verloskunde
Nieuwe ontwikkelingen in de verloskunde 1. De STAN-technologie: vooruitgang in de bewaking van de De geboorte is ongetwijfeld één van de meest
conditie. Een totaal gebrek aan variabiliteit
kritieke fasen in een mensenleven. De verlos-
eventueel gepaard met een tachycardie of
kundige die het geboorteproces begeleidt, zal
deceleraties daarentegen wees op een baby
zich voortdurend afvragen of met de baby al-
in preterminale of terminale toestand.
les goed gaat. Vele onderzoekers hebben in de volgende
Dr. Willy Voets, gynaecologie-verloskunde
De eerst gebruikte techniek om de foetale
jaren, uitgaande van allerlei CTG-patronen,
conditie te beoordelen, was de auscultatie
getracht om criteria te ontwikkelen voor een
van de foetale harttonen. Hiermee kon ech-
meer preciese beoordeling van de foetale
ter slechts nagegaan worden of de baby nog
toestand. Dit is niet helemaal gelukt. Een hele
leefde.
reeks CTG-patronen zijn verdacht. Dit wil zeg-
Later bleek dat een te hoge of te lage hartfre-
gen dat ze soms gepaard gaan met een foetus
quentie (tachycardie-bradycardie) of tijdelijke
in problemen maar vaak ook niet.
vertragingen (deceleraties) kunnen wijzen op
CTG classificatie
foetale problemen.
In deze omstandigheden restte alleen de door
In de jaren ‘70 maakten ontwikkelingen in de
Saling ingevoerde bepaling van de bloedgas-
elektronica een significante verbetering in de
waarden in het schedelbloed om de foetale
beoordeling van de foetus mogelijk door mid-
conditie precies te beoordelen. Het afnemen
del van het cardiotocogram (CTG).
van een bloedstaaltje uit de foetale schedel
Op basis van een EKG- of een dopplersignaal
is echter nogal bewerkelijk en soms erg moei-
van het foetaal hart berekent de elektronica
lijk en wordt daarom in vele centra niet toe-
constant het interval tussen de hartslagen
gepast.
en daaruit de hartfrequentie, die dan grafisch
Bijgevolg blijft met alleen het CTG ter beoor-
wordt weergegeven. Tegelijkertijd wordt door
deling van de foetale toestand, tussen een
een uitwendige druksensor of door een in-
normaal reactief patroon en een manifest
wendige sonde constant de druk in de uterus
gestoord tracé, een ruime grijze zone bestaan
geregistreerd en ook grafisch weergegeven.
van suboptimale of abnormale beelden, waar
Naast een meer nauwkeurige beoordeling
mogelijk foetale nood aanwezig is, maar vaak
van de hartfrequentie en de deceleraties le-
ook niet. Dit geeft in het huidige klimaat van
verde het CTG een nieuwe parameter op ter
defensieve geneeskunde aanleiding tot veel
beoordeling van de foetale toestand, met
spoedsectio's wegens vermeende foetale
name de variabiliteit van de foetale hartfre-
nood, waar achteraf een springlevende baby
quentie. Een voldoende variabiliteit bleek een
geboren wordt. Ongetwijfeld is dit een be-
goede predictor te zijn van een baby in goede
langrijke oorzaak voor het stijgende aantal
basishartfrequentie
Normaal CTG
110-150 sl/min
Suboptimaal CTG
100-110 sl/min 150-170 sl/min Korte bradycardie-episode
variabiliteit ReactiviteiT 5-25 sl/min Acceleraties >25 sl/min zonder acceleraties <5 sl/min gedurende > 40 min
Deceleraties Vroege deceleraties Ongecompliceerde variabele dec. met een duur van < 60 sec en verlies van < 60 slagen Ongecompliceerde variabele dec. met een duur van < 60 sec en verlies van > 60 slagen
Een combinatie van meerdere suboptimale observaties zullen resulteren in een abnormaal CTG Abnormaal CTG
Preterminaal CTG
18 JESSALINEA
150-170 sl/min en verminderde variabiliteit >170 sl/min Persisterende bradycardie
<5 sl/min gedurende > 60 min Sinusoïdaal patroon
Gecompliceerde variabele dec. met een duur van > 60 sec Herhaalde late deceleraties
Totaal ontbreken van variabiliteit en reactiviteit met of zonder deceleraties of bradycardie
foetus tijdens de arbeid sectio's zonder significante verbetering van
de conditie bij de aanvang van de arbeid en
De STAN-monitor identificeert en analyseert
de perinatale mortaliteit en morbiditeit.
