juli - december 2010
Natuureiland Texel GRATIS UITGAVE VAN NATIONA AL PARK DUI NEN VAN TE XEL Mit 4 Seiten in deutscher Sprache
Schotse Hooglanders voor De Slufter
Utopia Binnendijkse belofte
Bram Fey Gastheer van de Waddenzee Voor de kinderen:
Keverpuzzel
Met de enige Texelse NatuurActiviteitenkalender
Colofon
In dit nummer
Natuureiland Texel is een uitgave van Nationaal Park Duinen van Texel i.s.m. Ecomare, VVV Texel, Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten en Gemeente Texel.
Redactie: Annette Barhorst, Carla Kersbergen, Erik van der Spek, Loran Tinga, Wiepke Toxopeus, Petra Schut, Daphna Lavy, Linda Dinkelman
Bladmanagement: Anja Roubos, Petra Schut
Eindredactie:
Van de redactie:
Schotse Hooglanders voor De Slufter
Biodiversiteit, waarom eigenlijk?
3
Zorgen voor een schoon Texel
Nationaal Park-kookboek
3
Natuurlijk bermbeheer
14
Gastheren van het Nationaal Park
3
Kinderpagina: Keverpuzzel
15
Interview: Bram
Natuuractiviteiten
Fey; Gastheer van
Natuurtips
18
de Waddenzee
Excursies
19
Activiteiten voor ouders en kinderen
20
Meer natuurinformatie
21
Johan Bos
4
Vormgeving & productie: Pieter de Jong, Bos - Tekst In Uitvoering
Teksten: Redactie, Adriaan en Sytske Dijksen, Arthur Oosterbaan e.a.
13
Nieuws uit het Nationaal Park:
Activiteitenkalender
De Bleekerij
Wandelen met
Laat uw kat chippen
Gastheren
Nieuwe bewoners mierenkolonie
16-17
22-24
5 24
Illustraties: Sytske Dijksen
Natuurbescherming met
Foto’s: Sytske en Adriaan Dijksen, Salko de Wolf (archief Ecomare en Foto Fitis), Eckard Boot en Eric Menkveld (Natuurmonumenten),
Europese uitstraling
29
Natuurgebieden op Texel
32
Oscar Bos (Ecomare), Anja Roubos, Erik van der Spek (SBB), Marcel Drenth, Pieter de Vries, Wiepke Toxopeus, VVV Texel, archief NP Duinen van Texel, collectie Ecomare, Eva Mondeel, Jacob van Kraaikamp, Olivier Schilling, Texel Images, Simon Smit (HHN), Daan Koopman, Norbert Bakker, Joyce Bos
Utopia; Binnendijkse natuurparel
6
Deutsche Seiten:
Nieuws uit Ecomare:
(Gemeente Texel), Ton Seegers (SBB), Arco de Graaf (Ecomare),
Kwallenexpositie
Lisette Tuinsma, René Pop, Tim Bartel (Flickr), Ralph Schulze
Zeehonden in soorten en maten
7
(Flickr), Ingrid de Porto, Bram Fey, Tambako the Jaguar (Flickr)
Aromatherapie in de Bleekersvallei Vertaling:
Kamperfoeliegeur
Sabine Reents
Kolibrie met glazen Druk:
vleugels
Finesse Druk BV, Heerhugowaard
Grauwe klauwier Oplage: 60.000 exemplaren
Achtbunder weer bij De Slufter
8-9 10
Nationaal Park Duinen van Texel Ruijslaan 92, 1796 AZ De Koog tel. 0222 - 31 74 58 e-mail:
[email protected] Internet: www.npduinenvantexel.nl
2
NatuureilandTexel
11
25
Aromatherapie in der Bleekersvallei
Neuntöter
26-27
Weitere Naturinformationen
Verken Texel te voet of met de fiets: Fietsen langs duin en wad
Schleppnetzfischen
Kolibri mit gläsernen Flügeln
Natuurvriendelijke oevers Genieten tijdens Halve Marathon
25
Geißblattduft
Natuurnieuws: Reacties:
Biodiversität, wofür ist sie gut?
12
Neue Bewohner in der Ameisenkolonie 28
Van de redactie Biodiversiteit, waar is dat eigenlijk voor nodig? Biodiversiteit is dit jaar een veelbesproken thema doordat de VN 2010 heeft uitgeroepen tot ‘Het jaar van’. Voor veel mensen is het een lastige term. Wat is biodiversiteit nou eigenlijk? En vooral: waar is het voor nodig? Inmiddels ben ik er zelf wel achter wat het thema behelst en waarom het zo belangrijk is.
De schorzijdebij zoekt voornamelijk voedsel op zeeaster, die later in de zomer op De Hors, in De Slufter en op De Schorren bloeit
Einstein Ik moet altijd aan een uitspraak van Einstein denken wanneer de term biodiversiteit valt. Einstein heeft namelijk ooit gezegd: ,,Als de bij sterft, heeft de mens nog vier jaar te leven. Geen bijen meer, geen bevruchting meer, geen gras meer, geen dieren meer, geen mensen meer!’’ Het gaat hier dan om de honing-
bij, een van de vele bijensoorten. Simpel gedacht, maar als één soort al zo belangrijk zou kunnen zijn voor de mensen? Alleen het idee al... Dus liever geen risico’s, maar alle soorten zoveel mogelijk in balans. En dan heb ik het nog niet eens over de schoonheid die de verscheidenheid oplevert.
Hulp Voor de gemiddelde natuurliefhebber is het soms moeilijk om te bedenken wat je kunt doen om biodiversiteit een handje te helpen. De meeste mensen zijn zich er wel van bewust dat je je afval niet zomaar moet dumpen. Gelukkig wordt door een aantal voortrekkers op Texel al flink actie ondernomen. Denk maar aan de strandschoonmaak en de Slufterschoonmaak. Onderdak Om nog even terug te komen op de bijen, vaak hebben de beestjes behoefte aan onderdak en kunnen wij logiesverstrekker voor hen spelen in onze eigen achtertuin door zogenaamde bijenhotels te maken. Staatsbosbeheer maakt dit seizoen in het Bezoekerscentrum van Nationaal Park Duinen van Texel regelmatig bijenhotels met kinderen. Mooie schijven van boomstammetjes, waar de kinderen gaten in kunnen boren voor de bijen om in te huizen. De data vindt u in de Activiteitenkalender op p. 22-24. Ik wens u veel leesplezier met het tweede nummer van Natuureiland Texel in 2010! Petra Schut - Coördinator Voorlichting & Educatie Nationaal Park Duinen van Texel
Gastheren inspireren: NP-kookboek De Gastheren van Nationaal Park Duinen van Texel doen hun naam alle eer aan. Momenteel is een professioneel kookboek in de maak dat door hen is geïnspireerd. Zo kan iedereen koken met producten die van nature voorkomen in het Nationaal Park. In totaal hebben nu 42 Texelse recreatieondernemers de cursus Gastheerschap in Nationaal Park Duinen van Texel met succes voltooid. Ze zijn onder andere te herkennen aan de gevelbordjes op hun accommodatie. Deze gediplomeerde Gastheren kunnen hun gasten veel vertellen over de natuur in de directe omgeving. Daarnaast zetten zij steeds weer leuke nieuwe projecten op. Zo heeft een aantal Gastheren gekookt met producten uit het Nationaal Park,
onder leiding van Annette van Ruitenburg van de Texelse afdeling van Slow Food. Dit resulteerde niet alleen in een mooi boekje voor hun eigen gasten, het inspireerde Annette van Ruitenburg ook tot een professioneel kookboek. Zij werkt hiervoor samen met de Texelse fotografe Ruth de Ruwe. De Gastheren toonden de fotografe hun favoriete plekje in het Nationaal Park, wat schitterende foto’s opleverde. Al even mooi zien de gerechten eruit die Annette van Ruitenburg samen met Ruth de Ruwe ontwikkelde. De recepten bevatten stuk
voor stuk producten die in het park van nature voorkomen, zoals de vitaminerijke bessen van duindoorns. Zodra het kookboek verkrijgbaar is, brengen we u op de hoogte! NatuureilandTexel
3
Interview
Schipper Bram Fey
Gastheer van de Waddenzee Misschien hebt u de Phoca, het schip van het ministerie van LNV (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) weleens zien varen op de Waddenzee. De mannen aan boord houden dagelijks toezicht op alles wat er in hun vaargebied gebeurt. Ze doen visserijbeheer, tellen vogels en zeehonden, en letten op of er calamiteiten plaatsvinden. Maar vooral zijn ze gastheer van het gebied. Ze geven ook voorlichting, zoals lezingen voor ‘bruinevloot’-schippers, waarbij ze uitleggen waarom sommige gebieden in de Waddenzee niet toegankelijk zijn. Daarnaast geven de schippers beleidsadviezen aan ‘Den Haag’. Varen doen ze altijd minstens met z’n tweeën. Jan van Dijk, Dirk Kuiper en Bram Fey schipperen bij toerbeurt, zodat ze ook eens vrij kunnen nemen.
Beleving Schipper Bram Fey vindt het een goede zaak dat het wad de status Werelderfgoed heeft gekregen: ,,Zo ben je je er als leek toch sneller van bewust dat het een heel speciaal landschap is. Het dwingt een soort respect af. En mensen worden ook nieuwsgierig wat er zoal te zien is. Wij zitten natuurlijk in een bevoorrechte positie. Door het werk zit je er als het ware bovenop. Vorig jaar was voor de Texelse kust een bultrug te zien. Geweldig als je zo’n beest op die manier kunt spotten.’’ Hij vervolgt: ,,Straks in de winterperiode zie je weer grote groepen zwarte zee-eenden overwinteren op het wad. Heel bijzonder was laatst de poging van een sperwer om een vaal stormvogeltje te pakken. Het vaal stormvogeltje kon
Dynamisch Bram Fey, met zijn 39 jaar de jongste van de drie schippers, oogt met zijn warrige krullen net zo jong en dynamisch als het wad. Hij vertelt met liefde over zijn werkgebied. ,,Het wad is heel speciaal. Je hebt er niet zoveel verschillende soorten, maar wat wil je ook in zulke extreme omstandigheden. Het ene moment is het wad een watermassa, even later ligt het droog. Als er dan een flinke bui komt, heb je ineens zoetwaterplassen. Kou in de winter en ’s zomers soms loeiheet. Je moet daar als wadbeest tegen kunnen. Maar als een dier er kan overleven, heb je wel gigantische aantallen.’’
De Phoca op het Posthuiswad bij Vlieland
4
NatuureilandTexel
Zonsopkomst op het Posthuiswad
Erecode Hij legt uit: “Het waddengebied heeft een enorme ecologische waarde. Het is prachtig dat mensen daarvan kunnen genieten, maar de recreatiedruk is best groot. Daarom moeten er gewoon regels zijn waaraan ieder zich moet houden. De gebruikers van de wadden hebben met elkaar een convenant opgesteld, een soort afsprakenlijstje, en dat werkt heel goed. Deze Erecode voor wadliefhebbers is te vinden op www.ikpasophetwad.nl.”
de sperwer op het nippertje ontwijken door tot twee maal toe een spectaculaire looping te maken.’’ Voor Bram Fey is elke dag op het wad weer anders. ,,Luchtspiegelingen met soms heel verrassende effecten. Met de Phoca droogvallen op het Posthuiswad onder Vlieland. Of bladstil weer en dan het ochtendgloren meemaken, dat is toch geweldig! Dat is genieten!’’
Nationaal Park Laat uw kat chippen Een geliefde kat kwijtraken is een drama. Helaas gebeurt dat nogal eens met dieren die buiten vrij hun gang mogen gaan. Niet alleen huisdieren van Texelaars, ook toeristen nemen vaak hun kat mee als ze op vakantie naar Texel gaan, bijvoorbeeld naar de camping. Als u uw kat laat chippen, scheelt dat al een heleboel!
Gebouwen in het Nationaal Park
De Bleekerij De namen van Texelse natuurgebieden roepen nogal eens vragen op. Zoals de Bleekersvallei, een duingebied ten zuiden van Ecomare. Vanaf begin 17e eeuw lag er echt een blekerij aan het eind van het Gerritslanderdijkje, tegen de duinen aan. Dit was een bedrijf waar ’s zomers linnen voor kleding, zeilen en dergelijke werd gebleekt. Een bewerkelijk proces: de blekers legden het linnen eerst in loog, daarna legden ze het natte goed te bleken, vervolgens deden ze het in een zuur karnemelkbad en dan wasten ze het met zeep. Na verschillende herhalingen werd het linnen uitgelegd in de zon om te drogen. Naar het Alloo Er waren een woonhuis en een slotensysteem waar het linnen gewassen werd. De bleekvelden lagen wijd in de omtrek. De klanten van de blekerij waren waarschijnlijk niet alleen Texelaars, maar ook bemanningsleden van schepen, die in die tijd in grote aantallen bij Oudeschild voor anker lagen. In 1731 verhuisde de blekerij naar een plek langs het Alloo, destijds een duinmeer, nu een moerassig gebied aan de Ruijslaan, recht tegenover Ecomare. Eind 18e eeuw werd de blekerij definitief opgeheven.
