Look good, feel better rag ure over verzorging en
make-up voor kankerpatiënten
komt op tegen
kanker
lnhoudelijke ondersteuning: Chris Heremans, Patricia Meert, JennyClaes en Christine Berlo
Tekst:DanielleVan Horenbeek Eindredactie:Griet Van de Walle Lectuur: Prof.An Goossens,afdelingdermatologie UZ Leuven Grafische vormgeving: exemplaar, Leuven Deze brochure is gerealiseerd door de Vlaamse Liga tegen Kanker in samenwerking met Estee Lauder-Clinique.
ESTEE LAUDER Met dank aan Daneels Grafische Groep DANEELS
GRAFISCHE
Maart zoo4 0 Vlaamse Liga tegen Kanker
Inhoud 1. De huid
P.
2. Huidverzorging 2.1. Gelaatsverzorging - Reinigen - Maskers: Soorten maskers; Zelf maskers maken - Verzorgen en beschermen: Dagcrème; Nachtcreme 2.2. Lichaamsverzorging - Lichaamsverzorgingtijdens radiothera pie
p. 6
5
P. 6 P. 6 P . 7 P. 8 P. 9 P. 9
3. Make-up Stap 1: corrector Stap 2: fond de teint Stap 3: blush Stap 4: oogmake-up - Oogschaduw: harmonie is belangrijk - Mascara - Oog- en wenkbrauwpotlood - Wenkbrauwen bijtekenen -Wimpers Stap 5: lippen Stap 6: poeder
P . 12 p. 13 p. 13 p. 13
4. Hand- en nagelverzorging
p. 14
5. Haarverzorging 5.1. Haaruitval 5.2. Pruiken -Tips - Soorten pruiken - Onderhoud van een synthetische pruik 5.3. Sjaaltjes - Sjaaltjes knopen: hoe gaan we te werk?
p. p. p. p.
15 15 15 15 i6 P. P . 16 p. 17 p. 17
6. Beschermingtegen de zon
p. i8
7. Meer info Vragen Infosessies over verzorgings- en make-uptechnieken Andere VLK-brochures
P . 19 P . 19 P . 19 p. 19
P . 10 P . io P . io P . io P . ii P . 11 P. ii P . 11
Waarom verzorging en make-up belangrijk zijn Als we ziek zijn, zien we er meestal niet zo goed uit.Onze teint is grauw en we hebben een vermoeide uitstraling. Dat is normaal.Ons lichaam krijgt het hard te verduren door de ziekte en bovendien kan de medicatie voor onaangename nevenwerkingen zorgen.Ontevredenheid over het uiterlijk maakt onzeker, tast het zelfvertrouwen aan en leidt soms tot isolement. Deze brochure toont u hoe u zich kan verzorgen en opmaken om er snel een stuk beter uit te zien.Ook al bent u moe en hebt u er weinig zin in, probeer eens een paar dingen uit. U zal verrast zijn over de positieve resultaten. Look good,feel better, want wie er goed uitziet,voelt zich meestal ook beter. Succes!
1. De huid
Huidtypes Als het om gelaatsverzorging gaat, maakt men meestal onderscheid tussen drie huidtypes. Elk huidtype vraagt om een verschillende verzorging. Daarom is het belangrijk te bepalen welk huidtype u hebt. De droge huid: ze voelt ruw of schilferig aan, de huid is soms rood en kan ter hoogtevan de handen kloofjesvertonen. - De gemengde huid: de neus,de kin en het voorhoofd zijn veeleer vet, maar de wangen zijn droog. Devette huid:de huid glimt en heeft grote porien. Veranderingen van de huid Maar onze huid verandert in de loop van ons leven. Die veranderingen treden op onder invloed van verschillende factoren. Naargelang u ouder wordt, zal uw huid droger worden. Ze verliest ook stilaan haarelasticiteit. Uw gezondheidstoestand is bepalend voor de conditie van uw huid. Bij ziekte kan de huid er grauw en vaal uitzien. Een gewijzigde hormonaletoestand doet uw huid veranderen. Zo kan tijdens de menopauze de huid droger worden, schil-
ferig of ze kan rode vlekken krijgen. Maar ook een medische behandeling kan de hormonale huishouding behoorlijk in de war sturen. Het kan dus best zijn dat u vroegereen vette huid had en nu een droge huid. U kan de verzorging van uw huid het best aanpassen aan die evolutie. Ten slotte heeft onze huid andere noden naargelang de omgevingsfactoren. Zo zullen koude of airconditioning de huid uitdrogen, waardoor ze extra hydratatie nodig heeft.
