NIEUWSBRIEF Nieuwsbrief 9, 2014
In deze nieuwsbrief • Programma Congres NVSHV, vrijdag 14 november 2014 • Ambulance-drone vergroot overlevingskans bij hartstilstand • Druk? Ja, druk! • Monster Medical Emergencies • Kindermishandeling-app voor zorgverleners • SEH ontruimd wegens Glastex Beste collega’s, Hierbij treft u het definitieve programma aan van ons jaarlijkse congres, dat wij samen organiseren met de Nederlandse Vereniging voor Traumachirurgie. Het congres wordt gehouden op 14 november a.s. in de Amsterdam RAI. Inschrijven kan nog via de website van de NVSHV (www.nvshv.nl). Frans de Voeght, voorzitter NVSHV
Programma Congres NVSHV op vrijdag 14 november 2014 08.00 Aanvang ontvangst en registratie 09.00 – 09.10 Opening Door P. Van Eerten, voorzitter Congrescommissie 2015 en F. De Voeght MHA, voorzitter NVSHV Voorzitter: P. De Haan 09.10 – 09.40 uur Een dag mee met het MMT Drs. B. van Wageningen; traumachirurg Radboudumc Nijmegen 09.40 – 10.10 Behandeling van traumapatiënten met levensbedreigend bloedverlies Dr. L. Geeraerdts; traumachirurg VUMC Amsterdam 10.10 – 10.45 Pauze & Postersessie & Bezoek bedrijven 10.45 – 11.15 Amputatie in de trauma setting Prof.dr. J.H.B. Geertzen; revalidatiearts UMC Groningen
11.15 – 12.15 De ernstig gewonde oudere patiënt in Nederland Dr. K.W. Wendt; traumachirurg UMC Groningen 12.15 – 12.45 Casus Een bijzondere Co intoxicatie M. Veen; SEH-arts KNMG Medisch Centrum Haaglanden Den Haag 12.45 – 13.45 Lunch & postersessie & bezoek bedrijven 13.45 – 14.05 Distale humerus fracturen bij kinderen Dr. M. Heeg; Orthopedisch chirurg Wilhelmina Ziekenhuis Assen 14.05 – 14.25 Het kind met koorts op de spoedeisende hulp: do’s & don’ts Drs. M. Ruige; kinderarts & J.M.H. Keus AIOS kindergeneeskunde; Haga Ziekenhuis Den Haag 14.25 – 14.45 Een drukkend verband na K-draadfixatie als behandeling van supracondylaire humerus fracturen bij kinderen S.C.M. van der Linden; G.D.J. van Olden; Meander MC Amersfoort en B.J.M. Thomeer; Jeroen Bosch Ziekenhuis ‘s- Hertogenbosch 14.45 – 15.30 Herkenning van ouderenmishandeling Dr. S. Berben; Coördinator Research Group Acute Zorgregio Oost 15.30 – 16.00 Pauze & Postersessie & Bezoek bedrijven 16.00 – 16.20 Intoxicaties en corpora alinea op de pediatrische spoedeisende hulp Dr. R.W.J. Leunissen; Kinderarts MC Haaglanden Den Haag 16.20 – 16.40 Een mistige start... Kettingbotsingen A58 op 16 september: opvang van slachtoffers C. Janse; IC/SEH verpleegkundige en W. Goudswaard; hoofd IC/SEH ADRZ Goes 16.40 – 17.00 Oefening Ebola in Erasmus MC met video presentatie S. Hofdom; crisiscoordinator en J.Alsma, internist acute geneeskunde; Erasmus MC Rotterdam 17.00 – 18.00 One for the road !
Ambulance-drone vergroot overlevingskans bij hartstilstand De Belgische onderzoeker Alec Momont van de faculteit Industrieel Ontwerpen van de TU Delft ontwierp tijdens zijn afstuderen, in samenwerking met innovatieplatform Living Tomorrow een prototype van een ambulance-drone. Na een 112-oproep over een hartstilstand levert dit onbemande, autonoom navigerende mini-vliegtuigje een defibrillator razendsnel
op de plek waar het nodig is, wat de overlevingskans aanzienlijk vergroot. De drone geeft bovendien via een livestream video- en geluidsverbinding directe feedback en instructies aan de mensen ter plekke. De drone kent de locatie van de patiënt via het mobiele telefoonsignaal van de beller en vindt zijn weg daar naar toe via GPS.
