Nooit verwacht?? Toch gekomen. We gaan weer verder met onze inhaalslag. Hier nog de laatste nieuwtjes van het voorbije jaar

OV Nieuwsbrief, Nummer 169

De OV Nieuwtjes uit: week 52 Jaargang 6, Nummer 169, dinsdag 11 februari 2003 Hallo allemaal, Nooit verwacht?? Toch gekomen. We gaan weer verder met onze inhaalslag. Hier nog de laatste nieuwtjes van het voorbije jaar. Wij wensen al onze lezers weer veel leesplezier, Eric en Hans.

Spoorwegen Reizigers NS Reizigers Treinvertragingen door opgeblazen schakelkast UTRECHT - Het treinverkeer tussen Zwolle en Amersfoort loopt zaterdagochtend 28 december vertraging op als gevolg van een geëxplodeerde schakelkast. Volgens de railverkeersleiding hebben vandalen de kast vermoedelijk met vuurwerk opgeblazen. De daders braken in de nacht van vrijdag op zaterdag tussen Ermelo en Putten de kast open en bliezen om 01.15 uur de apparatuur op. De seinstoring die daardoor ontstond maakt zaterdagochtend intercity's tussen Amersfoort en Zwolle onmogelijk. De reizigers op dit traject worden omgeleid via Deventer. Dit levert minimaal een half uur vertraging op. De railverkeersleiding verwacht dat de storing pas in het begin van de middag kan worden verholpen. Bron: www.nu.nl, 28 december 2002

NS buigen niet in kaartjesruzie De Nederlandse Spoorwegen zijn niet van plan nog een duimbreed toe te geven aan minister De Boer (Verkeer en Waterstaat) om een rechtszaak over duurdere treinkaartjes in juli te voorkomen. De NS liggen al maanden zwaar onder vuur over hun voornemen om de prijzen in een halfjaar twee keer te verhogen: in de nacht van 31 december met 4,9 procent en in juli nog eens met 4,15 procent. Utrecht - Om aan de kritiek tegemoet te komen, hebben de NS een soort ruil voorgesteld. Zij zijn bereid de prijsverhoging van juli uit te stellen tot december. Maar op één voorwaarde: het ministerie moet de hogere infraheffing van veertien miljoen euro, de huur die NS betalen voor gebruik van het spoor, ook een jaar uitstellen. Minister De Boer heeft daarover een vernietigend oordeel geveld. De demissionaire bewindsman noemde dit voorstel gisteren 'onbespreekbaar'. ,,Ons voorstel is billijk,'' meent een NS-woordvoerder. ,,Als de minister niet op het voorstel ingaat, hebben wij nog steeds het voornemen om per 1 juli de prijzen te verhogen.'' Minister De Boer heeft al laten weten alles in het werk te stellen om de dubbele prijsverhoging te voorkomen. De Tweede Kamer heeft hem opdracht gegeven desnoods naar de rechter te stappen. Volgens de minister schenden de NS met een 'truc' de belofte die zij begin dit jaar aan de reiziger hebben gedaan. Toen heeft het bedrijf beloofd de prijs van de treinkaartjes dit jaar ongemoeid te laten als compensatie voor de slechte dienstverlening in 2001. Volgens de NS hebben de treinreizigers al het hele jaar geprofiteerd van de lagere tarieven. Een stijging op 31 december is daarom gerechtvaardigd. Bovendien is de dubbele prijsverhoging bittere noodzaak om uit de rode cijfers te blijven, stelt het bedrijf. Om toch aan de kritiek tegemoet te komen, hebben de NS het compromisvoorstel gedaan. ,,De NS weten al jaren hoe de infraheffing zich gaat ontwikkelen,'' heeft minister De Boer laten weten. ,,Dat staat vast. Ook de jaarlijkse verhoging ervan.'' De NS hebben dit jaar veertig miljoen euro betaald voor het gebruik van het spoornetwerk. Bovendien, concludeert de minister, geeft het compromisvoorstel de NS de mogelijkheid om de 'truc' te verplaatsen naar volgend jaar. Na de prijsverhoging in december, mogen de NS de treinkaartjes juridisch bezien in januari weer duurder maken. Het contract tussen NS en overheid vermeldt alleen dat de treintarieven één keer per jaar mogen worden verhoogd. Een datum wordt daarbij niet genoemd. Om in de toekomst een dubbele prijsverhoging te voorkomen, eist de minister van de NS dat zij de prijzen van de treinkaartjes voortaan alleen in december aanpassen met de reële inflatie. De NS voelen daar niets voor. ,,Wij willen ons niet vastleggen op een datum,'' zegt een woordvoerder. ,,In het contract staat dat we de prijzen één keer per jaar mogen verhogen. Daar houden we ons aan.'' Bron: Rotterdams Dagblad, 24 december 2002

De Boer gaat niet in op NS-voorstel DEN HAAG Minister De Boer van Verkeer ziet niets in het voorstel van de NS om het conflict over de tariefsverhogingen van treinkaartjes op te lossen. De NS was bereid de tweede prijsverhoging, per 1 juli,uit te stellen tot 14 december. De Spoorwegen stelden de voorwaarde dat De Boer de heffing voor het gebruik van het spoor nog niet zou verhogen met 14 miljoen euro. Het bedrijf was aan deze infraheffing dit jaar 41 miljoen kwijt. De Boer wijst de NS erop dat aan rails, wissels en bovenleiding 1 miljard euro moet worden gestoken in achterstallig onderhoud. Daar moet de gebruiker wat hem betreft zijn deel aan meebetalen. Bron: NOS-TT, 23 december 2002

Pagina 1 van 10


Treinpyromaan tot 2 jaar cel veroordeeld De rechtbank in Leeuwarden heeft een 27-jarige 'treinpyromaan' veroordeeld tot twee jaar cel en tbs met dwangverpleging.De man stak dit jaar in de regio Utrecht zes rijdende treinen in de brand.De totale schade bedroeg 1,7 miljoen euro. Volgens de rechter kan de man fantasie en werkelijkheid slecht scheiden en is de kans op herhaling groot.Hij maakte zich ook schuldig aan zes bommeldingen. De man zat al vast voor brandstichting in zijn eigen huis,toen hij bij de spoorwegpolitie de branden opbiechtte. Als motief gaf hij op dat hij aandacht wilde voor zijn persoonlijke problemen. Bron: NOS-TT, 24 december 2002