Vrij rondstruinende katten lopen ernstige risico's. Ze kunnen sneuvelen in het verkeer of verdwalen, met alle gevolgen van dien. Want verwilderde katten in Nationaal Park Duinen van Texel doden jaarlijks aanzienlijke aantallen dieren. Zo vormen ze een grote bedreiging voor de lepelaarjongen. De Flora- en Faunawet geeft de provincie daarom de mogelijkheid een aanwijzing te geven om verwilderde katten te bestrijden. Afgelopen winter zijn de dieren op verzoek van de Dierenbescherming niet
gedood, maar naar een opvang gebracht en gesteriliseerd. Ze werden in asielen zo mogelijk geresocialiseerd en van een nieuw tehuis voorzien. Alleen gechipte katten komen weer bij hun eigen baas terecht, maar helaas zijn dat er niet zo heel veel. Doe uw kat en uzelf dus een plezier en ga even langs bij de dierenarts.
Nieuwe bewoners in mierenkolonie
Een kriebelig werkje Het was afgelopen winter wat stilletjes geworden in de mierenkolonie in het bezoekerscentrum van het Nationaal Park. Waarschijnlijk is de koningin overleden, en dat betekent het einde voor zo'n nijver volkje. Dit voorjaar trokken de medewerkers erop uit om een nieuwe kolonie rode mieren uit het bos te halen. In tegenstelling tot bijen hebben rode bosmieren niet één koningin maar een heleboel, soms wel tien. Als je een kolonie de beste kansen wilt geven, zorg je dus dat ze voldoende koninginnen hebben. Inmiddels zorgt de nieuwe mierenkolonie in het bezoekerscentrum voor veel kijkplezier. Het bezoekerscentrum van Nationaal Park Duinen van Texel deelt de ingang met Ecomare en is gratis toegankelijk.
Opgravingen Irene Maas heeft in de jaren 2001-2004 opgravingen gedaan op de plek van de oude blekerij. Ze vond veel resten van menselijke bewoning en activiteiten, waaronder aardewerk, blekersgereedschap en botten. Zie ook www.irenemaas.nl NatuureilandTexel
5
Grote kans dat u binnenkort graafmachines in het land aan het werk ziet als u langs de noordelijke waddendijk fietst. Natuurmonumenten is zojuist begonnen met de herinrichting van Utopia, een binnendijks grasland van circa 28 ha, net ten zuiden van kweldergebied De Schorren. Utopia is genoemd naar de nabijgelegen boerderij. Het grasland wordt beweid door schapen en er broeden in het voorjaar weidevogels. Maar er is meer mogelijk. Utopia wordt een zogenaamde ‘binnendijkse natuurparel’. Acht natuurbeschermingsorganisaties hebben het plan op de verschillende Waddeneilanden een reeks van zulke kleine brakke natuurgebieden achter de waddendijk een ‘parelsnoer’ te laten vormen. Natuur waarin steltlopers, ganzen en eenden foerageren, rusten en broeden en waar zich bijzondere brakke vegetaties ontwikkelen. De overgang tussen kwelders en wad enerzijds en weiden en akkers anderzijds wordt minder abrupt gemaakt. De twee putten of afgravingen die zich in Utopia bevinden, staan nu niet in verbinding met ander water en zijn dus onbereikbaar voor trekvissen zoals stekelbaars. Om de putten toegankelijk te maken worden hiervandaan slenken gegraven naar de dijksloot. Die staat via de zoutwaterinlaat bij gemaal de Krassekeet in verbinding met de Waddenzee.
Kluut met jongen
Harlekijn en ratelaar Natuurmonumenten streeft voor Utopia op Texel naar meer variatie in vegetatietypen en vogelgemeenschappen. Daarvoor wordt het land deels afgegraven, zodat het natter en zouter wordt. Er blijven ook hogere, zoetere delen. Zo ontwikkelen zich graslanden waar de zeldzame harlekijnorchis groeit, en
6
NatuureilandTexel
Vechtende visdiefjes
Grasland wordt binnendijkse natuurparel
Utopia kwelderachtige vegetaties, weidevogelgraslanden, broedeilandjes voor diverse kolonievogels en rustgebieden voor doortrekkende steltlopers. Veel graslandtypen op Texel zijn van internationaal belang. Zoals een bepaald type vegetatie met harlekijn, addertong en ratelaar. Dergelijk grasland is zeer zeldzaam; Texel is het bolwerk van Europa! De terreinen van Natuurmonumenten op Texel zijn dus van levensbelang voor dit vegetatietype. Vegetaties met harlekijn en ratelaar ontwikkelen zich op voormalige kweldergronden die bestaan uit zand of sterk zandige klei. Dit is een zwak basisch tot zwak zuur milieu met een vaak hoog waterpeil. Er worden echter nooit terreinen onder water gezet. Mede daardoor zijn deze vegetaties vaak te vinden in terreinen met enig reliëf, omdat hier voldoende overgangen van nat naar droog aanwezig zijn. Hoogwatervluchtplaats Utopia wordt een gebied met kleurrijke, kwelderachtige vegetaties met slenken en ondiep water. Op schelpeneilandjes zullen zich kolonies sterns, meeuwen en steltlopers vestigen. Het moet zich ontwikkelen tot een gebied waar vele vogelsoorten alle gelegenheid hebben om te broeden, foerageren en rusten. Op sommige plekken is er dieper water met daarlangs brakke rietruigten. In de overjarige rietzones kunnen zich rietvogels vestigen, zoals blauwborst, baardmannetje en bruine kiekendief.
Bij hoge waterstanden in de Waddenzee is het een hoogwatervluchtplaats voor grote concentraties steltlopers en andere vogelsoorten. ’s Winters foerageren rotganzen en smienten op de graslanden. ’s Zomers is het een broedterrein voor weidevogels.
Het land wordt deels afgegraven en er worden schelpeneilandjes gemaakt
Waddenfonds Het project Utopia wordt gesubsidieerd door het Waddenfonds. De herinrichting sluit aan bij de eerste hoofddoelstelling van dit fonds: ‘Het vergroten en versterken van de natuur- en landschapswaarden van het waddengebied’. Door eenmalig grootschalig ingrijpen kan het terrein zich ontwikkelen tot waardevol binnendijks natuurgebied. Zo draagt het bij aan het herstel en behoud van de natuur- en landschapswaarden van het gehele waddengebied. Het project helpt daarnaast om de oostkant van Texel duurzaam aantrekkelijk te maken voor toerisme en recreatie.
Kwallenexpositie
Sierlijke en bijzondere dieren Waarschijnlijk bent u net als de meeste mensen niet dol op kwallen. Deze dieren worden vooral geassocieerd met een verpeste stranddag. In de zomer kunnen ze bij oostenwind massaal langs de kust voorkomen. Niet zo fijn als je wilt gaan zwemmen! Toch zijn kwallen heel bijzondere en sierlijke dieren. Sinds kort zijn ze levend te bewonderen in het zeeaquarium van Ecomare. Er leven al honderden miljoenen jaren kwallen in de zee. Blijkbaar is hun simpele levenswijze heel effectief. Terwijl om hen heen diersoorten verdwenen en verschenen, bleven zij gewoon bestaan. Kwallen zijn primitieve dieren met een eenvoudige lichaamsbouw. Ze hebben geen hersenen en maar weinig organen. Hun lichaam heeft één opening, die tegelijk als mond en anus dienst doet. En ze bestaan voor meer dan 90 procent uit water. Pijnlijk De in de Noordzee voorkomende kwallen eten kleine diertjes die in het water zweven. Kwallen verdoven hun prooien
met de netelcellen aan hun tentakels. Mensen zijn gevoelig voor het gif van sommige kwallensoorten. In de Noordzee komen de oorkwal, zeepaddenstoel, kompaskwal en haarkwal voor. De steken van de haarkwal en kompaskwal zijn voor mensen wel pijnlijk, die van de oorkwal en de zeepaddenstoel voelen we niet. Poliepen Kwallen planten zich op een aparte manier voort. Mannetjes lozen zaadcellen in de zee, vrouwtjes eicellen. Sommige kwallen zijn tweeslachtig en kunnen dus eventueel in hun eentje voor nageslacht zorgen. Uit de bevruchte eicel komt een larve die naar de
Oorkwal
bodem zinkt. Daar zet het diertje zich vast en groeit uit tot een poliep. De tentakels en mondopening van de poliep zitten aan de bovenzijde. Na een tijdje krijgt de poliep insnoeringen in zijn lichaam, die steeds dieper worden. Het bovenste stukje laat dan los, inclusief tentakels. Het schijfje draait zich om en is dan opeens een kwalletje met vangarmen geworden! Dit afsnoeren herhaalt zich continu, zodat een poliep een hele berg kleine kwalletjes kan produceren.
Zeehonden in soorten en maten
Pinguïneters en zeeolifanten De populairste bewoner van de Waddenzee is zonder twijfel de zeehond. Wist u dat het hier om twee verschillende soorten gaat? Het zijn de gewone en de grijze zeehond. De gewone zeehond is kleiner dan de grijze. Mannelijke grijze zeehonden kunnen wel 280 kilo wegen, terwijl gewone zeehonden maximaal 180 kilo zwaar worden. Een ander verschil is dat grijze zeehonden een lange snuit hebben. Dat heeft hen de bijnaam kegelrob opgeleverd.
Jonge klapmuts in de opvang van Ecomare, ver van waar hij thuishoort
4000 kilo Over de hele wereld leven 19 soorten zeehonden of robben. Sommige komen in de poolstreken voor, andere in de tropen. De grootste robbensoort is de zeeolifant. De mannetjes kunnen wel
4000 kilo wegen! De ringelrob is met zijn 115 kilo de kleinste. Die wordt dan ook wel kleine zeehond genoemd. Niet alleen de grootte verschilt per soort, ook het dieet en de levenswijze. De in het zuidpoolgebied voorkomende
zeeluipaard eet bijvoorbeeld graag pinguïns en kleinere zeehondensoorten. De Rosszeehond, ook uit het zuidpoolgebied, is gespecialiseerd in het vangen van inktvissen. De krabbeneter eet, anders dan zijn naam doet vermoeden, voornamelijk krill, een soort garnaaltje van een paar centimeter groot. De tanden van de krabbeneter zijn gekarteld en functioneren als een zeef; daarmee zeeft hij het krill uit het water. De zeehonden uit onze wateren eten bijna uitsluitend vis. Zuigelingenzorg Zeehonden krijgen één jong per jaar. Het vrouwtje zorgt er in haar eentje voor. Deze ‘zuigelingenzorg’ duurt niet lang, afhankelijk van de soort meestal drie tot vier weken. De klapmuts spant wat dit betreft de kroon: het jong wordt slechts een dag of vier gezoogd. Het krijgt dan wel een enorme energiestoot binnen, want de melk van een klapmuts bevat 65% vet! Het jong, dat bij de geboorte zo’n 25 kilo weegt, heeft dit gewicht na vier dagen zoogtijd dan ook verdubbeld. Hierna moet hij voor zichzelf gaan zorgen. NatuureilandTexel
7
Aromatherapie in de Bleekersvallei Als u zich na een heel drukke dag wilt terugtrekken, zoek dan de Bleekersvallei eens op. Dit is een van de minst bezochte delen van het Nationaal Park. Door het uitgestrekte, bijna vlakke terrein lopen een wandelroute en een fietspad. Wanneer u op een mooie zomeravond het gebied in loopt, sta dan eens even stil en neem de omgeving met al uw zintuigen in u op. Langzaam ziet u de contouren van de duinen rondom de vallei hun kleur verliezen, terwijl de lucht juist geel, oranje en rood kleurt. In de bosjes rondom zingt de laatste merel en de eerste sprinkhaanzanger laat zich horen. Hier geen geur van patat en zonnebrandcrème, maar het zoete, steeds sterker wordende aroma van bloeiende kamperfoelie. Het is aromatherapie waar geen wellnesscenter voor nodig is.
De Bleekersvallei is rijk aan verschillende planten- en diersoorten. Er is variatie aan hoogte door de duinhellingen rondom. Op de overgang tussen bos en duin zijn besloten heideveldjes, waar allerlei
8
NatuureilandTexel
dagvlinders voedsel zoeken. Hier begint de Moksloot, gegraven in 1880 om de duinen te ontwateren en in cultuur te brengen. Waterplanten en -dieren zijn in de Bleekersvallei dus ook te vinden.
Al zijn het er heel wat minder dan in de tijd dat in lage delen van de Texelse duinen uitgestrekte meren vol vogels lagen.
Kamperfoeliegeur
Het is niet voor niets dat de Bleekersvallei ’s avonds zo lekker ruikt. Kamperfoelie geurt vooral vanaf de schemering. Langs het fietspad in de buurt van het Westerslag zijn de duinhellingen helemaal met kamperfoelie bedekt. De soms bijna bedwelmend zoete lucht trekt nachtvlinders aan. Met hun lange roltongen halen ze nectar uit de wittige bloemen en zo bestuiven ze de plant. In de nazomer kleuren felrode bessen de hellingen rood. De sappige bessen zien er mooi uit, maar zijn blijkbaar niet erg lekker. Vogels eten ze nauwelijks.
Kolibrie met glazen vleugels Insecten kunnen je behoorlijk in de war brengen. Ieder jaar komt het voor dat mensen denken een kolibrie in de tuin te hebben. En dat kan toch echt niet op Texel. Bijna altijd zien ze dan een vlinder. Maar wel een die zich gedraagt als het tropische vogeltje. De vlinder staat stil in de lucht voor een bloem, met razendsnel bewegende vleugeltjes. Ondertussen doet de lange roltong zijn werk. Het is een glasvleugelpijlstaart. Een vlinder met een fluwelig behaard lijfje. De vleugels zijn bijna transparant. Alleen de donkerrode randen zijn zichtbaar. Dat komt doordat de glasvleugelpijlstaart wanneer hij uit de pop kruipt de meeste schubben van de vleugels al verliest. De rupsen van dit vlindertje leven op kamperfoelie.
