Nefrotisch syndroom Prof.dr. J. Wetzels UMC St Radboud Nijmegen
AIO-cursus27112010
nefrotisch syndroom
J.Wetzels
Dept Nephrology
Radboud University Nijmegen Medical Ct
Casus 1
Een 48 jarige man komt op uw spreekuur met klachten van moeheid. Er bestaat al langer hypertensie. De afgelopen 2 maanden was er sprake van jicht, met ook zwelling van de enkels. Bij onderzoek zien we een niet acuut zieke man, RR 170/95 mmHg; pols 76 R.A. Er bestaat gering enkeloedeem. Dipstick van de urine is positief op bloed en eiwit. In de urine 6g/l eiwit. Serum albumine 34 gr/l
AIO-cursus27112010
nefrotisch syndroom
J.Wetzels
Dept Nephrology
Radboud University Nijmegen Medical Ct
Casus 1
Een 48 jarige man komt op uw spreekuur met klachten van moeheid. Er bestaat al langer hypertensie. De afgelopen 2 maanden was er sprake van jicht, met ook zwelling van de enkels. Bij onderzoek zien we een niet acuut zieke man, RR 170/95 mmHg; pols 76 R.A. Er bestaat gering enkeloedeem. Dipstick van de urine is positief op bloed en eiwit. In de urine 6g/l eiwit. Serum albumine 34 gr/l Vraag: Is er sprake van een nefrotisch syndroom?
AIO-cursus27112010
nefrotisch syndroom
J.Wetzels
Dept Nephrology
Radboud University Nijmegen Medical Ct
Casus 1 Een 48 jarige man komt op uw spreekuur met klachten van moeheid. De afgelopen 2 maanden was er sprake van zwelling van de enkels. Bij onderzoek zien we een niet acuut zieke man, RR 170/95 mmHg; pols 76 R.A. Er bestaat fors enkeloedeem. Dipstick van de urine is positief op bloed en eiwit. In de urine 6g/l eiwit. Serum albumine 22 gr/l Er is sprake van nefrotisch syndroom als: Proteinurie > 3,5 g/dag Serum albumine < 30 g/l Oedeem? Hypercholesterolemie? Relevantie: Non-nephrotic proteinuria: andere DD ; niet de risico’s van nefrotisch syndroom AIO-cursus27112010
nefrotisch syndroom
J.Wetzels
Dept Nephrology
Radboud University Nijmegen Medical Ct
Nefrotisch syndroom
Vragen: 1.Wat zijn oorzaken van het nefrotisch syndroom • Diagnostiek? 2.Wat zijn complicaties van het nefrotisch syndroom? 3.Hoe behandelen we patiënten met een nefrotisch syndroom? • Algemene therapie • Ziekte-specifieke therapie
AIO-cursus27112010
nefrotisch syndroom
J.Wetzels
Dept Nephrology
Radboud University Nijmegen Medical Ct
Kidney disorders: definitions and classification
Glomerular
Vascular
BP
GFR
(hypertension)
AIO-cursus27112010
Tubulointerstitial
Urinary tract
Urine
Ions
Anatomy
Proteinuria Hematuria leucocyturia
Na, K, Mg, P, Ca, H
Cysts, reflux, hypoplasia, tumor
nefrotisch syndroom
J.Wetzels
Dept Nephrology
Radboud University Nijmegen Medical Ct
Kidney disorders: definitions and classification of glomerular disorders
Glomerular
Vascular
BP
GFR
(hypertension)
Tubulointerstitial
Urinary tract
Urine
Ions
Anatomy
Proteinuria Hematuria leucocyturia
Na, K, Mg, P, Ca, H
Cysts, reflux, hypoplasia, tumor
Asymptomatic hematuria/proteinuria: glomerular hematuria +/- mild proteinuria Nephrotic syndrome: massive proteinuria ( > 3.5 g/day) + hypo-albuminemia + edema Nephritic syndrome: acute decrease of GFR + glom hematuria + hypertension (+proteinuria) Chronic glomerulonephritis: hematuria + proteinuria + decreased GFR (+ hypertension) AIO-cursus27112010