NS weert agressie bij ingang stations De NS sluit de komende jaren 153 stations af met elektronische poortjes en hekken. De kans dat reizigers worden gecontroleerd, verdrievoudigt daardoor tot 90 procent. Het aantal zwartrijders neemt met driekwart af tot 5000 per dag. De agressie tegen reizigers en NS-personeel moet afnemen. Dit blijkt uit een nog vertrouwelijke studie van de NS. Volgend jaar beginnen de Spoorwegen een proef met het afsluiten van de stations op de Hofpleinlijn Rotterdam-Den Haag. Bij succes volgen in 2004 de Flevolijn (Amsterdam-Lelystad) en de Schiphollijn (Amsterdam-Leiden). Nog eens twee jaar later moeten alle geselecteerde stations zijn voorzien van tourniquets. Het gaat om 40 procent van de 382 stations. De kosten bedragen 649 miljoen euro. Het belangrijkste criterium voor het plaatsen van poortjes is de sociale veiligheid. In 60 procent van de agressiegevallen is zwartrijden de oorzaak. Beruchte agressielijnen zijn daarom het eerst aan de beurt. Verder kijkt de NS naar het aantal reizigers dat het station gebruikt en de hoeveelheid zwartrijders die op dat traject zijn gepakt. Voorrang hebben ook stations waar reizers vanuit metro of bus makkelijk ongezien de trein in kunnen glippen. Of als de stations zo dichtbij elkaar liggen dat het aanlokkelijk is een halte eerder of later in te stappen. De poortjes worden door 800 camera's in de gaten gehouden. NS-medewerkers in vijf service-centers bekijken de beelden. Aan de komst van de draaihekjes zitten de nodige haken en ogen. Zo zouden op veel stations bijvoorbeeld winkels en restauraties voor niet-reizigers onbereikbaar worden. Dit kan de NS zich niet veroorloven omdat op deze activiteiten, in tegenstelling tot het reizigersvervoer, nog winst wordt gemaakt. Daarom houden de Spoorwegen rekening met 175 miljoen aan verbouwingskosten. Een ander probleem is de kans dat reizigers proberen de hekken te omzeilen. Bijvoorbeeld door langs het spoor te lopen. Dat zou op 30 stations mogelijk zijn. Tijdens de proef wil het concern kijken of met extra hoge boetes dit gedrag kan worden voorkomen. Anders trekt het bedrijf nog eens 20 miljoen uit om dit op te lossen. Bijna de helft van de kosten wordt terugverdiend door het dalende aantal zwartreizigers en het schrappen van conducteurs. Volgens de NS reizen 20.000 mensen per dag zonder kaartje. Doordat straks minder mensen zonder plaatsbewijs in de trein stappen, kan op kleinere lijnen de conducteur verdwijnen. Een deel van dit personeel krijgt een functie op het station. De NS denkt uiteindelijk met 500 conducteurs minder toe te kunnen, 10 procent van het totaal. Niemand krijgt ontslag. Bron: Algemeen Dagblad, 23 december 2002

Hoge schadevergoeding van NS voor invalide vrouw UTRECHT - Een vrouw die in 1998 haar benen verloor toen ze onder een trein kwam, kan een hoge schadevergoeding van de NS tegemoet zien. Vorige week bepaalde de rechtbank in Utrecht dat het slachtoffer op een hoger bedrag recht heeft dan het maximum van 300.000 gulden (ruim 136.000 euro) dat de NS uitkeerde. Dat zei E. van Hilten, de advocaat van het slachtoffer, dinsdag in het Radio 1 Journaal. Het bedrijf moet nu de schade vergoeden die de vrouw in de rest van haar leven door gederfde inkomsten zal lijden. Van Hilten denkt aan een bedrag van 900.000 euro. De destijds 19-jarige vrouw uit Santpoort raakte onder een trein in Santpoort-Noord, nadat ze met haar handen klem kwam te zitten tussen sluitende treindeuren. Bron: www.nu.nl, 24 december 2002

Actie in Sprinter: 145 zwartrijders ZOETERMEER | Bij de actie in de Sprinter zijn de afgelopen drie dagen in totaal 145 zwartrijders betrapt. Gisteren werden 27 reizigers betrapt zonder kaartje, zaterdag 64 en vrijdag 54. Twee reizigers, die overigens wel een geldig kaartje hadden, werden gisteravond rond half acht aangehouden wegens beledigingen. De 19-jarige vrouw uit Den Haag en haar 21-jarige vriend uit Zoetermeer kunnen een bekeuring tegemoet zien van 220 euro. Zaterdag werd al een 26-jarige Zoetermeerder aangehouden, die in het bezit bleek van een mes en een boksbeugel. Er werden verder nog tientallen bekeuringen uitgedeeld, vooral voor het reizen met voeten op de band (23 euro per overtreding). Daarnaast werd bekeurd voor lopen over het spoor (eveneens 23 euro), roken in het niet-rokersgedeelte (23 euro), het maken van rommel (46 euro), blowen (23 euro) en het bezitten van vuurwerk (23 euro). Opmerkelijk noemde een woordvoerder van de politie het dat in de laatste trein van Zoetermeer naar Den Haag, in de nacht van zaterdag op zondag om kwart over vier, alle reizigers een geldig plaatsbewijs hadden. Bron: Haagsche Courant

Pagina 2 van 10


Bestuurder raakt na aquaplaning spoor behoorlijk bijster Gorinchem - Een 29 jarige man uit Wijk en Aalburg is zondagmorgen met zijn personenauto op de spoorbaan terechtgekomen. De man reed over de Rijksweg A15 in de richting van Rotterdam. Door aquaplaning verloor hij de macht over het stuur. Hij botste tegen de linker vangrail en schoot daarna naar rechts raakte twee betonnen paaltjes en kwam ruim 20 meter verder op de spoorrails van de trein tussen Dordrecht en Geldermalsen tot stilstand. In de auto zaten zijn vrouw en twee kinderen. Ze kwamen met de schrik vrij en er raakte niemand gewond. De auto raakte rondom beschadigd en werd weggetakeld. Bron: Utrechts Nieuwsblad