Onze huid verandert in de loop van ons leven. U kan de verzorging het best aanpassen aan die evolutie.
5
2. Huidverzorging
2.1.
Gelaatsverzorging
Een dagelijkse verzorging van onze huid is belangrijk.'s Morgens reinigt u de huid en daarna brengt u een dagcreme aan om de huid te verzorgen en te beschermen tegen de weersomstandigheden en tegen vervuiling.'s Avonds reinigt u de huid opnieuw en brengt u eventueel een nachtcreme aan. Tot de wekelijkse verzorgingen behoren eventueel een grondige reiniging door te peelen (de huid met een korrelige crème 'schuren'om de dode huidcellen te verwijderen).Als uw huid gevoelig is, of geworden is door de behandelingen, kan u die grondige reiniging beter achterwege laten. U kan de huid ook verwennen door een maskertje aan te leggen. Reinigen Neem 's avonds de tijd om het gelaat te ontdoen van make-upenonzuiverheden.Uw huid kanerandersdofgaan uitzien.Strijkeen zachte reinigingsmelk of –gel met lange zachte bewegingen over het gezicht.Vergeet de lippen niet. De oogmake-up verwijdert u met een speciaal product voor de ogen en 6
eventueel een wattenstaafje. Er bestaan ook praktische reinigingsproducten,vaak in de vorm van vochtige doekjes, die u zowel voor het gelaat als voor de ogen kunt gebruiken. Ze zijn handig op reis, maar ook tijdens een opname in het ziekenhuis. Vervolgens verstuift u lotion of water over het gelaat. Dep het gelaat droog met een tissue, liefst zonder te wrijven. De huid is nu volledig schoon. 's Morgens zal het reinigen minder tijd vergen omdat u dan geen make-up hoeft te verwijderen.
Neem 's avonds de tijd om het gelaat te ontdoen van make-up en onzuiverheden.
Let op - Lotions kunnen een uitdrogend effect hebben,zeker als ze alcohol bevatten. - De verleiding is groot om 's avonds in bed te kruipen zonder de ogen te ontschminken. Neem echter altijd de tijd om ze te reinigen, want als er tijdens de slaap restjes van de oogmake-up in het oogterecht-
komen, kunnen vrij ernstige oogirritaties optreden.
brachten op het gelaat een pasta aan die bestond uit het vruchtvlees van abrikozen,
- Wanneer u waterproof make-up ge-
vijgen en kokosmelk. Griekse vrouwen
bruikt, moet u een aangepast reinigings-
gebruikten maskers van aarde. In de
middel gebruiken.
Renaissance gebruikten vrouwen zelfs vleesmaskers! Men dacht dat een gezichts-
Als u de natuur haar werk laat doen, dan
masker het gezicht kon veranderen en
wordt uw huid om de maand vanzelf
vernieuwen, en dat er onder dat masker
vernieuwd. Maar wil u a Ile vervelende
allerlei mysterieuze dingen konden gebeu-
huidschilfertjes en de ruwe plekken op uw
ren. Hun geheimzinnige karakter hebben
huid verwijderen, dan kan u de huid gron-
de maskers tegenwoordig wel verloren,
dig reinigen door te peelen of te scrubben.
maar zeworden nog wel beschouwd als een
Daarvoor kiest u liefst een product met
echte weldaad voor de huid.
