekerheid om borstvoeding te geven. Ik ben al jaren bezig met zelfontplooiing en bewustzijnsgroei en op basis daarvan had ik het arrogante idee dat ik wist hoe het allemaal in mekaar zat en dat het allemaal van een leien dakje zou lopen. Maar Arne bleef huilen en soms kon of wilde hij de tepel niet pakken met zijn kleine mondje. Na een hele nacht waken en aanleggen, zat ik mee te huilen. Het geschrei raakte me en ik voelde me machteloos. Mijn zelfzekerheid was omgeslagen van piek naar dal: ik voelde me compleet falen als moeder. Mijn man en ik gingen terug naar het ziekenhuis voor deskundig advies. Ik was opgelucht nu ik me liet helpen. Arne bleek 400 gram te zijn afgevallen, dat is te veel voor zo’n piepklein kwetsbaar kindje. Ook met de hulp van de vroedvrouw lukte het niet om Arne te doen zuigen. Hij greep niet goed en sabbelde maar wat, en het feit dat ik helemaal gespannen was om toch een goede moeder te zijn, hielp ook de zaak niet. Zo’n kindje is immers één en al gevoel voor de energieën rondom zich. Hij moest dringend voeding krijgen en de enige oplossing was af te kolven en hem de melk in een flesje te geven, dat hij gretig leegdronk. Met behulp van een tepelhoedje, dat hij herkende als de speen van de fles, lukte het ook om hem van de borst te laten drinken. Doordat hij echter nog steeds niet krachtig zoog, ging mijn melkproductie achteruit en moesten we meer en meer toch een flesje poedermelk bijgeven. Weer een hele domper op mijn moedergevoel. Ik kende de meerwaarde van borstvoeding en ik had het zo goed willen doen. Ik was klaar om het op te geven en over te gaan op volledige flesvoeding. Bij flesvoeding kwam mijn geschiktheid voor moederschap immers niet in vraag en ik
kon zeggen dat ik geprobeerd had maar dat borstvoeding niet lukte omdat Arne een zogenoemde ‘luie baby’ was. Flesvoeding was veel gemakkelijker voor mij en voor Arne. Maatschappelijk gezien kreeg ik daar alle steun voor. Onmiddellijk krijg je sussende begripvolle commentaar in de zin van: je hebt tenminste geprobeerd, een luie baby komt wel meer voor, het is bijna niet mogelijk, eens ze het flesje kennen om nog borstvoeding te geven, enz. Ik wist echter, vanuit de bewustzijnsgroei die ik al doorgemaakt heb, dat de keuze voor flesvoeding zou blijven knagen, dat ik er geen innerlijke voldoening zou van halen. Het is gemakkelijk uiterlijke omstandigheden de schuld te geven van hoe je je voelt of hoe je leven eruit ziet. Het is de aard van Arne die tot flesvoeding leidt… Het zijn de hormonen, de ‘baby blues’ die ervoor zorgen dat ik in zak en as zit…Onze hele maatschappij, en zeker de zorgsector is er op gericht dat je niet bij jezelf gaat zoeken. Niemand vraagt: Heb je er wel alles voor gedaan? Heb je je 100% ingezet voor je kind? Dat zijn vragen die uitnodigen naar verantwoordelijkheid, naar bewustwording. Bewust worden betekent dat je 100% eerlijk kijkt, zonder oordeel, naar wat er zich in je afspeelt. Dat je kijkt naar je schaduwkanten. Dat je zoekt door welke houdingen je jezelf beperkt en minder maakt dan de bezielde mens die we in wezen zijn. Het is niet altijd evident om daar zelf klaar in te zien. Onze opvoeding, cultuur, ervaringen uit je leven en eventuele vorige levens zitten ingebakken in elke cel van je lichaam. En het ego is zo snel om misleidende paden te bewandelen. Ik voelde me dan ook dankbaar dat ik kon terugvallen op de deskundigheid en ondersteuning van Luk Scholten en Rita Avet van De Reiziger in Sint-Maria-Aalter. Vanuit die begeleiding en vanuit mijn eigen ervaring en die van mijn ‘medereizigers’ kon ik het ‘borstvoedings’tij keren. Kende ik immers mijn eigen gemakzucht niet? Mijn faalangst? Mijn angst voor confrontatie? Mijn vermijden van zogezegde moeilijkheden? Deze dingen draag ik al heel mijn leven mee, maar nu, met de bevalling en de borstvoeding kwamen ze plots duidelijk naar voren. Ik begreep dat ik diende kordaat te zijn voor mezelf en voor Arne, hoe klein hij ook was, wilde ik hem de levenslessen van bezieling en inzet laten leren in plaats van de gemakzucht van het flesje. Wensen we immers niet allen onze kinderen te laten opgroeien tot vrije, onafhankelijke, krachtige en creatieve wezens in plaats van verwende jochies uit een welvaartsmaatschappij waar ego hoogtij viert? Dan diende ik mijn taak als moeder voor 100% op te nemen. Mijn vlees te geven, los van eigenbelang, gemakzucht en zelfmedelijden.
Ik besloot dat Arne rechtstreeks van de borst diende te drinken, zonder tepelhoedjes of flesjes. Ik wilde geen toegeeflijkheid meer hebben tegenover zijn luiheid in het zuigen. Hij was nu fysisch groot en sterk genoeg om zijn job te doen, zoals Moeder Natuur het voorzien heeft. Dit was een innerlijke beslissing waarvan ik voelde dat het de juiste was. De luiheid was overigens op slag verdwenen want hij slaagde erin wel een halfuur te liggen slaan, stampen en krijsen aan mijn borst tot we allebei vuurrode wangen hadden van de inspanning. En dan greep hij plots de borst en zoog…. Er was iets veranderd. Dit was voelbaar en ook zichtbaar bij Arne. Na het drinken sliep hij als een roos met een blos op de wangen. Geleidelijk heb ik mijn melkproductie kunnen opbouwen door vaker aan te leggen en overdag geen flesje meer bij te geven. Arne heeft in die periode vaak liggen huilen van de honger. Deze wat scherpere honger was echter nodig om hem te doen zuigen. Soms dreigden mijn “wat ben ik toch een slechte moeder”-gevoelens de bovenhand te krijgen. Mijn man hielp me echter die ‘grote honger’ te relativeren en consequent te blijven. Zijn gewicht volgde immer mooi de curve van Kind en Gezin en ’s avonds lieten we hem zijn buikje rond drinken aan een flesje poedermelk. Ondertussen hebben zowel Arne als ik veel geleerd. Ik heb geleerd dat een moeder innerlijk weet wat goed is voor haar kind als ze de moed heeft eerlijk te zijn met zichzelf en door te zetten voorbij aan eigenbelang en gemakzucht. En Arne is een goedzuigende, wakkere, levendige baby geworden met pientere oogjes. Hij heeft nu wel 10 soorten huiltjes: honger, woede omdat hij geen aandacht krijgt, hangerig omdat hij moe is, geen honger maar wel zin om aan de borst te liggen, enz. Doordat ik zowel de arrogantie als het zogenaamde ‘falen’ als moeder in mezelf al een stukje doorworsteld heb, voel ik me opener en gevoeliger om op te vangen wat er in hem omgaat en daar een antwoord op te geven. Zo zijn we stappen aan het zetten naar een meer bezield en waarachtig Leven. Groeien naar Bewust-Zijn elk moment van de dag.
Uit de wereld
Voormalig secretaris-generaal van de Verenigde Naties Kofi Annan zet een nieuwe
organisatie op het getouw om de humanitaire hulp over de hele wereld te verbeteren. Meneer Annan zegt dat de nieuwe organisatie, Global Humanitarian Forum genoemd, mensen in de arme landen zal helpen een grotere rol te spelen in het vinden van oplossingen voor hun menselijke en ontwikkelingsproblemen. Lisa Schlein rapporteert voor VOA vanuit Geneve, waar de nieuwe organisatie zal gevestigd zijn. Door Lisa Schlein Geneva 29 June 2007
O
fficieel gaat het Global Humanitarian Forum maandag van start. Mr Annan, die zijn mandaat bij de V.N. eind 2006 beëindigde, zegt dat de agenda en strategieën van het Forum nog in ontwikkeling zijn. Maar bepaalde dingen zijn al duidelijk. Hij zegt dat het Forum niet de bedoeling heeft om te concurreren met andere organisaties. Het is de bedoeling complementair te zijn aan het werk dat reeds wordt gedaan en om nieuwe wegen te exploreren om humanitaire catastrofes in kaart te brengen, zodat slachtoffers op een meer efficiënte wijze hulp kunnen ontvangen. Bijvoorbeeld, zegt hij, dat de V.N. en andere leden van de humanitaire gemeenschap niet in staat zouden geweest zijn hulp te bieden bij natuurrampen zoals de tsunami in de Indische oceaan en de aardbeving in Kashmir zonder de militaire hulp. “ Indien het leger niet was opgetreden en geen zware logistieke ondersteuning had gegeven, zouden heel wat meer mensen gestorven zijn omdat we hen niet zouden hebben bereikt”, zei de voormalige V.N.-baas. “Zo is het leger een belangrijke speler geworden in het verlichten van humanitaire problemen. En toch zitten ze niet rond de tafel wanneer we samenkomen om humanitaire items te bespreken”. “Ik denk dat we hen aan de tafel moeten brengen om met de humanitaire spelers (organisaties) te bespreken hoe we kunnen samenwerken. En, vanuit mijn vroegere ervaringen, weet ik dat dit geen gemakkelijke relatie is”, voegt hij eraan toe. Mr Annan zegt dat hij weet dat private hulporganisaties zich niet comfortabel voelen met het militaire apparaat. Hij zegt te hopen dat het Forum deze relatie op het getouw kan zetten. Volgens Mr. Annan zal het Forum zich bezig houden met problemen zoals de menselijke gevolgen van de klimaatverandering. Hij zegt dat waarschijnlijk meer mensen hun huis ontvluchten naarmate natuurlijke bronnen, zoals water en voedsel, schaarser worden. Tot nu toe genieten deze zogenaamde omgevings-vluchtelingen geen enkele wettelijke bescherming van internationale wetten. Niemand weet wat met hen aan te vangen. Dit is, zegt hij, een gebied van vruchtbaar onderzoek voor het Forum. Hij zegt dat zijn groep werk wil maken om landen in ontwikkeling er van te overtuigen dat zij een verplichting hebben om koolstofuitstoot en de opwarming van de aarde ernstig te nemen. Ook al zijn de geïndustrialiseerde landen hoofdzakelijk verantwoordelijk voor deze uitstoot, zegt hij dat China, India, Brazilië, Zuid-Afrika en andere landen in ontwikkeling zich niet kunnen veroorloven aan de kant te blijven staan en niets te doen. “Niet alleen zouden ze nu moeten beginnen, ze zouden de vergissingen van vroegere industrialisaties moeten vermijden, lessen moeten trekken uit de vergissingen van anderen en werkelijk moeten beginnen uit te kijken naar groene(milieuvriendelijke) technologieën, zelfs al is het iets duurder”, zegt hij. ”Er bestaan behoorlijke technologieën, die hen kunnen helpen. Ik denk niet dat ze aan de kant kunnen blijven, blijven zeggen dat diegenen die verantwoordelijk zijn voor het stort het ook maar moeten opruimen en blijven voorwenden dat het stoppen van de uitstoot hun groei zal vertragen”, gaat hij verder. Integendeel , zegt Mr Annan, falen in de bescherming van het milieu zou wel eens de grootste dwang kunnen leggen op de groei en ontwikkeling in de wereld.
Bert Devlieghere
onze tentoonstelling op reis Op 23 en 24 maart stonden wij op de Eco-therapeuticabeurs in de Brabanthal te Leuven. Eco-therapeutica is een alternatieve gezondheids- en wellnesbeurs met ieder jaar
duizenden bezoekers. Onze 2-daagse aanwezigheid op de Eco-therapeuticabeurs was een succes. Heel wat bezoekers maakten kennis met onze vzw en onze doelstellingen. Vele mensen waren blij als ze hoorden waarmee we bezig zijn en ondertekenden de petitie op de petitiestand. Op de verkoopsstand werd er volop geproefd van onze overheerlijke delicieuze confituren, koekjes en snoepjes, die wij zelf maken om onze kas te spijzen en onze acitiviteiten te bekostigen. Ook onze zelfgemaakte kaarsen werden bewonderd en gekocht. Iedere kaars is uniek en dit zie je. Verder verkochten we onze t-shirts uit onze eigen love and truth collection, cd’tjes met eigen muziek, de pareltjesreeks (een boekje met tekstjes van ons), lavendelzakjes en ons Bewust-Zijn magazine. Onze reizende tentoonstelling “Bewust-Zijn, kunst en wetenschap” werd door heel wat mensen bezocht. Wat houdt een bezoek aan onze tentoonstelling in? Je kan er genieten van schilderijen van kunstenaar Patrick Stal en van onze eigen mensen. Ook kan je kennismaken met wetenschappelijk onderzoek die over de hele wereld gebeurt rond Bewust-Zijn. Zoals de invloed van onze gedachten en gevoelens op water en mens; en alle leven rondom ons, de verbinding tussen ieder van ons. Voor velen is het nieuw en een openbaring, anderen hebben er hier en daar al over gehoord. De onderzoeken van verschillende wetenschappers worden er belicht. Zoals Dr Emoto Masaru, Dr. John Hagelin, Dr. Deepak Chopra, Dr. Edgar Mitchell, Gregg Braden, Dr. Lazar… Dr Emoto Masaru is een Japanse onderzoeker die verschillende watermonsters blootstelde aan negatieve of positieve
woorden, gedachten, emoties of verschillende soorten muziek. Hij liet het water bevriezen en fotografeerde de kristallen, de resultaten zijn verbluffend en zijn te zien op onze tentoonstelling. Dr. John Hagelin toonde het effect van meditatie op de hersenschors aan, alsook een daling van de criminaliteitscijfers in een bepaalde regio na meditatie. Hier en daar worden er bij de onderzoeken videofragmenten en interviews getoont. Je kan er kijken naar de films A view from space van Dr. Edgar Mitchell, What the bleep do we know en Down the rabit hole. Deze laatste 2 gaan over baanbrekend onderzoek in de quantumfysica. (Op Eco-therapeutica hadden wij echter geen toestemming om deze films te tonen). Verder is er ook de voorstelling van: het werk van Marc Luyckx Ghisi; de Prince Charles Foundation; “ The Institute of Noetic Science “ ; “ The Scientific and Medical Network “ ; Lynne Mc Taggart en “The field”, ... Ook de wetgeving omtrent scholing in bewustwording en holistisch genezen in verschillende andere Europese landen, Amerika en Canada wordt belicht. Je kunt er grafieken zien die aantonen dat medische kosten aanzienlijk lager liggen bij mensen die met bewustzijn bezig zijn. Naast prachtige kunstwerken en vele wetenschappelijke onderzoeken, zijn er ook vele deugddoende foto’s, tekstjes en een film van de Vrienden zelf in het samenzijn met Luk en Rita. Wij gaven ook een lezing: “Bewust-Zijn, verantwoordelijkheid voor lichaam en gezondheid” Bart vertelde wie Luk en Rita zijn, wie wij zijn en wat onze doelstelling is. Daarna lazen Lien (de zaterdag) en ikzelf (de zondag) onze getuigenis voor over hoe ons leven is veranderd door aan bewustzijnsgroei te doen. Ruben belichtte enkele wetenschappelijke onderzoeken die aansluiten bij zijn ervaring in Bewustzijnsgroei. Rita vertelde haar ervaring als arts, over ziekte en het verband met de energie waarden in ons lichaam. Olivier stelde het onderzoek voor die hij samen met een aantal andere mensen uit de vzw uitgevoerd heeft in verband met ziektekosten. Waaruit zeer duidelijk kan geconcludeerd worden dat de ziektekosten van de mensen van de vzw, die aan bewustzijnsgroei doen, zeer veel lager zijn dan die van de gemiddelde Belg. Zin gekregen om onze tentoonstelling te komen bezoeken of naar een lezing te komen luisteren? Dan kunt u op onze website (www.vriendenvanlukenrita.org) terecht, waar u op de hoogte kunt blijven van onze verdere activiteiten.
Marjolijn Vanzandweghe
onze huis-bereide confituren Naast tal van activiteiten van de vzw Vrienden van Luk & Rita is de jaarlijkse fruitoogst
een waar feestgebeuren om de overvloed van moeder Natuur. Met dankbaarheid worden de vruchten in de tuinen en fruitboomgaarden van de Vrienden van Luk en Rita geplukt en wordt er confituur van gemaakt. Een rijkelijke variatie aan confituursmaken met liefde bereid.
Naast de confituren bereid met rietsuiker zijn er ook de confituren bereid met Tagatesse, dit is een suikervrij zoetmiddel dat uit melk bereid wordt, en dus zeer aan te bevelen is voor diabetespatiënten en voor mensen die suiker vermijden.
10
Hier een lijstje van de rijkelijke variatie aan confituursmaken bereid van onze nieuwe fruitoogst: confituur beried met Tagatess Aardbei Vlier met Appel Rozenbottel met appelsap Confituur bereid met rietsuiker: Aardbeien Aardbeien en Rabarber Rabarber met Appelsien Rabarber Appel en Peer Rozenbottel en Appelsap Vlierbes en Appel Appelgelei met citroen Kweepeer Gelei van Kweepeer
Enkele van de Vrienden met vers geplukte rozenbottel van eigen fruitbomen
Na één van de feestelijke fruitplukdagen, klaar voor verwerking tot overheerlijke confituur.
De opbrengst van de confituur verkoop wordt integraal gebruikt als steun voor de werking van de VZW Vrienden van Luk en Rita. Heb je ook zin in een potje ? Bel dan 0498 21 01 98 of mail naar:
[email protected]
De confituren zullen ook verkrijgbaar zijn op de stand van de VZW Vrienden van Luk en Rita - tuidens de ambachtenbeurs te Mesen op 9 november 2008 van 14.00 tot 18.00 uur - tijdens de Oxfam beurs in Brugge (in de Hallen, 12, 13 en 14 december 2008 - op de kerstmarkt in Bellem (20 december 2008) - op de kerstmarkt in Poeke (21 december 2008)
11
Vanuit het Kruidenhoekje DE MIDDELSTE TEUNISBLOEM of Oenothera biennis Je vraagt je misschien af waarom ik in deze ADHD-special opteer voor een bijdrage over “de middelste teunisbloem”. Daarom eerst een woordje uitleg over dit wondere plantje.