NS: poortjes op elk groot station UTRECHT - Het aantal zwartrijders in treinen kan over vijf jaar zijn verminderd van 20.000 tot 5000 per dag. Dat schrijven de NS in een rapport over de plaatsing van elektronische poortjes en hekken op stations, waarmee het komend jaar een begin wordt gemaakt. De NS hebben nog dagelijks te maken met ongeveer 2 procent zwartrijders, 20.000 mensen in totaal. Eind 2003 beginnen de NS een proef met elektronische afsluiting van de perrons op de zogeheten Hoekse lijn, tussen Rotterdam en Hoek van Holland. Als die proef slaagt, volgen in 2004 de Flevolijn (Amsterdam-Lelystad) en de Schiphollijn. In 2007 zouden alle grote stations (153 in totaal) op de nieuwe manier moeten zijn afgesloten. De nieuwe afsluitingen, met in totaal honderden camera"s waarvan de beelden worden bekeken in speciale ,,service-centra", zijn nodig om het reizen per trein weer veiliger te maken, zowel voor de reizigers als voor het NS-personeel. In 60 procent van de agressiegevallen in en rond de trein, is de oorzaak terug te voeren op zwartrijden, aldus de NS. Bron: Utrechts Nieuwsblad

Treinreiziger is op station Zwolle het beste af ZWOLLE - Treinreizigers ondervinden op het NS-station in Zwolle minder hinder van vertragingen dan op andere stations. Dat blijkt uit een onderzoek van de vereniging reizigers openbaar vervoer Rover. Treinen komen op het Zwolse NS-station relatief goed op tijd aan. Daardoor missen minder reizigers dan op andere stations aansluitingen op treinen of ander openbaar vervoer, constateert Rover. De reizigersorganisatie deed april, juni en augustus tijdens de spitsuren onderzoek op de zeven belangrijke knooppuntstations van de Nederlandse Spoorwegen. Bron: Apeldoornse Courant

Syntus Wadloper krijgt nieuwe naam Vervoersmaatschappij Connexxionroept inwoners van Twente op een nieuwe naam te bedenken voor de trein op het traject AlmeloMariënberg. Connexxion rijdt sinds begin oktober op de lijn Almelo-Mariënberg met een nieuw type trein. De trein heet Wadloper maar Connexxion vindt dat niet toepasselijk voor Twente. De inzender van de winnende naam krijgt twee kaartjes voor het concert van Robbie Williams in Amsterdam. Bron: RTV-Oost, 27 december 2002

Spoorwegen Cargo Railion Railion wil geen fusie NS en Railinfrabeheer UTRECHT Goederenvervoerder Railion is fel tegen het plan van minister De Boer (verkeer) om de NS en Railinfrabeheer weer in een holding onder te brengen. Het bedrijf vreest dat de personentreinen van de NS dan vaak voorrang krijgen op goederentreinen. Bron: Eindhovens Dagblad, 28 december 2002

Pagina 3 van 10


Spoorwegen Overige Railinfrabeheer Treintunnel Velsen loopt onder VELSEN - Het treinverkeer tussen Haarlem en Beverwijk ligt maandagmorgen 30 december vanaf 11 uur stil omdat de brandweer water uit de Velsertunnel moet pompen. Het riool in de tunnel dreigt over te stromen. Op de rails staat geen water. De Railverkeersleiding verwacht dat de stremming tot 12 uur duurt. Bron: www.nu.nl, 30 december 2002

Infrastructurele werken Noord-/Zuidlijn Eis: nieuw referendum over NZ-lijn Tegenstanders van de Noord-Zuidlijn hebben voor de rechter geprobeerd de aanleg van de lijn te verhinderen. Zij eisten dat de bouw ruim een halfjaar wordt uitgesteld. In die periode moet een nieuw referendum worden gehouden. De kosten van de lijn bedragen 1,4 miljard euro, waaraan de gemeente 317 miljoen bijdraagt. Toen in 1996 een referendum werd gehouden, kwam de bijdrage van de gemeente nog uit op 52 miljoen. De tegenstanders vrezen dat de kosten nog verder zullen oplopen en vinden dat de Amsterdammers nogmaals moeten kunnen stemmen voor of tegen de komst van de metrolijn. Uitspraak over twee weken. Bron: AT5, 24 december 2002

Lightrail projecten Rijn-Gouwe Lijn Referendum Rijn-Gouwelijn definitief van de baan Leiden - Er komt definitief geen referendum over de route van de Rijn-Gouwelijn door Leiden. Dat blijkt uit een uitspraak die de rechtbank maandag heeft bekendgemaakt. Een aantal bewoners had in een kort geding om een referendum gevraagd, nadat de gemeente het had afgewezen. Bewoner en advocaat Wagemakers is tevreden met de uitspraak. Volgens Wagemakers heeft de rechter gezegd dat de gemeente Leiden onzorgvuldig heeft gehandeld. En dat zou ten goede komen tijdens de hoofdrechtszaak. De lightrailverbinding moet in 2007 Gouda en Alphen aan den Rijn via de Leidse binnenstad met Katwijk en Noordwijk verbinden. De bewoners vrezen gevaarlijke situaties en willen niet dat de route door het centrum gaat. Bron: RTV-West, 24 december 2002

Stads- en Streekvervoer BBA TOPticket wordt goedkoiper TOPticket Tilburg wordt nog goedkoper! Nu voor € 0,50 naar het centrum. Wegens groot succes wordt de prijs van het TOPticketkaartje verlaagt per 1 januari 2003 van € 0,75 naar € 0,50. Dus in het nieuwe jaar nog goedkoper naar het centrum van Tilburg. Geldig op alle stadsbussen. Op alle reguliere en extra koopavonden van 17:00 tot 22:00 uur en op zaterdagen van 08:00 tot 19:00 uur. Kaartjes te koop bij de chauffeur. Bron: Dick de Jong, 24 december 2002

Nightliner Tilburg bestaat 5 jaar! De Nightliner, de stapbus van het Tilburgse nachtleven bestaat 5 jaar! Wegens doorlopend succes gaat de Nightliner ook op donderdagnacht rijden. Vanaf 2 januari 2003 zal BBA de Nightliner extra inzetten om Tilburgse stappers naast vrijdag en zaterdag ook op donderdag veilig thuis te brengen. De Nightliner rijdt vanuit het centrum van Tilburg naar: Tilburg Noord, de Reeshof, Berkel-Enschot en Udenhout. De Nightliner heeft veel uitstapplaatsen, er is er altijd wel één bij jou in de buurt. Bron: Dick de Jong, 24 december 2002

