n boekje van de Tantes grafisch vormgevers

’n boekje van

de Tantes grafisch vormgevers

De Tantes zijn dames met ieder hun eigen huishouden. Wij doen ons werk met plezier en dat zie je ook aan wat we maken. De relatie tussen de Tantes is hecht. Toch zien wij elkaar niet dagelijks. Wij bellen, mailen en ftp-en heel wat af. Soms gaat een Tante eens wat andere boodschappen doen. Daardoor krijgen we weer meer bagage in ons tasje en blijven we fris en fruitig ;-) Wat er al in ons tasje zit, ontdek je in de volgende pagina’s. Blader ’t boekje dus maar eens lekker door. Je kunt ons altijd bereiken via 040 212 18 13 of [email protected]. En? We drinken graag een kopje koffie met je!

1

6

2

7

3

8

4

5

de Tantes

De Tantes werken niet alleen. Enkele neven en nichten van ons zijn De Tantes drie dames met ieder hun eigen • zijn Moné vormgeving in Den Bosch huishouden. Wij doen ons werk met plezier en dat aan (www.mone-vormgeving.nl) zie je ook wat we maken. De relatie tussen de Tantes is hecht. Toch zien wij elkaar niet dagelijks. • tiswat in Culemborg Wij e-mailen, iChatten, msn'en en ftp-en heel wat af. Voor u is de kortste weg naar een leuke nieuwe (www.tiswat.com)

9

familie één telefoontje. Of breng ons om te beginnen al een digitaal bezoekje: www.de-tantes.nl In levenden lijve zijn wij echter op ons best en we drinken graag een kopje koffie met u!

Kijk ook eens op: www.tiswat.com/metdetantes

10

11

15

19

4

de Tantes ...

12

16

20

21

1. kunnen vet lekker koken - 2. hebben regelmatig haast - 3. plassen overal - 4. onthaasten - 5. scoren - 6. vergeten wel eens wat - 7. nemen, wanneer nodig de tijd 13. delen graag - 14. persen er alles uit - 15. kennen geen hindernissen - 16. denken niet alleen groot - 17. zijn trouw - 18. zien het ook wel eens anders -

13

14

17

18

22

8. zijn doelgericht - 9. zijn nergens vies van - 10. houden van een goed gesprek - 11. worden vakkundig bijgestaan - 12. komen overal 19. hebben een bonte klantenkring - 20. houden van sjoppen - 21. zijn héél cool - 22. pimp their rides!

De Tantes are three ladies, each with their own houshold. We do our work with pleasure and that is reflected in the what we deliver. De Tantes have a close relationship. However, we don't see one another daily. We keep in touch via e-mail, chatboxes, MSN and FTP. The quickest way for you to get in touch with our new family is to pick up the phone. Alternatively, you can first pay us a visit on the Internet: www.de-tantes.nl We're at our best face to face, and are always happy to chat over a coffee.

door BNO op te maken vullen!

25

5

Geachte lezer, Voor U ligt het verhaal van

MAGNETO.

Een verhaal over een bedrijf, een product, maar vooral over mensen. We willen het verhaal laten vertellen door mensen; mensen die betrokken zijn bij het bedrijf en het product. Klanten, toeleveranciers en natuurlijk de medewerkers. Maar het gaat ook over magie; de chemie tussen mensen, tussen bedrijven, in de processen en in ons product: De Titanium Anode. De aanleiding om dit verhaal op papier te zetten is het 50-jarig bestaan van ons bedrijf en van ons product, welke onlosmakelijk met elkaar zijn verbonden. Tijdens de voorbereidingen voelden we zelf steeds weer de magie; voor ons is dat een enorme stimulans om door te gaan met alles wat met ons bedrijf en ons product te maken heeft. Hopelijk voelt U ook een stukje van die magie; dat voelt namelijk fantastisch. We wensen U veel leesplezier.

Pieter Hack Algemeen Directeur

2

3

THE MAGIC OF MAGNETO

THE MAGIC OF MAGNETO

Magneto_54-64.2

09-02-2007

17:19

Pagina 54

PERSPECTIVE PAST PEOPLE

‘Ik ben niet rijk geworden van mijn uitvindingen, maar de wereld is er wel beter op geworden.’

nieuwe anode tegen acceptabele kosten te produceren

aan technische ontwikkelingen door middel van talloze

voor grote industriële processen. Behalve Henri Beer.

innovatieve ontwerpen. Henri Beer zegt bij deze gelegen-

Samen met J.B. Cotton van ICI zoekt hij naar een oplossing

heid: ‘Ik heb het op de harde manier moeten leren.’ Met

en vindt die. In 1965 lukt het de uitvinders om oxides van

grote gevolgen, want zijn anode wordt gezien als één van

metalen uit de Platinumgroep te gebruiken als coating, in

de belangrijkste uitvindingen van de twintigste eeuw in

plaats van de metalen zelf. Dit drukt de kosten aanzienlijk,

de elektrochemie. Het recept voor zijn succes? Het juiste

maar de samenwerking sneuvelt door juridische onenig-

project kiezen, fanatisme, geloof, intuïtie, geduld, door-

heid. Henri Beer vertrekt mét zijn uitvindingen naar een

zettingsvermogen en een goede timing.

Italiaanse concurrent. Deze neemt in 1968 de patenten van ICI over. Vanaf dat moment kan het Italiaanse bedrijf vrij gebruik maken van de uitvindingen van Henri Beer.

PRODUCT

De naam van Henri Beer blijft voor altijd verbonden In 1986 ontvangt Henri Beer het eredoctoraat van de Technische Universiteit Eindhoven vanwege zijn bijdrage

met zijn uitvinding van de Titanium anode. Nog steeds wordt in de wereld van de elektrochemie gesproken over de ‘Beer type of coating’, als het gaat

PLANET

over de coating van Titanium met een edelmetaal.

PERSPECTIVE

Henri Beer, Directeur van 1958 – 1972

MAGNETO

9

6

Jubileumboek Magneto: concept / ontwerp / beeldredactie / realisatie

7

Wij werken hier in Nieuwegein met twee customer focus teams. Het team waar Geraldine en ik in zitten doet het MiddenOosten, Verre Oosten en de Asian Pacific, het andere richt Catering In de loop van de twintigste eeuw stappen steeds meer mensen in het vliegtuig. Oorzaak? Stijgende welvaart en goedkopere tickets. De koks aan boord moeten het veld ruimen,cateraars gaan de maaltijden kant en klaar aanleveren. Alles draait nu om efficiency.Logisch als je kijkt naar de aantallen passagiers:in 2006 reisden maar liefst 4,4 miljard mensen door de lucht!En elk jaar worden dat er 4 tot 5 procent meer. Zij moeten allemaal eten, maar of dat altijd even lekker is…

zich op het westen. Ik stap in het vliegtuig als bij een klant een product gedemonstreerd moet worden. De corporate account executive van ons hoofdkantoor in de VS geeft dan een seintje. We zijn weliswaar marktleider, maar er zijn nog steeds klanten die ons product niet kennen. Die wil je het liefst ter plekke van de kwaliteit overtuigen. Ik ga soms met wel vier ovens ‘onder de arm’ op stap. Als klanten voor je product kiezen, doen ze dat voor langere tijd. Het onderhouden van relaties is dus het belangrijkste in mijn werk. Michiel Blaauwhof, Product Manager Sales

Orders invoeren en offertes maken is mijn taak. Alles wat gelinkt is aan een order: de shipping details doorgeven, eventueel Stoomoven

Met de komst van de stoomoven in de jaren negentig wordt eten in het vliegtuig weer een feestje. Door voedsel met stoom op te warmen blijven de vitamines, kleur en smaak van het eten behouden. Het voedsel droogt niet uiten is bovendien snel op temperatuur. Reizen en eten horen bij elkaar. Met de stoomoven aan boord lijkt vliegen weer op de royale tijden van vroeger…

voorraad… Ik bewaak ook de contracten. Ovens zijn ons hoofdproduct, maar als de klant een ander product wil kan dat ook. Qantas wilde bijvoorbeeld graag onze coffee makers op de A380! Ik heb vooral contact via de telefoon en e-mail, maar zo kan je ook een band opbouwen. Het is een vriendelijke business. Geraldine van Beek, Contract Administrator Sales

Bewuste keuze Gestoomd eten… Licht, lekker én gezond. Er komt geen vet aan te pas. Smaak, kleur en knapperigheid blijven intact. Vitaminen en mineralen lossen niet op. Uitermate geschikt voor mensen die bewust met eten omgaan! Onderzoek bevestigt de gezondheidsclaim. Mensen die voor het eerst een gestoomd gerecht eten, zijn heel enthousiast. Zij willen vaak niets anders meer. Zowel thuis als onderweg… 48

49

20

21

Eenvoudig principe Voedsel stomen is eenvoudig en gaat snel. Je doet de ingrediënten in een bamboe- of metalen mandje en plaatst dat boven een laagje kokend water in een wok of pan. Vervolgens hoef je alleen de tijd nog maar in de gaten te houden. Om je een idee te geven… Een visfilet is in ongeveer 5 minuten gaar, een dikke moot vis heeft zo’n 10 minuten nodig.

steaming business

Helemaal van deze tijd… Stomen komt oorspronkelijk uit Azië. In de Han-dynastie (206 v. Chr. – 220 na Chr.) wordt zo al voedsel bereid. Via Zuidoost-Azië, Japan en India ‘reist’ de techniek naar Europa. Denis Papin, een Franse natuurkundige, vindt in 1681 de eerste stoomkookpot met veiligheidsklep uit, de papinaanse pot. Eind jaren ’60 ‘ontdekt’ de Nederlandse keuken de snelkookpan. Daarna wordt professionele stoomapparatuur ontwikkeld voor de horeca. Thuis kunnen we er nu – in aangepaste vorm – ook gebruik van maken.

steaming

explore create

Stomen is dus eeuwenoud, maar ook helemaal van deze tijd!

56

57

explore

fly sense 4

8

Jubileumboek Inventum: concept / ontwerp / beeldredactie

5

9

Hans Kramer Managing Director

Will A.W. van Orten Stapelovenweg 2A 5708 JW Helmond t 0031 492 338 090 f 0031 492 338 099 m 0031 654 795 000 e [email protected]

Hooge Zijde 10 5626 DC Eindhoven The Netherlands t 0031-(0)40-2904100 f 0031-(0)40-2618645 e [email protected]

ir. Paul Verhorst architect

Kees Benders Itterestraat 40

Vestdijk 20 5611 CC Eindhoven

5707 SR Helmond t

t 040 23 77 957 e [email protected]

WWW.ARCHES.NL Perry Thijssen

VSP-VISkrt-08.indd 1

14-03-2008 16:07:50

rs

raadgeve

5685 GE Best

PERSONALE

f

0492 592296

e

[email protected]

artners p n e l e i G

Jagershei 7 H R M

0492 592295

m 06 51094872

f 040 23 77 956

06 42 71 99 33 [email protected] n

John Giele

n

hypotheke

BouwBureauBENDERS

Dullemen_VISk-5/07

06-06-2007

09:40

©

van dullemen communicatie

drs. Petra Lambrichs

Caroline van Dullemen Carel Willinkstraat 43 5645 LH Eindhoven 06 22787560 [email protected] www.vandullemencommunicatie.nl

Annelies Ziegenhardt-Vos directeur

Grand Combin 15 5624 NM Eindhoven

Molenstraat 5 H 5581 JT Waalre t 040 22 12 558 f 040 22 23 778 m 06 307 304 70 [email protected]

ARplan_viskrt.indd 1

mr. J.A.C.M. Geurts Notaris Lange Kerkdam 6 2242 BV Wassenaar Postbus 684 2204 AP Wassenaar T 070 5123131 F 070 5112110 E [email protected]

06 44 30 75 51 [email protected]

09-01-2008 16:51:26

en

verzekering pensioenen

3 weg 81.12 Luchthaven Eindhoven 5657 EA 41 90 7 70 40 t +31 (0) 12 499 79 01 f +31 (0) 73 6 13 20 40 m +31 (0) ers rtn .nl @gielenpa johngielen

Directeur

Drs. Geert -Jan Groot huis 5232 JN ’s-Hertogen bosch – Th t 0031 (0) e Netherla 73644479 nds 7 – f 0031 (0)736429 gj.grooth 94 3 uis@luden m 0031 (0) s-faber.co 62042277 m – www.l 7 udens-fab er.com

Eerste He

leenderweg 217 5555 cd valkenswaard 06 307 304 70 040 20 16 149 [email protected]

10

Huisstijl ontwerp / realisatie

rven 2 –

11

12

Jubileumboek Ministerie van Justitie: ontwerp / beeldredactie / realisatie*

13

GOenergie_wervingskaartje

28-03-2007

.

Remko Timmermans Villa 2000 II Ekkersrijt 7033 5692 HB Son t 04 99 47 04 00

schotbedrag dat u

m 06 50 86 49 03 e [email protected] www.go-energy.nl

GO_contractform.204x291mm0907

06-09-2007

15:14

Meer voordeel, meer genieten met GO Energy Als klant van GO Energy profiteert u niet alleen van de laagste tarieven voor groene energie, u kunt ook nog eens genieten van extra voordeel via de aanbiedingen en acties van GO Voordeel. Voordeel direct in euro’s, zo simpel werkt GO Voordeel. In deze nieuwsbrief leest u alles over de voordelen en acties. Kijk ook op www.go-voordeel.nl voor meer informatie.

Zorgeloos op reis!

Pagina 1

Met onze doorlopende reisverzekering, met werelddekking, heb je geen zorgen. Of je nu de Himalaya gaat verkennen of een romantisch weekendje weg bent in eigen land. Je hebt dan alles goed geregeld. Ga naar www.go-voordeel en bereken nu de superscherpe premie van uw nieuwe reisverzekering.