Glasvleugelpijlstaarten foerageren ook graag op tuinplanten
Aantrekkingskracht Sommige gebieden en landschappen hebben een grote aantrekkingskracht op ons. De een vindt bergen het mooist, de ander de kust en een derde gaat het liefst naar een tropisch regenwoud. Gewoon een kwestie van gevoel en smaak. Vogels worden ook door speciale landschappen aangetrokken. Maar bij hen ligt dat anders. Die leven in een bepaald gebied omdat ze daar voldoende voedsel, nestplaatsen en beschutting vinden. Kortom, die ‘vallen’ voor een plaats omdat ze in alle andere gebieden niet kunnen overleven. Opvallend is de aantrekkingskracht van de Bleekersvallei op klauwieren. Dat zijn
vrij forse zangvogels met een haaksnavel. Ze houden van grote insecten, die ze op de doorns van struiken als meidoorn prikken. Zo hebben ze een voorraadkamertje. Al decennia lang gaat het niet goed met Mannetje van de grauwe klauwier
de grauwe klauwier, met de in Nederland broedene grauwe klauwieren. Hij is nu zelfs overal uit de duinen verdwenen. De oorzaken worden onderzocht; het heeft waarschijnlijk te maken met het voedsel. Dat is uit het favoriete landschap van de grauwe klauwier verdwenen. Ook in de Bleekersvallei zijn nu geen klauwieren meer! De plaats was heel lang nog goed: het laatste paar op Texel broedde hier. En sindsdien duikt er af en toe toch nog wel eens een klauwier op. Als doortrekker of als dwaalgast. Zo werden er ooit een roodkopklauwier (uit Zuid-Europa) en een Turkestaanse klauwier (uit Centraal-Azië) ontdekt. Ook de klapekster hield op trek weleens even halt in de Bleekersvallei. Bijna op dezelfde plaats als waar de laatste Texelse grauwe klauwier broedde. De combinatie van een grote vlakke duinvallei met hier en daar stekelig struikgewas is voor klauwieren kennelijk nog steeds aantrekkelijk.
NatuureilandTexel
9
De Achtbunder hoort straks weer bij De Slufter
Zoet en zout Het gebied dat via De Slufter vol zeewater kan lopen, is vroeger veel groter geweest dan nu. Net als overal langs de kust is ook hier het zoute water steeds wat teruggedrongen. Gebieden waar zoet en zout water langzaam in elkaar overgaan, zijn daardoor heel bijzonder geworden. Rond De Slufter zijn er kansen om daar weer wat van te herstellen. Volgend jaar wordt de Achtbunder, het weiland ten zuiden van de Krimweg, weer bij De Slufter gevoegd. In 2003 hebben Rijkswaterstaat en Staatsbosbeheer al hetzelfde gedaan met de Bunkervallei, bij het parkeerterrein bij Paal 28, en met de Groene Hoek, langs het fietspad door De Slufter. De Grote Vallei Ook de Grote Vallei aan de noordkant van de Krimweg hoorde ooit bij De Slufter. Staatsbosbeheer kiest ervoor om deze verbinding niet te herstellen. Wel wordt het gedeelte waar weiland van is gemaakt natte duinvallei. Beide weilanden worden geplagd om een bodem te realiseren waarop de natuur nieuwe kansen krijgt.
Grote Vallei, Kippenland
10
NatuureilandTexel
Zoetwatervoorraad Doordat sloten en greppels worden gedempt of ondieper gemaakt, zal het regenwater minder snel uit de duinen weglopen. De zoetwatervoorraad van Texel kan hierdoor weer wat toenemen. De grond die bij het plaggen vrijkomt, wordt in overleg met het Waterschap gebruikt om de zeewering die door de duinen loopt te versterken. In het gedeelte van de Grote Vallei waar geen weiland van gemaakt is, worden de meeste struiken weggehaald. De bijzondere planten van de natte duinvalleien en de dieren die daar bij horen, krijgen zo meer ruimte. Om te zorgen dat die er lang kunnen blijven leven, gaan er Schotse hooglanders grazen.
Gevlekte orchis
Knopbies
Natuurnieuws Genieten van de natuur tijdens de Halve Marathon Op 26 september 2010 gaat de vierde Texel Halve Marathon van start vanaf de veerboot. Het evenement is bijzonder populair; in februari waren de 1600 startplaatsen binnen een dag vergeven. Dat is voor een groot deel te danken aan het schitterende parcours door Nationaal Park Duinen van Texel.
Remko Nagtegaal loopt liefst zonder schoenen door De Muy en De Slufter. ,,Dat is een lekker gevoel. En zonder schoenen kun je ook door het water lopen.”
Steeds meer natuurvriendelijke oevers op Texel Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier heeft de afgelopen jaren op Texel meer dan 17 km natuurvriendelijke oevers aangelegd in de hoofdwaterlopen en er zijn plannen voor tenminste nog 16 km. Daarnaast zijn op Texel al vele tientallen kilometers natuurvriendelijke oevers gerealiseerd door grondeigenaren en natuurorganisaties. Meer ruimte voor natuur en water Oorspronkelijk was het gebruikelijk slootoevers met een steil talud of met een beschoeiing aan te leggen. Dan neemt de sloot de minste plaats in. Maar juist op de overgang tussen water en land leven veel verschillende planten- en diersoorten. Een natuurvriendelijke oever heeft een flauw talud waardoor hij groter is en meer ruimte voor natuur biedt. Daarnaast kan er meer water door de sloot stromen doordat
,,Het is een van de mooiere wedstrijden van Nederland’’, zegt Remko Nagtegaal, die vanaf het begin bij de organisatie betrokken is. ,,In 21 km zie je zo’n beetje alles wat Texel te bieden heeft. Een groot gedeelte van het parcours loopt door het Nationaal Park: duinen, bos en strand.’’ Dat is zwaar voor de lopers, maar tegelijkertijd valt er veel te genieten. ,,Ik denk dat van de in totaal 1700 deelnemers maar een stuk of 50 lopen om te winnen of om zo hard mogelijk te lopen. Het grootste deel loopt om te genieten’’, aldus Nagtegaal. ,,Iedereen lacht en zwaait naar de toeschouwers langs het parcours.’’ Als organisator heeft hij geen tijd om zelf mee te lopen. ,,Ik loop het parcours de dag erna. Door het bos, de duinen en over het strand om te kijken of alles is achtergelaten zoals we het hadden aangetroffen. Je moet zuinig zijn op de natuur waarin je loopt. Bij alles wat we als organisatie doen, houden we daar rekening mee. We staan in nauw contact
deze breder is. Zo treedt minder wateroverlast op bij hevige buien. Minimoeras Doordat de oever langzaam oploopt, is er een gedeelte dat half water en half land is: een soort minimoeras. Hierin groeien riet en andere planten waarvan de wortels de oevergrond goed vasthouden. Het riet reinigt het water ook, zodat bijvoorbeeld algen minder kans krijgen. Op Texel gedijen veenpluis, zonnedauw en diverse orchideeën heel goed op pas aangelegde natuurvriendelijke oevers. Zodra er meer riet verschijnt, verdwijnen deze soorten en ontstaan uitstekende broedmogelijkheden
met Staatsbosbeheer en brengen dit natuurbesef voortdurend onder de aandacht van de lopers. Bijvoorbeeld dat je je drinkbekertjes niet op de grond gooit, maar in de blikvangers bij de drinkposten. En daar wordt heel goed aan voldaan.’’ Remko Nagtegaal loopt zelf zijn trainingsrondjes bijna altijd in de duinen bij de Zanddijk. ,,Ik woon naast het Nationaal Park en kan van huis uit op blote voeten De Slufter in. Je kunt daar lange tijd achter elkaar lopen zonder dat je wegen of mensen tegen te komen.’’
voor vogels zoals de kleine karekiet. De waterplanten en het riet zorgen voor een ideaal leefgebied voor vlinders, kleine zoogdieren, insecten en libellen. In het water zijn kikkers, vissen en waterkevers te vinden. Kansen voor vismigratie In het kader van Masterplan Water voor Texel zijn de afgelopen jaren onder andere natuurvriendelijke oevers aangelegd bij de Hogezandskil, Dijkmanshuizen, de Bremakker en het Eijerlands kanaal. De komende jaren wil het Hoogheemraadschap dit graag uitbreiden, onder meer langs kanaal ’t Noorden. Dit vormt zo een unieke ecologische verbindingszone tussen de Waddenzee en het nieuw in te richten natuurgebied Waal en Burg. Het kanaal kan dan een belangrijke zone vormen voor de vismigratie van bijvoorbeeld paling en stekelbaarsjes. De met uitsterven bedreigde paling kan zo’n nieuwe leefplek zeker goed gebruiken! Bijdrage van: Enit Scholtens, Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier
NatuureilandTexel
11
Verken Texel te voet of met de fiets Wandelen en fietsen behoren tot de meest geliefde bezigheden van de bezoekers van Texel. Het eiland is daar bijzonder geschikt voor. Hier vindt u een kort overzicht van de vele mogelijkheden.
vanaf 1 juli geopend) staan in de folders van Natuurmonumenten. Deze zijn gratis verkrijgbaar bij Ecomare.
Wandelen Op Texel zijn volop wandelmogelijkheden. Het 30 km lange strand vraagt als het ware om een wandeling. De duinen en het bos kunt u via een wijdvertakt net van paden verkennen. In het glooiende Hoge Berggebied tussen Den Burg en Oudeschild ervaart u tussen de ‘tuunwallen’ het oorspronkelijke Texelse landschap. En ook langs de waddendijk is het heerlijk lopen, begeleid door het rustgevende geklots van de golven.
Fietsen Texel bezit maar liefst 135 km fietspad. Op deze manier kunt u genieten van plekjes die met de auto niet bereikbaar zijn. Verder zijn de vele kleine landweggetjes heel geschikt voor fietsers. U kunt hier rustig fietsen zonder veel hinder te ondervinden van het autoverkeer. VVV Texel geeft allerlei boekjes uit met fiets- en wandelroutebeschrijvingen rond thema’s als natuur, kunst en VOC. Deze zijn ook te bestellen via www.texel.net. Een fietsroute van 25 km langs de gebieden van Natuurmonumenten staat beschreven in de folder ‘Texel, het Vogeleiland’ van Natuurmonumenten, die gratis verkrijgbaar is bij Ecomare.
Er zijn verschillende kaarten van het eiland verkrijgbaar die u houvast bieden als u er op uit trekt. VVV Texel heeft de mooiste tochten gebundeld in een handige mini-ringband met 4 fiets- en 24 wandelroutes. Deze is verkrijgbaar bij
het VVV-kantoor; u kunt hem ook bestellen via de webshop op www.texel.net. Staatsbosbeheer geeft folders uit met een overzicht van de wandelpaden in De Dennen, Eierland, De Muy en De Slufter, De Geul en De Bollekamer, de Hoge Berg, Natuurpad Alloo en Natuurpad De Mient. U kunt de folders ter plaatse uit folderbakjes halen. Ze zijn verder o.a. verkrijgbaar bij de informatiebalie van Ecomare en het Bezoekerscentrum van het Nationaal Park. U kunt de folders ook downloaden via www.staatsbosbeheer.nl en www.npduinenvantexel.nl. De 5,5 km lange wandelroute Waalenburg en een wandelroute langs De Schans (beide
Fietsen langs duin en wad Genieten van de enorme soortenrijkdom van Texel kan heel goed op de fiets! Volg bijvoorbeeld de Vuurtorenroute, 30 km over het noordelijke deel van het eiland.
bied De Bol, waar grote aantallen vogels broeden, foerageren en rusten. Er groeien talloze orchideeën. Verder naar het noorden ligt buitendijks De Schorren, waar onder andere lepelaars broeden, en aan de landzijde ganzenreservaat De Eendracht. De complete beschrijving van de Vuurtorenroute is te vinden in een miniringband met 4 fietsroutes en 24 wandelingen. Deze kost € 5,95 en is o.a. verkrijgbaar bij VVV Texel. Bestellen kan ook via de website: www.texel.net. De Vuurtorenroute is bij de VVV ook los verkrijgbaar voor € 1,50.
