LETTEREN&WIJSBEGEERTE

F A C U L T E I T S B L A D LETTEREN&WIJSBEGEERTE

Mei 2009 

Colofon & Inhoud Voorwoord ...................................... 2  Afscheid van Devriendt .................. 3  Tijd voor Wijsheid ........................... 7  Milieustudies .................................. 9  Decaansverkiezing .......................... 11  Archiefsprokkels ............................. 12  Klio .................................................. 13  Lingua ............................................. 14  Winnaars Battaille Littéraire........... 15  Eredoctoraten ................................. 18  Troika‐tips ....................................... 19  Poems ............................................. 20  Recensie: Lettermullen ................... 21  Cultuur ............................................ 22  Colonel ............................................ 23  Ginsberg’s Children ........................ 24  Brak Appelkamp ............................. 25  Kalender .......................................... 26    Eindredactie  Michael Domen    Hoofdredactie  Lynn Rongé    Redactie 

                       

Edith  Cassiers,  Evelien  Geerts,  Michiel  Horsten,  Hadewijch  Masure,  Lynn  Rongé,  Diederik Smit, Ewald Van Looveren    Cover  Diederik Smit   

1

Troika mei

Voorwoord Lieve lezers en trouwe Troikanen    Voor  de  allerlaatste  keer  dit  academiejaar  valt  ons  de  eer  ten  deel  u  te  bedienen  van  uw  favoriete  faculteitsblad.  Opnieuw  sloegen  we,  immer  enthousiast,  soms  fanatiek,  maar  steeds  subliem,  de  meest  wonderbare  en  diverse  woordkunstwerkjes  uit  onze  pen(/pc).  De  vers  geprinte versie ligt op deze eigenste moment in uw handen.  Binnenkort neemt Taal‐ en Letterkunde afscheid van prof. dr. Betty Devriendt. Het resultaat van  haar babbel met Troika vindt u verderop. Daarnaast wordt het Instituut voor Milieu & Duurzame  Ontwikkeling in de kijker geplaatst. Coördinator Monica Sys en professoren Ilse Loots en Eric de  Deckere spraken hierover met onze redacteurs.  Onze  maandelijkse  rubrieken  ‘Tijd  voor  Wijsheid’  en  ‘Archiefsprokkels’  zijn  ook  in  dit  nummer  weer present. De praesessen van de studentenclubs hebben er verder voor gezorgd dat Klio en  Lingua hun vaste stek eveneens opnemen. En net als in vorige maanden wordt in mei de cultuur  zeker niet vergeten.  Verrassend snel zullen de examens alweer voor de deur staan. Vergeet zeker de Troika‐tips niet  te raadplegen voor een geslaagd einde van dit semester. Voorts vindt u ook fragmenten terug uit  de winnende stukken van Lingua’s Bataille Littéraire. (Voor de volledige versie: zie website http:// www.ua.ac.be/troika.) Van de overige literaire inzendingen werd er door ons één uitgekozen als  winnaar van onze eigenste literatuurprijs: Jack Manrow , te vinden op p. 23 en 24, zal weldra een  Groene Waterman‐boekenbon ontvangen ter waarde van €10.   Ter afsluiting van dit voorwoord, richten we even de aandacht op onze eindredacteur, Michael  Domen. Het hele jaar lang heeft hij hard gewerkt om telkens Troika in verantwoorde vorm bij u  te  krijgen.  Daarbij  botste  hij  op  deadlines,  collega‐redactieleden,  kabouters  en  andere  wonderlijke  creaturen.  En  op  Ewald  Van  Looveren,  die  zich  eveneens  richting  uitgang  begaf  na  twee mooie Troika‐jaren, maar tijdens deze gruwelijke crash jammerlijk overleden is. Vooraleer  zij de fakkel volgend jaar doorgeven aan een ander, willen we hen eerst nog eens hartelijk dank  toeroepen voor het schitterende werk dat zij (‘en dan vooral Michael’ ‐ Ewald) hebben geleverd:  ‘HARTELIJK DANK!’ *applaus*  Na  deze  finale  schreeuw,  raden  we  u  aan  snel  verder  te  bladeren  in  en  te  genieten  van  deze  laatste Troika van 2008‐2009. Veel leesplezier en (hopelijk) tot volgend jaar!    De Troika‐redactie 

Troika mei

2

UA Nieuws Afscheid van Devriendt Jarenlang  heeft  zij  studenten  de  Engelse  Grammatica  bijgebracht,  generaties  hebben  onder  haar  hoede  de  universiteit  doorlopen,  en iedereen vond haar even geweldig. Helaas  is  het  bijna  voorbij;  in  juni  hangt  Betty  Devriendt  voorgoed  haar  transparanten  aan  de  wilgen.  Troika  zocht  haar  op  voor  een  babbel over vroeger en nu.  Kan u voor ons uw loopbaan even schetsen?    Ik  ben  hier  in  ’69  begonnen  als  assistent  Engelse Taalkunde. We waren toen met twee  assistenten,  een  halve  voor  literatuur  en  anderhalve  voor  taalkunde,  gezien  daar  natuurlijk  de  meeste  oefeningen  gegeven  moesten  worden.  De  andere  assistent,  Johan  Taeldeman, is na een tijd naar Gent gegaan en  ik  heb  toen  zijn  fulltime  assistentschap  waargenomen.  Die  eerste  jaren  waren  zeker  de  avonturiersjaren,  want  je  moest  zelf  een  beetje uitdokteren hoe je de dingen aanpakte.  Ik  werd  bijvoorbeeld  verondersteld  oefeningen  te  geven  aan  een  aula  van  200  man,  één  uur  per  week.  Dat  was  echt  afzien,  dus heb ik die in kleinere groepjes verdeeld en  ze per groepje een taak gegeven, waarover ze  aan  het  eind  van  het  uur  verslag  moesten  uitbrengen.  Tegelijk  moest  er  ook  aan  de  uitspraak  gewerkt  worden.  Er  was  toen  nog  geen  talenpracticum,  dus  trok  ik  met  mijn  bandopnemertje  en  10  studenten  naar  een  klein lokaal om uitspraakoefeningen te geven.  Je kan je voorstellen dat er dan ook vele uren  inkropen  voor  we  alle  200  studenten  gehad  hadden.  En  zo  ga  je  dan  stapje  voor  stapje  vooruit.  Tenslotte  hadden  we  nog  lexicale  oefeningen,  in  groepjes  van  30‐40  man,  ook  niet  ideaal  maar  enfin.  We  waren  in  die  tijd  dus goed bezig met heel de week oefeningen  3

Geleidelijk  aan  kwamen  er  nieuwe  assistenten:  Guy  Tops  en  Steven  Geukens.  Toen  waren  we  dus  met  drie,  en  dat  heeft  heel  goed  gefunctioneerd.  We  waren  alledrie  assistent  onder  prof.  Xavier  Dekeyser,  en  hij  was  het  die  het  initiatief  lanceerde  om  met  zijn  vieren  Foundations  of  English  Grammar  (het  basisboek  voor  elke  UA‐ student Engels ‐ red.) te schrijven op basis van  onze  ervaringen  in  het  lesgeven.  Zo  zijn  we  jaren goed bezig geweest. Bij het vertrek van  Dekeyser,  die  grammatica  gaf  in  wat  destijds  nog  de  eerste  en  tweede  kandidatuur  was,  hebben  Tops  en  ik  zijn  vak  overgenomen,  en  toen  Tops  een  vijftal  jaar  geleden  wegging,  heb  ik  ook  zijn  deel  voor  mijn  rekening  genomen.  Ik  had  daarvoor  ook  samen  met  prof.  Geukens  ‘Advanced  English  Practice’  gegeven. Nu is er buiten mij en prof. Geukens  nog  een  parttime  assistente,  Cheryl‐Lyn  Humphreys,  maar  dat  is  het  zowat.  Onze  bestaffing voor grammatica en taalbeheersing  is  dus  niet  zo  groot  meer,  al  zijn  de  groepen  studenten met de jaren ook wat geslonken.    Ik heb dus een beetje van alles gedaan, en het  wisselde  vaak  af  omdat  ik  allerhande  taken  deed.  Testen  opstellen  voor  150‐200  man  is  een  heel  werk,  en  die  moesten  dan  allemaal  gecorrigeerd  worden  én  er  moest  feedback  over  gegeven  worden.  Dat  vind  ik  erg  belangrijk,  want  zonder  feedback  weten  studenten  natuurlijk  niet  waar  ze  fouten  maken.  Momenteel  geef  ik  enkel  nog  in  de  tweede  bachelor  grammatica,  want  ik  ben  eigenlijk  al  met  pensioen,  op  emeritaat  zoals  men zegt. Frank Brisard geeft nu in het eerste  jaar  grammatica  en  zal  volgend  jaar  mijn  cursus volledig overnemen. 

