FILOSOFIE |HOTEL
ISVW.NL Leesweek Søren Kierkegaard Vrees en beven 16 - 20 juli Docent: Victor Kal Abraham bindt zijn zoon op het altaar (Genesis 22).‘Humaan’ kan men zijn daad niet noemen, maar het is in opdracht van God dat Abraham zo doet. Søren Kierkegaard heeft juist deze, voor heel de moderne wereld problematische figuur als het prototype van de gelovige willen zien. Onder het pseudoniem Johannes de silentio geeft hij in het boek Vrees en beven (1843) een wijsgerige beschouwing over een bizar gebeuren dat religieus gezien een offer zou moeten heten, terwijl het moreel gezien alleen maar een vorm van moord kan zijn. Op het spel staat de bepaling van wat ‘geloof’ is, en de mogelijkheid net als Abraham (!) te doen. Het conflict tussen de morele verantwoordelijkheid van een vader voor zijn zoon en de religieuze gehoorzaamheid van de gelovige aan zijn God lijkt onverzoenlijk. Met behulp van humor en ironie, en zonder zich persoonlijk aan de ‘dwaasheid’ van de religie gewonnen te geven, wijst Johannes de silentio niettemin naar een menselijke mogelijkheid die aan dat conflict voorbij ligt. Vrees en beven is een niet erg dik, maar in dat korte bestek wel buitengewoon afwisselend en veelzijdig boek; de deelnemers zullen het gedurende deze week in zijn geheel lezen. Achter de lyrische façade van Vrees en beven gaat een nuchtere wijsgerige analyse schuil. Kierkegaard koppelt die analyse steeds aan verhalen over concrete gebeurtenissen, om zo zichtbaar te maken wat het uitmaakt of het leven esthetisch, ethisch dan wel religieus geleefd wordt.
Programma Maandag 16 juli 10.00 uur Aankomst & ontvangst 10.30 uur Kierkegaard: de man, zijn onderwerp, en het protest 15.00 uur Stemming en Lofrede: Abraham als ‘onmogelijke’ figuur 20.00 uur Excursie 1: De ‘Binding van Izaäk’ in de context van Torah Dinsdag 17 juli 09.30 uur Problemata: zonder angst wordt het niet gedaan 15.00 uur Het geloof: een handeling in twee stappen 20.00 uur Excursie 2: Christendom:“Het echte offer moet nog komen” Woensdag 18 juli 09.30 uur Problema I: Kan de ethiek wel opgeschort worden? 15.00 uur Problema II: Is er tegenover God werkelijk een absolute plicht? 20.00 uur Excursie 3: Het offer van de zoon in de Islam: Ismaël, niet Izaäk! Donderdag 19 juli 09.30 uur Problema III: Onttrekt Abraham zich aan redelijke communicatie? 15.00 uur De estheticus, de tragische held en het zwijgen van Abraham 20.00 uur Excursie 4: De verborgen invloed van een boek: Heidegger, Levinas en Derrida Vrijdag 20 juli 09.30 uur 12.30 uur
Epiloog:“De hoogste hartstocht in een mens” Afsluitende lunch
FILOSOFIE |HOTEL
ISVW.NL Personalia Dr.Victor Kal is universitair hoofddocent wijsbegeerte aan de Universiteit van Amsterdam.
Kosten
Arrangement 1: € 555,50 (cursus, boek Kierkegaard, koffie/thee, 5 maal lunchbuffet, 4 maal diner incl. 2 drankjes) Arrangement 2: € 715,50 (arrangement 1 + 1-persoonskamer & ontbijtbuffet) Vrienden van de ISVW: € 13,50 korting Personen tot 30 jaar krijgen 40% korting op het cursusgeld
FILOSOFIE |HOTEL
ISVW.NL Generositeit en verspilling Een filosofie van overvloed 16 - 20 juli Docent: Karim Benammar In onze welvarende maatschappij zien we overal schaarste: onze behoeften lijken oneindig en we blijven een tekort voelen. Zelfs de overvloedige natuur lijkt niet genoeg hulpbronnen te bieden voor onze behoeften. Het fundamentele probleem van de mens is echter niet schaarste, maar juist een overvloed aan energie en betekenis. Deze energie kan gespendeerd worden op creatieve of destructieve wijze, maar moet uitgegeven worden. Hoe ziet deze overvloed eruit? We laten ons inspireren door o.a. Nietzsche, Bataille, Sloterdijk en Onfray. Hoe herkennen we onze overvloedige natuur in ons dagelijks leven, in onze keuzes en onze ervaring? Wat is de levenskunst van de overvloed? Wat betekent denken vanuit overvloed voor onze economie en voor onze omgang met het milieu? Naast de studie van teksten en lezingen zullen we reflectieoefeningen doen om overvloed te ervaren. We vermijden jargon en voorkennis van filosofie is niet vereist.