VVV Texel Vanaf de vuurtoren neemt u het fietspad door de duinen. Dit is het vroegere eilandje Eierland. Een oud, droog duingebied met bosschages, waar veel zangvogels nestelen. Verderop ligt het unieke natuurgebied De Slufter. De zee kan hier ongehinderd binnenstromen. Bijzondere planten die bestand zijn tegen zout water, zoals lamsoor en Engels gras, kleuren de
12
NatuureilandTexel
vlakte in juli en augustus roze en paars. De waterrijke Slufter trekt grote aantallen vogels aan. Stap in ieder geval even af bij een van de uitkijkpunten om van het uitzicht te genieten! Dwars door de polder Eierland, via Oosterend en Oost rijdt u naar de Waddendijk. Daar gaat u linksaf. Bij de molen kijkt u uit over de Waddenzee, bij eb een lopend buffet voor vogels! Binnendijks ligt natuurge-
Voor uw boeking en Texel-info: www.texel.net Het meest complete overzicht van accommodaties op Texel Direct online boeken Bellen kan ook: 0222 - 31 47 41 De leukste cadeaus vind je in de VVV-winkel: Emmalaan 66, 1791 AV Den Burg
Schotse hooglanders voor De Slufter Nog niet zo lang geleden kon u in het uitgestrekte landschap van De Slufter een kudde schapen tegenkomen. Volgend jaar lopen in dit gebied en de Eierlandse Duinen stoere Schotse hooglanders. De vriendelijke reuzen kunnen zich hier prima redden en hun begrazing geeft de natuur meer kansen. U hefet vast weleens grote grazers zien lopen in de Texelse duinen. Behalve hooglanders leven er Gallowayrunderen en Exmoorpony’s. En soms lopen er ook nog schapen. Hun begrazing is een natuurlijke vorm van duinbeheer en vindt plaats in opdracht van Staatsbosbeheer. De grazers helpen voorkomen dat het duingebied dichtgroeit. Zo krijgt de grote variatie aan planten- en diersoorten die hier thuishoren de kans om blijvend een plek te vinden. Als je de natuur vrij spel zou geven, zouden vanzelf steeds nieuwe leefgebieden voor al
die soorten ontstaan, door opbouw, afbraak en verschuiving van de duinen. Maar daarvoor is veel meer ruimte nodig dan waar we over beschikken. Duinboeren De laatste eeuwen zijn de Texelse duinen steeds als weidegrond in gebruik geweest, voornamelijk met schapen. De duinboeren brandden regelmatig de begroeiing af of maaiden het gewas om het duin geschikt te houden als graasgebied voor hun schapen. Dit agrarisch gebruik van de duinen is geleidelijk verdwenen. Tot voor kort had Staatsbosbeheer een beheersovereenkomst met een duinboer die schapen hield in De Slufter. Nu deze overeenkomst is afgelopen, is het een goed moment om het beheer aan te passen. Begrazing met alleen schapen levert namelijk niet de gewenste natuurkwaliteit op. Er moet veel aanvullend beheer worden gedaan en schapen hebben veel zorg nodig.
Daarom is met spijt besloten om van de historische traditie om met schapen te begrazen af te stappen. Ideale grazers Staatsbosbeheer heeft Nederlandse deskundigen die veel over duinbeheer weten om advies gevraagd, ook met het oog op de insecten die er leven. Mede op basis van dit advies is gekozen voor begrazing met Schotse hooglanders. Van de begrazing in De Geul en Bollekamer weten we dat Schotse hooglanders met hun graasgedrag het gewenste effect beter bereiken dan schapen. Het is maar zelden nodig om nog aanvullend te maaien. Ze kunnen goed ingezet worden op kwelders, in duinen en in gebieden waar veel mensen komen. Schotse hooglanders zijn zeer vriendelijk van aard en kunnen goed het hele jaar buiten zijn. Ze houden van schrale kost en kunnen zelfstandig kalveren. Al met al dus de ideale grazers op kwelders en in duinen. Een nadeel is wel dat enkele soorten vogels, zoals de velduil en blauwe kiekendief, liever niet tussen koeien of paarden broeden. De hooglanders zullen daarom tijdens het broedseizoen uit bepaalde delen van het gebied worden geweerd. Op het ogenblik worden de afrasteringen aangepast, zodat de hooglanders in 2011 aan het werk kunnen. Alleen op de Zanddijk langs De Slufter blijven schapen grazen.
NatuureilandTexel
13
Samen houden we Texel schoon Veel mensen bezoeken Texel omdat het bekend staat om zijn mooie natuur, de brede goudgele stranden, de rust en de ruimte. Als je aan Texel denkt, denk je niet direct aan zwerfvuil. Toch hebben we ook op Texel last van zwerfafval. Afval dat door mensen bewust of onbewust is weggegooid of achtergelaten op plaatsen die daar niet voor bestemd zijn. We vinden het vooral op plaatsen waar veel mensen komen, zoals na
Extra Texelse zwerfvuil-activiteiten Elk jaar organiseert Staatsbosbeheer een schoonmaakdag in De Slufter, dit jaar was dat op 27 maart. In juni 2010 ontving Texel 250 Groningse studenten die het strand kwamen schoonmaken.
afloop van een drukke marktdag. Maar ook de stranden zijn vaak bezaaid met rommel. Dat is niet alleen de schuld van strandbezoekers. Veel zwerfvuil is afkomstig van zeeschepen en spoelt aan op ons strand. De gemeente Texel wil voorkomen dat zwerfafval een groot probleem wordt. Samen met ondernemers en inwoners gaat zij de strijd aan. Initiatieven van inwoners worden door de gemeente
gestimuleerd en gefaciliteerd. De gemeente leverde onder andere prikstokken, hesjes en extra vuilnisbakken.
Texel als netjes ervaren Uit enquêtes gehouden op Texel onder inwoners en toeristen blijkt dat Texel positief scoort wanneer het gaat om een schone leefomgeving. Over het algemeen wordt de Texelse omgeving als netjes ervaren met weinig
Meehelpen? Wilt u ook helpen om Texel schoon te houden? Neem contact op met Gemeente Texel, tel. 0222 - 36 21 11. Meer informatie: www.samenwerkenaaneenschonernederland.nl
Daarnaast doet de gemeente jaarlijks mee aan de Landelijke Opschoondag.
zwerfvuil. Toeristen vinden het hier schoner dan in hun eigen buurt. Ook geven onze bezoekers aan dat zij een schone omgeving een belangrijk criterium vinden in de keuze voor hun vakantiebestemming.
Paradijsje in de berm Door het toegepaste maaibeheer van de gemeente Texel zijn de bermen de laatste jaren veranderd in een weelde van bloemen, insecten, vogels en kleine zoogdieren. De bermgrond wordt verarmd door maaisel af te voeren. Hierdoor krijgt gras minder kans en komen er andere, bloemrijke planten voor in de plaats. Langs de Texelse wegen en fietspaden ontstaat zo een bijzonder natuurgebied.
14
NatuureilandTexel
Kinderpagina Weet jij hoe ik heet?
1
In de duinen leven veel verschillende torren. Zoek steeds dezelfde twee torren bij elkaar.
2
3
4
5
6
7
8
9 10 11 12
Als je de goede letter onder het goede cijfer zet, lees je de naam van de groene tor.
11
10 9
12
H T
7
C R
8 5
S
6
D P
4 3
i 2
O
1 1. Graafkortschildkever 2. Rode smalbok 3. Zwart soldaatje 4. Bloedrode kniptor 5. Oogvleklieveheersbeestje 6. Zevenstippelig lieveheersbeestje
D
L
A
7. Rozenkever 8. Tweestippelig lieveheersbeestje 9. Mierenkever 10. Ruigkever 11. Zwartkopvuurkever 12. Kogelloopkever NatuureilandTexel
15
Rondom de natuur Hotel Oranjerie Molenbos Het sfeervolle Hotel Oranjerie Molenbos op de noordpunt van Texel is omgeven door natuurgebieden. Deze gastvrije locatie vormt een uitstekend vertrekpunt om Texel te ontdekken en beleven. De hotelkamers zijn licht en comfortabel en hebben allemaal een eigen terras of balkon. Als gast geniet je
Film ‘Texel in beweging’ De dvd ‘Texel in beweging’ brengt het eiland vanuit een bijzonder perspectief in beeld. Cineast John Smit staat garant voor vlekkeloos camerawerk en een onverwachte optiek. Hij filmde in de unieke natuurgebieden van Texel, vaak op plekjes waar zelfs Texelaars nooit komen. Daarnaast zijn er prachtige beelden van het toerisme, de vele ambachten en de
visie van kunstenaars op Texel. Speciaal voor ‘Texel in beweging’ werden twee jaar lang opnamen gemaakt, zodat de film heel compleet en erg actueel is. Smit laat zien hoe de bewoners van dit dynamische eiland steeds weer nieuwe bestaansmogelijkheden voor zichzelf creëren, geïnspireerd door Texels rijke verleden. Zo is er ook aandacht voor het ont-
Kaasboerderij Wezenspyk Twee keer in de week, en in de maanden juli en augustus drie keer in de week, is er op kaasboerderij Wezenspyk (geopend van 1 april tot 1 november) een rondleiding. De boer vertelt over de historie van Texel en over zijn bijzondere leefomgeving. Bij de wandeling langs de voervoorraad en door de stal wordt het werken op de boerderij uitgelegd. Vervolgens kan men in de kaasmakerij alles te weten
hier van de rust en ontspanning. Molenbos serveert ook een lekkere lunch of diner. Het restaurant maakt volop gebruik van echt Texelse producten en staat bekend om de hoge kwaliteit van het eten. Postweg 224-226, 1795 JT De Cocksdorp, tel. 31 64 76,
[email protected], www.molenbos.nl
staan van het eiland, de VOC-tijd en de invloed van natuurbeschermer Jac. P. Thijsse. De dvd ‘Texel in beweging’ duurt 51 minuten en is overal op het eiland te koop voor € 14,95.
komen over het eeuwenoude recept van de Texelse schapen- en koeienkaas. Onder het genot van een consumptie kunnen bezoekers uit de verschillende kaassoorten hun favoriete smaak kiezen. De rondleiding is op dinsdag en vrijdag, en in juli en augustus ook op donderdag om 14.00 uur. Kosten: € 5,- p.p., kinderen van 4 t/m 10 jaar € 2,50. Kinderen t/m 3 jaar gratis toegang. Wezenspyk ligt aan de Hoornderweg 29, halverwege Den Burg en Den Hoorn. www.wezenspyk.nl
Vogelinformatiecentrum De Verrekieker In het Vogelinformatiecentrum in De Cocksdorp vindt u alles wat u wilt weten over de vogels die op Texel voorkomen. De Verrekieker heeft een breed aanbod aan natuurbeschermingsartikelen, zoals nestkasten, vogelvoersystemen, vogel- en egelvoer en egelhuizen voor in de tuin. Maar ook schuiltenten, dvd’s en boeken. De Verrekieker is specialist op het gebied
van verrekijkers. Ook worden er vogelexcursies georganiseerd. Ze zijn gericht op het herkennen van de verschillende vogelsoorten die op het wad, in het duin en in de polder voorkomen en geschikt voor zowel beginners als gevorderden. Vogelinformatiecentrum De Verrekieker, Kikkertstraat 42, De Cocksdorp, tel. 0222 - 31 62 49 www.deverrekieker.nl
Kamperen in het Nationaal Park Direct fietsen op de prachtige fietspaden van het Nationaal Park en wandelen door de uitgestrekte duinen. Deze natuuractiviteiten zijn gemakkelijk te ondernemen tijdens een verblijf op kampeerterrein ’t Woutershok. De camping is gelegen in Nationaal Park Duinen van Texel en heeft een natuurvriendelijk karakter, waarbij rust en ruimte hoog in het vaandel staan. ’t Woutershok biedt
16
NatuureilandTexel
(advertorials)
vijfsterrenvoorzieningen, zoals ruime comfortplaatsen en een modern verwarmd sanitair paviljoen. Bij de receptie treft u informatie aan over natuurexcursies. Zo kunt u op pad met de boswachter of vogels kijken langs de wadkant. Voor meer informatie: www.woutershok.nl, tel. 0222 - 31 30 80, e-mail:
[email protected]
Jan Plezier Texel Een huifkartocht van 3 uur door Nationaal Park Duinen van Texel, De Nederlanden, De Muy, De Slufter en het strand, óf door de duinen en het bos. Halverwege de rit trakteert de koetsier op verse koffie, thee, warme chocolademelk, limonade en Texelse koek. Over het strand en door De Slufter: vertrek vanaf de bushalte aan de Nikadel in De Koog (achter de supermarkt).
Door de bossen en duinen: vertrek bij Landgoed de Bonte Belevenis aan de Rommelpot in Den Hoorn. Beide ritten starten maandag t/m zaterdag om 10.00 en 14.00 uur.
Reserveren tussen 19.00 en 22.00 uur via tel. 0620 09 77 93, of bij de koetsier. Volwassenen: € 15,-; kinderen 2 t/m 12 jaar: € 7,50. www.janpleziertexel.nl Vroegtijdig reserveren aanbevolen!
Landgoed De Bonte Belevenis Op een prachtige locatie, gelegen aan de duinen, zijn een bierbrouwerij, papierschepperij, distilleerderij, bakkerij, zeep- en kaarsenmakerij gevestigd. Bezoekers kunnen hier ook zelf aan de slag met de AmbachtStrippenkaart (€ 5,-; reserveren niet nodig). Buiten zijn boerderijdieren en een speel- en picknickweide. Verder is er een moestuin, boomgaardje, kruidentuin en insectentuin. In de theeschenkerij kunt u genieten
Zelfpluktuin In de Zelfpluktuin groeien heel veel verschillende zachtfruitsoorten en bloemen. Als de gewassen oogstrijp zijn, kun je zelf bloemen of fruit plukken. Het is ook leuk om een wandeling te maken tussen de gewassen. In de Zelfpluktuin is genoeg te zien en doen om een hele tijd zoet te zijn. Voor kinderen is er een grote zandbak met graafmachines.
van huisgemaakte producten. Geopend op dinsdag, woensdag, donderdag en zaterdag van 10.00-17.00 uur, t/m 13 november 2010. Entree € 5,- (vanaf 3 jaar). Extra openingstijden: zie website. Groepen ook mogelijk buiten openingstijden/-dagen. Rommelpot 11, Den Hoorn, tel. 0222-31 41 80 www.landgoeddebontebelevenis.nl
Bezoekers kunnen een kopje koffie of thee drinken met zelfgebakken taart of een lekker ijsje eten op het terras buiten of in de kas. De Zelfpluktuin is een leuk uitje voor het hele gezin. Geopend vanaf half mei t/m eind oktober, maandag t/m zaterdag van 9.30 tot 17.30 uur. De toegang is gratis. Middellandseweg 4 tussen Den Burg en Oudeschild. www.zelfpluktuin.nl
Ook tijdens de dagtrip naar Vlieland komt de Vriendschap altijd wel een paar zeehonden tegen. Bij aankomst op de Vliehors wacht een grote truck de passagiers op om hen over de immense zandvlakte naar het Posthuys te brengen.