de mate en de duur van de perfusievermin-
automatisch wijzigingen in de T-golf en in
dering. Afhankelijk hiervan is meer of minder
het ST-segment van het foetale EKG. Dit EKG-
Een nieuwe techniek, de STAN-technologie,
intensieve controle tijdens de arbeid aange-
segment weerspiegelt het myocardiale ver-
laat ons toe weer een stap vooruit te gaan bij
wezen.
mogen om te reageren op hypoxie. Een am-
de preciese beoordeling van de foetale con-
plitudevergroting van de T-golf in verhouding
ditie. Naast de hoger vermelde CTG-criteria
Fysiologie: voor de energievoorziening van
tot de QRS-amplitude correspondeert met het
worden bij de beoordeling ook veranderingen
zijn lichaamsfuncties gebruikt de foetus, zo-
verbruik van glycogeenvoorraden. Aangezien
in het ST-segment van het foetaal EKG be-
als alle levende wezens, zuurstof en glucose
het anaërobe metabolisme de primaire foe-
trokken.
met afgifte van CO2. In de mate dat bij een
tale verdediging is tegen hypoxie, levert de
De foetale conditie is grotendeels afhankelijk
verminderde perfusie progressief een hypo-
T/QRS-ratio directere informatie op over een
van de placentaire uitwisseling van bloedgas-
xaemie en vervolgens een hypoxie ontstaat
beginnende verslechtering van de foetale
sen (O2 en CO2) en de overgang van glucose
en toeneemt, zal de foetus toenemend moe-
status dan het CTG. Een verlaging van het ST-
en andere bestanddelen. De placentaire uit-
ten overschakelen op een anaëroob meta-
segment geeft aan dat een foetus niet meer
wisseling wordt bepaald door de kwaliteit van
bolisme. Door het sterk toenemend verbruik,
volledig in staat is om op hypoxie te reageren.
de placenta en de perfusie van de placenta.
ontstaat een hypoglycemie en door de pro-
De placentaire perfusie kan langs maternale
ductie van zure radicalen en de verminderde
In de praktijk zal bij een risicozwangerschap
zijde verminderen door een bloeddrukval (pe-
afgifte van CO2, een aërobe en/of metabole
of een verdacht CTG de STAN-monitor worden
ridurale anesthesie, vena cava compressie-
acidose. Hierdoor zullen ook belangrijke li-
aangesloten. Zo nodig worden de vliezen ge-
syndroom, antihypertensiva) of een solutio
chaamsfuncties, zelfs die van het hart en de
broken en vervolgens een elektrode geplaatst
en langs foetale zijde door navelstrengpro-
hersenen, snel gecompromitteerd geraken.
op het voorliggend deel. Naast de registratie
blemen (omstrengeling of torsie van de navel-
De graad van hypoxie en acidose kan vastge-
van de hartfrequentie en de uterusdruk zoals
streng of een dunne navelstreng met weinig
steld worden door een micro-bloedonderzoek
bij een gewone CTG-monitor wordt in een der-
vruchtwater).
van zuur-basestatus van de foetus, maar
de rij continu de T/QRS-ratio weergegeven.
Afhankelijk van hun duur en intensiteit ont-
wordt vaak achterwege gelaten.
