love baby, bodyscan De serendipiditeit van fundamenteel onderzoek Technologietoppers Eppo Bruins, Jos Pâques, Wybren Jouwsma

5

Periodiek branchemagazine FHI, federatie van technologiebranches december 2012, JAARGANG 21

Jan Steven van Wingerden

Entermed, OD Medical en OD Security

“love baby, bodyscan” 10

De serendipiditeit van fundamenteel onderzoek

18

Technologietoppers Eppo Bruins, Jos Pâques, Wybren Jouwsma

34

Rotterdam Science Tower voor life science bedrijven

2

3

31

Inhoud

De chemische transistor

Periodieken Redactioneel 3 Interview 4 Kort nieuws Haagse Babbel

8

Geld speelt geen rol Kees Groeneveld

10

De tijd van Olie B. Bommel is wel een beetje voorbij. ‘Heer van Stand’ en ‘geld speelt geen rol’, het zijn teksten die niet meer

Conjunctuur 15

SEPA en IBAN komen er onherroepelijk aan

18

HET Instrument 2012

25

Industriële Elektronica

28

Column Paul Petersen

29

Industriële Automatisering 32 Laboratorium Technologie 34

37

topsectoren wassen neus

Heer van Stand voor wie geld geen rol speelt? Je zag hem echt nooit werken. Een beetje bijdehand doen en dan weer lekker aanschuiven bij een ‘eenvoudige doch voedzame maaltijd’. Helaas, ook voor echte slimmerikken wordt het dezer dagen gewoon hard werken, sappelen. Wijsneuzen als Mark en Diederik die denken het te redden met een paar dagen kwartetten met Wouter. Ze komen er echt niet mee weg.

‘Verleiden tot technologie’

35

Medische Technologie

37

Fun & educatie

40

Toch zit er wel wat in. Wijsneuzen die worden vrijgesteld om slim

Boekrecensie

41

zien. Zelfs een rooie politicus als Jan Vos zegt in dit nummer

Personalia 42

Ledenkring

grootste technologie beurs van nederland

mannetjes, van die jonge gassies die leven op de zak van zo’n

Column Freek Rooze

Agenda 42

25

redactioneel

12

Technologie toppers

kunnen. Hebben we dan ook niet meer van die slimme Tom Poes

43

te kunnen zijn en verder niet te veel productiefs hoeven te laten van Signalement dat we jongelui maar moeten verleiden tot technologie via hoge salarissen. Is dat nou het enige? Mag het niet meer gewoon voor het genoegen Heren van Stand te slim af te zijn? Dat is toch eigenlijk nog veel beter dan bakken geld verdienen, je helemaal niet druk hoeven te maken om geld. Was ook wel een beetje bizar deze week. Schrijf je een recensie over het boek ‘What money can’t buy’ en dan klinkt er een radioreclamespot door de kamer over ‘de week van het geld’, “inclusief echt zakgeldcontract”! Kom op nou mensen, we betalen, sorry, ontvangen, tegenwoordig negatieve rente op onze staatsleningen. Leve Olie B. Bommel! Zorg is inderdaad onbetaalbaar, altijd al geweest. Kom maar op met fundamenteel onderzoek. We willen meer nieuwe bioprocesinstallaties. Met of zonder geld, onze technologie gaat door. ¶

4

5

Jan Steven van Wingerden

“Even wat regelen werkt niet” V

raag een willekeurige ondernemer hoe het gaat, grote kans dat u hoort:

Wat doet ie eigenlijk die SOTER?

“Fán-tás-tísch! Kan niet beter!” Zo niet Jan Steven van Wingerden, managing

“Hij spoort bolletjes op. Nou ja, dat wil

director van Entermed, OD Medical en OD Security in Leeuwarden. Een goedlachse

zeggen, de douane op Heathrow in Londen

optimist. Maar ook een realist, een ondernemer die niet onder stoelen of banken

had grote problemen met bolletjesslikkers,

steekt dat het soms helemaal niet zo fán-tás-tísch gaat. Maar nooit één seconde spijt

veelal uit Jamaica. Dat was de aanleiding

van het avontuur waar hij tien jaar geleden aan begonnen is. Met Entermed is van

voor de uiteindelijke ontwikkeling van

Wingerden lid van de FHI-branche voor medische technologie.

de SOTER. Wat hij doet is een full-body scan maken door een extreem lage dosis ioniserende straling van twee microsievert

C.V. Jan Steven van Wingerden werd 10 jaar geleden bij OD Leeuwarden binnengehaald als managing director. Was daarvoor onder andere operations manager bij een bedrijf in grafische apparatuur. In 2008 nam hij samen met twee partners OD Leeuwarden over, wat ondertussen een naamsverandering had ondergaan en was opgesplitst in Entermed, OD Security en OD Medical. Jan Steven woont in Buitenpost, is vader van twee kinderen en, zoals het een goed Fries ingezetene betaamt, een zeer enthousiast zeiler.

OD Security? Was dat niet het bedrijf achter

gewoonten af te stappen. Goed, laten

gedurende tien seconden door een persoon

de veelbesproken bodyscanner die enige

we voor de verandering eens niet bij het

te jagen. Aan de ene kant staat een

tijd geleden zo in het nieuws was? Jazeker,

begin beginnen, maar bij de actualiteit,

röntgenapparaat, aan de andere kant een

de SOTER, afgeleid van het Oud-Griekse

bij de SOTER.

detector. Verdachte personen worden daar

woord σωτήρ, dat zoveel als redder of

tussendoor geleid en je ziet meteen of ze

beschermer betekent. Staat momenteel op

Cool ding. Ziet er hightech uit!

iets in hun lichaam verborgen houden of

menig internationaal vliegveld te pronken

“Ja, mooi he. Het is mijn love baby! Heb

niet. Erg efficiënt dus.”

en was, correctie is, zonder te overdrijven,

ik niet van mezelf hoor, love baby, maar ik

baanbrekend. Zoals wel vaker gebeurt, is

vind het wel een passende term.”

de SOTER min of meer door toeval ontstaan.

Heathrow? “Vliegveld Heathrow was onze

Door een samenloop van omstandigheden.

Jan Steven lacht breeduit. Hij doelt op het

opdrachtgever. Daar is hij als eerste getest

Wat dat betreft zijn er parallellen te zien

onvoorspelbare proces tussen conceptie

en geplaatst. Ondertussen staat ie op alle

tussen het uiteindelijk succesvolle product

en bevalling, waarbij er iets ontstaat

vliegvelden in de UK and beyond. Behalve

en de uiteindelijk succesvolle ondernemer

zonder dat je weet wat het gaat worden,

in Nederland.”

(σωτήρ, what’s in a name). Als er namelijk

maar waar je je uiteindelijk enorm mee

iets is wat de carrière van Jan Steven

verbonden voelt. Althans, dat denk ik.

Why’s that?

van Wingerden kenmerkt sinds zijn

Ik vraag er verder maar niet naar, bang

“Tja, regels hè. Hier in Nederland doen

aantreden bij wat toen nog OD Leeuwarden

dat ik door te veel ratio in te brengen (of

ze het nog op de oude manier. Is er een

heette, dan is het wel het trotseren en

zoals u wilt: stomme vragen te stellen) de

verdachte, dan wordt ie meegenomen naar

overwinnen van tegenslag. Wat daar voor

ontspannen en vooral openhartige sfeer van

een aparte ruimte. Vervolgens moet er

nodig is? Doorzettingsvermogen, moed,

ons gesprek verstoor en we afdalen naar

gewacht worden totdat men in het AMC

ondernemerssouplesse, een grenzeloos

obligaat techno-geneuzel.

gereed is om een scan te maken. Kost

optimisme en de bereidheid om van je oude

gruwelijk veel tijd en is niet alleen erg

lees verder op pagina 6

door Paul van Nieuwenburg

6

7

bedrijfsonderdeel was niet het enige dat

nog steeds op tbc. Het rendement was laag,

ervan had verwacht en zijn we allebei ons

stroef verliep. Stel je voor, je komt van

maar we waren wel marktleider in thorax-

weegs gegaan. Maar de geest was uit de

buitenaf bij een bedrijf waarvan de gouden

scanners. Nu wil het geval dat Nucletron,

fles. Via via kwamen we in contact met

jaren eigenlijk al sinds de ontmanteling van

één van de oud-Delft Instruments-bedrijven

Heathrow en de rest is geschiedenis.”

Delft Instruments ver achter je liggen. Het

waar wij aan leverden, bezig was met de

personeel, het management, verwacht dat

ontwikkeling van een hightech thorax-

jij alles weer terugbrengt naar zoals het

scanner voor de Derde Wereld. Ik geloofde

vroeger was. Blijkt dan dat je een nieuwe

daar niet in. Volgens mij was daar veel meer

Die SOTER gaan we dus op alle vliegvelden in de hele wereld zien? “Op vliegvelden en – ik hoop voor jou

“Gevangenissen zijn onze grootste markt!”

dat je ze daar nooit hoeft te zien – in gevangenissen. Ook over de hele wereld. Gevangenissen zijn ons grootste markt. Het eerste verzoek kwam uit Australië. Een zelfmoord na een ‘stripsearch’ in een gevangenis in Canberra had daar veel stof doen opwaaien. De SOTER was dus zeer

visie hebt, dan ben je al gauw de gebeten

behoefte aan onverwoestbare low-tech

welkom. Vanuit Canberra is het balletje

hond. Ik heb toen ook de onvergeeflijke

scanners. Daar hebben wij ons toen vol op

verder over de wereld gaan rollen.”

fout gemaakt om het zittende management

gestort.”

blij mee. Dus daar gingen we weer, opnieuw

Klinkt goed. Mag ik er dan toch een beetje van uit gaan dat de zorgen van de eerste jaren voorbij zijn en je je organisatie stevig op de rails hebt staan?

arbeidsintensief, maar ook enorm belastend

waarin diplomatiek handelen het adagium

aangepakt. Rigoreuzer. Ik heb de bonden

van commercieel directeur op zich had

gedoe. Maar, zoals het spreekwoord luidt,

“Dat mag.”

voor de verdachte. Stel je voor dat ie

was. Het was vooral zaak om de dialoog

verteld dat we het op mijn manier zouden

genomen, werd al heel snel pijnlijk duidelijk

als de nood het hoogst is.... komt de redding

onschuldig is. Heb je hem of haar uren voor

gaande te houden. Kon ik als de beste,

doen, anders ging de stekker er uit. Een

dat er heel erg veel fout zat. Al met al liepen

soms uit de lucht vallen. Stel je voor, ik zit

Je ben dus een zorgenvrij mens?

niets vastgehouden. Tja… wij hebben hier

is er een probleem, stuur Jan Steven er

dag later was het geregeld. Ja, ik leer snel.”

in die tijd de conflicten hoog op. En waren de

op een vliegveld, maak kennis met een man

“Welnee joh, het loopt lekker, maar er is

nog niet zo’n cultuur, maar in Engeland en

maar op af. Komt het wel goed. Die manier

bedrijfsresultaten navenant.”

die in ‘test-kits’ doet die de douane gebruikt

altijd wel iets om over te tobben. Neem de

andere landen ‘sewen’ ze je meteen.”

van werken heb ik meegenomen toen ik

En weer lacht Jan Steven breeduit. Wat ik

om drugsmokkelaars te grazen te kunnen

SOTER, we krijgen straks forse concurrentie

hier begon. Maar bleek in deze nieuwe

al eerder meende op te merken, zie ik nu in

nemen, en hij stelt, nadat ik hem over onze

van diverse grote partijen. Probeer je dan

Klinkt als: goed idee, ontwikkelen maar en hoplakee daar staat ie. Kassa!

omgeving lang niet altijd te werken. Om

volle glorie. Hij lijkt als twee druppels water

Nog meer stress. En een onblije investeerder lijkt me zo.

lowtech thorax-scanners heb verteld, voor om

maar eens als klein bedrijf staande te

een voorbeeld te geven, bij mijn aanstelling

op Gerrit Komrij. Spitting image! Althans

“Ik heb het er met hem over gehad. Als hij

ze samen aan vliegvelden te slijten. Hij de

houden. Gaat wel lukken, maar realiseer

hadden we besloten om ons op één aspect

als hij lacht, wat hij veel en uitbundig doet.

me in die tijd de laan uit had gestuurd, had

contacten, ik de body-scanners, wereldidee!”

je wel dat door de stand van de euro en

“Ja, niet dus! We hadden een deal met

toe te leggen: het op de kaart zetten

ik dat kunnen begrijpen. Maar dat gebeurde

Heathrow dat ze het prototype na een

van onze expertise op het gebied van

niet. Omdat hij vertrouwen in me had. En

half jaar testen zouden kopen. Keuren ze

tuberculose. Onder een nieuwe naam: OD

Je lijkt op Gerrit Komrij!

natuurlijk omdat hij anders helemaal niks

‘m af! Omdat hij niet voldeed aan de eis

Medical. Alle andere activiteiten zouden

“Die dichter? Hans Wiegel, daar word ik

zou hebben.”

dat hij maar één button zou hebben. Wij

we afstoten. Nu moet je weten dat OD

nog wel eens mee vergeleken. Maar Gerrit

hadden dat figuurlijk opgevat, terwijl zij het

Leeuwarden voorheen, voordat het werd

Komrij…. Hoor ik voor het eerst.”

letterlijk bedoelden. Is ook wel te begrijpen.

overgenomen door de investeerder die mij

Zo’n scanner moet eenvoudig te bedienen

weer aantrok als managing director, een

Ja, wat gaan we nou krijgen? Gerrit

trokken we het schip vlot. In een notedop: in

zijn. Met het oog op risico’s van allerlei aard

onderdeel was van Delft Instruments en

Komrij, man. Briljante dichter, messcherpe

2006 namen we Entermed over. Dat stelde

zit er telkens iemand anders achter om hem

met name leverde aan andere bedrijven uit

waarnemer, eminent chroniqueur van onze

ons in staat om een nieuwe marktgebied

te bedienen. Hoe simpeler hoe beter.”

de Delft Instruments-groep. Alles werd in

samenleving, cultuur-paus. Wie wil daar

te betreden, namelijk dat van behandel- en

huis gemaakt. Bij mijn komst was dat nog

nou niet op lijken. Bovendien, ik zie het

diagnose-units voor KNO-artsen. Vanuit OD

Flinke stress dus?

steeds het geval. We zaten dus met een

toch! Dan is het zo. Overigens vind ik dat

Medical hebben we producten overgenomen

“Nou! Zou het opeens niet doorgaan zeg!

plaatwerkfabriek die we kwijt wilden. Dat

ikzelf erg veel op Michel Jackson lijk, toen

van Tefa Portanje. Daarmee wilden we onze

Ja, toen was het bikkelen geblazen. Binnen

dacht ik in een half jaartje wel geregeld

ie nog leuk was, zo ergens tussen zijn

propositie verbreden en ons een entree

twee weken hadden we het ontwerp

te hebben. Mis, dat kostte me twee jaar.

zevende en achtste nosejob. I’m bad…!!

verschaffen in ziekenhuizen. Ondanks de

aangepast. En nu staan ze dus overal.”