fijne korrels, waarmee u zachtjes over het gezicht wrijft. Bij een gevoelige huid is
Soorten maskers
peelen echter of te raden. Naast een
Voor een gezichtsmasker kan u terecht in
mechanische peeling bestaat er ook een
een schoonheidsinstituut. Maar u kan het
chemische peeling die dieper in de huid
gerust zelf aanbrengen. Veel vaardigheid
dringt.Tijdens een chemobehandeling is
vereist het niet en veel tijd hoeft u er niet
dit ten stelligste afte raden omdat de huid
voor uit te trekken: de gemiddelderusttijd'
dan erg gevoelig is. Ook een dermabrasie
van een masker is vijftien minuten. Het is
(afschuren van de huid) komt dan a bso-
wel belangrijk dat u het juiste masker kiest.
luut niet in aanmerking. Breng na de
Als de huid er vaal, droog en dof uitziet, kan
peeling een verzorgende crème aan, of een
een hydraterend masker wonderen verrich-
verzorgend masker.
ten. Een gevoelige huid heeft baat bij een
Maskers
Sommige maskers spoelt u na een paar
Van gezichtsmaskers wordt al sinds de
minuten gewoon of met water, andere laat
kalmerend en hydraterend masker.
oudheid verwacht dat ze kleine schoon-
u drogen om het vervolgens in zijn geheel
heidswondertjes verrichten. Egyptenaren
van het gelaattetrekken.
Bewaren en gebruiken van schoonheidsproducten - Ga liever niet met de vingers in een potje creme. De kans bestaat dat u bacterien in het potje brengt en daardoor bederft de creme. - Hoe weet u dater iets mis is? Als de creme slecht ruikt of eranders uitziet. - Bewaar de producten in een koele ruimte. De badkamer is niet altijd ideaal: door de warmte kunnen bacterien zich snel vermenigvuldigen.
7
Zelf maskers maken U kan ook zelf aan de slag voor het maken van een maskertje. Voor de droge huid
- Reinigend eigeelmasker Roer een eierdooier glad, samen met enkele druppels zoete amandelolie en een paar druppels citroensap. Bestrijk het gelaat en de hals met dit mengsel en laat het vijf a tien minuten inwerken. Verwijder het masker daarna met lauw water. Dit masker reinigt en verfrist een gevoelige huid. - Wortelmasker Roer een eierdooier, een beetje vers wortelsap en een paar druppels olijfolie tot een pasta. Verdeel het mengsel over hals en gelaat en spoel het na dertig minuten weg met warm water. Dit masker voedt een droge huid. - Bananenmasker Prak een banaan met wat room of kwark tot een stevig papje. Breng dit aan op gelaat en hals en spoel het na ongeveer een kwartier weg met warm water. Dit masker maakt een droge en gevoelige huid glad en fris. Voor de vette huid
Hollywood masker Meng twee eetlepels havermeel met een opgeklopt eiwit. Laat die pasta op de huid inwerken tot ze droog is (ongeveer 20 min.) en wrijf zevervolgens met een tissue af. Daarna verwijdert u de restanten met warm en vervolgens koud water. Dit masker reinigt en stimuleert een vette huid. 8
- Gistmasker Roer gist met warme melk tot een papje. Breng het met een kwastje aan op het gelaat en de hals. Zodra het masker droog is, kan u het met lauw water afspoelen. Dit masker zuivert een onzuivere huid en maakt haargaaf. Verzorgen en beschermen Dagcreme - De creme moet de huid hydrateren en aangepast zijn aan uw huidtype. Ze beschermt ook tegen wind en vervuiling. Veel dagcremes beschermen ook tegen UV-stralen. Breng de crème aan: strijk ze uit van het midden van het gelaat naar de buitenkant en masseer de huid zacht om de crème goed te laten inwerken. Vergeet ook de oren en de hals niet. Er bestaan gekleurde dagcremes die een 'fond de teint'overbodig maken. - De huid rond de ogen is dunner en teerder, ze heeft een verminderde bloeddoorstroming en een zwakkere celstofwisseling. Gebruik daarom beter een oogcontourcreme want dagcremes zijn te werkzaam voor de oogzone. Een oogcontourcreme brengt u aan van de binnenooghoek naar de buitenooghoek. Smeer de gel of creme niet te dicht bij de wimperrand om oogirritaties te vermijden. - Als de huid moe of verzwakt is, kan ze het best een extra verzorging krijgen, eenmalig of in kuurvorm. Nachtcrême - Bij een erg droge huid kan u het best een voedende nachtcrême gebruiken. U kan
ook kiezen voor een specifiekere nachtverzorging zoals een verstevigende crème of een antirimpelcreme.