In Engeland staat dit duiveltje– doet – al ( of zou ik het niet beter engeltje–doet–al noemen ?) reeds lang bekend als “King’s Cure All” of “De Allesgenezer van de Koning”… En zelfs Lodewijk de XIV, de Franse zonnekoning, kon niet zonder zijn levenselixir op basis van teunisbloemolie. Hij liet het zelfs helemaal uit Mexico aanvoeren, wat voor die tijd toch niet zo vanzelfsprekend was. De dag van vandaag kennen veel mensen de teunisbloem van uit de cosmetica, want deze plant heeft een heilzame invloed op de huid. Anderen kennen dan weer haar positieve invloed tijdens de menopauze, of zelfs bij gewrichtsproblemen. Maar ook in de voeding kan de teunisbloem haar positief steentje bijdragen. De verschillende plantendelen zijn eetbaar. De blaren kan je in thee verwerken en de pas geplukte bloemen gebruik je om salades en schotels te garneren. Je kan ze ook in een ijsblokje invriezen om je drankjes origineel te versieren. De éénjarige wortel kan je rauw eten of gekookt; hij is sappig, zoet en voedzaam. Maar de belangrijkste delen van de teunisbloem zijn ongetwijfeld de zaadjes. De koud geperste olie eruit is heel gezond, wegens haar rijkdom aan GLA of Gamma-linoleenzuur. Dit is een essentieel vetzuur dat even broodnodig is voor ons lichaam als vitaminen, mineralen en proteïnen. Verder in de tekst volgt nog wat uitleg hierover.
12
Geschiedenis en traditioneel gebruik Herkomst: Oorspronkelijk is de middelste teunisbloem afkomstig van Mexico en Centraal-Amerika. Ze werd later ook inheems in de gematigde streken van Noord- en Zuid- Amerika. In 1619 brachten botanici de tweejarige plant mee vanuit Virginia als een botanische curiositeit naar Europa, meer bepaald naar de tuinen van Padua. De volgende eeuw kwamen veel verdwaalde zaden van verschillende teunisbloemsoorten terecht in de grote Europese havens, doordat ze verborgen zaten in gedumpte katoenballast uit vrachtschepen. Zo zie je nu nog rondom Liverpool veel gebieden waar de teunisbloem weelderig bloeit. Ook in het Middellandse Zeegebied en rond de meren van de Languedoc is de teunisbloem thans algemeen verwilderd. Bij ons vind je ze op zonnige plaatsen en in een goed doorlaatbare of zanderige bodem. Traditioneel gebruik: - Noord- Amerikaanse Indianen maakten een infusie van de zaden om wonden sneller te genezen. De bladeren, stengels en de wortels werden ook gebruikt, o.a. als voedsel door de Blackfoot-Indianen. - Sommige stammen gebruikten de wortel ook als jachtamulet. - Andere stammen weekten de gehele plant in warm water om er daarna een papje van te maken (als cataplasma) voor het helen van kneuzingen. Ze gebruikten de plant ook voor huidproblemen en astma en brouwden een hoestdrank van de wortels. - Infusies van de hele plant werden ook gebruikt bij angst, maag- en darmklachten en kinkhoest. - De teunisbloem werd echter wereldberoemd door de Nederlandse Professor Hugo de Vries (1848-1935) die er zijn beroemde mutatie – of evolutietheorie op stoelde. Hiervoor gebruikte hij meestal de Oenothera lamarkiana, waarop hij allerlei onderzoeken naar planten- bastaarden deed. - In 1917 kwam een Duitse wetenschapper, Unger, tot de conclusie dat de zaden 15 % olie bevatten en in 1919 werd door een ander team geleerden een gedetailleerde studie gemaakt van de teunisbloemolie. Hierin ontdekten ze een nieuw vetzuur, dat de naam “gammalinoleenzuur” kreeg, of “gamma linolenic acid”,kortweg: GLA. - Het was echter pas rond 1960 dat Britse wetenschappers de olie begonnen te onderzoeken omwille van haar mogelijke gezondheidstoepassingen. In de jaren ’70 deed een jonge neurofysioloog, dokter Horrobin, verschillende tests hierop, met heel goede resultaten. Hij was hierover zo enthousiast dat hij zorgde voor de opstart van een bedrijf die teunisbloemolie zou gaan exploiteren. (=Efamol Ltd.) - Het eigenlijk medicinaal gebruik van de zaadolie van de middelste teunisbloem werd hiermee ten volle opgestart. - Sindsdien wordt de teunisbloem op grote schaal gekweekt, maar het onderzoek loopt nog steeds verder.
Economisch belang - Vanwege de waardevolle olie wordt de middelste teunisbloem steeds intensiever gekweekt, zowel voor de orthomoleculaire, fyto- therapeutische, farmaceutische als voor de cosmetische industrie. Ze wordt er in heel wat producten verwerkt. De teelt van teunisbloemen zit wel degelijk in de lift. In Nederland b.v. kweekte men in 1980 zo’n 100 hectaren, in 1985 waren dit al 1200 ha en het areaal stijgt nog steeds. De teunisbloemolie wordt immers tegen forse prijzen verhandeld. Toch is de productie ervan niet zo vanzelfsprekend. - De wilde plant bloeit soms 3 tot 4 maanden achtereen. Daardoor heeft ze zowel rijpe peulen, als pasgeopende bloemen en zelfs onvolgroeide bloemknoppen. Door die ongelijktijdige bloei is machinale pluk nogal moeilijk. De zaden worden daarom vaak met de hand gerooid. - Daardoor en mede omdat de opbrengst van het zaad vrij gering is, is de teunisbloemolie vrij duur. Ter documentatie: voor de productie van één capsule zijn er wel 5000 zaadjes nodig! 13
- Daarnaast moeten de zaden koud worden geperst (= max. 20 ° C), wil de olie al haar inhoudsstoffen optimaal behouden. En door het gebruik van bijzondere methoden wordt de olie ook beschermd tegen oxidatie en micro- bacteriële besmetting. - Tevens moet met deze bijzondere olie ook voorzichtig worden omgesprongen; haar houdbaarheid is immers begrensd! Daarom ook voegt men meestal Vit E als anti - oxidant toe. - Ook in de diergeneeskunde kent men al de heilzame werking van de teunisbloemolie. Vooruitstrevende en ruimdenkende veeartsen zullen ze vaak bij huidziekten aanwenden, dit zowel inwendig als uitwendig. Soms wordt ze toegepast , in combinatie met Ω-3vetzuren, voor een betere stofwisseling of ter “smering” van de gewrichten, o.a. bij paarden. - Uit de bloemen kan gele verfstof gemaakt worden. - Onderzoekers ontwikkelen steeds nieuwe variëteiten en hybriden, die wat gelijkmatiger van bloei zijn, om het productieproces te vereenvoudigen.
Belangrijkste inhoudsstoffen van het zaad Teunisbloemolie bevat een belangrijk aandeel van GLA of Gammalinoleenzuur of Gammalinolenic Acid. Dit is een essentiëel, meervoudig en onverzadigd Omega-6-vetzuur, dat voor ons lichaam net zo belangrijk is als vitaminen, mineralen en proteïnen. Je vindt GLA ook in bernagie-olie (=komkommerkruid), zwarte bessenzaad en in moedermelk. Waarom noemt men dit “essentieel”? Essentiëel betekent hier dat het levensnoodzakelijk is voor het metabolisme. Het lichaam is echter niet in staat het (voldoende) zelf aan te maken. Bijgevolg moeten we voor de aanvoer hiervan voorzien door ons voedsel en eventueel met behulp van voedingssupplementen. Wat zijn essentiële vetzuren? Essentiële vetzuren (=EFA) zijn op vitamines gelijkende vetzuren. Vroeger werden ze dan ook vitamine F genoemd, vanwege de gelijkenis met vitamines. Essentiële vetzuren hebben niets te maken met vet in de zin van druipend varkensvlees of slagroomgebak. Het is zelfs zo dat ze meest voorkomen in voedsel dat helemaal niet vet lijkt, zoals b.v. zonnebloempitten, groene groenten, schaaldieren en …teunisbloemolie. Vetzuren moeten een essentieel deel van onze voeding uitmaken, want zij vervullen allerlei vitale functies in ons lichaam: ~ ze geven energie. ~ ze helpen mee om de lichaamstemperatuur te handhaven. ~ ze isoleren de zenuwen. ~ ze bedekken en beschermen de weefsels. ~ ze maken deel uit van iedere celstructuur in het lichaam. ~ ze zijn van levensbelang voor het metabolisme. ~ ze zijn ook de voorbodes van de buitengewoon belangrijke, kortlevende, regulerende moleculen, nl. de prostaglandines en leukotriënes). Dit zijn een soort celregelaars die op microniveau een heel belangrijke rol spelen in ons lichaam. Ter informatie: de Organisatie voor Voeding en Landbouw (in Nederland) stelt dat bij volwassenen minimaal 3 % van het totale aantal calorieën uit essentiële vetzuren zou moeten bestaan. Voor kinderen, zwangere en lacterende vrouwen moet zeker een minimum van 5 % aangehouden worden. 14
Wat is nu de rol van de teunisbloem hierin? Teunisbloemolie kan door rechtstreeks GLA aan te voeren de verhouding tussen de verschillende soorten prostaglandines verbeteren. Vooral in combinatie met de gekende Omega-3-vetzuren worden de beste resultaten geboekt. Hiermee kunnen allerlei ziektes of aandoeningen voorkomen of genezen worden. Hiertoe behoren o.a. hyperactiviteit bij kinderen of ADHD, concentratiemoeilijkheden, evenals gedrags-, slaap-en eetstoornissen. Het geestelijk evenwicht van de mensen wordt hierdoor weer bevorderd en ze krijgen weer een gevoel van welzijn. In het algemeen is het echter aan te raden te melden dat je kruiden of voedingssupplementen gebruikt bij consultatie van een arts of voedingsdeskundige. Voor méér informatie raadpleeg je best een betrouwbaar kruidenboek, zoals b.v. “Groot handboek geneeskrachtige planten” van Dr. Geert Verhelst, waaruit ik heel wat van mijn gegevens putte.
Rika Geldof
15
Wetenschap Inzichten uit de fysica en de verantwoordelijkheid voor een
paradigma-verandering
Vorig jaar organiseerden wij, Vrienden van Luk en Rita, een colloquium over bewust-
zijn in de Hallen van Brugge. Eén van de sprekers was astronaut en ingenieur Dr. Edgar Mitchell die, naast de andere uitstekende voordrachten, een uitzonderlijk heldere neerslag gaf van zijn ervaring en zijn visie op de realiteit. Persoonlijk was ik diep geraakt door de uiteenzetting in zijn geheel. Het gaf mij bovendien een dieper inzicht in wat ik voorheen in mijn opleiding en interesses tegenkwam, helemaal aansluitend met mijn ervaring in het pad van bewustwording. Samen met de andere presentaties openden zij verder mijn ogen en bleek het colloquium voor mij ook letterlijk wat de titel zei: “bewust-zijn”. Dit inzicht zal ik in dit artikel zo duidelijk mogelijk trachten te schetsen.
Dr. Edgar Mitchell
Relativiteitstheiorie Albert Einstein
16
Fundamenteel gaat het eigenlijk over inzicht, en in wezen is bewust-zijn de meest directe manier om dit te kunnen inzien. Op dit moment is er bij de mensheid op Aarde een verandering, een transformatie aan de gang die zo diep en wezenlijk is dat velen het wel voelen maar voor de meesten onzichtbaar is. Deze verandering is ook nodig om onze overleving als soort op zich te vrijwaren en om een toekomst van schoonheid, waarheid en overvloed te generen voor onze kinderen. Op dit moment is er een afsterven bezig van een oud westers wereldbeeld dat bijzonder hardnekkig vastgeroest zit in ons denken, voelen en handelen. Tegelijk is het de reden van onze vervreemding met de realiteit en de mistroostigheid die hiervan een gevolg is. Het huidige paradigma of geloof is er één van scheiding van lichaam en geest (en voor velen ook verdwijnen van het aspect ‘geest’), van materialisme, van een mechanische visie van de realiteit, van een geloof in schaarste. De filosofie achter de wetenschap uit de 18°, 19° en 20° eeuw heeft hierin een duidelijke rol gehad. Een eerste deuk in de mechanistische visie van de realiteit ontstond in de vroege 20° eeuw in de fysica, namelijk met de ontdekking van enerzijds quantum mechanica en anderzijds de relativiteitstheorie van Albert Einstein. In de quantum mechanica werden een aantal eigenschappen ontdekt die bijzonder vreemd leken als men in een mechanistische realiteit gelooft. Een voorbeeld daarvan is non-localiteit. Dit betekent dat deeltjes zoals protonen en electronen in staat zijn informatie te communiceren ogenblikkelijk, dit terwijl volgens de fysische wetten dit enkel aan lichtsnelheid zou kunnen, zelfs als ze zich heel ver van elkaar zouden bevinden. Een ander voorbeeld van een experiment in de quantum fysica is het zogenaamde ‘double slit’ experiment en de talrijke varianten ervan. In dit experiment schoot men –eenvoudig uitgelegd- één voor één electronen af op een scherm met twee spleten. Op een scherm daarachter ving men deze electronen op. In dit experiment kreeg men op het scherm net zoals bij licht het geval is een interferentiepatroon te zien d.w.z. een sterke band in het midden met minder intense banden naar buiten toe telkens met ‘schaduwen’ tussen. Als men echter bij dit experiment één iets veranderde, nl. men plaatste een instrument dat enkel waarnam door welke spleet elk electron ging, kreeg men op het scherm daarachter slechts twee intense banden te zien. Het resultaat van het experiment was verschillend enkel en alleen door te kijken. Het feit dat een persoon zich bewust was van de situatie – en niet meer dan dat - kregen we een ander resultaat. Tot recentelijk werden veel van deze experimenten en ontdekkingen gecatalogeerd tot het mysterieuze rijk van de hele kleine deeltjes. De bevindingen in de quantumfysica worden als een ver-van-mijn-bed show aanzien. Maar een recente wetenschappelijke ontdekking door de Duitser Dr. Walter Schemp toonde aan dat quantum fenomenen overduidelijk evenzeer gelden op elke schaal, en niet alleen subatomisch. Deze man ontdekte dit tamelijk toevallig bij het uitwerken van een medische techniek genaamd functional MRI (magnetic resonance imaging). Kort gezegd betekent dit dat zaken zoals non-localiteit op onze schaal
courant zijn. Het betekent dat spiritualiteit onafscheidelijk is van fysicaliteit. Materie is puur energie en toont zich enkel aan ons als materie. De reden waarom wij niet doorheen een muur kunnen stappen heeft louter met elektromagnetische afstoting te maken, het is een puur energetische op ladingen gebaseerde afstoting. Het betekent ook dat zogenaamd ‘supernatuurlijke’ fenomenen zoals bijv. telepathie en energetische fenomenen heel eenvoudig te verklaren zijn en duiden op een quantum gebaseerde visie op de realiteit. Het doet een goede verstaander terug realiseren dat er in alles Ziel aanwezig is, meer nog, dat alles Ziel is.
zenuwcel
Dit laatste is de verandering in paradigma die dient te gebeuren -en ook aan het gebeuren is- als wij als soort willen overleven. Alleen is het geloof in scheiding en zelfs afstoting van spiritualiteit sterk geworteld in de hoofden van mensen. Dit is zelfs letterlijk het geval. Men zou kunnen spreken van een ‘bedrading’ in ons zenuwstelsel. Het is een elektrisch en chemisch netwerk in onze hersenen bestaande uit neuronen (zenuwcellen) en hun axonen en dendrieten. Een zenuwcel heeft meerdere dendrieten en één axon. Meerdere axonen die naast mekaar lopen, vormen een zenuw. Zenuwcellen kunnen via hun dendrieten (uitstulpingen van die cel) veel verbindingen maken met axonen van andere zenuwcellen waardoor hele ‘banen’ in de hersenen kunnen gevormd worden of reeds bestaan. Elke keer als we iets leren door ervaring, kennisoverdracht, etc… dan wordt er zo’n baan gemaakt d.w.z. dat de volgende keer bij een soortgelijke ervaring, gedachte, emotie de elektrische impuls die baan zal volgen. Zo kunnen wij een heel gedachtenpatroon hebben die letterlijk vastligt in ons zenuwstelsel, waardoor wij enkel in staat zijn via deze banen te denken. Een verandering in dit gedachtenproces is mogelijk doordat connecties tussen dendrieten loslaten en dus de oude banen verbroken worden, maar dit kan nooit gebeuren door elektrische impulsen die door deze zelfde banen lopen m.a.w. dezelfde gedachtenlijnen die er zijn. Dit kan onmogelijk gebeuren door een denkproces die enkel werkt langs die lijnen. Het kan niet door het denken , want het denken loopt precies via dit rasterwerk, net zoals men met een wagen enkel daar kan rijden waar er wegen zijn. Het loslaten van connecties tussen dendrieten, en dus de oude gedachtenpatronen, gebeurt door bewust-zijn. Dit is niet gebonden aan het lichaam alleen, het is hetgeen ons en alles verbindt. Het is de quantumfysische eigenschap van alle realiteit. Sommige drugs en alcohol hebben de eigenschap om de overgang tussen dendriet en axon slechter of niet meer te doen doorgaan. Ze kunnen dus soms tijdelijk het effect nabootsen alsof die elektrische baan niet meer bestaat, waardoor mensen zich euforisch gaan voelen, want het vernauwde denkcorset is tijdelijk weg. Eenmaal de chemische stof uitgewerkt, bestaat het gedachtennetwerk nog steeds. De verandering in paradigma kan enkel gebeuren d.m.v. bewust-zijn. Het geloof in afwezigheid van Ziel zorgt voor een ongelukkigheid in de mensen en een gevoel van schaarste, dat men op zijn beurt tracht op te vullen door materialistische noden, eerzucht en macht. Werkelijk inzicht kan ons doen beseffen wie we werkelijk zijn en meehelpen aan de paradigma-verandering. Of zoals Dr. Marc Luyckx Ghisi op zijn presentatie op het colloquium zei, i.p.v. ‘love of power’ ‘Power of Love’.