Troika mei

 Waarom  die  geleidelijke  overgang?  Heeft  die  te  maken  met  ‘het  begonnen  werk  afmaken’,  de  laatste  eerstejaars  nog  door  het tweede jaar loodsen?    Inderdaad,  en  ik  vond  het  eigenlijk  ook  niet  fair  dat  wie  een  beginvorming  van  Engelse  grammatica  had  gekregen,  dan  plots  een  nieuwe  prof  zou  krijgen  in  het  tweede  jaar.  Dus  ik  vond  dat  ik  inderdaad  mijn  werk  zou  moeten  afmaken  en  die  mensen  verder  helpen  in  de  studie  van  de  grammatica.  Ik  wilde  eveneens  prof.  Brisard  een  beetje  ontlasten, gezien die net met het vak moest  beginnen,  en  ik  wilde  mij  nog  bezighouden  met  het  facet  studiebegeleiding,  wat  toch  niet  te  onderschatten valt.  Dat  gaat  van  het  wegwijs maken in studieprogramma’s tot het  concreet  helpen  van  studenten  met  problemen.    Maar  ik  heb  die  beslissing  ook  voor  mij  persoonlijk genomen, omdat ik eigenlijk niet  abrupt  afscheid  kon  nemen  van  wat  ik  aan  het doen was. Bovendien hoefde ik eigenlijk  nog niet te gaan gezien ik nog geen 65 word,  maar na erg lang nadenken heb ik toch maar  de knoop doorgehakt. Mijn man zit namelijk  ook  al  vier  jaar  met  pensioen  thuis  en  die  voelt  zich  ondertussen  wel  wat  eenzaam  (grinnikt)  dus  doe  ik  het  ook  om  meer  thuis  te kunnen zijn. Ik zal m’n studenten missen,  ik  zal  mijn  collega’s  missen,  maar  er  is  een  tijd voor alles, een tijd van komen en een tijd  van gaan.   U  heeft  dus  veel  verschillende  dingen  gedaan,  grammatica,  studiebegeleiding,...  Wat  vond  u  uiteindelijk  het  leukst  om  te  doen?    Tja, dat is moeilijk om te zeggen. Wat ik het  leukst  vond  is  contact  hebben  met  jonge  mensen; dat is voor mij heel belangrijk.   

Ik geef graag les, en ik zie graag resultaten dus  vandaar  dat  ik  misschien  ook  wel  als  streng  kan  overkomen  omdat  ik  de  mensen  regelmatig  heb  doen  werken.  In  de  oefensessies  bijvoorbeeld  heb  ik  altijd  gevraagd  dat  ze  de  oefeningen  voorbereid  hadden  voor  ze  naar  de  les  kwamen,  want  anders  konden  ze  niet  veel  komen  doen.  De  mensen die dat deden, die zag ik ook vooruit  gaan  en  dat  was  voor  mij  erg  prettig.  In  mijn  oefensessies had ik eigenlijk goed contact met  de  studenten  maar  in  de  studiebegeleiding  natuurlijk ook, dus ik heb het eigenlijk allebei  graag gedaan.     Is  dat  contact  ook  wat  u  het  meest  gaat  missen?    Zeker, maar ik ga ook zeker nog terugkomen.  Bijvoorbeeld  op  het  eind  van  de  werkweek,  als de collega’s niet meer onder de werkdruk  staan.  Want  ik  weet  wat  het  is,  als  je  tijdens  de  week  hier  zou  komen  om  dan  als  gepensioneerde wat contact op te nemen met  de  mensen  die  aan  het  werken  zijn,  dat  lukt  niet.  Ik  heb  ook  nog  heel  veel  contacten  met  oud‐studenten  die  ik  regelmatig  zie,  dus  dat  zou  ook  wel  moeten  gaan.  Ik  heb  mij  altijd  jong gevoeld omdat ik contact had met jonge  mensen,  en  die  jonge  mensen  bleven  ook  altijd jong. (lacht)     Is  de  gemiddelde  student  veel  veranderd  tegenover vroeger?    Ik  heb  altijd  de  indruk  gehad  dat  generaties  studenten om de 3 tot 5 jaar veranderden. Ik  heb  alle  extremen  meegemaakt:  generaties  die ongelofelijk sociaal waren, die heel weinig  met  studie  inzaten  en  veel  meer  met  de  maatschappij  en  de  wereld  rond  zich,    maar  ook  generaties  die  zeer  individualistisch  en  erg  gefocust  waren  op  hun  latere  carriere  en  dus hun studies. Je ervaart dat het best bij de   eerstejaars, omdat ze dan vers van de  

 

Troika mei

4

Middelbare  school  komen.  Ze  zijn  nog  hun  weg  aan  het  zoeken,  zijn  nog  niet  echt  rijp,  zeker bij het begin van het jaar, en dan voel je  nog  het  meest  het  verschil  met  de  vorige  jaren.  In  het  2e  jaar  hebben  ze  hun  draai  gevonden,  zijn  ze  ouder  geworden.  Als  je  lesgeeft  in  het  eerste  jaar,  wat  ik  altijd  heel  graag  gedaan  heb,  krijg  je  groentjes  bij  het  begin van het jaar, maar aan het einde ervan  zijn  het  volwassen  mensen  geworden,  zijn  ze  rijp geworden. Het verschil tussen september  en  juni  van  het  eerste  jaar  is  eigenlijk  heel  groot,  en  is  altijd  heel  groot  geweest.  Dus  eigenlijk  is  de  universiteit  een  heel  goede  leerschool voor het leven.    Waar zit volgens u  dan de  huidige  generatie  op die schaal?    Ik  denk  dat  ze  op  dit  ogenblik  minder  sociaal  engagement  hebben  omdat  de  wereld  en  de  maatschappij  ook  zo  veranderd  zijn.  De  concurrentie  en  de  competitie  is  zo  groot,  zeker  nu;  ik  hou  nu  mijn  hart  vast  met  de  economische  crisis,  want  ik  weet  niet  goed  wat er zal gebeuren. Misschien zijn wij in T&L  daar  iets  minder  onderhevig  aan  omdat  wij  niet  in  een  economische  of  juridische  sector  zitten,  maar  ik  voel  wel  dat  de  mensen  het  heel  belangrijk  vinden  een  goed  diploma  te  hebben  en  eventueel  graden  te  behalen,  iets  in handen te hebben om de competitie aan te  gaan.  Dus  wat  dat  betreft  denk  ik  dat  we  eerder  in  de  richting  zitten  van  de  hardwerkenden.  De  hippietijd  is  voorgoed  voorbij.   

de bisschoppen die de regerende macht van  Leuven waren, gedwongen om hun wereld te  veranderen.  Dat  is  ook  gebeurd:  de  Walen  zijn  buitengevlogen,  Leuven  is  Vlaams  geworden  en  de  studenten  hebben  vertegenwoordigingen  gekregen  in  alle  mogelijke  raden  en  commissies.  De  democratisering  van  het  onderwijs  is  toen  begonnen. We hadden dus een open kijk op  een wereld die aan het veranderen was, die  openging  voor  de  jeugd,  maar  ik  ben  altijd  nogal  een  serieus  iemand  geweest.  Ik  heb  altijd heel hard gewerkt en ik deed het graag,  anders zou ik hier misschien ook niet zitten.  Maar  ik  heb  ook  wel  wat  anders  gedaan,  ik  zat  in  een  aantal  dingen  maar  niet  in  de  meest sociale studentenconventies.    Zat u in een studentenclub?   Ik  versta  onder  ‘clubs’  eerder  de  regionale  clubs.  Daar  was  ik  geen  lid  van,  wel  van  de  faculteitsclub  Germaanse  in  Leuven.  Ik  heb  daar  ook  in  het  praesidium  gezeten,  samen  met  mijn  latere  echtgenoot  trouwens.  De  laatste  jaren  hebben  wij  weer  heel  veel  contact met de andere oud‐praesidiumleden  omdat  we  nu  samenkomsten  organiseren  met  jaargenoten  uit  die  tijd.  We  komen  om  de twee jaar samen, en als praesidium doen  we  dan  activiteiten  samen.  Dat  zijn  wel  andere  dingen  dan  vroeger  natuurlijk  hè,  wandelen  enzo,  maar  soms  zitten  daar  ook  studentikoze  avonden  bij  uit  heimwee  naar  toen.   

En waar bevond u zich op de schaal?  

Heeft  uw  meterschap  van  Lingua  daarmee  te maken?   

Ik  heb  de  jaren  60  meegemaakt.  Dat  wil  zeggen, ik was in ‘67 klaar met mijn studies en  eigenlijk is de grote explosie in ‘68 begonnen.  Dat was de tijd dat de studenten in Leuven de  macht  bijna  grepen.    Zij  hebben  de 

Dat zou kunnen, het is een eretitel die ze mij  gegeven hebben. Ik ben daar heel fier op en  ik heb ook het mooie lint gekregen. Dat gaat  neem  ik  mee  naar  huis  en  dat  zal  ik  aan  de  muur hangen.   