Met iedereen rekening houden en even

Maar dat terzijde.

interne trubbels lukte dat. En toen was daar

aan te houden. Tip: nooit doen! Meteen zo in de gaten, maar toen ik op een gegeven

Mooi, eindelijk eens iets wat van een leien dakje ging!

moment bij een klant was samen met de

“Nee joh! Nucletron was daar helemaal niet

voormalige algemeen directeur die de functie

vervangen. Aanvankelijk had ik het nog niet

“Dus gingen we door. Langzaam maar zeker

2008. Het jaar van de management buyout.

wat regelen werkte hier dus niet. Wat een

Dat bikkelen, dat ligt je?

gedoe zeg, vakbonden, personeel, ik werd

“Als het moet, maar het is geen tweede natuur. Ik kom uit een professioneel milieu,

Dus?

Ik heb toen samen met twee partners de

er gek van. Niet lang daarna, in eenzelfde

Een moeizame eerste periode begrijp ik.

situatie, heb ik het volledig anders

“Absoluut. En het afstoten van dat

ondertussen, los van alle ontwikkelingen,

hele winkel overgenomen. Onze focus stond

laten we hem vooral niet vergeten – onze

Wereldidee! En een businesspartner waar je oud mee zou kunnen worden.

Geert – het waanzinnig lastig is om in het

“Eh, nee. Na verloop van tijd bleek de

leuk. Nooit één seconde spijt van gehad!”

samenwerking niet op te leveren wat ik

buitenland voet aan de grond te krijgen. Maar goed, dat is ondernemen. En dat is

¶

8

9

Kort Nieuws Kort Nieuws Kort Nieuws Kort Nieuws Kort Nieu Nieuwe voorwaarden fiscale eenheid ‘flex-bv’ De voorwaarden voor het aangaan van een fiscale eenheid voor de vennootschapbelasting in verband met ‘flex-bv’ worden aangepast naar aanleiding van het ‘lenteakkoord’. Voor het aangaan van een fiscale eenheid moet de moedermaatschappij minimaal 95% bezitten van de aandelen in de dochtermaatschappij. Hieraan is nu toegevoegd dat dit bezit minimaal 95% van de statutaire stemrechten moet vertegenwoordigen.

Entrepeneurs Exchange

De nieuwe mogelijkheden van de zogenoemde flex-bv zouden zonder deze toegevoegde voorwaarde stemrechtloze aandelen toegang geven tot de fiscale eenheid.

¶

Bron: Inzake uw zaken, PWC, oktober 2012

Zin in exporteren?

Beursorganisatie NYSE Euronext

zal stijgen. Aan het einde van dit jaar

worden gekoppeld aan vergelijkbare

onderneemt een nieuwe poging om meer

moet de Entrepeneurs Exchange van start

beursinitiatieven in andere Europese

middelgrote en kleinere bedrijven een

gaan, een pan-Europese schermenbeurs

landen. Om zo meer liquiditeit te kunnen

beursnotering te laten aanvragen. Omdat

waar deze bedrijven een aandelenemissie

aantrekken en breder gespreid index

deze categorie bedrijven traditioneel

kunnen doen of een obligatielening kunnen

beleggen mogelijk te maken.

afhankelijker is van bankenfinanciering

uitschrijven. Meer dan bij de al bestaande

en nu op zoek moet naar alternatieven is

NYSE Alternext zullen de eisen voor het

Omdat de wereld snel verandert, heeft Agentschap NL een vernieuwd exportboekje

de verwachting dat de animo voor een

prospectus aanzienlijk worden versoepeld.

uitgebracht.

beursnotering de komende jaren aanzienlijk

Ook zal de Entrepeneurs Exchange

¶

Bron: Inzake uw zaken, PWC, oktober 2012

Een boekje in handformaat, gratis, bevattend regels en wetten, klein en informatief, maar vooral met praktische tips. Het geeft een handleiding hoe een goede start gemaakt kan worden met een exportplan, hoe kansen op nieuwe markten benut kunnen worden, hoe zakenpartners te vinden zijn, hoe men zich juridisch en financieel moet voorbereiden, en hoe men op de hoogte blijft van internationale kansen en ontwikkelingen. Altijd handig. Het boekje is gratis aan te vragen of te downloaden. www.agentschapnl.nl /startenmetexport

Geen loonsverhoging, maar een eenmalige bonus

¶

Stijging minimumloon per januari 2013 Het wettelijk minimumloon voor werknemers van 23 jaar en ouder zal per 1 januari 2013 stijgen van € 1.456,20 per maand naar € 1.469,40 per maand. Het wettelijk brutominimumloon voor werknemers van 23 jaar en ouder bij een volledig dienstverband wordt per 1 januari 2013: € 1.469,40 per

Als het aan werkgeversvereniging AWVN ligt, slaat men volgend jaar twee vliegen in een

maand / € 339,10 per week / € 67,82 per dag.

klap door een eenmalige belastingvrije bonus van 2 procent van het salaris uit te keren, in

Voor jeugdlonen voor jongeren van 15 tot en met 22 jaar geldt

plaats van loonsverhoging. Extra bestedingsruimte zonder oplopende loonkosten, wie wil dat

een staffel. Zo krijgen jongeren van 15 jaar 30 procent van het

nou niet? De politiek bijvoorbeeld, die bij toestemming 1 miljard euro aan inkomensbelasting

wettelijk minimumloon en jongeren van 22 jaar ontvangen

aan de neus voorbij ziet gaan. Daarnaast reageren ook de vakbondsvertegenwoordigers

85 procent van het wettelijk minimumloon.

terughoudend.

¶ Bron: http://www.penoactueel.nl

Bron: Inzake uw zaken, PWC, oktober 2012

¶

10

Haagse Babbel

“Twee PvdA-ingenieurs aan de formatietafel”

De serendipiditeit van fundamenteel onderzoek

Jan Vos is naar eigen zeggen ‘een rode ondernemer met een groen hart’. Zijn politieke carrière begon

11

“De bank, dat gaat ‘t ‘em niet meer worden”

al op de basisschool. “Mijn moeder herinnerde mij er laatst aan hoe ik als kind van acht de telefoon opnam,

de kern, de crux van de economie.”

onderzoek.” Vos bezigt daarbij het woord

‘met Lubbers’.” Eigengereid was

FHI bepleit al langer in Den Haag het

serendipiteit: “Je zoekt naar iets, maar

Vos voortdurend. Organiseerde een

belang van technologie op waarde te

onderweg vind je iets anders. Een prachtige

studentenprotest. Gevolg: kamervragen

schatten en we vragen Vos naar de idee

weg tot innovatie.”

over buitensporig geweld van de politie.

om van afgestudeerde hbo’ers en wo’ers

Werd jongerenvertegenwoordiger bij de

het multipliereffect voor de economie te

De combinatie innovatie, industriebeleid,

Verenigde Naties. Begon zich af te vragen

meten en daarmee de onderwijsbudgetten

energie en klimaat in zijn portefeuille is niet

waar het geld eigenlijk verdiend werd

te sturen.

toevallig. Het regeerakkoord belooft zestien procent duurzame energie in 2020. Nu is

en trok naar New York onder het motto ‘if you can make it there, you can make

“Je kunt dat meten, maar kijk naar de

dat vier procent. Vos zal het druk krijgen.

it anywhere’. “Veel sociaal-democraten

salarissen. Dan zie je dat ingenieurs

“Duitsland is het voorbeeld, waarom

hadden destijds een wat eenzijdige kijk op

gewoon beter betaald worden dan andere

hebben zij 24 procent duurzame energie en

geld verdienen met technologie. Dat is nu

hoogopgeleiden. Dat betekent dat ze

wij maar vier? Het ene antwoord is, omdat

wel anders. Bij de kabinetsformatie zaten

beter gewaardeerd worden door de markt,

wij aardgas hebben, het andere dat we het

namens de PvdA twee ingenieurs aan de

niet in de laatste plaats omdat ze ook

gewoon niet willen. Daar moet verandering

tafel, Samsom en Dijsselbloem.”

productief zijn. Het is een kwestie van

in komen.”

marktmechanisme.” Economisch gezien In New York wam Vos terecht bij een

wordt technologie tegenwoordig dus

“VNO en FNV zijn niet losgezongen”

innovatief internetbedrijf dat werkte

volgens Vos wel degelijk gewaardeerd. Dat

We zijn benieuwd wat Vos vindt van

met venture capital. “Waarde creëren

er te weinig vaklui zijn is volgens Vos een

het poldermodel. “Je ziet dat de grootst

en Haag heeft er een technologisch

in je bedrijf, waardoor het meer geld

cultureel fenomeen. “Het is lange tijd niet

mogelijke moeite wordt gedaan om in

gedreven ondernemer bij, als

oplevert dan er in is gegaan. Dat vond

hip geweest om techneut te worden, maar

gesprek te blijven met VNO-NCW en

kamerlid wel te verstaan. Jan Vos,

ik fascinerend. Ik schreef een alternatief

ook daarin zie je tegenwoordig een omslag.

FNV. We geloven als politici heel sterk

geboren Rotterdamer, sinds 20

business plan en presenteerde het aan

De bank gaat ‘t ‘em niet meer worden de

in draagkracht in de samenleving.

september 2012 lid van de Tweede

de directie met de woorden: jullie volgen

komende tien, twintig jaar. Daar ben je niet

Dan heb je zulke organisaties nodig,

Kamer voor de PvdA, was ‘serial’

mijn plan en ik krijg aandelen, of ik

meer hip mee. Als het aan mij en de PvdA

anders weet je niet wat er gebeurt.”

ondernemer, verbaast zich positief over

vertrek. Ik kon vertrekken. Toen heb ik

ligt leggen we die sector de komende jaren

Maar dat veronderstelt natuurlijk dat

de arbeidsethos van politici. “Ik heb als

dat plan maar in Nederland uitgevoerd.”

nog verder aan banden.”

die organisaties zelf draagvlak hebben.

ondernemer zeker niet stilgezeten, maar

Vos richtte een ICT-bedrijf en een

als ik kijk naar wat hier gebeurt; dat

investeringsmaatschappij op, beiden met

En hoe stimuleert de kersverse regering de

groot als dertig jaar geleden. Maar het

gaat allemaal even een streepje sneller.”

een sociaal maatschappelijke doelstelling.

aandacht voor technologie? “Zorgen voor

is er wel, ze zijn niet losgezongen.” De

goede technische opleidingen. Mensen

uitsmijter, hoe houden we de lijn tussen

D

Zegt zijn positivisme iets over het

Jan Vos, kamerlid Partij van de Arbeid

door Daan Groeneveld

Vos: “Dat draagvlak is misschien niet zo

huidige politieke klimaat? Of komt het

Met zijn ICT-bedrijf ontdekte Vos het

duidelijk maken dat een technische

de ondernemer en de minister-president

gewoon doordat we Vos treffen kort na

belang van technologische innovatie.

opleiding de beste garantie is voor een

zo kort mogelijk? “Als politici moeten

een klinkende verkiezingsoverwinning

“Er zaten daar slimme natuurkundigen

goede baan. Ik vind het enorm belangrijk

we in contact blijven met de mensen om

en in de euforie drie dagen voor de

te programmeren. Dan zie je dat

om uit te dragen dat de technologiesector

wie het gaat. De burgers en bedrijven,

bekendmaking van het regeerakkoord?

kennisvoorsprong concurrentievoordeel

het hart is van de economie. Innovatie,

maar ook de belangenorganisaties en het

En waarom heeft deze socialist die

oplevert waarna je gewoon een andere prijs

technologie, creativiteit, dat is de toekomst.

maatschappelijk middenveld. En uiteindelijk

maatschappijgeschiedenis studeerde

kunt vragen. Zo gaat het met technologie.

Het topsectorenbeleid kent de gouden

maken we de afweging hier, en dat gebeurt

eigenlijk de portefeuille ‘Regionale

Hoe hoogwaardiger de technologie, hoe

driehoek van overheid, bedrijfsleven

echt hier, in Den Haag. Dan kiezen we

Economie, Industriebeleid, Innovatie,

meer innovatie, des te meer waarde

en wetenschap. Wetenschap wordt

ervoor om een bepaald pad in te gaan. Dat

Energie en Klimaat´? Een gesprek –

er wordt toegevoegd. Dat betekent

meer naar het bedrijfsleven getrokken.

is niet automatisch het pad van de polder,

achteraf gezien – in de kruitdampen van

economische groei, waarna je weer kunt

Aan de andere kant zijn de mooiste

anders dan het ooit was.”

het regeerakkoord.

innoveren. Zo moet je voorop lopen, het is

vindingen voortgekomen uit fundamenteel

¶

12

13

geleden slechts 30% wist wat er moet

Nederland daarom al enige tijd druk bezig

gebeuren. Toch heeft nog steeds ruim

om de nodige activiteiten rondom IBAN,

een derde (37%) van de MKB’ers en 7%

overschrijvingen en incasso’s te organiseren

van de middelgrote bedrijven geen inzicht

en uit te voeren. Wij hebben bijvoorbeeld de

in de veranderingen die SEPA met zich

bank en softwareleverancier benaderd over

meebrengt. Daadwerkelijke voorbereidingen

de aanpassingen die nodig zijn.” ¶

zijn nog bijna niet getroffen: ruim driekwart (78%) van de MKB’ers is nog niet begonnen

SEPA en IBAN komen er onherroepelijk aan

met voorbereidingen voor de Europese

Wie wil weten hoe het in zijn

standaarden voor incasso en 70% is

eigen organisatie gesteld is met

onvoorbereid op de komst van de Europese

betrekking tot alle komende

standaarden voor overschrijvingen. Frank

veranderingen kan via

Elderson is bezorgd over de resultaten

www.overopiban.nl zelf de

van het onderzoek omdat ‘IBAN een grote

IBAN impact-check uitvoeren.

impact kan hebben op het bedrijf’.