Varen met De Vriendschap
Een tocht met De Vriendschap is altijd een unieke ervaring. Tijdens de robbentochten zijn de vele zeehonden van het Eierlandse Gat te zien als ze bij laagwater op de zandbanken liggen te rusten en te zonnen.
(advertorials)
De Vriendschap vaart van eind april tot eind september, afhankelijk van weer en tij. Een robbentocht kost € 9,50 p.p., € 6,- voor kinderen van 4 t/m 11 jaar en € 1,50 voor kinderen t/m 3 jaar. Een retourtje Vlieland is € 22,50 voor volwassenen, € 13,- voor kinderen van 4 t/m 11 jaar en € 1,50 voor kinderen t/m 3 jaar. De kaartverkoop is in ‘De Noorman’ (tegenover het reddingboothuis van De Cocksdorp). Voor informatie: tel. 0613 52 47 34 of www.waddenveer.nl
NatuureilandTexel
17
Rondom de natuur De tuin van de Eiland Galerij In en rond de Eiland Galerij is het op de natuur geïnspireerde werk te zien van schilder-tekenaar Niek Welboren en keramiste Kerstin Edelmann. Hun gezamenlijke presentatie van tekeningen, schilderijen en keramische sculpturen is te zien in de voormalige polderschool van Zuid-Eierland. De handgevormde keramische objecten worden op verrassende wijze tentoongesteld in de organisch vormgegeven tuin.
De Eiland Galerij is met tuin en Historisch Lokaal voor publiek geopend vanaf het voorjaar tot en met de herfst. Woensdag, donderdag, zaterdag en zondag van 10.30 tot 17.00 uur en op afspraak. De Eiland Galerij Postweg 72 - kruising Muyweg Zuid-Eierland tel. 0222 - 31 12 14 www.eilandgalerij.nl
Welkom op het Maartenhuis Onder De Koog, vlak bij bos, duin, strand en zee ligt het Maartenhuis, een woon- en werkgemeenschap voor mensen met een verstandelijke handicap. Naast een prachtig buitengebied met boerderij, moestuin en een vlindertuin aan het Alloo-wandelpad zijn er diverse binnenwerkplaatsen en vier woonhuizen. De producten, zoals hout, textiel, kaarsen, eieren, brood, zuivel en groenten, zijn te koop in de eigen winkel. Ook leuk als cadeautje of souvenir! De winkel is open van maandag tot en met vrijdag van 14.00 tot 16.30 uur. Van 18 mei tot en met 21 september is er elke dinsdag van 14.00 tot 16.30 uur markt, met een gezellig koffieterras, een rondleiding langs de binnenwerkplaatsen, een educatieve puzzeltocht langs de moestuin en de boerderij en een activiteit voor de (kleinere) kinderen. Welkom op het Maartenhuis, in de winkel en op de markt! www.maartenhuis.nl
De Texelse Paardentram
Texel-Yurts Beleef de verwondering Midden in Nationaal Park Duinen van Texel, op een van de mooiste plekken van kampeerterrein Loodsmansduin, staan 11 schitterende Mongoolse yurts. Indrukwekkende constructies van hout, wolvilt en canvas, die een behaaglijk en comfortabel onderkomen bieden, geschikt voor jong en oud. Ronde tenten die bewoond worden als een huis, met een houten deur, een houten vloer én een schoorsteen.
er een open boerenwagen voor maximaal 18 personen. Vertrektijden en prijzen rondritten paardentram Vertrek v.a. De Krim (afslag 33): di., wo., za, zo. 10.00 uur, en om 13.00 uur bij voldoende deelname. Kinderen 2 t/m 11 jaar € 7,50; volwassenen v.a. 12 jaar € 10,-
De authentieke paardentram van Gerard de Ridder, voortgetrokken door trekpaarden, vertrekt vier dagen per week vanaf vakantiepark De Krim voor een comfortabele rondrit door polder Eierland. De rit voert door De Cocksdorp, langs het wad en de landerijen. Onderweg vertelt de in stijl geklede koetsier over het ontstaan en het heden van dit meest noordelijke stukje Texel. Voor strandritten is
18
NatuureilandTexel
Vertrektijden strandritten Vertrek v.a. De Krim of in overleg bij Paal 33. Tijdstip afhankelijk van waterstand en voldoende deelname. Kinderen 2 t/m 11 jaar € 7,50; volwassenen v.a. 12 jaar € 12,50 Informeer bij de koetsier voor beschikbaarheid of om een plaatsje te reserveren via: 06 36251093 e-mail:
[email protected] www.texelsepaardentram.nl
(advertorials)
Van binnen sfeervol en compleet ingericht en voorzien van een hout gestookt fornuis. Een prachtige plek om te onthaasten, te ontdekken, te spelen, te ontmoeten en vooral... te beleven. Voor meer informatie: www.texelyurts.nl, tel. 0222-322100, e-mail:
[email protected]
Excursies Kwelderavontuur op De Schorren In het moerassige, dunbevolkte Nederland van heel lang geleden was de lepelaar een veel voorkomende broedvogel. Nu broeden in ons land nog maar 1700 paren. Dat is bijna de hele populatie van Europa! De Schorren, een buitendijks kweldergebied van Natuurmonumenten, is een van de weinige plekken waar zij nog ongestoord kunnen nestelen. Ga mee op excursie om de kolonie te bewonderen!
De grootste lepelaarkolonie van Nederland ligt in reservaat De Geul, in het zuiden van Nationaal Park Duinen van Texel. Hier broeden circa 300 paren van deze bijzondere vogel, symbool van het Nationaal Park.
het verdwijnen van grote moerasgebieden en gevoeligheid voor grondpredatoren zoals vossen. Er zijn er nu nog maar zó weinig dat De Schorren als broedplaats niet gemist kan worden. Buitengewoon buitendijks Dat lepelaars sinds 1982 op De Schorren broeden, is heel bijzonder, omdat het een buitendijks gebied is met extreem hoog water tijdens voorjaarsstormen. De lepelaars hebben zich hieraan aangepast door nesten te maken van wel 60 cm hoog. De Schorren is ook een kraamkamer voor zeevissen en schelpdieren. Een paradijs voor duizenden wadvogels, met een weelde aan zoutminnende planten zoals zeekraal, zeeaster en lamsoor. Op de hogere delen overheerst nu een plant die er vroeger niet voorkwam: het slijkgras. Dat houdt het slik goed vast, zodat het gebied steeds wat hoger wordt. Daarentegen is het klein zeegras, vroeger het belangrijkste voedsel voor de rotganzen, nu verdwenen.
Kwetsbaar De lepelaar overwintert in noordwestAfrika. In Nederland komt hij alleen om te broeden. Al voor 1900 verdwenen de laatste grote kolonies. Dat kwam door
Langs de lepelaarkolonie
Laarzen mee Wilt u graag zelf eens rondkijken in dit bijzondere gebied? Op woensdag en zaterdag worden er door de boswachters van Natuurmonumenten excursies gegeven. Zie voor data de Activiteitenkalender op p. 22-24.
Tijdens de excursie neemt de boswachter u mee langs de kwelder van de Mokbaai, waar veel wadvogels te zien zijn. Daarna gaat de tocht door De Geul, langs de Geulvallei met duinmeer en moerasgordel. Het is nauwelijks voor te stellen dat dit honderd jaar geleden nog een strandvlakte was, net als De Hors. De tocht gaat verder door steeds oudere duinen naar de Moksloot, een gekanaliseerde duinbeek. Via de vistrappen kunnen driedoornige stekelbaarsjes hier uit zee naar het zoete slootwater komen om eieren te leggen. Voor boekingen: Ecomare, Ruijslaan 92, De Koog, www.ecomare.nl. Voor data zie p. 22-24.
Eendenkooien zijn geheimzinnig. Vaak verborgen en nauwelijks bereikbaar wordt een bijzonder en zeer oud ambacht uitgeoefend in het kooibos. Natuurmonumenten bezit drie van de vier Texelse eendenkooien, waaronder die van Spang, nabij Oosterend. Deze kunt u de hele zomer tot en met 28 augustus op zaterdag tussen 10.30 en 14.30 uur gratis bezoeken. Er is een gids aanwezig, die vertelt hoe het vangen vroeger in zijn werk ging en wat de hedendaagse functie van de kooi is. Interessant zijn ook de vele planten en vogels die in de eendenkooi leven. Voor de ligging van de kooi zie p. 32.
Gratis entree
Het mysterie van de eendenkooi NatuureilandTexel
19
Speciaal voor kinderen Met kinderen deelnemen aan een natuuractiviteit maakt een bezoek aan Texel extra avontuurlijk! Ecomare en het Nationaal Park organiseren de familieprogramma’s ‘Heksen en Tovenaars’, Mini-survival, Zeehond, Schemerschim, ‘Natuurjutten op het strand’, Slufter, Wad, Paddenstoelen, ‘Nacht van de Nacht’, ‘Braakballen pluizen’ en Wadvogels. Ook is er het kinderprogramma ‘Zeehonden schilderen’. Voor de kleuters is er het familieprogramma Beertje buiten (prijs: € 5,50 p.p.). In Ecomare zijn regelmatig (gratis) poppenkastvoorstellingen, zeelab en andere activiteiten. Bovendien is op bepaalde dagen in Ecomare wegens de verbouwing van de zeehondenbassins (gratis) het kinderprogramma ‘Dieren schilderen voor Ecomare’. Staatsbosbeheer organiseert ‘Naar de meeuwenkolonie’ en De Slufter (prijs: € 7,- p.p., t/m 12 jaar € 4,-). Toegangskaartjes voor de activiteiten zijn te koop bij Ecomare of via www.ecomare.nl. Voor data zie p. 22-24.
Familieprogramma Wadvogels Vlakbij de veerboot ligt natuurgebied de Mokbaai. Deze baai is een hoogwatervluchtplaats voor vogels, er is een kwelder en een stuk wad waar de vogels bij laagwater eten zoeken. Je kunt hier dus goed vogels kijken. Met verrekijker, telescoop en een vogeltrackersboekje gaan we de vogels observeren en hun gedrag bestuderen. Tijdens een actieve excursie op het wad in het leefgebied van een trekvogel ontdek je waarom de vogels hier zo graag komen. Na afloop krijg je een trekvogelspel en een speciale Vogeltrackerskrant met leuke weetjes.
Op het wad zijn laarzen, gympen of surfschoentjes noodzakelijk. Toegangskaartjes: vooraf kopen bij Ecomare of via www.ecomare.nl. Deelname € 5,50 p.p. voor zowel
Familieprogramma Nacht van de nacht Warm aangekleed en met stevige schoenen of laarzen wordt iedereen verwacht op de grote parkeerplaats bij Ecomare. De gids vertelt over de donkere nacht en waarom het donker donker moet blijven, dus onderweg blijven de zaklampen uit! We zien de sterren aan de hemel en de maan licht ons bij. We snuiven de geuren van het duin op en merken dat het bij de zee ineens heel anders ruikt. In het bos doen alle zintuigen mee, het is écht heel donker en spannend om daar de weg te vinden! Het programma duurt ongeveer twee uur.
kinderen als volwassenen (incl. Vogeltrackerskrant). Duur programma: 2 uur Afstand: ongeveer 1 km Leeftijd: vanaf 8 jaar
Datum: zaterdag 30 oktober. Leeftijd: vanaf 7 jaar. Toegangskaartjes: vooraf kopen bij Ecomare of via www.ecomare.nl. Deelname € 5,50 p.p. voor zowel kinderen als volwassenen. Ook Duits.
Familieprogramma Natuurjutten op het strand Of het nu hard waait met woeste golven of dat het bladstil weer is, het is altijd spannend op het strand. Ook kun je er soms de vreemdste dingen vinden: drijfzaden uit verre landen of zelfs barnsteen! Met het familieprogramma Natuurjutten zie je het strand op verschillende manieren. Zo vertelt de gids over de spulletjes die je verzamelt en vissen we met een groot sleepnet. De gids brengt het net in de zee, daarna lopen de deelnemers langs de waterkant en trek-
ken met een lang touw aan dat net. Zo visten ze in vroeger tijden om de kost te verdienen, wij doen het om te zien wat er zoal in zee leeft. Natuurjutten is voor iedereen een heerlijke strandbelevenis.
Data: zie de Activiteitenkalender op p. 22-24 Leeftijd: vanaf 5 jaar Duur: ongeveer 2 uur Toegangskaartjes: vooraf kopen bij
Ecomare of via www.ecomare.nl. Deelname € 5,50 p.p. voor zowel kinderen als volwassenen. Ook Duits.