5

Troika mei

Om  het  over  een  compleet  andere  boeg  te  gooien: waarom taalkunde?    Taal  heeft  mij  altijd  aangetrokken  omdat  je  door  taal  natuurlijk  sociaal  contact  legt  met  mensen  en  ik  vind  dat  als  je  een  taal  wil  spreken,  in  dit  geval  Engels,  dat  je  die  heel  goed  moet  kennen.  Dat  heb  ik  ook  aan  m’n  studenten proberen uit te leggen, en daarom  vind ik grammatica als basisvak van taalkunde  erg  belangrijk.  Literatuur  is  niet  mijn  gebied.  Ik  lees  wel  graag,  maar  ik  vind  literatuur  te  moeilijk om daar een greep op te krijgen. Taal  en  taalkunde  als  zodanig  zijn  een  objectiever  gegeven dan literatuur, en dus heb ik dat ook  liever  gedaan.    Ik  vind  het  ongelooflijk  boeiend  eens  te  kijken  hoe  de  structuur  van  taal  in  elkaar  zit,  hoe  de  relaties  tussen  de  verschillende  elementen  in  een  zin  werken,  hoe  belangrijk  die  zijn  om  betekenis  weer  te  geven,  om  uit  te  drukken  wat  je  wil  zeggen:  gewild, niet gewild, impliciet, expliciet,...    Het  is  een  vreemd  contrast:  Engelse  grammatica  is  niet  bepaald  het  populairste  vak, maar u bent toch één van de populairste  proffen  aan  de  faculteit  Letteren  en  Wijsbegeerte.    Misschien ook omdat ik hier zo lang ben, maar  ik heb eigenlijk altijd goeie contacten met de  studenten  gehad.  Ik  voel  gemakkelijk  aan  waar  problemen  zitten  bij  de  studenten,  en  dat  kan  niet  in  een  theorieklas  waar  je  hoorcollege  moet  geven,  maar  enkel  tijdens  de  oefeningencolleges.  Daarom  heb  ik  altijd  groepen  zo  klein  mogelijk  gehouden,  hoewel  het  nooit  minder  dan  30  was.  In  die  oefeningengroepen  komt  iedereen  toch  minstens één keer aan het woord, en dan kun  je  direct  zien  waar  de  problemen  zitten.  Ook  konden ze hier altijd terecht als er problemen  waren.   U zal binnenkort veel meer vrije tijd hebben. 

Troika mei

Wat  ik  zeker  zal  doen,  wat  ik  heel  leuk  vind,  dat  is  lezen.  Ik  heb  thuis  een  pak  boeken  in  mijn  bureau  liggen  die  ik  nog  wil  lezen,  want  ik  heb  eigenlijk  heel  weinig  tijd  gehad  om  te  lezen;  als  ik  ’s  avonds  thuiskwam  was  het  huishouden daar. Maar wat ik ook ga doen, is  veel reizen. Mijn man is nu wel nog gastprof in  Leuven, dus die zit nog vast aan een bepaalde  dag  per  week.  Wat  hij  overigens  heel  graag  doet en wat voor hem een redding is geweest  in  die  kalme  jaren  sinds  zijn  emeritaat,  maar  ondertussen  zal  ik  wel  heel  de  week  vrij  zijn.  Voorlopig  zijn  we  dus  nog  gebonden  aan  het  academiejaar,  maar  daarna  gaan  wij  zeker  veel op reis en tussendoor wandelen, fietsen,  ...  En  wat  ik  zeker  nog  wil  doen,  is  een  activiteit  vinden  die  heel  anders  zal  zijn  dan  wat  ik  hier  gedaan  heb,  die  niks  meer  te  maken  heeft  met  onderwijs  maar  toch  wel  met  sociaal  contact.  Ik  wil  op  een  of  andere  manier  nog  iets  vinden  waar  ik  eigenlijk  nog  iets  kan  betekenen,  iets  wat  ik  nog  kan  doen  voor  andere  mensen.    Het  eerste  jaar  zal  ik  zeker nodig hebben om even uit te blazen. En  om wat orde in mijn huis te brengen, want dat  is  er  de  laatste  jaren  ook  wel  eens  bij  i n g e s c h o t e n   * l a c h t * .   M a a r   d e  studiebegeleiding  zal  ook  overgenomen  moeten  worden.  De  eerste  vijf  maanden  van  het  academiejaar  zijn  altijd  hectisch  en  de  mensen  staan  meer  en  meer  onder  druk  om  te  publiceren.  Dan  nemen  ze  niet  graag  studiebegeleiding erbijSteven Geukens zou de  ideale man zijn om die studiebegeleiding over  te  nemen,  maar  die  heeft  zo  veel  werk,  dus  dat moet nog een beetje opgelost worden. Als  dat gebeurd is, dan ga ik in vrede. Prof.  Devriendt,  hartelijk  bedankt  voor  dit  interview, en wij wensen u nog veel succes in  alles wat u doet.    Het volledige interview vindt u op onze site.  Ewald Van Looveren, Diederik Smit  6

 

UA Nieuws Tijd voor wijsheid Ook dit nummer gaat Troika verder met een maandelijkse filosofiebijdrage, daar het altijd nuttig    is bij te leren over de wondere wereld van de wijsbegeerte en de toch soms eigenaardige wezens  die deze wereld bewoond hebben. Na ons kort bezoekje aan het land der feministes belichten we  dit semester het thema ‘Waanzin en filosofie’! Ditmaal richten we onze blik op Michel Foucault.  Michel  Foucault  (1926‐1984)  promoveerde  in  1961  met  zijn  psychopathologische  proefschrift  Folie  et  Déraison.  In  dit  baanbrekende,  filosofisch  getinte  werk  schetst  Foucault  de  cultuurhistorische  evolutie  van  het  begrip  waanzin  en  van  het  begrip irrationaliteit van aan het begin van de middeleeuwen tot  aan de hedendaagse tijd. Hij voert als het ware een filosofie over  de  waanzin  door  en  analyseert  of  er  steeds  eenzelfde  ‘essentie’  waanzin  heeft  bestaan.    Foucaults  poststructuralistisch  getinte  kernthese komt op  het volgende neer: de waanzin als fenomeen  zal  nooit  een  bepaald  wezen  in  zich  dragen,  want  het  fenomeen  hangt net af van de samenleving en de cultuurhistorische periode  waarin het zich bevindt. De samenleving construeert met andere  woorden  het  fenomeen  van  de  waanzin  (door  allerlei  socio‐ culturele en politieke structuren) en wanneer de maatschappij van  uitzicht  verandert,  zal  het  fenomeen  van  de  waanzin  mee  veranderen.  De  ‘essentie’  van  het  begrip  van  de  waanzin  transformeert  zich  dus  constant  en  Foucault ziet verschillende evoluties in de waanzinservaring en ‐omgang.  In  de  vroege  middeleeuwen  tot  en  met  de  renaissance  werd  de  waanzin  als  iets  vaak  voorkomends en onproblematisch gezien. De lepralijders waren zo goed als verdwenen en in de  plaats daarvan werden waanzinnigen als sociaal afwijkend en als marginaal gezien. Waanzinnigen  worden  in  deze  periode  nog  niet  gezien  als  mensen  die  irrationeel  zijn  en  worden  zo  toch  nog  getolereerd. Maar dit alles veranderde met de opkomst van de klassieke tijd (1650‐1800) volgens  Foucault: vanaf dan worden alle sociale devianten (waaronder armen, werklozen, criminelen en  gekken)  opgesloten  in  gestichten  en  instellingen.  Zij  worden  in  deze  instellingen  opgesloten  en  tot  arbeid  gedwongen.  De  waanzin  zal  hier  dus  niet  langer  sociaal  aanvaard  worden  en  zal  tot  een  controleerbaar  fenomeen  worden  omgevormd.  Elke  vorm  van  tolerantie  tegenover  de  waanzin  verdwijnt.  Een  voorbeeld  van  deze  controlerende  omgang  met  de  waanzin  vindt  Foucault in Parijs, waar in 1656 ‘l’ Hôpital General’ werd opgericht. Hier kwamen alle devianten  terecht,  niet  zozeer  om  behandeld  te  worden,  maar  gewoonweg  om  gecontroleerd  te  worden  zodat  de  deviantie  in  al  haar  verschillende  vormen  zich  niet  meer  zou  kunnen  uitbreiden  in  de  samenleving.  Als  poststructuralist  zoekt  Foucault  naar  een  reden  achter  het  verdwijnen  van  tolerantie  voor  de  waanzin  en  die  vindt  hij  dan  ook  onder  het  mom  van  een  17de‐eeuwse  economische  crisis:  er  was  een  overschot  aan  werklozen  en  door  het  oprichten  van  zulke  instellingen werd dit handig opgelost.   7