IBAN Impact-Check Voor wie niet precies weet waar hij aan

Bedrijven dreigen straks niet meer te kunnen betalen en incasseren.

toe is, heeft het NFS, Nationaal Forum

Wie meer achtergronden wil weten,

SEPA-migratie, een ‘IBAN Impact-check’

het nationaal migratieplan van de NFS

ontwikkeld. Dit is een online hulpmiddel

is te vinden op site www.sepanl.nl

dat bedrijven laat zien welke stappen

Bedrijven die grote hoeveelheden van

genomen moeten worden om klaar te zijn

rekeningnummers van medewerkers,

voor de overgang op IBAN. De Impact-

leveranciers, klanten en/of andere

Check houdt rekening met de verschillende

relaties in één keer willen omzetten

betalingsystemen die bedrijven kunnen

naar IBAN kunnen gebruik maken

hebben. De noodzakelijke aanpassingstijd

van de tijdelijke website

voor bedrijven varieert van enkele

www.ibanbicservice.nl

maanden tot zelfs anderhalf jaar. Door

Op www.overopiban.nl/toolkit-

het invullen van elf specifieke vragen

voor-bedrijven is beeldmateriaal te

komt de onderneming uit in één van de

vinden dat gebruikt kan worden door

drie categorieën die aangeeft hoe groot

bedrijven voor de eigen communicatie.

de impact is en welke maatregelen de onderneming moet uitvoeren. De vragen hebben onder andere betrekking op het gebruik van software voor overboekingen, acceptgiro’s, batchtransacties en het gebruik

H

van internetbankieren. De ondernemer

FHI houdt een workshop over het

krijgt kort uitleg over relevante zaken voor

thema IBAN en SEPA. Wat verandert

de onderneming en wordt opgeroepen om

er in de betaalproducten en wat

et idee? Één gezamenlijke betaalmarkt, voor zowel consumenten als bedrijven,

verplicht. De belangrijkste standaard is

meer te gebruiken. Het is belangrijk dat

tijdig contact op te nemen met de bank of

doen de banken? Bewustwording

om zo overal in Europa op dezelfde manier te kunnen betalen; de Single Euro

het International Bank Account Number,

bedrijven, overheden, verenigingen en alle

softwareleverancier.

en tijdsplanning, hoe dient een

IBAN, de nieuwe standaard voor

andere organisaties op tijd actie nemen en

bankrekeningnummers. Er komen ook nieuwe

zich voorbereiden.

Payments Area, SEPA.

onderneming dit aan te pakken? Ook Op uitnodiging van Richard van Zwol,

de volgende onderwerpen komen

Secretaris-Generaal van het ministerie van

aan de orde: het feitelijk gebruik van

Financiën werd de eerste IBAN Impact-

girale Europese betaalproducten,

Check ingevuld door Hans Biesheuvel,

machtigingen, ontwikkeling van

In Nederland lopen ondernemers achter

Forum SEPA ‘NFS’ en directielid van DNB,

Europese standaarden voor betaalmiddelen,

met de voorbereiding op betalen met

riep daar de brancheorganisaties op om de

zoals overschrijvingen en incasso’s. Met name

SEPA-betaalproducten, zoals IBAN, het

achterban te wijzen op de noodzaak tijdig

de incasso’s worden anders dan tot nu toe.

Veel ondernemers onvoldoende op de hoogte

International Bank Account Number. Uiterste

met voorbereidingen te starten. Signalement

En voor betaalopdrachten die men bij de bank

Gebeurt dat ook? Wanneer is ‘op tijd’? Uit

voorzitter van MKB-Nederland. De

softwarepakketten en samenwerking

consequentie kan zijn dat per 1 februari 2014

geeft hierbij aan deze oproep gehoor.

aanlevert wordt een ander bestandsformaat

de SEPA-monitor ‘najaar 2012’ blijkt dat

organisatie kwam uit in categorie 3, wat

tussen bedrijf, softwareleverancier

noodzakelijk, het ISO 20022 XML-

de bekendheid met IBAN is toegenomen:

betekent dat de activiteiten voor de overstap

en bank.

formaat. Dit betekent dat organisaties hun

89% van de MKB’ers en 100% van de

op IBAN gemiddeld een jaar tot anderhalf

Datum en locatie:

VNO-NCW, MKB-Nederland en De

SEPA en IBAN, wat houdt het in?

administratie, software en bedrijfsvoering

middelgrote bedrijven is bekend met

jaar in beslag nemen. Biesheuvel is niet

29 januari 2013, FHI, Leusden

Nederlandsche Bank organiseerden op

Aan de SEPA-verordening valt niet te

moeten aanpassen. Zonder maatregelen

IBAN. Ook heeft 57% van de MKB’ers

verbaasd over de uitslag: “De stappen

4 oktober een extra ingelaste bijeenkomst

ontkomen voor wie in Europa op legale

is er straks geen betalingsverkeer meer

een beeld van de veranderingen die

die uit de IBAN Impact-Check komen

voor de aangesloten brancheorganisaties.

wijze geld wil blijven betalen en ontvangen.

mogelijk. De huidige rekeningnummers en

de nieuwe betaalstandaarden voor het

laten duidelijk zien dat het verstandig is

Frank Elderson, voorzitter van het Nationaal

Gebruik van Europese standaarden wordt

betaalmiddelen zijn na 1 februari 2014 niet

bedrijf meebrengen, terwijl een half jaar

om op tijd te beginnen. Wij zijn bij MKB-

niet langer kan worden betaald of geld kan worden ontvangen.

door Daan Groeneveld

conjuctuur

Industriebeeld: stemming ondernemers verder verslechterd De stemming onder de ondernemers in de industrie

Productiegroei en producentenvertrouwen

is in oktober verder verslechterd. Het producenten-

20 _

vertrouwen kwam uit op -7,7, tegen -6,7 een

28/29/30 28/29/30 MEI 2013 JAARBEURS UTRECHT 28/29/30 28/29/30MEI MEI MEI2013 2013 2013JAARBEURS JAARBEURS JAARBEURSUTRECHT UTRECHT UTRECHT

maand eerder. De gemiddelde dagproductie van

10 _

de Nederlandse industrie was in augustus 2012

0_

0,6 procent lager dan een jaar eerder. De industrie behaalde in augustus 1,3 procent meer omzet dan een jaar eerder. De omzet op de buitenlandse markt kromp iets, terwijl de omzet op de binnenlandse markt hoger was dan in augustus 2011. De samenstelling van de werkdagen was in augustus 2012 gunstiger dan in

-10 _ -20 _ -30 _

augustus 2011. Het positieve effect hiervan op de

n| d | j| f | m | a | m | j| j| a | s | o | n| d | j| f | m | a | m | j| j| a | s | o | n| d | j| f | m | a | m | j| j| a| s | o| n | d | j | f | m | a| m | j | j | a| s | o

‘08

ontwikkeling van de omzet wordt geraamd op ruim

n n a a a n n e e m m e e n lln lnln a a e a e e n n D D e e meeuursrs??n neAem eEeE&& DDe b b A e e d d eeuursrs?? b A A & & E E ddeesnsnelelnnab ara:r:

saldo % positieve en negatieve antwoorden

2009

2010

2011

2012

1 procent. Bron: CBS ¶

aasn GG aara:r: .N.N elelnn aa sn LL GG SS RR UU EE BB AA LL .E.E .N .N WW S S R R WW U U WW EE B B A A .E .E W W W W WW

Omstandigheden industrie wisselend

INDUSTRIERADAR OKTOBER 2012 NL: consumentenvertrouwen

NL: producentenvertrouwen

De omstandigheden voor de industrie laten in oktober 2012 een gemengd beeld zien in vergelijking met een maand eerder. Voor alle indicatoren is ten opzichte van september nieuwe informatie beschikbaar gekomen. Het consumentenvertrouwen, de Europese industriële productie en Duitse

NL: consumptie

industriële orders verbeterden. Het producentenvertrouwen verslechterde,

EU-27: industiële productie

evenals de consumptie door huishoudens en het exportvolume. Alle indicatoren liggen onder de langjarig gemiddelde ontwikkelingen die wordt aangegeven door de vetgedrukte blauwe lijn. Bron: CBS

¶

Duitsland: industiële orders

NL: export

Nederlandse economie krimpt in derde kwartaal met 1,1 procent De Nederlandse economie kromp in het derde kwartaal

CompLEtE CompLEtE CompLEtE CompLEtE ELEktRoNiCA ELEktRoNiCA ELEktRoNiCA ELEktRoNiCA vERENigD vERENigD vERENigD vERENigD

van 2012 met 1,1 procent ten opzichte van een kwartaal

DESkUNDighEiD DESkUNDighEiD DESkUNDighEiD DESkUNDighEiD om om DEDE hoEk hoEk omom DEDE hoEk hoEk

eerder. Ten opzichte van een jaar eerder is de economie

%-volumemutaties

3

in het derde kwartaal met 1,6 procent gekrompen. De

6

uitvoer van goederen en diensten is in het derde

4

2

2

1

0 -2

0 -1

-4

-2

kwartaal met 1,6 procent gegroeid ten opzichte van een jaar eerder. In het tweede kwartaal groeide de uitvoer nog met 4,4 procent. De uitvoer van Nederlands product kromp met 1,7 procent. De wederuitvoer, waaraan Nederland relatief minder verdient, groeide daarentegen met 3,9 procent. De investeringen in vaste

WWW.EABEURS.NL WWW.EABEURS.NL WWW.EABEURS.NL WWW.EABEURS.NL

Bruto binnenlands product

-6

I

II

III

2008

IV

I

II

III

IV

I

2009

II

III

IV

2010

activa lagen 6,4 procent lager dan een jaar eerder. Ook

T.o.v. zelfde kwar taal vorig jaar (linkeras)

de investeringen in machines en installaties krompen.

T.o.v. voorgaande kwar taal seizoensgecorrigeerd (rechteras)

Bron: CBS ¶

I

II

III

2011

IV

I

II

2012

III

-3

15

16

17

CloudComputing, juridisch ‘under control’? H

et extern hosten van data, e-mails of applicaties is financieel en operationeel gezien een uitkomst. Het is

Zo gezegd zo geschreven...

is het onvermijdelijk dat daarbij systemen worden gebruikt buiten de EU, in de Verenigde Staten bijvoorbeeld.

“Wie zijn grond bewerkt, heeft genoeg te eten. Wie lucht najaagt, wordt gevoed met armoede.”

Nu wil het geval dat de overheid in de VS geen enkele privacy bescherming biedt, terwijl elk bedrijf in Europa

Koning Salomo, in het Bijbelboek Spreuken, omstreeks 950 voor Christus.

relatief betrouwbaar, schaalbaar, snel, wereldwijd benaderbaar, allemaal helemaal geweldig! In de praktijk

daartoe wel verplicht is. Een patstelling dus. Wat te doen? Steeds meer mensen werken met google

Sinds kort voldoet ook Google niet meer

dataverlies en de maximale downtime

docs, dropbox of icloud. Cloud-leveranciers

aan de Europese eisen betreffende privacy,

overeen te komen (zie de checklist elders

bieden een oplossing om naast de

terwijl dat bedrijf toch op de “Safe Harbour

op deze pagina). Wordt data buiten de EU

opslag van data ook een e-mail server te

List” staat.

opgeslagen, dan is het zaak de standaard

draaien, de boekhouding online te doen

overeenkomst te laten tekenen. Overigens

Heleen Mees, onderzoeker en publicist, in Nederlands Dagblad van zaterdag 15 september 2012.

of applicaties te runnen voor bijvoorbeeld

Voorts is het mogelijk om met een cloud-

blijft ieder wel zelf verantwoordelijk dat

tekstverwerking. Hoe zit het dan met

leverancier een standaardcontract te

zijn onderneming bij de opslag en het

verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid?

tekenen dat is opgesteld door de EU. Bij

doorgeven van gegevens handelt conform

Moedermaatschappijen eisen vaak dat alle

bedrijven die deze overeenkomst hebben

de Nederlandse wetgeving. Kortom het

IT oplossingen centraal door hen gehost

getekend is in beginsel de data in juridisch

buiten de EU hosten is juridisch gezien

worden.

‘veilige’ handen.

eigenlijk niet aan te bevelen. Overigens is

Twee zaken zijn van belang. Allereerst

Afspraken met databeheerders

waarschijnlijk minimaal.

is het niet zonder meer toegestaan om

Het is belangrijk om garanties tot

Voor wie vervolgens extern gaat hosten is,

persoonsgerelateerde informatie, e-mails,

probleemloze migratie vast te leggen om

naast de privacy issues, een aantal meer

buiten de EU op te slaan. Ten tweede zijn

de dataopslag zelf te kunnen doen of bij

operationele kwesties van belang die wel

goede afspraken met de beheerder van data

een ander onder te brengen. Ook moet er

op een degelijke, juridische steekhoudende

cruciaal voor het geval de liefde over is, of

zekerheid zijn dat data beschikbaar blijft

wijze geregeld dienen te worden. Scherp

nog erger…

wanneer een databeheerder in surseance

zijn en blijven dus…

de kans op problemen voor FHI-lidbedrijven

¶

geraakt of failliet gaat. Bovendien is

Safe Harbour List

“Tegenslag hoort erbij in New York. Daarmee vergeleken verbaast mij die totale verbijstering in Nederland dat het nu tegenvalt. Nederland is bezweken aan de gedachte dat het leven gegarandeerd probleemloos zou kunnen zijn.”

van belang garanties over het maximale

“Als de markt eenmaal gaat, gaat hij ook over de hele breedte. Je trekt jaren aan de staart van een tijger en ineens draait hij zich om en gaat hij met je aan de haal. Daarna weet je niet waar je het zoeken moet.” Cees Links, grondlegger van de WiFi-technologie en oprichter/ceo van ic-ontwikkelbedrijf GreenPeak, in fd., OUTLOOK Special van september 2012.