nefrotisch syndroom
J.Wetzels
Dept Nephrology
Radboud University Nijmegen Medical Ct
Anatomie van het nefron
AIO-cursus27112010
nefrotisch syndroom
J.Wetzels
Dept Nephrology
Radboud University Nijmegen Medical Ct
De filter in detail
AIO-cursus27112010
nefrotisch syndroom
J.Wetzels
Dept Nephrology
Radboud University Nijmegen Medical Ct
Nefrotisch syndroom: oorzaken Kinderen:
Glomerulaire schade
• •
Beschrijving afwijking
Minimal change nefropathie Focale Glomerulosclerose
Volwassenen
Volledig: LM,IF, EM
• • • •
Membraneuze glomerulopathie Minimal change nefropathie Focale Glomerulosclerose IgA nefropathie
•
Amyloidosis, Diabetes Mellitus, SLE
+ kliniek = diagnose
NIERBIOPSIE
AIO-cursus27112010
nefrotisch syndroom
J.Wetzels
Dept Nephrology
Radboud University Nijmegen Medical Ct
Oorzaken van het nefrotisch syndroom
Patients (%)
40 30 20 10 0 MGN
FSGS
MCN
IgA
Amyloid MPGN
SLE van Paassen 2004
Waarom geen diabetes ? AIO-cursus27112010
nefrotisch syndroom
J.Wetzels
Dept Nephrology
Radboud University Nijmegen Medical Ct
Nefrotisch syndroom: oorzaken Kinderen:
Glomerulaire ziekten:
• •
Primair –idiopathisch
Minimal change nefropathie Focale Glomerulosclerose
Volwassenen • • • •
Membraneuze glomerulopathie Minimal change nefropathie Focale Glomerulosclerose IgA nefropathie
AIO-cursus27112010
nefrotisch syndroom
Soms: secundair
J.Wetzels
Dept Nephrology
Radboud University Nijmegen Medical Ct
Glomerulaire ziekten: secundaire oorzaken Minimal change nefropathie: - M.Hodgkin, NHL Focale Glomerulosclerose - genetisch, HIV, hyperfiltratie Membraneuze glomerulopathie: - maligniteiten, infecties, geneesmiddelen, SLE IgA nefropathie - sarcoidosis, coeliakie, levercirrose
AIO-cursus27112010
nefrotisch syndroom
J.Wetzels
Dept Nephrology
Radboud University Nijmegen Medical Ct
Diagnostiek?
AIO-cursus27112010
nefrotisch syndroom
J.Wetzels
Dept Nephrology
Radboud University Nijmegen Medical Ct
Diagnostiek bij het nefrotisch syndroom Anamnese gericht op oorzaken nierziekten in voorgeschiedenis, Nierziekten in familie Maligniteit/autoimmuunziekten/diabetes Infecties, macroscopische hematurie Medicatie
Lichamelijk onderzoek Bloeddruk, lengte/gewicht Huid/gewrichten Mammae/prostaat/Lymfklieren
Laboratorium Hb, L, Tr, kreatinine, ureum, electrolyten, albumine, leverfuncties, glucose, calcium, fosfaat, lipidenspectrum , paraproteine? Complement? Serologie? (ANA, ANCA), PSA?, ijzerspectrum? Urine sediment 24 uurs urine op eiwit, natrium, kreatinine Selectiviteitsindex (klaring IgG/ klaring albumin/transferrine
X-thorax (uitsluiten maligniteit/lymfoom/”overvulling”) Nierbiopt
AIO-cursus27112010
nefrotisch syndroom
J.Wetzels
Dept Nephrology
Radboud University Nijmegen Medical Ct
Welke behandeling? Complicaties van het nefrotisch syndroom - Oedeem - trombose - infecties - hypercholesterolemie - hypertensie - proteinurie Specifieke complicaties: - nierfalen Specifieke behandeling per ziekte
AIO-cursus27112010
nefrotisch syndroom
J.Wetzels
Dept Nephrology
Radboud University Nijmegen Medical Ct
Edema is a hallmark of nephrotic syndrome
mechanism of edema formation?
