Made, 26 februari 2003
Vergaderdatum: 19 maart 2003 Agendapunt:
12
Aan de commissie Inwonerszaken
Toelichting Op 25 februari 2003 heeft het college m.b.t. bovengenoemd onderwerp besloten om de gemeenteraad een uitspraak te vragen. Het college wijst de gemeenteraad erop, dat uitvoering van de blauwdruk een verhoging van het budget vereist van € 135.000 per jaar. Het college ziet prioriteitstelling vanuit de gemeenteraad tegemoet. Advies commissie:
1
Notitie blauwdruk kerntaken Stichting Welzijn Ouderen 1.
Inleiding
Al geruime tijd wordt er gesproken over een kerntakendiscussie ten aanzien van de Stichting Welzijn Ouderen. Een directe aanleiding hiervoor is: • het verstrijken van de lopende meerjarenafspraak subsidieverlening in 2002 en de wenselijkheid om te komen tot een nieuwe afspraak voor de komende 4 jaar; • het besluit van de gemeenteraad om te bezuinigingen op de subsidie van SWO; • de wenselijkheid c.q. noodzaak om te komen tot meer samenwerking en afstemming van taken op het gebied van het ouderenwerk in de gemeente; • ontwikkelingen op het gebied van zorgverlening aan ouderen, zoals de toenemende vergrijzing van de inwoners; • 5 jaar Stichting Welzijn Ouderen in de gemeente. De vraag doet zich voor of de diensten en activiteiten die door de stichting worden uitgevoerd wel specifiek bij een instelling voor welzijn ouderen thuishoren. M.a.w. kunnen bepaalde diensten en activiteiten niet evengoed bij andere organisaties op het terrein zorgverlening aan ouderen worden ondergebracht. Ook rijst de vraag in hoeverre de bekostiging van bepaalde activiteiten nog past b innen het subsidiebeleid van de gemeente. Hierbij wordt o.a. gedoeld op de subsidieregeling maaltijdvoorziening, het subsidiëren van de zwemactiviteit in een naburig zwembad, de prijs van activiteiten e.d. Om een antwoord te kunnen geven op deze vragen, is de gedachte ontstaan om te komen tot een discussie op hoofdlijnen over de kerntaken van de Stichting Welzijn Ouderen. Deze discussie dient te worden gevoerd door de gemeenteraad, waarbij zowel inhoudelijk als financieel het kader wordt bepaald waarbinnen de taken van de Stichting Welzijn Ouderen moeten worden uitgevoerd. Wij zijn van mening, dat die discussie in alle openheid gevoerd moet kunnen worden zonder dat er op voorhand al claims liggen op de uitvoering van bepaalde diensten en activiteiten. Met het voeren van de kerntakendiscussie wordt tevens een begin gemaakt met het formuleren van een nota ouderenbeleid voor onze gemeente. Een plan van aanpak hieromtrent ligt bij de stukken ter inzage. De kerntakendiscussie is bedoeld als voorbereiding op de nota ouderenbeleid. De voorliggende notitie is niet bedoeld als voorstel, maar als startpunt voor een discussie over de kerntaken van de Stichting Welzijn Ouderen. Zodra bekend is om welke kerntaken het gaat, kunnen deze nader worden uitgewerkt en ingevuld. Omdat een discussie over kerntaken direct verband houdt met de financiële en personele mogelijkheden van de stichting is tevens een inschatting gemaakt van de benodigde uren en de daarmee verband houdende kosten. De kerntaken dienen ertoe bij te dragen dat ouderen in staat worden gesteld om zo lang mogelijk zelfstandig, op een zinvolle, aangename en voor hen verantwoorde wijze te blijven wonen en functioneren. Aan de hand van het huidige takenpakket is nagegaan welke diensten en activiteiten van SWO gezien kunnen worden als kerntaken, welke taken overgeheveld kunnen worden en welke taken nieuw ontwikkeld moeten worden om de steunfunctie van de stichting zo goed mogelijk tot uiting te laten komen. Het is aan de gemeenteraad om aan te geven welke van de genoemde taken voor rekening komen van de stichting en welke door andere organisaties uitgevoerd zouden kunnen worden.
2
2.