Leveringsovereenkomst consumenten Simpelweg voordeliger www.go-energy.nl

Product

u uw wijzigen.

elektriciteit & gas

elektriciteit

m

v

voorletters

geboortedatum

huisnummer

Simpelweg voordeliger

Nergens anders ontmoet u zoveel beroemdheden. Madame Tussauds heeft voor iedereen wat te bieden. Nu met GO Voordeel, extra voordelig naar Madame Tussauds. Voor meer informatie en aanbiedingen, ga naar www.go-voordeel.nl.

toevoeging

plaats -

-

telefoon (vast)

Betalingsgegevens

Alle filmsterren op een rij!

naam

straatnaam postcode

et vrijdag van

gas

Persoonlijke gegevens afnemer / Leveringsadres = factuuradres

e-mail telefoon (mobiel)

bank- of gironummer

Zin in vakantie?

Vierentwintig uur per dag, zeven dagen per week online reserveren. Goedkoop, gemakkelijk, razendsnel én met een prima service. Altijd de beste vakantie- deals via GO Voordeel. Ga voor mee informatie en het actuele aanbod naar www.go-voordeel.nl.

Direct voordeel voor u!

Schitterende badhanddoek cadeau bij uw eerste GO Voordeel aankoop. Maak snel gebruik van de aanbiedingen van GO Voordeel, want tot het einde van het jaar krijgt u na uw eerste bestelling via GO Voordeel deze zonnige GO Energy handdoek cadeau!

Ik ben bekend en ga akkoord met de leveringsvoorwaarden van gas en elektriciteit. Deze kunt u lezen en downloaden op onze internetsite www.go-energy.nl. plaats naam

datum

-

-

Profiteren van voordeel?

handtekening

Wilt u ook profiteren van nog meer voordeel? Als GO Energy-klant hoeft u alleen uw e-mailadres aan ons door te geven. Ga naar www.go-voordeel.nl en vul uw gegevens in. Na circa twee weken kunt u gebruik maken van de aanbiedingen en acties. Ook ontvangt u iedere maand de GO Voordeelnieuwsbrief met steeds meer nieuwe en aantrekkelijke aanbiedingen.

Alleen in te vullen door GO Energy B.V. naam

datum

-

-

De voordeligste prijs voor uw energie én ook nog eens p rofiteren van extra voordeel; dat is GO Energy, uw energieleverancier. Via GO Voordeel bespaart u als GO Energy klant op producten en diensten die u regelmatig gebruikt. Geen verplichtingen, directe korting en de beste aanbiedingen. Zo bespaart u terwijl u geniet. www.go-energy.nl GO Voordeel Zeker GO Voordeel Vrije tijd GO Voordeel Reizen

Voor meer aanbiedingen, ga naar de website van GO Voordeel. Daar staan alle voordelen voor u op een rij!

contractnummer opmerkingen

Voordelig én Groen, gewoon doen!

GO Energy B.V.

GO Voordeel – meer voordeel, meer genieten

Patrick Geene

Kijk voor de algemene voorwaarden op www.go-voordeel.nl

GO.lc.0907-1

GoVoordeel_nieuws1.1.indd 1

Middels ondertekening van dit formulier gaat u een overeenkomst aan met GO Energy B.V. voor de levering van stroom en/of gas tegen de tarieven en voorwaarden zoals deze zijn vermeld op het tarievenblad. Middels ondertekening van deze overeenkomst machtigt u GO Energy B.V. om de kosten voor de levering van stroom en/of gas automatisch van uw bank- of girorekening af te schrijven en om bij uw netbeheerder dan wel uw huidige leverancier alle voor GO Energy B.V. relevante (meet-)gegevens op te vragen en eventueel uw bestaande leveringsovereenkomst op te zeggen. Enkele dagen na het tekenen van dit contractformulier ontvangt u een bevestiging van uw leveringsovereenkomst. Mocht u dan alsnog willen afzien van deze overeenkomst, dan kan dit binnen 8 dagen na ontvangst van de bevestigingsbrief. U kunt uw annulering sturen naar: GO Energy B.V., Postbus 43, 5690 AA Son.

02-11-2007 09:08:54

GO_EftelingAD

26-03-2007

16:00

Pagina 1

el0707

ersone

GO_Adp

2007

03-07-

16:06

Pagina

1

’s te collega

enthousias zoek naar zijn wij op Momenteel

EN ER G IE

A D V IS EU

ctie van: voor de fun

Simpelweg voordeliger www.go-energy.nl

R (M /V )

Sim ww

ten onder tiële) klan onze (poten ducten. tact met pro elijks con van onze verkopen heb je dag adviseur s-aan-huis Als energie middel van het hui r doo andere ussen geeft 5 volledig verzorgde Energy GObon n s + extra vaste baa basissalari naar een ttrainingweg! heidweekenden Eftelinghotel in hetoop • Hoog - en produc eimogelijk een verk • Doorgro en afwisselend nd gt van ons je krij • Uitdage ring nodig,Bij bespaart u niet alleen op uw energiekosten, GO Energy ist erva g vere op het lijf • Geen e houdin lasten. jou maar ook op uw totale maandelijkse tiev rgy nta Ene e en l. Is GO • Represe het nieuwst www.go-energy.nl/efteling Kijk op w.g o-energy.n werken bij tie op ww op en kom alle informa contact met ons Kijk voor erland. kans? maak ikNed ? Neem dan Hoe bedrijf van geschreven de energie Word klant! Meld u aan via www.go-energy.nl/efteling eien snelst gro

GO op GO aa te e

Actie is geldig tot 30 april 2007. Voor aktievoorwaarden zie www.go-energy.nl/efteling

Beleef de magie! i s e u r s ge

E n e r g ie

Ad v

nergy.nl

w.go-e Kijk op ww

Algemene voorwaarden: www.go-energy.nl

01-02-2008 11:12:48

14

Huisstijl Go Energy: concept / ontwerp / beeldredactie / realisatie

15

deTantes www.detantes.eu

16

de Tantes sponsoring

17

Betonrot wiskundig te voorspellen Betonrot is de schade die ontstaat doordat de wapening in beton begint te roesten. Dit is een expansieve reactie, roest zet namelijk uit, en daardoor barst het beton. Dit proces is zeer nadelig voor de sterkte van het beton en tast de hele betonconstructie aan. Betonrot wordt veroorzaakt door carbonatie of chloride-indringing en komt meestal voor op plaatsen met veel zout: vlak bij zee en op bruggen waar zout gestrooid wordt. De beschermende ijzeroxidelaag wordt hierbij verbroken. In normale omstandigheden schilfert dit roestproduct af, maar in basische omstandigheden zoals in beton gaat dit proces continu door. Een dergelijke aantasting kan leiden tot ernstige verzwakking van het materiaal. Bruggen zouden erdoor in kunnen storten.

Dit proces kan wiskundig gemodelleerd worden als een zogenaamd vrije-rand probleem (waarbij de rand van het ijzer bedoeld wordt) waar een overgang bestaat van het ene materiaal naar het andere (de carbonatie). Dergelijke situaties zijn voor het eerst beschreven door Joseph Stefan die onderzocht hoe een blok ijs zijn vorm aanneemt. Zogenaamde Stefanproblemen doen zich voor in situaties waar sprake is van een overgang van het ene materiaal naar het andere, zoals bij chemische reacties of faseovergangen, bijvoorbeeld van water naar ijs en het smelten van boter. Bij betonrot zijn er bovendien twee tijdschalen van belang. De ene heeft te maken met de snelheid waarmee water en zouten getransporteerd worden (cm per uur) en de andere met de carbonatie (cm per eeuw). Dit maakt het numeriek simuleren van dergelijke problemen extra complex. Resultaten van deze simulaties kunnen gebruikt worden om de levensduur van gebouwen en bruggen te voorspellen.

Productie van flessen Glas is een materiaal dat bruikbaar is voor uiteenlopende toepassingen. Het kan breekbaar zijn maar ook zeer buigzaam, zoals glasvezel. Glas kan in allerlei vormen geperst, geblazen of gegoten worden. Het wordt gemaakt van zand en soda, dat in een grote oven gedurende 24 uur gesmolten en gemengd wordt om uiteindelijk tot fles, glas of ruit verwerkt te worden.

Ruim 200.000 woningen en bruggen uit de jaren zeventig van de twintigste eeuw zijn aangetast door betonrot. In die tijd zocht de bouwwereld naar snellere productiemethoden. Fabrikanten gebruikten daarom bij de fabricage van vloeren calciumchloride, waardoor het beton veel sneller hard werd. Hierdoor kon twee maal zo snel geproduceerd worden. Maar calciumchloride bevordert roestvorming, hetgeen tot betonrot leidde. Zo heeft men bijvoorbeeld in 2003 een viaduct op de A58 moeten slopen omdat het te zeer was aangetast.



Het beheersen van het hele proces, van glasoven tot vorm, leunt sterk op simulatiemodellen. De reden hiervoor is dat het vrijwel ondoenlijk is om bijvoorbeeld de geometrie van een glasoven experimenteel te bepalen, anders dan op grond van ervaring.







Een tweede aanpak is die van de black-box. Daarbij zijn er alleen waarnemingen beschikbaar en moeten hieruit conclusies getrokken worden. Dit behoort tot het terrein van de statistiek. Bijzondere situaties zijn die waarin eigenlijk er erg weinig waarnemingen voorhanden zijn en die waar er juist erg veel zijn, zodat uit die vele opties een verstandige keuze gemaakt moet worden. De grey-box tenslotte is een mengeling van de vorige twee vormen van modellering. Zo kunnen data verkregen uit een black-box model gebruikt worden om de vergelijkingen in een white-box model concreet te maken. In bijna alle gevallen is gebruik van een computer noodzakelijk om de vaak grootschalige berekeningen uit te voeren. Door de snelle ontwikkelingen op computergebied heeft het gebruik van wiskunde een enorme vlucht genomen en zijn zo allerlei nieuwe theorieën en technieken ontstaan, zonder welke de moderne technologie ondenkbaar zou zijn geweest. De moderne toegepaste wiskunde kan dan ook niet meer zonder computers. Hoewel praktisch elke ingenieur modelleert kan de bijdrage van de wiskundige bij het modelleringsproces heel belangrijk zijn, omdat hij als geen ander kennis heeft van het arsenaal aan methoden en technieken en getraind is in het bijstellen en uitbreiden hiervan. In de Lage Landen kan Simon Stevin als eerste wiskundig ingenieur gezien worden, iemand die zijn vak ook in praktijk bracht.

Hoewel het begrip ‘bug’ voor een fout in een computerprogramma waarschijnlijk uit de Tweede Wereldoorlog stamt (om problemen van radarsignalen aan te geven) is er een anekdote die het woord heel letterlijk zou verklaren. Een computer op Harvard, liefkozend ‘Bessie’ genaamd, omdat hij gebruikt werd voor het berekenen van Besselfuncties, liep op een dag in 1947 vast omdat er een motje (‘bug’) in was gevlogen.

18

Huisstijl Lime: (op basis van bestaand logo) concept / ontwerp / beeldredactie / realisatie



ENIAC was de eerste elektronische digitale computer die geprogrammeerd kon worden. De ENIAC, afkorting voor Electronic Numerical Integrator And Computer, kwam gereed in 1946 en werd door het Amerikaanse leger gebruikt om ballistische simulaties te doen. De ENIAC had 17.468 vacuüm buizen, 7.200 kristallen diodes, 1.500 relais, 70.000 weerstanden, 10.000 condensatoren en ongeveer 5 miljoen soldeerpunten. Alles bij elkaar woog hij 27 ton, was 2,6 meter hoog, 0,9 meter diep en 26 meter lang. De computer verbruikte 150 kW en kon 5.000 optellingen of aftrekkingen of 350 vermenigvuldigingen per seconde doen.

Simon Stevin

≤1548 Brugge – U1620 Leiden Stevin was een toegepast wiskundige, natuurkundige en ingenieur. In zijn boek De Thiende (1585) beschreef hij voor het eerst het decimale stelsel. Ook gaf hij de vestingbouw een wiskundige grondslag. Hij leverde als pionier vele bijdragen aan theorie en praktijk in wis- en natuurkunde. Het Nederlands kreeg dankzij Stevin zijn eigen woord voor mathematica: ‘wiskunde’. Ook allerlei wiskundetermen werden door Stevin ‘vernederlandst’. Prins Maurits verzocht Stevin rond 1600 een onderwijsprogramma op te stellen voor een ingenieursschool aan de Universiteit van Leiden. Deze kreeg de naam ‘Duytsche Mathematique’, waar wiskunde in het Nederlands (‘Duytsch’) gegeven werd. Stevin besefte al vroeg het belang van de koppeling van theorie en experiment; zijn motto was dan ook: ‘spiegheling en daet’. 

19

MBCPSBUPSZ
GPS
JOEVTUSJBM
NBUIFNBUJDT
FJOEIPWFO
QSBDUJDBM
QSPCMFNT
QSBDUJDBM
TPMVUJPOT MBCPSBUPSZ
GPS
JOEVTUSJBM
NBUIFNBUJDT
FJOEIPWFO
MBCPSBUPSZ
GPS
JOEVTUSJBM
NBUIFNBUJDT
FJOEIPWFO
finance

about us

expertise

projects

vacancies

contact us

search

MBCPSBUPSZ
GPS
JOEVTUSJBM
NBUIFNBUJDT
FJOEIPWFO
QSBDUJDBM
QSPCMFNT
QSBDUJDBM
TPMVUJPOT MBCPSBUPSZ
GPS
JOEVTUSJBM
NBUIFNBUJDT
FJOEIPWFO
MBCPSBUPSZ
GPS
JOEVTUSJBM
NBUIFNBUJDT
FJOEIPWFO
disclaimer I sitemap I copyrights I home

about us about us > events

projects projects

vacancies vacancies

search search

contact us contact us

projects Monitoring Leaks of Vacuum Coffee Packs Tiny leaks (usually called micro leaks) may occur during production of vacuum packs for food like meat or coffee. These microleaks cause rapid detoriation of quality. It may take days before the effects of microleaks become visible.

Den Dolech 2 HG 8.36 P.O. Box 513 5600 MB Eindhoven The Netherlands

Prof. dr. Bob Mattheij Director

expertise expertise

X-bar Chart for yield

P +31 (0)40 247 2080 F +31 (0)40 244 2489 E [email protected] www.lime.tue.nl

> links

14,4

> math inside

14,2 14,0 13,8

MBCPSBUPSZ
GPS
JOEVTUSJBM
NBUIFNBUJDT
FJOEIPWFO


13,6

Lime_visks0208.indd 1

LIME

University of The Eindhoven is an activity of

0

Technology.