Het vliegtuigje haalt snelheden van rond de 100 kilometer per uur, weegt 4 kilo en kan nog eens 4 kilo last dragen. Levensreddende technologieën, zoals een defibrillator, kunnen bovendien zo klein worden ontworpen, dat deze door een drone kunnen worden vervoerd.’ Momont ontwierp daarom een nieuw type drone: een compacte vliegende ‘medische gereedschapskist’, die essentiële medische apparatuur vervoert en gebruikt kan worden door iedereen. Dit eerste prototype richt zich op het vervoer van een defibrillator. ‘In de EU krijgen jaarlijks ongeveer 800.000 mensen een hartstilstand en slechts 8% overleeft dit’, licht Momont toe. ‘De belangrijkste reden hiervoor is de relatief lange responstijd van de hulpdiensten (circa 10 minuten). Hersendood en overlijden treedt al binnen 4 tot 6 minuten op. Met de ambulance-drone wordt het mogelijk om defibrillatie-apparatuur binnen één minuut naar een patiënt te brengen in een gebied van 12 km2. Met die responssnelheid stijgt de overlevingskans na een hartstilstand van 8% naar 80%.’ Belangrijk is verder dat er een communicatiekanaal (en webcam) is ingebouwd in de drone. De 112-operators kunnen dus meekijken en direct instructies geven aan de persoon die de apparatuur bedient. Deze kan ook vragen stellen aan de 112-centrale. ‘Succesvol gebruik van een defibrillator door ongetrainde personen ligt nu maar op 20%’, weet Alex Momont. ‘Maar met persoonlijke instructies kan dit stijgen naar 90%.’ Uitbreiding van de bestaande medische noodinfrastructuur met een netwerk van snelle en compacte drones met medische hulpapparatuur en communicatiemogelijkheden kost ongeveer 15.000 euro per drone. Het is echter vooralsnog wettelijk niet toegestaan dat drones autonoom over Nederland vliegen. Een wetswijziging op dit gebied wordt in Nederland verwacht in 2015. Verder is er nog niet getest met ‘echte’ patiënten en technisch gezien moet de ‘object avoidance’, het automatisch ontwijken van obstakels, nog verbeterd worden. Momont denkt desondanks dat zijn idee bin-
nen vijf jaar gerealiseerd kan zijn. Er is ook al interesse van partijen uit de medische wereld. Het Belgische innovatieplatform Living Tomorrow is medefinancier van het project. In samenwerking met het Universitair Ziekenhuis en de Universiteit van Gent, beiden partners van Living Tomorrow, wordt momenteel nagedacht over de vervolgstappen om dit prototype verder te ontwikkelen en te implementeren. Momont werkt daarnaast ook samen met de Nederlandse Ambulancedienst Amsterdam. << (Lydia Heida) (foto: screenshot YouTube - TU Delft)
Druk? Ja, druk! Door: Christien van der Linden Afgelopen maandag kopte Skipr: “Opnamestop op alle SEHafdelingen in Amsterdam”[1]. In de namiddag en vooravond van 27 oktober konden bijna alle ziekenhuizen in Amsterdam de toestroom van patiënten op de SEH niet meer aan. De reden van de enorme drukte is niet bekend. Een woordvoerder van het Onze Lieve Vrouwe Gasthuis (OLVG) vertelt: “Het was een gewone maandagavond, er was geen evenement”. Nu was het op diezelfde avond in Den Haag ook heel druk op de SEH. Ook daar waren er geen bijzondere evenementen, geen aanwijsbare redenen voor de drukte. Uit ervaring weten we dat maandagavonden op de SEH vaak druk zijn. Maar nu was het wel heel erg druk… Waar voorheen gedacht werd dat crowding en overcrowding alleen op Amerikaanse SEH-afdelingen voorkwam, lijkt het probleem toch ook dichtbij huis voor te komen. In een onderzoek uitgevoerd in 2012 onder Nederlandse SEH-managers gaf 68% van de respondenten aan dat overmatige drukte een aantal keer per week voorkomt [2] . In dat onderzoek werd overmatige drukte gedefinieerd als de aanwezigheid van meer patiënten op de SEH dan beschikbare behandelkamers en/of het aanwezig zijn van meer patiënten dan het personeel aan kan [3] . De negatieve effecten van overmatige drukte worden veel beschreven in de literatuur. Zo vermindert overmatige drukte de kwaliteit van zorg, leidend tot slechtere gezondheidsuitkomsten van patiënten [4] . Maar wat is precies ‘druk’? En wanneer is het dan precies ‘te’ druk? Een van de meetinstrumenten die in de U.S.A. vaak gebruikt wordt om drukte te meten, is de NEDOCS (de National Emergency Department Overcrowding Scale) [5] . Met dit instrument worden een aantal metingen (onder meer het totaal aantal aanwezige patiënten op de SEH, het totaal aantal patiënten op de SEH dat wacht op een klinische opname, verblijftijd in de wachtkamer, aantal patiënten aan de beademing op de SEH) gewogen en gecombineerd tot één waarde tussen de 0 en 200. Bij een waarde tot 20 is het, volgens dit instrument, niet druk op de SEH. Bij een waarde tussen de 21 en 60 is het druk, bij 61 tot 100 is het flink druk maar nog niet overcrowded en dit laatste is wel het geval bij een waarde van 101 tot 140. Bij een waarde van 141 tot 180 is het severely overcrowded, en bij 181 tot 200 is het zelfs dangerously overcrowded ofwel een disaster.