“Het optimisme van ingenieurs spreekt mij als historicus enorm aan: problemen zijn er om op te lossen. Ze hebben een heerlijke ‘can do’ mentaliteit.” Dick Benschop, president-directeur Shell Nederland, in Technisch Weekblad van 22 september 2012.

Landen buiten de EU kunnen doorgaans niet de vereiste bescherming bieden van persoonsgevoelige informatie, zoals e-mailadressen. Dat geldt voor landen als China en India maar ook voor de Verenigde Staten. De overheid daar kan zichzelf

Checklist Cloud Computing:

probleemloos toegang verschaffen tot alle opgeslagen data. Binnen de EU betekent zoiets een flagrante schending van de privacy. Hier is een dunne oplossing voor gevonden in de VS. Bedrijven kunnen zelf bepaalde waarborgen inbouwen en zich op de “Safe Harbour List” laten plaatsten. Indien data beheerd wordt door bedrijven op die lijst, dan zou daarmee voldaan kunnen zijn aan de wettelijke bepalingen in Nederland. Of

❑ Met wie doet u zaken? Waar is die partij geregistreerd? Solvabiliteit? ISO 27001? ❑ Is Nederlands recht van toepassing? ❑ Wat is de up- en downstream snelheid (en kunt u dat controleren?) ❑ Wat is de maximum downtime per jaar, maand en dag? ❑ Wat is de maximale hersteltijd na een server crash? Zijn daar scenario’s voor? ❑ Wat is de maximale periode waarover u data kunt kwijtraken? ❑ Wie belt u bij problemen? Wat is de gegarandeerde responstijd? ❑ Wat te doen bij surseance, faillissement, beslag op uw servers bij de databeheerder?

❑ Kunt u zonder hulp of

in weerwil van de leverancier uw data veilig stellen en

ergens anders stallen?

dat ook werkelijk zo is valt te betwijfelen.

“De mensen die weten wat er werkelijk mis mee is, wonen allemaal zelf in landen met massaconsumptie, en kopen de hele tijd dingen.” Michael Palin, oprichter van Monty Python, reisjournalist en auteur, in fd. OUTLOOK van september 2012.

“Ik probeer altijd in termen van hoop te blijven denken, al duurt de ellende veel langer dan je zou willen. Een cynicus heeft op korte termijn wel gelijk, maar hij inspireert niemand.” Leendert Verheij, president Gerechtshof Den Haag, in Nederlands Dagblad van donderdag 4 oktober 2012.

“Veel terreinen in de samenleving, zoals de zorg en het onderwijs, zijn te veel geëconomiseerd. Kwantitatieve beoordeling, in cijfers en tabellen, heeft er de plek ingenomen van kwalitatieve beoordeling, gebaseerd op vertrouwen en gesprekken... Het werkt onderlinge concurrentie, wantrouwen en uiteindelijk fraude in de hand... Succesvol zijn is belangrijker dan eerlijk zijn.” Paul Verhaeghe, hoogleraar psychodiagnostiek aan de Universiteit van Gent, in NRC

door mr. ing. Frank Meijers, advocaat Flexadvocaten, partner juridische dienstverlening FHI

Handelsblad van zaterdag 6 oktober, naar aanleiding van zijn boek ‘Identiteit’. ¶

18

19

technologie toppers in discussie De researchgeld verdeler, de boerenwijsneus en de techneut die ondernemer werd

Verhalen van mensen en kabouters

D

e directeur van technologiestichting STW, Eppo Bruins en twee heavy ondernemers, Wybren Jouwsma van Bronkhorst High-Tech en Jos Pâques van

Paques rond de tafel bij FHI in Leusden. Drie mannen die het belang onderschrijven van samenwerking, niet om afspraken te maken, maar om écht samen te werken. Bedrijf, politiek, wetenschap en brancheorganisatie, ze zijn niet van elkaar los te koppelen wil het goed blijven gaan in Nederland. Kennis, communicatie, marketing, maar bovenal mensen en kabouters blijken de toverwoorden tot succes. Opmerkelijk detail, Bruins is de wetenschapper, beide ondernemers ontvingen elk

Eppo Bruins

een eredoctoraat aan de TU Delft.

De kerk van Sneek

de eerste een ‘ex-Fries’, omdat hij al lang

Laten we beginnen met een verhaal.

niet meer in Friesland woont. “Pardon!?”

Verteld door Jos Pâques, die met zijn

reageert Jouwsma. “Je wordt toch nooit

bedrijf ‘Paques’ in de jaren zeventig

een ex-Fries?” zegt Eppo Bruins verbaasd.

opslagsilo’s bouwde voor landbouw,

Ook Wybren Jouwsma heeft trouwens een

toen overstapte naar het verkopen

les voor ondernemers: “Kijk naar de markt.

van mestvergistingsinstallaties, zich

Houdt in de gaten waar je de dingen voor

in de jaren tachtig richtte op anaerobe

doet. Beginnende ondernemers denken

waterbehandeling en in de jaren negentig

vaak, ‘als mijn product klaar is, dan gaat

zware metalen uit afval begon te

de wereld voor mij open’. Maar dat is dus

verwijderen. Kortom, iemand om naar te

niet zo. Kijk verder dan die ene klant.

luisteren. Hij legt uit wat ondernemen is:

Stel de vraag, als die klant afhaakt, ‘waar

“Ik ben geboren in Woudsend, ongeveer

kan ik mijn spullen dan wel kwijt’? Je

acht kilometer van Sneek. Daartussenin

moet breed inzetten en niet specifiek iets

lagen alleen maar meren en slootjes.

prachtigs maken voor een enkele klant.

Aan de horizon was de kerk van Sneek

Daarnaast zijn marketing, communicatie

te zien. Als je daar heen wilde en je liep

en kennisoverdracht belangrijke woorden.

er rechtstreeks op af, dan kwam je nooit

Wanneer een ondernemer gaat groeien

aan. Je liep een sloot of moeras in of iets

ontstaan er intern meteen problemen. De

dergelijks. Je kon ook proberen niet het

mensen die de producten moeten verkopen

moeras in te lopen, maar dan kwam je

vinden het heel moeilijk de kennis van de

natuurlijk nooit in Sneek aan.” De link met

ontwikkelingsafdeling zich zodanig eigen

ondernemen? “Als kleine ondernemer heb

te maken, dat ze begrijpen waar het over

je twee horizonnen. De eerste is, ik moet

gaat. Hoe ingewikkelder het product, hoe

morgen salarissen betalen, maar die vent

moeilijker het uit te leggen is in de markt.

heeft zijn rekening aan mij nog niet betaald.

Ook voor Bronkhorst blijft deze vraag

De andere horizon is, waar ben ik over vijf

steeds actueel. Hoe krijgen we de kennis

jaar? Waar wil ik heen met mijn bedrijf, wat

van de ontwikkelingsafdeling naar de

is mijn visie? Welke horizon prioriteit heeft

mensen die dicht bij de klanten staan?”

wisselt misschien wel per tien minuten.”

“Je snapt niet dat niet elke ondernemer

Wybren Jouwsma

dat doet, maar voor mij was de beslissende

Waar kan ik mijn spullen kwijt?

factor dat ik op een bepaald moment een

Friesland is een terugkerend onderwerp

technoloog, een procestechnoloog in dienst

in het gesprek. Hoewel de naam Wybren

heb genomen.” Pâques’ statements hebben

Jouwsma heel wat meer Fries aandoet

altijd iets anekdotisch.

dan de naam Jos Pâques, noemt de laatste

Jos Pâques

door Daan Groeneveld lees verder op pagina 20

20

21

de mensen van de licentiehouder niet

denken. Dertig jaar geleden zijn wij bij

begrepen waarom wij zo veel beter zijn

Paques begonnen met het leveren van

dan de concurrenten! Een gevolg van

oplossingen en nog steeds wordt er

slechte communicatie: zij spraken niet zo

fundamenteel onderzoek gedaan naar hoe

goed Engels, wij geen Japans. Daarnaast

het dan precies werkt en waarom het dan

Natuurkundige Eppo Bruins is sinds

is er zo’n acht uur tijdsverschil, je kunt

zo werkt. Wat natuurlijk ook belangrijk is.”

1 mei 2008 directeur van de

niet zo makkelijk bellen. Maar het meest

technologiestichting STW. De

belangrijke aspect was cultureel: zij vragen

stichting financiert

niet zo maar wat. Zo werkt het in Japan

toepassingsgericht wetenschappelijk

niet. Ik ben erheen gegaan en we hebben

onderzoek via een aantal

dat uitgelegd in een emotionele discussie

verschillende overheidsbudgetten.

die een hele ochtend duurde. ’s Avonds

Bruins promoveerde in 1995 aan de

zaten we in het restaurant met de directie

Universiteit Utrecht, werkte bij

van het bedrijf. Zij spraken Engels en

onderzoeksinstituut FOM en was

ze vertelden mij: ‘I think the problem is

Eppo Bruins: “Uit jullie woorden maak ik

directer van LION, het Leids

because of our lack of communication’.

op dat je dus schapen met vijf poten nodig

Instituut voor Onderzoek in de

Hij herhaalde het hele verhaal dat ik die

hebt. Mensen die kunnen communiceren,

Natuurkunde. Bij de laatstgehouden

morgen gehouden had: we hebben een

overtuigen en brutaal durven zijn, en

verkiezing voor de Tweede Kamer

taalprobleem, we hebben een tijdprobleem,

daarnaast ook technologisch geniaal

werd hij als nummer vijf op de

en tja, wij kunnen ook niet zo makkelijk

zijn. Hoe leidt je die op?” Volgens Jos

kandidatenlijst voor de ChristenUnie

wat vragen. Vervolgens kwam hij met

Pâques moeten docenten meer verstand

net niet verkozen.

dezelfde oplossing die ik ’s morgens had

van ondernemen krijgen: “Het is een

aangedragen. ‘Wat zou u er van denken

feit dat meer ondernemers op school

Wybren Jouwsma is technisch

meneer Pâques, als één van uw mensen

hebben gezeten dan dat er docenten in

directeur, grootaandeelhouder en

een paar jaar in ons kantoor komt werken

ondernemingen gewerkt hebben.” Wybren

medeoprichter van Bronkhorst

om ons te helpen.’ Probleem opgelost.”

Jouwsma legt uit dat de kracht van een

technologie toppers in discussie

“Planners en doeners, maar het belangrijkste zijn de kabouters”

bedrijf zit in de combinatie van kwaliteiten

High-Tech. Het technologiebedrijf is

van verschillende mensen: “Je hebt zowel

hoogwaardige flow-meet- en

Ik ben maar een klein schakeltje

regelsystemen en uitgegroeid tot

Samenvattend; als je een product hebt, is er

wel de belangrijkste categorie zijn de

een wereldwijd opererende

eerst nog een boel bloed zweet en tranen

kabouters. De onafhankelijke geesten die

organisatie met in totaal 450

nodig voordat het geld binnenstroomt. Of is

een plaag vormen voor het management,

werknemers. Jouwsma is altijd zelf

een cursus marketing voldoende? Jos Pâques:

maar wel de mooiste dingen smeden.”

direct betrokken geweest bij r&d in

“Het is meer dan marketing.” Eppo Bruins:

samenwerking met universiteiten,

“Dat is precies de reden waarom we bij STW

STW als scoutingsmachine

kennisinstellingen en klanten. In

al het onderzoek willen doen in samenwerking

Eppo Bruins en Jos Pâques zijn tijdens het

januari 2006 ontving hij een

met eindgebruikers. Omdat we beseffen

gesprek in veel opzichten twee handen op

eredoctoraat aan de TU Delft.

dat je niet kunt zeggen, ‘wetenschap

een buik. Opmerkelijk, een topambtenaar

Jouwsma vervulde en vervult vele

doet het eerste stapje, dan pakt iemand

en een self made man. De spreuk

bestuurlijke functies. Hij was

anders het wel op en dan komt TNO met

‘kennis zit in mensen’, wordt uit beider

mede-oprichter en voorzitter van

het volgende stapje’. Op het moment dat

monden genoteerd. Bruins: “Beleid moet

MinacNed, maakte deel uit van het

ze nog niet kunnen waar ze van dromen

menselijker worden. Als STW hebben wij

Op basis van door Pâques ontwikkelde

wordt nauwelijks beseft dat marketing en

moeten onze wetenschappers al in contact

de opdracht voortdurend te herkennen op

procestechnologie, werd samen met

communicatie, dat verhaal over Japan, de

staan met de eindgebruikers. Zo maak

welk moment kennisoverdracht plaatsvindt.