4

8

12

16

20

Subgroup

22-02-2008 10:52:24

11-01-2008

08:52:50 disclaimer I sitemap I copyrights I home

20

Lime_visk.indd

2

Huisstijl Lime: (op basis van bestaand logo) concept / ontwerp / beeldredactie / realisatie

21

XIFSF

.BUIFNBUJDT
BOE
5FDIOPMPHZ NFFU

#SJEHJOH
#SPBEFOJOH
BOE
4QFDJBMJ[JOH JO

%FTJHO
BOE
"OBMZTJT
PG
4ZTUFNT

Pagina 1

.BUIFNBUJDT
GPS
*OEVTUSZ

12:54

7JTVBMJ[BUJPO

23-09-2005

4FDVSJUZ

TUe_banier hondje-spel

%JTDSFUF
"MHFCSB
BOE
(FPNFUSZ

Technische informatica www.tue.nl

22

Pagina 1

"MHPSJUINT

12:53

4UPDIBTUJD
0QFSBUJPOT
3FTFBSDI

23-09-2005

Technische informatica

TUe_banier ambient

1SPCMFN
4PMWJOH
.VMUJEJTDJQMJOBSZ
&OWJSPONFOUT GPDVTJOH
PO

.BUIFNBUJDBM
.PEFMJOH
4JNVMBUJPO
BOE
7BMJEBUJPO XJUI

$SFBUJWJUZ
$PNNVOJDBUJWJUZ
BOE
$PPQFSBUJWFOFTT

XXXXJOUVFOM

XXXXJOUVFOM

XXXXJOUVFOM

XXXXJOUVFOM

XXXXJOUVFOM

XXXXJOUVFOM

XXXXJOUVFOM

EFQBSUNFOU
PG
NBUIFNBUJDT
BOE
DPNQVUFS
TDJFODF

EFQBSUNFOU
PG
NBUIFNBUJDT
BOE
DPNQVUFS
TDJFODF

EFQBSUNFOU
PG
NBUIFNBUJDT
BOE
DPNQVUFS
TDJFODF

EFQBSUNFOU
PG
NBUIFNBUJDT
BOE
DPNQVUFS
TDJFODF

EFQBSUNFOU
PG
NBUIFNBUJDT
BOE
DPNQVUFS
TDJFODF

EFQBSUNFOU
PG
NBUIFNBUJDT
BOE
DPNQVUFS
TDJFODF

EFQBSUNFOU
PG
NBUIFNBUJDT
BOE
DPNQVUFS
TDJFODF

www.tue.nl

Presentatie (banieren) TU/e: concept / ontwerp / beeldredactie / realisatie

23

24

Illustratie de Tantes Gurli Feilberg

25

26

Boeken relaties: ontwerp / realisatie

27

SpaLife_Visitekrt1

20-04-2006

14:23

Pag

Bezoekadres Straatnaam 00 0000 AA Plaatsnaam Postadres Postbus 0000 0000 AA Plaatsnaam t +31 (0)00 000 00 00 f +31 (0)00 000 00 00 [email protected]

www.spalife.eu

28

Huisstijl Spa life: concept / ontwerp / beeldredactie / realisatie

Nieuwsbrief Capac: ontwerp / realisatie

29

toor – kan ing eg 2 st n Ve e Ste arde Wijd a N PP 8 7 19 1411 53 3 7 5 nl 0 3 i 0 3 42 39 ansources. 5 b 06 uller@hum es.nl .m rc u akkie anso .hum www

Selection of

08

1-20

19-1

È=ZiiZ\ZcdkZg \Zhi ^hc^ZilVc]dde ZaYZkVc]dde bVVgZgkVg^c\ É È=ZiiZ\ZcdkZg \ZhiZaYZkVc] dde ^hc^ZilVc]dde bVVgZgkVg^c\ É

Erwin Olaf Hope Portraits, Hope 8, 2006

4:12

10:0

1

The project was supervised by I.L. McClelland MSc, Fergs Soc (Philips Digital Systems Laboratories) and Dr. R.M.C. Ahn (TU/e). This project was carried out by two students of the USI program of the TU/e: Hans De Mondt andWouter Sluis. Having totally different backgrounds, in product development and psycholinguistics, proved to support the followed user-centered development process very well. The aim of the project was to come up with innovative solutions for a video management interface for future Philips CE devices. Firstly, a list of user requirements was built.These requirements came from literature study and contextual task analysis, which comprised of an online questionnaire and on-site interviews with future users. The aim of the contextual task analysis was to get insight in the way people handle their video content (videotapes, DVDs, home videos…). Users were selected on criteria gathered by Philips Marketing.

32 Industrial project 2004

120 x 120 cm / Lambda print / Courtesy Flatland Gallery 19-11-2008 10:47:11

Alexander Pola,

Alexander Pola,

acteur en schri

Applications in the Car The project was supervised by Dr. Susanne Kronenberg (DaimlerChrysler AG) and Dr. JacquesTerken (TU/e).

jver, 1914 -199

acteur en schri

2

jver, 1914 -199

2

USI projects in 2003

Creating the Future The fourth generation of 20 USI students graduated in September 2003.They came from Russia, Ukraine, Belarus, Poland, India, Korea, Chile and the Netherlands. Their industrial projects were conducted at Microsoft, Daimler Chrysler, Philips, Océ Technologies, TU/e and UMC to investigate the potential of

Thecurrenttendencyintheautomobileindustryistowardsequippingthecarwithmoreadvancedcommunication and computation technologies. The in-vehicle information systems (IVIS) introduce a variety of information management services. IVIS support both the tasks directly concerned with driving (route navigation, carcontrol)andotherapplicationslikephone,newsandinternet.WiththedevelopmentofIVISthecomplexity and diversity of the tasks the driver is offered to operate increase. As a result the interaction with such systems becomes more demanding and complicated which leads to driver distraction and overload. I carried out my internship at DaimlerChrysler AG Research andTechnology Centre in Ulm, Germany.The aim of the project was to develop an algorithm to support the user in his/her interaction with IVIS focusing on the user-adaptive techniques. My research was part of the development of an experimental user-adaptive help-component that was implementedbyemployingamodifiedmemory-basedlearningtechnique.Themainobjectivewastosupportusers in navigating through the potentially complex menu structures of the IVIS by means of a speech interface.

emerging technologies for the benefit of users, such as: t


FYQMPJUJOH
BEBQUJWF
VTFS
JOUFSGBDFT t


FYQMPSJOH
"NCJFOU
*OUFMMJHFODF
UFDIOPMPHJFT
GPS
FOEVTFS
BQQMJDBUJPOT t


FNPCJMJUZ
BQQMJDBUJPOT

wij wensen

wij wensen

30

Ilia Kirsanau, B.Sc.

t


VTJOH
BXBSFOFTT
TZTUFNT
JO
UIF
VTFS
FOWJSPONFOU

u een fantas

tisch 2009

u een fantas

tisch 2009

Huisstijl Human Sources, relaties: ontwerp / realisatie

,born in Minsk [Belarus] 1979, studied at the Radiophysics and Electronicsdepartment,BelarusStateUniversity.DuringthistimeInformationTheoryandSystemAnalysis werereallyabsorbingdisciplinesforme,thoughsomeofmyprioritiesshiftedslightly.For1yearIstudied in parallel at the open university“Belaruski Kalegium”(Literature/Philosophy Dep.)The subject of my diploma work was on cryptographic algorithms. In the year 2001, I joined the User-System Interaction programme [USI].Today [year 2003], I see the MTD diploma as a pretty salient point in my life.The point when still there are lots of things to learn and many more people to meet.

HS_Hope_30x31.indd 1

dd

08.in

ie3_

vers

isKrt_

HS_V

Final Projects

in life than just memorizing vocabulary and grammar rules. So I focused on something they did not teach me at school but nevertheless interested me a lot: drawing. Since age 13, I had been spending most of my free time drawing and painting. Just before graduating from secondary school I also had the opportunity to have my own art exhibition.The success of that exhibition triggered me to seriously consider doing something with my painting ability. In September 1997, I joined the department of Product Development of the HA in Antwerp (Belgium). This school offered me the opportunity to be creative in a “responsible” way. A strong (applied)scientificbackgroundwascombinedwithdrawingandpresentationskills.Ireceivedthetitleof“Licentiaat in Product Development” in June 2002. AftergraduatingIfeltthattheknowledgeIhadwasonlysufficienttogointostrictindustrialdesignandbecause designing, toothbrushes or chairs simply is not my cup of tea, I decided to specialize in the field of HCI.The USI program of the TU Eindhoven was an excellent answer to my needs.

Interaction User-System 1998 – 2008

er

Mull

A.E.

HansDeMondtLic. AfterfinishingmysecundairyeducationinGreekandLatinIdecidedthattherewouldhavetobemore

drs.

Video Management for a CE Device

23 Industrial project 2003

Jubileumboek TU/e: concept / ontwerp / beeldredactie / realisatie

31

Van ’t één kum t ’t ander Winnaar Rommelpot 2009

Lampegatte de Geks

Koen van de Noort en Heebabberieba

t 2008 Rommelpo WinnaarVaesen en de Bloopers Luc

Winnend lied 2009

Dit is m‛n plekske

ed copying, hirin nauthoris g, len ed: u ding serv , pu d re blic uce pe rfo rod ep rm kr an r o ce ew an th

28-11-2006

11:56

Pagina 1

Frank Sauter opnames:

Markant Studios Heeze

Winnaar Rommelpot 2009 Koen van de Noort en Heebabberieba

ale

uzik

e/m

ucti

prod

Frank

ing:

leid

ter

Sau

:

mes

opna

kant Mar Heeze dios

Stu

‘Alles op zunne s karaoke versiekop’ s…

s

oper

e Blo

en d

al rnav

Ca

vens Carnaval Eindho ratie ede ot F elp mm Ro ie iss m m

GRATIS!

e issi mm Co

Rommelpot 2007 Henk van Beckum - Jan Peels, BBC en het BBC meidenkoor.

Federatie Eindhove melpot ns C arna Rom val

’

‘

! ek is kenhu Win nend lied 2007

Carnaval Federatie Eindhovens Carnaval: ontwerp / realisatie

dd

el.in

_Lab

t_CD

melpo

0

1-20

26-1

22-11-2008 16:37:46

G

32

sen

Vae

Co

Rommelpot09_CD_Label.indd 2

Luc

ats peg Lam

+ Extra bonu

Winnaar

8 200 lpot

ijgen en zw te ks zien en, dé Ge mme - Hor pegat r Ro kste Lam ad naa de Ge kste de st t gat Win Ge n pe t de Lam as va - Die ee te - Lampega - De ba ks en ev t Ge aar pega y de de kast Lam duurt m Will s uit t Ons Alle fees Het

Dit is m‛n plekske

SALAAI, SALAAI - De Borrelbel Na de een komt de ander - D‛n Doedel Peerke - Van ‛t een kumt ‛t aander

tie dera : Fe rnaval ever uitg vens Ca ho Eind

l

Rommelpot_CD_Hoes

sb 1003nl

002n

at g e p Lam ekste de G

r

o

pro duc er a nd the ow ne r of th e

d 1

Hoes.ind

pot_CD_

Rommel

uitgever: Federatie Eindhovens Carnaval

productie/ muzikale leiding:

g, public perfor manc ing, lendin g, hir e an pyin d br d co oad rise ca sti tho ng au of un : d th is ve re er 18:19:55 07 s e 26-11-20

sb1

hibitid. is pro ord rec this of

All rights

19-11-2008 09:55:40

lied 2008

. tid ibi oh pr is rd co

g tin as dc oa br

Rommelpot09_CD_Hoes.indd 1

val ts Carna

Winnend

Lampega

d

Van ’t één kum t ’t ander f

!

+karaoke

producer and th e own hts of the All rig er o f th ew ork rep rod uc ed

+karaoke!