AIO-cursus27112010
nefrotisch syndroom
AIO-cursus27112010
nefrotisch syndroom
J.Wetzels
Dept Nephrology
Radboud University Nijmegen Medical Ct
J.Wetzels
Dept Nephrology
Radboud University Nijmegen Medical Ct
Animal models: PAN model in adrenalectomized rats: Aldosterone is responsible for ENaC expression Increased Na-K-ATPase in CCD independent of ALDO Amiloride induces natriuresis
amiloride Anti-aldosterone
Deschênes JASN 2001; 12:598
Lourdel JASN 2005:16:3642
AIO-cursus27112010
J.Wetzels
nefrotisch syndroom
Dept Nephrology
Radboud University Nijmegen Medical Ct
Consequences for treatment Salt retention sodium restriction and loop diuretics aldosterone? consider amiloride if spironolactone is ineffective Hypo/hypervolemia some patients may be underfilled, especially MCD avoid too rapid natriuresis Feehally, Floege and Johnsson Comprehensive Clinical Nephrology 2007
AIO-cursus27112010
nefrotisch syndroom
J.Wetzels
Dept Nephrology
Radboud University Nijmegen Medical Ct
•
•
•
Geen significant effect i.v. albumin op urine natrium excretie Geen verschil in furosemide excretie Wel toename ERPF
Urine sodium (mmol/8hrs)
Nefrotisch syndroom: i.v. albumine
350 300 250 200 150 100
Alb Furo Alb+Furo
50 0
Fliser et al Kidney Int 1999:55:629 AIO-cursus27112010
nefrotisch syndroom J.Wetzels
Dept Nephrology
Radboud University Nijmegen Medical Ct
Nefrotisch syndroom antiproteinurische behandeling
AIO-cursus27112010
nefrotisch syndroom
J.Wetzels
Dept Nephrology Gisen group Lancet 1997
Radboud University Nijmegen Medical Ct
Antiproteinurisch effect van captopril en serum albumine Praga et al 1991
Normal albumin (n = 19)
Low albumin (n = 16)
Sex (M/F)
11/8
11/5
Age (yrs)
42 ± 14
49 ± 18
205 ± 191
201 ± 137
S creat (µmol/l) S alb (g/l)
39 ± 3
23 ± 3
Proteinuria (g/24 h)
7.4 ± 1.9
7.9 ± 2.5
Cholesterol (mmol/l)
7.2 ± 1.9
10.1 ± 2.5
AIO-cursus27112010
nefrotisch syndroom J.Wetzels
Dept Nephrology
Radboud University Nijmegen Medical Ct
Antiproteinurisch effect van captopril en serum albumin Praga et al 1991
Before
After 6 months
Proteinuria (g/24 h)
7.1 ± 1.7
3.7 ± 1.7
Proteinuria (g/24 h)
8.1 ± 2.4
8.8 ± 4
S creat (µmol/l)
141 ± 41
140 ± 48
S creat (µmol/l)
175 ± 81
215 ± 106
MAP (mm Hg)
112 ± 15
102 ± 12
MAP (mm Hg)
112 ± 16
100 ± 11
Normal albumin AIO-cursus27112010
Low albumin nefrotisch syndroom J.Wetzels
Dept Nephrology
Radboud University Nijmegen Medical Ct
Antiproteinurisch effect van ACE-remmers en onderliggende ziekte
**
AIO-cursus27112010
***
nefrotisch syndroom
*
**
Praga et al 1992 J.Wetzels
Dept Nephrology
Radboud University Nijmegen Medical Ct
Nefrotisch syndroom antiproteinurische behandeling • Antihypertensieve behandeling ter verlaging van de proteinurie • Specifiek antiproteinurisch effect van ACE remmers en AT1 receptor blokkers • Effectiviteit bij nefrotisch syndroom? • ACE remmers kunnen ATN induceren!