Pagina 4 van 10


Actuele bustijden op Brabantse streekbushaltes BBA gaat 41 bushaltes op de streekbuslijnen 126 en 127 (Breda-Oosterhout-Dongen-Tilburg) via displays voorzien van de werkelijke aankomsttijd van de bussen. De Brabantse proef wordt in een tweede fase uitgebreid met actuele reisformatie per gsm waarmee het aansluit bij proeven met actuele reisinformatie via internet en gsm die elders in het land plaatsvinden. De actuele reistijdinformatie van de Brabantse bussen via de displays op de haltes en via internet komt bovenop de bestaande busboekjes, de statische haltevertrekstaten en de informatie die OVR9292 telefonisch en via internet biedt. Om de informatie te verzamelen worden 25 bussen uitgerust met een boordcomputer en een zender/ ontvanger, zodat op elk moment bekend is waar de bus zich op de route bevindt. Daarnaast zijn aanpassingen nodig aan de centrale verkeersleiding van de BBA. Tussen augustus en oktober 2003 worden de displays geplaatst, waardoor de werkelijke proef in november 2003 van start gaat. De proef wordt mede gesubsidieerd door de provincie Noord-Brabant (euro 753.602) in het kader van het vernieuwingsprogramma ‘Personenvervoer van Morgen’ en loopt tot en met eind 2005. (Het totaalbedrag van het actuele reisinformatieproject bedraagt 3,4 miljoen euro). Als de proef slaagt, wordt de actuele reisinformatie uitgebreid naar andere streeklijnen en voorzien van informatie over aansluitingen op de trein en stadsbus. Ook wordt bezien of de informatie via andere kanalen, zoals bijvoorbeeld de mobiele telefoon, kan worden aangeboden. In de proefopstelling wordt met deze ontwikkelingen van het begin af aan rekening gehouden, zodat aanpassingen en uitbreiding snel gerealiseerd kunnen worden. Gedurende de proef wordt onderzocht of actuele reisinformatie een nuttige aanvulling vormt op het bestaande aanbod en hoe reizigers en omwonenden van de buslijnen over de geboden informatie denken. Ook wordt bekeken of het systeem technisch goed functioneert en of het financieel aantrekkelijk is om een dergelijk systeem op grote schaal in te voeren. De BBA zal de informatie ook gebruiken om de dienstregeling te optimaliseren en om aan de provincie (die verantwoordelijk is voor het streekvervoer) te rapporteren hoe de buslijnen functioneren. Andere proeven met actuele reisinformatie zijn onder meer HTM-Mobiel in Den Haag, dat is gebaseerd op het automatisch inwinnen van actuele voertuigposities. De informatie is echter nog niet afgestemd op het totale reisplan. Daarnaast beschikt HTM over een dynamische lijnenkaart op internet waarbij via de muis informatie over de route kan worden verkregen. Verder biedt Connexxion een SMS-dienst voor de buslijnen 41 en 241 tussen Wijk bij Duurstede en Utrecht, waar op verzoek vooraf actuele vertrektijden aan de reiziger wordt gestuurd. Verder verstuurt 9292 Reisberichten van OVR persoonlijke SMS-berichten over verstoringen in het gehele openbaar vervoer. De reiziger ontvangt alleen berichten die relevant zijn voor zijn (vooraf in te stellen) persoonlijke reisplan. Omdat nog bijna nergens de actuele voertuigposities automatisch worden bijgehouden, zijn de berichten voorlopig beperkt tot grote verstoringen van een half uur of meer op trajectniveau. De SMS-NS dienst biedt dezelfde service als 9292 Reisberichten, maar alleen voor de trein. Vervolgens staat in de Achterhoek een gsm-project op stapel bij Syntus dat nog twee stappen verder gaat. Niet alleen wordt de dienst verder gepersonaliseerd, maar ook wordt het gehele Syntus-wagenpark (zowel bussen als treinen) voorzien van plaatsbepalingsapparatuur, welke mogelijk ook zal worden toegepast bij de BBA in Brabant. Bron: www.verkeerskunde.nl, 24 december 2002

Jongeman de cel in voor beroving in bus Vrijdag 27 december 2002 - BREDA - Voor het plegen van vernielingen aan een woning aan de Simonsberg in Breda en betrokkenheid bij een beroving van een meisje in een stadsbus is de 19-jarige Bredanaar C.Z. veroordeeld tot acht maanden gevangenisstraf waarvan drie voorwaardelijk. De jongeman is (nog) op vrije voeten. Twee weken geleden durfde Z. niet naar de Bredase rechtbank uit angst voor de straf die hem mogelijk boven het hoofd hing. De Bredanaar liet zich op 23 maart dit jaar door bekenden overhalen om zich te mengen in een ruzie aan de Simonsberg. Z. maakte zich daarbij volgens de rechtbank schuldig aan vernielingen. In april was hij betrokken bij een brute overval van een meisje in een Bredase stadsbus. De rechtbank veegt daarbij het verweer van advocaat mr. R. Drenth van tafel dat Z. geen geweld gebruikt zou hebben om de diefstal van de spulletjes van het meisje mogelijk te maken. Rechtbankpresident mr. W. Bakx concludeert juist dat de Bredanaar op geen enkele manier afstand nam van de gewelddadigheden jegens het slachtoffer. "De verdachte vereenzelvigde zich met het geweld." De overval maakte grote indruk op het meisje. Zij is nog steeds bang om de stad in te gaan. Z. moet haar een schadevergoeding betalen van vijfhonderd euro. De bewoners van het huis aan de Simonsberg kunnen (voorlopig) rekenen op een vergoeding van ruim 450 euro. De Bredanaar is in het verleden al veroordeeld tot werkstraffen. Die hebben hem er niet van weerhouden om opnieuw de fout in te gaan, aldus de rechtbank. Zij legt hem daarom vijf maanden onvoorwaardelijk op. Bron: BN/DeStem

Connexxion Connexxion zet extra bussen in na klachten AMERSFOORT - Busbedrijf Connexxion zet de komende weken extra bussen in om te voorkomen dat reizigers bij haltes blijven staan. De minibussen, die het bedrijf sinds kort op een aantal lijnen inzet, zitten vooral in de spits vaak vol. Een permanente oplossing voor dit probleem kan het bedrijf rond de feestdagen nog niet bieden. Sinds ruim een week vormen de kleine achtpersoons busjes een opvallend verschijnsel in het Amersfoortse straatbeeld. Ze horen bij het nieuwe stadsvervoer, dat vorm kreeg met de komst van een nieuwe dienstregeling. De nieuwe vorm van vervoer sprong de afgelopen week te meer in het oog doordat de kleine bussen in de spits én daarbuiten wachtende passagiers bij haltes lieten staan. Bordjes met de tekst ‘vol’ werden achter de voorruit geplaatst en haltes werden voorbij gereden tot er een plek in de bus vrijkwam. Dit leidde tot een stroom klachten van passagiers over de buslijnen 1 (Soesterkwartier), 3 (Nieuwland en Vathorst), 8 (Schuilenburg), 9 (Leusderkwartier), 10 (Bergkwartier) en de Citybus naar het centrum.