Zeelab In het zeelab van Ecomare kun je alles onderzoeken wat met de zee te maken heeft. Zo kun je er bijvoorbeeld iets onder een microscoop bekijken, er liggen allerlei schedels en er staan potten met dieren op sterk water. Ook zijn in het zeelab levende dieren te zien, zoals zeepokken, krabben of zeesterren. Bij elk onderzoekonderdeel ligt een kaartje met uitleg zodat je makkelijk
20
NatuureilandTexel
zelf aan de slag kunt. Als je klaar bent, kun je doorschuiven naar het volgende onderdeel of weggaan. Een begeleider van Ecomare is in de buurt om vragen te beantwoorden en van alles uit te leggen. Soms is er een demonstratie van een proef of wordt een haring ontleed. Het zeelab is een beetje vies en heel spannend!
Meer natuurinformatie ... Dit magazine staat boordevol natuurinformatie. Voor meer Texel-natuur kunt u ook terecht bij Ecomare en het bezoekerscentrum van Nationaal Park Duinen van Texel.
Ecomare, centrum voor wadden en Noordzee Bij Ecomare zijn zeehonden, vogels en vissen van heel dichtbij te zien. Er zijn ook leuke en interessante tentoonstellingen over (het leven in) de zee en over het eiland Texel. In de zeehonden- en vogelopvang komen verzwakte en zieke dieren op krachten. Na herstel worden ze weer vrijgelaten. De zeehonden worden om 11.00 en 15.00 uur gevoerd. Een spetterend hoogtepunt van een bezoek aan Ecomare! Naast levende dieren ziet u in Ecomare ook tal van opgezette vogels, modellen van zeezoogdieren en skeletten. Bij de receptie is voor € 4,50 een handcomputer te huur voor een interactieve gps-wandeling of speurtocht. Nieuw is de kwallenexpositie bij de zeeaquaria (zie pagina 7).
Gezamenlijke informatiebalie Ecomare en Bezoekerscentrum Nationaal Park Bezoekerscentrum Nationaal Park Duinen van Texel is aan Ecomare vastgebouwd. Zowel de entreehal als de informatiebalie wordt gedeeld. Deze balie is de spil van het complex. Hier kunt u terecht met vragen over de natuur en cultuur van Texel, over het waddengebied, de Noordzee en het Nationaal Park. U kunt bij de balie of via www.ecomare.nl toegangskaartjes kopen voor natuurprogramma’s en excursies van Ecomare, Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten, Nationaal Park Duinen van Texel, De Lieuw en de Waddenvereniging. Ook zijn er allerlei folders verkrijgbaar. In de winkel zijn leuke boeken en Texelse natuursouvenirs te koop.
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met de informatiebalie: Ruijslaan 92, 1796 AZ De Koog, tel. 0222 - 31 77 41, e-mail:
[email protected] of kijk op: www.ecomare.nl en www.npduinenvantexel.nl
Prijzen en openstelling bezoekerscentrum Nationaal Park en Ecomare De entreeprijzen van Ecomare zijn: volwassenen € 9,- / kinderen van 4 t/m 13 jaar € 6,25 / Groepen en leden van sommige organisaties krijgen korting. Het bezoekerscentrum van Nationaal Park Duinen van Texel is gratis toegankelijk. Ecomare en het bezoekerscentrum zijn elke dag van 9.00-17.00 uur geopend, behalve 1e kerstdag en nieuwjaarsdag.
Bezoekerscentrum Nationaal Park Het Bezoekerscentrum van Nationaal Park Duinen van Texel is gratis toegankelijk. De expositiezaal geeft een overzicht van wat er in het Nationaal Park te zien en te beleven is. De grootste attractie is de levende have: een kolonie bosmieren (zie p. 5). Verder wordt rondom een maquette informatie gegeven over tal van onderwerpen, zoals natte duinvalleien en trekvogels.
Er is een model van een lepelaarsnest, een biotopenpuzzel en een lepelaarspel. De rol van Staatsbosbeheer, de grootste eigenaar en beheerder van het Nationaal Park, komt aan bod in de boswachterskeet. Het kijkspektakel Storm in De Slufter laat de bezoekers virtueel ervaren hoe onstuimig het er in dit natuurgebied aan toe gaat tijdens een najaarsstorm.
NatuureilandTexel
21
De enige Texelse Natuur-
Activiteitenkalender Voor al deze activiteiten moet u van tevoren kaartjes kopen bij Ecomare (zie p. 21) of via www.ecomare.nl
Juli Excursies
• Familieprogramma Beertje Buiten; (auch Deutsch) 8, 15, 29 juli 10.00 uur
• Familieprogramma Mini-survival; 20, 26 juli 14.00 uur
• Langs de lepelaarkolonie van
Kinderprogramma’s
De Geul; elke zo, di, vr 11.00 uur (zie p.19) • Avondstemming in De Geul;
• Dieren schilderen voor Ecomare;
elke do 19.30 uur
• Jagers in de lucht; 18, 25 juli 11.00 uur • Geheimen van de nacht;
27 juli 10.00 uur
• Zeehonden schilderen; 15 juli 10.00 uur • Poppenkast in Ecomare; elke di en wo 12.00 en 14.00 uur
elke wo 22.00 uur
• Kiekendieven en duinvalleien in
Overige activiteiten
De Muy; elke do 11.00 uur • Ontwakend duin (Muy); elke di 6.00 uur • Door de zoute kreken van De Slufter;
• De geheimen van een eendenkooi;
elke wo 11.00 uur
• Schemeren in De Slufter;
eendenkooi van Spang opengesteld, elke za 10.30-14.30 uur (zie p.19)
• Boswachter in het bezoekerscentrum; elke zo, wo 11.45-14.45 uur
• Kwelderavontuur op De Schorren; 14.00 uur (zie p.19)
• Wadexcursie; vrijwel dagelijks, wisselende
Augustus
Gezinsactiviteiten
• Langs de lepelaarkolonie van
• Naar de meeuwenkolonie;
De Geul; elke zo, di, vr 11.00 uur (zie p.19) • Avondstemming in De Geul;
De Slufter; elke zo 11.00 uur • Familieprogramma Sleepnetvissen; (auch Deutsch) 5, 6, 9, 10, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 19, 23, 24, 26, 27, 28, 29, 30, 31 juli 10.30 uur. 7, 8, 20, 21, 22 juli 14.30 uur
• Familieprogramma Wad; 8 juli 10.00 uur, 13 juli 16.00 uur, 15 juli 18.00 uur, 20 juli 9.30 uur, 22 juli 11.00 uur, 27 juli 16.00 uur, 29 juli 17.00 uur
• Familieprogramma Slufter; 6, 13, 14 (D),
elke do 19.30 uur
• Geheimen van de nacht; 4, 11 aug 22.00 uur, 18, 25 aug 21.30 uur
• Kiekendieven en duinvalleien in De Muy; elke do 11.00 uur • Ontwakend duin (Muy); elke di 6.00 uur • Door de zoute kreken van De Slufter; elke wo 11.00 uur
• Schemeren in De Slufter; elke di, za 19.30 uur
• Kwelderavontuur op De Schorren;
27, 28 (D) juli 10.00 uur, 20, 21 (D) juli 14.00
14, 18 aug 9.00 uur, 4, 7, 11, 21, 25, 28 aug
uur
14.00 uur (zie p.19)
• Familieprogramma Heksen en
• Wadexcursie (auch Deutsch);
tovenaars; 13, 21, 28 juli 10.00 uur • Familieprogramma Zeehond;
vrijwel dagelijks, wisselende tijden
21, 28 juli 14.00 uur, 14 juli 10.00 uur. Deutsch: 7, 8, 15, 22, 29 juli 14.00 uur
• Zoeken naar de bewoners van
NatuureilandTexel
Deutsch: 5, 12, 26 aug 10.00 uur, 19 aug 14.00 uur
• Familieprogramma Wad; 3 aug 19.30 uur,
15.00 uur, 26 aug 16.00 uur, 31 aug 19.00 uur
• Familieprogramma Beertje Buiten; 12 aug 10.00 uur
11, 17 aug 14.00 uur
• Familieprogramma Sleepnetvissen; 2, 3, 4, 5, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 16, 17, 18, 21, 23, 24, 25, 26, 27, 28, 30, 31 aug 10.30 uur, 6, 7, 19, 20 aug 14.30 uur
• Familieprogramma Wadvogels; 4 aug 18.00 uur (zie p.20)
• Familieprogramma Heksen en Tovenaars; 4, 18 aug 10.00 uur
Kinderprogramma’s • Poppenkast in Ecomare; elke di en wo 12.00 en 14.00 uur (31 aug alleen 12.00 uur)
• Dieren schilderen voor Ecomare; 3, 17, 24 aug 10.00 uur
• Zeehonden schilderen; 10, 24 aug 10 uur
Overige activiteiten • De geheimen van een eendenkooi; eendenkooi van Spang opengesteld, elke za
Gezinsactiviteiten De Slufter; elke zo 11.00 uur
22
4, 18 aug 14.00 uur, 11, 25 aug 10.00 uur,
• Familieprogramma Mini-survival;
Excursies
• Zoeken naar de bewoners van
18 aug 10.00 uur
• Familieprogramma Zeehond;
uur, 17 aug 20.00 uur, 19 aug 10.00 uur, 24 aug
tijden
4, 11 juli 11.00 uur
3, 10, 17, 24, 25 aug 10.00 uur, Deutsch: 4, 11,
5 aug 9.30 uur, 10 aug 15.00 uur, 12 aug 17.00
elke di, za 20.00 uur
3, 7, 17, 21, 31 juli 9.00 uur, 10, 14, 24, 28 juli
• Familieprogramma Slufter;
10.30-14.30 uur (zie p.19)
• Boswachter in het bezoekerscentrum; elke zo, wo 11.45-14.45 uur
10.00 uur, 25 sept 16.00 uur
September
Gezinsactiviteiten • Familieprogramma Zeehond;
Excursies • Langs de lepelaarkolonie van De Geul; elke wo 11.00 uur, elke za 14.00 uur (zie p.19)
• Door de zoute kreken van De Slufter; elke zo, do 11.00 uur
• Kwelderavontuur op De Schorren; 1, 4, 15, 18, 29 sept 9.00 uur, 8, 11, 22, 25 sept 14.00 uur (zie p.19)
• Wadexcursie; 1 sept 19.00 uur, 2 sept 19.30 uur, 4 sept 10.00 uur, 11 sept 17.00 uur, 18 sept
Oktober
1 sept 14.00 uur
• Familieprogramma Sleepnetvissen; 1, 2, 3 sept 10.30 uur
Kinderprogramma’s • Poppenkast in Ecomare; 1 sept 12.00 uur
Overige activiteiten • Boswachter in het bezoekerscentrum; elke zo 11.45-14.45 uur
• Familieprogramma Zeehond; 20 okt 10.00 uur, 27, 28 okt 14.00 uur, Deutsch: 14 okt 14.00 uur, 21 okt 10.00 uur
• Familieprogramma Wadvogels;
Excursies • Winterwandeling in De Geul; elke wo 11.00 uur, elke za 14.00 uur, 19 en 26 okt 11.00 uur
• Door de zoute kreken van De Slufter; elke zo, do 11.00 uur
• Paddenstoelenexcursie; 19, 26, 28 okt 10.00 uur
• Kwelderavontuur op De Schorren; 2, 16, 30 okt 9.00 uur, 6, 9, 13, 20, 23, 27 okt 14.00 uur (zie p.19)
27 okt 15.00 uur (zie p.20)
• Familieprogramma Heksen en Tovenaars; 20 okt 14.00, 28 okt 10.00 uur
• Familieprogramma Op pad met de Schemerschim; 19, 27 okt 19.00 uur • Familieprogramma Beertje Buiten; 21, 27 okt 10.00 uur
• Familieprogramma Mini-survival; 19, 28 okt 14.00 uur
• Familieprogramma Nacht van de nacht; 30 okt 19.00 uur (zie p.20)
November Excursies • Winterwandeling in De Geul; elke wo 11.00 uur
• Door de zoute kreken van De Slufter; elke zo 11.00 uur
• Wadexcursie; 3 nov 11.30 uur, 6 nov 14.00 uur, 20 nov 13.00 uur
• Paddenstoelenexcursie; 4 nov 10.00 uur
Gezinsactiviteiten • Familieprogramma Wad; 2 nov 10.30 uur • Familieprogramma Zeehond; 3 nov 14.00 uur
Overige activiteiten • Natuurwerkdag; 6 november • Wadexcursie; 9 okt 16.00 uur, 17 okt 10.00 uur, 18 okt 11.30 uur, 20 okt 13.30 uur, 21 okt 14.00 uur, 23 okt 15.00 uur, 24 okt 16.00 uur, 25 okt 16.00 uur, 26 okt 16.00 uur
Gezinsactiviteiten • Familieprogramma Natuurjutten; 12 okt 14.00 uur, 21 okt 10.00 uur (zie p.20)
• Familieprogramma Slufter; 13, 20, 27 okt 10.00 uur
• Familieprogramma Wad; 19 okt 12.30
Kinderprogramma’s • Dieren schilderen voor Ecomare;
December op de volgende pagina >
19, 26 okt 10.00 uur
• Poppenkast in Ecomare; 19, 20, 26, 27 okt 12.00 en 14.00 uur
Overige activiteiten • Boswachter in het
Meer informatie • over activiteiten en excursies: informatiebalie Ecomare / bezoekerscentrum Nationaal Park Duinen van Texel tel. 0222 - 31 77 41 www.ecomare.nl
bezoekerscentrum; 20, 27 okt en elke zo 11.45-14.45 uur
• over Texel, accommodaties en evenementen: VVV Texel, Emmalaan 66, Den Burg tel. 0222 - 31 47 41 www.texel.net
uur, 21 okt 14.00 uur, 26 okt 15.30 uur
NatuureilandTexel
23
De enige Texelse Natuur- Activiteitenkalender December
Kinderprogramma’s • Dieren schilderen voor Ecomare; 21, 28 dec 10.00 uur
• Poppenkast in Ecomare;
Excursies
21, 22, 26, 28, 29 dec 12.00 en 14.00 uur
• Winterwandeling in De Geul; 21, 28 dec en elke wo 11.00 uur
• Door de zoute kreken van De Slufter; 23, 30 dec en elke zo 11.00 uur
• Wadexcursie; 4 dec 13.00 uur, 18 dec 11.30 uur, 19 dec 12.00 uur, 22 dec 14.30 uur
Gezinsactiviteiten • Familieprogramma Natuurjutten; 20, 27 dec 14.00 uur, 23 dec 10.30 uur (zie p.20)
• Familieprogramma Op pad met de Schemerschim; 21 dec 19.00 uur • Familieprogramma Zeehond; 22, 29 dec 10.00 uur
• Familieprogramma Braakballen pluizen; 23 dec 14.00 uur
Meer informatie • over activiteiten en excursies: informatiebalie Ecomare / bezoekerscentrum Nationaal Park Duinen van Texel tel. 0222 - 31 77 41 www.ecomare.nl • over Texel, accommodaties en evenementen: VVV Texel, Emmalaan 66, Den Burg tel. 0222 - 31 47 41 www.texel.net
Wandelen met Gastheren De 42 gediplomeerde Gastheren van Nationaal Park Duinen van Texel hebben tijdens de cursus ieder een wandelroute in de buurt van hun eigen accommodatie samengesteld. Enthousiast als ze zijn, wijzen ze hun gasten graag de mooiste plekjes. En op cursus in het Nationaal Park hebben ze veel kennis over de natuur opgedaan. Die combinatie leverde prachtige wandelingen op. De Gastheren verzorgen dit seizoen wekelijks een rubriek in de gratis uitgave ‘Texel Dit Weekend’.