Een gezonde baby heeft tijdens de gehele
staat tijdens de contracties een tijdelijke be-
Daar de verstoring van de energievoorziening
arbeid een tamelijk stabiele T/QRS-ratio. Het
perking van of zelfs volledige perfusiestop
ook een invloed heeft op het hart, kan de
ontbreken van opvallende stijgingen van de
met als gevolg een vermindering van de oxy-
bestudering van de functie van de hartspier
T/QRS-ratio en bifasische ST’s wijst erop dat
genatie van de foetus. Dit proces verklaart
door middel van een EKG een bijdrage leveren
de foetus de situatie nog goed onder controle
waarom het risico op een verslechtering van
bij de beoordeling van de foetale toestand,
heeft. Onder deze omstandigheden zal het
de foetale toestand het grootst is tijdens de
net zoals bij de volwassene een decompense-
logboek geen berichten over ST-gebeurtenis-
arbeid.
rende hartspier tengevolge van een coronaire
sen tonen. De ST-analyse is gebaseerd op ons
De kans dat en de mate waarin de foetale
insufficiëntie beoordeeld kan worden aan ver-
vermogen een situatie te registreren waarin
toestand verslechtert, wordt bepaald door
anderingen in het ST- segment.
de foetus zich verdedigt tegen hypoxie. Het is
ECG-complex RR-interval
R
hartfrequentie
R
Het hart bereidt zich voor op de volgende slag
contractie van de voorkamers
T
P
T-golfamplitude Q
QRS-complex contractie van de hartkamers
QRS-amplitude Q
S ST-segment
wijzigingen tijdens hypoxie st-interval
S
T 5 = = 0,10 QRS 50 De berekening van de T/QRS-ratio van 0,10 zou in dit geval overeenkomen met een T-golfamplitude van 5 gedeeld door een QRS-amplitude van 50.
JESSALINEA 19
verloskunde
echter mogelijk dat de registratie laat in een
Bifasische ST
Resultaten van STAN-technologie
hypoxisch proces begint, wanneer de hulp-
De STAN-technologie identificeert automa-
De effecten van de ST-analyse op de fre-
bronnen al zijn opgebruikt. In deze situatie
tisch abnormale ST-segmenten, zogenaamde
quentie van sectio’s en metabole acidose bij
kan de T/QRS-ratio constant zijn, maar dan is
bifasische ST’s. Ze worden verdeeld in 3 klas-
de pasgeborene werd onderzocht in twee
het CTG-patroon altijd consistent abnormaal
sen, afhankelijk van hoeveel het ST-segment
grote gerandomiseerde trials. In een reeks
met het volledig ontbreken van reactiviteit en
afwijkt van de norm. Het logboek toont het
van 2400 hoogrisico à terme bevallingen
variabiliteit.
tijdstip van gebeurtenis en de tekst “bifasi-
vond een groep in Plymouth door het gebruik
sche ST” wordt geprint.
van STAN-monitor in vergelijking met alleen
Bij bifasische ST klasse I is er geen inter-
een CTG-monitor een reductie van 46% van
Episodische T/QRS-stijging
ventie nodig, terwijl herhaalde episodes van
het aantal sectio’s. Niettemin waren er in de
Een episodische stijging betekent dat de
bifasische ST klasse 2 of 3 altijd gezien moet
STAN-groep maar 5 kinderen met een ern-
T/QRS-ratio stijgt en binnen 10 minuten terug-
worden als teken van abnormaliteit.
stige metabole acidose (pH in art.umb kleiner
keert. De mate van verandering van de T/QRS-
dan 7.05) tegen 13 in de CTG-groep.
ratio is een weergave van de foetale stress. De
In een Zweedse multicenter gerandomiseerde studie bij normale zwangeren met een baby
afhankelijk van het CTG-patroon. Wanneer het
STAN vereenvoudigde klinische richtlijnen
CTG slechts suboptimaal is, kan een sterkere
Het doel van het STAN-systeem is het ver-
gevallen een caputelectrode aan te brengen,
stijging van T/QRS-ratio worden geaccepteerd
schaffen van doorlopende informatie over het
gecontroleerd ad random ofwel met een CTG-
dan wanneer het CTG abnormaal is.
vermogen van de foetus te reageren op stress
monitor ofwel met een STAN-monitor. In de
van het geboorteproces. De ST-informatie
STAN-groep waren er 61% minder pasgebo-
moet samen met het CTG worden gebruikt.
renen met een ernstige metabole acidose en
Basis T/QRS-stijging
Een normaal reactief CTG betekent in principe
tegelijkertijd 28% minder sectio’s.