2.2.
Lichaamsverzorging
Om hygienische redenen is het noodzakelijk de huid dagelijkste reinigen. Zeep reinigt de huid, maar droogt ze ook uit.Wees erdaarom zuinig mee,zekerals u last hebt van een droge huid. Badschuim is leuk bij het baden, maar werkt sterk uitdrogend, zodat het beter wordt vermeden bij een droge huid. Badolie is huidvriendelijker, behalve dan voor mensen met acne.
Douchen is te verkiezen boven baden, omdat daarbij minder natuurlijke vetten en vochtvasthoudende stollen aan de huid worden onttrokken. Bij het douchen wordt de douchezeep van de huid gespoeld en komt ze maar kort in contact met de huid. Vermijd extreme temperaturen (te warm of te koud) bij baden of douchen. Na het douchen of baden is het aanbrengen van een vochtinbrengende creme aangewezen, zeker bij een droge huid. U kan wekelijks uw lichaam, net als uw gezicht,grondig reinigen (scrubben) met een aangepast product. Indien uw huid erg gevoelig is, laat u dit het best achterwege.
Lichaamsverzorging tijdens radiotherapie Als u bestraald wordt, kan na een paar weken irritatie van de huid optreden. Ze kan rood worden en er ontstaan soms wondjes.Vraag hierover advies aan uw arts. - Was de huid voorzichtig met douche- of badolie. - Gebruik geen deodorant of andere producten. - Krab niet bij jeuk maar druk zachtjes op de huid. - Behandel de bestraalde huid zachtjes en draag geen kleren die knellen of schuren. - Slaap bij voorkeur in katoenen lakens. - Was uw kleren met milde, neutralewasmiddelen en gebruik lievergeen wasverzachter.
9
111
3. Make-up
Make-up heeft tot doel het mooie en het karakteristieke van een gezicht te versterken en onregelmatigheden te verdoezelen. Een mooie opmaak valt niet op en vormt een harmonisch geheel. Wanneer u zich opmaakt, is het belangrijkdat u er zich goed bij voelt. Probeer ook eens iets nieuws uit! Bij het opmaken zijn de volgende stappen mogelijk: Corrector Fond de teint Blush Oogmake-up - Lippen - Poeder
Fixeer tenslotte met wat poeder, zo houdt de camouflage !anger.
Stap 2: fond de teint In tegenstelling tot de zware, volledig dekkende fond de teint van vroeger, bestaan er nu lichte,natuurlijkeversies.Kies een fond de teint die zo dicht mogelijk bij uw huidskleur aansluit. In de zomer, als u wat gebruind bent, kan u het beste een andere fond de teint gebruiken. Let op: een te donkere kleur fond de teint benadrukt de fijne lijntjes en de rimpels. Hoe ouder u wordt, hoe minder fond de teint u daarom beter gebruikt.
Stap 1: corrector Met een corrector (een laagje dekkende make-up) kan u eventueel don kere kringen onder de ogen, of vlekken en verkleuringen camoufleren. Kies een corrector die voldoende dekt en bij voorkeur een tint lichter is dan uw fond de teint.Voor een goed resultaat brengt u de corrector aan met een penseel en daarna gebruikt u uw vingers om de corrector in de huid te laten dringen. 10
Een gekleurde dagcreme is een goede oplossing wanneer u liever niet kiest voor een dagcreme en een fond deteint.
Stop 3: blush Blush wil een natuurlijke, subtiele kleur geven aan de wangen en brengt meer vitaliteit en energie in de gelaatsuitdrukking.
De blush wordt, afhankelijk van de gelaatsvorm, aangebracht op de jukbeenderen of net eronder, zeker niet lager dan de neus en niet verder naar het midden van het gelaat dan de buitenste hoekvan de oogiris. Met blush kan u twee effecten bekomen. Wanneer u de blush verticaal aanbrengt, best van beneden naar boven, dan versmalt het gelaat. Horizontaal aangebrachte blush verbreedt het gezicht.