Uitgangspunt en hoofdfuncties:
Het uitgangspunt bij welzijnswerk voor ouderen is vraaggericht werken, d.w.z. als partner naast ouderen staan en hun vragen en wensen zien en beantwoorden in de context van hun leven. Het welzijnswerk maakt als een volwaardige en zelfstandige functie deel uit van een keten, waarvan wonen en zorg eveneens deel uitmaken. De functie van het welzijnswerk is de bevordering van zelfredzaamheid en de sociale participatie van ouderen in de samenleving. Het welzijnswerk heeft als hoofdtaak interventies te bieden die het welzijn van mensen beogen, zonder ‘’betutteling’’. Welzijn ouderen kent drie hoofdfuncties, t.w. 1. 2. 3.
3.
Maatschappelijke activering: mobiliseren van mogelijkheden van ouderen en hen zoveel mogelijk actief te laten blijven; Sociale preventie: voorkomen van maatschappelijke uitsluiting, verwerken van verlieservaringen, bevorderen van zingeving, versterken van stuurkracht; Persoonsgerichte begeleiding en hulpverlening: ondersteunen van ouderen op allerlei levensterreinen. Doel stukje op weg helpen om leven weer zo zelfstandig mogelijk vorm te geven. Overzicht diensten en activiteiten
Om de hiervoor genoemde hoofdfuncties uit te voeren, maakt het welzijnswerk voor ouderen doorgaans gebruik van de volgende 10 diensten: Diensten welzijn ouderen: 1. 2. 3. 4. 5.
Informatie en consultatie Recreatie en educatie Activering en ondersteuning Begeleiding en behandeling Verblijf
6. 7. 8. 9. 10.
Verzorging Dienstverlening Samenlevingsontwikkeling Coördineren Signaleren
Deze diensten kunnen worden onderverdeeld in typen en activiteiten, welke onderverdeling in bijlage 1 is opgenomen. 3.
Kerntaken:
Op grond van het overzicht typen en activiteiten ligt er voor SWO een kerntaak op het gebied van: 1.
Informatie en consultatie: om ouderen zo lang mogelijk zelf regie over hun eigen leven te laten houden, is het van groot belang, dat ze goed geïnformeerd zijn over de mogelijkheden, voorzieningen en regelingen, die hen hierbij ter beschikking staan.
2.
Activering en ondersteuning: het hebben van een zinvolle tijdsbesteding draagt ertoe bij dat ouderen actief blijven, hun sociale netwerk in stand houden dan wel uitbreiden en maatschappelijk blijven participeren. Hiermee draagt deze dienst bij aan de functie activering: personen worden ondersteund bij het verbeteren van hun sociale vaardigheden.
3
3.
Begeleiding en behandeling: deze dienst draagt bij aan de functie persoonsgerichte begeleiding en hulpverlening met als doel, de mogelijkheden van de cliënt te vergroten om de eigen regie in wisselwerking met de omgeving zoveel mogelijk in stand te houden.
4.
Coördinatie: het namens uitvoerders of zorgaanbieders coördineren van dienst- en hulpverlening op het niveau van cliënten, groepen e.d. door: onderkenning van samenwerkingsmogelijkheden, actieve samenwerking met organisaties, afstemming tussen verschillende doelgroepen, netwerkontwikkeling en ontwikkeling doelgerichte hulp.