AIO-cursus27112010
nefrotisch syndroom
J.Wetzels
Dept Nephrology
Radboud University Nijmegen Medical Ct
Behandeling nefrotisch syndroom • Symptomatische behandeling – Oedeem: natrium beperking ≤50-100 mmol/dag lisdiureticum ± thiazide en/of spironolacton/amiloride
– Vermindering proteinurie: ACE-remmer, AT1 receptor antagonist; overige antihypertensiva Streefwaarden bloeddruk: Proteinurie > 1g/24h: 125/75 mmHg
– Lipidenverlagende therapie HMG COA reductase remmer, bij persisterend nefrotisch syndroom
– Normalisatie eiwitintake: 0,8 g/kg/dag – Cave infectieuze complicaties – Overweeg antistolling
AIO-cursus27112010
nefrotisch syndroom
J.Wetzels
Dept Nephrology
Radboud University Nijmegen Medical Ct
Nefrotisch syndroom trombo-embolische complicaties •
Hoge incidentie arteriele en veneuze trombose
•
Incidentie: – niervenetrombose: 10-45% • Pijn flank, hematurie, verhoogd LDH – longembolie: 9-21% – arteriele trombose: 4%
• •
Relatie met serum albumine Vaker bij membraneuze nefropathie
AIO-cursus27112010
nefrotisch syndroom
J.Wetzels
Dept Nephrology
Radboud University Nijmegen Medical Ct
Nephrotisch syndroom thrombo-embolische complicaties
S albumin (g/l) S albumin < 20 g/l
Thrombosis + (n=7) 15 ± 3 7 (100%)
Thrombosis (n=19) 26 ± 5 1 (5%) Kuhlmann 1981
S albumin (g/l) S albumin < 25 g/l
Thrombosis + (n=12) 22 ± 6 8 (66%)
Thrombosis (n=59) 28 ± 9 1 (2%) Bellomo 1993
AIO-cursus27112010
nefrotisch syndroom J.Wetzels
Dept Nephrology
Radboud University Nijmegen Medical Ct
Nefrotisch syndroom thrombo-embolische complicaties
•
Thrombo-embolische complicaties – Profylactische antistolling?
•
Geen gerandomiseerde studies
•
Betekenis van occulte trombose onbekend
•
Overweeg profylaxe bij: – Serum albumine < 20 g/l – Membraneuze glomerulopathie
AIO-cursus27112010
nefrotisch syndroom
J.Wetzels
Dept Nephrology
Radboud University Nijmegen Medical Ct
Nefrotisch syndroom behandeling van de onderliggende nierziekte
• Is altijd behandeling nodig? – Neen, soms wachten op spontane genezing
• Is altijd behandeling mogelijk? – Neen, maar meestal wel proberen
• Welke behandeling en wanneer? – Afhankelijk van type nierziekte – afhankelijk van factoren zoals nierfunctie en prognose
AIO-cursus27112010
J.Wetzels
nefrotisch syndroom
Dept Nephrology
Radboud University Nijmegen Medical Ct
Elk geneesmiddel heeft bijwerkingen
Het gaat om de balans
voordelen bijwerkingen
AIO-cursus27112010
nefrotisch syndroom
J.Wetzels
Dept Nephrology
Radboud University Nijmegen Medical Ct
Membranous nephropathy subepithelial deposits
AIO-cursus27112010
nefrotisch syndroom
J.Wetzels
Dept Nephrology
Radboud University Nijmegen Medical Ct
Patiënt JPV geb 1960 1997: Nefrotisch syndroom Nierbiopt: Membraneuze nephropathie Th: prednison 3 maanden Acad ZH alb 19, creat 138 Th: CsA complete remissie, creatinine 129 umol/l Uitsluipen CsA recidief Aug 2001: herstart CsA hypertensie, insulten; creat 231 Dec 2001: creat 391 umol/l; start MMF, verwijzing transplantatiespreekuur Dece 2001: second opinion UMCN
AIO-cursus27112010
nefrotisch syndroom
veeneman
J.Wetzels
Dept Nephrology
Radboud University Nijmegen Medical Ct
Patiënt JPV geb 1960 Dec 2001 Lab: Creat 330 umol/l Alb 25 g/L Proteinurie: 20 g/10 mmol creat SI 0,52 Beleid?