Shell een nieuwe joint venture opgezet

helft is van het traject naar geld verdienen.

je de wetenschappers bewust: ‘ik ben

Beleidsmakers zijn daarbij te veel gericht

onder de naam Paqell. Het proces van

‘Meer dan de helft’ roepen de beide Friezen

maar een klein schakeltje. Ik kan dit wel

op hoeveel octrooien je vestigt, hoeveel

Pâques voor het anaerobe ontzwavelen

tegelijkertijd.

prachtig vinden, maar als ik dit kan, staan

starters komen er uit je onderzoek. Tellen,

van biogas uit afvalwater werd geschikt

we nog maar op 1 procent van het traject’.

tellen, tellen. Terwijl het gaat om de

gemaakt voor de wereld van (aard)gas

sinds 1981 gespecialiseerd in

Innovatieplatform onder leiding van Jan Peter Balkenende en is nog steeds bestuurslid van de FHI-

“Meer dan de helft, roepen de Friezen”

branche voor Industriële elektronica. De derde man aan tafel is dus Eppo Bruins, behalve wetenschapper, de politicus van

planners als doeners nodig, maar misschien

het stel. Hij stond net één treetje te laag

Japanners

Jos Pâques valt bij: “Het is geen kwestie

lampjes die boven de hoofden van mensen

en olieproductie. In een Youtube filmpje

op de lijst van de ChristenUnie om in de

Verhaal over Japan? O ja! Nog zo’n verhaal

van, eerst fundamenteel onderzoek, dan

oplichten op het moment dat ze met elkaar

wordt zichtbaar gemakt hoe dit proces

Tweede Kamer te komen, maar vervolgt

van Jos Pâques: “Een licentienemer van

toegepast onderzoek en dan toepassing. Zo

praten binnen de wereld van wetenschap

verloopt http://www.paqell.com/video

nu zijn rol als directeur van STW met

ons in Japan betaalde loyaal zijn minimum

werkt de praktijk niet. Eerder andersom. Je

en technologie. STW moet ruimte voor

nimmer aflatende inzet. Hij herkent het

royalty elk jaar en verkocht helemaal

komt bij een klant en er is een probleem, je

zulke ontmoetingen creëren en de lampjes

punt van Jouwsma: “Vanuit de academia

niks. Wij op onderzoek uit. Bleek dat

denkt erover na en je gaat in oplossingen

boven de hoofden herkennen: STW als

lees verder op pagina 22

22

23

technologie toppers in discussie

grote scoutingmachine voor het technische bedrijfsleven.”

Wybren Jouwsma heeft het probleem van te weinig kennisoverdracht vanuit

Pâques is het er helemaal mee eens: “Het

universiteiten naar zijn bedrijf uiteindelijk

gaat om mensen. Je kunt alles vastleggen

weten op te lossen: “We hebben gezorgd

Ondernemer Jos Pâques was 18 jaar

in systemen en innovatieschema’s, hoe dat

dat één van onze mensen één dag in de

toen hij in het bedrijf voor

precies allemaal gaat begrijp ik niet eens,

week les geeft op de universiteit. Hij

landbouwwerktuigen van zijn vader

maar het gaat om mensen, om passie en

begeleidt studenten en promovendi. Nu

ging werken. Op zijn 23e werd hij

geloof. Het er gaat om dat ik geloof dat ik

zien we dat kennisoverdracht veel meer

volledig eigenaar van het bedrijf. De

kan bereiken wat ik voor ogen heb.”

oplevert voor het bedrijf. Waarom kan een

focus verschoof eerst naar de bouw

Bruins: “Het geloof en de droom die daar

vent van de universiteit niet eens even in je

van silo’s en daarna naar

achter zit.”

bedrijf gaan zitten. Communicatie.”

Een wetenschapper op de werkvloer

Dat klinkt simpel als wat, maar hoe kom

Pâques is nu lid van de raad van commissarissen en directeur externe

Wanneer we proberen een ander

procent bij ons in dienst, de universiteit

betrekkingen van het bedrijf in Balk

onderwerp aan te snijden, blijkt dat

betaalt niets. Aan de andere kant hebben

dat inmiddels een wereldfaam heeft

de heren toch steeds terugkomen op

wij mensen van de universiteit rondhangen

opgebouwd. Een partnerschap met

dezelfde kernpunten. Communicatie, dat

die blijven voor een week of twee en daar

professor Lettinga van de

kennis in mensen zit, en dat goed beleid

betalen wij ook niets voor. Ga dat nou niet

Universiteit Wageningen was een

mensenbeleid is. Ook waar het gaat

proberen te regelen met uren, want dan

belangrijke stap. Jos Pâques werd

om samenwerking tussen universiteiten

raakt ons Nederlandse regelsysteem weer

begin 2012 benoemd tot eredoctor

en bedrijven.

in de war. Toen we hiermee begonnen zei

procesinstallaties voor het biologisch reinigen van water en afvalstromen.

je nou zo ver? “Hij is gewoon honderd

aan de TU Delft.

Foto: Ivar Pel

de universiteit: ‘het kan eigenlijk niet, want

onderzoek én waren bereid een groot deel

gegeven moment zal men in China en

hij is niet verzekerd bij ons’. En hij mocht

te financieren. Dat is wat mij betreft ook

Japan en daarna ook in Afrika het idee

ook niet aan de apparatuur komen, want

het nieuwe denken binnen STW en het

overnemen dat kopiëren een schande is,

stel je voor dat het apparaat opgeblazen

topsectorenbeleid. Bedrijven die zeggen,

en dat creativiteit en innovatie het meest

wordt. Daar stapten we overheen en nu is

‘Dit thema is belangrijk en we financieren

oplevert. Op dat ogenblik zullen andere

het een werkend systeem.”

mee’. Vervolgens gaat STW aan de slag om

landen net zo inventief en creatief worden

samen een programma ontwikkelen.

als wij. Tegen die tijd zullen we moeten

Eppo Bruins legt uit dat STW tegenwoordig met harde deadlines werkt voor het beoordelen van onderzoeksvoorstellen. De doorlooptijden zijn verkort naar nog geen vier maanden. Bruins belooft dat

accepteren dat we een onderdeel vormen

“We zijn met z’n allen ‘wij”

binnen de topsectoren, wanneer er op maat

Demonstratieopstelling uit het onderzoek van STW-promovendus dr. Mathieu Odijk, die een model van een lever op een chip bouwde.

van één grote creatieve machine.” Jos Pâques denkt dat wij dat niet meer mee zullen maken. “In China en Japan maken ze prachtige dingen, maar ze kunnen het niet zelf bedenken. Het hiërarchisch

thematisch calls worden georganiseerd, de

We vragen de heren achtereenvolgens naar

systeem is daar te belangrijk. Die cultuur

doorlooptijden nog korter worden.

het maatschappelijk belang en de toekomst

verander je niet zo maar één, twee, drie”.

van technologie. Het levert interessante

Hij kan zich overigens wel vinden in het

Tegelijkertijd ziet hij de aanvraagdruk

oneliners op. Met name Eppo Bruins heeft

‘wij’-verhaal van Eppo Bruins. “Schaf

enorm toenemen. Er worden veel meer

hier natuurlijk over nagedacht. “De ander

ontwikkelingssamenwerking maar af en

plannen geschreven dan waar geld voor

bestaat niet, we zijn met z’n allen ‘wij’. Als

gooi alle grenzen open, we zijn met elkaar

beschikbaar is. Excellente plannen moeten

we de andere werelddelen niet de welvaart

verantwoordelijk.”

soms worden afgewezen. Ongeveer

gunnen die wij hebben, is Europa aan zijn

een kwart van de aanvragen wordt

einde. De grondstoffen hebben we niet.”

Over het maatschappelijk belang van

gehonoreerd. Paques en STW hebben

Jos Pâques: “De belangrijkste grondstof

technologie? Jos Pâques: “Of het nou gaat

goede ervaringen met elkaar. Bruins

is het menselijk brein” Jouwsma: “Dat is

om landbouw, water, energie, welk gebrek

vertelt: “Wat we met Paques hebben

allemaal koolstof wat daarin zit hoor!”

aan grondstof dan ook. We stevenen op

gedaan, zij wilden op het gebied van

Bruins vervolgt zijn betoog: “We

deze aardbol af op grote problemen. Ik

vetzuren een platform, een nieuwe route

exporteren momenteel het individualisme

kan maar één sector bedenken die dat kan

ontwikkelen. Zij wilden wetenschappelijk

naar de niet-westerse wereld. Op een

oplossen en dat is de technologiesector.”

¶

25

Voor iedereen met een passie voor technologie Ontvang nu 2 nummers De Ingenieur gratis (t.w.v. € 15,-)

De Ingenieur is het tijdschrift over technologie en is het lijfblad voor iedereen met een passie voor techniek. De Ingenieur biedt de nieuwste technologische ontwikkelingen, het laatste technologische nieuws en de nieuwste gadgets.

Bestel via www.deingenieur.nl/gratisproefabonnement of bel naar 0900-0401354

HET Instrument 2012 trok 12.648 professionals in vier dagen. HET Intrument is een tweejaarlijks hoogtepunt in de technologiemarketing van

Na twee nummers stopt de toezending automatisch. Deze actie geldt alleen als u de laatste zes maanden geen gratis proefnummers heeft ontvangen van De Ingenieur en zolang de voorraad strekt. Door het invullen van uw gegevens geeft u toestemming aan Veen Magazines om u op de hoogte te houden van haar producten en diensten.

de branches Industriële Elektronica, Industriële Automatisering en Laboratorium Technologie. Standhouders wenden al hun creativiteit aan om de aandacht van de bezoeker te vestigen op hun propositie.

26

27

De grootste technologiebeurs van Nederland werd eind september door FHI georganiseerd in Amsterdam RAI. Technology X-pedition was het thema van HET Instrument 2012. Dit was uitgewerkt in tours op de beursvloer en in twintig seminars met in totaal honderdtwintig sprekers, van hoogleraar tot productspecialist. De presentaties zijn te downloaden van www.hetinstrument.nl. Crisisgedachten gaan in zo’n week naar de achtergrond en iedereen concentreert zich op de mogelijkheden voor de toekomst.

28

iE

29

industriële elektronica

Energie efficiency belangrijkste uitdaging voor datacenters

Inbound Marketing

Paul Petersen Een oud-collega van mij is een inbound marketing specialist. Zijn naam is Edwin Vlems en ik werkte met hem bij een marktonderzoekbureau. Hij is nu marketing manager bij MCB Nederland en maakt hun klanten erg enthousiast met goede,

column

H

et enorme succes van de door de FHI-branchegroep ‘IT Room Infra’ georganiseerde conferentiedagen bewijst dat er iets aan

de hand is in dat marktsegment van de industriële elektronica. In de laatstgehouden editie van de conferentie in de Rotterdamse Kuip, op 6 november, bleek dat het beheersen van de enorme hoeveelheid

actuele en toegespitste informatie. Het trendonderzoek van FHI is één van zijn bronnen voor die informatie. Maar goed, mijn bedoeling is te schrijven over inbound marketing. Zoals te verwachten is deze marketingfilosofie overgewaaid uit de Verenigde Staten. In mijn woorden samengevat: het is de bedoeling om gevonden te worden. In plaats van zenden - en impliciet bedoelen de volgers van de filosofie storen - naar de markt, moet

energie die het groeiende aantal datacenters slurpen, de grootste

de inhoud van ‘de zender’ zo interessant zijn, dat de markt erop

uitdaging is voor de nabije toekomst. Met name de presentatie

afkomt.

van IBM-man Erwin van Overbeek zette de toon. Het probleem dat hij vanuit zijn positie bij IBM zag opdoemen is zo groot, dat van

Het tegenovergestelde noemen de volgers outbound marketing.

Overbeek een believing follower is geworden van Al Gore.

Daar worden reclames, advertenties, direct mailing en cold calling mee bedoeld. Je zou kunnen zeggen dat inbound marketing prima past bij de internettijd. Je moet gevonden worden op basis van

Alle draait om PUE

jouw content. De promotie wordt dan gedaan in social media,

Hoewel er vraagtekens zijn te plaatsen bij het ongepast in de marketing

blogs, Search Engine Optimalization en dergelijke. De meest

gebruiken van het begrip, gaat het in de presentaties en de discussies steeds

optimale vorm is dat iemand wijst op de bron van een ander, zodat

over de PUE-waarde. ‘De Power Usage Effectiveness is een maatstaf voor

die promotie niet van ‘de zender’ komt.

de efficiëntie van een datacenter, waarbij het totale stroomgebruik wordt gedeeld door het opgenomen vermogen van de servers. De waarde geeft een

Eigenlijk wat ik nu doe voor Edwin Vlems.

indicatie over welk deel van de energie wordt gebruikt door zaken als koeling, processors en verlichting’ aldus blogger Dimitri Reijerman op Tweaker.net. “Een

Edwin weet wel dat ik hier een beetje sceptisch over ben. In de

lage PUE-waarde duidt op een efficiënt opererend datacenter.”

inbound marketing praat je ook niet meer over concurrentie, want die bestaat natuurlijk niet. Outbound marketing is niet mooi, maar

In zijn presentatie in De Kuip vertelde van Overbeek dat Amsterdam inmiddels

conversie van website bezoekers naar klanten wel. In mijn ogen

35 datacenters telt die samen 10% van het stroomverbruik van alle bedrijven

kun je het beestje gewoon beter bij zijn naam noemen: marketing.

in de hoofdstad opsoeperen. Amsterdam wil de PUE van de bestaande datacenters van 1,4 terugbrengen naar 1,3 voor de nieuwe centers. Op

Welke wegen je ook bewandelt, leveranciers en klanten willen

tweakers.net geeft Reijerman door dat ‘Google stelt dat zijn datacenters circa

elkaar op een gepaste manier vinden, zodat ze toegevoegde

50 procent minder energie gebruiken dan een gemiddeld rekencentrum, met

waarde aan elkaar leveren. Marketing blijft marketing en we

een PUE-waarde van 1,14. In 2008 behaalde Google nog een PUE-waarde van

komen echt niet in een NewConomy. Het goede van de inbound

1,21 met zijn datacenters.’ Het lijkt op opbieden, maar het gaat om de relatieve

marketing filosofie is dat men op zoek gaat naar nieuwe wegen.

verbetering en een probleem is het voor iedereen.

Hoe kunnen we blogs gebruiken? Hoe zetten we social media in? Hoe kan internet onze marketing versterken?