Vertaald naar concrete producten en activiteiten en de manier waarop SWO voornemens is daarmee om te gaan, dan ontstaat het volgende kerntakenoverzicht: Producten/activiteiten SWO Handhaven kerntaken 1.1.1 folder 1.2.4 verwijzing/bemiddeling 1.31 voorlichtingsbijeenkomsten 2.1.2 kook- en kluscursus 2.1.5 cursus geheugentraining 2.4.1 Meer bewegen voor ouderen 3.1.1 werving en begel. vrijwilligers 3.2.1 stimuler./ondersteuning zelf-org. 3.2.2 stimuler./ondersteuning netwerk 4.1.2 ouderenadviseurs 5.1 soosact./opvang 8.1.1 intergenerationele projecten 9.1.1 coördinatie LSV’s 9.1.2 overlegsituaties met organisaties 9.2.1 coördinatie en managing 9.3 verzorgen administratie 9.4 kantoorwerkzaamheden
Uren 120 210 60 24 18 160 120 116 24 72 50 104 135 36 1.664 804 1.478
Totaal
5.195
Overhevelen 2.14 computercursus en i-net 2.2.1 zangkoor 6.1 maaltijdvoorziening 4.3.3 steunpunt mantelzorg 5.1.1 dagverzorging 7.2.1 personenalarmering
Uren 72 24 348 48 74 144
Opstarten kerntaken 1.1.2 nieuwsbrief 1.13 informatiegids 4.1.2 proces begeleiding 4.1.3 steun- en leuncont 10. projecten
710
Uren 72 72 108 624 1.500
2.376
In totaal bedraagt het aantal uren benodigd voor kerntaken als volgt: Handhaven activiteiten Opstarten nieuwe activiteiten Totaal Beschikbare formatie Uitbreiding
5.195 uur 2.376 uur 7.571 uur 4.836 uur 2.735 uur
Met de uitvoering van bovengenoemde kerntaken gaat het om 7.571 uur. De uitbreiding komt neer op 2.735 is ongeveer 1,5 fte gemoeid. In het overzicht is rekening gehouden met het overhevelen van taken voor 710 uur. Door zich zoveel mogelijk te richten op deze kerntaken, moeten andere taken worden afgestoten dan wel worden overgedragen aan andere instellingen, die zich bezig houden met zorgverlening aan ouderen. Hierbij wordt o.a. gedoeld op zaken als maaltijdvoorziening, sociale alarmering, dagverzorging en recreatieve activiteiten. Met het afstoten van deze producten komt in beginsel geen geld vrij, omdat de betreffende voorzieningen nagenoeg kostendekkend zijn en er bij overdracht van activiteiten ook geld overgedragen moet worden. Er komt wel personele inzet vrij, die in het licht van bovengenoemde kerntaken kan worden ingezet.
4
Bij het afstoten c.q. overhevelen van activiteiten moet wel een overgangstermijn in acht genomen worden. 4.
Consequenties kerntaken:
Zoals uit het vorenstaande blijkt, denkt SWO 7.571 werkuren nodig te hebben voor het uitvoeren van kerntaken. Hiervoor wordt een personele bezetting benodigd van 4,04 fte’s. De berekening hiervan is als volgt: 7.571 : 1.872 (= 1 fte bruto )= 4,04 fte’s. Op dit moment beschikt de stichting over 2,58 fte’s, t.w. : coördinator ouderenwerker fin./adm. kracht kantoor assist. (I&Dbaan) totaal
24 uur per week 20 uur per week 17 uur per week 32 uur per week 93 uur per week
Omgerekend (93 x 52 weken = 4.836 : 1.872) gaat het hierbij om 2,58 fte’s, zodat er sprake is van een tekort van 1,46 fte (afgerond 1,5 fte) ten opzichte van de huidige formatie. Indien het aantal beschikbare uren wordt gesteld op 7.571 uur, dan is daarmee een bedrag gemoeid van € 177.919 aan personele inzet.
De begroting kerntaken 2003 SWO wordt derhalve als volgt: -
subsidie gemeente personeelskosten organisatiekosten kantoorkosten huisvestingskosten dagverzorging maaltijden alarmering activiteiten (netto) nieuwe activiteiten
Totaal
279.539
_______ 279.539
177.919 15.760 10.180 4.200 0 0 0 68.980 2.500 _______ 279.539
Het in de gemeentebegroting 2003 voor SWO opgenomen subsidiebudget is als volgt opgebouwd: -
subsidie bijdrage wonen, welzijn, zorg tariefregeling maaltijdvoorziening huur Plexat voor steunpuntfunctie
Bezuiniging Totaal beschikbare budget 2003
163.326 11.345 9.076 11.500 _______ 195.247 25.000* _______ 170.247
*Bezuiniging i.v.m. overdragen maaltijdvoorziening, alarmering en steunpunten aan zorgcentra.
5
Het verschil tussen kerntakenbegroting 2003 alsmede het beschikbare budget 2003 bedraagt derhalve 109.292 Euro. 5.