1

Rom

33

heet water • Potlood per Je gaat nu een winterslaapplek ontwerpen en maken waar een klein h Je Je gaat een schoolreis plannen voor je klas. Je moet een bestemming kiezen. t je rekening een bedrag n. zoogdier de winter goed door kan komen. Daarbij moe een budget: e gebruike Daarbij moet je rekening houden met de afstand vanaf de school. En met de hebt namelijk rekenmachin Bedenken kosten. Je kosten. Je hebt namelijk een budget: een bedrag per leerling dat je uit mag mag je een het plannen Je hebt twee (jam-)potten met deksel bij je. Straks ga je er heet water in Bedenken geven. Bij het plannen mag je een rekenmachine gebruiken. geven. Bij gieten. Dan zijn deze twee (jam-)potten je twee kleine zoogdieren. Jij Je hebt twee (jam-)potten met deksel bij je. Straks ga je er heet water in voor schoolreisje Plannen moet ervoor zorgen dat ze zo warm mogelijk blijven in de winterkou! het gieten. Dan zijn deze twee (jam-)potten je twee kleine zoogdieren.Rolverdeling Jij t t, dan . Je plan De één kan berekeningenPlannen het schoolreisje Je plant gaan. meeze wie er dat Bepaalzorgen 1. ervoor pen 7 heef Geef je kleine zoogdieren allebei een naam en schrijf deze op de er mee gaan moet zo warm mogelijk blijven invoor de winterkou! groe wie twee aal ol doen. De ander schrijft. 1. Bep in de school twee groepen 7 heeft, dan klas (als jouw eigenzoogdieren etiketten. De etiketten plak je op de potten. (als jouw scho kinderen zitten er Geef je jekleine allebei een naam en schrijf deze op de Overleg veel met elkaar! ers) veel je eigen klas gaan ze allebei mee). Hoeveel kinderen zitten er in de oud etiketten. De etiketten plak je op de potten. ei mee). Hoe krachten, klas(sen)? En hoeveel begeleiders (leerkrachten, ouders) leiders (leer gaan ze alleb . bege hebt eel Nu ga je nadenken over een goede winterslaapplek voor de dieren. En hoev gaan er mee? Schrijf dit op. te besteden klas(sen)? op. eel geld je dit Waar)moet die volgens jou aan voldoen? Hoe kun je de dieren het beste hoev Nu 2. ga je over eenper goede voor de dieren. rijf euro uit je te besteden hebt. geld Reken nu uit hoeveel Sch kind.winterslaapplek euro budget is 30 Je nadenken ? x 25 = 750 beschermen tegen wind, regen en kou? Reken nu gaan er mee per kind. Waar moet die25volgens jouinaan voldoen? je de dieren het=beste get dus 30 750 euro) 30 x 25 dus budget is je kun zitten,Hoe je klas kinderen (Als er bud euro je 30 is is n, get klas zitte om hier voo wilt. Het is handig om hiervoor de volgende naartoe je graag waarwind, 3. Bepaaltegen beschermen regen en kou? 2. Je bud eren in je is handig kind Het . 25 wilt er websites te gebruiken: (Als g naartoe waar je graa http://www.b9.nl/pretpark/index.htm en 3. Bepaal http://www.infoparks.com/ne/r_parcs/netherl/index.htm Van hieruit zijn er links naar de sites van de attracties. 4. Heb je een bestemming gekozen? Dan ga je kijken of het ook binnen je Deze opdracht werkt het best op een budget past. Kijk eerst wat de toegangsprijzen zijn. Voor groepen en/of heel koude winterdag. Je voert hem buiten uit, dat een stuk goedkoper. Als Meestal speciale prijzen. vaakopdracht scholen gelden Deze werkt het bestisop bijvoorbeeld in een heel koude weet, kun je het totale bedrag dat je kwijt per persoon je de toegangsprijs een schooltuin of een plantsoen met winterdag. Je voert hem buiten uit, bijvoorbeeld in veel struiken. Schrijf ook dit weer op. ‡ bent uitrekenen. Neem de spullen mee een schooltuin

Er is hier geen wc. We moeten onze behoefte doen in

een bestemming kiezen. Je moet je klas.pas schoolreis een Die Je gaat potten. kunnenplannen we dan voor natuurlijk ’s avonds Daarbij moet je rekening houden met de afstand vanaf de school. En met de legen. Dus die staan de hele dag ergens in een hoekje. kosten. Je hebt namelijk een budget: een bedrag per leerling dat je uit mag Maar dit vind ik lang niet zo erg als de hele dag stil geven. Bij het plannen mag je een rekenmachine gebruiken.

moeten blijven zitten en niet praten. Je kunt je niet voorstellen hoe moeilijk dat is voor iemand die zo Plannen kletst. gewone moeten we al fluisteren: voor het schoolreisje Je plant gaan.dagen mee wie erOp Bepaal 1. graag 7 heeft, dan twee groepen jouw school klas je eigen we mogen niet(als spreken en al helemaal niet bewegen. er in de Hoeveel ze allebeiismee). gaanachterste Mijn helemaal stijfkinderen van al datzitten zitten. En hoeveel begeleiders ’sklas(sen)? Avonds gymnastiek doen helpt. (leerkrachten, ouders) gaan er mee? Schrijf dit op. Je Anne

Rolverdeling De één kan berekeningen doen. De ander schrijft. Overleg veel met elkaar!

2. Je budget is 30 euro per kind. Reken nu uit hoeveel geld je te besteden hebt. (Als er 25 kinderen in je klas zitten, is je budget dus 30 x 25 = 750 euro) 27 april 1943naartoe wilt. Het is handig om hiervoor de volgende je graag Bepaal waar 3. dinsdag Lieve Kitty, te gebruiken: websites en kunst-jus en, dat hebben we gelukkig ’shttp://www.b9.nl/pretpark/index.htm Avonds eten we altijd aardappelen met http://www.infoparks.com/ne/r_parcs/netherl/index.htm nog, rode-bietensla. Over meelballen zal ik je ook vertellen. Die maken we van attracties. detaai vanzo de sites er links Van hieruit zijnmet regeringsbloem waternaar en gist. Ze zijn dat het lijkt alsof er stenen in je 4. Heb je een bestemming gekozen? Dan ga je kijken of het ook binnen je maag liggen, maar afijn! Onze grote attractie elke week is een plakje leverworst budget past. Kijk eerst wat de toegangsprijzen zijn. Voor groepen en/of elke week en de vaak jam op droog brood. Maar we leven nog en we vinden onze speciale prijzen. Meestal is dat een stuk goedkoper. Als scholen gelden sobere maaltijd zelfsper lekker. persoon weet, kun je het totale bedrag dat je kwijt je de toegangsprijs Jebent Anne uitrekenen. Schrijf ook dit weer op. ‡

21

Wat heb je nodig ...

thema 4

... voor het schrijven

• •

Brandaan 6 © Malmberg ’s-Hertogenbosch

t past

• •

12

thema 3

Wat heb jejenodig nodig...... Wat heb

Het dagboek van Anne Streepjescodes

Wat heb je nodig ...

... voor het knutselen? ... voor het schrijven • een bal, niet groter dan een voetbal • rol aluminium... voor het Pen en papier kartonpapier, hetrekenen? moet folie • een stuk• stevig Karton zo groot• zijn dat het• om bal dagboek heen past (zelf lijm Eventueel eendeecht meenemen) • Veiligheidsspelden • • Plakband • Kleurpotloden

vergelijkt het met dat van Anne.

Weten jullie wat het Pantheon is? Een Romeinse tempel, midden in Rome. Als Kassawerk je er naar binnengaat, valt je mond open van verbazing. Wat een enorme koepel! 1. wat Leesjehieronder de stukjes uit hetsloeg dagboek van Anne. Alles kooptisheeft een prijs. Vroeger de caissière elke prijs de zit Het Pantheon gebouwd zonder moderne machines. Boven in deop koepel kassa zoals je een rij getallen in (behalve een rekenmachine. eenaan. gat.Precies Dat is de enige opening in het optelt gebouw de ingang).Nu Zo kan er gaat datKitty, anders. Alleskomen. heeft een streepjescode. Die code wordt gelezen met Lieve licht in de koepel Soms regent het naar binnen. lichtstralen. Zo weet eenmoeten computer precies welk product Er is hier geen wc. We onze behoefte doen in langskomt en hoeveel dat kost. Alle producten prijzen verschijnen op de kassabon. Koepel potten. Die kunnen we en dan natuurlijk pas ’s avonds

1. Lees hieronder de stukjes uit het dagboek van Anne.

lichtstralen. Zo weet een computer precies welk product langskomt en hoeveel Nestkast maken bestemming kiezen. klas. Je moet voor jeverschijnen plannen schoolreis een gaat Jedat kost. Alle producten en prijzen op een de kassabon. • JeLieve haaltKitty, de plankjes voor je nestkast uit één grote plank. Op de

we mogen niet spreken en al helemaal niet bewegen.

dinsdag 27 april 1943 Lieve Kitty, ’s Avonds eten we altijd aardappelen met kunst-jus en, dat hebben we gelukkig nog, rode-bietensla. Over meelballen zal ik je ook vertellen. Die maken we van regeringsbloem met water en gist. Ze zijn zo taai dat het lijkt alsof er stenen in je voorhal met zuilen maag liggen, maar afijn! Onze grote attractie elke week is een plakje leverworst elke week en de jam op droog brood. Maar we leven nog en we vinden onze sobere maaltijd zelfs lekker. Je Anne

k

aarten van de omgeving

7

thema22 thema thema 4

De Plansterke je schoolreis Eiffeltoren

De architect Elfstedentocht langs elf Friese Maar jou inDaarbij de Een wil eengaat cadeautje geven aansteden. de keizer vanbij Rome. buurt je ook elf……tocht bedenken! Deze model kaart is voor wie heeft hijkun jullie hulpeen nodig! Jullie gaan een zilveren maken vanvan het plattegronden en kaarten houdt! Pantheon. Bij Parijs hoort de Eiffeltoren. Ook al ben je er nooit geweest, je

herkent de toren direct. Het is één van de beroemdste gebouwen Een beroemde tocht Tempel van de wereld. En een sterk gebouw! Kun jij ook zoiets sterks Bijna jullie alle Nederlanders wetenis? wat deRomeinse Elfstedentocht is. midden Een schaatstocht Weten wat het Pantheon Een tempel, in Rome. van Als maken? bijna 200 kilometer. Weet jij langs welke plaatsen de schaatsers rijden? En

je er naar binnengaat, valt je mond open van verbazing. Wat een enorme koepel! hoePantheon lang ze over die tochtzonder doen? moderne En dat Prins WillemBoven Alexander tochtzit ook Het is gebouwd machines. in de de koepel

Een beroemde toren uitgereden Als jeopening dat allemaal ben(behalve je een echte kenner!Zo Alskan je het een gat. Dat heeft? is de enige in hetweet, gebouw de ingang). er 1889 jaar voor Parijs. Precies eerder was nietwas weet, is bijzonder dat niet vreemd. De Elfstedentocht is honderd er maar afjaar en toe. Alleen als licht in deeen koepel komen. Soms regent het naar binnen. genoeg natuurijs ligt... de er Franse Revolutie. En het was het jaar van de ‘wereldtentoonstelling’. Koepel Op die tentoonstelling lieten landen uit de hele wereld zien wat ze Vijftien De koepel centimeter van het Pantheon is precies rond. Het is net een halve bal. Als je een konden.

Aan dezou Elfstedentocht doen duizenden mensen mee. boven Daarom het ijs voetbal kunnen opblazen, zo groot dat hij precies in moet de koepel past, betrouwbaar zijn. IJs is pas het raken. vijftien ‡ centimeter dik is. Maar dan zou de onderkant van debetrouwbaar bal precies dealsvloer

Dedan stadwel wilde bijzonder gebouw laten bouwen. Ontwerpers over een de hele route: 200 kilometer lang! Je begrijpt dat het daarvoor heel mochten meedoen aan vriezen. een wedstrijd. Wie kon een toren ontwerpen van wat dagen stevig moet Jouw elf……tocht

Bedenkt nu zelf een route. Een Piramides ocules route langs elf juffen In die tijd waren er in en de meesters wereld geen gebouwen door de school. Of langs elf van 300 meter hoog. Behalve de piramides in cassetteplafond gebouwen of huizen rond de trapvormige koepel Egypte. Hoe zorgde je dat zo’n hoog gebouw school. Een route door elf straten nietofomviel? hoe zwaar werd het dan wel langs elfEn verkeersborden niet? Hoe zorgde je niet in de bodem in de omgeving. Ofdat een het route wegzakte? langs dorpen of steden in jouw

Wat heb je nodig ...

12

provincie. Je kunt meteen aan de slag! ‡ Gustave Eiffel leverde een ontwerp in. Architect

t knutselen? Hij had al een paar stalen bruggen ontworpen. Hij ontwierp een toren van staal die beslist niet niet groter dan een voetbal om zou waaien. ‡ • rol aluminiumstevig kartonpapier, het moet folie togenbosch zijn dat het om de bal heen past • lijm

324 m

……

276 m

196 m

trommel

thema 3

116 m

Streepjescodes Architect Gustave Eiffel leverde een ontwerp in.

Hij had al een paar stalen bruggen ontworpen. Hij ontwierp een toren van staal die beslist niet zuileneen om zou waaien.De ‡ boerenzwaluw heeft voorhal met lange diep gevorkte staart. De bovenkant van zijn verenkleed is metaalblauw. 125 m En hij heeft een roodbruine keel.

voorhal met zuilen

thema 2

58 m

125 m

De elf……tocht

De Elfstedentocht gaat langs elf Friese steden. Maar bij jou in de buurt kun je ook een elf……tocht bedenken! Deze kaart is voor wie van plattegronden en kaarten houdt! Een beroemde tocht Bijna alle Nederlanders weten wat de Elfstedentocht is. Een schaatstocht van bijna 200 kilometer. Weet jij langs welke plaatsen de schaatsers rijden? En hoe lang ze over die tocht doen? En dat Prins Willem Alexander de tocht ook uitgereden heeft? Als je dat allemaal weet, ben je een echte kenner! Als je het niet weet, is dat niet vreemd. De Elfstedentocht is er maar af en toe. Alleen als er genoeg natuurijs ligt...

34

Vijftien centimeter Aan de Elfstedentocht doen duizenden mensen mee. Daarom moet het ijs betrouwbaar zijn. IJs is pas betrouwbaar als het vijftien centimeter dik is. Maar dan wel over de hele route: 200 kilometer lang! Je begrijpt dat het daarvoor heel wat dagen stevig moet vriezen.

Neem

0m

Elk product heeft een unieke streepjescode. Dat lijkt onmogelijk, maar Brandaan7 7©©Malmberg Malmberg’s-Hertogenbosch ’s-Hertogenbosch Brandaan eigenlijk is het best simpel. Met deze kaart maak je streepjescodes voor Naut 5 © Malmberg ’s-Hertogenbosch jezelf en je klasgenoten Wat heb je nodig ...

depersoon spullenweet, mee kun die je dat je kwijt het totale bedrag je hiernaast je de toegangsprijs per ziet staan. bent uitrekenen. Schrijf ook dit weer op. ‡

Naut Naut7 8©©Malmberg Malmberg’s-Hertogenbosch ’s-Hertogenbosch

Watheb hebjejenodig nodig Wat ... ...