Troika mei

Bij  de  overgang  naar  de  moderne  tijd  (1760‐1820)  verandert  de  houding  ten  opzichte  van  de  waanzin alweer: men zal de waanzin niet langer als een immoreel iets beschouwen, maar deze    als een geneesbare ziekte gaan zien. Naar de waanzinnige zal worden geluisterd, niet omdat hij  de waarheid vertelt, maar omdat men zo denkt een oorzaak te vinden voor de waanzinnigheid  van  de  patiënt.  De  waanzin  zal  hier  dus  met  andere  woorden  bevrijd  worden  van  alle  andere  vormen  van  sociale  deviantie  en  door  deze  ‘emancipatie’  van  de  waanzin  zal  de  moderne  psychiatrie geboren worden.  Met deze intrigerende analyse toont Foucault aan dat elke historische periode verschillende en  dus  eigen  definities  hanteert  bij  het  beschrijven  van  het  fenomeen  waanzin.  Hier  valt  een  licht  waarheidsrelativisme  op:  de  waarheid  of  de  essentie  van  de  waanzin  wordt  dus  bepaald  naargelang de periode waarin het fenomeen zich voordoet. Interessant is dat Foucault zijn werk  afsluit  met  een  idee  over  de  kunst:  het  is  via  de  kunsten  dat  de  waanzin  onder  de  vorm  van  irrationaliteit nog een uitweg vindt in de moderne tijd. De kunst zal zo de normale standaard over  wat  waanzin  is  doorbreken,  waardoor  de  samenleving  volgens  Foucault  zelf  in  vraag  gesteld  wordt.  Misschien  is  er  dan  zo  wel  plaats  voor  waanzin  binnen  het  filosoferen  over  de  waanzin?  Wie  weet…   

Meer lezen?  Foucault, Michel, Folie et Déraison. Historie de  la folie à l’age classique, Paris: Plon, 1961 

  Evelien Geerts 

Troika mei

8

UA Nieuws Studeren met een hart voor het Milieu Na je opleiding Letteren&Wijsbegeerte ligt er een hele toekomst voor je open. Krijg je niet genoeg  van het studeren, dan kan je je verdiepen in de wondere wereld van het milieu. Het Instituut voor  Milieu en Duurzame Ontwikkeling biedt in samenwerking met de UA verschillende programma’s  aan in de milieuwetenschappen. Wil je als adviseur werken in een bedrijf, is er de postgraduaat  opleiding Milieucoördinator. Voor een meer algemene vorming, kan je terecht bij de Master in de  Milieuwetenschap. Troika ging op bezoek bij enkele medewerkers: coördinator Monica Sys, prof.  Dr. Ir. Eric de Deckere en Prof. Dr. Ilse Loots.      Wat is het Instituut voor Milieu en Duurzame Ontwikkeling?  Het  interfacultaire  Instituut  richt  zich  op  drie  pijlers.  Ten  eerste  is  er  het  wetenschappelijke  onderzoek  rond  verschillende  milieuthema’s.  Interdisciplinariteit  is  hierbij  belangrijk:  zowel  mensen  met  een  natuurwetenschappelijke  achtergrond  als  humane  wetenschappers  werken  hier. Daarnaast is er de pijler van dienstverlening. We zetelen in verschillende adviesraden van  overheid  en  organisaties,  waar  we  mee  naar  oplossingen  zoeken  voor  milieuvraagstukken.  Ten  slotte bieden we onderwijs aan.   Welke mogelijkheden zijn er voor studenten?  Je kunt kiezen voor een postgraduaat Milieucoördinator A. Deze opleiding is specifiek gericht op  een baan in de bedrijfswereld. Meer algemeen is de Master in de Milieuwetenschap, waarmee je  ook terecht kan in heel andere milieufuncties. Het is een eenjarige master in dagopleiding, die je  eveneens kan spreiden over twee jaar.   De  Master  Milieuwetenschap  is  academisch  georiënteerd  en  focust  op  drie  delen:  een  natuurwetenschappelijk  deel,  een  sociaalwetenschappelijk  en  een  deel  van  geïntegreerde  methoden, technieken en toepassingen. Bij dit laatste leer je hoe je binnen een concreet gebied  milieuvraagstukken  kunt  ontrafelen.  Ook  het  vak  projectmanagement  behoort  hiertoe,  net  als  duurzame  ontwikkeling.  De  Masterproef,  die  bestaat  uit  15  SP,  is  vrij  uniek.  Er  worden  verschillende  clusters  aangeboden,  die  vanuit  verschillende  invalshoeken  kunnen  worden  benaderd. Een student maakt individueel zijn proef over één aspect van die cluster voor 12 SP en  werkt vervolgens samen met anderen, die onderzoek verrichtten rond de andere aspecten van  dat  thema,  om  zo  een  inleiding  en  besluit  te  formuleren,  waarbij  dan  informatie  wordt  uitgewisseld. Dit laatste deel staat op 3 SP. Zowel het individuele als het kunnen samenwerken is  dus van groot belang. 

9

Troika mei

Wie kan deze Master Milieuwetenschap volgen?     De  studenten  in  deze  Master  komen  dikwijls  uit  verschillende  richtingen  en  ook  van  diverse  universiteiten.  Doordat  interdisciplinariteit  zeer  belangrijk  is,  worden  er  basispakketten  ter  beschikking gesteld om gebrek aan kennis op te vangen op bepaalde vlakken. Iemand die uit de  exacte  wetenschappen  komt,  zal  sneller  moeilijkheden  hebben  met  bijvoorbeeld  het  juridische  jargon, dan iemand uit de humane wetenschappen. Omgekeerd zal die tweede waarschijnlijk wel  zijn kennis van de chemie moeten bijwerken. Dit veroorzaakt echter zelden zware problemen en  net de diversiteit van studenten maakt de richting ook interessant.    Voor  studenten  van  de  faculteit  Letteren  &  Wijsbegeerte  wordt  toelating  geregeld  op  dossier.  Het  is  een  kwestie  van  aantonen  of  je  vertrouwd  bent  met  wetenschappelijk  onderzoek,  het  verwerken  van  kwantitatief  materiaal,  milieu‐interesse,  enz.  Zo  kan  je  bijvoorbeeld  je  derde  bachelor  al  afstemmen  op  deze  Master,  door  een  vak  te  volgen  als  ecologische  geschiedenis.  Maar ook voor filosofen en taal‐ en letterkundigen staat deze richting zeker open.     Is er samenwerking met instellingen buiten de UA?    Ja.  Wat  betreft  wetenschappelijk  onderzoek  zijn  we  betrokken  bij  verschillende  milieuadviesraden,  zowel  op  regionaal,  provinciaal  als  stedelijk  niveau,  en  op  verschillende  schalen.  Op  vlak  van  onderwijs  werken  we  samen  met  VITO  en  UGENT.  Maar  ook  diverse  bedrijven  zijn  betrokken  bij  lezingen  en  gastcolleges.  Internationaal  georiënteerde  vakken  worden  bij  ons  eveneens  aangeboden:  enkele  studieonderdelen  worden  gegeven  in  samenwerking met verschillende landen en verschijnen zo volledig op Blackboard. In het tweede  semester kunnen de studenten ook op Erasmus gaan.      

www.ua.ac.be/imdo  Hadewijch Masure, Lynn Rongé  

Troika mei

10

UA Nieuws De Faculteit Letteren en Wijsbegeerte kiest … een nieuw bestuur Na  woelige  rectorverkiezingen,  praesidiumverkiezingen  en  binnenkort  verkiezingen  voor  studentenvertegenwoordigers  vindt  op  woensdag  zes  mei  nóg  een  verkiezing  plaats.  De  faculteitsvergadering  kiest  dan  een  nieuw  bestuur  voor  onze  faculteit.  Proffen,  assistenten,  technisch personeel en studenten mogen hun stem geven aan een nieuwe decaan, het hoofd van  de  faculteit.  Professor  Jef  Verschueren  neemt  na  zes  jaar  afscheid  van  zijn  ambt.  De  enige  kandidaat  om  hem  op  te  volgen,  is  professor  Bruno  Tritsmans,  huidig  vice‐decaan.  Wie  is  Tritsmans  en  wat  zijn  plannen  met  onze  faculteit?  Troika  zocht  het  uit  aan  de  hand  van  zijn  verkiezingsnota.  Bruno  Tritsman  was  twee  mandaattermijnen  van  drie  jaar  vicedecaan,  met  Jef  Verschueren  als  decaan. Hij doceert voornamelijk vakken over de Franse taal.  Daarnaast publiceert hij nog zeer  intensief. Tritsman beseft dat hij het als decaan niet gemakkelijk zou hebben; de faculteit moet  nog altijd zwaar besparen. Toch wil hij een periode van ‘consolidatie en stabilisering’. Tritsman  zal het beleid van zijn voorganger, dat hij zelf mee uitstippelde, voortzetten. Het aantal ZAP’ers  (‘zelfstandig  academisch  personeel’  of  proffen)  en  vooral  het  aantal  AAP’ers  (‘assisterend  academisch personeel’ of ‘assistenten’) moet afnemen om er financieel bovenop te komen.   De  kandidaat‐decaan  waarschuwt  voor  een  ‘negatieve  spiraal’  die  onze  faculteit  zou  kunnen  treffen,  waarbij  Letteren  en  Wijsbegeerte  steeds  minder  middelen  krijgt.  Indien  hij  verkozen  wordt, zal hij tegen deze spiraal moeten strijden. Hoe hij dat zou doen, valt niet op te maken uit  zijn  verkiezingsnota.  Verder  zal  onder  ander  het  onderwijsaanbod  ‘gerationaliseerd’  moeten  worden, wat betekent dat er zal moeten gesnoeid worden in het aantal aangeboden vakken. Zo’n  ingrepen zijn deels al uitgevoerd—bv. door het tweejaarlijks doceren van vakken bij de opleiding  geschiedenis —, maar vooral  Taal– en Letterkunde moet nog inspanningen doen.  Tritsmans zal  zich verder ook moeten bezighouden met de integratie van de opleiding ‘Vertalers en Tolken’ van  het HIVT (Artesishogeschool); zij moeten ‘academiseren’.  Tritsmans wil dat afgestudeerden Letteren en Wijsbegeerte een diploma krijgen dat beter op de  arbeidsmarkt verzilverd kan worden, want dat is volgens hem nu problematisch.  ‘Participatie van  de  betrokkenen’  is  zeer  belangrijk  voor  hem,  ook  van  studenten—dixit  zijn  nota.  Ze  moeten  deftig geïnformeerd worden en inspraak genieten. Verder vindt hij het belangrijk dat er een lage  drempel blijft bestaan tussen proffen en studenten, evenals met de beleidsactoren.  Bruno  Tritsman  zal  dus—indien  hij  als  enige  kandidaat  verkozen  wordt—verder  gaan  op  het  reeds ingezette pad. Zal hij echter meer doen dan het uitgestippelde beleid in praktijk brengen of  wordt  hij  een  kleurloze  overgangsfiguur?  Zijn  grote  troef  is  waarschijnlijk  zijn  ervaring  als  vice‐  decaan. Hopelijk is hij een capabel chauffeur; zijn taak zal in ieder geval zwaar zijn.  Michiel Horsten 