Een basisstijging betekent dat de stijging in
dat de foetus de situatie onder controle heeft.
In beide studies bleek dat het gebruik van de
de T/QRS-ratio langer duurt dan 10 minuten.
Wanneer er CTG-veranderingen zijn, biedt de
STAN-monitor het inzicht in en de evaluatie
Een T/QRS-verhoging van meer dan O,O5 is
ST-analyse gedetailleerde informatie over de
van de CTG-registraties door vroedvrouwen
significant en wordt geregistreerd als een ST-
ernst van de stress en het logboek aanbeve-
of gynaecologen sterk verbeterde.
gebeurtenis. Het logboek geeft informatie
lingen voor klinische actie.
klinische impact van verhoogde T/QRS-ratio is
in hoofdligging werd, nadat de beslissing was
over de verandering en het tijdstip waarop het gebeurde. Een basis T/QRS-stijging ontstaat in een situatie waarin de foetus reageert op hypoxie met een anaëroob metabolisme. Dit
literatuur Amer-Wahlin et al. Intrapartum Fetal monitoring: Cardiotocographie versus cardiotocographie plus
betekent een toestand van persisterende
STAnalysis of the Fetal ECG. A Swedish Randomised Controlled Trial. Lancet 2001; 358: 534-8
stress met weinig kans op herstel.
Westgate et al. cases Plymouth randomised trial of cardiotocogram only versus ST waveform plus cardiotocogram for intrapartum monitoring: 2400 cases. Am. J. Obstet. Gynecol., 169: 1151-1160.
R St-golfvergroting een foetus reageert op hypoxie
T
P
bifasische st een foetus die niet kan reageren op hypoxie of niet de tijd heeft gehad om te reageren
Q S
20 JESSALINEA
Logboek 03:49 bifasische ST 03:51 episodische T/QRS-stijging 0,20
ST-presentatie De T/QRS-ratio wordt geprint op een schaal variërend van -0,125 tot 0,500. De T/QRSratio wordt in kaart gebracht als een kruis. Corresponderend met elke T/qrs is er ook de identificatie van bifasische ST. Deze wordt geprint als de cijfers 1, 2 of 3, afhankelijk van de mate van abnormaliteit. Het STAN®-systeem bevat een logfunctie die automatisch significante ST-veranderingen identificeert. De informatie wordt gegeven door het op het scherm afgedrukte bericht 'ST Event'. Om meer informatie te krijgen over het type en de mate van abnormaliteit, moet u de 'logboek'-functie invoeren. Hier vindt u het tijdstip waarop het is gebeurd en het type STgebeurtenis dat wordt geïdentificeerd.
2. Preventie van vroeggeboorte door het vaginaal toedienen van progesterone bij een korte cervix na een echografische lengtemeting van de cervix bij 20 weken. Een vroeggeboorte is nog steeds de voor-
enkele jaren om bij IVF in principe slechts een
van vrouwen met een voorgeschiedenis van
naamste oorzaak van perinatale mortaliteit
embryo terug te plaatsen heeft wel voor een
een partus prematurus. Deze studie toonde
en morbiditeit. De laatste decennia nam het
trendbreuk ten goede gezorgd.
een significante daling aan van de vroegge-
aantal vroeggeboorten gestaag toe vooral
Het corrigeren of vermijden van negatieve
boorten in de behandelde groepen.