Het plaatje aan de linkerzijde van tweaker.net, illustreert het een en ander. Belangrijk is dat op 6 november bleek

FHI heeft een start gemaakt met webinars, een app en een nieuwe

dat alle bedrijven in de keten van leveranciers in de

mobiele site voor www.instrumentengids.nl, om zelf een stapje te

IT Room Infra markt heel hard aan de weg timmeren

vernieuwen. In 2013 willen we internetmarketing verder versterken in overleg met de leden. Een extra weg in marketing. ¶

met allerlei mogelijke oplossingen voor het probleem. Zie voor de presentaties van 6 november www.itroominfra.nl ¶

Foto: Ronald Koelink [email protected]

door Kees Groeneveld

PANIEK!

WANT ER MOET VANDAAG EEN ADVERTENTIE WORDEN AANGELEVERD. MAAK NU KENNIS MET DE COMMUNICATIEWINKEL

v o o r j a a r s a c t i e s

69,-

port staat De winters de deur weer voor

Nu ook op zondag geopend

dCP-195C

All-in

-one Afdruksnelh eid: 33 / 27 inkjet Papiercapac ppm (mono iteit: 100 / kleur) vel 4 gescheiden inktcartridge s scherm

Full HD BrigHtv iew scHerm! sc

17.3” Harddisk

320 GB

39,-

Harmony

525

universele afstandsbed Bedien tot iening 10 ultiem gebru apparaten iksgemak

GEHEUGEN

3 GB

WindoWs

7 HoME ME PREMiU M 64-bit

Presario CQ7

1-310sd intel ® celero eleron n ® Dual-c DvD rw ore mobil lights e ightsccribe ribe webcam 1 jaar pick up wireless lAN and return AN

Kom binnen

499,-

dvies.

oonlijk reisa

voor een pers

uw PAr tNe iN Nijm r ege N eN omg eviN kijk oP g ww w.m cDo s.Ne t

Aanbie dingen zijn in zijn ge cl Btw ldig to . Afwi t en m jkinge et 27 n in p februa rijzen, ri 201 0 of z tekste olang n en a de voo fbeeld ingen rraad strekt. voorbe houden De op . voor deze p oster meer i vermel nforma de pri tie zie jzen www.m cdos.n et.

in de winkel

en vraag onze

De Communicatiewinkel is een nieuw online marketingconcept, waarmee op zeer eenvoudige wijze professionele communicatiemiddelen samengesteld kunnen worden, variërend van print tot online. De Communicatiewinkel is uitermate geschikt voor franchiseen dealerorganisaties.

logo DeAler

illens reisburo Sw

Kom langs

COMMUNICATIEWINKEL VAN MARKETGUIDE

vakantieadviseurs

den! naar de voorwaar

25-01-2010

14:53:11

1 2_Stoepbordposter_680x980.indd

MEER WETEN? Bel of mail Rogier Gilkes, T. (033) 450 20 25 of [email protected] of neem een kijkje op onze website, www.marketguide.nl

DE VOORDELEN OP EEN RIJ: • Lage opstartkosten • Lage implementatiekosten per middel • Snel en zeer gebruiksvriendelijk • 24 uur per dag bereikbaar • Optimale huisstijlbewaking • Voordelig voor de gebruiker

IN DE PRAKTIJK: Faunaland, WERU, Toerkoop, Remia, Bloemenbureau Holland en diverse andere organisaties.

Valutaboulevard 30, Amersfoort / T. (033) 450 20 25 / [email protected] / www.marketguide.nl Samen met partners Muntz/cross channel communicatie en Revenew/online marketing en technologie, hanteert MarketGuide de All Active-aanpak. All Active is een resultaatgerichte werkwijze die u verzekert van de juiste specialisten. Die u verzekert van succes.

31

De chemische transistor Bij procesintensificatie in de chemie is ‘opschalen’ een bottleneck. Professor Ton Backx van de TU Eindhoven liet in het conferentieprogramma van HET Instrument zien hoe wordt geëxperimenteerd met een ‘chemische transistor’. Het chemisch transport en de daadwerkelijke reactie worden losgekoppeld en separaat gestuurd, under control gehouden. Op de foto de open reactor die wordt gebruikt voor de chemische transistor experimenten. Op de chip is een platina katalytisch stripje te zien met vergulde contacten. Foto: Bart van Overbeeke

32

iA

33

industriële automatisering

Process Automation User Associations gaan samenwerken in Europa

V

ier verschillende Europese organisaties van gebruikers van procesautomatiserings-

van technische apparaten en materialen,

apparatuur en -systemen hebben elkaar opgezocht om te praten over

inclusief automatiseringstechnologie,

samenwerking. EI, EXERA, NAMUR en de in Nederland gevestigde WIB ontmoetten

representeert.

elkaar recent in Brussel. De WIB is al vele jaren een gewaardeerde

Aanpassing EU richtlijnen levert plussen en minnen op voor instrumentleveranciers

B

innen het bestaande kader van wettelijke richtlijnen van de Europese Unie is door de Europese Commissie recent een aantal aanpassingen geformuleerd. Verschillende amendementen, die kracht van wet zullen krijgen, zijn gunstig voor

De vier organisaties representeren samen

uitwisselen van informatie en er werden

samenwerkingspartner van de FHI-branche

meer dan tweehonderd van de belangrijkste

gebundelde werkgroepen opgezet in de

voor Industriële Automatisering.

eindgebruikers van procesautomatisering.

velden functionele veiligheid, draadloze

Vanuit die achtergrond zijn er grootse

automatisering, IT security, een selectie van

www.exera.com

mogelijkheden wat betreft het delen van

field flow devices en alarm management.

www.wib.nl

kennis en het bundelen van krachten. De

Dat was meer dan men voorafgaande aan de

www.namur.de

meeste eindgebruikerbedrijven, maar ook

bijeenkomst had verwacht.

www.evaluation-international.com

¶

veel aanbieders van producten en systemen, zijn wereldmarktspelers. Niet meer dan

Daarnaast is inmiddels ook EEMUA,

logisch dus dat User Associations het er

‘Engineering Equipment and Materials

absoluut over eens waren dat het tijd werd

Users Association’, met de genoemde

om nader samen te werken.

partijen in gesprek over een uitgebreidere

De eerste resultaten? Er werd overeen-

samenwerking. EEMUA is een internationale

stemming bereikt over het regelmatig

organisatie die belangrijke gebruikers

Huntsman kiest Plant One als pilotlocatie

de instrumentenbranche. Er blijven in het framewerk nog wel wat zaken over die beter zouden kunnen en moeten.

hierdoor aantrekkelijker voor onderzoek in procestechnologie en daarmee voor de ontwikkeling en toepassing van nieuwe procesregelapparatuur. Vorig jaar startte op hetzelfde terrein, waar voorheen ICI was gevestigd, de bouw van een nieuwe fabriek voor de verwerking van plantaardige palmolie tot alcoholen. Wilmar Oleochemicals gaat, als Nederlandse firma die deel uitmaakt van het Aziatische concern

Het multinationale chemieconcern Huntsman investeert miljoenen

Wilmar International, biologische halffabrikaten produceren zoals

Gunstig is dat er nu de mogelijkheid komt

is ook een welkome tegemoetkoming. Er

Dat in het framewerk de clausule is

in een pilotinstallatie in het Rotterdamse innovatiecentrum

zeep, chocola en cosmetica. Aan onder andere Huntsman zullen

om, bij het leveren van instrumenten, te

is een overweging geformuleerd die zegt:

opgenomen dat instrumenten geschikt

Plant One. De installatie zal chemische tests uitvoeren met als

straks vetalcoholen geleverd worden.

verwijzen naar informatie op de website

“Wanneer een enkele EU conformiteitsver-

moeten zijn voor ‘toepassingen die

doel milieuvriendelijkere katalysatoren te ontwikkelen dan de

en adresgegevens op de verpakking

klaring specifieke problemen veroorzaakt

redelijkerwijs te voorzien zijn’ roept vragen

huidige. European Operations Director Max van der Meer: “Deze

Deze ontwikkeling past in de trend dat het grote petrochemische

te vermelden of in de begeleidende

door de complexiteit of de omvang van die

op. Een dergelijke formulering kan zowel

ontwikkeling leidt tot het schoner en energiezuiniger produceren

complex in Europoort een transitie ondergaat in de richting van

documenten op te nemen. Het afdwingen

EU verklaring, dan moet het mogelijk zijn die

een blanco cheque betekenen of als een

van chemicaliën in Rotterdam en de installatie zal ingezet worden

energyefficient en biobased productie.

van markttoezicht met bijbehorende boetes,

te vervangen door een individuele conformi-

zwaard van Damocles blijven hangen.

om snel effectieve tests te kunnen uitvoeren voor verschillende

is ook een wens vanuit de branche die

teitsverklaring, van toepassing voor dat

wordt ingewilligd.

specifieke instrument.” Ook die tekst is in

Doel van de aanpassingen is overigens

gebruik van zuren als homogene katalysatoren gereduceerd worden.

lijn met de wensen van de branche.

stroomlijning van de regelgeving

Dit kan de energiebehoefte in de chemieketen alleen in Nederland

binnen Europa en de regelgeving voor

al met 130 TJ verminderen. Wereldwijd zijn die cijfers helemaal

Derde positieve punt is het accepteren van

eindgebruikers. Door het gebruik van andere katalysatoren kan het

eigen geaccrediteerde keurders binnen

De instrumentenbranche kan blij zijn met

verschillende goederen. Het kader

aanzienlijk.” Juist omdat de installatie geschikt is voor verschillende

ondernemingen. De mogelijkheid die wordt

deze resultaten. Wat minder reden tot

is inmiddels zo ingericht dat, nu de

bedrijven wordt de investering gesteund vanuit de overheid via

toegelaten voor fabrikanten om gegevens op

blijdschap geeft is dat de Metrologierichtlijn

Commissie intern overeenstemming heeft,

Havenbedrijf Rotterdam, TNO en ISPT, Institute for Sustainable

verzoek elektronisch te verstrekken, is ook in

niet in stemming is gebracht, vanwege een

het Europees parlement de uitkomst

Process Technology.

de lijn van wat de branche wil. De mogelijk-

meningsverschil tussen de juristen van de

ongewijzigd moet accorderen. ¶

heid om reeds in de handel op voorraad zijn-

Commissie en het parlement. Toch mag

Het project past binnen het kader van het innovatiebeleid van de

de artikelen alsnog te verkopen, ook nadat

wel verwacht worden dat de genoemde

overheid. De verplaatsing van de installatie van Huntsman van de

voor deze instrumenten een nieuwe richtlijn

aanpassingen in de richtlijn meegenomen

Verenigde Staten naar Rotterdam is een opmerkelijk succes in dat

in de nationale wetgeving is opgenomen,

zullen worden.

beleid. Niet alleen maakt het project op termijn Nederland en de rest van de wereld schoner en duurzamer, nu al wordt Nederland

door Vincent van der Wel

¶

34

lT

35

laboratorium technologie

Life science lab de lucht in E

en wolkenkrabber in Rotterdam waar ooit ambtenaren huisden, is in rap tempo omgebouwd tot geavanceerd centrum voor bedrijven in de medische technologie

en laboratorium technologie. Het pand stond al een tijdje leeg en is op 4 oktober

Investeren in crisistijd

Freek Rooze

officieel heropend als ‘Rotterdam Science Tower’, RST. In zijn boek General Theory of Employment, Interest and die zich uitstrekt vanaf het Erasmus MC

Money legde econoom John Maynard Keynes (1983-1946) uit

gevestigd zijn het in virusonderzoek

in westelijke richting tot en met Merwe-

waarom overheden moeten investeren als het slecht gaat

gespecialiseerde Viroclinics, bekend van

Vierhavens in het stadshavengebied.De

met de economie. Anticyclisch investeren heet dat. Keynes

Ab Osterhaus, Incubater II, Biosciences

toren is volledig heringericht en geschikt

en Skyline Diagnostics. De opening is

gemaakt voor bedrijven gericht op life

een eerste stap in de ontwikkeling van

science innovaties en spin-offs van het

een cluster voor medische innovatieve

Erasmus Medisch Centrum en de Erasmus

ontwikkeling in Rotterdam. Initiatiefnemers

Universiteit. De herontwikkeling sluit aan

zijn Erasmus MC, vastgoedonderneming

bij de Rotterdamse aanpak van kantoren-

Fortress en de gemeente Rotterdam. Het is

leegstand, die samen met vastgoedpartijen

hun ambitie om een hotspot te creëren voor

is ontwikkeld. Sinds 2011 is ruim 70.000 m2

zijn in de micro-economie. Uit onderzoek blijkt inderdaad

de internationale life sciences.

verouderde kantoorruimte getransformeerd.

dat bijna 30 procent van de bedrijven in crisistijd niet

Alle initiatieven komen in samenwerkings-

alleen kosten reduceert, maar ook (anticyclisch!) investeert.

verbanden tot stand.

Ze snijden gericht en investeren om de kwaliteit en

Weg uit de crisis De ambitie blijkt al uit de titel van het

column

De eerste bedrijven die zich hebben

opvattingen vonden in veel landen gehoor en brachten in de jaren ’50 en ’60 grote bloei. Hijzelf werd wereldberoemd. Hoewel er na die tijd weer nieuwe opvattingen de kop op staken, staat het idee van investeren in crisistijd, sinds de kredietcrisis, weer helemaal op de kaart. Wat goed is op macro-economisch niveau, kan ook goed

de prestaties van de onderneming te verbeteren. Het

debat dat vooraf ging aan de opening:

Te hoog

overgrote deel reduceert echter alleen maar kosten. Soms

‘Weg uit de crisis: innovatie en modern

Gebruik maken van elkaars kennis en

met de botte bijl. Menigmaal is die helaas zo bot, dat de

vakmanschap’. Tijdens de opening werd

ervaring en bereidheid die te delen, zijn

effectiviteit van de organisatie afneemt en er waarde

een convenant getekend ter oprichting

kritische succesfactoren. In het geval van

wordt vernietigd.

van een kennisplatform voor verdere

de Rotterdam Science Tower is op die basis

ontwikkeling van het medische cluster in

een creatieve oplossing gevonden voor het

Investeren in crisistijd heeft voordelen. Kosten van

Rotterdam. Dit convenant werd gesloten

feit dat sommige laboratoriuminstallaties

investeringen zijn doorgaans lager dan in een tijd van

door BIRD Recruitment, Erasmus MC,

te hoog waren voor de bestaande

groei. Veel bedrijven hebben op dit moment minder

Erasmus Universiteit Rotterdam, Fortress,

verdiepingen: met de aanleg van vier

werk en gaan daarom akkoord met betere condities.