Dr. Marc Luyckx Ghisi “ ““Nieuwe structuren creëren i.p.v. te vechten tegen de oude”
Ruben Lanckriet 17
Verslag: ADHD
Alle Dagen Heel Druk ? OF Adorable, Dynamic, Huggable and Delightfull !
INLEIDING I. VASTSTELLINGEN, EIGEN ERVARINGEN EN CIJFERGEGEVENS II. OMSCHRIJVING: Wat wordt er verstaan onder ADHD III. DE DIAGNOSE: of ‘How psychiatry makes patients of normal children’ lll. 1 Hoe is de diagnose tot stand gekomen ? lll. 2 De praktijk van de diagnose: hoe wordt de diagnose gesteld ? lll. 3 TeenScreen (U.S.A.) IV. ONTSTAAN/VERKLARINGEN lV. 1: Inleiding Er is geen wetenschappelijk sluitende verklaring lV. 2: ADHD en neurologie ADHD = Another, Devalued, Helplessly and Drugged child lV. 3: ADHD en voeding ADHD = A Demand for a Healthy Diet lV. 4: ADHD en vaccinatie ADHD = Arrogant Doctrine of the Healthy Dogma lV. 5: ADHD en opvoeding/onderwijs ADHD = Aloude Denkpatronen Har(d)thandig Doorbreken of ADHD = Adorable, Dynamic, Huggable and Delightfull child BESLUIT
18
INLEIDING
Vandaag worden veel ouders, leerkrachten en begeleiders geconfronteerd met een nieuw ‘gevaar’; met name ADHD. Wat is dit nieuwe gevaar ? Waar komt het vandaan ? Zonder op deze vragen een gedegen antwoord te kunnen formuleren, worden in ieder geval daarvoor bewustzijnsveranderende medicamenten voorgeschreven (Relatine, Concerta,...).
“ Deze middelen worden in enorme hoeveelheden voorgeschreven. Alleen dat gegeven zou voldoende moeten zijn om ouders of leerkrachten ervan te overtuigen dat er een potentieel gevaar bestaat voor de toekomst van hun kind. Voor de bezorgde ouders van de miljoenen kinderen die wereldwijd deze psychiatrische drugs krijgen, stonden deskundige raadgevers klaar om al hun vragen te beantwoorden. Er kan gesproken zijn over een ziekte van de hersenen of over een chemische onevenwichtigheid maar er werd de ouders zeker verteld dat het om een medisch probleem gaat, dat langdurige medicatie vereist. Omdat ze de deskundige raadgevers vertrouwden en het beste voor hun kind wilden, gingen deze ouders akkoord met psychiatrische drugs als behandelmethode.” (1) Zoals we verder zullen aantonen, blijkt echter dat deze benaderingswijze geen enkele wetenschappelijke bewijsvoering kan voorleggen en dat er nogal wat andere oorzaken blijken te zijn voor verschijnselen van ADHD, die een totaal andere begeleiding vereisen dan een kind met een hersendysfunctie. Bovendien lijkt deze klassiek-medische benadering helemaal geen rekening te houden met het feit dat het menselijk ras blijft evolueren en veranderen. Die veranderingen lijken gepaard te gaan met een aantal symptomen, die men voor ADHD kenmerkend acht. Zo heeft Dr. Berrenda Fox van het Avalon Welzijnscentrum in Mount Shasta - Californië - via bloedtesten het bewijs geleverd van veranderingen in ons DNA, die waarschijnlijk een opwaardering van ons menselijk ras betekenen. In een interview met Patricia Resch (2) vertelt zij daarover het volgende: “ Er zijn grote veranderingen, wijzigingen die nog niet zijn voorgekomen , volgens genetici, sinds de tijd dat we naar men veronderstelt uit het water kwamen. Enkele jaren geleden was er in Mexico-stad een bijeenkomst van genetici vanuit de hele wereld en het belangrijkste onderwerp was de DNA-verandering.
19
We maken een evolutionaire verandering door; maar we weten niet waarin we veranderen. Iedereen heeft een dubbele DNA-helix. Wat we ontdekken is DAT ANDERE HELIXEN ZICH VORMEN. Gedurende deze tijd, die naar het schijnt misschien 5 - 10 jaar terug gestart is, veranderen we. Het is een mutatie van ons soort tot iets waarvan het eindresultaat nog niet bekend is. De veranderingen zijn niet publiek bekend omdat de wetenschappelijke gemeenschap voelt dat het de bevolking zou beangstigen. Echter, de mensen veranderen op celniveau. Vele religies hebben gepraat over de verandering en weten dat het op verschillende manieren zal komen. We kennen het als een positieve verandering, hoewel het fysiek, mentaal en emotioneel verkeerd begrepen kan worden en beangstigend kan zijn. Met een cellulaire verandering voelt het soms alsof je niet hier bent. Je kunt je uitgeput voelen omdat we letterlijk van cellen veranderen en nieuwe wezens worden. Je hebt veel rust nodig, zoals een pasgeboren baby. Mentale verwarring en je niet kunnen concentreren op routinetaken kan voorkomen terwijl we geprogrammeerd worden voor iets groters. Pijnen in je lichaam waarvoor geen duidelijke oorzaak is, zijn gewoon. Veel mensen voelen zich alsof ze gek worden. Als ze een orthodox medisch kantoor binnenstappen, worden ze waarschijnlijk op de Prozac gezet omdat ze niet kunnen definiëren wat het is. Het is moeilijk voor het medische beroep omdat ze niet gewend zijn om te gaan met het energielichaam.” Tenslotte stellen verschillende auteurs ook vast dat steeds meer kinderen geboren worden met een spiritueel bewustzijn, dat niet begrensd is door tijd en ruimte. Zij spreken dan van Indigo kinderen, Kristalkinderen, Nieuwetijdskinderen of Hoog Sensitieve kinderen (3). Vele van deze kinderen vertonen gedragskenmerken die als ADHD of Autisme worden omschreven. “ Ze kunnen opvallen door hun vroegwijze uitspraken, hun grote gevoeligheid, hun liefde voor de natuur, hun eigenzinnigheid en hun originaliteit en hun contacten met het ‘paranormale’. Ze kunnen lijnrecht ingaan tegenb heersende overtuigingen en ons confronteren met kaders waarbinnen wijzelf geen ervaring 20
hebben of die wij niet voor ‘waar’ willen aannemen. Bewustzijn verandert. Dat heeft gevolgen voor de begeleiding en opvoeding van onze kinderen. In het onderwijs zouden we hiermee rekening moeten kunnen houden door uit te gaan van de behoeften en verwachtingen van kinderen en in de hulpverlening door anders te kijken naar bepaalde verschijnselen die steeds meer kinderen laten zien. Er worden nogal wat oorzaken genoemd voor verschijnselen van ADHD; is het daarom niet meer passend om ons altijd eerst te verdiepen in de vraag waarom kinderen dit gedrag laten zien !! Pas dan kan immers een passende begeleiding gegeven worden. Een kind dat druk wordt van (buiten)zintuiglijke prikkels, van psychosociale oorzaken (thuissituatie of de schoolsituatie) of van bepaalde voedingsmiddelen heeft immers een heel andere begeleiding nodig dan een kind met een hersenbeschadiging of een hersendysfunctie” (4) Het is in het licht van de doelstellingen van onze vereniging dat wij de informatie, die wij rond dit thema hebben verzameld, willen verspreiden om mensen beter in staat te stellen bewuster keuzes te maken; niet alleen ten voordele van hun eigen kinderen, maar ook ten voordele van de hele gemeenschap van mensen. NB: de cijfers tussen ( ) verwijzen naar de bronnen en worden per hoofdstuk vermeld. Letterlijke citaten zijn cursief geschreven. (1) Nederlands Comité voor de Rechten van de Mens; ‘ADHD, de leugen rond leer- en gedragsstoornissen’ - www.nrcm.nl/ADHDpage.html (2) www.niburu.nl (3) zie o.a.: Carolina Hehenkamp, Elaine N. Aron, Lee Carroll & Jan Tober, Sharyl Jackson, Carla Muijsert, e.a.... (4) Carla Muijsert; ‘Niewetijdskinderen’, www.nieuwetijdskinderen.nl
I. VASTSTELLINGEN, EIGEN ERVARINGEN EN CIJFERGEGEVENS Persberichten en citaten: - VZW stapt met eis naar minister van Volksgezondheid “ Betaal medicatie ADHD terug” (1) - “ De laatste jaren wordt steeds meer gesproken over ADHD, Attention Deficit/Hyperactivity Disorder of in het Nederlands: aandachtsstoornis met hyperactiviteit. Vroeger sprak men ook van “hyperkinetische kinderen”. (2) - “Als maar meer leerkrachten krijgen het moeilijk in het onderwijs. Ze zien steeds meer kinderen met problemen: achterstand in motorische ontwikkeling, dyslexie, ADHD, autisme en zogenaamd grensoverschrijdend gedrag. Hulpverleners en ouder dringen vaak aan op medicatie en gedragstherapie. In het belang van het kind, maar ook om af te zijn van de symptomen. Maar zijn het kind en de maatschappij hierbij wel gebaat ? “(3) - Uitspraak van Gène Bervoets: “Ik was veeleer een brave jongen, maar wel een levendig baasje. Tegenwoordig zou men zeggen dat ik ADHD had.” (4) - “ Op de 22 leerlingen zijn er 6 die Relatine krijgen”, zegt juf Liliane.”Anders is er geen huis mee te houden”. De Relatine staat in de klas, de juf ziet erop toe dat ze het nemen (5). - “Kleurstoffen maken kinderen hyperactief” (6) Cijfergegevens: - “Adhd staat voor ‘Attention Deficit Hyperactivity Disorder’, aandachtsstoornis met hyperactiviteit. Drie tot vijf procent van de schoolgaande jeugd en één tot drie procent van de Volwassenen heeft er last van.” (7) - “Adhd zou naar schatting voorkomen bij 1 op 20 kinderen. Dat betekent dat er in bijna elke schoolklas wel één zit ! Het is de meest door kinderpsychiaters gestelde diagnose; een kinderpsychiater is er 25-30% van haar of zijn tijd mee bezig”. (8) - Het voorschrijven van medicatie voor de behandeling van ADHD is met 274% gestegen tussen 1993 en 2003 in de U.S.A. (9)
21
Persoonlijke ervaringen: - Als ik mijn eigen lagere schooltijd bekijk en ik kijk naar de diagnosecriteria die men nu hanteert, dan viel ik zeker in de prijzen. Ik werd dan ook vaak gestraft en zat jaren bijna elke dag op mijn knieën in een hoek van de klas met mijn lei boven mijn hoofd. In het secundair onderwijs had in het geluk om op een zeer sportieve school te zitten, waar ik mij in atletiek en volleybal kon uitleven. Als orthopedagoog werkzaam in de gehandicaptensector stel ik vast dat er steeds meer gesproken wordt over “bijkomende gedrags- en psychische problemen” en dat Relatine als medicatie ook sterk zijn intrede heeft gedaan.
(1)en (7) Het Laatste Nieuws – Vrijdag 14 september 2007, p. 19 (2) en (8) www.gezondheid.be – ADHD (3) en (10) Carla Muijsert, “Nieuwetijdskinderen” , www.nieuwetijdskinderen.nl (4) Interview met Gène Bervoets in ‘Story’, 12 september 2007, p 86 (5) Maes Noël; ‘Waarom is West-Vlaanderen dé grote Relatineprovincie ?’, Krant van West-Vlaanderen, 15 februari 2008, pp 2-3 (6) Mireille Verbeke; ‘Kleurstoffen maken kinderen hyperactief’, Het Laatste Nieuws, 15 sept. 2007, p. 12 (9) David Gutierrez, ‘Use of psychotropic drugs for hyperactivity soars over ten years’, March 27, 2007 – www.newstarget.com
II.ADHD: OMSCHRIJVING (1)
ADHD is de afkorting van Attention Deficit Hyperactivity Disorder, een definitie die werd toegekend door de American Psychiatric Association en die wereldwijd wordt gehanteerd. Uit de definitie blijkt: 1. dat het gaat om de volgende GEDRAGSKENMERKEN
22
1.1 Gebrek aan aandacht en concentratie
Men kan het moeilijk volhouden om zijn aandacht bij een taak te houden. Men wordt vlug afgeleid door alle prikkels uit de omgeving. Veel dagdromen, moeite met details, het ‘ene oor in en het andere uit’. Maar ook hyperfocussen komt voor; het lijkt dan alsof men ‘wel kan, als men maar wil’. Verkeerd inschatten van tijd, enz..
1.2 Hyperactiviteit/impulsiviteit
Men is voortdurend in beweging, kan niet stil blijven zitten. Men is snel opgewonden en gefrustreerd. Dingen doen zonder nadenken, antwoorden vooraleer men de vraag heeft gehoord of gelezen, anderen een dreun verkopen vooraleer men het zelf in de gaten heeft, enz…
Als gevolg daarvan ziet men vaak veel andere problemen opduiken: - agressie - angst- en stemmingsstoornissen - motorische onhandigheid - leerstoornissen - taal- en spraakstoornissen - tics - enz. ...
OPM.: Al deze kenmerken komen bij iedereen wel eens voor, maar men spreekt slechts van ADHD wanneer: - deze gedragingen zich in ernstige mate voordoen op een manier die afwijkt van de normen die gelden voor leeftijd en geslacht. - deze gedragingen een herkenbaar en hardnekkig patroon vormen in meerdere situaties, op een jonge leeftijd zijn begonnen en een belemmering vormen in de ontwikkeling of het functioneren.
2. dat het zou gaan om een ZIEKTE (disorder) Deze (conventioneel-psychiatrische) benadering, die een aantal symptomen samenbrengt tot een syndroom, stelt dat het hier zou gaan om een chronische, neurologische afwijking, die bijgevolg in eerste instantie behandeld moet worden met medicatie. Er is nochtans geen enkele biologische of fysiologische test om ADHD vast te stellen of te bewijzen. Van 16 tot 18 november 1998 organiseerde Het Nationaal Instituut voor de Geestelijke Gezondheid van de Verenigde Staten een prestigieus congres onder de titel “Concensus Development Conference on Diagnosis and Treatment of Attention Deficit Hyperactivity Disorder” . Het congres had de expliciete bedoeling om een einde te maken aan het debat over diagnose van ADHD en het voorschrijven van Relatine. Het was de verwachting dat er op het hoogste niveau van medisch-wetenschappelijk onderzoek en administratie een duidelijke uitspraak zou zijn over wat ADHD precies is, wat de oorzaken zijn en welke medicatie er precies als behandeling moet voorgeschreven worden.
23
In tegenstelling tot wat de bedoeling was, kwamen de officiële panelleden tot heel andere conclusies: - ‘De diagnose van ADHD is een knoeiboel’. - ‘Er zijn geen gegevens die erop wijzen dat ADHD te wijten is aan een slecht functioneren van de hersenen’. - ‘Er is geen gevalideerde diagnostische test voor ADHD’. (2) ”ADHD is een groep symptomen, geen ziekte. De symptomen waarop de diagnose gebaseerd is zijn opgesomd in de Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (= DSM), een handboek voor psychiatrische diagnoses. Dit maakt ADHD officieel een psychiatrische diagnose. De diagnose voor ADHD is echter volledig subjectief , gezien er geen enkele objectieve medische test bestaat die dit kan aantonen of bewijzen dat het bestaat”. (3) (1) zie: www.gezondheid.be - ADHD (2) Jon Rappoport: “School Violence. The Psychiatric Drugs Connection”, aug – sept 1999 www.nfgcc.org/schoolviolence.htm zie o.a. ook : David Gutierrez, ‘Use of psychotropic drugs for hyperactivity soars over ten years’, March 27, 2007 – www.newstarget.com (3) Mary Ann Block, D.O., ‘What does ADHD mean ?’ – www.blockcenter.com
III. DE DIAGNOSE of ‘How Psychiatry Makes “Patients” Out of Normal Chidren’ (1) De manier waarop de diagnose ADHD ( en alle psychiatrische ‘ziektes’) tot stand is gekomen en in de huidige praktijk wordt toegepast, lijkt sterk op een rechtszaak. Daar wordt ofwel bij stemming door een volksjury (in casu :de American Psychiatric Association) ofwel door één of meerdere onfeilbaar geachte ‘deskundigen’ (in casu: ouders, leerkrachten, C.L.B., kinderpsychiaters, psychologen) autonoom beslist of een verdachte al of niet schuldig wordt bevonden; ongeacht het feit of de beklaagde daadwerkelijk schuldig is of niet. Je zal maar onschuldig veroordeeld worden !!!!