11

Troika mei

Ti

UA Nieuws Archiefsprokkels: de erfenis van Rubens

Zoals jullie allemaal weten, is geschiedenis veel meer dan een opleiding alleen. Het is een  manier van leven, een overtuiging, een rode draad, een liefde waarmee je naar bed gaat  en weer mee opstaat. Om de hiermee gepaard gaande dagelijkse, anderen tot wanhoop  drijvende honger naar bronmateriaal een beetje te stillen – veel verder dan de bronnen die  ons worden aangereikt tijdens oefeningen komen we vaak niet – leek het mij noodzakelijk  om de gefrustreerde geschiedenisstudent de hand te reiken door in samenwerking met het  stadsarchief een paar unieke bronnen in de verf te zetten. Elke maand eentje, om het een  beetje spannend te houden. Voor diegenen die er echt geen genoeg van kunnen krijgen:  alle bronnen  zijn  in  ‘levenden’  lijve  te bezoeken  in het stadsarchief!  In deze uitgave deel  drie.  De  erfenis  van  Rubens  was  en  is  nog  steeds  enorm  belangrijk  voor  de  stad  Antwerpen.  Talrijke bewijzen daarvan zijn terug te vinden in het Rubenshuis; een boeiend museum in  hartje Antwerpen, waar het leven  en werk van Pieter Paul Rubens in  de  kijker  worden  gezet.  In  1608  vestigt  deze  Zuid‐Nederlandse  schilder zich in Antwerpen. Vooral  zijn  afbeeldingen  van  weelderige  naaktfiguren  zijn  alom  bekend.  Minder  bekend  is  de  “echte”  erfenis  van  Rubens.  Zes  zilveren  lepels,  zes  zilveren  vorken,  een  gebroken  gouden  pluim  bezet  met  diamanten,  twee  gouden  kruisen,  enzovoort.  Op  27  mei  1640,  enkele  dagen  voor  zijn  dood,  liet  Pieter  Paul  Rubens  zijn  testament optekenen.   In het Antwerpse stadsarchief kan u vandaag in het notariaatsarchief nog altijd opzoeken  wie het bestek, de penselen en de persoonlijke schatten van Rubens erfde.  Archiefnummer: Nalatenschap van Rubens: N # 1894 

 

Troika mei

Meike Welkenhuizen 

12

Praeses Dixit Lieve klioten, geschiedenisstudenten en sympathisanten,  Mijn eerste tekstje als praeses in de Troika. Hoera! Ik zou bijna zeggen: “mijn integratieproces is  voltooid”,  maar  dat  doe  ik  toch  maar  niet.  Integratie  impliceert  toch  altijd  een  element  van  slagen en met nog een heel jaar in het vooruitzicht, zal het er toch eerst op aankomen om alle  ideeën en dromen die iedereen in het Klio‐praesidium heeft, tot een goed einde te brengen. Ik  hoop dus dat ik het kan zeggen als dit praesidiumjaar erop zit.  Een  goed  begin  is  het  halve  werk,  dus  deze  maand  toveren  wij  alvast  een  aantal  fantastische  activiteiten  uit  onze  hoge  hoed.  Deze  week,  op  dinsdag  5  mei,  feesten  we  vrolijk  verder  in  de  enige echte Tiroler‐cantus, waar je al je jodelkunsten, Lederhosen en foute kapsels als een lieve  lust tentoon kunt spreiden, en er eindelijk eens bier uit echte pullen wordt gedronken. De beste  Duitstalige (codex)hits zullen klinken tot in de huiskamer van Professor Belmans, also: bis dann!  Donderdag  7  mei  gaan  we  (ter  compensatie?)  naar  de  veelbelovende  toneelvoorstelling  ‘Alle  gekheid op een stokje’ in theater Het Klokhuis kijken.   Deze  activiteiten  vol  cultureel  en  kunstzinnig  vertoon  vormen  een  mooi  opstapje  voor  een  spiksplinternieuw evenement: Klio con brio. Op woensdag 13 mei  zullen studenten, assistenten  én proffen hun beste beentje voorzetten om jullie te voorzien van een avond vol toneel, muziek,  dans, proza, poëzie en nog veel meer, kortom een avond die je absoluut niet mag missen. Er is  ook nog plek voor enkele perfomers: elk cultureel of kunstzinnig talent is welkom. Alles wordt,  zoals  jullie  van  ons  gewend  zijn,  aangeboden  tegen  studentikoze  prijzen.  Jullie  vinden  het  programma ook verderop in de Troika en op de Klio‐website (www.klio.be). Onze website bevat  tevens een forum waarop ook jullie ideeën voor nieuwe activiteiten kunnen plaatsen. Maak hier  gebruik van: er komt altijd reactie van ons en wie weet lukt het wel om op die manier nog meer  ideeën te realiseren.  Verder  wil  ik  nog  verklappen  dat  er  volgend  academiejaar  een  spectaculaire  gebeurtenis  zal  plaatsvinden voor Klio. Voor iedereen die op onze quiz afgelopen februari aanwezig was en een  beetje kan rekenen, moet er misschien al een lampje gaan branden. Voor alle anderen, bezoek  onze site voor hints, of wacht gewoon rustig af: het zal niet zomaar aan je voorbij gaan!  Ook  een  dikke  proficiat  aan  het  Lingua‐praesidium!  Dat  we  weer  samen  in  dit  boekje  staan,  belooft ook dit jaar een goeie en gezellige samenwerking.  Ut vivat crescat floreatque Klio!  Meike Welkenhuizen  Praeses Klio 2009 – 2010  13

Troika mei

Praeses Dixit Liefste Taal – en Letterkundigen,     Deze laatste Praeses Dixit van mijn hand zal maar kort zijn. Ja, u leest het goed, de laatste. Het  academiejaar 2008 – 2009 loopt ten einde en zo ook mijn jaar als Praeses van Lingua. Ik wil jullie  allemaal  enorm  bedanken  voor  de  grote  opkomst  en  het  grote  enthousiasme  op  onze  activiteiten. We kunnen met recht en rede zeggen: U was geweldig!  Maar laten we niet op de feiten vooruit lopen, Lingua heeft toch nog één laatste activiteit voor  jullie in petto. Op dinsdag 5 mei komen we samen voor de Film – en Muziek kwis. Dit staat garant  voor een heel leuke avond, dus schrijf je nog snel in en wees van de partij!!  Hierna  zijn  helaas  alweer  de  examens  in  zicht.  Lingua  is  al  volop  samenvattingen  aan  het  sprokkelen, dus hou de  site en het forum in de gaten. Via  de site zullen we niet alleen instaan  voor uw intellectuele noden, maar ook voorzien in de nodige ontspanning en een bemoedigend  woord.  Ik  wil  jullie  alvast  heel  erg  veel  succes  wensen  en  uiteraard  een  prachtige  welverdiende  zomervakantie!    Adiós,  Arrivederci,  Ciao,  Auf  Wiedersehen,  Bye,  Au  revoir,  Tschüss,  再見,  Αντίο,  Adeus,  Свободный от игры день, Vaarwel!    Ut vivat crescat floreatque Lingua!    Ingrid Vranken  Praeses Lingua 2008‐2009 

Troika mei

14

Literair Winnaars Literaire Wedstrijd Lingua Proza: Je Pense, donc...