7

herfst_4.indd 1

thema 4 thema 2

Wat heb je nodig ... voor het knutselen ......voor het rekenen? Wat heb je nodig? Karton ... voor het knutselen? • Knutselmaterialen • een Veiligheidsspelden voetbal • een bal, niet groter dan • rol aluminium• Plakband het moet • Viltstiften folie of verf • een stuk stevig• kartonpapier, Kopieerapparaat • Kleurpotloden zo groot zijn dat het om de bal heen past • lijm • Stevig wit karton • Lijm • Dun elastiek • Schaar (20 centimeter) • Tekenpapier • Touw (2 meter) • Liniaal • Een ronde stok van • Potlood 20 centimeter lang

Jij insecten gaat nu een nestkast bouwen die geschikt is voor de koolmees. • Houtzaag Kassawerkte vinden zijn. • Schuurpapier Alles wat nu je koopt heeft een prijs. van Vroeger de caissière elke op de Jij gaat een model maken een sloeg boerenzwaluw. Het prijs is een Nestkast maken • Passer kassa Precies zoals je een getallen optelt in een rekenmachine. Nu heuseaan. ‘trek’vogel. Door aanrijeen touwtje te trekken, gaat hij vliegen. • gaat Je nestkast uit plank. dat de anders. heeftjeeen streepjescode. Die code wordt met Opgelezen de Zohaalt kun je plankjes hemAlles eenvoor handje helpen op één zijngrote lange reis. lichtstralen. weetjeeen computer precies welk product langskomt tekening zieZo je hoe deze in stukken moet zagen. Meet alles heelen hoeveel dat kost.op Alle producten en prijzen verschijnen de kassabon. precies met het meetlint. Zet met de liniaalopstrepen op de plekken Een trekvogel maken waar je moet zagen.van Opde alle plankjes schrijf je welk onderdeel hetkaart. is. • Maak een kopie bouwplaat op de achterkant van deze Iedereen zijn code Houd de zaagkun zo recht mogelijk. Maak de uiteinden van de plankjes Eventueel hem ook Streepjescodes zijn je bedacht omovertrekken. heel snel heel veel verschillende dingen glad metdeschuurpapier. te Dat kunnen supermarktartikelen zijn,deofboerenzwaluw treinreizigers, of • herkennen. Plak bouwplaat op een vel wit karton. Geef de • bibliotheekleden. In juiste de voorkant op minstens van dedebodem een De weet wiecentimeter of wat er achter streepjescode kleurenmoet metcomputer viltstiften of 12 verf. ’s-Hertogenbosch rond gatalle komen met eenuit. diameter tussen 30rechte en 32 lijnen millimeter. schuilgaat. • Knip onderdelen Op de van romp zie jede vier Je leerkracht of een andere volwassene kan dit voor je doen met de getekend. Deze moet je inknippen. De rondjes kun je doorprikken Maar hoe weet de computerTeken dat? De heeft een geheugen. Daar decoupeerof gatenzaag. zelfcomputer metDe eenstippellijntjes passer eenenorm rondje met de scherpe punt van een schaar. moet op je de zitten geenhet streepjes in, maar nullen plek waar gat moet komen. ‡ en enen. Die noem je bits. De streepjes van omvouwen. de code worden vertaald in nul (wit) en één (zwart). ‡ winter_4.indd 1 • Schuif de uiteinden van de vleugels door de opengeknipte gleuven in de romp. Lijm de omgevouwen gedeeltes aan de achterkant vast. Daarna kun je de twee zijden van de romp aan elkaar lijmen. ‡

Wat heb je nodig ...

... voor het rekenen? • Karton Naut Naut8 5©©Malmberg Malmberg’s-Hertogenbosch ’s-Hertogenbosch • Veiligheidsspelden Brandaan 7 © Malmberg ’s-Hertogenbosch Malmberg Techniekkaarten Groep 7/8 - Herfst © Malmberg ’s-Hertogenbosch • Plakband Wat heb je nodig ...• Kleurpotloden 24 Wat heb je nodig ...

7

... voor het knutselen ... voorKnutselmaterialen het onderzoek • Pen en papier • Plattegrond en/of kaarten van de omgeving

Op die tentoonstelling lieten landen uit de hele wereld zien wat ze niet weet, is dat niet vreemd. De Elfstedentocht is er maar af en toe. Alleen als konden. er genoeg natuurijs ligt...

Iedereen zijn code De stad wilde een bijzonder gebouw laten bouwen. Ontwerpers Vijftien centimeter mochten meedoen aan eenduizenden wedstrijd.mensen Wie kon een toren moet ontwerpen Aan de Elfstedentocht doen mee. Daarom het ijs van Streepjescodes zijn bedacht om heel snel heel veel verschillende dingen betrouwbaar IJs ishoog pas betrouwbaar alsbreed? het vijftien centimeter dik is. Maar minstens 300zijn. meter en 125 meter dan wel over de heleof route: 200 kilometer lang! Je begrijpt te herkennen. Dat kunnen supermarktartikelen zijn, treinreizigers, of dat het daarvoor heel 324 m wat dagen stevig moet vriezen. bibliotheekleden. De computer weet wie ofPiramides wat er achter de streepjescode In die tijd waren er in de wereld geen gebouwen 276 m Jouw elf……tocht van 300 meter hoog. Behalve de piramides in schuilgaat. Bedenkt nu zelf een route. Een

Educatie Uitgeverij Malmberg, Techniek/Ontdekkingsreizen: ontwerp / beeldredactie / realisatie

Jouw elf……tocht Bedenkt nu zelf een route. Een route langs elf juffen en meesters door de school. Of langs elf gebouwen of huizen rond de school. Een route door elf straten of langs elf verkeersborden

Egypte. Hoeelfzorgde zo’n hoog gebouw route langs juffen je endat meesters niet EnOf hoe zwaar dooromviel? de school. langs elf werd het dan wel niet? Hoe zorgde je rond dat het gebouwen of huizen de niet in de bodem

Maar hoe weet de computer dat? De computer eenelf enorm geheugen. Daar school. heeft Een route door straten

196 m

15 1 24

24

• Spijkers • Meetlint • Touw (2 meter) • Liniaal (25 millimeter • Een ronde stok van • Liniaal • Potlood lang) 20 centimeter lang • Potlood

winter_4.indd 1

09-07-2007 16:45:55

LENTE Een nestkast voor een koolmees Koolmeesjes broeden meestal in boomholtes. Maar als die er niet zijn, is een nestkast een goede vervanging. Het leuke van nestkasten is dat je ze vlak bij je huis kunt ophangen. En omdat koolmezen niet schuw zijn, kun je ze dan goed bekijken. Jij gaat nu een nestkast bouwen die geschikt is voor de koolmees.

Deze opdracht werkt het best op een heel koude winterdag. Je voert hem buiten uit, bijvoorbeeld in Nestkast maken • Je haalt de plankjes voor je nestkast uit één grote plank. Op de een schooltuin of een plantso enziemet tekening je hoe jeveel deze in struiken stukken moet zagen. . Meet alles heel precies op met het meetlint. Zet met de liniaal strepen op de plekken Neem de spullen mee die je hiernaas t Op ziet waar je moet zagen. alle plankjes schrijf je welk onderdeel het is. staan.

Houd de zaag zo recht mogelijk. Maak de uiteinden van de plankjes glad met schuurpapier. • In de voorkant moet op minstens 12 centimeter van de bodem een rond gat komen met een diameter van tussen de 30 en 32 millimeter. Je leerkracht of een andere volwassene kan dit voor je doen met de decoupeer- of gatenzaag. Teken zelf met een passer een rondje op de plek waar het gat moet komen. ‡

LENTE Een nestkast voor een koolmees

EenDenestkast is geschikt een koolmees boerenzwaluw als destaart. heeftvoor een lange diep gevorkte diameter van de opening tussen de 30 en 32 millimeter De bovenkant van zijn verenkleed is metaalblauw. is. En hij heeft een roodbruine keel.

15

Wat heb je nodig?

• Plank (1,5 meter lang, 15 centimeter breed en 15 millimeter dik) • Houtzaag • Schuurpapier • Passer

• Decoupeerzaag of een gatenzaag • Handboor • Hamer • Spijkers (25 millimeter lang)

• Stuk rubber, bijvoorbeeld van een oude fietsband (12 x 8 centimeter) • Meetlint • Liniaal • Potlood

Malmberg Techniekkaarten Groep 7/8 - Winter © Malmberg ’s-Hertogenbosch 09-07-2007 16:45:55

Wat heb je nodig?

Een nestkast is geschikt voor een koolmees als de diameter van de opening tussen de 30 en 32 millimeter is.

• Plank (1,5 meter • Decoupeerzaag of lang, 15 centimeter een gatenzaag breed en 15 • Handboor HERFST ‘trek’vogel themaEen 4 heuse De Plansterke je schoolreis Eiffeltoren 1 millimeter dik) • Hamer Wat heb je nodig? • Houtzaag • Spijkers Boerenzwaluwen zijn echte luchtacrobaten. Ze zijn heel vaak in de Bij Parijs hoort de Eiffeltoren. ben als je er nooit geweest, • Stevig wit karton lucht, omdat ze vliegende insectenOok eten.alMaar het kouder wordt,je • Lijm • Kopieerapparaat Boerenzwaluwen zijn echte luchtacrobaten. Ze zijn heel vaak in de • Viltstiften of verf herkenterde toreninsecten direct. Het isDe éénzwaluwen van de beroemdste • Schuurpapier (25 millimeter • Dun elastiek vliegen minder rond. trekken dangebouwen naar • Schaar • Stevig wit karton lucht, omdat ze vliegende insecten eten. Maar als het kouder wordt, • Lijm van de wereld. En een sterk gebouw! Kun jij ook zoiets sterks (20 centimeter) het zuiden – soms helemaal naar Zuid-Afrika – waar nog wel volop • Tekenpapier • Dun elastiek vliegen er minder insecten rond. De zwaluwen trekken dan naar Nestkast maken maken?te vinden zijn. • Passer lang) •• Schaar • Touw (2 meter) insecten • Liniaal (20 centimeter) het zuiden – soms helemaal naar Zuid-Afrika – waar nog wel volop Tekenpapier • Een ronde stok van • Potlood Jij gaat nu een model maken van een boerenzwaluw. Het is een • Touw (2 meter) insectenplank. te vinden zijn. • Liniaal • Je haalt de plankjes je nestkast uit één grote Op de Een beroemde 20 centimeter voor lang heuse ‘trek’vogel.toren Door aan een touwtje te trekken, gaat hij vliegen. • Een ronde stok van • Potlood Jij gaat nu een model maken van een boerenzwaluw. Het is een 1889 was een bijzonder jaar voor op Parijs. honderd jaar eerder was Zo kun je hem een handje helpen zijn Precies lange reis. 20 centimeter lang heuse ‘trek’vogel. aan een touwtje te trekken, gaat hij vliegen. tekening zie je hoe je deze in stukken moet zagen. MeetDoor alles heel de Franse Revolutie. En het was het jaar van de ‘wereldtentoonstelling’. Zo kun je hem een handje helpen op zijn lange reis. Op die tentoonstelling Een trekvogel maken lieten landen uit de hele wereld zien wat ze precies op met het meetlint. Zet met de liniaal strepen op de plekken • konden. Maak een kopie van de bouwplaat op de achterkant van deze kaart. Een trekvogel maken Eventueel kun je hem ook overtrekken. Maak eenonderdeel kopie van de bouwplaat de achterkant van deze kaart. waar je moet zagen. Op alle plankjes schrijf je• welk hetopis. stad een bijzonder laten bouwen. Ontwerpers • De Plak dewilde bouwplaat op een velgebouw wit karton. Geef de boerenzwaluw de Eventueel kun je hem ook overtrekken. mochten meedoen aan een wedstrijd. juiste kleuren met viltstiften of verf. Wie kon een toren ontwerpen van • Plak de bouwplaat vel wit karton. Geef de boerenzwaluw de Houd de zaag zo recht mogelijk. Maak de uiteinden van opdeeenplankjes meter hoog ende 125 meter • minstens Knip alle300 onderdelen uit. Op romp zie breed? je vier rechte lijnen juiste kleuren met viltstiften of verf. getekend. Deze moet je inknippen. De rondjes kun je doorprikken 324 m glad met schuurpapier. • Knip alle onderdelen uit. Op de romp zie je vier rechte lijnen Piramides met de scherpe punt van een schaar. De stippellijntjes moet je getekend. Deze moet je inknippen. De rondjes kun je doorprikken Inomvouwen. die tijd waren er in de wereld geen gebouwen 276 m • In de voorkant moet op minstens 12 centimeter depunt bodem eenDe stippellijntjes moet je metvan de scherpe van een schaar. 300 de meter hoog.van Behalve de piramides in • van Schuif uiteinden de vleugels door de opengeknipte gleuven omvouwen. Egypte. Hoe zorgde dat zo’n hoog gebouw in de romp. Lijm de je omgevouwen gedeeltes aan de achterkant vast. rond gat komen met een diameter van tussen• de 30de uiteinden en 32vanmillimeter. Schuif de vleugels door de opengeknipte gleuven niet omviel? hoe zwaar werd dan wel 196 m Daarna kunEn je de twee zijden vanhet de romp aan elkaar lijmen. ‡

Lente_4.indd 1 herfst_4.indd

09-07-2007 16:26:28

... voor het onderzoek Kassawerk • Pen en papier • Plattegrond en/of kaarten de omgeving Bij Parijsde hoort de Eiffeltoren. Ookprijs al ben je er nooit Alles wat je koopt heeftvaneen prijs. Vroeger sloeg caissière elke op de geweest, je De Elfstedentocht gaat langs elf Friese steden. Maar bij jou in de herkent de toren direct. Het is één van de beroemdste gebouwen buurt kun je ook een elf……tocht bedenken! Deze kaart is voor wie van kassa aan. Precies zoals je een rij getallen optelt in een rekenmachine. Nuzoiets sterks van de wereld. En een sterk gebouw! Kun jij ook plattegronden en kaarten houdt! maken? gaat dat anders. Alles heeft een streepjescode. Die code wordt gelezen met Een beroemde tocht beroemde toren weten Bijna alleproduct Nederlanders wat de Elfstedentocht is. Een schaatstocht van lichtstralen. Zo weet een computer precies Een welk langskomt en hoeveel bijnawas 200 een kilometer. Weetjaar jij langs plaatsen dehonderd schaatsersjaar rijden? En was 1889 bijzonder voorwelke Parijs. Precies eerder langop zeRevolutie. over tocht doen? Enhet datjaar Prinsvan Willem Alexander de tocht ook dehoe Franse En het was de ‘wereldtentoonstelling’. dat kost. Alle producten en prijzen verschijnen dedie kassabon. uitgereden heeft? Als je dat allemaal weet, ben je een echte kenner! Als je het

Wat heb je nodig? Wat heb je nodig? Wat heb je nodig ...