door de enorme vlucht van de fertiliteitsbe-
factoren zoals roken en ander druggebruik,
In de loop van de jaren werd veel verwacht
handelingen met meerlingen als gevolg. De
een anemie, een asymptomatische bacteri-
van allerlei min of meer actieve tocolytica
incidentie bedraagt nu ongeveer 7% (Europa)
urie of urineweginfectie, genitale infecties,
zoals alcoholinfusen, papaverine, beta-mime-
tot 12% (USA).
ernstige stress, een interval tussen twee
tica, calcium-entry-blockers en oxytocine-
zwangerschappen van minder dan 6 maan-
antagonisten. In de praktijk hebben zij nooit
De gevolgen van een vroeggeboorte zijn
den kan ook de kans op een vroeggeboorte
een significante invloed kunnen bewerken
vooral afhankelijk van de zwangerschapsduur
verminderen. Een belangrijke risicofactor,
op de perinatale mortaliteit en morbiditeit.
en het gewicht bij de geboorte, de tijdige pre-
vast te stellen zonder verder onderzoek, is de
Wel zijn ze bewezen nuttig om de bevalling
natale toediening van corticosteroïden voor
voorgeschiedenis van een partus prematurus.
enkele dagen uit te stellen wat de toedie-
longrijping en de kwaliteit van de opvang van
ning van corticosteroïden voor longrijping en
de baby liefst intra-uterien op een MIC-NIC
Arpad Scarpo toonde in de jaren zestig van
eventueel de transfer naar een MIC-centrum
afdeling. De voornaamste gevolgen van een
de vorige eeuw de belangrijke rol aan van het
mogelijk maakt.
vroeggeboorte zijn een hialijne membraan-
progesterone bij het in stand houden van de
ziekte, een bronchopulmonaire dysplasie, een
zwangerschap. Het progesterone dat tijdens
Het van oudsher door vele verloskundigen
persisterende open ductus arteriosus, een
de zwangerschap in toenemende hoeveelhe-
routinematig verrichte vaginaal toucher ter
necrotiserende enterocolitis, intraventriculai-
den wordt geproduceerd, eerst in het corpus
beoordeling van de cervix tijdens het prena-
re bloedingen en een periventriculaire leuco-
luteum graviditatis en later in de placenta,
taal onderzoek heeft, alhoewel logisch, nooit
malacie met als gevolg uiteenlopende vormen
brengt het myometrium tot rust. Met deze we-
echt een significante invloed op de incidentie
en graden van neurologische deficits.
tenschap werd in die periode veel onderzoek
van vroeggeboorten kunnen aantonen. Een
verricht met progestativa bij de behandeling
verklaring hiervoor is vermoedelijk de grote
De oorzaak van een partus prematurus is
van een dreigende miskraam of dreigende
subjectiviteit bij de beoordeling van de cervix.
dikwijls onduidelijk. Bij de evolutie naar een
vroeggeboorte. De resultaten waren erg wis-
In 1990 toonde Anderson aan dat een vagi-
partus prematurus spelen ongetwijfeld vele,
selend, soms teleurstellend zodat de aan-
nale echografie wat de reproduceerbaarheid
voor een deel onbekende factoren een rol.
dacht werd afgeleid naar de tocolytica die in
van de meting van de cervixlengte betreft,
Bijgevolg is het nemen van effectieve pre-
die periode beschikbaar kwamen. Nochtans,
veel beter scoort. Met deze techniek kon hij
ventieve maatregelen moeilijk. Afgezien van
de Vlaamse gynaecoloog Marc Keirse verrich-
aantonen dat een korte cervix met een lengte
het aanbrengen van een shirodkarbandje bij
te ook in deze periode een meta-analyse van
van minder dan 2,5 cm bij 20 weken een goe-
een duidelijke ostiuminsufficiëntie ontbraken
alleen studies die gebruik maakten van we-
de predictor is van een verhoogd risico op een
tot voor kort effectieve strategieën om vroeg-
kelijkse injecties met 17-hydroxyprogeste-
partus prematurus. Door de teleurstellende
geboorten te voorkomen. De beslissing voor
rone-caproaat bij de preventieve behandeling
resultaten met tocolytica en een beter inzicht
JESSALINEA 21
verloskunde
in de functie van het progesterone bij de in-
voor 34 weken vastgesteld.