Er was een man die er een vreselijke moeite mee had in slaap te vallen. Het was zelfs zo erg, dat  hij ‘s nachts als het ware gaten in zijn lakens woelde. Zijn vrouw was de volgende ochtend dan  behoorlijk  kregelig  als  ze  de  schade  van  zijn  nachtelijk  gespartel  opmat  en  tussen  het  geperforeerde  beddengoed  wakker  werd.  Ze  vond  het  op  den  duur  best  een  kostelijke  zaak  worden,  zei  ze,  die  slapeloosheid  en  ze  schudde  dan  met  haar  haren  en  snoof,  nauwelijks  hoorbaar.       De man stond er dan wat hulpeloos bij. Hij kon het ook niet helpen. Want ziet u, de man was  namelijk  academicus.  Zeg  gerust  een  intellectueel.  Theorieën,  grondslagen  en  denkstelsels  drongen  zich  aan  hem  op  in  de  vorm  van  gedachten,  die  als  daverende  camions  over  zijn  geplaveide hersenkronkels bulderden.            Ja,  het  was  een  behoorlijke  herrie  in  je  het  brein,  als  je  zo’n  intelligente  kerel  was.  En  het  ergste was, dat men dat van je verwachtte. De inventaris van je ideeën waren een permanent op  te vragen database. Er waren soortgenoten die er een sport van maakten je tijdens het passeren  een filosofisch vraagstuk naar het hoofd te slingeren en dan bij wijze van antwoord de naam van  een  of  ander  typetje  verwachtten.  Meestal  bleven  ze  je  dan  nog  even  met  twee  wijsvingers  nawijzen om vervolgens schaterend de gangen verder in te dwalen.       En als je dan een keertje zei: “Goh, daar heb ik eigenlijk nog niet over nagedacht”, dan keken  ze je eerst niet‐begrijpend aan, en als ze zagen dat je het meende, verborgen ze zich snel achter  een koffiezetapparaat, opgelucht ontsnapt te zijn aan de errore vacui.         Ach, de man hield wel van dat verstandelijk gejongleer. Het knetterde ook altijd zo fijn als de  man aan het denken was gelagen. Hij voelde de celdeling in zijn hersenen voorwaar aan tempo  winnen, de signaalimpulsen klopten door zijn zenuwcellen als elektriciteit, heerlijk was dat. Het  punt  was  echter  dat  de  man  ’s  avonds  het  hele  ding  niet  meer  in  stilstand  kreeg.  Zijn  vrouw  hoorde dan zacht gezoem uit zijn oren komen, wat haar meteen deed sluimeren, waardoor ze na  vijf minuten als een blok in slaap viel en de hele situatie des te tragischer werd. Want zonder de  wakkerwacht van zijn vrouw, begon zijn brein machinaal te stampen. Zijn bloed steeg dan naar  het  hoofd,  waardoor  zijn  hart  steevast  een  slag  of  drie  mistte.  De  man  schokte  dan  twee,  drie  keer, tot de gedachte kalmeerde. Dan was het stil tot de volgende zich aandiende. Het was iets  verschrikkelijks.    “Oh, verboden vrucht van kennis en wijsheid”, dacht de man. Hij dwaalde door zijn hemisferen  als  een  verloren  astronaut  in  de  kosmos.  De  nacht  kleurde  felrood,  helwit  en  staalblauw,  zijn  hersenkwabben  werden  als  vuurwerk  afgeschoten.  “Allons  enfants  de  la  pensée!”  De  ideeën  bleven hem meezuigen, steeds dieper zijn brein in, tot hij zijn hoofd aan zijn hersenbalk stootte  en in slaap viel.      

15

Troika mei

Literair

  Nu, omdat de man zo’n denker was, bedacht hij ook zelf een oplossing voor het probleem. Hij  zat  net  een  ecologisch  vraagstuk  te  overpeinzen,  toen  een  hel  licht  uit  zijn  hersenpan  opflakkerde, als een spaarlamp vlak voor ze stuk springt.       Hij had het gevonden.        Toen zijn vrouw op een dag van de supermarkt kwam en de boodschappen op tafel schikte,  hoorde ze gestommel en geschuifel uit de studeerkamer van de man komen. Ze ging kijken. De  bureautafel stond aan de kant, de boekenkast was afgedekt met een plastic zeil en in het midden  van de kamer stond de man, gehuld in een laspak. De vrouw werd meteen vreselijk bezorgd, haar  man  had  nog  nooit  zijn  handen  gebruikt,  ziet  u.  Meestal  droeg  hij  er  katoenen  violette  handschoentjes overheen, opdat mensen niet het idee zouden krijgen dat hij van plan was ook  maar iets te ondernemen dat het smetteloze purper zou bezoedelen.       Maar nu stond hij daar te timmeren, te zagen en te lassen dat het een lieve lust was. Toen hij  haar opmerkte en zag staan gapen in het deurgat, zwaaide hij haar vrolijk toe, als een kleuter op  een paardenmolen, stapte op haar af, leidde haar bij haar schouders de deur weer uit en sloeg ze  met een sierlijke zwaai achter haar dicht. Hij maakte er nog een huppeldansje bij, maar dat zag  zijn vrouw natuurlijk niet meer.         De schrik sloeg de vrouw pas echt om het hart, toen enkele dagen later een chirurg bij hen  over de vloer kwam. Hij zei niet veel, vond meteen zijn weg naar het pas omgebouwde atelier.  Niet  veel  later  weerklonken  de  schriele  zaag‐  en  boorgeluiden  doorheen  het  hele  huis  en  de  vrouw moest zich bedwingen om niet naar binnen te stormen.       De chirurg bleef een lange tijd en ook tijdens het avondeten was er geen levende ziel die zich  buiten  de  muren  van  de  atelier  waagde.  Een  beetje  pruilend  ging  de  vrouw  die  avond  alleen  slapen.        De volgende ochtend werd de vrouw badend in het zweet wakker. Wat had ze het ontzettend  warm  gehad  die  nacht.  Toen  ze  zich  recht  zette,  begreep  ze  waarom.  Het  bed  was  aan  haar  linkerzijde nog steeds onbeslapen en de afwezigheid van haar man had de dekens voor het eerst  in  23  jaar  ongeschonden  gelaten.  Het  plotse  gebrek  aan  verluchting  had  onnatuurlijk  warm  aangevoeld.  De vrouw vond haar man slapend in zijn pikdonkere studeerkamer. De rolluiken waren afgelaten  en  er  was  geen  sprankeltje  licht  dat  naar  binnen  kon.  De  vrouw  probeerde  de  man  wakker  te  schudden,  maar  kreeg  er  geen  leven  in.  Ze  mocht  hem  heel  de  kamer  door  sleuren,  haar  man  bleef als een grizzlybeer verder slapen. Pas toen ze ten einde raad de rolluiken naar boven hief,  knipperde  de  man  zijn  ogen  open.  Toen  hij  zijn  vrouw  zag,  greep  hij  haar  beet,  walste  haar  de  kamer rond en balkte een of ander Frans liedje. “Ca marche! Ca marche!”, riep hij.       

Wil je weten hoe het verder gaat? Surf dan naar www.ua.ac.be/troika!  Inge  

Troika mei

16

Literair Winnaars Literaire Wedstrijd Lingua Poëzie

Vader, zie.    Al  mijn  helden  vallen  aan  diggelen,  kapotgestoten op uw muren. Ze  liggen gebogen in hoeken en hoeren, de kanker van gister troostend in     haar omhelzing. Ik benijd u om de traagheid  waarmee u hen beweent,  bewonder de schoonheid waarmee u hun eindigheid bezweert.     Uw zwaard is mij te groot. Het bungelt, talmt. U zegt, het is de jeugd die  de dag vermoordt. U zegt, ik gaf u alles. Ik zeg, dat uw alles mij vernielt.    Als de zon die rondom schijnt, weigert u uw ondergang. Bol af.  Beperk niet langer mijn komen met uw gaan.  