ch rtogenbos • Decoupeerzaag ... voor het ’s-Hemeter Koolmeesjes broeden meestal in boomholtes. Maar alsheel die vaak er niet • Plank of rekenen? • Stuk rubber, of verf berg(1,5 • Kopieerapparaat Boerenzwaluwen zijn echte luchtacrobaten. Ze zijn in deNaut 8 © Malm • Viltstiften • Karton Elkisproduct heeft een streepjescode. Datleuke lijkt onmogelijk, maar zijn, een nestkast eenunieke goede vervanging. vankouder nestkasten lang, 15 centimeter een gatenzaag bijvoorbeeld van • Stevig wit karton lucht, omdat ze vliegende insecten eten. Het Maar als het wordt, • Lijm • Veiligheidsspelden is hetbij best simpel. Metophangen. deze kaartEn maak je streepjescodes voor iseigenlijk dat je zeer vlak je insecten huis kunt omdat koolmezen breed en 15 • Handboor een oude fietsband • Dun• elastiek vliegen minder rond. De zwaluwen trekken dan naar • Schaar Plakband jezelf en je klasgenoten niet schuw zijn, kun je ze dan goed millimeter dik) • Hamer x 8 centimeter) Kleurpotloden (12 (20 •centimeter) het zuiden – soms helemaal naarbekijken. Zuid-Afrika – waar nog wel volop • Tekenpapier

Naut 7 © Malmberg

Malmberg Techniekkaarten Groep 7/8 - Winter © Malmberg ’s-Hertogenbosch

09-07-2007 16:45:55 09-07-2007 16:39:53

LENTE EenEen nestkast een koolmees HERFST heusevoor ‘trek’vogel thema 3 Streepjescodes

trommel

De Plansterke je schoolreis Eiffeltoren De elf……tocht

Malmberg Techniekkaarten Groep 7/8 - Winter Malmberg Techniekkaarten Groep 7/8 - Lente© ©Malmberg Malmberg’s-Hertogenbosch ’s-Hertogenbosch

winter_4.indd 1 Lente_4.indd 1

24 24 12 1

116 m

0m

• Potlood

heet water

Nu ga je nadenken over een goede winterslaapplek voor de Dezedieren. opdracht werkt het best op een heel koude winterdag. Je voert hem buiten uit, bijvoorbeeld in Waar moet die volgens jou aan voldoen? Hoe kun je de dieren hetof beste een schooltuin een plantsoen met veel struiken. Neem de spullen mee die je hiernaast ziet staan. beschermen tegen wind, regen en kou?

09-07-2007 16:39:53

196 m

58 m

• Thermometer • Horloge, stopwatch of mobiele telefoon met tijdsaanduiding • Potlood

Bedenken

Naut 7 © Malmberg ’s-Hertogenbosch

Malmberg Techniekkaarten Brandaan 6© Malmberg Groep 7/8 - Lente ©’s-Hertogenbosch Malmberg ’s-Hertogenbosch

van 300 meter hoog. Behalve de piramides in

met de scherpe punt van eenzo’n schaar. De gebouw stippellijntjes moet je Egypte. Hoe zorgde je dat hoog ocules omvouwen. niet omviel? En hoe zwaar werd het dan wel cassetteplafond • Schuif de uiteinden vleugels de opengeknipte gleuven niet? Hoe zorgde jevan datdehet niet indoor de bodem trapvormige koepel in de romp. Lijm de omgevouwen gedeeltes aan de achterkant vast. wegzakte? Daarna kun je de twee zijden van de romp aan elkaar lijmen. ‡

• Twee kleine (jam-)potten met 8 een goed sluitend Wat heb je nodig? deksel • Twee kleine • Thermometer • Etiketten (jam-)potten met • Horloge, een goed sluitend stopwatch • Thermoskan met deksel of mobiele • Etiketten telefoon met heet water • Thermoskan met tijdsaanduiding

09-07-2007 16:45:55

Je hebt twee (jam-)potten met deksel bij je. Straks ga je er heet water in Bedenken gieten. Dan zijn deze twee (jam-)potten je twee kleine zoogdieren. Jij moet ervoor ze zo warm mogelijk Je hebt twee (jam-)potten met deksel bij je. Straks ga jezorgen er dat heet water inblijven in de winterkou! Geef je kleine zoogdieren allebei een naam en schrijf deze op de De etiketten plak je op de potten. gieten. Dan zijn deze twee (jam-)potten je twee etiketten. kleine zoogdieren. Jij Nu ga je nadenken een goede winterslaapplek voor de dieren. moet ervoor zorgen dat ze zo warm mogelijk blijven in deoverwinterkou! Waar moet die volgens jou aan voldoen? Hoe kun je de dieren het beste beschermendeze tegen wind, Geef je kleine zoogdieren allebei een naam en schrijf opregen deen kou? etiketten. De etiketten plak je op de potten.

• bibliotheekleden. Maak een kopie van de bouwplaat op dewat achterkant van deze kaart. mochten aan eenweet wedstrijd. kon een ontwerpen van De computer wie of achter detoren streepjescode voetbal zoumeedoen kunnen opblazen, zo groot datWie hijerprecies boven in de koepel past, Eventueel jemeter hem van ook overtrekken. schuilgaat. minstens 300 hoog en meter breed? dan zou dekun onderkant de bal125 precies de vloer raken. ‡ • Plak de bouwplaat op een vel wit karton. Geef de boerenzwaluw de 324 m Maar hoe weet de computer dat?ofDe computer heeft een enorm geheugen. Daar juiste kleuren met viltstiften verf. Piramides geen onderdelen streepjes in, uit. maar nullen en enen. je bits. • zitten Knip de romp ziegebouwen jeDie viernoem rechte lijnenDe streepjes van In diealle tijd waren er in deOp wereld geen 276 m degetekend. code worden vertaald in nul (wit) en één (zwart). ‡ Deze moet je inknippen. De rondjes kun je doorprikken

300 meter hoog en 125 meter breed? Brandaan 6 © Malmbergminstens ’s-Hertogenbosch

Malmberg Techniekkaarten Groep 7/8 - Winter © Malmberg ’s-Hertogenbosch

Wat heb je

elke kiezen. een bestemming Je moetstrepen je klas. plannen voor gaat eenopschoolreis Jeprecies met het meetlint. Zet met de liniaal op de plekken g de caissière Bedenken e. Nu chinmoet En met de school. de vanaf afstand . Vroeger sloe in een rekenma deje. houden metbij je rekening met JeDaarbij hebt (jam-)potten Straks ga jeonderdeel er heet water Kassawerk waartwee je moet zagen. Op alledeksel plankjes schrijf je welk het in is. t een prijs lt met zen dat je uit per leerling koopt heef budget: eenjebedrag namelijk Je hebt kosten. geleDan dt geta llen opte tweeeen (jam-)potten kleine zoogdieren. Jij mag Houd de zijn zaagdeze zo eel recht mogelijk. Maak twee de uiteinden van de plankjes Alles wat je code worgieten. s je een rij plannen mag je een rekenmachine gebruiken. het hoev Bij geven. t en code. Die skom . Precies zoal moet ervoor zorgen dat ze zo warm mogelijk blijven in de winterkou! een streepjes glad met schuurpapier. uct lang kassa aan welk prod Alles heeft ies ers. . Geef je kleine zoogdieren allebei een naam en schrijf deze op de prec and r Rolverdeling • Plannen In de voorkant moet op minstens 12 centimeter van de bodem een gaat dat de kassabon compute chijnen op Zo weet een etiketten. Dewie etiketten plak jediameter op de potten. De één kan berekeningen vers len. en rond gat komen met een van tussen de 30 en 32 millimeter. voor schoolreisje het plant Je gaan. mee er Bepaal 1. stra licht en prijz doen. producten 7 heeft, twee groepen school eigen klasof(als Je jeleerkracht eenjouw andere volwassene kan dit voor dan je doen met deDe ander schrijft. dat kost. Alle Overleg veel met elkaar! en Nudecoupeergagaan nadenken over goede winterslaapplek de rondje dieren. in de er voor Hoeveel mee).een ze allebei ejeding of gatenzaag. Tekenkinderen zelf metzitten een passer een op de lend verschilWaar hoeveel klas(sen)? of ,En moet diehet volgens joubegeleiders aan voldoen? Hoe kun jeouders) de dieren het beste gers plek waar gat moet komen. ‡(leerkrachten, snel heel veel reizi zijn code Iedereen mee? Schrijf dit op. gaan er tegen cht om heel zijn, of trein beschermen pjescodewind, regen en kou? es zijn beda rktartikelen Je budget is 30 euro per kind. Reken nu uit hoeveel geld je te besteden hebt. 2. stree Streepjescod nen superma er achter de kun wat of Dat wie en. (Als er 25 kinderen in je klas zitten, is je budget dus 30 x 25 = 750 euro) puter weet te herkenn 3. Bepaal waar je graag naartoe wilt. Het is handig om hiervoor de volgende eden. De com bibliotheekl . Daar gebruiken: websites te ugen enorm gehe schuilgaat. van en r heeft een http://www.b9.nl/pretpark/index.htm De streepjes De compute http://www.infoparks.com/ne/r_parcs/netherl/index.htm noem je bits. puter dat? enen. Die weet de com sites van de attracties. naar dewerkt er links Van hieruit zijnDeze r nullen en opdracht ‡ Maar hoe maa het best Een nestkast rt). in, een is Dan heel geschikt voorop een koolmees je binnen ook koude of het ga je kijken gekozen? 4. Heb je een bestemming als de streepjes ) en één (zwa winterdag. Je voert hem buiten diameter zitten geen in nul (wit uit, bijvoorbeeld de opening aald in tussen Voor zijn. de toegangsprijzen de eerst watvan Kijk past. budget 30groepen vert en 32 en/of millimeter den een of eenMeestal plantsoen is. schooltuin de code wor goedkoper. Als stukstruiken. eenveel is datmet speciale prijzen. scholen gelden vaak

Lente_4.indd 1

De cadeau elf……tocht Een voor de keizer van Rome

8

Wat heb je nodig?

Een kop thee koelt sneller af dan een hele pot met thee. Zo koelt 24 nodig ... ook een klein zoogdier – zoals een 8 egel – in de vrieskou sneller af 15 Wat Watheb hebjejenodig? nodig? Wat heb je nodig ... 15 21 je nodig ... Wat hebBovendien 23 kunnen WINTER thema 4 dan een groot zoogdier. zoogdieren in de winter Wat heb je nodig? Een goede winterslaapplek Plan je schoolreis onderzoek? het voor ......voor het rekenen? nen? reke het ... voor Pen en papier • • Karton onderzoek? het ... voorweer ... voor het schrijven • Twee kleine Een kop thee koelt sneller af dan een hele pot met thee. Zo koelt • Thermometer on niet genoeg eten om warm te worden. Om te overleven gaan Koolmeesjes broeden meestal in boomholtes. Maar als die er niet • Plank (1,5 meter • Decoupeerzaag of • Stuk rubber, Internet • • Veiligheidsspelden • Kart en papier • Penmet elden ook een klein zoogdier zoals egel op – inschoolreis. de vrieskou sneller af • Horloge, jescodes organiseren reis je klas meteen wel een jaar elk Je gaat Rekenmachine • •3Plakband eep zijn, is een nestkast een–keer goede vervanging. Het leukeZo’n van nestkasten een gatenzaag bijvoorbeeld van • Plank (1,5 meter • Pen enma papier • Decoupeerzaag of •Str Stuk rubber, Een kop thee koelt sneller af dan een hele pot met thee. Zo koelt • Veiligheidssp lang, 15 centimeter (jam-)potten Internet the plannen? schoolreis volgende de Kunjejij hele een is dat goed •sluitend dan eenje groot zoogdier. Bovendien kunnen zoogdieren in de winter • Kleurpotloden zoogdieren instopwatch winterslaap op eenookplek waar zoeenweinig is ze toer. vlak bij huis kunt ophangen. En omdat koolmezen breedkleine en 15 •een Handboor lang, 15 centimeter• Eventueel een echt dagboek (zelf meenemen) een gatenzaag bijvoorbeeld van een klein zoogdierze – zoals egel – in de vrieskou sneller af Plakbandveel Rekenmachine een oude fietsband • • r maa ijk, niet te worden. Om te overleven gaan of(12 mobiele n ogel lodemillimeter nietgenoeg schuw eten zijn, om kunweer je zewarm dan goed bekijken. dik) •deksel Hamer x 8 centimeter) breed en 15 • Handboor een oude fietsband dan een groot zoogdier. Bovendien kunnen zoogdieren in de winter bestemming r Jouw • Kleurpotmogelijk Dat lijkt onmveel voo es ••Etiketten kleine inbouwen winterslaap op een plek waar zo weinig afkoelen. scod Jij gaat nuzoogdieren een nestkast die geschikt is voor deze koolmees. • Houtzaag Spijkers •telefoon Meetlintmet epjescode. millimeter dik) • Hamer (12 x 8 centimeter) niet genoeg eten om weer warm te worden. Om te overleven gaan Waarschijnlijk ben je al vaak op schoolreis geweest. Maar over de bestemming k je streepje unieke stre • Thermoskan met mogelijk afkoelen. kaart maa • Schuurpapier (25 millimeter •tijdsaanduiding Liniaal t heeft een • Meetlint • Houtzaag • Spijkers kleine zoogdieren in winterslaap op een plek waar ze zo weinig had je vast niets te zeggen. Dat bepaalt de leerkracht. Nu krijg je de kans om Met deze Elk produc Je• Passer gaat nu eenheet winterslaapplek ontwerpen enveel maken waar een klein water ••Potlood JeNestkast gaat nu maken een winterslaapplek ontwerpen en maken waar een klein best simpel. lang) Potlood te plannen. Als je dat goed doet, kan de reis misschien zelfs • Schuurpapier (25 millimeter • Liniaal zelf een schoolreisje het mogelijk afkoelen. is k eigenlij zoogdier goed door kan komen. worden! • gemaakt Je haaltde dewinter plankjes voor je nestkast uit één grote plank. Op de • Passer lang) klasgenoten • Potlood gaat nu een winterslaapplek ontwerpen en maken waar een klein zoogdier de winter goed door kan komen. Jezoogdier jezelf en je tekening ziede je hoe je deze in stukken moet zagen. Meet alles heel de winter goed door kan komen. prijs op

trommel

togenbosch

WINTER Een goede winterslaapplek

winter_4.indd 1

Wat Watheb hebjejenodig nodig......