Gemeente Rotterdam, Hogeschool

enorme schachten werd dit verholpen.

Dat biedt kansen. Als uw concurrenten niet investeren,

Rotterdam, JOIN ontwikkeling, Laurens,

Deze bedrijvigheid heeft geresulteerd in

kunt u kwalitatief een voorsprong opbouwen. Investeer

Medical Delta Multiplier, ROC Zadkine,

een werkruimte van 15.000m2 voorzien van

in uzelf, in de kwaliteit van de medewerkers en in de

Stadshavens Rotterdam, Viroclinics

alle noodzakelijke facilteiten voor moderne

bedrijfsprocessen. Dan zal uw organisatie bij een weer

Biosciences en het Valorisatieprogramma

high tech laboratoria. De ruimtes worden

aantrekkende economie volledig op scherp staan. Ook

Rotterdam. De volgende stap in deze

verhuurd aan zowel startende ondernemers

ontstaan er tijdens een recessie vaak nieuwe, creatieve

samenwerking is de ontwikkeling van de

als aan groeiende en grote bedrijven in de

ideeën, die beter inspelen op marktbehoeften. Profiteer

Science Boulevard Coolhaven. Dat staat

life sciences sector. Het is de bedoeling

daarvan.

voor 2014 op de planning.

binnen een jaar het gebouw volledig verhuurd te hebben. ¶

Aan de andere kant vraagt anticyclisch investeren om

Hotspot

een gedegen afweging van de risico’s. Niet elk bedrijf kan

Filosofie achter het initiatief is, het al

investeren in een tijd van economische teruggang. Soms

bestaande spectrum aan life science

is het een kwestie van overleven. Maar als ik de geluiden

bedrijvigheid in Rotterdam te versterken

op de beurs Het Instrument goed heb beluisterd, valt dat

en zo een ‘toonaangevende positie in

laatste in onze branche gelukkig mee. Laat u daarom niet

Nederland en in Europa te vervullen

door angsten leiden. Investeer in kwaliteit. Dan kijkt u later

als knooppunt van medische expertise’,

lachend op de crisis terug. ¶

zoals de website van de RST vermeldt. De Rotterdam Science Tower dient het

Freek Rooze

middelpunt te worden van de hotspot

[email protected]

door Daan Groeneveld

medische technologie

ReveNew helpt u bij het bedenken, realiseren en succesvol maken van al uw internetactiviteiten. Verder brengt ReveNew de kansen en de risico’s van internetactiviteiten in beeld en realiseert internetoplossingen op maat. Hierdoor behaalt u een maximaal rendement uit uw internetinvestering.

mT

Jan Raaijmakers: “Topsectorenbeleid MT wassen neus”

U kunt ReveNew voor al uw internetactiviteiten inschakelen, zo heeft u slechts één adres op weg naar uw internetsucces.

‘D

e overheid moet veel meer geld investeren in het topsectorenbeleid rond

nieuwe hoogwaardige technologieën zijn

medische technologie. Dat is de manier om de gezondheidszorg betaalbaar,

als exportproduct ook goed voor de BV

van hoogstaande kwaliteit en voor iedereen toegankelijk te houden’. Dat

Neem vrijblijvend contact op of ga naar www.revenew.nl

Nederland.”

concludeerde de community van bedrijven en instituten die zijn aangesloten bij het publiek-private samenwerkingsverband CTMM. Het ‘Center for Translational

Bij D66 vond het pleidooi in ieder geval

Molecular Medicine’ organiseerde op 9 oktober, in perscentrum Nieuwspoort

gehoor. Tweede Kamerlid Pia Dijkstra:

een debat met een aantal leden van de Tweede Kamer over de toekomst van

“Ruimte geven aan innovatie is heel

technologische innovatie in de medische sector.

belangrijk. Als het gaat om 150 miljoen euro die de overheid moet investeren,

Om nieuwe, kostbare geneesmiddelen en

Meer investeren in medische innovatie

lijkt mij dat geen probleem. Ik ga hierover

therapieën te kunnen blijven aanbieden,

is dus dringend gewenst, concludeerde

praten met onze financieel woordvoerder.”

is er een urgente behoefte om de

onder andere Jan Raaijmakers, Vice

Het woord is nu aan de politiek, en daar

effectiviteit daarvan beter te kunnen

President External Scientific Collaborations

zit gelijk de crux; als alleen Pia Dijkstra

voorspellen. Tegelijkertijd zijn dringend

Europe van GlaxoSmithKline: “Nu is

goed is geïnformeerd en de urgentie van

nieuwe methoden gewenst om ziekten in

het topsectorenbeleid voor de medische

het onderwerp beseft, zal er alsnog weinig

een vroeger stadium op te sporen. Tom

technologie een wassen neus. De overheid

gebeuren.

Oostrom, directeur van de Nierstichting

draait de geldkraan voor veelbelovend

Samen met partners Muntz/cross channel communicatie en Marketguide/web based marketing tools, hanteert Revenew de All Active-aanpak.

en voorzitter van de Samenwerkende

onderzoek halverwege de rit dicht,

All Active is een resultaatgerichte werkwijze die u verzekert van de juiste specialisten. Die u verzekert van succes.

Gezondheidsfondsen: “Vroegdiagnostiek

terwijl Nederland tot voor kort nota bene

CTMM is een Nederlands publiek-

werkt kostenbesparend. Als mensen

als lichtend voorbeeld gold voor het

privaat samenwerkingsinitiatief. Alle

eenmaal klachten hebben, vallen de

buitenland.”

Nederlandse universitair medische

¶

centra, enkele universiteiten en meer

ziektekosten veel hoger uit. Zo kost nierdialyse jaarlijks maar liefst 80.000 euro

En Joop Sistermans, voorzitter van de

dan 85 bedrijven werken actief samen

per patiënt.” En hoogleraar Cardiologie

Raad van Toezicht van CTMM: “CTMM-

om nieuwe vindingen sneller aan het

Ygal Pinto (AMC): “Er is enorm veel te

onderzoek werkt niet alleen in hoge mate

bed van de patiënt te brengen. CTMM

winnen als je eerder kunt ingrijpen.”

kostenbesparend voor de zorg, maar

telt momenteel 112 partners.

37

medische technologie

mT

advertentie pagina van de Ridder

Freeriders bezorgen medische technologie slechte naam M

et enige regelmaat wordt in de media melding gemaakt van incidenten rondom medische hulpmiddelen. Incidenten die betrekking hebben op vervalsingen, ontbrekende CE-markering, ongewenste beïnvloeding van zorgprofessionals

of zelfs fraude. Opvallend is dat het hier vaak zogenoemde ‘freeriders’ betreft; bedrijven die niet bij een brancheorganisatie zijn aangesloten. Hiermee bezoedelt een kleine groep de goede naam van de verder professioneel opererende medische technologie sector. De Nederlandse brancheorganisatie voor

de juiste kennis beschikken. Het gaat dan

zouden zich veel meer dan nu het geval is

Medische Technologie, aangesloten bij

over zaken als de CE-MDD, milieuregels

moeten afvragen met wie zij eigenlijk zaken

FHI, schat dat ongeveer tien tot vijftien

zoals ROHS & WEEE/AEEA, tracebility,

doen. Ziekenhuizen en zorgverzekeraars

procent van de sector bestaat uit ‘freeriders’.

recall en post market surveillance,

zouden minimaal moeten eisen dat een

Deze bedrijven zijn niet aangesloten op

risico’s van counterfeit, infectiepreventie,

leverancier is aangesloten bij de GMH

essentiële informatiestromen en veiligheids-

onderhoudsprotocollen en de GMH code.

gedragscode. Zo verzekert men zich van

alerts vanuit de brancheorganisatie en zijn

veilige en maatschappelijk verantwoorde

niet gecommitteerd aan de landelijke GMH

Uit eigen ervaring binnen de branche-

inkoop. Bedrijven die de kennis en

gedragscode. Het motief om zich niet aan te

organisatie is voor FHI duidelijk dat veel

informatiestroom van brancheverenigingen

sluiten blijft onduidelijk. De kosten kunnen

freeriders niet of slecht geïnformeerd

ontberen, zouden expliciet aan de klanten

het niet zijn. Een gemiddeld abonnement

zijn over geldende milieuwetgeving en

moeten aantonen hoe bij hen de kennis en

bij de golfclub kost meer dan de bijdrage

nauwelijks op de hoogte zijn van essentiële

continuïteit rondom veiligheid, kwaliteit,

voor branchelidmaatschap.

kwesties die in de sector spelen. Het is

specifieke wetgeving en aansprakelijkheid

niet verbazend dat veel van de recente

afdoende wordt gewaarborgd.

De brancheorganisatie werkt hard en

problemen met medische hulpmiddelen zich

effectief aan kennisoverdracht en aan het

juist in de groep van freeriders afspelen.

verhogen van de professionaliteit binnen de sector. Kwaliteit en veiligheid zijn

Het wordt hoog tijd dat binnen de

hot topics. Intensieve scholingstrajecten

zorgmarkt het kaf van het koren wordt

waarborgen dat medische bedrijven over

gescheiden. Professionele zorginstellingen

door Luc Knaven

¶

39

40

41

fun&educatietechnologieBoekbesprekingfun&educatietecnolo Boekrecensie

Boekbespreking

door Kees Groeneveld

Een Amerikaans pleidooi voor minder marktwerking!

van idee naar vernieuwing

De Amerikaan Michael Sandel schijnt in de

te kloppen, aldus Randel. Er zijn nu eenmaal

Jelle Kok en Noks Nauta hebben

VS zalen vol zakenlieden te trainen in moreel

zaken die je niet in geld kunt uitdrukken.

besef. Dat is opmerkelijk in de van oorsprong

Hele reeksen voorbeelden somt Sandel op.

waard maakt, handel in menselijke organen.

creatievelingen begeleid bij het realiseren

Voor haar leden biedt FHI de mogelijkheid tegen

‘cowboy-cultuur’. In zijn boek “What Money

Zijn stelling is dat je elke keer opnieuw de

Sandel heeft dus een punt. Maar naarmate je

van hun ideeën. Tijdens deze

geringe kosten gebruik te maken van vergader-

Can’t Buy, The Moral Limits of Markets” lees

vraag moet stellen of je inderdaad ergens een

langer leest in het boek gaat het je toch een

bijeenkomsten ontstond het idee dat hun

je hoe deze man denkt en redeneert. Je zou

prijs aan moet hangen, bijvoorbeeld het recht

beetje tegenstaan. Al die voorbeelden, iedere

methode voor meer mensen nuttig zou

‘leven in de brouwerij’ worden gebracht:

met koffie, thee, frisdrank en alle gewenste

het bijna traditioneel Europees noemen, maar

om niet in de rij te hoeven staan of het recht

keer die eindeloos uitgesponnen redenering.

kunnen zijn. Dit boek is bedoeld om

een nieuw idee zorgt voor een nieuw

extra faciliteiten.

zijn manier van schrijven, overtuigen, blijft

om een zitting van het parlement bij te

Soms denk je dat het borrelpraat is waarmee

mensen met ideeën houvast te geven in

perspectief en een nieuwe toekomst. Door

toch wel echt Amerikaans.

wonen. Moeten ouders een kind betalen voor

geprobeerd wordt een wetenschappelijke

het proces dat zij zullen moeten doorlopen

het volgen van de stappen in het

Wanneer u gebruik wenst te maken van een van

Sandel heeft een heel sterk punt te pakken. In

normaal gedrag, als het kind normaal zijn

onderbouwing te formuleren. Maar tegelijk is

om tot realisatie van hun idee te komen.

realisatieproces, met behulp van nuttige

de vergaderzalen, neem dan contact op met het

de periode na de koude oorlog, het tijdperk

huiswerk maakt, of voor het recht om je kind

het een heftig boek. Mooie afsluiter toch wel

De naam Innovatiebrouwerij slaat op een

voorbeelden en oefeningen, kom je steeds

FHI-bureau; Iemeke Kunst of Shirley van Schaar-

van Reagan en Thatcher, Clinton en Blair, de

naar een bepaalde school te kunnen laten

weer om de commercialisering van de

proces van bereiding: een idee is niet af,

dichter bij je doel. Met dit boek blijft een

enburg, telefoon: (033) 465 75 07. Uiteraard is de

periode van het markttriomfalisme, is het

gaan waar de opleiding beter is.

maatschappij, die leidt tot een tweedeling, te

vergelijk het met een ruwe diamant die

idee niet een droom, maar wordt het de

beschikbaarheid beperkt tot de periodes dat er

geloof in de werking van marktmechanismen

Steeds beargumenteert Sandel dat

karakteriseren als de ‘skyboxification of

keer op keer geslepen moet worden

realiteit.

zo dogmatisch geworden, dat het uit de hand

marktwerking kan leiden tot oneerlijkheid,

American life’. Goed om kennis van te nemen,

voordat de waarde ervan zichtbaar is.

is gelopen. Dat heilige geloof in de markt

- als je het niet kunt betalen, dan krijgt jouw

maar je leest het niet echt voor je plezier. ¶

En zoals het spreekwoord al zegt, er moet

wankelt nu volgens Sandel. Veel economen

kind een mindere opleiding - en dat

blijven het prediken, maar het blijkt vaak niet

marktwerking een goed corrumpeert, minder

De innovatiebrouwerij

gedurende een jaar een groep

ISBN: 9780374983918 / www.bol.com

Boekbespreking

Instrumentatie in het Procesveld Instrumentatie in het Procesveld, gaat over alle

specificatie, kunnen volledig teniet worden gedaan

meet- en regelapparatuur die zich bevindt in de

door een verkeerde montage. Dit boek is

onmiddellijke nabijheid van, of direct verbonden is

geschreven vanuit dit uitgangspunt. Het is een

aan, het proces. In dit boek wordt het belang van

praktisch handboek voor de plant technician,

correct en nauwkeurig meten en regelen besproken

operator, installation supervisor, engineer of

en geïllustreerd met praktijkvoorbeelden. Hierbij

student. Herkenbaar en vanuit de praktijk

worden vanuit deskundige achtergrond meerdere

geschreven. ¶

‘good practices’ belicht. De keuze van de juiste apparatuur is belangrijk, maar in dit boek staat

ISBN: 9789076128009 / Boek te bestellen via:

Sikko de Jong ook stil bij juiste montage en

http://marleentje.wufoo.com/forms/instrumentatie-in-het-

toepassing. Immers, de fraaie eigenschappen van

procesveld/

een ‘fit-for-purpose’ instrument met prima

Te n t o o n s t e l l i n g

Interesse in een eetbare tijdmachine? In Naturalis te Leiden loopt tot en met 6 januari 2013 de tentoonstelling ‘Designers & Artists 4 Genomics’. Prijswinnende levende kunstprojecten, die bij een eerste kennismaking verwondering en vragen oproepen. Wat dacht u van levend pigment, een urinedagboek, een interactief plantmedium of een eetbare tijdmachine? De kunstenaars werkten samen met genomics instituten die onderzoek doen naar de genen van mensen, dieren, planten en micro-organismen. De tentoonstelling Designers & Artists 4 Genomics staat op de 5e verdieping in de zaal Onderzoek in Uitvoering.