24
1. Hoe is de diagnose ‘ADHD’ tot stand gekomen ? Het antwoord is zeer eenvoudig en tegelijk verbijsterend: DOOR HANDOPSTEKING !!! Wereldwijd gebruiken psychiaters en psychologen het diagnostisch handboek van de American Psychiatric Association (APA) : “Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders”, afgekord de DSM. De DSM is reeds aan zijn vierde herziene editie toe. In de tekst spreken we dan ook verder steeds over de DSM-IV (in Amerika wordt ook de ICD-10 gebruikt). Vandaag vormt de DSM-IV de bijbel van de conventionele psychiatrie. In 2006 werd een werkgroep opgericht voor de volgende herziening. De zogenaamde symptomen die beschreven staan bij elke stoornis uit de DSM-IV zijn slechts observaties van menselijk gedrag. De DSM-IV pakt simpelweg een aantal gedragskenmerken bij elkaar en plakt er het etiket geestelijke stoornis op. Dit etiket wordt toegekend door een stemming onder de commissieleden van de APA. De APA selecteert een panel van psychiaters die bepalen welk gedrag wordt bestempeld als mentale ‘stoornis’. Bovendien – zo blijkt uit een recente studie – blijken de leden al te vaak banden te hebben met de farmaceutische industrie. (2) ”Ze (= commissieleden van de APA) creëren deze groepen van ziektes en ze komen samen en ze stemmen daarover. ‘Is dit een ziekte ?’ Iedereen die het ermee eens is, zegt ‘Ja’. (3) Er is tot nog toe nooit enig verband aangetoond tussen de symptomen en afwijkingen of ziekten aan de hersenen. ” In tegenstelling tot medische diagnoses die een aannemelijke oorzaak, gepaste behandeling en waarschijnlijke prognose geven, zijn de stoornissen die genoemd worden in de DSM-IV (en ICD-10) tot stand gekomen door consensus in een groep, letterlijk door een stemming onder commissieleden van de APA, voornamelijk ontwikkeld om rekeningen uit te kunnen schrijven” (4) Het probleem is echter dat wereldwijd zo breed op de DSM wordt vertrouwd dat deze een aura van wetenschappelijkheid heeft gekregen, ook al is daar geen enkel bewijs voor. Miljoenen mensen gebruiken dit boek tegenwoordig, ook in België, en geloven dat het volledig betrouwbaar is. Deze mensen lopen het risico dat ze ernstig verkeerde beslissingen nemen in hun leven of dat van anderen. De invloed van de DSM in de samenleving is enorm. Op dit moment wordt de DSM gebruikt om (5) : • de geestelijke geschiktheid van een ouder of individu vast te stellen, • een kind weg te halen onder de voogdij van zijn of haar ouders (dit is reeds meerdere malen gebeurd met ADHD-kinderen in de USA (6)), • de bekwaamheid van een kandidaat-werknemer om een functie te vervullen vast te stellen, • in sommige landen, een persoon zijn of haar stemrecht te ontnemen. • te bepalen of een persoon bekwaam is om een schuld te bekennen bij een strafrechtelijk proces, • een beklaagde voor onbepaalde tijd in psychiatrische handen op te sluiten in plaats van hem aan een misdaad schuldig te verklaren en hem een eindige straf te laten uitzitten (zie o.a. de zaak Van Themssche, waar de verdediging hem voor een autist (Asperger-syndroom) wil laten doorgaan), • te voorkomen dat een persoon uit de gevangenis wordt vrijgelaten of op proefverlof gaat, • wettelijke contracten te verbreken en de wensen van een persoon aangaande zaken of bezittingen met voeten te treden, •…
2. Hoe wordt een ‘diagnose ‘ ADHD in de praktijk gesteld ? (7) ADHD is nog niet vast te stellen aan de hand van meetbare gegevens. In de praktijk wordt de ‘diagnose’ gesteld door een multidisciplinair team. Ouders, leerkrachten, CLBmedewerkers worden gevraagd een vragenlijst in te vullen op basis van de diagnostische criteria volgens de DSM-IV. De symptomen zijn gerangschikt in twee domeinen (althans de verkorte versie): aandachtstekort en hyperactiviteit/impulsiviteit met elk 9 symptomen.
25
Aandachtstekort 1. geen aandacht voor de details, slordigheid 2. Moeite aandacht vast te houden 3. Lijkt niet te luisteren 4. Maakt taken/karweitjes niet af 5. Kan taken niet organiseren 6. Vermijdt langdurige mentale inspanning 7. Raakt vaak dingen kwijt (speelgoed, schoolboeken, …) 8. Afgeleid door uitwendige prikkels 9. Vergeetachtig bij dagelijkse bezigheden Hyperactiviteit/impulsiviteit 1. Beweegt onrustig met handen en voeten, wiebelt op zijn stoel,… 2. Staat vaak op in de klas of andere situaties waar men stil moet zitten 3. Rent vaak rond of klautert overal op 4. Heeft moeite om rustig te spelen 5. Is vaak in de weer 6. Praat aan een stuk door 7. Gooit antwoorden eruit 8. Kan niet op zijn beurt wachten 9. Verstoort of onderbreekt anderen
Wanneer spreekt men nu van ADHD ?
• Wanneer 6 van de 9 symptomen per domein voorkomen • Wanneer de symptomen ten minste 6 maanden aanwezig zijn in een mate die aangepast is en niet past bij het ontwikkelingsniveau • Wanneer enkele symptomen, die functionele beperkingen veroorzaken aanwezig waren vòòr het zevende levensjaar •Wanneer beperkingen ten gevolge van de symptomen aanwezig zijn op twee of meer terreinen (school/werk en thuis) • Wanneer er significante beperkingen zijn in het sociale, school- of beroepsmatig functioneren • Wanneer de symptomen niet zijn toe te schrijven aan een andere psychische stoornis.
Wanneer je al die criteria overloopt, dan stelt men vast dat hier een zeer ruime mate van subjectieve interpretatie mogelijk is, afhankelijk van de persoonlijke draagkracht, inzichten en ervaringen van de beoordelaar. Wat wordt bijvoorbeeld verstaan onder ‘(aan)gepast’ ? Het is mijn persoonlijke ervaring hoe moeilijk het is om gedrag te beoordelen. Als begeleider van opvoedingsteams word ik dagelijks geconfronteerd met discussies onder opvoeders en opvoedsters onderling hoe een bepaald gedrag moet geïnterpreteerd worden en hoe er mee kan worden omgegaan. Ze zien alleen maar wat ze zelf kennen. Dit is enkel te wijten aan het feit dat elk van hen beïnvloed is door eigen opvoeding, inzicht en ervaringen. Dit is niet anders bij de beoordeling van ADHD. Dr. Jeffrey Schaller, professor psychologie aan de American University stelt het als volgt: ” Pas als mensen iets doen dat anderen bezwaarlijk of verwerpelijk vinden, kunnen ze gediagnosticeerd worden als geestelijk gestoord. Als de persoon die de diagnose stelt, meer macht heeft dan de persoon die gediagnosticeerd wordt (wat bij ADHD bijna steeds zo is, omdat het meestal jonge kinderen betreft) dan beginnen de problemen. Op deze manier is de diagnose van een geestelijke stoornis altijd een wapen” (8) 26
3. TEENSCREEN (U.S.A.): de waanzin nabij ? (9) In 2002 richt president Bush de “New Freedom Commission on Mental Health (NFC) op met als doel de geestelijke gezondheidszorg in de Verenigde Staten te herzien (10). De Commissie wordt samengesteld uit leden, die stuk voor stuk nauwe financiële banden onderhouden met allerlei farmaceutische bedrijven, die maar al te bereidwillig de standpunten van de Commissie ondersteunen. In 2003 rapporteert de Commissie haar bevindingen en aanbevelingen: • De NFC roept op tot een ambitieus plan om elke Amerikaan te screenen – van prenataal tot ouderling op mogelijke ontwikkeling van gedragsproblemen, nog vooraleer ze manifest worden. • De NFC doet de aanbeveling om een positieve screening te laten volgen door een “behandeling” en “ondersteuning” (onder behandeling en ondersteuning moet verstaan worden medicatie en electro-convulsie-therapie !). Als gevolg daarvan werd een controversieel programma voor het screenen van geestelijke gezondheid ontwikkeld door het Kinderpsychiatrisch Onderzoeksdepartement van de Colombia University. Het programma kreeg de naam TeenScreen en is gebaseerd op de DSM-IV. Het uiteindelijke doel van het programma bestaat erin om screening programma’s in te stellen in alle gemeenschappen van de U.S.A., in elke school - en zo mogelijk in de rest van de wereld - zodat alle kinderen vroegtijdig gescreend en behandeld kunnen worden voor “geestelijke ziektes”. Is het zo’n toekomst die wij wensen voor de mensheid ?? Waarom zou iemand het opstarten van zo’n systeem willen doordrukken ? Het antwoord is hetzelfde als voor alle verschillende dingen die tegen mensen werden ondernomen in de loop der tijden: geld, macht en controle door zombies te creëren met behulp van medicatie !!
(1) Fred A. Baughman Jr, M.D., ‘ The ADHD Fraud. How Psychiatry Makes “Patients” Out of Normal Children’, Trafford Publishing, ISBN 1–4120–6458–9 www.adhdfraud.org (2) Lisa Cosgrove, Sheldon Krimsky, Manisha Vijayaraghavan, Lisa Schneider: “Financial Ties between DSM-IV Panel Members and the Pharmaceutical Industry”, in Psychoter Psychosom 2006, nr 75, pp. 154-160. (3) Dr. Julian Whitaker in: Citizen Commission on Human Rights, ‘Pseudo-Wetenschap. De valse diagnoses van de psychiatrie’ - www.cchr.be (4) Tania Dineen in : Citizen Commission on Human Rights, ‘Pseudo-Wetenschap. De valse diagnoses van de psychiatrie’ - www.cchr.be (5) Citizen Commission on Human Rights, ‘Pseudo-Wetenschap. De valse diagnoses van de psychiatrie’ - www.cchr.be (6) Gary Null, ‘The Drugging of Our Children’, p. 12 - www.gnhealth.com (7) Bron: www.gezondheid.be (8) Dr. Jeffrey Schaller - www.cchr.org (9) www.teenscreentruth.com (10) Press Release, “President’s New Freedom Commission on Mental Health; Executive Order”, Office of the Press Secretary, April 29, 2002 www.whitehouse.gov/news/releases
27
IV. ADHD – oorzaken
Inleiding Het gedrag dat zogenaamde ‘ADHD-kinderen’ stellen, kan vele oorzaken en verklaringen hebben. Al naargelang de oorzaak zal men andere middelen moeten inzetten om deze kinderen te begeleiden. In het verloop van dit hoofdstuk willen we een aantal verklaringen bespreken.
1.
De conventionele, psychiatrische kijk op ADHD of ADHD = Another Devalued Helplessly Drugged child
De hoeksteen van het huidige psychiatrische ziektemodel is de opvatting dat onevenwichtige chemische reacties in de hersenen verantwoordelijk zijn voor geestelijke ziekten. Dat betekent dat men niet zelf meer verantwoordelijk is voor zijn doen en laten. De psychiatrie geeft echter schaamteloos toe dat ze hiervoor geen enkel wetenschappelijk bewijs kan leveren. David Kaiser (psychiater) stelt: ” De moderne psychiatrie moet nog steeds overtuigend bewijzen dat er een genetische/biologische oorzaak is voor welke geestelijke ziekte dan ook. Bij patiënten wordt de diagnose ‘chemische onevenwichtigheid’ gesteld, ondanks het feit dat er geen test bestaat om een dergelijke bewering te staven; men heeft geen idee hoe een correct chemisch evenwicht eruit zou moeten zien”. (1) Het gevolg van de conventionele stelling is logisch: Als er een scheikundig onevenwicht is, dan moet dat evenwicht scheikundig hersteld worden met MEDICATIE (in geval van ADHD is dit dan Relatine, Concerta, enz…) 28
Dit wordt door een stevige marketing van de grote farmaceutische bedrijven populair gemaakt als doeltreffend en veilig. Zij slagen erin om via lobbyen hun invloed te laten gelden bij het opstellen van de criteria voor geestelijke ziektes ( In 2006 toonde een onderzoek aan dat 56% van alle psychiaters die besluiten welke stoornissen er in de volgende DSM (V) moeten worden opgenomen, financiële banden met tenminste één farmaceutisch bedrijf heeft (2). Tegelijkertijd spannen ze zowel zogenaamde onafhankelijke als officiële organisaties ter informatie van het publiek voor hun kar om hun medicamenten te promoten. Voorbeelden daarvan zijn: CHADD (Children and Adults with Attention Deficit Disorders) in de USA (3), een over alle Staten verspreide groep (meer dan 32.000 leden) die de belangen verdedigt van ADHD-volwassenen en ouders van ADHD-kinderen. Deze groep is ogenschijnlijk objectief en laat zich leiden door de zgn wetenschappelijke bevindingen. Hun boodschap: * ADHD is een ziekte die medicatie vereist, * voorgeschreven behandelingen zijn veilig, * ouders die medicatie weigeren, verwaarlozen hun kinderen. CHADD vertelt de ouders echter niet dat ze werd opgericht en wordt gesponsord door Novartis, de verdeler van Relatine. ADDISS (= het Nationaal ADHD-Informatie en Adviescentrum) in Groot-Brittanië (4), gesteund door het Ministerie van Volksgezondheid, heeft bevestigd dat ze geld ontvangen van de farmaceutische bedrijven. De gevolgen zijn desastreus. Het gebruik van ADHD-medicatie is schrikbarend gestegen in een relatief korte periode. In de Verenigde Staten spreekt men over een epidemische groei (5). ”Drie tot vijf procent van de Amerikaanse schoolkinderen en meer dan tien procent van de lagere schoolkinderen, nemen Relatine of andere medicamenten voor hyperactief gedrag, aandachtsstoornissen en impulsiviteit”. (6) Bij de meest gebruikte medicamenten (Relatine en Concerta) is de actieve stof een cocaïneproduct, waarvan de amfetaminewerking psychotisch maakt (7). Dat heeft dan weer tot gevolg dat deze nevenwerking met weer andere medicamenten (neuroleptica) gecorrigeerd moet worden. Dubbel kassa, kassa voor Big Pharma !! De nevenwerkingen van ADHD-medicatie zijn nochtans genoegzaam bekend, ook al worden ze als veilig voorgesteld (8). In 1999 werd in Amerika een grootschalig onderzoek opgezet naar de resultaten van verschillende behandelingsstrategieën voor ADD/ADHD: de ‘National Institute of Mental Health Multimodal Treatment Study of ADHD Follow-up’ De eerste resultaten werden bekend gemaakt na een periode van 10 maanden behandeling. Toen luidde het dat medicatie veruit de beste resultaten opleverde. De studie werd voortgezet en in 2004 (9) verscheen een volgende rapport na een periode van 2 jaar. De conclusie luidde als volgt: “De medicatiestrategie bestendigt haar superioriteit boven andere behandelingen, alhoewel niet zo groot als na de eerste vaststellingen”. In april van hetzelfde jaar (10) verschijnt ook het rapport na 3 jaar follow-up. De resultaten laten dan heel andere dingen zien. In het BBC-programma Panorama van 12 nov. 2007 vertelt Professor William Pelham, één van de onderzoekers, daarover het volgende: ”Ik denk dat we het gunstige effect van medicatie in het eerste onderzoek overdreven hebben. We hadden gedacht dat kinderen met medicatie langere en betere resultaten zouden vertonen. Dat lijkt niet gebeurd te zijn. De kinderen hadden een aanzienlijke remming van hun groei, zowel in lengte als gewicht. En het tweede was dat er geen gunstige effecten zijn. Geen. Op korte termijn zal medicatie het kind helpen zich beter te gedragen, op lange termijn zal het dat niet. En die informatie moet duidelijk worden gemaakt aan de ouders”. (11) Ondanks de vele waarschuwingen blijft het gebruik van medicatie onrustwekkend stijgen. (12) Onlangs nog - januari 2008 – heeft het FDA (= de Amerikaanse Food and Drug Administration) strengere onderzoeksnormen opgelegd naar de neveneffecten van psychiatrische medicatie als gevolg van de vaststelling dat vooral de zelfmoordcijfers angstwekkend stijgen bij gebruikers van dergelijke medicatie (13). Hoe is het dan toch mogelijk dat in Vlaanderen het Relatinegebruik de afgelopen vijf jaar meer dan verdubbeld is ? (14) Waarom worden alle waarschuwingen in de wind geslagen ? Waarom moeten we in Vlaanderen toch maar liefst alles zelf gaan ondervinden ? Zijn wij dan zo koppig en eigenwijs of speelt de grote aanwezigheid van farmaceutische industrieën hierin een fundamentele rol ? 29
(1) C.C.H.R. “Pseudo-Wetenschap. De valse diagnose van de psychiatrie” – www.cchr.org (2) C.C.H.R., “Wat is er mis met de psychiatrie ?” – www.cchr.be/diagnoses (3) Gary Null, “The drugging of our Children”, p.4 – www.gnhealth.com (4) Daniël Foya, “ADHD-Advies in het geheim betaald door Geneesmiddelenindustrie”, The Daily Telegraph, 10 september, 2005 (5) Richard DeGrandpre, “Ritalin Nation: Rapid-Fire Culture and the Transformation of Human Consciousness”, W.W. Norton, New York, 1998, 284 pp. (6) Sydney Walker III, “The Hyperactivity Hoax: How to Stop Drugging Your Child and Find Real Medical Help ?”, St-Martin’s Press, New York, 1998, 260 pp. (7) Fernand Haesbrouck, ADHD-medicatie: medische megablunder”, www.megablunder.net (8) zie o.a.: - “Side Effects of drugs used for ADHD” – www.blockcenter.com/ADD-ADHD - Dr. Peter Breggin, “Ongunstige reacties op stimulerende middelen abusievelijk gezien als “heilzaam” www.energie-bewustzijn.com - Peter Breggin, M.D., “Psychiatric Druf Facts” – www.breggin.com (9) MTA Cooperative Group: “National Institute for Mental Health Multimodal Treatment Study of ADHD Follow-up: 24 months of Treatment Strategies for Attention Deficit/Hyperactivity Disorder”, Pediatrics, Vol 113 No 4, april 2004, pp 754 – 761. (10) MTA Cooperative Group: “NIMH Multimodel Treatment Study of ADHD Follow-up: Changes in Effectiveness and Growth after the End of Treatment”, Pediatrics, Volume 13, No 4,, april 2004, pp 762 – 769. (11) Charles Miranda, ”ADHD durgs could stunt growth”, The Daily Telegraph, November 12, 2007 (12) zie o.a.: - Nederlands Comité voor de Rechten van de Mens, “Waarschuwingen tegen ADHD-medicatie” – www.bijwerkingenpsychiatrischemedicijnen.nl/ADHD - Mike Adams, “Dr Fred Baughman – ADHD Fraud and the chemical holocaust against a generation of children” – www.TruthPublishing.com - Van Acker, Juliaan, “ Waarom Rilatine verboden moet worden” –www.users.skynet.be/adhdenritalin (13) Gardiner, Harris; “F.D.A. Requiering Suicide Studies in Drug Trails”, The New York Times, January 24, 2008. (14) Zie o;a.: - VRT-2 Canvas, Panorama-reportage van 17 februari 2008 - Maes, Noël; “Waarom is West-Vlaanderen dé grote Relatineprovincie ?” Krant van West- Vlaanderen, 15 feb. 2008, Actueel, pp 2-3.
2.