Op de SEH van MCH Westeinde wordt de NEDOCS-waarde elk kwartier automatisch gemeten. Aan de grafiek van afgelopen maandagavond is
te zien dat het NEDOCS-instrument ook in Nederland toepasbaar lijkt te zijn: op 27 oktober was het druk (busy), heel druk (overcrowded) en zelfs gevaarlijk druk (dangerously overcrowded).
Verloop van de NEDOCS-scores op de SEH van MCH Westeinde, 27 oktober 2014
Het zou fijn zijn als we precies zouden kunnen voorspellen wanneer het druk wordt op de SEH. Een dokter extra inzetten, een verpleegkundige meer, zorgen voor opnamecapaciteit in het ziekenhuis, misschien de inzet van een extra ambulance. Hoewel veel managers in grote lijnen wel zo ongeveer weten wat de drukke uren zijn op ‘hun’ SEH of in ‘hun’ regio, is drukte op de SEH helaas niet altijd goed te voorspellen. Naast interne factoren (zoals personele inzet, vrije bedden op de verpleegafdelingen, logistieke processen, ervaring van het personeel, de indeling van de SEH zelf) spelen ook externe factoren een rol in drukte op de SEH. Gladheid op straat, een festival, terrasjesweer, een griepgolf in het land…. Recent heeft onderzoeker Victor Vertregt in samenwerking met de SEH-afdelingen van het OLVG en het MCH een dappere poging gedaan om een voorspelmodel te maken waarmee we drukte beter kunnen voorspellen. Dat dit nog niet zo eenvoudig is blijkt uit het nog te publiceren onderzoek Predicting patient arrival rates at Emergency Departments in the Netherlands. Tot er daadwerkelijk een voorspelmodel is, zullen we het helaas moeten doen met onze ervaring die ons vertelt dat maandagavonden vaak druk zijn. En ons af en toe heel ‘druk’ maken om extreme drukte. Maar vooral voorkomen dat deze drukte de kwaliteit van de patiëntenzorg in gevaar brengt.
Referenties 1 Skipr Redactie. Opnamestop op alle eerste hulp in Amsterdam. 28-10-2014. 2 van der Linden C, Reijnen R, Derlet RW, Lindeboom R, van der Linden N, Lucas C, et al. Emergency department crowding in The Netherlands: managers’ experiences. Int J Emerg Med 2013; 6:41. 3 Schneider SM, Gallery ME, Schafermeyer R, Zwemer FL. Emergency department crowding: a point in time. Ann Emerg Med 2003; 42:167-172. 4 Pines JM, Pollack CV, Jr., Diercks DB, Chang AM, Shofer FS, Hollander JE. The association between emergency department crowding and adverse cardiovascular outcomes in patients with chest pain. Acad Emerg Med 2009; 16:617-625. 5 Weiss SJ, Derlet R, Arndahl J, Ernst AA, Richards J, Fernandez-Frackelton M, et al. Estimating the degree of emergency department overcrowding in academic medical centers: results of the National ED Overcrowding Study (NEDOCS). Acad Emerg Med 2004; 11:38-50.
Monster Medical Emergencies
Deskundigheidsbevordering 2.0: Fun, competitief en vanuit huis, vanaf eind dit jaar is het mogelijk met de applied game ‘Monster Medical Emergency’! Doktersdienst Groningen en Stichting NTS ontwikkelen samen een applied game voor professionele fun en deskundigheidsbevordering van medewerkers. In de game is de speler de triage-assistent of de MKA-centralist. In plaats van echte patiënten, word je nu gebeld door 3D-monstertjes. Het doel van het spel is zoveel mogelijk monstertjes te redden door de juiste urgentie te bepalen en het juiste vervolgtraject in te zetten. Om de monstertjes te redden heb je niet alleen medische vakkennis nodig maar ook voldoende communicatieve vaardigheden. Eigenlijk net zoals in het echt maar dan leuker! “We waren al een tijd op zoek naar een nieuwe inspirerende manier om onze triagisten extra te scholen. We denken met deze game een goed en prikkelend middel in handen te hebben om lastige casuïstiek op een veilige en leuke manier te trainen” aldus Ine Scholten, directeur van Doktersdienst Groningen.