AIO-cursus27112010
nefrotisch syndroom
veeneman
J.Wetzels
Dept Nephrology
Radboud University Nijmegen Medical Ct
Patiënt JPV geb 1960 Dec 2001 Beleid? Start prednison + endoxan Beloop: 22-1 creat 199 alb 22 24-2 creat 185 alb 23 pro 18,8 Juli 2002: creat 177 alb 33 prot 5 Maart 2003 creat 167 alb 39 prot 3,5 Aug 2008: creat 200 alb 44 prot 0,33 Conclusie: cyclofosfamide effectief; response traag, remissie vaak na staken therapie AIO-cursus27112010
nefrotisch syndroom
veeneman
J.Wetzels
Dept Nephrology
Radboud University Nijmegen Medical Ct
Membranous Nephropathy: secondary causes
N = 658 Noël 1979
19.1% if age > 60 years
Donadio 1988 McTier 1986
idiopathic
SLE
Gold+penicillamine
80.9%
6.1%
7.8%
malignancy 3%
other 3.1%
Hay 1992 Murphy 1988 Stirling 1998
AIO-cursus27112010
J.Wetzels
nefrotisch syndroom
Dept Nephrology
Radboud University Nijmegen Medical Ct
Idiopathic MN: no improvement in natural history in the last decade Overall course in 328 patients Spontaneous remission
104 (32%)
Treated with immunosuppression
176 (54%)
No remission, no treatment
48 (14%)
Spanish cohort: > 50% in need of immunosuppressive therapy
AIO-cursus27112010
nefrotisch syndroom
Polanco JASN 2010
J.Wetzels
Dept Nephrology
Radboud University Nijmegen Medical Ct
Richtlijnen behandeling Membraneuze nefropathie
1. Perform appropriate investigations to exclude secondary causes 2. Treatment of patients with idiopathic membranous nephropathy should be started ONLY in patients with a persistent severe nephrotic syndrome, or an increase Screat > 30% 3. Initial treatment consists of cyclophosphamide and prednisone 4. Calcineurin inhibitors to be used if above therapy contraindicated 5 . Other Th/ = experimental AIO-cursus27112010
nefrotisch syndroom
J.Wetzels
Dept Nephrology
Radboud University Nijmegen Medical Ct
Idiopathic membranous nephropathy: high survival in non-nephrotics
Proteinuria < 3.5 g/d Proteinuria 3.5 - 10 g/d
Proteinuria > 10 g/d
Donadio 1988
Dit geldt idem voor FSGS en MCD AIO-cursus27112010
J.Wetzels
nefrotisch syndroom
Dept Nephrology
Radboud University Nijmegen Medical Ct
Immunosuppressive therapy improves outcome Study
Patients
Screat (umol/l)
Proteinuria (g/day)
FU (months)
Remission (%)
ESRD (%) 40
control
39
93
5.3
120
38
CHL+pred
42
94
6.2
120
83
8
B control
46
103
5.9
132
35
35
CP + pred
47
108
6.1
132
72
11
C control
20
124
6.9
47
0
80
Chl+pred
19
124
8.9
52
42
10
D control
24
173
8.5
48
20
68
CP + pred
65
171
10.0
51
86
14
A
A: RCT Ponticelli 1995; B: RCT Jha 2007; C: Torres nonRCT 2002; D; DuBuf non-RCT 2004
AIO-cursus27112010
nefrotisch syndroom
Hofstra NDT 2010; 25: 1760 Alkylating agents in iMN Efficacy proven beyond doubt
J.Wetzels
Dept Nephrology
Radboud University Nijmegen Medical Ct
Treatment guidelines affect the incidence of ESRD 1991: introduction of treatment guidelines in the Nijmegen area MGN as cause of ESRD
Patiënts (%)
160 140
Nijmegen
120
Netherlands
100 80 60 40 20 0 1991-1995
Q: Problem solved?