ADHD en Voeding of ADHD = A Demand for a Healthy Diet
Onder de titel ‘Kleurstoffen maken kinderen hyperactief’ beschrijft Mirella Verbeke in de krant Het Laatste Nieuws van vrijdag 15 september 2007 (1) het recente onderzoek uitgevoerd aan de universiteit van Southampton. Uit dit onderzoek blijkt dat additieven in voeding en drank hyperactiviteit in de hand werken. Het is reeds langer bekend dat voedings-deficienties en allergieën een invloed hebben op ADHD. Dr. Mary Ann Block stelt: “Er zijn letterlijk honderden artikels in de medische litteratuur die een verband aantonen tussen bepaalde voedings-deficienties en geheugen- en concentratieproblemen”. (2) Een recente reeks studies in Nederland bevestigt nogmaals het verband tussen voeding en ADHD. Het ADHD Research Centrum onderzoekt er de relatie tussen voeding en gedragsproblemen bij kinderen, volgens een strikt protocol: het Pelsser Voeding en Gedrags-onderzoek (PVG-Onderzoek) (3). In 2000 rondde het Centrum een pilootstudie af dat werd gepubliceerd in Kind en Adolescent, waar bij 59% van de onderzochte kinderen voeding de oorzaak bleek te zijn van ADHD. In 2002 werd een tweede oriënterend onderzoek afgerond. De conclusie luidde: “ Bij jonge kinderen met ADHD kan toepassing van een eliminatiedieet tot statistisch significante symptoom-vermindering leiden”. (4) In 2006 is een gecontroleerd onderzoek beëindigd dat door de Universiteit Wageningen en de Radboud Universiteit Nijmegen werd begeleid. De resultaten zijn vergelijkbaar met deze van 2002. (5) Als vervolg op dit onderzoek hoopt men begin 2008 met een nieuw onderzoek te kunnen starten: de INCAstudie (= Impact of Nutrition on Children with ADHD) (6) 30
Wat is er eigenlijk al bekend over de relatie voeding en ADHD ? (7) - Enige mate van hyperactiviteit na het eten van kleurstoffen of conserveringsmiddelen komt voor bij alle kleuters, niet alleen bij hyperactieve kinderen. - Alle dieetonderzoeken , die gebruik maken van een streng eliminatiedieet, geven aan dat er overtuigend gecontroleerd bewijs bestaat voor de effecten die voeding kan hebben op ADHD in een geselecteerde subgroep. - In 2001 is een behandelprotocol (Hull & Taylor) voor ADHD gepubliceerd, gebaseerd op standaardadviezen en wetenschappelijk bewijs. - Over het algemeen wordt het bestaan en de resultaten van dieetonderzoeken genegeerd. Meestal worden alleen de suiker- of kleurstofonderzoeken aangehaald en dan nog meestal om te benadrukken dat er géén verband bestaat tussen voeding en ADHD. Ook Judy Graham vermeldt in haar boek “Teunisbloemolie & Gezondheid” verschillende onderzoeken die het verband aantonen tussen het tekort aan essentiële vetzuren en leer- en gedragsstoornissen. Ze schrijft: “ Essentiële vetzuren kunnen het leven van ontelbare kinderen en hun ouders verbeteren. Samen met voedingsveranderingen kunnen zij meehelpen om de frustraties en het verdriet van gezinnen waarin leeren gedragsstoornissen zoals ADHD, dyslexie en dyspraxie zich voordoen te verlichten of zelfs op te lossen”. (8) Waar liggen de oorzaken voor het “ongeloof “ in de relatie voeding en ADHD ? David Servan-Schreiber (9) legt in een interview met Ode de vinger op de wonde. “Je moet een opleiding tot arts gevolgd hebben om af te leren dat voeding een groot effect heeft op fysieke en emotionele gezondheid. Ik heb tijdens mijn opleiding eigenlijk maar vier dingen over voeding geleerd: van teveel eten wordt je dik, van teveel zout krijg je hoge bloeddruk, als je diabetes hebt, moet je minder suiker eten en als je een hoog cholesterolgehalte hebt, moet je minder vet eten. Einde van de voedingsleer.” (10) M.a.w. er wordt in de opleiding van artsen veel te weinig ingegaan op de invloed van voeding op de ontwikkeling van allerlei aandoeningen (vooral chronische). Verder stelt Servan-Schreiber nog: “Het probleem is dat artsen hun informatie vaak uit dezelfde wetenschappelijke bronnen halen. Het punt is dat de meeste onderzoekers – vooral in de Verenigde Staten – op de loonlijst van de farmaceutische industrie staan. Ze hebben er geen belang bij dat gezondheidsproblemen op natuurlijke wijze worden opgelost. Hierdoor weten de meeste artsen niets van zulke simpele en effectieve oplossingen.” (11) 31
De farmaceutische industrie gebruikt daarbij gewiekste technieken. Zo zijn ze er in Europa en de Verenigde Staten in geslaagd om richtlijnen door te drukken die de verkoop van voedingssupplementen ontzettend bemoeilijken of zelfs onmogelijk maken. (12) Ook andere belanghebbende industrieën doen daar flink aan mee. Zo heeft de suikerlobby in ons land bekomen dat Stevia (een natuurlijke plant, die zeer zoet is en suiker vervangt en die in andere werelddelen zeer veel wordt gebruikt) niet verkocht mag worden. (1) Mireille Verbeke ; “kleurstoffen maken kinderen hyperactief”, het Laatste Nieuws, 15 sept. 2007, p.12. zie ook:BBC News; “Artificial food colouring warning”, 2007/05/08 – www.news.bbc.co.uk BBC News “Parents warned of additives link”, 2007/09/06 – www.news.bbc.co.uk (2) Mary Ann Block; “Some of the Most common causes of the Attention Symptoms in Adults” – www.blockcenter.com/ADD.ADHD (3) + (5) www.adhdenvoeding.nl (4) EMJ Pelsser & J.K. Buitelaar ; « Gunstige invloed van een standaardelilminatiedieet op het gedrag van jonge kinderen met aandachtstekort-hyperactiviteitsstoornis (ADHD), een verkennend onderzoek”, Ned. Tijdschrift voor Geneeskunde, 28 dec 2002, pp 146-152 (6) +(7) Stichting Kind enGedrag; “Van AVI tot INCA” – www.adhdenvoeding.nl/nieuw-onderzoek-in-2007 (8) Judy Graham, “Teunisbloemolie en Gezondheid”, Uitgeverij Elmar bv., Rijswijk, 2004, p. 61 (9) David Servan-Schreiber, zoon van de beroemde Franse journalist Jean-Jacques Servan-Schreiber, studeerde medicijnen aan de Carnegie Mellon University in het Amerikaanse Pittsburgh, gaf daar vervolgens leiding aan een prestigieus psychiatrisch onderzoekslaboratorium en is nu professor aan dezelfde universiteit evenals aan de Ecole de Médicine in Lyon. Als klassiek geschoold psychiater stond hij zeer sceptisch tegenover ‘alternatieve’ geneeswijzen tot hij voor Artsen Zonder Grenzen naar India trok en er kennis maakte met Tibetaanse behandelingsmethoden. Hij is de auteur van het beroemde boek (vertaald in 37 talen, waaronder het chinees): “Uw Brein als Medicijn”, Kosmos-Z&K Uitgevers, Utrecht/ Antwerpen, ISBN 90 215 38490. (10) + (11) Ode; “Het instinct om te helen”, www.ode.nl (12) Zie: - “Europa en de Voedingssupplementen” –www.vriendenvanlukenrita.org, nieuwsbrief nr 1, oktober, 2005 - “The precautionary Principle”- www.vriendenvanlukenrita.org, nieuwsbrief nr3, jan. 2007
3.
ADHD en Vaccinaties of ADHD = Arrogant Doctrine of the Healthy Dogma
Kinderen worden al zeer vroeg gevaccineerd. Tegen de leeftijd van 5 maanden krijgen ze nu al 18 verschillende entstoffen - soms zelfs 21( risicogroep Hepatitis B) – toegediend. De vraag of vaccinaties een rol spelen in de toename van ADHD, autisme en allerlei chronische ziektes (o.a. astma, MS,…) is een explosief item. Er wordt in elk geval een epidemische toename vastgesteld sinds de introductie van de massale vaccinaties. (1) “Nochtans is de evidentie, die stelt dat neurologische aandoeningen door omgevingsfactoren worden veroorzaakt – met vaccins als primaire trigger – goed gedocumenteerd en gepubliceerd in wetenschappelijke tijdschriften en het groeit elke dag”. (2) Op 26 juni 2007 publiceerde Generation Rescue een studie in Californië en Oregon over vaccinatie en het voorkomen van ADHD en autisme. Daarbij waren 9000 jongeren betrokken tussen 4 en 17 jaar. Het resultaat was dat er 155% meer kans bestaat om ADHD of autisme te ontwikkelen bij gevaccineerden t.o.v. niet-gevaccineerden. (3)
32
Op 21 mei 2003 wordt een uitgebreid rapport gepubliceerd door ‘the Committee on Government Reform of the U.S. Congress’ met als titel : “Mercury in Medicine – Taking Unnecessary Risks” (4) Dit comité richtte een onderzoekscommissie op die drie jaar lang getuigenissen van honderden onderzoekers, geneesheren en leden van het Ministerie van Volksgezondheid verzamelde. De onderzoekscommissie verwerpt het gebruik van thimerosol (een neurotoxine , gebruikt als bewaarmiddel in vaccins) en verbindt het met het stijgend aantal gevallen van autisme.
Ondanks de studies blijft de mythe bestaan dat vaccinaties immuniteit teweeg brengen en absoluut veilig zijn. “Het dogma dat vaccins veilig en efficiënt zijn, is een medische heilige koe geworden, een icoon dat boven alle kritiek en verdenking verheven is. Bedenkingen tegen vaccinatie worden dikwijls afgedaan als samenzweringstheorieën. In tegenstelling tot herhaalde beweringen van de regering en de farmaceutische industrie is de veiligheid van vaccins nooit bewezen volgens de gouden standaard van het medisch wetenschappelijke onderzoek: het dubbel-blind, placebo gecontroleerd onderzoek. Onderzoekers verklaren een vaccin werkzaam als het antilichamen opwekt nadat het in het bloed werd ingebracht. Nochtans staat duidelijk vermeld in het gerenommeerde tijdschrift ‘Vacinne’: “Het is geweten dat in veel gevallen de hoeveelheid van antilichamen niet correleert met bescherming”. (5) Uit een interview met een voormalig vaccin-researcher (6) blijkt dat er veel contaminatie gebeurt door de wijze waarop vaccins worden gemaakt. Vaccins groeien op nieren van apen, embryo’s van kippen en bevatten serum van koeien. Daardoor wordt de deur geopend voor allerlei kiemen waarvan men niet weet dat ze aanwezig zijn. “Vaccins bevatten deeltjes van virussen en bacteriën en meetbare hoeveelheden zware metalen en scheikundige stoffen”. (7) Een aantal van de vaccin-ingrediënten zijn ronduit gevaarlijk voor de mens en zeker voor babys: o.a. lood- en kwikverbindingen, aluminium en formaldehyde (8). Verder is er ook nooit enig langdurig follow-up onderzoek gebeurd dat er rekening mee houdt met het feit dat vaccins na verloop van tijd verschillende symptomen en ernstige problemen kunnen induceren, die buiten de ziekte vallen waartegen de persoon werd gevaccineerd. Men gaat immers van de veronderstelling uit dat reacties op vaccinaties kort na het toedienen zichtbaar worden. Vaccins blijven echter langere tijd werkzaam in het lichaam en reacties kunnen gradueel zijn. Neurologische problemen kunnen zich over langere periode ontwikkelen. Ook hier weer kunnen we ons de vraag stellen waarom het dogma in stand wordt gehouden. De reden is steeds dezelfde. De financiële belangen en de drang naar macht vanuit het beleid vormen een machtige coalitie om de eigen belangen te verdedigen. “In de laatste eeuw is de medische praktijk niets meer geworden dan een adjunct van de farmaceutische industrie en de andere aspecten van de enorme, machtige en immens financieel voordelige gezondheidszorg-industrie. Geneeskunde is niet langer een onafhankelijk beroep. Artsen zijn herleid tot niet meer dan een verbinding tussen de farmaceutische industrie en de gebruiker”. (9) In Amerika loopt het zo de spuigaten uit dat 4the Committee on Government Reform’ in augustus 1999 een onderzoek liet uitvoeren naar het Federaal vaccinatie-beleid. Het besluit is duidelijk: “De Federale adviescommissies inzake vaccinaties worden gedomineerd door mensen met nauwe relaties met de fabrikanten van vaccins” (10) En in Europa ? In Europa zijn we geenszins beter af !! (11) (1) “Vaccination affects immune system diseases’, WDDTY, 01/04/93 – www.wddty.com (2) + (3) “Autism, Mercury Poisoning-Evidence: Published Studies” , Generation Rescue – www. generationrescue.org (4) Dan Burton ; ‘Mercury in Medicine –Taking Unnecessary Risks’, Congressional Record, Committee on Government Reform, may 21, 2003 (5) Dr Sherri Tempenny, D.O., “Challenging the Vaccination Dogma”, 2007 – www.newswithviews.com/ tenpenny (6) Jan Rappoprt; “Vacinne Dangers and Vested Interests. A retired vaccine researcher goes public om what pharmaceutical industry and the health authorities don’t want us to know: that vaccines are unsafe , untested and one of the greatest frauds of our time”, Nexus magazine, Volume 12, Number 2 (February –March 2006) – www.nexusmagazine.com (7) Dr. Sherri Tenpenny, D.O., “ Questioning Vaccines is not ‘Fueled by Ignorance’”, 2007 – www. newswithviews.com/tenpenny (8) zie o.a.: “Kritisch Prikken” – www.nvkp.nl (9) Dr. Vernan Coleman in “The Vaccination Hoax and Holocaust”, p 44 – www.whale.to (10) “Conflicts of Interest in Vaccine Policy Making”, Majority Staff Report, Committee on Government Reform, US House of Representatives, August 21, 2000 (11) zie oa: - Aegis, een Zwitszerse vereniging i.v.m. vaccinnaties, opgericht door Anita Petek www.aegis.ch - VZW Preventie Vaccinatieschade – www.pvs.be 33
4.