Besluit: de tweede trimester- echo bij onge-
standhouding van de zwangerschap, ging de
• Hassan et al. deed een internationale mul-
veer 20 weken kan best gecombineerd wor-
aandacht van de onderzoekers weer terug
ticenter studie waarbij een aselecte groep
den met een echografische meting van de
naar de progestativa. Ondertussen ontstond
van 32 091 vrouwen werd ingesloten. 733
cervixlengte. Hiermee wordt een kleine groep
in de fertiliteitskliniek een ruime ervaring met
(2,3%) vrouwen hadden tussen 19 en 24
(1,5 -2%) zwangere vrouwen geselecteerd
de vaginale toediening van progesterone. Al-
weken een cervixlengte van 1 tot 2 cm.
met een sterk verhoogd risico op een partus
hoewel de progesterone bloedspiegels en ook
Hiervan werden 465 vrouwen behandeld
prematurus. Door een vaginale behandeling
de bijwerkingen met deze toegangsweg veel
met 90 mg progesterone of placebo in de
met progesterone kan dit risico met 40-50 %
minder waren, bleek de concentratie in het
vorm van een vaginale gel. In de behandel-
gereduceerd worden met als gevolg een dra-
endometrium hoger evenals de effectiviteit.
de groep ontstond een reductie van vroeg-
matische verbetering van de prognose voor de
geboorten voor 33 weken van 45% en van
baby’s. Ook zwangere vrouwen met een voor-
In de loop van het laatste 10 jaar gebeurden
voor 28 weken van 50%. Dit ging gepaard
geschiedenis van een partus prematurus niet
talrijke studies met vaginaal progesterone bij
met een significante verbetering van de
te wijten aan een ostiuminsufficiëntie of een
de preventie van een partus prematurus. Hier-
foetale outcome.
meerlingzwangerschap hebben met vaginale
onder twee grootschalige studies.
progesteronbehandeling
• Fonseca et al. verrichtten een multicenter
verbetering van hun prognose. Deze behande-
studie waaraan een aselecte groep van
ling wordt goed verdragen, heeft geen noe-
24 620 zwangeren deelnam. 413 (1,7%)
menswaardige bijwerkingen en is goedkoop.
vrouwen hadden tussen 22 en 25 weken een cervixlengte van ≤1,5cm. Van deze groep kregen 300 vrouwen een vaginale behandeling met 200 mg progesterone of placebo. In de behandelde groep werd een 40% reductie van een partus prematurus
22 JESSALINEA
een
vergelijkbare
literatuur Andersen HF, Nugent CE, Wanty SD, Hayashi RH. Prediction of risk for preterm delivery by ultrasonographic measurement of cervical length. Am J Obstet Gynecol 1990; 163: 859–867. Stuart Campbell. Universal cervical-length screening and vaginal progesterone prevents early preterm births, reduces neonatal morbidity and is cost saving: doing nothing is no longer an option. Ultrasound Obstet Gynecol 2011; 38: 1–9
3. Een selectievere behandeling van premature contracties met de fibronectinetest Bij een zwangere die dreigt voor 34 weken te
negatieve gevolgen worden uitgesloten. Som-
de baring worden de onderste vliezen losge-
bevallen, werd om de gevolgen van de prema-
mige tocolytica zijn zeer duur en daardoor een
woeld met vrijkomen van fibronectine in het
turiteit zoveel mogelijk te beperken, getracht
belasting voor het ziekenhuisbudget.