1996-2000
2001-2005
A: No
Need less toxic treatment; Need to know whom to treat and when to start AIO-cursus27112010
nefrotisch syndroom
J.Wetzels
Dept Nephrology
Radboud University Nijmegen Medical Ct
Supportive therapy
Restrictive treatment strategy: high-risk patients
Predictors of outcome
(consider) Immunosuppressive therapy Adapted from: Cattran KI 2007; DuBuf AJKD 2005
AIO-cursus27112010
nefrotisch syndroom
J.Wetzels
Dept Nephrology
Radboud University Nijmegen Medical Ct
Test characteristics of predictors of CKD in patients with iMN Six months of maximum persistent proteinuria Proteinuria > 3.5 g/day
4g/day
6 g/day
8 g/day
Full model
Sensitivity
93
81
64
58
83
Specificity
38
67
85
93
86
PPV
34
46
59
75
67
NPV
94
91
87
87
94
accuracy
52
71
79
84
85
Cattran Kidney Int 1997 Model validated in three populations Variable % of CRI: 13 – 47%
AIO-cursus27112010
nefrotisch syndroom
J.Wetzels
Dept Nephrology
Radboud University Nijmegen Medical Ct
Membranous nephropathy: validation of beta2microglobulin as risk predictor
Branten et al 2005
AIO-cursus27112010
nefrotisch syndroom
J.Wetzels
Dept Nephrology
Radboud University Nijmegen Medical Ct
Alternatieve geneesmiddelen bij Membraneuze Nefropathie Ciclosporine Tacrolimus Mycophenolaat Rituximab ACTH
AIO-cursus27112010
J.Wetzels
nefrotisch syndroom
Dept Nephrology
Radboud University Nijmegen Medical Ct
New treatment? Non-alkylating immunosuppressive agents in iMN: Few RCT’s, few studies with follow-up >30 months
Chlorambucil AIO-cursus27112010
Cyclophosphamide
AZA
CsA
MMF
nefrotisch syndroom
Tacro ACTH Rituximab J.Wetzels
Dept Nephrology
Radboud University Nijmegen Medical Ct
Focal Segmental Glomerulosclerosis
hyalinosis
Podocytic hypertrophy
sclerosis
Synechia AIO-cursus27112010
nefrotisch syndroom
J.Wetzels
Dept Nephrology
Radboud University Nijmegen Medical Ct
Patiënt JV geb 1965 Mei 2001: Oedeem Nierbiopt: FSGS Lab: Creat 99 umol/l Alb 19 g/L Proteinurie: 5g/dag Selectiviteit: 0,15 UIgG: 82 mg/24 hr Ub2M: 160 ug/dag Prognose? Therapie? vullings AIO-cursus27112010
nefrotisch syndroom
J.Wetzels
Dept Nephrology
Radboud University Nijmegen Medical Ct
Patiënt JV geb 1965
Th? Statine, ACEi
Beloop: 1/2002 creat 84 Salb 25 Prot 4,8 3/2002 creat 75 Salb 32 Prot 3,08 10/2002 creat 77 Salb 41 Prot 1,0
2008 Complete remissie Conclusie: spontane remissies komen voor; voorspellers zijn selectiviteit, proteinurie en serum albumine vullings AIO-cursus27112010
nefrotisch syndroom
J.Wetzels
Dept Nephrology
Radboud University Nijmegen Medical Ct
Richtlijn behandeling FSGS
We recommend thorough evaluation to exclude secondary forms of FSGS (ungraded) Immunosuppressive therapy should be limited to idiopathic FSGS and a nephrotic syndrome. Initial therapy consists of prednisone, 1 mg/kg until remission, or max 16 weeks; thereafter tapering in 6 months. Steroid resistance: Calcineurin inhibitors
AIO-cursus27112010
nefrotisch syndroom
J.Wetzels
Dept Nephrology
Radboud University Nijmegen Medical Ct
Secondary causes of FSGS 1.Familial •Mutations in α-actinin 4 •Mutations in podocin •Mutations in CD2-associated protein •Mitochondrial cytopathies •Mutations in Formin