Men zou nooit mogen merken waar een
ook verschillende kleuren tegelijk gebruiken. Hou erwel rekening mee dat wat u licht kleurt, als het ware naar voren komt en vergroot. Een donkere kleur heeft het omgekeerde effect. Gezwollen oogleden kleurt u dus het best donker. Zekerals uwwimpers uitgevallen zijn, kan u uw ogen misschien een beetje extra aandacht geven. De kleuren die u gewoonlijk gebruikt, zullen zonder wimpers of wenkbrauwen wel een ander effect hebben. Gebruik het best geen te harde kleuren.
kleur begint en waar een kleur eindigt, de kleuren moeten in mekaar vervagen.
Mascara Mascara is het meest gebruikte product om de ogen op te maken. Het doet de wimpers langer en voller lijken.
Stap 4: oogmake-up Door de behandeling tegen kanker kan uw haar uitvallen. Behalve uw hoofdhaar, schaam- en okselhaar kan u ook wenkbrauwen en wimpers verliezen. Dat groeit na chemotherapie a Ilemaal terug. Slechts in uitzonderlijke geva llen na radiothera pie is dat niet het geva I. Tijdens de behandeling kan u al een en ander doen om die erg zichtbare tekens van uw ziekte te maskeren. Oogschaduw: harmonie is belangrijk Bij oogmake-up kan u heel veel kleuren combineren. Men zou nooit mogen merken waar een kleur begint en waar een kleur eindigt, de kleuren moeten in mekaar vervagen.Sommigen stemmen de kleurvan de oogschaduw of op de kleur van de ogen, anderen op de kleur van hun kleren. U kan
Tips: - Een vermoeideoogopslag?Maakenkel de bovenste wimpers op en laat de onderste wimpers vrij van mascara. Kiest u voor een warme uitstraling, gebruikdan zwartbruineofdonkerbruine mascara. Zwarte en donkerblauwe mascara zorgen voor een koeler effect.
Een mooie make-up valt niet op.
Oog- en wenkbrauwpotlood Een oogpotlood benadrukt de oogomtrek, maar niet iedereen verdraagt het contact zo dicht bij het oog. Met een wenkbrauwpotlood kan u de wenkbrauwen bijwerken of kan u camoufleren dat u geen wenkbrauwen meer hebt.
11
Wenkbrauwen bijtekenen Eerst moet u bepalen waar de wenkbrauw moet komen. Een goed getekende wenkbrauw heeft een boogvorm. Vanaf de binnenkant van het oog loopt die eerst omhoog, over ongeveer twee derde van de totale lengte. Over het Iaatste gedeelte loopt de boog weer naar beneden en volgt daarbij de lijn van uw oog. Als u een potlood langs de buitenkant van de iris legt (zieafbeelding),kunt u dat hoogste punt precies bepalen. Zet daar ook een puntje. Nu hebt u genoeg houvast om de wenkbrauwtetekenen
Gebruik twee verschillende kleuren om de wenkbrauw te tekenen, dat oogt natuurlijker. Zet puntjes met afwisselende kleuren op de plaats waar de wenkbrauwhaartjes komen. Gebruik liefst geen zwart, maar antraciet of bruin.
Gebruik een wenkbrauwpotlood om de basispunten van de wenkbrauw aan te geven. Maak vanaf elk puntje een korte, schuine, opwaartse beweging met het potlood. Werk van binnen naar buiten, van breed naar smal. Tenslotte kunt u de streepjes vervagen door ze met een wattenstaafje uittewrijven.