Je kunt de game in je eentje spelen, maar - wat misschien nog wel veel spannender is - tegen je collega’s of als team tegen andere teams of organisaties. Volgens Mariette Kroeze, oud triage-assistent en nu één van de oprichters van Indietopia Medical, de ontwikkelaars van de game: “We willen allemaal goed zijn in het werk dat we doen, het liefst zelfs de beste zijn.”
Het inzetten van een game ter deskundigheidsbevordering is binnen de zorg niet nieuw. Bij chirurgen in opleiding zijn bijvoorbeeld goede resultaten bereikt door de inzet van het spel Underground dat zonder dat de speler het door heeft, deze traint in de motoriek van een laparoscopisch chirurg (Studio: Grendel Games, winnaar van 2 Dutch Game Awards). ‘Het feit dat het leuk is om te spelen en het daarnaast uitnodigt tot meer, omdat je jezelf steeds wilt verbeteren en de beste wilt zijn op je eigen vakgebied, maken dat je blijft spelen en dus blijft oefenen.’ De game wordt geschikt gemaakt voor verschillende triagesystemen. Het eerst geïntegreerde triagesysteem binnen de acute zorg is het NTS. NTS staat voor Nederlands Triage Standaard. Dit triagesysteem wordt momenteel op 89 huisartsenposten en 10 Meldkamers Ambulance Dienst gebruikt.
Stichting NTS: ‘Wij ondersteunen deze innovatieve trainingstool voor het werken met het NTS in de praktijk van harte. Zorgprofessionals kunnen hiermee nog beter getraind worden en inzicht krijgen in- en gebruik maken van de kennis van NHG en NTS. We zijn benieuwd naar het uiteindelijke resultaat.’
Kindermishandeling-app voor zorgverleners De overheid heeft op 16 september een app gelanceerd over informatie bij signalen van kindermishandeling. De app heet ‘Info Delen’ en is gratis te downloaden. De app geeft duidelijkheid over de informatie-uitwisseling bij signalen van kindermishandeling tussen hulp- en zorgverleners en Advies- en Meldpunt Huiselijk Geweld en Kindermishandeling (AMHK), gezinsvoogdij en de Raad voor de Kinderbescherming. ‘Info delen’ is aanvullend op de meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling. Eerder lanceerde de overheid al de Meldcode-app. Die App behandelt de vijf stappen van de meldcode en biedt de mogelijkheid direct met de juiste instanties in contact te treden.
SEH ontruimd wegens Glastex
SEH Maasstad Ziekenhuis (Foto ANP)
Het komt steeds vaker voor dat een spoedeisende hulp sluit omdat medewerkers onwel worden door chloor of andere bijtende stoffen. In maart werd de afdeling SEH van het Flevoziekenhuis in Almere gesloten nadat er medewerkers onwel waren geworden. De SEH van het Maasstad Ziekenhuis in Rotterdam is uit voorzorg ontruimd vanwege een patiënt die Glastex, een zeer sterk werkend, geconcentreerd zuur reinigingsmiddel voor glas, over zich heen had gekregen. De patiënt had brandwonden. Ook is een arts onwel geworden. Gevaarsinformatie Glastex In ernstige gevallen kans op dodelijke afloop. De stof werkt bijtend op de ogen, de huid, de slijmvliezen van de mond- en keelholte en de ademhalingsorganen. Inademing van de damp en/of nevel kan ademnood veroorzaken (longoedeem). Bij vergiftiging door deze stof is specifieke eerste hulp noodzakelijk: de benodigde middelen (zuurstof 100%) moeten met gebruiksaanwijzing beschikbaar zijn. Inademen en inslikken van aanzienlijke hoeveelheden of verbranding van grote huidoppervlakken kan, als gevolg hebben een daling van het calcium- en magnesiumgehalte in het bloedserum, algemene verschijnselen oproepen die een specifieke behandeling noodzakelijk maken.
Dankzij de sponsorbijdrage van onderstaande bedrijven kan de NVSHV een aantal van haar activiteiten realiseren.