Pagina 5 van 10

OV Nieuwsbrief, Nummer 169 Na een gesprek daarover met de gemeente Amersfoort is afgesproken dat Connexxion geen reizigers bij de haltes laat staan. In de tweede week van januari wordt gekeken naar een permanente oplossing. Volgens Connexxion moet er dan meer inzicht zijn in de problematiek. Veel problemen verwacht woordvoerder T. van Kampen tot die tijd niet. “De tijd werkt met ons mee, veel mensen zijn vrij.” Hoe de uiteindelijk oplossing eruit gaat zien, hangt volgens hem in elk geval af van het werkelijke reizigersaantal. “We kregen de afgelopen week meer reizigers dan we verwacht hadden. Slecht weer en ijzel hebben daarbij een rol gespeeld,” zegt hij. Onderzocht wordt eerst of het grote reizigersaantal nu een eenmalige of een blijvende zaak is. Eerder dit jaar won Connexxion de aanbesteding van het stadsvervoer in Amersfoort. Eén van de onderdelen van het aanbod was de inzet van de kleinere en goedkopere taxibussen op lijnen waar dat volgens ervaringscijfers mogelijk was. Van Kampen: “Als vervoerder breng je het beste concept binnen de financiële kaders. Met een te hoge kostprijs, win je de aanbesteding niet.” Bij het meldpunt dat GroenLinks in Amersfoort startte, kwamen tientallen reacties binnen over het probleem. Zo ook bij reizigersvereniging Rover. “Dramatisch,” noemt A. de Boer de ontstane situatie. Tijdens een van de steekproeven die de belangenorganisatie deed kwam het zelfs een keer voor dat een van de Rover-mensen pas na ruim een uur wachten met een busje mee kon. “We zijn hierover erg teleurgesteld en eigenlijk begrijpen we het ook niet. Connexxion weet toch hoeveel mensen er vroeger in de bus zaten, dan weet je toch welke capaciteit je nodig hebt?” Bron: Amersfoortse Courant

Bus in Houten in trek, fiets minder populair HOUTEN - Het verplaatsen van buslijnen uit de Houtense wijken naar de Rondweg heeft tot meer passagiers geleid. Vooral op de lijnen vanuit het centrum naar Nieuwegein en Houten-Zuid is dit merkbaar. Het fietsgebruik in Houten is gedaald. Uit een eerste analyse blijkt dat het aantal reizigers vanuit Houten naar Utrecht en Nieuwegein met twaalf procent is gestegen. Met name tussen Nieuwegein en Houten is de toename dusdanig, dat sinds half december bussen vaker rijden. Het aantal busreizigers naar het NS-station in het centrum is gestegen met vijftig procent. De helft van de stijging kwam voor rekening van inwoners uit Houten-Zuid. Volgens de gemeente is lijn 66 tussen Houten en Houten-Zuid een succes. De bussen zijn verplaatst naar de Rondweg, omdat de routes door de wijken teveel tijd in beslag namen. Het aantal passagiers daalde en om te voorkomen dat uiteindelijk de buslijnen verdwenen, stelde de gemeente Houten voor om de bus over de Rondweg te laten rijden. Daarvoor werden bushaltes aangelegd, fietsenrekken geplaatst en busbanen geasfalteerd. Met uitzondering van de oostkant van Houten, rijden sinds zomer 2001 daadwerkelijk bussen over de Rondweg. Connexxion wil de laatste cijfers van afgelopen november nog niet geven. Deze cijfers worden door het busbedrijf gebruikt voor de financiële afrekening met de opdrachtgever (Bestuur regio Utrecht) en zijn nog niet openbaar. Wel bevestigt Connexxion dat door de nieuwe bushaltes en de snellere buslijnen sprake is van 12 procent meer busgebruik vanuit Houten naar omliggende plaatsen. Ook de tram tussen Castellum en Houten heeft met een stijging van het aantal passagiers te maken. Afgelopen zomer vervoerde de tram 650 passagiers per dag. Inwoners van de wijken Hofstad en Schonauwen in Houten-Zuid vragen regelmatig om een rechtstreekse verbinding tussen hun woonwijk en het noodstation in Castellum. Lopend is de afstand te ver en de fiets laten mensen liever thuis in verband met de vele vernielingen die worden gepleegd bij het station. Bovendien waren fietsroutes het afgelopen jaar wegens werkzaamheden soms weken tot maanden opgebroken. De Houtense afdeling van de Fietsersbond constateerde dit najaar voor heel Houten een daling van het fietsgebruik van 42 naar 34 procent. Woordvoerder C. van Angelen schrijft deze daling toe aan Houten-Zuid, maar verwacht dat wanneer de fietsinfrastructuur in orde is, het gebruik weer stijgt. De gemeente Houten is bezig met onderzoek naar rechtstreekse fietsverbindingen tussen Schonauwen en Hofstad en het noodstation. Bron: Utrechts Nieuwsblad

Verhuizing busplein maand uitgesteld ARNHEM - Busmaatschappij Connexxion heeft de verhuizing naar het nieuwe, overdekte busplein bij het Arnhemse NS-station met een maand uitgesteld. Doordat nog niet alle werkzaamheden zijn afgerond, wordt het busplein niet op 6 januari, maar in de eerste week van februari in gebruik genomen. De vertraging wordt veroorzaakt door de vorstperiode eerder deze maand. Daardoor moest het asfalteren worden uitgesteld en kwamen andere afrondende werkzaamheden in de knel. De nieuwe dienstregeling gaat op 5 januari wel gewoon in. In de nieuwe dienstregeling keert de bus terug op Onderlangs. De lijnen 50, 86 en 251 rijden op weg naar het station over de Utrechtseweg en van het station in de richting van Wageningen via het Nieuwe Plein en Onderlangs naar de Utrechtseweg. Die routewijziging is volgens Connexxion nodig vanwege de beperkte ruimte op het nieuwe busplein. Die situatie is tijdelijk, want het busplein wordt over enkele jaren aanzienlijk groter. Dat is het geval als over twee jaar het tweede deel van de parkeergarage Arnhem Centraal klaar is. Verder worden in de nieuwe dienstregeling de interlinerlijnen 336 (Ede-Arnhem) en 412 (Arnhem-Nijmegen) overdag aan elkaar gekoppeld. Verder gaan er meer bussen rijden op lijn 2 (Schaarsbergen/Deelen) en lijn 6 (Hoogkamp). De lijnen 32 en 33 rijden vanaf 5 januari niet meer tussen Nijmegen en Wijchen. Reizigers naar Wijchen moeten in de keizerstad overstappen. Bron: De Gelderlander