12
Als de wenkbrauwen niet meer teruggroei-
penseel de lippen opvullen. De kleur houdt
en, kan u eventueel overwegen om de wenk-
langer als u de lippen eerst poedert en
brauwen te laten tatoeeren door een
vervolgens de lippenstift aanbrengt.
schoonheidsspecialiste die zich hierin heeft gespecialiseerd.Tijdens de behandeling is het laten aanbrengen van permanente
Stop 6: poeder
make-up echter of te raden omdat de gezichtshuid veel te gevoelig is en omwille
Poeder fixeert de make-up. Breng het licht-
van het risicoop infecties.Indien u die moge-
jes aan over de make-up. Kies de kleur van
lijkheid overweegt, overleg dan met uw
het poeder niet donkerder dan de fond de
kankerspecialist hoelang u het best wacht.
teint. Er bestaat ook kleurloos poeder dat enkel een mat effect geeft. Gebruik poeder
Wimpers
met mate want teveel poeder geeft rimpels
Ook de wimpers kunnen uitvallen en die
en maakt oneffenheden zichtbaarder.
kunt u uiteraard niet bijtekenen.Wat u wel kunt doen: Een lijntje op de rand van het bovenste ooglid kan het oog meer accentueren en voor meer expressie zorgen. U kan valse wimpers aanbrengen.Wees er echter op voorbereid dat het aanbrengen en verwijderen (iedere avond!) een zekere handigheid vereist. U kan ook allergisch reageren op de lijm waarmee u de wimpers aanbrengt. - Wanneer u maar weinig wimpers hebt,
Tijdens de behandeling is het laten aanbrengen van
kan u beter geen mascara gebruiken. De
permanente make-up
mascara accentueert de wimpers en
of to raden.
bijgevolg zal het door de mascara nog meer opvallen dat u weinig wimpers hebt.
Stop 5: lippen Veel vrouwen benadrukken graag hun lippen. De variatie in lippenstiften is groot. U kan de contouren met een lippenpotlood corrigeren en vervolgens met een lippen-
13
4. Hand- en nagelverzorging
Onze handen hebben het vaak hard teverduren: ze koelen af bij koude temperaturen, ze worden nat bij de afwas of bij het poetsen, ze komen in contact met zeep en detergenten. U kan ze daarom het best geregeld verzorgen met een handcreme. Uiercreme is een middel uit de oude tijd, maar wel zeer efficient om kloofjestevoorkomen. Onze nagels zijn erg nuttig. Ze beschermen de vingers tegen stoten, we kunnen ermee krabben, iets loswrikken. Door uw ziekte en de behandeling kunnen ze erg broos en breekbaar worden, ze kunnen verkleuren of witte lijntjes krijgen. Echt verhelpen kan u dat niet, maar u kan ze wel een beetje spa ren en verwennen.
Knip de nagelriemen nooit af want anders krijgt u wondjes. Knip de nagels recht af om inscheuren en infecties te vermijden. Breekbare, broze nagels kan u het best niet lakken omdat de solventen in de nagellakken en de dissolvants de nagels nog brozer ma ken.
Door uwziekte en de behandeling kunnen de nagels broos en
Tips Draag liefst huishoudhandschoenen bij het poetsen want schoonmaakmiddelen maken uw nagels kwetsbaar en zwak. Masseer voor het slapengaan uw nagels met nagelolie. Dat verbetert de conditie van de nagels. Behandel droge,gescheurde nagelriemen (onderaan de nagel) met een nagelriemverzachter. 14
breekbaar worden
5. Haarverzorging
Uw ziekte, de medicatie en de behandelingen hebben ook invloed op uw haar. Het kan droog en breekbaar worden. Tijdens de behandeling doet u er best aan het haar niet teveel te belasten: was uw haar niet te veel (1 tot 2 keer per week); kies een zachte shampoo; - doe geen kleuringen of haarsprays op uw haar; kam het haar zacht en niet tevaak; gebruik liefst geen haardroger; - geefafentoeeenvoedend masker aan uw haar; vermijd elastiekjes,speldjes...
5.1. Haaruitval Door chemotherapie valt het haarvaak uit. Na de behandelinggroeit hetterug.Van radiotherapie(bestraling)valt uw haar niet uit, behalve precies op de plaats waar u bestraald wordt. Dus alleen bij bestraling op uw hoofd,valt uw hoofdhaar uit. De hoofdhuid wordt niet altijd helemaal bestraald,somsvalt dan ook maar een gedeelte van het hoofdhaar uit. Na afloop van de bestralingen komt het haar meestal
terug. Bij lage bestralingsdosissen bent u zekerder dat het terugkomt, bij hoge dosissen bent u minder zeker en kan het langerduren. lnformeer u hieroverbij uw arts. Haar verliezen is een ingrijpende gebeurtenis die emotioneel erg moeilijk om dragen kan zijn. Het is normaal dat u zich kwaad of verlegen voelt. U kan overwegen om een pruik aan te schaffen, of u kan werken met sjaaltjes of hoedjes.