vaginaal vocht. Hierin kan het dan bepaald
de geboorte 48 uur uit te stellen om door
worden met een Elisa-test. Het vaginaalvocht
middel van een corticosteroïdenkuur (beta-
Als nadien de zwangere toch niet bevalt, of
kan worden opgevangen met een wattenstok
methasone 2 x 12 mg om de 24 uur) een ver-
soms zelfs over tijd gaat, stelt zich de vraag
in de achterste fornix. Dit moet gebeuren met
snelde rijping, vooral longrijping te bekomen
naar een meer selectieve inzet van deze mid-
een speculum voor elk vaginaal onderzoek.
en eventueel een intra-uteriene transfer te
delen. Om te differentiëren tussen premature
Ook bloedbijmenging of een coïtus in de loop
organiseren naar een MIC-centrum.
contracties die wel of niet binnen afzienbare
van de laatste 24 uur kunnen een vals-posi-
tijd dreigen te leiden tot een partus prema-
tieve uitslag geven. Met de fibronectinetest
Hoewel deze routinebehandeling zonder
tus werd in eerste instantie gebruik gemaakt
werden vele onderzoeken verricht. Het nut
enige twijfel haar nut heeft bewezen bij het
van een echografische lengtemeting van de
van de test ligt vooral in zijn zeer hoge ne-
voorkomen van de mogelijke ernstige gevol-
cervix. Een cervixlengte van ≤ 3cm betekent
gatief voorspellende waarde. Een negatieve
gen van prematuriteit, zoals hierboven reeds
dat een vroeggeboorte binnen afzienbare
test betekent dat de kans dat de zwangere
beschreven, bestaan toch ook bezwaren te-
tijd onwaarschijnlijk is en dat toediening van
binnen 2 weken bevalt minder dan 1% is.
gen deze techniek. Zo hebben de gebruikte
corticosteroïden en eventueel een verwijzing
tocolytica bijwerkingen, meestal licht tot ma-
naar een MIC-afdeling nog niet nodig is. Bij
tig, maar soms zo ernstig dat zij het leven van
een cervixlengte van minder dan 3 cm is een
Besluit: Bij een dreigende vroeggeboorte bij
de zwangere in gevaar brengen. De ongemak-
vroeggeboorte niet meer uit te sluiten en
een zwangerschapsduur van minder dan 34
ken maar ook de wetenschap bij de zwangere
werd behandeld. Echter, ook met deze cut-
weken laat een combinatie van een echo-
en haar omgeving dat iets dreigt verkeerd te
off werden nog vele zwangeren nutteloos
grafische meting van de cervixlengte en een
gaan, is erg stresserend. Ook van de toedie-
behandeld.
fibronectinetest toe een veel selectiever ge-
ning van hoge doses corticosteroïden aan moeder en foetus kunnen niet met zekerheid
bruik te maken van tocolytica en corticosteOm in de grijze zone van een cervixlengte
roïden. Bij een cervixlengte van meer dan 3
van minder dan 3 cm beter te differentiëren,
cm kan een behandeling achterwege blijven;
bleek een biochemische test, met name een
bij 1 tot 3 cm cervixlengte wordt alleen be-
fibronectinebepaling in het vocht van de
handeld bij een positieve fibronectinetest; bij
achterste vaginale fornix een doorbraak te
een cervixlengte van minder dan 1 cm wordt
betekenen. Fibronectine is een glycoproteïne
steeds behandeld. Een economische kosten-
dat voorkomt in de decidua, de placenta en
batenanalyse gaf in verscheidene onderzoe-
het vruchtwater. Bij het op gang komen van
ken ook gunstige resultaten.
literatuur Gomez, R, Romero, R, Medina, L, et al. Cervicovaginal fibronectin improves the prediction of preterm delivery based on sonographic cervical length in patients with preterm uterine contractions and intact membranes. Am J Obstet Gynecol 2005; 192:350. Honest H, Bachmann LM, Gupta JK, Kleijnen J, Khan KS: Accuracy of cervicovaginal fetal fibronectin test in predicting risk of spontaneous preterm birth: systematic review. BMJ 2002, 325:301.
JESSALINEA 23