Pagina 6 van 10


GVB Combinoproblemen aangepakt Er moet een oplossing komen voor de problemen met de Combino in Amsterdam. Dat besloot de Amsterdamse gemeenteraad tijdens de raadsvergadering op 18 december. Toen werd een motie aangenomen van de PvdA, met als doel de problemen met de tram te verhelpen. Het belangrijkste punt uit de motie is het verplaatsen van de conducteurscabine. Deze cabine staat nu midden in de trams, wat leidt tot lange rijen bij het instappen, minder overzicht voor de conducteur en meer zwartrijders. Ook de technische mankementen van de voertuigen worden onder handen genomen. Het college van B&W heeft gevraagd om een onderzoek naar de mogelijkheden en de kosten van de aanpak van de problemen. Bron: OV Magazine nieuwsbrief

Hermes / Novio Busvervoer in regio ontloopt forse bezuiniging NIJMEGEN - Een miljoenenbezuiniging op het busvervoer in Nijmegen en wijde omgeving is van de baan. Drastische ingrepen in het lijnennet van Novio en collega-busbedrijf Hermes zijn daardoor niet nodig. De bezwarencommissie van het Knooppunt Arnhem Nijmegen (KAN) heeft Novio gelijk gegeven met zijn bezwaar tegen nieuwe spelregels van het KAN. Die behelsden een andere wijze van financiering. Daardoor zouden miljoenen euro's worden overgeheveld van het zuidelijke deel van het knooppunt (Novio/Hermes) naar het noordelijke deel, waar Connexxion rijdt. De 'schade' zou volgens Novio-directeur M. van Lokven in een aantal jaren oplopen tot jaarlijks 4,4 miljoen euro minder subsidie. Portefeuillehouder J. Walraven van het KAN gaat nu in januari met de busbedrijven rond de tafel, met daarbij een bemiddelaar, zoals de bezwarencommissie heeft geadviseerd. "We moeten een besluit nemen waar beide partijen vrede mee kunnen hebben", zo zegt Walraven. "En de reiziger mag niet de dupe worden." Voor 1 mei wil Walraven een oplossing hebben. Behalve Novio liepen onder aanvoering van Nijmegen ook de verantwoordelijke wethouders van Nijmegen, Groesbeek, Millingen, Ubbergen, Wijchen, Beuningen en Mook medio dit jaar te hoop tegen de maatregel van het KAN. Het effect ervan werd beschreven als een 'kaalslag' en een 'afbraak' van het openbaar vervoer in deze regio. Zou de bezwarencommissie Novio niet in het gelijk hebben gesteld dan had het busbedrijf het verder met het knooppunt uitgevochten voor de rechter. Van Lokven schat dat zijn eigen bedrijf er op termijn 2,5 tot 3 miljoen euro per jaar bij zou inschieten. De Novio-topman is zeer content met de overwinning, vooral gezien eerdere en nog komende andere bezuinigingen. Recentelijk moest in het hele knooppunt al tien miljoen gulden (circa 4,5 miljoen euro) worden bezuinigd. Dat gebeurde door enerzijds meer efficiency in de dienstregeling in te bouwen, anderzijds door vooral op het platteland de kaasschaaf te hanteren. Voor alleen het zuidelijke deel van het KAN zou daar door de andere verdeling van de subsidie een bezuiniging van dezelfde orde van grootte overheen zijn gekomen. Volgens Van Lokven zou daardoor 10 tot 15 procent van het busvervoer zijn komen te vervallen. Daarnaast wijst hij erop dat er nog nieuwe bezuinigingen van het rijk boven de markt hangen. Bron: De Gelderlander

HTM Getuigeoproep na beroving bij tramhalte Den Haag - De politie heeft drie Haagse jongens opgepakt die een andere jongen bij een tramhalte zouden hebben mishandeld. De verdachten zijn dertien, veertien en zeventien jaar. Volgens het negentienjarige slachtoffer probeerden de jongens zijn mobiele telefoon te stelen bij de tramhalte op de Oudemansstraat ter hoogte van het Lorentzplein in de Haagse wijk Laak. Daarbij zouden de jongens een oorbel uit het oor van de slachtoffer hebben getrokken en hem een bloedneus hebben geslagen. De politie zoekt getuigen. Bron: RTV-West, 27 december 2002

Pagina 7 van 10


MTI Onduidelijkheid over toegezegde extra bussen Waalre Maandag 23 december, WAALRE - De Waalrese wethouder C. Ort (Verkeer) wil binnen een maand weten of MTI extra bussen in Waalre gaat rijden. Als het Hoogeveense bedrijf de gemeente hierop geen antwoord geeft, onderneemt Ort stappen. De wethouder wil weten waar Waalre aan toe is. Ort vindt het onaanvaardbaar dat MTI (Millennium Transportation International) al maandenlang niets van zich laat horen. Ook aan verzoeken van de gemeente om terug te bellen, wordt geen gehoor gegeven. 'Ik vind dit volstrekt onaanvaardbaar. Ik wil actie en afspraken maken zodat we weten waar we aan toe zijn', aldus de boze wethouder. Volgens Ort vroeg de gemeente Waalre MTI begin november per brief contact met hen op te nemen. Waarom MTI niets van zich laat horen, weet Ort niet. 'Misschien dat ze het te druk hebben, maar dan verwacht ik in ieder geval te horen wanneer wij wel kunnen vernemen hoe het zit met hun plannen in Waalre.' De wethouder wil dat het bedrijf toelicht hoe het staat met de MTI-plannen voor aanvullend busvervoer in Waalre. MTI wil als aanvulling op de bestaande buslijnen van Hermes en BBA met vier extra bussen gaan rijden in Waalre. De bussen zouden gaan rijden op drie routes: een route binnen Waalre, een van Waalre naar het Máxima Medisch Centrum in Veldhoven en een van Waalre naar het Veldhovense City Centrum. MTI zei tijdens een informatiebijeenkomst in juni dat ze haar plan in september zou aanbieden aan het Samenwerkingsverband Regio Eindhoven (SRE). Het SRE heeft tot op heden geen plan ontvangen. Ook Hermes heeft nog niets van MTI gehoord. De onderneming zei in de zomer dat ze in september met de busmaatschappij aan tafel zou gaan. Hermes moet MTI toestemming geven omdat zij het alleenrecht heeft om openbaar vervoer aan te bieden binnen de SRE-gemeenten. MTI was niet bereikbaar voor commentaar. Bron: Eindhovens Dagblad