ADHD en Nieuwetijdskinderen of ADHD = Adorable, Dynamic, Huggheble and Delightfull = Aloude Denkpatronen Har(d)thandig Doorbreken
Ouders, leerkrachten en hulpverleners stellen vast dat kinderen veranderen. Ze worden meer zelfbewust en laten zich niet meer zo gemakkelijk sturen. Ze worden steeds drukker en mondiger; ze kunnen steeds slechter luisteren; ze kunnen zich slechter concentreren en hebben steeds vaker last van bepaalde ziektes. Het aantal kinderen dat in de problemen komt met achterstanden in de motorische ontwikkeling, met verschijnselen van dyslexie en ADHD of met paranormale ervaringen neemt zienderogen toe. Wanneer ze wat ouder worden, wordt bij een toenemend aantal ernstiger problemen vastgesteld zoals: zelfmoord, angst om te leven, druggebruik, geweld, zelfverwonding, enz… “Een algemeen gevoel van onbehagen over de samenleving zou jongeren zelfdestructief maken”. (1) “ Zoveel kinderen in alle Westerse gemeenschappen voelen zich vandaag onaangepast, angstig, kwaad, onbegrepen en verliezen al te vlug hun hoop op de toekomst. Meer en meer zeer intelligente en hoogbegaafde kinderen, gediagnosticeerd als ‘kinderen met leerproblemen’ keren zich in wanhoop naar drugs en geweld; bendevorming vormt voor velen de enige vorm van aanvaarding. Tragischer wijze blijkt het aantal dat zich wendt tot zelfmoord te stijgen”. (2) De hieronder gegeven verklaring dat dit ook te maken kan hebben met een veranderd bewustzijn, wordt steeds meer bevestigd. “ De mens is van oorsprong een spiritueel wezen en ons bewustzijn hiervan neemt snel toe. Vooral bij kinderen. Zij maken ons duidelijk dat we de werkelijkheid kunnen beschouwen als een groot organisch geheel waarin niets los van elkaar wordt ervaren. Tegenwoordig laten steeds meer kinderen zien wat het betekent om te leven vanuit een bewustzijn dat niet begrensd wordt door tijd en ruimte. Ze plaatsen niets buiten zichzelf en voelen zich met alles om hen heen verbonden. Ze kunnen opvallen door hun vroegwijze uitspraken, hun grote gevoeligheid, hun liefde voor de natuur, hun eigenzinnigheid en originaliteit en hun contacten met het ‘paranormale’. Kinderen worden bewuster en streven meer dan ooit naar zelfverwerkelijking. Ze kunnen en willen niets anders dan helemaal bij zichzelf te blijven. Jezelf zijn is in hun ogen de beste definitie van spiritualiteit. Door dicht bij hun gevoel te blijven, bewaren ze hun authenticiteit. Ze kunnen dan ook lijnrecht ingaan tegen heersende overtuigingen en ons confronteren met kaders waarbinnen wij zelf geen ervaringen hebben of die we niet voor ‘waar’ willen aannemen. Talloze voorbeelden maken aannemelijk dat kinderen zich bij hun geboorte van meer bewust zijn dan wij ons misschien kunnen voorstellen”. (3) In de literatuur worden verschillende benamingen gehanteerd voor deze kinderen. Zo spreekt men over Nieuwetijdskinderen (4), Indigo-kinderen (5), Kristalkinderen (6), Sterrenkinderen (7), Hoog Sensitieve Kinderen (8). De vraag die zich dan stelt, is: “Wat zijn de achterliggende oorzaken of verklaringen voor hun gedrag ?” 34
De voornaamste kenmerken zetten we even op een rijtje. (9) • Intuïtief weten Intuïtief weten is een direct weten. Het is een soort instinctief doorgronden van een situatie of probleem als één geheel. Vanuit het onbewuste ontstaat een inzicht zonder dat wij weten welke gedachten, ervaringen of zintuiglijke indrukken daartoe hebben bijgedragen. Intuïtief weten is een sterk gevoel waar je niet omheen kunt. • Een sterk gevoel voor rechtvaardigheid, eerlijkheid en openheid Gelukkig en liefdevol zijn , zijn belangrijker dan je netjes gedragen, goede cijfers halen of je aan de regels houden. Kinderen zijn vandaag de dag op een dieper niveau met hun omgeving verbonden en dringen hierdoor, intuïtief, direct door tot de kern van de zaak. Wie jij werkelijk bent en wat je werkelijk denkt houd je voor hen niet verborgen. Als je er desondanks voor kiest om verstoppertje te spelen met jezelf, kan dit bij kinderen tot grote verwarring leiden over hun eigen intuïtieve gevoelens of tot felle emotionele reacties. • Associatief denken Het zijn beelddenkende kinderen bij wie de associatieve beelden en handelingen een meer gevoelsmatige dan een logische verbinding hebben. D.w.z. ze ordenen de wereld door beelden, kleuren, geuren, geluiden, gevoelens, emoties en herinneringen. Kenmerkend hiervoor is onder meer dat deze wijze van ordenen niet gebonden is aan tijd en ruimte, dat het levensecht is en vooral razend snel. Het grote probleem van associatieve denkers is, dat ze niet kunnen terugvallen op een reeds aanwezige structuur. Hun enige weg is een eigen individueel systeem te ontwikkelen om alle binnenkomende informatie te structureren en te verbinden met elkaar. Namen geven, feiten en handelingen een plaats geven, is voor hen een emotionele beleving. Het woord moet precies kloppen, het moet overeenkomen met het gevoel dat het oproept. Het loopt synchroon met hun beleving ! Ze creëren een eigen structuur, die tot originele nieuwe ideeën voert. • Intelligent, maar selectief in hun leren Datgene wat ze graag willen kunnen, beheersen ze razendsnel. Het omgekeerde is echter ook het geval. Nieuwetijdskinderen zijn geneigd weinig of geen inspanningen te doen om dingen te leren die ze niet als zinvol ervaren, omdat ze niet aansluiten bij hun innerlijke interesses en kwaliteiten. Vandaar dat ze vaak negatief worden benaderd met opmerkingen als: “Als je maar wil, kan je het wel !”. Ze leren enkel dingen die zij belangrijk vinden. • Ze zijn sterk bewust van wie ze zijn Ze staan in contact met hun diepere innerlijke belevingswereld en willen vormgeven aan wie ze zelf zijn. Ze zijn dan ook soms eigenwijs, kunnen zeer wijze uitspraken doen en houden ouders en begeleiders vaak een 35
spiegel voor. Dat kan heel ver gaan en kan ook heel lastig zijn voor ouders en opvoeders. Vooral wanneer ze praten over buitenzintuiglijke ervaringen, hebben begeleiders het soms moeilijk, bijvoorbeeld vanwege levensbeschouwelijke overtuigingen. Reguliere hulpverleners noemen dergelijke ervaringen nogal eens “pathologisch”, met alle gevolgen van dien. • Ze hebben een uitzonderlijke zintuiglijke gevoeligheid Ze hebben een verhoogde gevoeligheid voor licht, geluid, geur en temperatuur. Door die verhoogde gevoeligheid aan prikkels – waaraan we in onze maatschappij continu bloot staan – reageren ze hierop met druk (hyperactief), of juist sterk teruggetrokken (autistisch) gedrag. Het ontbreekt hen aan de rust die ze nodig hebben voor een goede integratie van de sensorische prikkels. Daardoor ondervinden ze vaak moeilijkheden op het vlak van hun motorische ontwikkeling. Over(of onder)gevoeligheid in een of meer zintuiglijke systemen wordt immers genoemd als een van de voornaamste oorzaken van bewegingsachterstand. Daarnaast kent hun wijze van ervaren geen begrenzingen. Zo staan ze open voor alles en nog wat en kunnen ze moeilijk onderscheid maken tussen emoties die van hen zijn of van anderen. Ze worden voortdurend overmand. Ze zijn dan ook vaak oeverloos angstig en hebben moeite met het ontwikkelen van hun eigen identiteit. Ouders als brug tussen de huidige en de nieuwe tijd (10) Opvoeden is niet meer zo eenvoudig als vroeger. Het beeld van het kind als volgzaam mensje dat aan de hand van papa en mama groot groeit, staat zwaar onder druk. Zelfs drie-, vierjarige kinderen zijn tegenwoordig al behoorlijk mondig en kunnen tegendraads, moeilijk en opstandig zijn. We leven in een tijd met veel keuzes en chaos. Er zijn veel veranderingen aan de gang en we spreken dan ook van een “snelle tijd”. We zien om ons heen dat het leven wat hectischer wordt. Je ziet bijv. meer agressie op TV of in je omgeving, veel mensen met een depressie en burnout. We ervaren een maatschappij waar normen en waarden veranderen. Alles verandert om ons heen. Kinderen , die sowieso al veel gevoeliger zijn, ervaren die veranderingen evenzeer. Zij kunnen in de problemen komen als ze niet weten hoe ze ermee om moeten gaan en ook ouders tasten vaak in het duister. 36
Wij volwassenen zien alles zwart wit. Wij zien dingen en zoeken bewijs als we het niet kunnen zien. Wat we niet kunnen zien, bestaat niet. We zijn ook gericht op prestatie, op de buitenwereld en zelden op onze innerlijke wereld. Wij hebben met deze kennis een wereld ingericht waarin deze kinderen groot zullen worden. Dit maakt het voor deze kinderen heel moeilijk. Alhoewel wij in deze maatschappij overal bewijs voor willen hebben, hebben deze kinderen daar totaal geen behoefte aan. Ze snappen dit ook niet van ons. Terwijl wij wachten op bewijs speelt er in deze kinderen een hele andere wereld af. Zij weten onbewust dat het tijd vergt om mensen te laten snappen dat we meer zijn en meer kunnen. Maar dat houdt niet in dat ze het niet moeilijk vinden. Ze kunnen druk zijn of teruggetrokken, veel woede hebben of angst en zelfs ziek worden. Vanaf het begin van onze ontwikkeling zijn wij volgestopt met informatie. Onze mentale kant is overontwikkeld. Onze gevoelskant heeft wat minder stimulatie meegemaakt. Maar de kinderen van tegenwoordig vragen aan de ouders dat deze twee in balans zijn. Kinderen willen ouders die gevoel en verstand op een zuivere manier kunnen gebruiken. We zijn in staat om zo te handelen, maar dan moeten we stoppen met hoe we het tot nog toe deden. Vaak zien we het wel, maar willen deze veranderingen alleen voor onze kinderen en niet voor ons zelf. Het paradoxale is dat we deze kinderen alleen kunnen helpen door onszelf te ontwikkelen !! Om te weten wat er in de kinderen van deze tijd omgaat, hoeven we alleen maar te kijken naar onze eigen ware ik. In de loop van de jaren hebben wij alles afgeleerd om groot te worden. Dat wat wij onszelf hebben afgeleerd, is datgene wat deze kinderen zo bijzonder maakt: zuiver zijn, niet oordelen, snel vrede weten te sluiten, opgaan in hun spel, enz… Mensen die bereid zijn aan zichzelf te werken, bewust met zichzelf en het leven bezig te zijn, zijn kalmerend voor een kind en het kind zal waarschijnlijk niet in de war raken. Wendy Chapman geeft enkele adviezen (11) •Zij moeten ook begrensd worden, zoniet dan walsen ze over je heen. Maar wees eerlijk en rechtvaardig. Stel gepaste grenzen en redelijke consequenties, maar geef ook redenen waarom je bepaalde dingen niet toelaat. • Stel ze voor duidelijke keuzes. • Vertel ze de waarheid. Lieg nooit tegen ze ; ze weten het toch. • Vertel ze dat je ze graag ziet en knuffel hen veel. • Als jullie als ouders discussiëren, maak hen dan duidelijk dat het niet hun fout is. • Ze zijn zeer exploratief en hebben tonnen energie. Het helpt veel als je dit kunt kanaliseren in iets prettigs, productiefs of op zijn minst ongevaarlijk. • Ze houden meestal van de natuur en vinden dergelijke ontspanning leuk. • Doe beroep op hun verantwoordelijkheid bv bij het opruimen van speelgoed, het afwassen, enz… Carla Muijsert vat het als volgt samen: ”Ze zetten al onze waarden en normen op lossen schroeven. Ze dagen je uit om je met hen te verbinden. Ze nemen geen genoegen met onechtheid. Ze leren ons open en eerlijk te zijn. Ik zou ouders op het hart willen drukken: sleutel niet aan je kind, sleutel aan jezelf. Maar blijf vooral ook opvoeden. Laat het niet op zijn beloop.” (12)
En de school ? De problemen beginnen vaak pas goed op school ! Men heeft oorspronkelijk een schoolsysteem ingevoerd met het doel goede mensen te vormen en goede burgers te maken zogenaamd voor ieders bestwil. Deze doelstellingen worden nog steeds vooropgesteld en de meeste van ons aanvaarden dit in een of andere vorm als een degelijke definitie van het doel van opvoeding. Inglis (13) omschrijft de doelstellingen van de hedendaagse school in 6 basisfuncties: • De aanpassingsfunctie Scholen zijn opgericht om bepaalde houdingen t.o.v. autoriteiten in te stellen, die een kritisch oordeel volledig uitsluiten.
37
• De integratieve functie Dit kan ook omschreven worden als de conformatieve functie, omdat het de intentie is kinderen zo gelijk mogelijk te maken, overeenkomstig bepaalde standaardcriteria. Mensen die gelijk zijn, zijn ook voorspelbaar en bijgevolg gemakkelijk te manipuleren. (dictaturen blinken daar in uit !). • De diagnostisch-directieve functie De school is bedoeld om ieders eigen sociale rol te diagnosticeren en te determineren. Dit gebeurt door opvoeding mathematisch te omschrijven en diploma’s in te stellen. •De differentiërende functie Eens de sociale rol is vastgelegd (= bv het bepalen van een studierichting), wordt men verder in die rol getraind zover dit in het sociale systeem toegelaten is en geen stap verder. •De selectieve functie Dit verwijst niet naar een menselijke keuze, maar naar het selecteren en uitrangeren van zwakke schakels in het sociaal systeem. Alleen diegenen die het systeem kunnen en willen bestendigen worden “geschoold”. Het labellen van kinderen is daarvan het gevolg, gesteund door de psychiatrie (14). •De inleidende functie Het sociaal systeem wil een elitegroep van mensen opleiden en inwijden, die in staat zijn het systeem te continueren en het volk kunnen bewaken en controleren De school komt hierdoor ernstig in moeilijkheden met nieuwetijdskinderen !!! Een veranderend bewustzijn vraagt immers van het onderwijs ruimte voor en bevestiging van individuele kwaliteiten. Deze ruimte is er meestal niet . Men verwacht dat het kind zich aanpast aan het systeem i.p.v. omgekeerd. Laten we dit eens van naderbij bekijken en ons huidig onderwijssysteem confronteren met de eerder beschreven kenmerken van deze kinderen. Wat stellen we dan vast ?? •De onderwijsmethodes hanteren vooral het mentale principe. Er ligt een grote nadruk op het analytisch denken. Dit lineair denken voert stap voor stap tot het beoogde doel. Het heeft de westerse samenleving een snelle ontwikkeling en een ongekende economische rijkdom gebracht. De neveneffecten, de keerzijde verliezen we gemakkelijk uit het oog: uitbuiting van de rest van de wereld, egoïsme, onmacht, stress, platte materiële welvaart, hokjesgeest en afgescheidenheid. Leerlingen die het logische, lineaire denken sterk beheersen zijn favoriet op de huidige school. Ze krijgen alle waardering van leerkrachten, ouders en maatschappij. Met mooie rapporten, diploma’s, getuigschriften en lofuitingen geven volwassenen hen een extra pluim. ”Associatieve denkers kunnen echter niet aan het handje lopen en daarom herkennen zij zich niet in de huidige school of maatschappij. Ze leven vanuit hun eigen systeem, vanuit hun zicht op de werkelijkheid. Een opgelegde structuur hindert hen bij de ontwikkeling en opbouw van het eigen systeem. De logische verbanden creëren ze zelf” (15). Daardoor krijgen deze kinderen allerlei ‘leerproblemen’ op school. - De eigen structuur van een taal kan een vertraagde ontwikkeling bij het aanvankelijk lezen en spelling veroorzaken. Ze worden dan vaak als dyslectisch bestempeld. - Het automatiseren is voor deze kinderen zeer moeilijk omdat ze de voor hen zinloze rijtjes woorden, tafeltjes, enz.. nauwelijks kunnen opnemen in hun systeem. De associatieve band ontbreekt. - Het lukt hen niet om stap voor stap te vertellen hoe ze aan de juiste oplossing zijn gekomen. Hun denksysteem werkt zo razend snel dat ze de tussenstapjes onmogelijk kunnen benoemen. •Het huidige schoolsysteem is erop gericht dat kinderen “mee” kunnen komen op het gebied van schoolse vaardigheden. Daardoor ligt het accent zó sterk op het toetsen van cognitieve vaardigheden, dat er nog nauwelijks ruimte is voor activiteiten waarin kinderen andere kwaliteiten kunnen laten zien. Op veel scholen is het aantal uren bewegingsonderwijs al teruggeschroefd en voor muziek, dans, tekenen, schilderen, voordragen en toneel is al helemaal geen tijd meer (dit moet dan maar buiten de reguliere schooltijd gebeuren !). Kinderen die juist in deze activiteiten hun talenten kunnen laten zien , vallen dan ook steeds vaker uit de boot. Nieuwetijdskinderen hebben juist nood aan deze activiteiten. Ze voldoen niet aan de cognitieve kwaliteitseisen. Ze krijgen steeds vroeger allerlei labels of etiketjes opgeplakt omdat ze zogezegd “afwijken” van de norm. Het probleem daarbij is, dat kinderen benaderd worden vanuit de vraag “wat is er mis met jou” en niet vanuit de vraag “welke kwaliteiten heb jij “ ! 38
•Het huidige schoolsysteem vertrekt heel sterk vanuit een groepsbenadering, waarbij iedereen over dezelfde kam wordt geschoren. Dit is volledig tegenstrijdig met een meer emancipatorische benadering, die vertrekt vanuit de individuele mogelijkheden van elk kind, die rekening houdt met zijn keuzes en die beroep doet op de eigen verantwoordelijkheid van elk kind. Het gevolg is, dat nieuwetijdskinderen zich vervelen op school. De school spreekt hen niet aan. •Het huidige onderwijssysteem is gebaseerd op “overdracht” van kennis (een weten dat vaak door de leerkracht niet zelf werd beleefd ) i.p.v. op de eigen ervaring, het natuurlijk-intuïtieve weten, het zintuiglijk beleven en het effect daarvan op je gevoelsleven. Er is geen innerlijke verbinding met het geleerde. (16) Dit heeft tot gevolg dat deze kinderen weinig gemotiveerd zijn om te leren wat op school wordt aangebracht. Is het dan te verwonderen dat er steeds meer gedragsproblemen ontstaan op school ? De kinderen zien het steeds minder zitten en de leerkrachten ook al niet !!! Onze scholen zetten “leren om gelukkig te worden” niet op het lesrooster; Wordt gelukkig of liefdevol zijn ooit even belangrijk als je netjes gedragen, goede cijfers halen of je aan de regels houden ? ”Mijn ervaring is, dat een kind met leer- en/of gedragsproblemen, een signaal is voor het huidige onderwijssysteem om te zoeken naar nieuwe, andere manieren van kennisoverdracht. Uit de praktijk blijkt dat kinderen zich niet meer ontwikkelen volgens de tot nu toe omschreven ontwikkelingspsychologische kenmerken. Er is als het ware een nieuw paradigma aan het ontstaan”. (17) Luc Stevens (18), professor in de orthopedagogie, stelt dat het onderwijs zich op een keerpunt bevindt: een moment in de tijd waarop krachten opeens de andere kant opgaan. Keerpunten ontstaan daar waar een land of groep in een crisis zit en een nieuw perspectief nodig heeft. Daarom stelt hij: “Verander het onderwijs !”. Volgens hem komen we uit een systeem van gevangenschap waarin we mensen beschouwen zoals we ze zouden willen hebben. Nu is de tijd rijp om nieuwe initiatieven te ontwikkelen, zodat we mensen beschouwen zoals ze ZIJN. Er is als vanzelf een ontwikkeling op gang gekomen naar de wezenlijke kant van opvoeding en onderwijs, waar het niet langer meer gaat om de punten, maar uiteindelijk om het mens-zijn. 39
MENS-ZIJN is MENS-WORDEN Ons mens-zijn moeten wij ten volle kunnen beleven. Dit wordt doorheen onze ontwikkeling bepaald door 2 componenten. Enerzijds moet elk van ons de kans krijgen om zich te ontplooien tot een zo zelfstandig mogelijke persoonlijkheid met een eigen identiteit. Anderzijds hebben we onze verbondenheid met andere mensen en met de natuur nodig om ons mens-zijn volledig te beleven. Daartoe heeft elk van ons een eigen, latent aanwezige hoeveelheid mogelijkheden, die altijd voldoende zijn om ons mens-zijn te kunnen beleven; ook al ligt die beleving voor elke mens in een ander vlak, op een ander niveau of in een andere context. Elke mens is immers uniek. Het ene niveau wordt niet beter geacht dan het andere, noch de ene context waardevoller dan de andere. Elk kind heeft daarbij andere mensen nodig om zijn mogelijkheden te leren ontdekken, waarderen en gebruiken. Het is pas door de hulp en de waardering van anderen dat deze ontwikkeling op gang komt. Die verbondenheid helpt een kind niet alleen om aan zijn aanvankelijke hulpeloosheid te ontsnappen; verbondenheid is ook doel op zich, omwille van het ‘zijn’, omwille van het deelgenoot zijn aan het leven van de anderen. Beide componenten zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Ze zijn elkaars complement. Hoe zelfstandiger men is, hoe meer kansen tot verbondenheid men heeft; en hoe meer verbondenheid bestaat, hoe meer kansen men krijgt tot de uitbouw van de eigen identiteit. Deze ontwikkeling voltrekt zich in een zich-steeds-verruimende wereld en eindigt nooit !!! Dit brengt een aantal consequenties voor het onderwijs met zich mee: •Aandacht voor de levensprocessen Er is meer aandacht nodig voor het leven zoals het werkelijk is. Met de aandacht voor de levensprocessen ontstaat er respect voor het bestaan zoals het zich manifesteert. •Een rijke omgeving Er is een rijke omgeving nodig, waarbij dan vooral gedacht moet worden aan rijk aan interacties met medemensen en de natuur.
40
•De leerling als actor De mens leert zichzelf ontwikkelen. Leren is een overgang van een toestand, van dingen, van handelingen die men kent, die men beheerst, naar een toestand die men nog niet beheerst. Dit houdt altijd een zeker risico in en brengt een zekere spanning teweeg. Het is het kind zelf dat de verantwoordelijkheid neemt, dat bepaalt of het dat risico al dan niet neemt ! De leerkracht moet deze ontwikkeling dan ook aan het kind zelf overlaten. Hij hoeft niet te doen wat in wezen niet kan: met name de leerling dwingen zich te ontwikkelen of zich te gedragen zoals hij dat heeft gedacht.