E. F. G. H. I.
Mutations in nephrin Mutations in WT-1 Mutations in TRPC6 mutations in PLCe1 Mutations in SCARB2
2.Virus associated • HIV-associated nephropathy
Parvovirus B19
3.Medication • Heroin-nephropathy, Interferon-α, Lithium, Pamidronate, Anabolic steroids
4.Adaptive structural-functional responses likely mediated by glomerular hypertrophy or hyperfiltration 4.1 Reduced kidney mass: Oligomeganephronia,Unilateral kidney agenesis,kidney dysplasia,Cortical necrosis,Reflux nephropathy,Surgical kidney ablation,Chronic allograft nephropathy,Any advanced kidney disease with reduction in functioning nephrons 4.2 Initially normal kidney mass :Diabetes mellitus,Hypertension,Obesity, Cyanotic congenital heart disease, Sickle cell anemia, Malignancy (lymphoma), Nonspecific pattern of FSGS caused by kidney scarring in glomerular disease Focal proliferative glomerulonephritis (IgA nephropathy, lupus nephritis, pauci-immune focal necrotizing and crescentic glomerulonephritis),Hereditary nephritis (Alport syndrome),Membranous glomerulopathy ,Trombotic microangiopathy
ADAPTED FROM DEEGENS ET AL 2008 NETH J MED AIO-cursus27112010
J.Wetzels
nefrotisch syndroom
Dept Nephrology
Radboud University Nijmegen Medical Ct
FSGS secundair aan overbelasting nefronen normaal albumine ondanks proteinurie > 3 g/dag Histology FSGS
Serum albumin < 30 g/l
Number
> 35 g/l
19
18
Sex (M/F)
12/7
14/4
Age (yrs)
24 ± 16
41 ± 14
S creat (umol/l)
96 ± 44
120 ± 70
S alb (g/l)
20 ± 3
40 ± 3
Proteinuria
9.7 ± 3.6
6.7 ± 3.0
19
2
Classification FSGS idiopathic obesity
8
reflux
5
renal mass reduction AIO-cursus27112010
3 J.Wetzels
nefrotisch syndroom
Dept Nephrology
Radboud University Nijmegen Medical Ct
FSGS secundair aan infecties/medicatie albumine verlaagd Histology FSGS
Serum albumin < 30 g/l
Number
> 35 g/l
19
18
Sex (M/F)
12/7
14/4
Age (yrs)
24 ± 16
41 ± 14
S creat (umol/l)
96 ± 44
120 ± 70
S alb (g/l)
20 ± 3
40 ± 3
Proteinuria
9.7 ± 3.6
6.7 ± 3.0
19
2
Classification FSGS idiopathic obesity reflux renal mass reduction
HIV
8
Genetic
5 3
pamidronate AIO-cursus27112010
nefrotisch syndroom
J.Wetzels
Dept Nephrology
Radboud University Nijmegen Medical Ct
Primary FSGS: excellent prognosis if remission 120 remission
Survival (%)
100 80 60
No remission
40 20 0 0
2
4
6
8
10
12
years Adapted from Korbet 1995
AIO-cursus27112010
J.Wetzels
nefrotisch syndroom
Dept Nephrology
Radboud University Nijmegen Medical Ct
Cyclosporine in FSGS: remissions of proteinuria Cyclosporine Placebo
CsA: more remissions,
CR CR
few complete CR PR
PR
CR
CR
PR
PR
many relapses
PR
Cattran Kidney Int 1999;56:2220
AIO-cursus27112010
nefrotisch syndroom
J.Wetzels
Dept Nephrology
Radboud University Nijmegen Medical Ct
Cyclosporine in FSGS: effect on renal function
placebo
CsA: Attenuates renal failure
cyclosporine
Cattran Kidney Int 1999;56:2220 AIO-cursus27112010
nefrotisch syndroom
J.Wetzels
Dept Nephrology
Radboud University Nijmegen Medical Ct
IgA nephropathie Immunosuppressieve behandeling - waarschijnlijk effectief, maar speciale gevallen. -Initieel prednison volgens schema van Pozzi
Antiproteinurische behandeling: - vermindering van proteinurie meest belangrijk - ACE-remmers eerste keuze
AIO-cursus27112010
nefrotisch syndroom
J.Wetzels
Dept Nephrology
Radboud University Nijmegen Medical Ct
IgA nephropathie: belang van proteinurie