Rolverde te besteden je geld hoeveel uitpasser nueen Reken kind.van euro perTeken 30 Je budget 2.Mijn decoupeerofisgatenzaag. zelf een rondje op de hebt. achterste is helemaal stijf almet dat zitten. ling Plannen zitten, is je budget dus 30 x 25 = 750 euro) je klas kinderen 25 er het (Als plek waar gat moetin komen. ‡ ’s Avonds gymnastiek doen helpt. één de volgende om hiervoor is handig naartoe wilt. Het De Bepaal waar je graag 3.Je Anne kan berekenin voor gen 1. Bepaal wie er mee gaan. Je plant het schoolreisje websites te gebruiken: doen. De ander schrijft. en http://www.b9.nl/pretpark/index.htm 727 heeft, je eigen klas (als jouw school twee groepen dinsdag april 1943 dan http://www.infoparks.com/ne/r_parcs/netherl/index.htm Lieve Overleg de attracties.veel met elkaar! naar de sites van er links zijnin hieruit VanKitty, de er gaan ze allebei mee). Hoeveel kinderen zitten etenbestemming we altijd aardappelen met ga kunst-jus en,ofdat we gelukkig je ook binnen hethebben je kijken gekozen? Dan Heb je een 4.’s Avonds en/of Voor groepen de toegangsprijzen eerst wat past. Kijk budget nog, rode-bietensla. Over meelballen zal ik je ookzijn. vertellen. Die maken we van ouders) klas(sen)? En hoeveel begeleiders (leerkrachten, goedkoper. stuk eenlijkt dathet prijzen. speciale vaak scholen gelden regeringsbloem met water en gist. zijnMeestal zo taaiisdat alsof er stenenAls in je Een nestkast is Ze geschikt voor koolmeesdat alsjede kwijt totale heteen kun je weet, per persoon toegangsprijs je deliggen, gaan er mee? Schrijf dit op. maag maar afijn! Onze grote attractie elke week isbedrag een plakje leverworst diameter van de de 30 en 32 millimeter ‡ weer op. tussen bent uitrekenen. Schrijf ook dit opening elke week en de jam brood. we leven nog en we vinden is. op droog hebt. onze te besteden je Maar geld hoeveel uit is 30 euro per kind. Reken nusobere 2. Je budget Brandaan 7 © Malmberg ’s-Hertogenbosch maaltijd zelfs lekker. Brandaan 6 © Malmberg ’s-Hertogenbosch Je Anne euro) 750 = 25 x 30 dus budget je is zitten, klas je in kinderen 25 er (Als Naut 8 © Malmberg ’s-Hertogenbosch 3. Bepaal waar je graag naartoe wilt. Het is handig om hiervoor de volgende Wat heb je nodig ... 127 Wat heb je nodig ... thema34 thema websites te gebruiken: De Plansterke je schoolreis Eiffeltoren Streepjescodes thema 2 Wat heb je nodig ... 24 Een cadeau voor de keizer van Rome ... voor het onderzoek ... voor het knutselen? en http://www.b9.nl/pretpark/index.htm HERFST Een heuse ‘trek’vogel • Pen dan en eenpapier voetbal • een bal, niet groter • rol aluminium... voor het knutselen Elk heeft een streepjescode. maar je • Plattegrond en/of kaarten van de omgeving Bijproduct Parijs hoort de unieke Eiffeltoren. Ook al Dat benlijkt je eronmogelijk, nooit geweest, stevig kartonpapier, het moet folie • een stukhttp://www.infoparks.com/ne/r_parcs/netherl/index.htm eigenlijk is het wil besteen simpel. Met deze kaart de maak je streepjescodes voor Een architect cadeautje keizer van Rome.gebouwen Daarbij Knutselmaterialen zo groot zijn dat het om de bal heen past • lijm herkent de toren direct. Hetgeven is éénaan van de beroemdste jezelf klasgenoten heeften hijjejullie hulp nodig! Jullie gaan een zilveren model maken van het Boerenzwaluwen zijn echtesterk luchtacrobaten. Ze jij zijnook heelzoiets vaak in de van de de wereld. En een gebouw! Kun sterks attracties. Van hieruit zijn er links naar de sites van Pantheon. lucht, omdat ze vliegende insecten eten. Maar als het kouder wordt, maken? Kassawerk er kijken minder insecten rond. De zwaluwen trekkenje dan naar binnen ook het of je ga 4. Heb je een bestemming gekozen? Danvliegen Alles wat je koopt heeft een prijs. Vroeger sloeg de caissière elke prijs op de Tempel het zuiden – somszoals helemaal Zuid-Afrika waar nog wel volop Een beroemde toren kassa aan. Precies je een naar rijis? getallen optelt in–tempel, een rekenmachine. Nu Als Weten jullie wat het Pantheon Een Romeinse midden in Rome. en/of groepen Voor zijn. budget past. Kijk eerst wat de toegangsprijzen insecten te vinden zijn. gaat anders. heeft streepjescode. codehonderd wordt gelezen met je erdat naar binnengaat, valt een je mond open van Die verbazing. Wat een enorme koepel! 1889 was een Alles bijzonder jaar voor Parijs. Precies jaar eerder was Jij gaat nu een model maken een Het in is een lichtstralen. Zo weet een computer precies welk product langskomt en hoeveel Het Pantheon is gebouwd zonder moderne machines. Boven de koepel zit de Franse Revolutie. En hetvan was hetboerenzwaluw. jaar van de ‘wereldtentoonstelling’. Als goedkoper. stuk een dat is scholen gelden vaak speciale prijzen. Meestal dat Alle producten prijzen verschijnen op de kassabon. een gat. Dat is de Door enige en opening het gebouw (behalve de ingang). Zo kan heuse ‘trek’vogel. aan eenin touwtje te trekken, gaat hijzien vliegen. Opkost. die tentoonstelling lieten landen uit de hele wereld wat ze er koepel komen. regent het naar Zolicht kunin een handjeSoms helpen op zijn lange reis. je kwijt datbinnen. bedrag totale het jejedehem je de toegangsprijs per persoon weet, kun konden. Iedereen zijn code Streepjescodes zijn bedacht om heel snel heel veel verschillende dingen Koepel ‡ bent uitrekenen. Schrijf ook dit weer op. Een trekvogel maken De stad wilde een bijzonder gebouw laten bouwen. teDe herkennen. Dat kunnen supermarktartikelen of treinreizigers, of je een koepel van het Pantheon is precies rond. Hetzijn, is net eenOntwerpers halve bal. Als

cassettepla

trapvormige koepel

... voor het onderzoek? • Pen en papier • Internet •2324Rekenmachine WINTER Eennestkast goede winterslaapplek LENTE Een voor een koolmees

09-07-2007 16:45:55

rond gat komen een diameter van tussen de 30 en 32 millimeter. graag kletst. Op gewone dagen moeten al fluisteren: ouders) (leerkrachten, begeleiders hoeveel En met klas(sen)? zitten geen streepjes in, maar nullen enwe enen. Die noem je bits. De streepjes van Jewe leerkracht of een andere volwassene kan dit voor ‡ je doen met de mogen niet spreken eninal helemaal op. dit Schrijf mee? er gaan de code worden vertaald nul (wit) enniet éénbewegen. (zwart).

Maar weet deis computer dat?van De computer heeft een enorm geheugen. Daar Mijnhoe achterste helemaal stijf al dat zitten. zitten geen streepjes in, maar nullen en enen. Die noem je bits. De streepjes van ocules ’s Avonds gymnastiek doen helpt. de code worden vertaald in nul (wit) en één (zwart). ‡ fond

heb je nodig ...

thema thema43 je schoolreis Plan Streepjescodes 4 LENTE thema Een nestkast voordagboek een koolmees Het van Anne

Naut 7 © Malmberg ’s-Hertogenbosch Malmberg Techniekkaarten Groep 7/8 - Winter © Malmberg ’s-Hertogenbosch

Daarbij moet je rekening houden met de afstand vanaf de school. En met de bestemming een Jeis moet Je gaat een schoolreis plannen voor je klas.tekening je uit mag datheel perkiezen. bedrag je namelijk hoe je inbudget: een stukken moet zagen. Meet alles hebt Jezie Er hier geen wc. Wedeze moeten onze een behoefte doen inleerling kosten. Iedereen zijn code gebruiken. rekenmachine eenheel mag plannen het Bij geven. Streepjescodes zijnmeetlint. bedacht om snel heel veel verschillende dingen precies op met het Zet met depas liniaal strepen op de plekken potten. Die kunnen we danjenatuurlijk ’s avonds dehet met En school. deplankjes vanaf Daarbij moet je rekening houden met de afstand te herkennen. Dat zijn,onderdeel of treinreizigers, waar je Dus moetdie zagen. Op allesupermarktartikelen welk is. of legen. staankunnen de hele dag ergensschrijf in eenjehoekje. Rolverdeling Plannen bibliotheekleden. De computer wiede ofuiteinden wat er achter Houd de zo mogelijk. Maak vande destreepjescode plankjes Maar ditzaag vind ikrecht lang niet zo ergweet als de hele dag stil mag uit je dat leerling per kosten. Je hebt namelijk een budget: een bedrag De één kan berekeningen Bepaal wie er mee gaan. Je plant het schoolreisje voor 1.schuilgaat. glad met blijven schuurpapier. moeten zitten en niet praten. Je kunt je niet doen. De ander schrijft. je eigen klas (als jouw school twee groepen 7 heeft, dan gebruiken. geven. Bij het plannen mag je een rekenmachine • Invoorstellen de voorkant moet op minstens 12 centimeter van de bodem een veelDaar hoe moeilijk dat is voor iemand die zo met elkaar! de enormOverleg er in een zittenheeft Hoeveel allebei ze weet gaan Maar hoe de mee). computer dat?kinderen De computer geheugen.

De koepel van het Pantheon preciesinrond. Het is net een halve bal. Als je een legen. Dus die staan de hele dagis ergens een hoekje. Iedereen zijn code voetbal datdag hij stil precies boven in de koepel past, Maar dit zou vindkunnen ik lang opblazen, niet zo ergzo alsgroot de hele Streepjescodes zijn bedacht omdeheel heeldeveel verschillende dan zou de onderkant van bal snel precies vloer raken. ‡ dingen blijven en niet praten. Je kunt je zijn, niet of treinreizigers, of temoeten herkennen. Datzitten kunnen supermarktartikelen voorstellen hoe moeilijk dat is weet voor wie iemand dieerzoachter de streepjescode bibliotheekleden. De computer of wat graag kletst. Op gewone dagen moeten we al fluisteren: schuilgaat.

Je Anne

winter_4.indd 1

Jouw bestemming reis organiseren je klas op schoolreis. metstreepjescode. wel een elk jaarheeft gaat JeElk product een keer unieke Dat lijktZo’n onmogelijk, maar bestemming de over Maar plannen? Waarschijnlijk ben je al vaak op schoolreisisgeweest. schoolreis de volgende jij toer. een hele is eigenlijk hetKun best simpel. Met deze kaart maak je streepjescodes voor Koolmeesjes meestal in boomholtes. als die er Ze nietkon Anne Frank moest onderduiken omdat Maar ze Joods was. jezelf en jebroeden klasgenoten je de krijg Nu leerkracht. had je vast niets te zeggen. Dat bepaalt dezijn, bestemming Jouw is een nestkast een goede vervanging. Het kans leukeniet vanom nestkasten nooit naar buiten. Ze kon haar vriendinnen zien. Daarom bestemming over demaken. schoolreis op ophangen. vaak aldagboek. ben Kassawerk is Waarschijnlijk dat je ze vlak bij jejehuis kunt En omdat koolmezen schreef ze in haar Jij gaatgeweest. ook eenMaar dagboek En je zelfs misschien reis de kan doet, goed zelf een schoolreisje te plannen. Als je datniet om kans de je krijg Nu leerkracht. de bepaalt Dat zeggen. te niets vast je had Alles wat je koopt heeft een prijs. Vroeger sloeg de caissière elke prijs op de schuw zijn, kun je dat ze dan bekijken. vergelijkt het met vangoed Anne. de reis misschien kanrekenmachine. doet, je dat goed Alsgetallen te plannen. schoolreisje eenaan. zelf kassa Precies zoals je een rij optelt in een Nu zelfs Jij gaat nu een nestkast bouwen die geschikt is voor de koolmees. gemaakt worden! gemaakt gaat datworden! anders. Alles heeft een streepjescode. Die code wordt gelezen met

Een architect wil een cadeautje geven aan de keizer van Rome. Daarbij Anne moest onderduiken omdat ze Joods was.maken Ze kon heeft Frank hij jullie hulp nodig! Jullie gaan een zilveren model van het Elk product een unieke streepjescode. Dat lijktniet onmogelijk, maar nooit naarheeft buiten. Ze kon haar vriendinnen zien. Daarom Pantheon. eigenlijk het simpel. Met deze kaartook maak streepjescodes voorEn je schreefisze inbest haar dagboek. Jij gaat eenjedagboek maken. jezelf en je klasgenoten Tempel

rol aluminiumfolie lijm

12 21 24

23

die je hiernaast ziet staan.

of een plantsoen met veel struiken. Neem de spullen mee die je hiernaast ziet staan.

7 © Malmberg wel een keer met je klas op schoolreis. Zo’n reis organiseren jaar’s-Hertogenbosch Je gaatNautelk is een hele toer. Kun jij de volgende schoolreis plannen?

Pen en papier thema42(zelfEen Eventueel een echt dagboek meenemen) thema cadeau voor de keizer van Rome

togenbosch

b je nodig ...

Wat heb je nodig ...