•De leerkracht als bemiddelaar De leerkracht is vergeten dat hijzelf het voornaamste instrument is en niet zijn middelen, zijn programma’s. Het is niet zozeer een zaak van constante, bewuste beïnvloeding van de leerlingen; het is eerder door zijn manier van samenleven, sfeer scheppen, aanvoelen en attent zijn; door een intens, langdurig contact met de leerlingen; door echt invoelen en aanvaarden van de leerlingen dat zij leren en willen leren. Zijn bemiddelende rol bestaat erin: - in te schatten of de aard en de grootte van de risico’s, die de leerlingen nemen of aangeboden worden, in overeenstemming zijn met de mogelijkheden van elke individuele leerling. Dit doet hij door keuzes aan te bieden, die de leerling aankan; door hem te behoeden voor roekeloosheid; door een activiteit zo boeiend te maken dat zijn interesse wordt gewekt, zijn aandacht wordt gericht en zijn energie oproept. - een communicatie te onderhouden die gericht is op eerlijkheid, wederzijds respect, luisterbereidheid en het echt willen kennen van de leerling. Deze condities vereisen veel wederzijds vertrouwen. Enerzijds is de leerkracht beschikbaar, maar doet niet teveel; hij heeft vertrouwen in het kind dat het zal leren wat voor hem/haar op dat ogenblik nodig is. Anderzijds moet de leerling ervan op aan kunnen dat de leerkracht luistert, klaarstaat om suggesties te doen en hem niet laat vallen bij een eventuele mislukking. Dat kan de leerkracht alleen maar door een intens, langdurig contact met de leerlingen, bij echt aanvoelen en aanvaarden van de leerlingen. Deze kwaliteit vraagt van de leerkracht een specifieke innerlijke houding. “ Wezenlijke hulpverlening vraagt zelfbewustzijn van de hulpverlener. Om kinderen de ondersteuning te geven die ze nodig hebben, is het allereerst nodig dat ouders, onderwijzers en hulpverleners bij hun eigen intuïtieve gevoelens kunnen blijven”. (19) Meg Blackburn Losey vat het als volgt samen: “Laten we de kinderen respecteren, koesteren en openstaan voor de mogelijkheid dat zij soms meer weten dan wij. Laten we de mogelijkheden van onze hogere werkelijkheid niet in de weg staan alleen omdat wij het niet begrijpen. Laten we in plaats daarvan openstaan voor deze wonderbaarlijke gaven in onze kinderen. Er is geen enkele reden om bang te zijn! Ook al zijn ze nog zo begaafd, het zijn onze kinderen en hun boodschappen bevatten niets nieuws – het zijn gewoon wonderbaarlijke dingen die de meeste van ons zijn vergeten”. (20)
41
(1) Ilse Degryse; ‘Bang van de grote boze wereld’, Het Nieuwsblad, 30/10/2007, pp. 12-13 (2) Zie: ‘Building Bridges Conference – Complete detail Schedule’, sept. 15 and 16, 2007 www.buildingbridgesconference.com – www.indifokinder.de (3) + (19) Carla Muijsert, ‘Nieuwetijdskinderen’ – www.nieuwetijdskinderen.nl (4) www.nieuwetijdskinderen.nl – www.chidrenofthenewearth.com (5) www.indigokind.com – www.lichtwerkers.com/artikels/indigos (6) Sharyl Jackson, ‘Eigenschappen van een kristalkind’, www.truecolors.be/kristal www.thecrystalchildren.com – www.pedagogiek.net/kristalkinderen (7) Phoebe Lauren, ‘De sterrenkinderen zijn onder ons” – www.elohim-centre.org Daniël Jacob, ‘The Star Children’ – www.planetlightworker.com (8) www.groups.msn.com/HSPs - www.hsperson.com (9) Zie o.a. : - Ad de Vries ,’Spirituele pedagogiek’ – www.nieuwetijdskinderen.nl - Carla Muijsert ‘Het veranderende kind in het onderwijs’ www.nieuwetijdskinderen.nl - Carla Muijsert, ‘Nieuwetijdskinderen’ – www.nieuwetijdskinderen.nl - Spirituele vrienden, ‘De kinderen van nu – www.fran.sneeknet.nl - Marianne Kuster, ‘Dyslexie, verwarring en intuïtief weten’ www.nieuwetijdskinderen.nl - Carla de Jong, ‘Kinderen in de nieuwe tijd’ – www.nieuwetijdskinderen.nl - Marjoke Sinke, ‘Op weg naar de Middelbare School’ www.nieuwetijdskinderen.nl (10) www.bewustopvoeden.nl/indigo (11) Wendy H. Chapman, ‘Top 10 Tips for Parenting Indigos’, www.metagifted.org (12) Carla Muijsert, ‘Groot Geheel’ – www.fran.sneeknet.nl (13) John Taylor Gatto: ‘Against School, How public education cripples our kids, onduly’ www.spinninglobe.net/againstschool (14) zie o.a.: - Citizens Commission on Human Rights, ‘Het schaden van de Jeugd. De psychiatrie vernietigt kinderen’, Rapport en aanbevelingen over schadelijke beoordelingen, evaluaties en programma’s op onze scholen’ – www.cchr.com - Anneke van der Meer, ‘Toetsgekte op de basisschool’, www.nieuwetijdskinderen.nl (15) Ad de Vries, ‘Spirituele pedagogiek’, www.nieuwetijdskinderen.nl (16) Irene van Lippe Biesterfeld, ‘Angst en Liefde’, in Trouw Dossier NL nr 6, febr. 2001 “De staat van het kind; Opvoeding in Nederland’ (17) Carla de Jong, ‘Kinderen in de nieuwe tijd’ – www.nieuwetijdskinderen.nl (18) Anje Poorteman, ‘Als het leuk is dan leer je vanzelf’ – www.nieuwetijdskinderen.nl (20) Meg Blackburn Losey, “Kinderen van Nu? Over Indigokinderen, Kristalkinderen, Sterrenkinderen, Engelen 42 op aarde. Nieuwe evolutionaire ontwikkelingen”, Panta Rhei, 2007, ISBN 978.90.8840.0018
ALGEMEEN BESLUIT Het is een feit dat het aantal kinderen met leer- en gedragsproblemen (ADHD, autisme,…) de laatste jaren snel toeneemt. In de reguliere hulpverlening worden deze ‘problemen’ gedirigeerd vanuit de psychiatrie. Het is dan ook niet verwonderlijk dat de ondersteuning van ouders en kinderen hoofdzakelijk gericht is op het hanteerbaar maken van het gedrag door middel van medicatie en gedragstherapie; m.a.w. op symptoombestrijding. Vanuit verschillende invalshoeken worden de laatste jaren steeds meer onderliggende oorzaken onderkend. Kinderen kunnen druk worden als gevolg van (buiten)zintuiglijke prikkels, psychosociale oorzaken (thuis- of schoolsituatie), bepaalde voedingsmiddelen, vaccinaties of als gevolg van een veranderend bewustzijn. Ze zijn vaak onderwerp van discussie tussen reguliere hulpverleners enerzijds en alternatieve hulpverleners anderzijds. Jammer genoeg, want feitelijk sluiten ze elkaar niet uit. Is het daarom niet meer passend om ons altijd eerst te verdiepen in de vraag waarom kinderen dit gedrag vertonen ?! Pas dan kan immers een passende begeleiding worden gegeven. Het uitgangspunt moet zijn: de behoefte van het individuele kind. In elk geval hebben kinderen van nu behoefte aan een harmonieuze maatschappij waar individuele vrijheid, het maken van persoonlijke keuzes en het nemen van de eigen verantwoordelijkheid in balans zijn met liefdevolle verbondenheid, wederzijds respect en zorg voor elkaar. Ze hebben recht op een multiculturele samenleving waar plaats is voor iedereen en ruimte voor ieders mening. Daarom zijn er opvoeders en hulpverleners nodig die het kind in zichzelf herkennen en koesteren en de volwassenheid bezitten om het verhaal van de kinderen zo goed mogelijk te lezen, opdat hun vragen zo adequaat mogelijk beantwoord kunnen worden. “ Wanneer je daadwerkelijk in iemand geïnteresseerd bent, aandachtsvol, wil je iemands verhaal kennen, begrijpen. We tellen dan betekenissen van gedrag bij elkaar op. De cliënt is zeer afhankelijk van de betekenistoedichting door ons, hulpverleners. Een goede begeleider kan goed lezen”. (1) Er is immers gedrag - de buitenkant – en de betekenis van gedrag – de binnenkant. Een kritische zelfreflectie is daarbij een noodzakelijke attitude om steeds scherper te kunnen zien hoe je dit in de praktijk brengt. Daarom zijn er scholen nodig waar leerkrachten, CLB-begeleiders en directies niet langer de methodes, de toetsen en overleefde zienswijzen centraal stellen; maar de interacties op basis van het aanvaarden van de eigenheid en gelijkwaardigheid van elk kind. “Accepteren vraagt een relativering van je eigen bestaanswijze, van je eigen normen en waarden. Wanneer je de ander aanvaardt, laat je jezelf los in het belang van de ander. Jouw manier van denken wordt niet aan een ander opgelegd”. (2) (1) + (2) Erik Bosch, ‘Bejegening. Je vrij kunnen maken van drukkend gezag, het belang van een emancipatorische visie’, in: ‘Emancipatie: dé rechte weg van A naar B ?’, W.I.V., emancipatiecahiers, nr 1, nov. 2003 fotografie: Bart Verbauwhede
Angeline Bussche
Els Coppens
Els Bekaert
Bert Rita Devlieghere Dousselaere
Rika Geldof
43
linken DR. DEEPAK CHOPRA MD Deepak Chopra wordt in 1945 geboren in New Dehli, India, als zoon van een gekend
cardioloog. Na zijn middelbare studies gaat hij zelf ook geneeskunde studeren en specialiseert zich als endocrinoloog. Na zijn huwelijk in 1969 wijkt hij uit naar de Verenigde Staten van Amerika. In de jaren 1980 werkt hij als geneesheer –directeur van het Boston Regional Medical Center en heeft een bloeiende praktijk. In zijn werk wordt hij echter voortdurend geconfronteerd met het feit dat de traditionele westerse geneeskunde geen oplossing kan bieden voor veel ziekten, vooral de chronische aandoeningen. Van daaruit groeit het besef dat er in de westerse geneeskunde behoefte is aan een fundamenteel andere kijk op leven, gezondheid en welzijn. Deepak Chopra: “Ik dacht dat ze zouden spreken over gezondheid; maar ze spraken enkel over ziekte”. Dit zet hem ertoe aan op zoek te gaan en hij slaagt erin om het beste van de westerse geneeskunde te integreren met de beste natuurlijke geneeskundige tradities van het Oosten. Op een dag in 1980 komt hij in contact met de Transcendente Meditatie. Tot op dat ogenblik was hij een work-aholic, die veel rookte en alcohol dronk. Hij gaat zich verdiepen in TM en wijzigt zijn hele levensstijl. Hij begint te werken vanuit een nieuwe denkwijze waarin hij de gezondheid ziet als een actieve balans tussen lichaam, geest en ziel. Hij wordt vooral bekend door de manier waarop hij de moderne quantum-theorie combineert met de tijdloze wijsheid van oude culturen. Hij wordt nu wereldwijd erkend als één van s’ werelds grootste leiders op het gebied van ‘mind-body-medicine’, de geneeskunde die de wisselwerking tussen lichaam, geest en ziel als uitgangspunt neemt voor preventie en genezing. In 1996 richt hij samen met Dr. David Simon het ‘Chopra Center for Wellbeing’ op, dat sinds 2003 gevestigd is in La Costa Resort & Spa in Carlsbad, Californië. De werking van het centrum is gebaseerd op de principes en praktijken van holistische en alternatieve geneeskunde van over de hele wereld. Tegenwoordig reist Deepak Chopra de wereld rond om bij te dragen, door middel van voordrachten en geschriften – aan een fundamentele verandering in de manier waarop we aankijken tegen het fysiek, mentaal, emotioneel, spiritueel en sociaal welzijn van mensen. Als antwoord op zijn persoonlijke ervaringen die hij opdeed op zijn vele reizen en spreekbeurten, richt hij de ‘Alliance for a New Humanity’ ( Alliantie voor een Nieuwe Mensheid) op.
44
Deepak Chopra: “ Tijdens mijn reizen rond de wereld is het voor mij duidelijk geworden dat de mensheid drie dingen verlangt: (a) middelen voor persoonlijke transformatie, (b) een manier om te dienen zonder egoïstische motivaties en (c) een verlangen om zich met elkaar te verbinden en een diepe verbondenheid op te bouwen. De huidige gemeenschap heeft de middelen, methoden en technologieën om de gereedschappen voor persoonlijke transformatie te leveren, om mogelijkheden om te dienen aan te bieden en om mensen op een dieper niveau en op grotere schaal te verbinden. Dit is het proces dat wij met de Alliantie op gang brengen. Door de betekenisvolle relaties die we met elkaar opbouwen, zullen we sterke energie vinden om onze persoonlijke transformatie te bevorderen en deze van onze instellingen, van onze gemeenschap en van de hele wereld. De uitwisseling van ideeën en de passie om deze veranderingen te bewerkstelligen zijn beide inspirerend en zijn de sleutel tot de verandering die we willen zien in de wereld. Het is door middel van actie, gebaseerd op een diep begrip van onze onderlinge verbondenheid en gedeelde broosheid, dat Liefde zich manifesteert, heelt en de nieuwe relatie van vertrouwen en mededogen bouwt in ons sociaal weefsel”. De Alliantie bestaat uit mensen van alle religies en levenswijzen over de hele wereld, die verenigt zijn door één gemeenschappelijke visie: het versterken en ondersteunen van een actieve, meedogende mensheid. De Alliantie staat open voor iedereen die erin gelooft dat het mogelijk is een betere wereld te scheppen – een wereld waar alle dingen evenwaardig behandeld worden, waar de Aarde geëerd en beschermd wordt en waar het immense potentieel van de mensheid verenigd kan worden om echte vrede en harmonie te brengen. De 3 basiselementen van de Alliantie zijn: - Be the change (= wees de verandering i.p.v. te wachten tot er verandering komt) - Make a difference (= maak een verschil) - Share your passion (= deel je geestdrift) De Alliantie heeft kernen in diverse landen over de wereld. Op 7,8 en 9 november 2008 houdt ze haar eerste Europees congres in Barcelona: ‘1st European Human Forum’ Het programma beslaat een breed spectrum aan thema’s met het duidelijke objectief een essentiële bijdrage te leveren aan het inspireren en ondersteunen van collectieve acties op gebied van persoonlijke groei, opvoeding, gezondheid, economie, organisatieontwikkeling, vrede en sociale rechtvaardigheid. Onder de voornaamste sprekers vermelden we: Deepak Chopra , de nobelprijswinnaars voor de vrede Rogoberta Menchú (Latijns-Amerika) en Betty Williams (Ierland) en Lynn Mc Taggart (zie vorig magazine). Voor meer informatie: www.anhglobal.org - - www.chopra.com - www.anheurope.org - www.happylife.nl
Bert Devlieghere 45
LITERATUUR: L
" OOP DE ZORGEN UIT JE LIJF" Thom Hartmann: “LOOP DE ZORGEN UIT JE LIJF”, Ankh-Hermes, ISBN: 9789020202212
Als we wandelen worden beide hersenhelften gelijktijdig en in gelijke mate Daardoor ontstaat er een betere uitwisseling tussen beide
gestimuleerd. hemisferen en kunnen de hersenen vastzittende patronen oplossen, die als gevolg van stress of traumatische ervaringen zijn ontstaan. Een halfuurtje wandelen per dag is al voldoende om onze zorgen letterlijk uit ons hoofd te krijgen en klachten, variërend van kort maar hevig overstuur zijn tot chronische aandoeningen zoals posttraumatische stress of depressie, wezenlijk te verlichten. Wandelen is dus niet alleen een weldaad voor ons lichaam, zoals al bekend, maar ook zeer bevorderlijk voor ons emotioneel en psychisch welbevinden. Wandelen is een weldaad voor lichaam en geest. Thom Hartmann is een internationaal bekend psycholoog/publicist die wereldwijd lezingen geeft over ecologie, spiritualiteit en globalisering, alsmede over ADHD.
Het intentie experiment" Lynn Mc Taggart: ‘Het Intentie Experiment. Kunnen je gedachten de wereld
"
veranderen ?’, Ank-Hermes bv, Deventer, 2007, ISBN 978.90.202.8456.0
Wetenschappers uit de hele wereld hebben uitgebreid onderzoek gedaan naar het fenomeen dat gedachten en intenties een tastbare en meetbare energie zijn met het vermogen onze wereld te beïnvloeden. In dit boek beschrijft Lynn Mc Taggart die vele wetenschappelijke experimenten. Het vormt de basis en de theoretische achtergrond voor haar eigen wetenschappelijk experiment via het internet (zie Bewust-zijn Magazine, nr 1).
Kinderen van nu"
"
Meg Blackburn Losey: ‘KINDEREN VAN NU. Over Indigokinderen, Kristalkinderen, Sterrenkinderen, Engelen op Aarde. Nieuwe evolutionaire ontwikkelingen’, Panta Rhei, 2007, ISBN 978.90.8840.0018
Dr. Meg Blackburn Losey is een Amerikaans medium en lichtwerker. Tijdens
haar workshops kwam ze in contact met een steeds groter wordende groep kinderen, die geboren worden met bijzondere psychische gaven zoals het vermogen tot telepathie en helderziendheid. Hun DNA verschilt van dat van andere kinderen en soms beschikken ze al op zeer jonge leeftijd over een levenswijsheid die volwassenen verbijstert. Het boek is een verslag van haar persoonlijke ervaringen met deze kinderen, die door de medische wereld vaak als abnormaal worden beschouwd en het etiket autistisch, geestelijk gehandicapt of ADHD opgeplakt krijgen. Het boek is een vurig pleidooi voor een open en positieve benadering van deze ‘afwijkende’ kinderen, die dankzij hun bijzondere gaven juist veel te bieden hebben.