Nax Meetens  

17

Troika mei

UA Nieuws Eredoctoraten Op 29 april reikte de Universiteit Antwerpen haar eredoctoraten uit. Voor de faculteit Letteren en  Wijsbegeerte  kreeg  dit  jaar  de  filosoof  Raimond  Gaita  de  eer.  Ook  het  eredoctoraat  voor  algemene verdiensten ligt in onze branche: hier werd duizendpoot Jan Fabre voorgedragen.    Raimond  Gaita  (°1946)  is  een  Angelsaksisch  filosoof  die  weigert  zich  op  te  sluiten  in  de  Ivoren  Toren  van  Academia.  Zoon  van  een  Roemeense  vader  en  een  Duitse  moeder  –  niet  vanzelfsprekend  vlak  na  de  Tweede  Wereldoorlog  –  schreef  hij  zijn  jeugdherinneringen  neer  in  Romulus,  My  Father.  Het  boek  beschrijft  onder  andere  de  ervaringen  van  de  familie  als  immigranten in Australië in 1950. Het boek werd meermaals bekroond, en ook de film uit 2007  (met Eric – Munich – Bana) viel in de prijzen. Naast bekroond auteur is Gaita ook een filosoof, en  wel één die meent dat het de taak is van filosofen om zich te mengen in het publieke debat. Een  taak  die  Gaita  zelf  ook  met  verve  vervult,  onder  andere  in  het  debat  over  martelen  als  wapen  tegen terreur. De manier waarop Gaita filosofisch gedachtegoed naar voren brengt en toont hoe  die relevant is voor het maatschappelijke debat, oogst alom bewondering. Om al deze redenen  ontving Raimond Gaita het eredoctoraat van de Universiteit Antwerpen.  Jan  Fabre  (°1958)  is  een  internationaal  gerespecteerd  en  bewonderd  kunstenaar.  Of  het  nu  beeldende  kunst,  theater,  dans,  opera  of  performance is,  Jan  Fabre  heeft  het  allemaal  gedaan.  Wie  herinnert  zich  niet  de  duizenden  kevers  aan  het  plafond  van  het  koninklijk  paleis,  met  referenties  naar  oude  meesters  als  Hieronymus  Bosch  en  Michelangelo  Buenarotti.  Hij  stelde  installaties  tentoon  in  het  Louvre,  een  eer  die  weinigen  gegund  wordt.  Jan  Fabre  is  geen  postmodernist,  modernist  of  romanticus,  hij  is  –  zoals  hij  het  zelf  beschrijft  –  een  éénmansbeweging, niet in één kunststrekking te vatten. Met zijn theatergezelschap Troubleyn is  hij nu gevestigd in Antwerpen, waar dit jaar Orgy of Tolerance speelt, een kritiek zo u wil op het  consumentisme, al valt Fabre nooit te herleiden tot soundbites. Voor zijn invloed op de Vlaamse,  Belgische en internationale kunstwereld werd Fabre al Commandeur in de Orde van Leopold II,  en sinds kort mag hij zich dus ook eredoctor van de Universiteit Antwerpen noemen.  Ontvingen ook een eredoctoraat:  Richard Dawkins, auteur van invloedrijke The Selfish Gene (1976) en het controversiële The God  Delusion (2006).  Henk  Timmerman,  vooraanstaand  figuur  in  de  medicinale  chemie  en  leidinggevend  in  het  organiseren van internationale congressen.  Robert Alexy, internationaal erkend expert in het publieke recht en de mensenrechten.  Michael Domen 

Troika mei

18

UA Nieuws Troika‐Tips voor ‘mei en juni’  Jazeker,  de  examens  komen  weer  ras  dichterbij.  Troika  bestudeerde  de  meest  recente  vakliteratuur  over  dit  noodwendig  kwaad en we hebben de handigste tips voor  je geselecteerd. Troika‐Tips. Resultaat telt. 

Tip  5:  Gebruik  grote  woorden.  Maatschappelijk  engagement  scoort  altijd.  Voorbeeld: 

Tip 1: Verleg het accent. Voorbeeld: 

“Luister,  u  moet  niet  denken  dat  studenten  er  zijn  voor  het  beantwoorden  van  al  uw  vragen.  Het  enige  wat  wij  kunnen  doen,  is  handreikingen  bieden.  Uiteindelijk  zal  het  toch echt van u moeten komen, ik hoop dat  u  dat  begrijpt.  We  moeten  af  van  die  vragencultuur.  Studenten  zijn  geen  antwoordapparaat.  Er  moet  meer  nadruk  komen op de eigen verantwoordelijkheid van  docenten.” 

Welke  gebeurtenis  vormde  de  aanleiding  voor de Honderdjarige Oorlog?  “Och,  het  is  niet  aan  mij  om  dat  allemaal  weer op te rakelen. Weet u, u bent aan het  terugkijken  en  ik  vind  het  op  dit  moment  veel belangrijker om weer vooruit te kijken.”   Tip  2:  Dopingcontroles  zijn  tegenwoordig  niet  meer  te  ontlopen.  Wees  dus  realistisch  en drink niet meer dan 30 koppen koffie per  nacht.  Tip  3:  Denk  praktisch.  Laat  zien  dat  je  oplossingsgericht bent. Voorbeeld:  Noem  drie  liederen  uit  het  Gruuthuse‐ handschrift.  “Ai,  neem  anders  even  contact  op  met  de  technische dienst van  het Koninklijk Archief,  daar  kunnen  ze  u  verder  helpen.  Bel  tijdens  k a r t o n u r e n   n a a r   0 3 2  3@04ergaatevenietsmis243622##9neenietw eermetdezaag2285649au3090/43  en  vraag  naar Bert. Hoewel die wel vaak vrij heeft op  dinsdagen, maar kijk maar even.”  Tip  4:  Stop  met  studeren  voor  een  bepaald  vak,  wanneer  je  het  examen  ervan  hebt  afgelegd.  Niet  de  moeite,  echt  niet.  Onderzoek  toont  aan  dat  studeren  na  het  examen  slechts  van  zeer  geringe  invloed  is  op je resultaat.   19

Wat  was  Socrates’  grootste  bezwaar  tegen  de sofisten? 

Tip 6: Verzamel zo veel mogelijk prikkels die  al je eventuele stress in perspectief plaatsen.  Bekijk  beelden  van  natuurrampen,  conflictgebieden of klimaatverandering en je  ziet  weer  in  hoe  weinig  er  eigenlijk  op  het  spel staat.  Tip  7:  Ondermijn  het  zelfvertrouwen  van  je  prof. Voorbeeld:  Hoeveel  personages  komen  om  het  leven  in  De Klucht van de Koe?  “Het valt me op dat u veel vragen stelt. Bent  u  onzeker?  Misschien  moet  u  niet  overal  zo  veel over nadenken. Durf stelling te nemen!”  Tip  8:  Vertrouw  op  jezelf,  ook  als  iedereen  aan je twijfelt (vrij naar Rudyard Kipling). 

Diederik Smit 

Troika mei

Literair

Poems A Human Speech    Words  are sweet  sugar‐, honey‐, chocolate‐  sweet   

naMdaM 

Words  

 

are music 

You’re mad 

are notes 

from the moment 

in phrases, poured into melodies and  symphonies 

you suppose you’re  absolutely sane. 

  Words  are colours  warm, fiery, bright…  scents; roses, jasmine, the finest per‐ fumes    Words  are pretty, are mighty,  but to describe what I feel  none can be spoken too exquisitely 

Troika mei

Sasha Bosny  

20

Varia Lettermullen: De tragedie van het bestaan  

Recensie

Welkom  in  Lettermullen,  een  Iers  dorpje  waar  iedereen  iedereen  kent.  Het  had  ook  best  in  de  Kempen kunnen liggen, of in de Vlaanders. We worden voorgesteld aan een cast moordenaars,  gekken,  depressieve  priesters  en  jongedames  die  het  niet  al  te  nauw  lijken  te  nemen  met  een  aantal  van  de  Tien  Geboden.  Lettermullen  is  een  apocalyptisch  dorp,  zonder  enige  hoop  op  Verlossing.  De Bromvlieg weeft twee verhalen uit het dorp in elkaar: dat van een dochter en haar bejaarde  moeder, en dat van twee broers die elkaar voortdurend in de haren vliegen. Dit is een stuk over  tegenpolen, over protagonisten en antagonisten, en vooral over hoe de één niet zonder de ander  kan. Moeder en dochter hebben een volkomen dysfunctionele relatie, maar kunnen niet zonder  elkaar.  En  de  broers  gaan  wel  heel  ver  in  hun  bescherming  van  elkaar,  al  staan  ze  elkaar  regelmatig naar het leven. Of je er nu een literair‐maatschappelijke kritiek in leest of een duistere  uitbeelding van de human condition, feit blijft dat het inhoudelijk een boeiend en sterk stuk is.  Dat wil niet zeggen dat het stuk perfect is. Mijns inziens had de structurering van de scènes beter  gekund,  waardoor  het  tempo  van  het  stuk  beter  verdeeld  was  geweest.  Doordat  het  twee  verhalen  zijn,  zijn  twee  finales  ook  min  of  meer  onvermijdelijk,  maar  het  had  geen  slecht  idee  deze wat sneller op elkaar te laten volgen. Nu beleeft de toeschouwer het einde van verhaallijn  één, maar moet nog een hele tijd wachten op het einde van verhaallijn twee. Dat komt helaas de  aandacht niet altijd ten goede. Hierbij moet ik echter wel nuanceren dat dit grotendeels te wijten  is aan te al te lange slotscène van de tweede verhaallijn.  Ten slotte had het hele gebeuren wat  stilistischer  gemogen.  Nu  voelde  ik  net  iets  te  weinig  de  aanwezigheid  van  de  regisseur,  die  nochtans vorig jaar met Abels Wraak zijn oog voor vormgeving perfect demonstreerde.  Dat  laatste  wil  echter  tegelijk  zeggen  dat  de  acteurs  beter  zichtbaar  zijn,  en  dat  is  hier  allesbehalve een nadeel. Zoals ik in de eerste alinea al liet aanvoelen, zijn dergelijke personages  al  te  gemakkelijk  te  herleiden  tot  karikaturen,  maar  het  strekt  De  Bromvlieg  tot  eer  dat  ze  het  niet  zo  ver  hebben  laten  komen.  Zeker  de  casting  van  een  man  om  de  oude  vrouw  te  spelen,  bezorgde me voor aanvang weke knieën, maar ik had me geen zorgen hoeven maken. De acteurs  waren duidelijk klaar voor hun glansrol, ook de debutanten.  Ondanks  een  paar  schoonheidsfoutjes  hier  en  daar  bewijst  De  Bromvlieg  weer  eens  dat  ze  het  betere  werk  aankunnen,  zowel  acteurs  als  regisseur.  We  hopen  dan  ook  dat  we  volgend  jaar  meer van dergelijk werk kunnen verwachten. 