Samengevat:
Met ingang van 2003 moet er een nieuwe meerjaren afspraak met SWO worden gemaakt over de gemeentelijke subsidie in de komende jaren. Voorwaarde voor het maken van een nieuwe afspraak is om te weten welke taken minimaal voor rekening van SWO komen. In het verlengde van een nieuwe meerjarenafspraak met SWO dient ook met andere partijen overeenstemming te worden bereikt over het overnemen van taken. Uitgangspunt voor het overleg is het vast te stellen takenpakket van SWO en de bekostiging daarvan. Verder moet worden opgemerkt, dat het overhevelen van taken van SWO naar derden niet van de ene op de andere dag kan worden geëffectueerd. Hiervoor zal afhankelijk van het betreffende product/activiteit een overgangstermijn in acht genomen moeten worden. Het is aan partijen om hierover afspraken te maken. 6.
Voorstel: 1. op basis van deze notitie te besluiten met welke kerntaken de Stichting Welzijn Ouderen zich gedurende deze bestuursperiode zou moeten bezighouden alsmede het financiële kader aan te geven waarbinnen de kerntaken moeten worden uitgevoerd 2. op basis van het besluit met betrokken partijen overleggen over de realisering hiervan (zowel inhoudelijk, financieel als qua tijdsplanning.
6
Blauwdruk kerntaken SWO Bijlage I 1. Typen en activiteiten MOG 1.1. Voorlichting 1.1.1 Folder 1.1.2 Nieuwsbrief 1.1.3 Info gids voor ouderen 1.1.4 Telefonische voorlichting Sub totaal 1.2 Advies 1.2.1 Spreekuur 1.2.2 Huisbezoek 1.2.3 Verwijzing/bemiddeling
2. Nieuw 3. Weging nee
no
120
2.820
ja
ja ja
no no
72 72
1.692 1.692
ja ja
264
6.204
210
4.935
210
4.935
60
1.410
60
1.410
nee
no
Sub totaal 1.3. Groepsinformatie 1.3.1 Voorlichtingsbijeenkomsten 1.3.2 Gezondheidsvoorlichting Subtotaal 2.1 Cursus 2.1.1 Talencursus 2.1.2 Creatieve cursus (koken+klussen 2.1.3 Cursus speltechniek 2.1.4 Cursus computer en internet 2.1.5 Cursus maatschappij en cultuur Subtotaal 2.2 Clubactiviteit 2.2.1 Zangkoor 2.2.2 Muziekgroep 2.2.3 Spelclub/creatieve club (handw. + sjoelen) Subtotaal
nee
no
nee
no
24
564
nee
wo
72
1.692
96
2256
24
564
24
564
654
15.369
50
1.175
50
1.175
nee
wo
Totaal sub totaal
2.3 Open activiteit 2.3.1 Spelletjes middag 2.3.2 Soosactiviteit/opvang 2.3.3 Internet café Sub totaal
4. Arbeid 5. Kosten 6. Kerntaak 7.
nee
no
ja
ja
ja nee
nee
ja
2.4 Culturele activiteit 2.4.1 Cultureel bezoek Sub totaal 2.5
Aangepaste activiteiten
7
Arb
1. Typen en activiteiten MOG 2.5.1 aangepaste activiteiten Sub totaal 3.1. Ondersteuning vrijwilligers 3.1.1 Werving en begeleiding 3.1.2 Gildeproject Sub totaal 3.2 Activering doelgroepen 3.2.1stimulering+onderst zelforg 3.2.2stimulering+onderst+netwe 3.2.3ondersteunen soc netwerken sub totaal 4.1. Begeleiding 4.1.1 Procesmatige hulpverlening 4.1.2 Procesmatige begeleiding 4.1.3 Ouderenadviseurs sub totaal 4.2 Training 4.2.1Meer bewegen/Volksdans 4.2.2Geheugentraining sub totaal Totaal sub totaal