Overig Nieuws Overig Spoorwegen De Boer: NS en Railinfrabeheer in één holding Den Haag - Demissionair minister De Boer van Verkeer voelt er veel voor om de NS en Railinfrabeheer in één holding onder te brengen om te voorkomen dat de bedrijven langs elkaar heenwerken. Hij wil dat zijn departement hierop gaat studeren, maar laat een beslissing aan zijn opvolger over, zo laat hij zaterdagochtend weten op de website van zijn ministerie. De minister van Verkeer is verantwoordelijk voor zowel het vervoer als de infrastructuur van het spoor. Als de Eerste Kamer de Spoorwegwet en Concessiewet aanneemt, krijgen de NS en Railinfrabeheer binnenkort een zogenoemde concessie van het Rijk om het vervoer en het onderhoud te verzorgen. Om te voorkomen dat deze NV's niet goed samenwerken, stelt De Boer nu voor deze bedrijven onder één paraplu te brengen. Hiervoor is bij het schrijven van de nieuwe regelgeving bewust niet gekozen, maar het idee van de minister is volgens een woordvoerder van de LPF-bewindsman wel mogelijk binnen de wetten die nu in de senaat liggen. Nu wijzen NS, Railinfrabeheer en het ministerie van Verkeer en Waterstaat vaak naar elkaar als de treinen met veel vertraging rondrijden. De Boer wil daarom NS en Railinfrabeheer kunnen afrekenen op de afspraken en kwaliteit. Bron: Rotterdams Dagblad, 23 december 2002

Overig Stads- en streekvervoer Amsterdam wil politie voor openbaar vervoer AMSTERDAM - Amsterdam wil een speciale openbaarvervoerpolitie in het leven roepen die agressiviteit en gewelddadigheden in trams, metro's en bussen in toom moet houden. Dit heeft een woordvoerder van de gemeente vrijdag gezegd. Het idee is afkomstig van wethouder M. van der Horst van Vervoer. De OV-politie moet een zelfstandige eenheid zijn die opereert onder toezicht van het landelijke politiekorps. Het plan moet nog worden besproken met politie, justitie en het Gemeentelijk Vervoerbedrijf Amsterdam. Reizigers die in de hoofdstad met het openbaar vervoer reizen hebben veel last van agressieve jongeren en rondhangende drugsgebruikers. In de eerste negen maanden van dit jaar zijn er 3094 meldingen geweest van passagiers die werden lastiggevallen Bron: www.nu.nl, 27 december 2002

Pagina 8 van 10


Vernieuwing busstation Eindhoven start in voorjaar EINDHOVEN - De vernieuwing van het Eindhovense busstation start dit voorjaar. In een half jaar gaat de inrichting van Neckerspoel in fasen volledig op de schop. Het station moet 1 september klaar zijn voor de komst van het nieuwe Hoogwaardig Openbaar Vervoer (HOV). Het werk wordt in fasen uitgevoerd, zodat de reizigers - ongeveer honderdduizend per dag - het busstation kunnen blijven gebruiken. De perrons van de bushaltes worden in de zomervakantie aangepakt. Twee perrons worden opgehoogd, zodat ze op gelijk niveau liggen met de voordeur van het nieuwe HOV-voertuig. Deze gaat vanaf september rijden tussen het station en Eindhoven Airport en tussen het station en Veldhoven. Ook de fietsvoorzieningen worden verbeterd en uitgebreid. In de parkeergarage van het Kennedy Business Center komt een nieuwe openbare fietsenstalling. Daarnaast worden de twee bestaande fietsenstallingen bij het busstation vernieuwd. Op het vernieuwde busstation kunnen reizigers straks in één oogopslag zien welke bus ze moeten hebben, en wanneer die vertrekt. Hiertoe wordt het station het komende jaar voorzien van het zogenoemde Dynamisch Reisinformatiesysteem (Dris). Met dit computersysteem kan de centrale verkeersleiding van Hermes haar bussen in de stad 'volgen'. Zo is het mogelijk om reizigers actuele informatie te geven. Bijvoorbeeld als een bus in een file vertraging oploopt. Daarnaast geeft Dris chauffeurs via een display in de bus een seintje als zij voor- of achterlopen op hun dienstregeling. Het nieuwe systeem gaat werken voor alle Hermesbussen in Eindhoven. Het station heeft nu al een elektronisch informatiebord, maar dit werkt vaker niet dan wel. Dit wordt dan ook vervangen door het nieuwe systeem. De borden boven de busperronnen blijven hangen, maar worden wel voorzien van nieuwe elektronica. Het komende jaar krijgen ook alle nieuwe haltes van het Hoogwaardig Openbaar Vervoer een 'Dris-paneel'. Evenals zeventig abri's van 'gewone' Hermesbussen in de binnenstad en in de Eindhovense wijken Hemelrijken, Doornakkers, Kruidenbuurt, Tivoli en Woensel-West. Het systeem kost te veel geld om in te voeren bij alle haltes en bussen in de regio. Het Dris-project kost in totaal twee miljoen euro en wordt gefinancierd met Europese subsidie en met geld van provincie, Rijk, Eindhoven, Veldhoven en SRE. Bron: Eindhovens Dagblad, 27 december 2002