Reich, H. N. et al. J Am Soc Nephrol 2007;18:3177-3183
AIO-cursus27112010
nefrotisch syndroom
J.Wetzels
Dept Nephrology
Radboud University Nijmegen Medical Ct
IgA nephropathie: bewijs ACEi
Renal survival (%) enalapril control
Praga, M. et al. J Am Soc Nephrol 2003;14:1578-1583
AIO-cursus27112010
nefrotisch syndroom
J.Wetzels
Dept Nephrology
Radboud University Nijmegen Medical Ct
Richtlijnen behandeling Minimal Change Disease in adults
1, Initiele therapie van MCNS: prednisone 2. Bij frequente relapsen of steroid afhankelijkheid: cyclofosfamide of Calcineurine remmers
AIO-cursus27112010
J.Wetzels
nefrotisch syndroom
Dept Nephrology
Radboud University Nijmegen Medical Ct
Minimal Change Disease in adults
MCD.1 Treatment of initial episode adult Minimal Change Disease children
In adults remissions occur more slowly
lc ima min thy ult Ad hro pa ne p
ha n
ge
FSGS
Relapse rate 59% (10 – 78%) Relapse rate: dependent on duration and dose of initial prednisone therapy
AIO-cursus27112010
nefrotisch syndroom
J.Wetzels
Dept Nephrology
Radboud University Nijmegen Medical Ct
Cyclophosphamide induces stable remissions in the majority of adults with frequently relapsing MCD 70% remission after 5 yr 60% after 10 yr
cyclophosphamide
prednisone
Nolasco F et al Kidney Int 1986; 29: 1215 – 1223
AIO-cursus27112010
nefrotisch syndroom
J.Wetzels
Dept Nephrology
Radboud University Nijmegen Medical Ct
Adult frequently relapsing MCD: Newer treatment options?
Li X et al NDT 2008: 23: 1919 -1925 Comparison of tacrolimus 0.05 mg/kg/day; target level 4-8 ng/ml and intravenous Cyclophosphamide 750 mg/m2 every 4 weeks (6 months) (All patients Pred 0.5 mg/kg/day till CR + 2 weeks; taper 5 mg/week to 20 mg odd, then taper for 6 weeks) AIO-cursus27112010
J.Wetzels
nefrotisch syndroom
Dept Nephrology
Radboud University Nijmegen Medical Ct
Minimal Change Nephropathy
Kyrieleis AJKD 2007
Levenslange ziekte bij sommigen AIO-cursus27112010
nefrotisch syndroom
J.Wetzels
Dept Nephrology
Radboud University Nijmegen Medical Ct
Minimal change disease
Kyrieleis AJKD 2007
AIO-cursus27112010
nefrotisch syndroom
J.Wetzels
Dept Nephrology
Radboud University Nijmegen Medical Ct
Casus MCNS Vrouw20 jr 2 jr: nefrotisch syndroom Frequent relapses: prednison, cyclophosphamide, CsA, MMF + pred; prednisone + MMF + tacrolimus 20 jr: relapse while on triple therapy Remission with 60 mg prednisolone, nephrotic while on 20 mg prednisolone ?? AIO-cursus27112010
nefrotisch syndroom
J.Wetzels
Dept Nephrology
Radboud University Nijmegen Medical Ct
Casus MCNS Complete remissie met rituximab
AIO-cursus27112010
nefrotisch syndroom
J.Wetzels
Dept Nephrology
Radboud University Nijmegen Medical Ct
Casus MCNS: vervolg November 2007: recidief NS 2e Rituximab: dyspnoe, huidafw, koorts Antilichamen + CLB
Wat nu?
AIO-cursus27112010
nefrotisch syndroom
J.Wetzels
Dept Nephrology
Radboud University Nijmegen Medical Ct
Casus MCNS: vervolg November 2007: recidief NS 2e Rituximab: dyspnoe, huidafw, koorts Antilichamen + CLB Wat nu? Ernstig NS onder triple, plasmaferese, 3 pulsen solumedrol solumedrol: vanaf mei 2008: - sept 2009; 3 gram, daarna wekelijks, daarna afbouwen, totaal ong 20 pulsen CR No steeds CR: pred 7,5, tacro 2 dd 9, MMF 2 dd250 AIO-cursus27112010
nefrotisch syndroom
J.Wetzels
Dept Nephrology
Radboud University Nijmegen Medical Ct