2. Nieuw 3. Weging
nee
nee nee
no no
120
2.820
120
2.820
116 24
2.726 564
140
3.290
ja
ja ja
ja nee
no no
108 72 180
2.538 1.692 4.230
ja ja
nee nee
no no
160 18 178 668
3.760 423 4.183 15.698
ja ja
no no
624 48
14.664 1.128
ja nee
672
15.792
74
1.739
74
1.739
348 348
8.178 8.178
4.3 Hulpcontact 4.3.1 Telefooncirkel 4.3.2 Steun-en leuncontact 4.3.3 Steunpunt mantelzorg 4.3.4 Bemiddeling sub totaal
ja nee
5.1 Dagopvang 5.1.1 Dagopvang 5.1.2 Dagverzorging 5.1.3 Bezoek en oppascentrale sub totaal
nee
6.1 Maaltijdvoorziening 6.1.1 Open eettafel/soc restaur. 6.1.2 Maaltijdbezorging aan huis sub totaal
no
4. Arbeid 5. Kosten 6. Kerntaak 7.
nee
wo
wo
nee
nee
6.2 Persoonlijke verzorging 6.2.1 Pedicure 6.2.2 Kapper sub totaal 7.1 Concrete hulp 7.1.1 Klussendienst
8
Arb
1. Typen en activiteiten MOG 7.1.2 Hulp bij form invullen 7.1.3 Thuisadminstratie 7.2.4 Boodschappendienst 7.1.5 Hand en spandiensten sub totaal 7.2 Alarmering 7.2.1 Personenalarmering en opv sub totaal totaal sub totaal
2. Nieuw 3. Weging
4. Arbeid 5. Kosten 6. Kerntaak 7.
nee
wo
144 144 1.238
nee
no
104 104
2.444 ja 2.444
nee nee
no no
36 135 171
846 ja 3.173 ja 4.019
9.2 Afstemming 9.2.1 Coördinatie en aanging 9. 3 Verzorgen administratie 9.4 Bureauondersteuning sub totaal
nee nee nee
no no no
1.664 804 1.478 3.946
39.104 ja 18.894 ja 34.733 ja 92.731
10.1 Signalering 10.1.1 Onderz en rapp woonomgev sub totaal
nee
no
1.500 1.500
35.250 ja 35.250
7.3 Vervoer 7.3.1 Aangepast vervoer sub totaal 8.1 Intergenerationele projecten 8.1.1 Intergenerationele projecten sub totaal 9.1 Samenwerking 9.1.1 Overlegsituaties met organisaties 9.1.2 Hulpverlening (coor.LSV) sub totaal
3.384 nee 3.384 29.093
totaal sub totaal
5.721
134.444
TOTAAL
8.281
194.604
Toelichting: rubrieken: Rubriek 1 bevat het geheel van diensten, activiteitentypen en activiteiten, zoals die in het welzijnswerk kunnen worden onderscheiden. Dit overzicht is ontleend aan een publicatie van de Maatschappelijke Ondernemersgroep d.d. augustus 2001. Rubriek 2 t/m 5 vermeldt gegevens over de producten en activiteiten van SWO. Deze gegevens zijn ontleend aan het werkplan 2003, dat wij van de Stichting ontvingen. In het werkplan geeft SWO aan hoe zij het door haar in 2001 vastgestelde beleidsplan 2001 - 2004 nader wil concretiseren. De betekenis van de rubriek is: nieuw (= wel of niet nieuw ten opzichte van huidige takenpakket), weging (= wel of niet overlaten aan andere (zorg-) instellingen, arbeid (= de benodigde personele capaciteit) en daarmee verband houdende kosten.
9
Arb
Rubriek 6 t/m 9 bevat tenslotte een globaal voorstel over hoe de kerntaken, uren, kosten en uitvoering er voor SWO in onze gemeente uit zouden kunnen zien. P.S. Onderstaande stukken, welke op de gebruikelijke manier ter inzage liggen, maken eveneens deel uit van de discussie over de kerntaken van SWO. 1. 2. 3. 4. 5. 6.
Werkplan 2003, ingediend 27 januari 2003 Begroting 2003, ingediend 29 maart 2002 Resultaten 2001, ingediend 14 mei 2002 Jaarrekening 2000 en sociaal jaarverslag 2000, ingediend 28 november 2001 Begroting 2002, ingediend 8 juni 2001 Beleidsplan 2000 - 2004, uitgereikt op 15 maart 2001
Made, 10 februari 2003 ma/jz
10