Machtsstrijd vertraagt opknappen busstation UTRECHT – Een opknapbeurt voor het busstation bij station Utrecht Centraal laat op zich wachten omdat er wordt geschoven met de onderhoudsrekening van zevenduizend euro per jaar. De informatie en het wachtcomfort voor busreizigers blijft daardoor nog maandenlang onder de maat. Vertegenwoordigers van de gemeente Utrecht, het Bestuur Regio Utrecht en vervoersbedrijf Connexxion verklaren om het hardst dat zij groot belang hechten aan de opknapbeurt voor het versleten busstation. Betere informatieborden, nieuwe wachthokjes, herstel van scheefgezakte bestrating en verhoging van de veiligheid door betere verlichting staan op het programma. "Het is nu een vermaledijde situatie voor onze klanten en chauffeurs", zegt regiomanager W. Verkuylen van Connexxion. Zijn bedrijf is door de andere eigenaren en gebruikers van het busstation aangewezen als de trekker van het project. Maar hoewel de plannen al aan het eind van de zomer gereed waren voor uitvoering, is er sindsdien nog geen likje verf op het busstation gesmeerd. "Het is een aanfluiting voor deze stad", zegt een boze Verkuylen. "Allemaal vinden we dit prima plannen, er staat 190.000 euro investeringsgeld op onze bankrekening, maar we mogen het niet uitgeven. Zo kunnen we niet doorgaan, er komen hier 150.000 reizigers per dag langs". Connexxion voelt zich gemangeld tussen de gemeente Utrecht en het BRU, dat als regionale vervoersoverheid de zeggenschap heeft over de buslijnen buiten de stad. De twee zijn al een jaar in gesprek over de vraag wie moet betalen voor het vernieuwen van kapotte lampjes en andere onderhoudskosten aan de informatieborden bij het nieuwe busstation. "Zolang dat niet geregeld is mag ik van het BRU niet investeren", aldus Verkuylen. "Maar we praten hier over een rekening van zevenduizend euro voor drie jaar". De Utrechtse wethouder van verkeer Y. van den Bergh peinst er niet over de informatieborden van de vervoersbedrijven in onderhoud te nemen, zegt zij: "We hebben al genoeg problemen met het budget voor onderhoud van ons eigen straatmeubilair". Van den Bergh zou ook graag betere reizigersinformatie en mooiere schuilhokjes zien op het Stationsplein. De gemeentelijke Dienst Stadsbeheer kan het onderhoud best doen, aldus Van den Bergh, op voorwaarde dat de vervoersbedrijven de kosten onderling verdelen. "En ik wil best proberen iets te regelen maar dan heb ik wel informatie nodig. Connexxion zou me een brief sturen, die komt maar niet". Logisch, reageert Verkuylen: "Die brief mag ik van het BRU niet sturen". Connexxion raakte zo getergd door de impasse waarin de zaak terecht is gekomen dat het bedrijf drie maanden geleden heeft aangeboden de onderhoudskosten helemaal voor eigen rekening te nemen. Maar dat gaat zomaar niet, zegt A. Sleurink, hoofd verkeer en vervoer van het BRU: "Dat zou Connexxion dan betalen uit de gelden die wij ze beschikbaar stellen voor de exploitatie. Dat is niet de bedoeling". Onderhandelingen tussen BRU en de gemeente Utrecht moeten uitkomst brengen, aldus Sleurink. "Het staat geregeld op de agenda. Het heeft alle aandacht want er moet wel iets gebeuren. Maar we kunnen niet op een onderdeel zeggen dat we wel zien hoe we er uit komen". Het oude busstation is jarenlang aan zijn lot overgelaten in de verwachting dat Utrecht snel een heel nieuw station zou krijgen met een aansluitende 'terminal' voor stads- en streekbussen. In 2001 brak het inzicht door dat reizigers niet tot het jaar 2008 aan hun lot konden worden overgelaten op de versleten en onherbergzame perrons. Bron: Utrechts Nieuwsblad

Pagina 9 van 10


Overig Stadspartij op de bres voor Tripperpas GRONINGEN - De fractie van de Stadspartij in Groningen wil dat de gemeente alsnog geld op tafel legt voor de Tripperpas. De gemeente heeft de proef met de elektronische strippenkaart in de stadsbus stopgezet, omdat het te duur is. Volgens de stadspartij gaat het om een bedrag van 100.000 euro dat de gemeente extra op tafel zou moeten leggen om de proef door te kunnen laten gaan. De partij wil dat het geld op de een of andere manier toch wordt vrijgemaakt en stelt daarover vragen aan het college. Ook wil de partij weten of de apparatuur in de bussen blijft zitten, zodat de proef op elk moment kan worden voortgezet. In Groningen doen zo’n 4000 reizigers mee aan de proef met de Tripperpas. Bron: RTV-Noord, 24 december 2002

Buitenlands Nieuws België Gent: nachtbus rijd gratis in weekend In Gent komen er vanaf 7 februari in het weekend gratis nachtbussen. De Vlaamse vervoersmaatschappij De Lijn werkt daarvoor samen met de stad Gent en de Vlaamse regering. Gent is de eerste stad in Vlaanderen waar de nachtbussen gratis worden. Op vrijdag- en zaterdagavond, vanaf half twaalf tot half drie 's nachts, rijden er bussen op zes nieuwe nachtlijnen. Die maken de verbinding tussen het centrum van de stad en de rand. De Lijn en de stad Gent hopen hiermee het uitgaansleven te stimuleren en veiliger te maken. Voor de heenrit naar Gent, vóór 23.30 uur, moet nog wel worden betaald. Bron: VRT-teletekst, 26 december 2002

Redactioneel OV Nieuwsbrief is een gratis, wekelijks verschijnend e-zine. In OV Nieuwsbrief leest u alles omtrent de ontwikkelingen van het Openbaar Vervoer in Nederland. OV Nieuwsbrief wordt op geheel vrijwillige basis gemaakt door Eric Boerjan en Hans Wolbers en verschijnt in de regel elke maandagavond. We hebben 2 vaste, trouwe medewerkers die ons vrijwel dagelijks de laatste nieuwtjes doormailen: • Marty Werkman, webaster van de informatieve website OPENBAAR VERVOER IN busfoto’s. Bezoek zijn site eens: http://www.openbaarvervoerinboskoop.nl • Kurd Ripassa, http://www.ripassa.com/

BOSKOOP, met zeer veel

Aan deze editie werkten verder mee: Dick de Jong Heb jij ook een bijdrage voor onze volgende editie of heb je vragen? Stuur die dan naar: [email protected]. Oplage: 950 stuks.

Pagina 10 van 10

Nooit verwacht?? Toch gekomen. We gaan weer verder met onze inhaalslag. Hier nog de laatste nieuwtjes van het voorbije jaar

Recommend Documents