Een aantal logiesverstrekkers uit Den Hoorn maakte samen het ‘Rondje De Grie’, langs de vele historisch interessante plekken rondom dit oude loodsendorp. Er valt veel te vertellen over het bijzondere landschap van zuid-Texel, dat in de loop der eeuwen steeds weer ingrijpende gedaanteveranderingen heeft ondergaan. Ook gastvrouw Greet Swabedissen uit Oudeschild vond veel inspiratie in haar directe omgeving. Zij stippelde een fraaie route uit door het glooiende Hoge Berggebied, waar ooit de Verenigde Oost-Indische Compagnie zijn stempel op drukte. Dankzij het zeer gevarieerde landschap van Texel zijn geen twee wandelingen hetzelfde. Zo kozen enkele hoteliers uit De Koog voor een pittige bos- en strandwandeling in de omgeving van de badplaats. De Gastheren van het Nationaal Park zijn te herkennen aan het bordje naast de deur van hun accommodatie. Ze geven hun gasten graag hun eigen wandelroute mee.
24
NatuureilandTexel
Texeler Rauhfüßige Hosenbiene
Biodiversität, wofür ist sie gut? Die Biodiversität ist in diesem Jahr ein vielbesprochenes Thema, da die UN das Jahr 2010 zum ‚Jahr der Biodiversität‘ ausgerufen hat. Für viele Menschen ist dies ein schwieriger Begriff. Was bedeutet Biodiversität eigentlich? Und vor allem: wofür ist sie gut? Inzwischen habe ich selber herausgefunden, was das Thema beinhaltet und warum es so wichtig ist. Einstein Ich muss immer an einen Ausspruch von Einstein denken, wenn der Begriff ‘Biodiversität’ fällt. Einstein hat nämlich einmal gesagt: „Wenn die Biene stirbt, hat der Mensch noch vier Jahre zu leben. Keine Bienen mehr, keine Befruchtung mehr, kein Gras mehr, keine Tiere mehr, keine Menschen mehr!“ Es handelt sich hierbei um die Honigbiene, eine der vielen Bienenarten. Einfach gedacht, aber wenn schon eine einzige Art für die Menschen derartig wichtig ist? Allein schon die Idee… Darum lieber keine Risiken eingehen und dafür alle Arten
so viel wie möglich im Gleichgewicht halten. Und dann habe ich noch nicht einmal über die Schönheit gesprochen, die die Diversität mit sich bringt. Hilfe Für den durchschnittlichen Naturliebhaber ist es manchmal schwierig herauszufinden, was man tun kann, um die Biodiversität zu fördern. Die meisten Menschen sind sich bewusst, dass man Abfall nicht einfach in der Landschaft liegen lässt. Glücklicherweise werden einige Vorläufer auf Texel schon aktiv. Denken Sie nur an die Strandsäuberung und die Sluftersäuberung.
Unterkunft Um noch einmal auf die Bienen zurück zu kommen, häufig benötigen diese Tierchen eine Unterkunft. Wir können ihnen diese Unterkunft in unserem eigenen Garten bieten, indem wir sogenannte Bienenhotels schaffen. Staatsbosbeheer baut in dieser Saison regelmäßig im Besucherzentrum des Nationalparks Dünen von Texel zusammen mit Kindern Bienenhotels. Schöne Scheiben von Baumstämmen, in die die Kinder Löcher als Unterkunft für die Bienen bohren können. Die Daten finden Sie im Aktivitätenkalender auf S. 22-24. Ich wünsche Ihnen viel Lesevergnügen mit der 2. Ausgabe von Natuureiland Texel 2010! Petra Schut Koordinatorin Information & Bildung Nationalpark Dünen von Texel
Familienprogramm Schleppnetzfischen Das Schleppnetz ist so konstruiert, dass die Teilnehmer nicht durch das Wasser laufen müssen, sondern es gemeinsam am Strand entlang ziehen können. Der Fang wird gemeinsam begutachtet, bestimmt und danach wieder im Meer freigelassen. Das Ziel der Exkursion ist es, die althergebrachte Methode des Schleppnetzfischens zu erfahren, genauso wie früher entlang der Küste und auf den Inseln traditionell gebräuchlich war. Ebenso soll ein Überblick über die im Wattenmeer vorkommenden Arten vermittelt werden. Da man ständig im Spülsaum läuft, ist es besser Barfuß oder mit Gummistiefeln zu gehen. Am Strand ist es meist kälter als an Land, deshalb sollen Sie einen warmen Pullover oder Jacke mit-
bringen. Für Kinder ist es sicher empfehlenswert ein paar trockene Kleider und eine Plastiktüte für die nasse Kleidung danach mitzunehmen. Daten: siehe Aktivitätenkalender auf S. 22-24 NatuureilandTexel
25
Aromatherapie in der Bleekersvallei Wenn Sie sich nach einem anstrengenden Tag zurück ziehen möchten, dann suchen Sie doch einmal die Bleekersvallei auf. Dieses Tal ist eines der am wenigsten besuchten Gebiete des Nationalparks. Durch das ausgedehnte, fast flache Gelände verlaufen eine Wanderroute und ein Fahrradweg. Wenn Sie an einem schönen Sommerabend in das Gebiet gehen, dann stehen Sie kurz still und nehmen Sie die Umgebung mit allen Ihren Sinnen in sich auf. Langsam sehen Sie, wie die Konturen der das Tal umringenden Dünen ihre Farbe verlieren, während sich die Luft gelb, orange und rot färbt. In den Wäldchen rundherum singt die letzte Amsel und der erste Feldschwirl
lässt sich hören. Hier gibt es keine Gerüche von Pommes oder Sonnencreme, sondern das süße, immer stärker werdende Aroma des blühenden Geißblatts. Das ist eine Aromatherapie, die kein Wellnesscenter benötigt. Die Bleekersvallei ist reich an verschiedenen Pflanzen- und Tierarten. Die umringenden Dünenhänge unterscheiden sich in ihrer Höhe. Auf dem Über-
Kolibri mit gläsernen Flügeln
Geißblattduft
Insekten können ordentlich verwirren. Jedes Jahr kommt es vor, dass Menschen glauben, einen Kolibri im Garten zu haben. Und das kann auf Texel wirklich nicht sein. Fast immer sehen sie dann einen Schmetterling, aber einen, der sich wie der tropische Vogel verhält. Der Schmetterling steht mit rasend schnell bewegenden Flügeln still vor einer Blüte in der Luft. Inzwischen erledigt die lange Rollzunge ihre Arbeit. Es ist ein Hummelschwärmer, ein Schmetterling mit einem flauschig behaarten Körper. Die Flügel sind fast durchsichtig. Nur die dunkelroten Ränder sind zu sehen. Das kommt, weil der Hummelschwärmer, wenn er aus dem Kokon kriecht, die meisten
26
NatuureilandTexel
gang zwischen Wald und Düne gibt es umgrenzte Heidefelder, auf denen allerlei Tagfalter Nahrung suchen. Hier beginnt der Moksloot, 1880 für die Entwässerung und Kultivierung der Dünen gegraben. Wasserpflanzen und –tiere sind in der Bleekersvallei somit auch zu finden. Auch wenn es sehr viel weniger sind als zu der Zeit, als sich in den niedrigen Bereichen der Dünen von Texel ausgedehnte Seen voller Vögel befanden.
Es ist nicht ohne Grund, dass die Bleekersvallei abends so angenehm riecht. Geißblatt duftet vor allem ab der Dämmerung. Entlang des Fahrradweges in der Nähe vom Westerslag sind die Dünenhänge völlig mit Geißblatt bedeckt. Die manchmal schon fast betörende süße Luft zieht Nachtfalter an.
Hummelschwärmer suchen auch gerne auf Gartenpflanzen nach Nahrung Schuppen der Flügel bereits verliert. Die Raupen dieses Schmetterlings leben auf dem Geißblatt.
Mit ihren langen Rollzungen holen sie den Nektar aus den weißen Blüten und so bestäuben sie die Pflanze. Im Herbst färben knallrote Beeren die Hänge rot. Die saftigen Beeren sehen schön aus, aber sie sind scheinbar nicht besonders lecker. Vögel fressen sie kaum.
Anziehungs kraft Einige Gebiete und Landschaften üben eine große Anziehungskraft auf uns aus. Der eine findet die Berge am schönsten, ein anderer die Küste und ein dritter geht am liebsten in den tropischen Regenwald. Einfach eine Frage des Gefühls und der Vorliebe. Vögel werden auch von besonderen Landschaften angezogen. Aber bei ihnen ist das anders. Sie leben in einem bestimmten Gebiet, weil sie dort ausreichend Nahrung, Nistplätze und Schutz finden. Kurzum, sie bevorzugen einen Ort, weil sie in allen anderen Gebieten nicht überleben können. Die Anziehungskraft der Bleekersvallei auf Neuntöter ist auffällig. Neuntöter sind relativ kräftige Singvögel mit einem Hakenschnabel. Sie bevorzugen große Insekten, die sie auf die Dornen von Sträuchern wie Weißdorn stecken. Auf diese Art haben sie einen Vorratsschrank. Schon seit Jahrzehnten ist es schlecht um den Neuntöter bestellt, die Würgerart, die in den Niederlanden brütet. Er ist heute sogar überall in den Dünen verschwunden. Die Gründe dafür werden untersucht; es hängt vermutlich mit der Nahrung zusammen. Diese ist aus der bevorzugten Landschaft des
Weibchen des Neuntöters
Neuntöters verschwunden. Auch in der Bleekersvallei gibt es jetzt keine Neuntöter mehr! Dieser Ort war noch sehr lange gut: Das letzte Paar von Texel brütete hier. Und seitdem taucht ab und zu doch noch einmal ein Würger auf. Auf dem Durchzug oder als Irrgast. So wurden schon Rotkopfwürger (aus Südeuropa) und Isabellwürger (aus Zentralasien)
entdeckt. Auch der Raubwürger machte auf seinem Zug schon mal einen Zwischenstopp in der Bleekersvallei. Fast an derselben Stelle, an der der letzte Neuntöter von Texel brütete. Die Kombination von einem großen, flachen Dünental mit hier und dort dornigen Sträuchern ist für Würger scheinbar noch immer verlockend.
In diesem Programm erfährst du alles über das Leben des Seehundes. Es wird erklärt, wie die Seehunde an das Leben im Meer angepasst sind. Danach wirfst du einen Blick hinter die Kulissen der Seehundaufzuchtstation von Ecomare. Einer der Tierpfleger erzählt allerlei spannende und interessante Dinge über die Tiere, die hier bleiben.
Familienprogramm Seehund
Rund zwanzig Seehunde leben ständig bei Ecomare, denn sie können nicht mehr ausgesetzt werden. Zudem werden jedes Jahr rund dreißig Tiere kurzzeitig aufgenommen; Jungtiere, die ihre Mutter verloren haben, sowie kranke und geschwächte Tiere. Sie werden, wie auch die Jungen, die bei Ecomare geboren wurden, wieder im Watt freigelassen, wenn sie dafür bereit sind. Natürlich werden wir auch bei der Fütterung zuschauen. Für Daten siehe Seite 22-24. Bitte im voraus buchen bei Ecomare. (siehe S. 28) NatuureilandTexel
27
Weitere Naturinformationen ... Neben diesem Magazin bekommen Sie weitere Naturinformationen über Texel bei Ecomare und dem Besucherzentrum Nationalpark Dünen von Texel.