5.2. Pruiken Pruiken hebben nog vaak een negatieve bijklank. Vroeger zag u al van ver dat iemand een pruik droeg en bovendien waren ze onaangenaam om dragen. Maar dat is gelukkigverleden tijd. Pruiken zijn erg geevolueerd en tegenwoordig kan een pruik echt een goede, comfortabele oplossing zijn. Pruiken belemmeren ook geenszins de natuurlijke haargroei.
Tips - Wacht niettot u kaal bent om een pruikaan te schaffen. Het is belangrijk dat de kapper
15
uwgewone kapsel en haarkleur ziet zodat hij er rekening mee kan houden wanneer hij u adviseert bij de keuzevan een pruik. Hou er rekening mee dat de pruik waarschijnlijk besteld moet worden.Als u zetijdig bestelt, hebt u ze in huis als u ze nodig hebt. Ga bij het kiezen van een pruik nooit overhaast te werk! Stel de vragen waarmee u zit. Gaan de mensen het niet zien? Ga ik die`muts'wel verdragen? Is ze niet warm? Kan ze niet afvallen? Hoe moet ik ze onderhouden? Kies voor een pruikenzaak die een aparte ruimte heeft waar u discreet de pruiken kan passen, zodat u niet sa men met de andere klanten zit. Neem iemand mee die kan helpen kiezen (een zus, een vriendin). Zo hoort u een tweede mening. Als u zich niet goed voelt of u vindt het heel vervelend om naar een kapsalon te gaan, dan kan u ook vragen of men de pruiken bij u thuis wil komen tonen. lnformeer bij uw ziekenfonds voor een financiêle tegemoetkoming. Bij tijdelijk haarverlies ten gevolge van chemo- of radiothera pie bedraagt de terugbetaling 120 euro, voor beperkt maar definitief haarverlies is de terugbetaling 18o euro. Patiënten kunnen meermaals een beroep doen op de terugbetaling, op voorwaarde dat er meer dan 2 jaar verloopt tussen de verschillende aankopen. Soorten pruiken U hebt de keuze tussen standaard- en maatwerkpruiken. - Standaardpruiken kunnen zeer snel geleverd worden. Ze zijn volgens een bepaald i6
kapsel in model gebracht en bestaan in verschillende stijlen: klassiek, hedendaags en modern, kort of lang, recht of gekruld. Daarnaast is er ook maatwerk. Hou er rekening mee dat de leveringstermijn ongeveer g weken is (wat mogelijk te lang is als u chemotherapie krijgt). U kan ook kiezen tussen synthetisch haar en echt haar. - Synthetisch haar is praktisch in het onderhoud. De pruik heeft een welbepaalde snit en een vormvast model. Echt haar is duurder, maar u kan er ongeveer hetzelfde mee doen als met uweigen haar:knippen,wassen,fOhnen,kleuren... Prijzen? Voor de prijzen van een pruik kan u best bij een pruikenzaak informeren omdat die heel erg varieren. Er bestaan pruiken in alle prijsklassen. Zo is een standaardpruik uiteraard goedkoper dan maatwerk en is synthetisch haar goedkoperdan echt haar.
Pruiken belemmeren geenszins de natuurlijke haargroei.
Onderhoud van een synthetische pruik - De pruik om de4 a 6 weken wassen. - Gebruik een speciale pruikenshampoo en een pruikenbalsem om de vezels te beschermen. Spoel de pruik met koud of lauw water. Gebruik geen haardroger. Niet borstelen of kammen als de pruik nog vochtig is.
Voor adressen van pruikenzaken kan u - Vouwdesjaal over uw hoofd,met de lange kant vooraan, 4 a 6 cm boven uw wenkterecht in de Gouden Gids of bij de brauwen. Kankertelefoon (078/150.151), de hulplijn van de Vlaarnse Liga tegen Kanker.