¶

Naturalis Pesthuislaan 7, Leiden / www.naturalis.nl / www.da4ga.nl

Vergaderfaciliteiten bij FHI op Landgoed Leusderend

faciliteiten. U kunt de vergaderzalen gebruiken

¶

ISBN 9789026522338 / www.pearson-nl.com

geen branche-vergaderingen zijn. www.fhi.nl/vergaderfaciliteiten

42

43

personalia agenda brancheNieuws personalia Simone Davina

Aad Veenman

Aad Veenman is met terugwerkende kracht per 1 juni 2012 benoemd tot

Mr. Simone Davina is vanaf

als voorzitter van de Raad

Nederland. In haar functie

van Toezicht van ECN/NRG. Aad Veenman maakt

zal zij deel uitmaken van het Executive

sinds 1 juni 2008 deel uit van deze Raad. Eerder

Management. Mevrouw Davina volgt in deze

was hij president directeur van NS en bestuurs-

functie de heer Fred van der Drift op.

voorzitter van Stork Frans van der Helm

Johan Vonk

nieuwe algemeen directeur bij Betronic Solutions BV. In deze functie is hij eindverantwoordelijk voor

Tijdens het STW-Jaarcongres op 11 oktober reikte secretaris-generaal Chris Buijink van het ministerie van EL&I de Simon Stevin

Meester-prijs uit aan professor dr. Frans van der

het strategische en operationele beleid van

Helm van de TU Delft. Tijdens zijn dankwoord

Betronic Solutions. Hij zal, samen met het

droeg Van der Helm een prototype van een

management-team, het bedrijf verder positioneren

bionisch pak. Het pak registreerde verschillende

als de ‘electrical engineering’ en ‘supply chain

functies in zijn lichaam terwijl hij sprak. Op twee

management’ onderneming met kennis/kunde op

grote schermen achter hem was daardoor onder

het gebied van energie, energie conversie,

meer te volgen hoe hoog zijn hartslag was en waar

elektrisch vervoer, regeltechniek en telematica.

Claudia Pronk

Na het verstrijken van zijn reguliere zittingsperiode

hij zijn ogen op richtte. Van der Helm is expert op

FHI-activiteiten

TEVEL Components en Systems overgenomen door Eric Sülter Zorgtotaal 13 t/m 15 maart 2013 Sense of Contact 10 april 2013

Netherlands MicroNanoConference 10 & 11 december 2012 Laboratorium Technologie voor Dummies 29 januari 2013 Future Technology Today 31 januari 2013 (onder voorbehoud) EMC-dag voor installateurs 5 februari 2013 User Interface Design Seminar 6 februari 2013

LabAutomation april 2013 Electronics & Automation 28 t/m 30 mei 2013

Duikerweg 7a

gebouwautomatiseringsmarkt. Beide bedrijven zijn lid van de FHI-branche voor Industriële Automatisering en

5145 NV WAALWIJK

Industrial Ethernet mei 2013

2013 afgerond zijn. De producten van Saia-Burgess zullen als onderdeel van Honeywells ‘‘Environmental and

Omron Electronics B.V.

Combustion Controls (ECC)’ divisie worden verdeeld op de Europese, Afrikaanse en Middenoosten markt.

Wegalaan 61 2132 JD HOOFDDORP

High Tech Equipment Engineering Workshop mei/juni 2013

MAX designers verhuisd Het industrieel ontwerpbureau MAX designers is verhuisd naar De Fabriek van Delfshaven. Het nieuwe adres is per 22 November 2012: Mathenesserdijk

Flow, Analyse & Control Show 11 & 12 juni 2013

416G, 3026 GV, Rotterdam. Overige gegevens zijn niet gewijzigd. MAX designers timmert aan de weg met onder meer machines voor Tempress en

Vermogenselektronica 18 juni 2013 (onder voorbehoud)

Voor de meest actuele stand van zaken: www.fhi.nl/activiteiten.

kunststof bruggen voor de havens van Rotterdam. Zie www.maxdesigners.nl.

Zilvertron Achterwetering 7b 2871 RK SCHOONHOVEN Imtech Marine Netherlands B.V. Sluisjesdijk 155 3087 AG ROTTERDAM

Het PI Jaarboek 2013 is uit!

Kopstuk 4

technische know-how en een overzicht van PI-leveranciers en hun bedrijfsprofielen.

6836 EW ARNHEM

landelijke onderzoeksprogramma H-haptics.

Gerard van de Aast

Royal Imtech wil Gerard van de Aast met ingang van april 2013 benoemen tot chief executive officer. Van de Aast is nu nog

werkzaam als bestuursvoorzitter van bouwbedrijf

Pauline Smeets

Anton H. Schaaf

van der Bruggen.

Oud-Kamerlid Pauline Smeets uit Sittard is per 1 november Directeur

Universiteit Twente. Hij neemt de plaats in van

Services bij zorginstelling

Ellen de Brabander. Vanaf 2006 is Schaaf verbonden

Mondriaan te Heerlen.

aan Océ N.V., eerst als Chief Technology &

Smeets zat bijna 10 jaar voor de PvdA in de Tweede

Operations Officer. Sinds april 2012 is hij ceo van

Kamer. Ze was jarenlang lid van de vaste

deze onderneming. Daarnaast is hij onder meer

Kamercommissie van Economische Zaken en in die

bestuurslid van de Technologiestichting STW.

rol onderhield ze veel contact met FHI.

Titia Siertsema

Miša Džoljic

benoemd als nieuwe rector

FFEW B.V.

Het Amerikaanse Honeywell koopt branchegenoot Saia-Burgess en verstevigd hiermee zijn positie in de

Rimed B.V.

Schaaf , Voorzitter van de

is professor dr. Miša Džoljic,

Industriële Automatisering

Honeywell koopt branchegenoot Saia-Burgess

en leuke artikelen, bevat het PI Jaarboek 2013 nieuws van de vereniging, veel

VolkerWessels. Hij is/wordt de opvolger van René

Met ingang van 1 november

3024 EA ROTTERDAM

onderzoeksprogramma NeuroSIPE, en het

65 jaar bestaat is zij nu de eerste vrouwelijke

Raad van Toezicht van de

automatiseringsvraagstukken.

Lloydstraat 5

Laboratorium Technologie

Claudia Pronk-Admiraal. In het jaar dat de NVKC

N.V., benoemd tot lid van de

aandrijfsystemen en besturingen. Tevel Systems bedenkt turnkey oplossingen voor

Sense observation Systems B.V.

jaarboek uitgebracht. Naast de nodige hoeveelheid branchegerichte informatie

NVKC de voorzittershamer overgedragen aan dr.

Raad van Bestuur van Océ

richt zich op componenten en de toepassingen ervan: meetinstrumenten,

Industriële Elektronica

PI Nederland, de vereniging van bedrijven die Profibus promoten, heeft een nieuw

Ledenvergadering van de

Op 1 oktober is ir. Anton H.

Lambert ten Velde blijft nog drie jaar bij het bedrijf betrokken. Tevel Components

van de vorig jaar opgerichte branche voor Gebouw Automatisering. De overnametransactie moet eind januari

internationale beurzen en congressen

van 6 jaar heeft dr. Hans

voorzitter van de vereniging.

In maart is TEVEL Components en Systems overgenomen door Eric Sülter. Oprichter

nieuwe leden

het gebied van bio-robotica. Hij leidt het landelijke

Janssen tijdens de Algemene

De ledenraad van UNETO-VNI heeft ingestemd met de benoeming van Titia

magnificus en CEO van

Siertsema als nieuwe

Nyenrode Business

voorzitter van de

Universiteit. Voorafgaand aan zijn benoeming op

brancheorganisatie per 1 januari 2013. Siertsema is

Nyenrode Business Universiteit was Miša Džoljic lid

nu nog algemeen directeur van de vereniging. Ze

van de Raad van Bestuur van het Academisch

volgt Marcel Engels op in deze functie. Engels blijft

Medisch Centrum in Amsterdam en vice-decaan

wel actief als vertegenwoordiger van UNETO-VNI

van de Medische Faculteit van de Universiteit van

bij de Europese brancheorganisatie.

Amsterdam.

Branchenieuws

General Counsel Legal & Compliance van Siemens

Johan Vonk is benoemd als

Agenda 1 augustus benoemd tot

opvolger van Ruud Lubbers

personalia agenda brancheNieuws

Laborama www.laborama.be Groot-Bijgaarde (B) 14 & 15 maart 2013

Biotechnica www.biotechnica.de Hannover (D) 8 t/m 10 oktober 2013

Pittcon www.pittcon.org Philadelphia, PA (USA) 17 t/m 21 maart 2013

Productronica 2011 www.productronica.com München (D) 12 t/m 15 november 2013

Hannover Messe www.hannovermesse.de Hannover (D) 8 t/m 12 april 2013

Analytica www.analytica.de München (D) 1 t/m 4 april 2014

Lasys www.lasys-messe.de Stuttgart (D) 3 t/m 5 juni 2013

Het meer dan vijftig pagina’s tellende naslagwerk is een uitgave van PI Nederland in samenwerking met het vaktijdschrift Automatie | PMA. Het PI Jaarboek 2013 is

Eendenparkweg 35A-2

opvraagbaar bij Ronald ten Boden, [email protected].

3852 LC ERMELO RETSCH Benelux Kontichsesteenweg 17 2630 AARTSELAAR

Texim Europe en Inventek Systems tekenen Europese distributie-overeenkomst Texim-Europe, lid van de branche voor Industriële Electronika, en Inventek Systems hebben een Europese

Prolyse B.V.

distributie-overeenkomst getekend voor de complete portfolio WiFi- and GPS-modules van Inventek. De modulen

Sluisweg 1b

zijn vooral bedoeld voor fabrikanten die draadloze verbinding aan hun product willen toevoegen, maar die geen

5102 VA DONGEN

uitgebreide ervaring hebben met WiFi- of HF-technieken.

Samenwerkingsverband SPIE Controlec en Flowid SPIE Controlec Engineering en MinacNed-lid Flowid tekenden in september een intentieverklaring voor een strategisch samenwerkingsverband. Beide partijen willen voor het uitvoeren van projecten gebruik maken van elkaars expertise en knowhow om zo de nodige synergie te bereiken. De implimentatie van ‘spinning disc

colofon

reactoren’, een technologie met grote potentie voor vele toepassingen in de procesindustrie, is de hoofdinzet voor dit samenwerkingverband.

Redactie Bureau FHI Jethro Brussaard Daan Groeneveld Kees Groeneveld Paul van Nieuwenburg, MUNTZ

Advertentieverkoop www.muntz.nl Telefoon (033) 450 20 20

Redactieadres Postbus 366, 3830 AK LEUSDEN Telefoon: (033) 465 75 07 Fax: (033) 461 66 38 Internet: www.fhi.nl E-mail: [email protected]

Cartoon Studio Artjan

Applikon Biotechnology bouwt nieuw in Delft en China Applikon Biotechnology, lid van de FHI-laboratoriumbranche, is eind

Vormgeving MUNTZ

Druk Drukkerij Van de Ridder

Hoewel bij deze uitgave de uiterste zorg is nagestreefd, kan voor eventuele (druk)fouten en onvolledigheden niet worden ingestaan en aanvaarden de auteurs, redactie en het bureau van FHI geen aansprakelijkheid.

september gestart met de nieuwbouw van een bedrijfspand op het hightech science park ‘Technopolis’ in Delft. Directeur Erik Kakes geeft hiermee een duidelijk signaal af dat Applikon Biotechnology de toekomst met vertrouwen tegemoet ziet. Tegelijkertijd bouwt de internationaal opererende leverancier van bioreactorsystemen een productiefaciliteit in China van waaruit het de snelgroeiende Aziatische markt zal bedienen.

Muntz helpt merken verder Muntz biedt het allerbeste op het gebied van reclame. En trouwens ook op het gebied van branding, online marketing, direct marketing en de meeste andere communicatietechnieken. Dat kunnen we omdat we All Active zijn: een unieke werkwijze die uitgaat van het activeren van alle kennis, ervaring en talent die we in huis hebben. Een werkwijze dus die succes onvermijdelijk maakt. In het filmpje op onze website leggen we in anderhalve minuut precies uit wat All Active is. En waarom uw merk er zo enorm bij gebaat zou zijn.

muntz.nl

All Active

Samen met partners Revenew/online marketing en technologie en Marketguide/web based marketing tools, hanteert Muntz de All Active-aanpak. All Active is een resultaatgerichte werkwijze die u verzekert van de juiste specialisten. Die u verzekert van succes.