Plan je schoolreis

1

Koolmeesjes broeden meestal in boomholtes. Maar als die er niet zijn, is een nestkast een goede vervanging. Het leuke van nestkasten is dat je ze vlak bij je huis kunt ophangen. En omdat koolmezen 1 Wat heb je nodig? nodig ... 24 niet schuw zijn, kunWat je heb zejedan goed bekijken.HERFST Een heuse ‘trek’vogel ... voor het knutselen Jij gaat nu een nestkast bouwen die geschikt is voor de koolmees. • Kopieerapparaat • Viltstiften of verf Knutselmaterialen Malmberg Techniekkaarten Groep 7/8 - Lente © Malmberg ’s-Hertogenbosch Malmberg Techniekkaarten Groep 7/8 - Herfst © Malmberg ’s-Hertogenbosch Naut 8 © Malmberg ’s-Hertogenbosch

09-07-2007 16:39:53 09-07-2007 16:26:28

Lente_4.indd 1

Malmberg Techniekkaarten Groep 7/8 - Lente © Malmberg ’s-Hertogenbosch

09-07-2007 16:39:53

15

• Stuk rubber, bijvoorbeeld van een oude fietsband (12 x 8 centimeter) • Meetlint • Liniaal • Potlood

K k voo mee n o ma e ove de me hodes voo a ook even naa www ma mbe g n bao me hodes

35

36

Educatie Uitgeverij Malmberg, Hier en Daar: realisatie

Kijk voor meer informatie over de methodes vooral ook even naar www.malmberg.nl/bao/methodes/

37

6 Meander

Ik ben Meander. Ik ben er trots op dat deze methode voor aardrijkskunde naar mij vernoemd is. Ik ben heel nieuwsgierig. Ik wil weten waarom iedereen zegt dat de Deltawerken zo bijzonder zijn. En hoe komt het dat het jasje dat ik wil kopen zo duur is? Ik zoek het liefst zelf een antwoord op die vragen. En dankzij de uitvinding van NEON kan ik dat ook. Ben jij ook nieuwsgierig? Reis dan met me mee. Kijk snel binnenin, overal vallen nieuwe dingen te ontdekken!

Aardrijkskunde lesboek

6

Meander Aardrijkskunde

LESBOEK

ISBN 978 90 345 4578 7

r en Les 1 Cultuu

thema 5

506861

religie

les 2

les 3

les 4

erlands Typisch Ned en zijn typisch ng. Sommige ding eten of hari , zoals drop Nederlands En direct bij de thee. je koek Of een t. Maar ns van vind erge je wat zeggen d door is ook beïnvloe onze cultuur , die ook in andere culturen Italiaans, mensen uit ltuur De pizza is STAP 1 Cu erland wonen. komt uit het voor? Ned a end arm bek sho je we veel. lderijen een broodje iddels zijn Een typisch Nederlands aan fietsen Komen de schi Van jongs af van de andere sten. Maar inm waarom? de situaties Midden-Oo Wist je dat de balspel is stoepranden. En weet je En herken je wel eens in ig Hollands. die t misschien t en de ze ook aard Lang niet elk land heeft stoepranden soort foto’s? Je ben uit Turkije kom niet eest waar dit tulp eigenlijk worden ze nu geschikt zijn voor dit spel. Ze moeten h museum gew Toc heb ? een fiets Peru een niet te aardappel uit hingen. En te ver uit elkaar liggen en er moeten nds. schilderijen en hebben sch Nederla kun je ook. Deze ding gezien als typi veel auto’s rijden. Ook in Nederland je natuurlijk te maken. . onze cultuur het spel niet overal spelen. In het centrum P 1 in je werkboek allemaal met Ga naar STA en op foto’s kunnen van een stad zijn vaak te veel auto’s ook andere den e had s. onz Het en, hoe e kunstschilder woonerven heb je meestal geen stoep. we ons kled d veel beroemd n in zijn: van hoe in Nederlan of wat we doe We hebben n, tzie erui huizen tijd. onze vrije ne van een t op het eige Cultuur slaa ier hoe Het is de man de groep mensen. hoe we naar ar omgaan, r we met elka doen. Cultuu we wat en tikspelletje Dit wereld kijken maakt, het heeft iedereen van ar elka wel eens gedaan. Ook t is wat je er met Cultuur heef in andere ren. nde vera landen spelen ze het, t kunst kan dus ook Wan maar dan st. kun ander lied met een met je. Zo gaa ook te maken t de tekst Palestijnse we maken. in de gebieden ove is ook iets wat uren op chillende cult Er zijn vers ndse is de Nederla de wereld. Wat ts als een bestaat er zoie cultuur? En ? uur Europese cult

thema 5 STAP 3

les 1

les 2

les 3

les 4 Goed om te weten

Spelletjes uit de wereld (1) Afrikaans spel.

Het werd

een heel oud de es te maken in WarironkWarielijkisgespe eld door kuiltj en deden

oorsp en of bom . Zaden van struik gemakkelijk grond of het zand het dus overal stenen. Je kon naar dienst als speel n het spel mee e slaven name in Suriname spelen. Afrikaans spelen mensen oor Hierd andere gebieden. nu ook wari. Vaak van de wereld gebruikt. en andere delen wel speelborden dig woor worden er tegen

STAP 4 Spelletjes uit de wereld (2)

Knikkeren komt oorspronkelijk uit Egypte, vliegeren is ontstaan in Korea, en de meeste bordspelen zoals dammen en domino zijn bedacht in Azië.

Heel veel spelletjes die wij spelen, zoals knikkeren, elastieken, balspelen en tikspelletjes, worden in de hele wereld gespeeld. Soms op precies dezelfde manier, maar vaak ook heel anders.

Capoeira

Dit spel ken je misschien wel, het is in Nederland ook bekend. Capo eira komt uit Brazilië en is eigenlijk een slavendans. Het was voor de slaven een van de manieren om hun emoties te uiten. Bij gebruik je de berim capoeira bau, een instrument met één snaar, dat het ritme van de dans aangeeft.

laten Je moet proberen de bal te d. Dan heb terugketsen tegen de stoepran meteen vangt, je een punt. Als je de bal punten. heb je twee

Wari was een echt mannens pel. Maar tegenwoordig kunnen meisjes het ook goed.

110

38

Capoeira lijkt zowel op vechten als op dansen. Het heeft van beide wat.

Stoepranden

thema 3 STAP 1

les 2

les 3

les 4 Goed om te weten STAP 2

Bijvoorbeeld: hier zijn geen bergen, geen grote aardbevingen en geen breuklijnen. Het kan bijvoorbeeld wel in West-Amerika of Indonesië.

Begrippen

3 Kijk naar de tekening. Welke begrippen horen bij de nummers? 1 trog / breuklijn

4 aardkorst

2 tektonische plaat

5 aardmantel

3 vulkaan

6 magma

b Kan wat de jongen in de strip meemaakt, ook in het echt allemaal met iemand gebeuren? Waarom wel of niet?

De strip is niet realistisch, bijvoorbeeld omdat al deze verschijnselen

Zakdoek leggen , niemand zegjegen ...

r de profeet Mohammed , de stichter van de isla Zo zie je dat m. het geloof een belangr onderdeel ijk is van de cult uur daar. De tekst van het liedje gaat zo: ‘Holder de bolder, twee ramen op zolder. bel rinkelt Een uiteraard, Mohammed gaat te paa rd. De beu rs valt in de en dan, is put de eigenaa r een arme Mooie men man. sen, sluit je ogen.’ Het spelletje hee t ta’ta’ta’ieh , wat hold de bolder er betekent.

les 1

Samenvatting

1a Geef drie goede redenen waarom deze strip zich niet in Nederland kan afspelen. Waar zou het wel kunnen?

niet in zo’n korte tijd plaatsvinden en ook niet op dezelfde plek. 3 2a De jongen geeft hier één manier waarop een berg kan ontstaan. Wat is de andere? 1

Als de ene plaat de andere optilt.

4

b De strip legt niet uit hoe een trog en een tsunami ontstaan. Maak zelf een striptekening waarin je een van deze twee begrippen uitlegt.

je is geboren, Als er een kind jes. huit met muis

2 5 6

eten we besc

4 Waar of niet waar? Kruis aan. waar a Een dode vulkaan kan geen tsunami veroorzaken. b De aardmantel vormt de grens tussen twee tektonische platen. c Bij een aardbeving komt veel magma vrij.

96 Ga naar

STAP 2 in je lesboek.

60

Ga naar STAP

3 in je werkboek.

Educatie Uitgeverij Malmberg, Meander: realisatie

Ga naar STAP

Ga naar

niet waar

X X X STAP 3 in je lesboek. 61

4 in je werkboek. 111

Kijk voor meer informatie over de methodes vooral ook even naar www.malmberg.nl/bao/methodes/

39

Sauter_VrijNed0407

13-04-2007

De Stromen Services in de schijnwerpers

10 jaar

Manoir met prachtig uitzicht over de campagne, gelegen op 3ha. Incl. diverse bijgebouwen. Met o.a. 2 salons met prachtige open haard, (bij) keuken, 4 slaapkamers, 2 badkamers. Parketvloer en Franse plafonds in alle slaapkamers. fsnl46

5

bemoeizorg regio Helmond

Prijs: 440.000 Euro Frank Sauter En France Makelaar, intermediair en adviseur voor uw droomhuis in Frankrijk Embrun (Frankrijk) 00-33492435944 Geldrop 00-31402802225 [email protected] [email protected] CARTE PROFESSIONNELLE 05-165

www.sauterenfrance.nl

De Stromen Services, Aalborg 12, 2993 LP Barendrecht, telefoon 0180-645200 4

40

Advertenties Sauter en France: ontwerp / realisatie

Jubileumuitgave: iov Jubileumboek.nl en Novadic Kentron: ontwerp / beeldredactie / realisatie

41

42

Educatie Uitgeverij Malmberg, de Leessleutel: ontwerp / beeldredactie / realisatie

Kijk voor meer informatie over de methodes vooral ook even naar www.malmberg.nl/bao/methodes/

43

PitWorks_Brief_alt

16-08-2006

10:55

Pagina 1

PitWorks_Visite

27-06-2006

08:51

Pagin

onderzoek - advies - training Korianderstraat 4 t

5643 AS Eindhoven +31 (0)40 282 08 08

f

+31 (0)40 282 08 09

Joost Erkelens m +31 (0)6 51 34 51 51 e [email protected]

onderzoek - advies - training Korianderstraat 4 - 5643 AS Eindhoven - t +31 (0)40 282 08 08 - f +31 (0)40 282 08 09 - [email protected] - www.pitworks.nl Rabobank 368 779 599 - KvK Eindhoven 180 626 45 - BTW id NL-8097.40.059.B.01.3300

Voefs dpotusvdujpo Poefs{pfl!.!Bewjft!.!Usbjojoh Lpsjboefstusbbu!5-!6754!BT!Fjoeipwfo Cfm!151!.!393!19!19!pg!gby!151!.!393!19!1: jogpAqjuxpslt/om

44

Promotie Commpany projectcommunicatie (tbv Albert Verlinde Produkties): ontwerp / realisatie

Huisstijl Pitworks: concept / ontwerp / beeldredactie / realisatie

45

OPPS_Brief4d

25-01-2006

09:13

Pagina 1

... focus op resultaat

luistergan g

OP PS Kl ey n Be ek en Ro ye 2e Do rp n sst ra at 58 , 37 01 +3 1 (0) AB Ze ist 30 6 98 1 98 1 / ww w. op ps .nl

OPPS

luisterga

ng

OPPS ... foc us op re su lta at

OPPS

18

... focus op resultaat

s 3TRATEGIE ENVISIEONTWIKKELING s 4RAININGENKENNISOVERDRACHT s 0ROCES ENPROJECTMANAGEMENT s )NTERFACETUSSENDEDISCIPLINES

FINANCIEEL TECHNISCH INHOUDELIJKENJURIDISCH

s 3AMENBRENGENVANPARTIJEN s /NDERSTEUNINGBESLUITVORMING

we zien u graag op de 2e etage

OPPS_sy

mBoekje1

rD3.indd

1

‘De kunst is om in projecten het vliegwiel op gang te brengen’

s 0UBLIEK PUBLIEKEOVEREENKOMSTEN s #ONTRACTVORMING

06-11-200

8 08:18: 39

www.OPPS.nl 25-01-2006

1x11_cove

19

Cor Steijn, Gemeente Helmond

s /PTIMALISATIEENFINANCIÑLEHAALBAARHEID

OPPS_VisiteKrt4d

Samenwe rking cre ëert mee OPPS rwaarde! rkt aa ‘Denk we vanuit ambitie van n samen partijen we partijenen entude van rking tussen ssekracht n mense fund hetam gebied, niet vanuitn. Dit vormt he ent voor t sli mm e, verrasse beeen plan’ teregedetailleerd geïntegr nde èn eerde op complex lossingen ruimte vo Ruben e Hümmels & Wout van or lijke opga denken Hees, Gemeente Nijmegen ven. Vrij , en ergie en in inspiratie sleutelw zijn onze oorden. Wij verb ogensch inden de ijnlijke eil anden va gebiedso stgoedntwikkeli en ng. In on combine ze werk ren wij pr wijze ocesman technisch agemen e, financië t m et le en jurid ische ex pertise.

12:25

Pagina 1

OPPS

OSIUM OPPS SYMP

TRANSFORM

20 NOV.

ATIE’08

... focus op resultaat

drs. Ronald W. Pereboom directeur Kleyn Beek en Royen 2e Dorpsstraat 58, 3701 AB Zeist Postbus 465, 3700 AL Zeist T +31 (0)30 6 981 981 F +31 (0)30 6 981 980 M +31 (0)6 53 366 928 E [email protected]

46

Huisstijl OPPS: ontwerp / beeldredactie / realisatie

8

9

47

de Tantes 2003 - 2008 Karin de Jonge (BNO) 1e Hugo de Grootstraat 20 1052 KR Amsterdam 020 681 29 07 / 06 55 33 51 16 [email protected] Hilde van de Kerkhof (BNO) Lisven 20 5646 HM Eindhoven 040 212 18 13 / 06 55 75 16 03 [email protected] Gaby Verheyen De Vijverdam 4 5247 MG Rosmalen 073 689 41 04 / 06 28 71 36 05 [email protected]

48