Ecomare, Zentrum für Watten und Nordsee
Der Informationsstand Das Besucherzentrum des Nationalparks Dünen von Texel ist Ecomare angegliedert, sowohl die Eingangshalle als auch der Informationsschalter werden geteilt. Dieser Informationsschalter ist der Mittelpunkt des Komplexes. Hier können Sie Ihre Fragen über die Natur und Kultur von Texel, über das Wattenmeer, die Nordsee sowie über den Nationalpark Dünen von Texel stellen. Sie können sich am Schalter für Naturprogramme und Exkursionen von Ecomare,
Bei Ecomare sind Seehunde, Vögel und Fische aus der Nähe zu sehen. Zudem gibt es schöne und interessante Ausstellungen über das (Leben im) Meer und über die Insel Texel. In der Seehund- und Vogelaufzuchtstation können sich geschwächte Tiere wieder erholen. Nach der Genesung werden sie wieder freigelassen. Die Seehunde werden um 11.00 und um 15.00 Uhr gefüttert. Der Tierpfleger erzählt
dazu eine ausführliche Geschichte und die Tiere strengen sich an, um den meisten Fisch zu bekommen. Ein spritziger Höhepunkt des Besuches von Ecomare! Neben lebenden Tiere sehen Sie bei Ecomare auch ausgestopfte Vögel, Säugetiermodelle und Skelette.
Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten, Nationalpark Dünen von Texel, De Lieuw und der Waddenvereniging anmelden. Darüber hinaus bekommen Sie hier allerlei Broschüren. Im Geschäft finden Sie interessante Bücher und Natursouvenirs von Texel.
Nationalpark kostet keinen Eintritt. Ecomare und das Besucherzentrum sind täglich von 9 bis 17 Uhr geöffnet, am ersten Weihnachtstag und am Neujahrstags haben sie geschlossen.
Preise und Öffnungszeiten Die Eintrittspreise bei Ecomare sind: Erwachsene €9,- / Kinder von 4 bis einschließlich 13 Jahre €6,25 / Gruppen bekommen Rabatt. Das Besucherzentrum
Ecomare hat eine neue Exposition bei der See-Aquarien: eine Quallenausstellung.
Kontakt Anschrift: Ruijslaan 92, 1796 AZ De Koog, Tel. (0031) 222 31 77 41, E-mail:
[email protected], Internet: www.ecomare.nl und www.npduinenvantexel.nl
Besucherzentrum Nationalpark Das Besucherzentrum des Nationalparks Dünen von Texel ist gratis zugänglich. Der Ausstellungssaal gibt im Vogelflug eine gute Übersicht darüber, was alles im Nationalpark zu sehen, zu tun und zu erleben ist. Die größte Attraktion ist ein wirkliches Ameisennest. Des weiteren gibt es ein Löfflermodell, ein Biotopenpuzzle und
ein Löfflerspiel für Kinder. Des weiteren wird die Rolle von Staatsbosbeheer, dem größten Eigentümer und Verwalter des Nationalparks, in der Försterhütte ausführlich behandelt.
Familienprogramm Slufter
Neue Bewohner in der Ameisenkolonie
Diese Familienexkursion bietet die Möglichkeit, das Pflanzen- und Tierleben im Slufter einmal auf eine andere Art zu entdecken. Im Sommer ist die Wassertemperatur auch dazu geeignet, die Füße zu baden. Zusammen mit dem Förster von Staatsbosbeheer beobachten Sie, was im Slufter umher schwimmt. Ein Stück vom Prielboden ausspülen, um das Bodenleben zu entdecken. Ein Ameisennest von innen betrachten. Genießen von der Weite, den Vögeln und was uns sonst so begegnet.
Ein kribbeliges Stückchen Arbeit
Die Daten finden Sie im Aktivitätenkalender auf den Seiten 22-24. Bitte im voraus buchen bei Ecomare.
28
NatuureilandTexel
‘Sturm im Slufter’ ist eine virtuelle Erfahrung von einem wirklichen Herbststurm.
Im letzten Winter war es in der Ameisenkolonie im Besucherzentrum des Nationalparks etwas still geworden. Wahrscheinlich war die Königin gestorben und das bedeutet das Ende für so ein fleißiges Völkchen. In diesem Frühjahr zogen die Mitarbeiter los,
um eine neue Kolonie Roter Waldameisen aus dem Wald zu holen. Im Gegensatz zu Bienen haben Rote Waldameisen nicht nur eine sondern eine ganze Reihe von Königinnen, manchmal bis zu zehn. Will man einer Kolonie die besten Möglichkeiten geben, dann muss man dafür sorgen, dass ausreichend Königinnen vorhanden sind. Inzwischen sorgt die neue Ameisenkolonie im Besucherzentrum für viel Beobachtungsspaß. Das Besucherzentrum des Nationalparks Dünen von Texel teilt sich den Eingang mit Ecomare und ist gratis zugänglich.
De Texelse natte duinvalleien zijn ook op Europese schaal belangrijk
Texelse natuurbescherming met Europese uitstraling Het opstellen van het beheerplan volgens het Europese natuurbeschermingsprogramma Natura 2000 verloopt op Texel veel minder snel dan gepland. Dat komt doordat de lokale plannen in het hele Waddengebied op elkaar afgestemd moeten worden. Ook in 2010 en 2011 wordt hier nog aan gewerkt. De Europese landen willen met Natura 2000 hun nationale natuurbeschermingsbeleid beter op elkaar laten aansluiten. Gebieden en soorten die op Europese schaal van belang zijn, moeten worden beschermd. Elk land maakt hiervoor zijn eigen plannen. Daarin is veel aandacht voor levensgemeenschappen (habitats) en soorten die voor het behoud binnen Europa extra belangrijk zijn. Dat betekent dat een soort in een bepaald land veel kan voor-
Een belangrijk deel van de groenknolorchissen in Europa is in Nederland te vinden komen en toch extra bescherming verdient omdat hij zeldzaam is in Europa of misschien zelfs op de wereld.
Waddengebied De Natura 2000-gebieden in het Nederlandse waddengebied beslaan een grote oppervlakte en hebben veel onderlinge relaties. Daarom heeft het ministerie van LNV besloten dat de beheersplannen voor de natuurgebieden op de vijf eilanden, de Waddenzee en de Noordzeekustzone in samenhang moeten worden opgesteld. Texel Op Texel zijn er drie Natura 2000gebieden: de Waddenzee, de Noordzeekustzone en Duinen en Lage Land van Texel. De Duinen vallen grotendeels samen met het Nationaal Park Duinen van Texel, en het Lage Land met de natuurterreinen van Natuurmonumenten. Het beheersplan wordt gemaakt door de Dienst Landelijk Gebied. Die is ook verantwoordelijk voor de afstemming met de andere plannen in het waddengebied. Dit kost veel meer tijd dan in het begin werd gedacht. Dat is vooral vervelend voor de vertegenwoordigers van andere belanghebbende partijen, zoals natuurbeschermingsorganisaties en ondernemers, die hieraan meewerken. Na de startperiode, waarin het vooral over de manier van opstellen ging, kan nu langere tijd niets aan hen worden voorgelegd. Noordse woelmuis en blauwe kiekendief Op Texel richt het beheersplan zich vooral op de gebieden die op Europese
schaal belangrijk zijn. ‘Grijze duinen’ (oude duinen, vaak met korstmossen), vochtige duinvalleien, heischrale graslanden en blauwgraslanden (vochtig en soortenrijk, vaak met veel orchideeën). En op het behoud van het leefgebied van de noordse woelmuis, groenknolorchis en diverse vogelsoorten. Bij vogels als velduil, blauwe kiekendief, tapuit en lepelaar gaat het dus niet in eerste instantie om het behoud van het aantal broedparen. Die zijn wel het beste bewijs dat het leefgebied er is, zeker wanneer er jongen uitvliegen. Sommige vogelsoorten kunnen hun broedgebied verschuiven. Zo broeden blauwe kiekendieven pas sinds 1978 op Texel.
Wat is Natura 2000? Natura 2000 is een Europees netwerk van beschermde natuurgebieden. Het doel is het behoud en herstel van de biodiversiteit of soortenrijkdom van flora en fauna. De Europese Commissie draagt hieraan bij via subsidies, zoals die uit het Life-fonds. Het Natura 2000netwerk omvat alle gebieden die zijn beschermd op grond van de al bestaande Vogelrichtlijn en Habitatrichtlijn. De aanwezigheid van een Natura 2000gebied heeft onder andere gevolgen voor plannen op het gebied van ruimtelijke ordening, en dus voor bedrijven in de omgeving. Een Natura 2000-gebied wordt aangewezen door de minister van LNV. Samen met andere betrokken partijen wordt een beheersplan gemaakt. Daarin moet rekening worden gehouden met de belangen van de natuur, economie en recreatie.
NatuureilandTexel
29
De bootdienst tussen het waddeneiland Texel en Den Helder wordt sinds 1907 onderhouden door de Koninklijke n.v. Texels Eigen Stoomboot Onderneming (TESO).
Dienstregeling - Volgens de normale dienstregeling vertrekt er elk uur van 6.00 tot 21.00 uur een boot van Texel. - De afvaarten van Den Helder zijn elk uur van 6.30 tot 21.30 uur. - De overtocht duurt ongeveer 20 min. - Op zon- en feestdagen begint de dienst 1 of 2 uur later. e-mail:
[email protected]
Internet: www.teso.nl
30
NatuureilandTexel
N.V. Texels Eigen Stoombootonderneming
Pontweg 1 1797 SN Den Hoorn
Tel. (0222) 36 96 00 Fax (0222) 36 96 59
Sfeervolle camping in de bossen op een van de mooiste plekjes op Texel Centraal gelegen op 3 km afstand van de dorpen Den Burg en De Koog en 1 km van het strand. • Verhuur van chalets • Kampeerpl. met privésanitair
• Recreatie- en sportactiviteiten voor jong en oud
• Plaats voor tent of caravan
• Wasserette
• Gezellige kantine voor een
• Lid ANWB en Recron
drankje en/of snack
• Folder op aanvraag
Fam. Koning, Tempelierweg 40, 1791 NS Den Burg • Tel: 0222 31 28 63 Fax: 0222 31 37 78 • www.bremakker.nl • e-mail:
[email protected]
Gunstig gelegen aan bosrand, Texelroute en fietspad Uitgebreide menukaart met vlees- en visspecialiteiten, Texelse gerechten en onze beroemde pannekoeken ne Voor onze klei n ee er is gasten
fantastische speeltuin
Familie Hoogenbosch • Rozendijk 17 (zijweg 11) 1791 PC Den Burg - Texel • Tel: 0222 31 21 56 Keuken geopend van 12.00 tot 21.00 uur
Sponsors van dit magazine De volgende bedrijven hebben dit magazine financieel gesteund:
www.waddenhaventexel.nl
Indien uw bedrijf ook interesse heeft in logosponsoring van dit magazine, kunt u contact opnemen via
[email protected]
NatuureilandTexel
31
Het verhaal van de Nederlandse natuur Nationale Parken staan bekend als de mooiste en waardevolste natuurgebieden ter wereld. Jaarlijks trekken ze miljoenen recreanten en toeristen. Veel mensen denken dat alleen de Nationale Parken in verre landen, zoals die in Afrika of de Verenigde Staten, prachtige natuur, bijzondere landschappen en een rijkdom aan planten en dieren te bieden hebben. Veel minder bekend maar niet minder bijzonder zijn de Nationale Parken in ons eigen land. Nederland heeft 20 Nationale Parken. Samen vertellen zij het verhaal van de Nederlandse natuur. In de parken zijn alle bijzonderheden van de Nederlandse natuur terug te vinden: duinen, bossen, heide, laagveen, getijdenwater, beekdalen en vennen. En ook de bewoners variëren per park:
Natuurgebieden op Texel 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24.
De Volharding Polder Wassenaar Eierlandse Duinen Krimbos De Slufter Roggesloot Rotganzenreservaat Zeeburg De Schorren De Muy De Nederlanden Korverskooi Polder Waal en Burg Hogezandskil De Bol Wagejot Minkewaal Zandkes Dijkmanshuizen De Seeting Het Alloo Duinpark Tureluur De Dennen Westerduinen
25. 26. 27. 28. 29. 30. 31. 32. 33. 34. 35.
Bollekamer De Geul De Hors Horsmeertjes Mokbaai De Petten Molenkolk Ceres Fort de Schans De Hoge Berg Ottersaat
bijzondere vogelsoorten, vlinders, reptielen en amfibieën, edelherten, dassen, bevers, otters en zeehonden vinden er hun plek. Gezamenlijk beslaan de parken zo’n 120.000 hectare, dat is bijna 3% van Nederland. Meer informatie over de Nationale Parken in Nederland is te vinden op www.nationaalpark.nl
Schiermonnikoog Lauwersmeer De Alde Feanen
Duinen van Texel
Drentsche Aa
Drents-Friese Wold Dwingelderveld Weerribben-Wieden Zuid-Kennemerland De Sallandse Heuvelrug De Hoge Veluwe Utrechtse Heuvelrug Oosterschelde
Veluwezoom
De Biesbosch De Loonse en Drunense Duinen
De Zoom-Kalmthoutse Heide
De Maasduinen
Legenda
De Groote Peel De Meinweg
•
begrenzing Nationaal Park Duinen van Texel Ecomare/Bezoekerscentrum Nationaal Park Duinen van Texel Eendenkooi Spang