46
Ze zijn wat je ze te eten geeft"
"
Dat er een duidelijk verband is tussen voedsel en psychisch functioneren
toont Dr Alex Richardsone in haar boek ‘Ze zijn wat je ze te eten geeft’ , hoe voeding het gedrag, de schoolprestaties van je kind kan verbeteren. Haar boek is bedoeld voor de ouders en hulpverleners die met zo’n kinderen in contact komen. Hulpverleners staan tegenover voedingstherapie vaak heel sceptisch omdat ze weinig of geen opleiding hebben gekregen over hoe het dieet de mentale gezondheid kan beïnvloeden. Maar de basisgegevens zijn waar voor iedereen omdat we allemaal de juiste nutriënten uit onze voeding moeten halen om zowel mentaal als lichamelijk gezond te zijn. Reeds jaren bestudeert ze het verband tussen voeding en gedrag en gemoedstoestanden bij kinderen en vooral bij kinderen met de diagnose ADHD, dyslexie, dyspraxie en autisme.
Zij beschrijft hoe het doorsnee westers dieet met onder meer veel suiker, bewerkt voedsel en junkfood veel problemen geeft die samen te vatten zijn in: - Tekorten aan essentiële voedingsstoffen,( -water, eiwit, complexe koolhydraten, vitamines, mineralen, anti-oxydantia) wat dit teweeg brengt -Voedingsintollerantie en voedingsallergie : probleem in de darmen en problemen in de hersenen -Verslaving aan zoetigheid en zetmeel: roofbouw op het lichaam en sterk gerelateerd aan stemmingsstoornissen -Teveel slechte vetten en te weinig goeie vetten: en de invloed op de hersenen.. En hoe reeds een kleine maar essentiële verandering naar een volwaardiger dieet verandering in stemming en gedrag teweeg brengt. Ze brengt overtuigende bewijzen door studies, niet alleen bij die probleemkinderen, maar ook bij gevangenen, waar gezond voedsel de agressie en anti-sociaal gedrag sterk vermindert Ze geeft ze ook tips om de voedingsgewoonten van je kind (en jezelf ) te veranderen in oa een 12 weken plan. En ze besluit het boek met recepten.
FILM:
THE SHIFT: A Movie being made by a Movement"
"
The shift is happening
V
“ an tijd tot tijd hebben er grote sprongen plaats in de evolutie van de mensheid en de wereld. En het lijkt erop dat nu ook zo’n moment is aangebroken”. (Deepak Chopra) De productiemaatschappij Lighthous Films, Inc. Is momenteel bezig een film te maken over deze evolutie met de bedoeling ons bewust te maken dat we NU onze verantwoordelijkheid dienen te nemen om samen een positieve gemeenschappelijke toekomst te creëren voor diegenen die na ons komen. Het is de bedoeling de film midden 2009 uit te brengen. Heel wat nobelprijswinnaars en verlichte meesters werken eraan mee, o.a. Deepak Chopra en Andrew Cohen. Nu reeds is een trailer van de film te bekijken op http://www.theshiftmovie.com 47
DVD
Colloquium
" Bewust-zijn, de verantwoordelijkheid voor gezondheid en maatschappij, een holistisch perspectief, wetenschappelijk belicht."
Bart Verbauhede: “Wie zijn de vrienden van Luk en Rita”
ewust – Zijn, dit is de essentie van ons mens zijn, het is onze verbinding met de bron B waaruit alles voortkomt, Moeder Natuur, God, het Geheel of hoe je het ook wil noemen. Wetenschappers noemen het nulpuntsenergie.
Groeien in Bewust Zijn, wat houdt dat in? Wat betekent dat voor jezelf, je gezondheid, je omgeving, de maatschappij? Deze dubbel-dvd biedt een boeiende afwisseling van uiteenzettingen rond dit thema door vooraanstaande personen uit wetenschap en politiek en mensen die al vele jaren bezig zijn met spiritualiteit en bewustzijn. Wereldwijd is een evolutie aan de gang waarin de economische, wetenschappelijke en politieke wereld voor de keuze komt te staan of zij “de macht van de liefde laten voorgaan op de liefde voor de macht”. Dit was het thema van het colloquium dat op 23 en 24 maart 2007 werd gehouden te Brugge door de vzw Vrienden van Luk en Rita. Navigatiescherm
Een inspirerend document voor al wie medeschepper wil zijn aan de wereld van morgen. Deze unieke dubbel DVD bevat bijna de volledige inhoud van alle sprekers op het Colloquium
De prijs bedraagt € 19,90 excl. verzending. Binnenkort zal de DVD ook beschikbaar zijn met Nederlandse ondertiteling 48
Bestel nu op:
www.vriendenvanlukenrita.org of bel de:
0498 21 01 98 dubbel DVD
19,90 euro
excl. verzendkosten
Sprekers
De Vrienden van Luk & Rita. De vrienden schetsen hun ervaring in bewustwording en wat dit betekent voor hun leven en gezondheid. Een holistische visie wordt toegelicht, aangevuld met wetenschappelijke onderzoeken en mogelijkheden tot expansie van het collectieve bewustzijn. Er worden wetenschappelijke onderzoeken voorgesteld in het domein van meditatie en holistisch genezen die de invloed van bewustzijn duidelijk maken op de fysieke realiteit.
Ruben Lanckriet: “Bewust zijn” , mijn ervaring
Dr. Edgar Mitchell (USA) Dr. Edgar Mitchell (USA) was de 6de man op de maan met de Apollo 14 vlucht. Daarna heeft hij ‘The Institute of Noetic Sciences’ opgericht (IONS). Het instituut heeft in dertig jaar tijd een uitgebreid aantal onderzoeken verricht in de domeinen van bewust-zijn, meditatie en energieën. Dr. Edgar Mitchell speekt over zijn inzichten over de aard van het universum en het leven. Dr. Edgar Mitchell: ”Wanneer elk van ons vrede vindt in zijn hart, is er hoop op vrede in de wereld”
Dr. Marc Luyckx Ghisi Dr. Marc Luyckx Ghisi (B) is decaan aan de ‘CBA Business School’ in Zagreb en directeur van ‘Vision 2020’ te Brussel (www.Vision2020.be). Hij was gedurende 10 jaar lid van de befaamde “Forward Study Unit” think-tank, gecreëerd door EC President Jacques Delors. Marc Luyckx belicht de toekomstige economische en politieke vernieuwingen in ‘Political and economic choices for the 21st century’. Dr. Marc Luyckx Ghisi: ““Nieuwe structuren creëren i.p.v. te vechten tegen de oude”
Mtr. Inès Wouters Mtr. Inès Wouters (B), advocate aan de balie in Brussel en expert in mensenrechten. Ze is tevens directeur van TELFA (Trans European Law Firms Alliance). Sinds 1996 spitst Ines Wouters zich toe op de verdediging en vertegenwoordiging van religieuze, filosofische en therapeutische minderheden in België.
Mtr. Inès Wouters: Portugese wetgeving als model
David Lorimer David Lorimer (UK), programma-directeur van het ‘Scientific and Medical Network’. Hij is schrijver en redacteur van verscheidene boeken rond bewustzijn en wetenschap: ‘The Spirit of Science’, ‘Thinking beyond the Brain’ en ‘Science, Consciousness and Ultimate Reality’. David Lorimer schetst het belang van bewustzijn voor onze maatschappij. David Lorimer: het belang van bewustzijn voor onze maatschappij.
voor info of bestelling ga naar:
www.vriendenvanlukenrita.org 49
Geluiden uit het Kosmische Ik herken aan de ene kant het zogezegd weten en aan de andere kant het aan geen kanten willen geweten hebben,maar dat is zo een opgetilde kramp. Het is veel makkelijker voor mezelf en voor onszelf om wat waar is in mezelf te laten doorsijpelen en te aanvaarden en te zeggen van ‘t’is waar’. En dan ontstaat mildheid in mezelf, speelsheid, verbondenheid. Bewust-Zijn is ongekende gedachten, gevoelens & gedragingen die ik in mijn hele lichaam meedraag ontdekken, belichten en dan voor mezelf en voor het geheel positieve keuzes maken en er verantwoordelijkheid voor nemen. Als je bewust blijft strijden tegen wat je aangereikt wordt en wat je weet, dan delf je je eigen ondergang. Bart Mijn dochter van 20 maanden zien verkennen en groeien, en erbij zijn, geeft me veel voldoening en vreugde. En in mezelf voelen als iets vierkant draait en er zonder de ‘gekende’ woorden doorvallen, is ongekend en nieuw. Deze weg bemin ik. Mijn ervaring is dat fysiek bezig-zijn me helpt zuiveren. Het bijproduct is dat ik meer en meer geniet van mijn lichaam en ook van nieuwe gewaarwordingen. Aan hoe iets voor me is, en hoe ik een situatie ervaar, daar klank en beeld aan geven, is wat me vrij maakt. Els B. 50
Beetje per beetje, situatie per situatie zet ik me in om mezelf vrijer te maken van ongezonde banden en gewoontes en laat ik een totaal andere manier van zijn openbloeien. Destructie in mezelf voelen, en voelen hoe haaks dit wel staat op de liefde en harmonie, brengt zo’n eerlijke schaamte in mezelf teweeg, dat alleen al daardoor ik uit de destructie kom. Dit eerlijke voelen en dit besef loutert me. Gerda “Ik stapel beuheid op door niet te handelen op het moment zelf naar wat en hoe ik me voel of de situatie is.” “Elke situatie is er om te leren, voor mezelf. Ik zei deze morgen tijdens het lopen aan m’n maat niet vergeten te genieten van het uitzicht.” “Gemaar, weerleggen weerhouden alle mogelijkheid tot groei. Da’s geen Leven.” “Iets is pas lastig als ik het lastig maak. M’n ervaring is dat door me er in te zetten, dat dan alles mogelijk is en dat is genieten.” “M’n ervaring honoreren is mezelf bevrijden.” Filip Het gaat telkens over mezelf. Dingen inzien los van goed of slecht geeft mij elke keer nieuwe mogelijkheden en uitdagingen. Het is een groot verschil voor mij om dingen vanuit ’overdrive’ te doen of gewoon mijn werk te doen. Bij het eerste loop ik hectisch rond terwijl ik bij het tweede rust ervaar in mezelf; het één loopt in het ander en alles gaat ahw. vanzelf. Mij moe en voldaan voelen is iets anders dan mij uitgeput voelen. Els C. Voor mij is het belangrijk te kijken wat er bij mij van binnen gebeurt, erbij stil te staan en ermee aan de slag te gaan in plaats van te beginnen oordelen en principes te hebben die me enkel verder uit mijn center brengen. Vrienden die eerlijk dingen zeggen, zelfs al zijn ze niet zo leuk, dat is goud waard. Ik voel dan rust onstaan, zie hoe ik allerlei projecties maak die niets met de realiteit te maken hebben en kan met een nieuwe blik weer verder. Halfslachtige keuzes maken bvb in werk of moederschap is een manier om het oude te behouden. Het oude is ego en macht. Mezelf een zetje geven, brengt me naar frisheid, kracht en openheid. De strijd van gelijk te willen hebben, van alles te weten voor mezelf en ook voor de ander, doet geen deugd. Hartelijk leven is geven en inzetten, mild en duidelijk. Mijn woede constructief gebruiken brengt me naar kordaatheid in plaats van terughoudenheid en treurnis over hoe erg het wel is met mij. Dit betekent dat ik mijn energie in mijn handelen en woorden steek vanuit bewustzijn, zonder toegeeflijkheid naar egolagen in mezelf en zonder compromissen naar de buitenwereld. Ik ervaar voldoening als ik voor mezelf zuiver hou waar mijn echte prioriteiten liggen, de zielskwesties, en me daar dan volledig in geef. Gerda
51
Vanuit strijd leven of vanuit mijn kracht leven is totaal iets anders. Leef ik in strijd dan ben ik altijd met iemand of iets bezig. Leef ik vanuit mijn kracht dan heb ik geen wapens nodig; ik ervaar me vrij in mezelf en ben gecenterd. Het leven ‘rolt’ dan vooruit. Alles gaat veel gemakkelijker. Kiezen voor hartelijkheid doet mij zoveel deugd; ik zeg dan kordaat STOP als ik erook maar zou aan denken te vitten over het één of ander. Samen genieten met elkaar en van elkaar doet zoveel deugd. Worstel ik met iets dan is het mijn ervaring als ik er met iemand of met verschillende mensen over praat dat ik geholpen word en heel wat tips krijg. Is mijn lichaam ziek dan dien ik het de nodige rust en tijd te geven opdat het zou genezen. Door overdreven vriendelijk te zijn geef ik mezelf en de ander geen ruimte; eigenlijk ‘zet’ ik de ander. Overdreven vriendelijk zijn is ook uitputtend. Kom ik met mezelf en geef ik me volledig dan kan er veel gebeuren en veranderen ook al zegt de ‘regelgeving’ het anders. Rivaliteit, vergelijken geeft in mezelf altijd iets bitter. Hoe meer ik mijn eigen zieleweg volg en doe wat ik moet doen hoe meer rivaliteit wegvalt. Genieten komt dan in de plaats zowel van mezelf als van de ander. Het geeft mij zoveel voldoening mij in te zetten in mijn werk, thuis in alles eigenlijk. Je kan liegen en bedriegen en denken dat je de ander te slim af bent uiteindelijk gaat het toch om je eigen leven Els C
“Ik kijk hoe ik reageer op de situatie die zich voordoet, hoe ik een antwoord geef op dat moment. Zo laat ik de ander los en kan er rust en kracht komen. Anders krijg ik iets opgetilds en verhard ik mezelf” “Ik ben dankbaar voor m’n lichaam. Ik toon respect voor m’n lichaam door te luisteren naar de signalen en ernaar te handelen.” “Door te vertrouwen komen de antwoorden van hoe ik een situatie of iemand of mezelf kan aanpakken. Dan gebeuren de dingen als vanzelf en is het denken stil.” “De weg van het bekende verlaten geeft me eerst iets van oeioei. Door m’n gedachten en ideeën los te laten voel ik rust in mezelf ontstaan. Van daaruit contact maken heelt.” Filip. Mijn zieleweg volgen zijn de signalen en mijn intuitie volgen en er alles voor doen om het voor mij duidelijk te maken. En ook mijn waarheid te zeggen indien ik die dien te zeggen, Door met alles bezig te zijn en mij niet over te geven aan het moment zelf, ben ik er eigenlijk niet bij. Door mijn inbreng te doen in wat er dient te gebeuren, voel ik mij betrokken, verbonden en levendig. Wanneer ik luister, leer ik bij. En ik voel me blij bij iedere nieuwe stap. Vertrouwen groeit bij iedere nieuwe stap die ik zet. Als ik direct van antwoord ben, wil dat eigenlijk zeggen dat ik de waarheid niet wil zien. De waarheid willen zien, is gemakkelijker en dan kunnen we er eens samen om lachen. Carine Weinig spontaan zijn verzuurt mijn leven en dat van anderen. Ik ervaar fel zijn als speels en voedend. Wat ik zeg is dan klaar en ik voel me helder. 52
De draad tussen blij zijn en droef zijn is flinterdun. Ofwel volg ik mijn zielsenergie, ofwel hou ik er de zot mee. Voldoening krijg ik slechts door positieve acties te ondernemen. Het is slechts door innerlijk te beslissen dat ik duurzame verandering creëer. Door innerlijk te beslissen ben ik niet meer verstandelijk bezig en de verandering gebeurt dan vanzelf. De beslissing om mij over te geven lig bij mij. Hiervoor kiezen is een eerste stap. Zo word ik milder en dit is pas het begin van een leven in-verbinding. Jean-Philippe Ik word gesteund door het universum, in mijn zoektocht, in het volgen van mijn zieleweg. Lien Wanneer ik mijn geluk in mezelf losmaak van de mensen en de situaties rond me en dankbaar ben voor de mensen en de situaties rond me dan begint de magie van het leven in en rond me te borrelen waarin ik kan leren ontdekken en genieten. Het begint en eindigt bij mezelf, los van de andere. Het is een spiegel van mijn beperkingen en lessen die ik kan en dien te leren. Dankbaar zijn voor mijn leven en de mensen waarmee ik samenleef en in verbinding ben, maakt dat mijn eigenzinnigheid en koppigheid veel gemakkelijker zichtbaar en voelbaar voor mezelf worden en dat de stap naar de keuze voor Liefde en verbinding makkelijker wordt. Er is niets verkeerd aan kwaad zijn of wantrouwen als ik de moeite doe en me inzet om me er bewust van te worden zodat ik er mezelf en mijn vrienden niet langer mee schaakmat zet. Uit mijn ervaring en van de tipjes die ik gekregen heb, onthou ik dat woede de brandstof is om zaken ten goede van mijn Ziel te ondernemen. 53
Openhartig zijn, verinnerlijken en verantwoordelijkheid nemen voor wat ik doe, op het moment dat het zogezegd allemaal aan de andere ligt, schenkt opening en blijheid in mezelf. Het bij de andere leggen is spanning en rivaliteit in stand houden waar het helemaal niet meer nodig is. Bezield op pad zijn is ieder moment opnieuw keuzes maken en leven vanuit het commitment die ik met mezelf en met mijn vrienden heb gemaakt en zo positieve overwinningetjes boek zodat graag zien en vertrouwen groeit. Het commitment en mijn ervaring niet naleven is als mezelf en mijn zielevrienden schoppen geven. Het is iedere keer springen en vertrouwen in plaats van af te haken en in koppige weerstand te gaan. Het is een eigen keuze. Transformatie en me overgeven begint met in nederigheid te aanvaarden wat er is en het in mijn hart en hele lichaam te ontvangen - ook al is het niet zo leuk en appetijtelijk – anders begin ik mijn omgeving te manipuleren om mijn eigen beerput in stand te houden. Mijn zieleweg gaan is telkens de moed hebben om ongekende wegen in te gaan waarvan ik vaak bang ben maar in mezelf weet dat ik die hobbel dien te nemen om mezelf vrij te maken. Ik dien die keuze niet verder uit te stellen of te negeren. Het is een scharnierpunt in mijn leven. Bart Geluiden uit het Kosmische zijn teksten die gemaakt zijn in het samen-zijn met Luk en Rita. De teksten verschijnen in kleine bundeltjes: “de Pareltjesreeks”. De bundeltjes kunnen besteld worden door overschijving van €5 + €1,4 verzendingskosten per bundeltje op rek. 979-6482386-75 van Vrienden van Luk en Rita vzw met vermelding “Geluiden uit het Kosmische”.
[email protected]
www.vriendenvanlukenrita.org