8-3-2016
‘Less is more!’ en ‘Less needs more!’, en nog meer lessen voor optimisme voor de toekomst! Henk Nies Lid Raad van Bestuur, Vilans Hoogleraar Organisatie en Beleid Zonnehuisleerstoel Vrije Universiteit Amsterdam
2 maart 2016 Afscheid Joost Naafs - Middelburg
Vraag Wordt de ouderenzorg het probleem van de toekomst? • Staan: ja • Zitten: nee
1
8-3-2016
Hoe oud wilt u worden? > 60 jaar > 70 jaar > 80 jaar > 90 jaar > 100 jaar > 110 jaar onsterfelijk
In een verzorgingshuis?
2
8-3-2016
Het goede nieuws We leven langer Levensverwachting
2004
2014
Verschil in jaren
Verschil in dagen p.j.
Bij geboorte Mannen
76,9
79,6
+2,7
+99
Vrouwen
81,4
83,1
+1,7
+62
Mannen
16,6
18,6
+2,0
+73
Vrouwen
20,3
21,5
+2,1
+44
Op 65 jaar
Het slechte nieuws Het wordt heel duur als we zo doorgaan! Percentage langdurige zorg van BBP (OECD, 2011)
Nederland Zweden Noorwegen België Duitsland
2007 3.4 3.5 2.2 1.5 0.9
2050 8.2 5.5 4.5 2.9 2.3
3
8-3-2016
We gaan niet zo door! De samenleving verandert Rol overheid
Zorg systemen
Pater-systeem
Ego-systeem
Verzorgingsstaat
Marktwerking
Waardecreatie
Centrale regelgeving Top-down & directief Bevoogdend
Kader scheppende overheid Handhaving & toezicht Op afstand
Verbindende overheid Wederkerigheid Stijlflexibiliteit
Rijksoverheid
Verzekeraars Aanbieders Zorgconsument
Econetwerk
GEREGULEERDE MARKTWERKING Outputfinanciering: Prestatie/productie bekostiging Focus: zorgconsument (Pathogenesis)
DUURZAME ZORG-WAARDESYSTEMEN Financiering waardetoevoeging: individueel & maatschappelijk Focus: mens & positieve gezondheid (veerkracht en welbevinden)
CENTRALE AANBODREGULERING Input financiering: Budget & vergunningen Focus: institutie & zorgprofessional (ziekenzorg)
Protocollen Normen Ziekte & Zorg Instituties Patiënten, bewoners, pupillen
Zorg
Certificering Consumenteninformatie Risicobeheersing & Gedrag Nieuwe toetreders Cliënten, klanten
Eco-systeem
Persoonsgericht evalueren Ervaring en kwaliteit op maat Preventie, functioneren en participeren Formeel en niet-formeel, zelforganisatie Mensen
Variatie op: Idenburg, Ph.J, Schaik, van M.C.M. Diagnose Zorginnovatie; over technologie en ondernemerschap, Scriptum, 2013
Ontwikkeling intramurale ouderenzorg 12
11
10
9
8
7
6
5
4
3 1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010 2015 2020 2025 2030 2035 2040 2045 2050 2055 2060
4
8-3-2016
WHO definitie van gezondheid (1948) Gezondheid is een toestand van volledig lichamelijk, geestelijk en maatschappelijk welzijn en niet slechts de afwezigheid van ziekte of andere lichamelijk gebreken.
Nieuw concept van gezondheid (Huber et al., 2011)
“Gezondheid is het vermogen zich aan te passen en een eigen regie te voeren, in het licht van de fysieke, emotionele en sociale uitdagingen van het leven” - Veerkracht - Zelfmanagement - In levensloop en omgeving
5
8-3-2016
Paradigma shift: Dimensies van gezondheid (Huber et al., 2013)
Wat kun je eraan doen? • • • • • • •
Premie omhoog Eigen bijdrage omhoog Pakket verkleinen Efficiënter werken Minder professionele zorg Meer buiten de zorg Andere zorg
6
8-3-2016
Efficiënter werken: Minder registraties, meer vertrouwen? • Cliëntdossier • Zorgleefplan • Gedwongen opname en behandeling • Medicatie • Reanimatie • Kwaliteit en veiligheid • Voedselveiligheid en hygiëne
• Indicatie, administratie, zorgovereenkomst pgb • Informatiebeveiliging
Minder professionals meer vrijwilligers • • • • • • • • •
450.000 vrijwilligers in de zorg 250.000 bij vrijwilligersorganisaties 100.000 in verzorgings- en verpleeghuizen 50.000 in gehandicaptenzorg 30.000 in geestelijke gezondheidszorg 20.000 in ziekenhuizen 30.000 bij MEE organisaties 30.000 in andere projecten Economische waarde voor de zorg: ca. kwart miljard Euro per jaar
7
8-3-2016
Minder professionele zorg: meer burgerinitiatieven
Samen lokaal actief
Minder professionele zorg: minder overbodige zorg
8
8-3-2016
Minder onnodige zorghandelingen
Bron: zelftest slim zorgen, ingevuld door 2315 zorgmedewerkers, 2015
Meer Slim Zorgen - levert op:
Tevreden cliënten
9
8-3-2016
Meer Slim Zorgen - levert op:
Tevreden zorgmedewerkers
Meer Slim Zorgen - levert op:
Avoord
Tijd 62 uur p/w
10
8-3-2016
Meer buiten de zorg
Uit OECD Top 10 dementie maatregelen 1. Gezonde leefstijlen 2. Veilige en dementievriendelijke samenleving: leren op scholen en partijen die met dementie te maken hebben 3. Mantelzorgondersteuning en -educatie, respijtzorg, lotgenoten 4. Passende en veilige huisvesting en dementie vriendelijke sociale omgeving 5. Technologie inzetten
11
8-3-2016
Andere paradigma’s, andere zorg: kwaliteit van leven als leidend beginsel • Positieve gezondheid
• Beelden van kwaliteit • Welbevinden • Menslievende zorg • Presentie
Conclusie • • • •
Vernieuwing gaat over meer sporen Minder van het een, meer van het ander Lang zullen we leven? Beter zullen we leven!
12
8-3-2016
Of:
Dank voor uw aandacht Henk Nies 030-7892308
[email protected] www.vilans.nl
13