Michael Domen   

21

Troika mei

Varia

Podium   Mijn leven met 

Leterme  Hernemingvan  Vitalski’s lichtjes  waanzinnige politieke  comedy‐show. Op  zoek naar de  romantiek in de  politiek.  www.provant.be 

 En volgend jaar uw 

kop 

Film

Boeken

  Los Abrazos Rotos 

  Het meisje van ver 

De nieuwe film noir  van Almodóvar  gecentreerd rond het  thema van fatale  liefde. Met de immer  fantastische Penélope  Cruz. 

 

Tokyo Sonata 

www.tarsenaal.be 

Een tragisch relaas  over een Japans gezin  dat er alles aan doet  om de schone schijn  op te houden maar er  niet in slaagt en  steeds meer op een  kloof afstevent. 

 

 

Een vertelling van het  relaas van de ridder  Gawain die een  bizarre queeste moet  voltooien 

Liebling.  

Een tragikomische  voorstelling waarin  faam en rijkdom en  de vele illusies er  rond worden  blootgelegd.   www.monty.be 

The Boy in the  striped Pajamas 

Aangrijpend verhaal  over Bruno, het  zoontje van een nazi‐ officier die een  verboden  vriendschap sluit met  een joods jongetje. 

S. Shepard  Een lezing van  mémoires over  culturele identiteit,  religie en  onverwachte  familiegeschiedenisse n.  

 Een moslima 

ontsluiert —  N.Tahir  Een zoektocht naar  de mens in de  moslim. De islam en  migratie beschreven   vanuit een  persoonlijk  

 

Zin en inzicht   L. Abicht & H.  Opdebeeck 

Een heldere inleiding  in de kernvragen van  de westerse  wijsbegeerte. 2500  jaar filosofisch  denken verzameld. 

 

Troika mei

22

Literair Winnaar Boekenbon De Groene Waterman t.w.v. tien euro

Colonel Colonel, the fire is out to get you  Between the debris of cannonized towns  The murdered babies are a‐coming  To haunt your sleepless desert nights 

Oh Colonel, the fire is burning                   It’s come to claim your soul  Your bullet is the word spoken  Mercy and forgiveness                  Turned their backs on you when  You pulled the trigger 

The tears of the husband   Covering his daughter in a last stand  Colonel, his eyes can never be buried  They left  a mark on your soul  It burned like nothing else 

Jack Manrow  

23

Troika mei

Literair

Ginsberg’s Children   Ginsberg’s children are on the run  Wilder, so much wilder  Than what the man knew to be true  Truth based on fabrications built our fragile natures  Just after sunset, they bring the sun up  Higher than the highest corporate tower  They spit blue words  It is how they breathe  With sighs in cold breath  Bars, there are bars everywhere.    Ginsberg’s children are drowning  Deep in the well, the bottom of that well  Stay, linger here where you are welcomed  Tell me tales of destroyed minds and loathed hands  I can’t find your supermarket  I fear it is lost forever  To the auto‐controlled cashmachine  Ginsberg’s children, their tears are in vain. 

Jack Manrow  

Troika mei

24

Literair

Brak Appelkamp blijft het proberen  Veel problemen, weinig uitzicht, nul talent  Brak Appelkamp heeft geen gemakkelijk jaar achter de rug. Zeker de laatste maanden zijn er  behoorlijk wat dingen gebeurd. Veel gedoe met situaties enzo, heel vervelend. Het zit ‘m nog  steeds dwars, hij durft weer vooruit te kijken. Hoog tijd dus om de balans op te maken in een  openhartig  interview.  Toegegeven,  Appelkamp  is  misschien  niet  de  meest  ambitieuze  ellendeling, maar vanbinnen koestert hij een tomeloze wanhoop. Best sneu eigenlijk. 

Hoe gaat het nu met je?  Het  is  heel  wisselend.  De  ene  dag  ben  je  nog leeg en somber en de dag erop zie je  alleen maar een grote zwarte waas voor je  ogen. Al met al een gevarieerd leven.  Heb je daar een verklaring voor?  Ach,  het  zal  ongetwijfeld  met  omstandigheden  te  maken  hebben.  Je  hoort  dat  wel  vaker,  omstandigheden.  Vergis  je  niet,  ik  ben  zeker  niet  de  enige  die  met  omstandigheden  geconfronteerd  wordt.  Ach,  weet  je  wat  het  is,  Diederik:  vroeg of laat krijgt zo’n beetje  iedereen  er   een  keer  mee  te  maken,  met   omstandigheden dus.  Duidelijk.  Hoe  kijk  je  nu  eigenlijk  zelf  terug op het afgelopen jaar?  Uiteindelijk  denk  ik  dat  we  tevreden  kunnen  zijn.  Als  je  een  jaar  geleden  had  voorspeld  dat  je  in  alle  mestwinkels  een  invasie  van  vierbenige  badmeesters  zou  krijgen,  had  iedereen  je  voor  gek  verklaard.  Goed,  uiteindelijk  is  dat  inderdaad  niet  gebeurd,  dus  in  die  zin  is  het  ook  wel  terecht  dat  ik  toen  zo  belachelijk gemaakt ben. Daar heb je gelijk  in. Je leert ervan, het helpt niet. 

Was  het  eigenlijk  ook  niet  een  gênant  fiasco?  Zeker.  Helder.  Iets  anders  dan:  je  bent  weer  begonnen met dubbele ontkenningen!  Inderdaad.  Het  begon  als  een  ludieke  tirade, maar ik merkte al snel dat het me  troost  gaf.  Je  schiet  er  niets  mee  op  natuurlijk,  maar  het  houdt  je  wel  scherp  en apathisch. Wat dat betreft kan het me  allemaal gestolen worden.  Mooie woorden om mee af te sluiten.  Daarmee  dat  ik  het  zeg,  ik  werd  een  beetje moe van dit gesprek.  Brak Appelkamp, dankjewel.  Gezondheid.  uitgezonden? 

Wanneer 

wordt 

dit 

Dit wordt niet uitgezonden.  Ah,  gelukkig.  Krijg  ik  het  dan  nog  te  lezen voor  publicatie?  Misschien    beter    van    niet.    Ga    maar   weer  even liggen.  Ja.   

Lees het volledige interview op diederiksmit.blogspot.com.  25

Troika mei

Kalender 4-7/5

Noord-Zuid. Eco-Logisch? Awarenessweek

5/5

Troika/Lingua Muziek– en Filmquiz @ Resto

7/5

Lezing, Ucsia, Willem Frijhoff: Geloofs- of

7-15/5

Toneel, Compagnie Dakar: Braakland @ Kaailand

13/5

Klio: Klio con Brio @ Het Klokhuis

14-16/5

Dans, Sidi Larbi Cherkaoui: Origine @ Bourla

14-17/5

Theater, Romeo Castellucci: Purgatorio @ KVS

17/5

Lezing, Tom Lanoye: Lanoyeana @ EHC

tot 14/6

Expo: Bijzondere bibliofiele boeken uit 2006 en

tot 4/6

Expo: Verleden op komst! @ Stedelijk infocentrum

tot 19/7

Expo: Columbus achterna. Antwerpse boeken en

tot 21/7

Expo: Karel De Stoute @ Groeningemuseum

tot 6/9

Expo: Curiosa uit het archief @ KMSKA

tot 10/9

Expo: Vriendschap en vijandschap in de Antwerpse

tot 13/9

Expo: Fotografie in België tijdens het Interbellum

gewetensvrijheid? Vormen van tolerantie in het verleden van West-Europa @ Kapel Grauwzusters

2007 @ EHC

prenten de wereld rond @ Plantin-Moretus

binnenstad @ Stedelijk Infocentrum @ FotoMuseum

Een uitgebreidere kalender vindt u zoals steeds op onze website: www.ua.ac.be/troika 

Troika mei

26

2007—2009 

We zullen jullie missen!  www.ua.ac.be/troika [email protected]