5.3• Sjaaltjes Voor wie liever geen pruik wil, bestaan er in de handel allerlei leuke hoedjes en sjaaltjes. Kies wel voor katoenen sjaals. Zijde of polyester zijn gladde materialen die erg onpraktisch zijn omdat ze wegschuiven als de schedel kaal is. Een sjaaltje knopen is niet moeilijk, je moet gewoon een beetje oefenen.
Knoop de zijpunten achter uw hoofd in een platte knoop.
Sjaaltjes knopen: hoe gaan we te werk? - Leg de sjaal open met de binnenkant naar boven.Vouw de sjaal dubbel zodat u een driehoek bekomt.
- De afhangende punten in de nek brengt u voorzichtig omhoog en u zet ze achter de knoop vast.
17
6. Bescherming tegen de zon
Het kan erg veel deugd doen om in de zon te zitten op een terrasje,aan het strand of elders. Voorzichtig zijn is wel de boodschap want zonnen kan huidkanker veroorza ken. Als u bestraald wordt of chemotherapie krijgt, is uw huid nog kwetsbaarder. Het is daarom beter uw huid in die periode zo weinig mogelijk bloot te stellen aan de zon. Ook de zonnebank is afte raden. Natuurlijk hoeft u niet de hele tijd binnen te blijven a Is de zon schijnt. Gebruik een goede crème met een voldoende hoge beschermingsfactor als u in de zon loopt. In de periode dat u geen wenkbrauwen en wimpers heeft, gebruikt u het best een goede zonnebril om uw ogen en de gevoelige ooghuid te beschermen tegen de zon.
i8
7. Meer info
Vragen Deze brochure beantwoordt wellicht niet al uw vragen. Blijf er echter niet mee zitten, maar bel de Vlaamse Kankertelefoon 078/150.151, elke werkdag van 9 tot 17 uur. U kan ook vragen stellen per e-mail op e-kankerlijn@tegenkankerbe. Infosessies over verzorgings- en make-uptechnieken De Vlaamse Liga tegen Kanker (VLK) organiseert in verschillende ziekenhuizen in Vlaanderen infosessies over verzorging en make-up voor kankerpatienten. De mensen van het VLK-steunpunt in uw provincie kunnen u vertellen waar en wanneer er in uw buurt een sessie plaatsvindt: Antwerpen: 03/226.40.00 Arr. Leuven: 016/23.00.91 Brussel/Halle/Vilvoorde: 02/227.69.56 Limburg:011/43.78.53 Oost-Vlaanderen:09/223.40.40 West-Vlaanderen: 050/34.38.12 Alle data en de mogelijkheid om rechtstreeks in te schrijven vindt u ook in de agenda op de VLK-website (onder Patienten/Agenda): http://www.tegenkankerbe.
De VLK heeft daarnaast nog een brede dienstverlening voor patienten: ze biedt individuele steun en opvang door vrijwilligers, cursussen over omgaan met kanker, infosessies over vermoeidheid, een jaarlijksevakantieweek enz.Alle inlichtingen daarover krijgt u ook in het VLK-steunpunt in uw provincie. Andere VLK-brochures Chemotherapie Radiotherapie. Kanker en pijn Kanker en vermoeidheid - Kanker.0 staat er niet alleen voor Leven:tijdschrift voor kankerpatienten en mensen uit hun omgeving - enz. (zie ook www.tegenkankerbe/publicaties) Bestellen Al deze publicaties zijn gratis (voor patienten) en kunnen besteld worden op het telefoonnummer 02/227.69.69, per e-mail bij
[email protected] (naam en adres vermelden +welke publicatie(s)) of via de website.
19
Een uitgave van de Vlaamse Liga tegen Kanker Koningsstraat
217
1210 Brussel Tel. 02/227.69.69 Fax 02/223.22.00
Website: www.tegen kanker.be E-mail:
[email protected] Rekeningnummer 488-6666666-84 De Vlaamse Liga tegen Kanker is de organisatie achter de campagne Kom op tegen Kanker.
Is deze brochure ouderdan zjaar, informeerdan of er een nieuwe uitgave bestaat.