Programma Maandag 16 juli Theorie van schaarste en overvloed: mimetische begeerte, symbolische consumptie, status en herkenning; de mens als luxedier.Teksten: Achterhuis, Claassen, Benammar, Sloterdijk. 10.00 uur 10.30 uur 15.00 uur 20.00 uur
Aankomst & ontvangst Inleidende lezing Teksten en discussie Groepsoefening en presentatie
Dinsdag 17 juli Structuur van overvloed: het vervloekte deel, groeispiralen, materiële en virtuele waarde, gift en ruilhandel.Teksten: Bataille, Keynes, Benammar. 09.30 uur 15.00 uur 20.00 uur
Oefening: waarderend onderzoek Lezing en discussie Oefening: systeemdenken
Woensdag 18 juli De overvloedige natuur: zonenergie, groeiprocessen,‘wieg tot wieg’ recycling.Teksten: Sagoff, Hawken en Lovins, McDonough en Braungart, Benammar. 09.30 uur 15.00 uur 20.00 uur
Teksten en discussie Oefening: herkaderen Groepoefening en presentatie
Donderdag 19 juli Overvloedig leven: het leven als gift. Dankbaarheid en generositeit. Kiezen uit overvloed. Betekenis geven aan je leven.Teksten: Nietzsche, Camus, Onfray, Benammar. 09.30 uur 15.00 uur 20.00 uur
Socratisch gesprek Teksten en discussie Lezing en discussie
FILOSOFIE |HOTEL
ISVW.NL Vrijdag 20 juli Overvloed in het dagelijkse leven. 09.30 uur Oefening en afsluitende discussie 12.30 uur Afsluitende lunch
Personalia Dr. Karim Benammar is filosoof, auteur van Overvloed (Veen Magazines, 2005) en coauteur van Reflectietools (Lemma, 2006). Zie ook: www.plethora.nl
Kosten
Arrangement 1: € 535,50 (cursus, koffie/thee, 5 maal lunchbuffet, 4 maal diner incl. 2 drankjes) Arrangement 2: € 695,50 (arrangement 1 + 1-persoonskamer & ontbijtbuffet) Vrienden van de ISVW: €13,50 korting Personen tot 30 jaar krijgen 40% korting op het cursusgeld
FILOSOFIE |HOTEL
ISVW.NL Filosofie en Literatuur in Oost en West 23 - 27 juli Begeleiding: Joke Koppius I.s.m. Filosofie Oost-West Traditioneel zetten filosofen zich nogal eens sterk af tegen de sfeer van literatuur en poëzie. In de westerse filosofie zien we hoe reeds Plato zich distantieert van de oude Griekse mythen. Maar daar zie je meteen al de ambiguïteit van zijn positie: hij introduceert zelf nieuwe ‘mythen’ zoals de mythe van de grot. Alleen al dit voorbeeld roept allerhande vragen op over de verhouding van filosofie en literatuur. Biedt de dimensie van het mythische en narratieve eigen mogelijkheden om filosofische inhouden te verwoorden? Is het narratieve misschien een onontbeerlijk element van het filosofisch denken? Of biedt het narratieve (en poëtische) misschien zelfs mogelijkheden om zaken aan te duiden die in de filosofie zelf niet rechtstreeks aan de orde kunnen komen? In Oosterse vormen van denken lijken het filosofische en narratieve vaak meer aan elkaar verwant dan veelal in de westerse tradities het geval is. Maar ook in het westerse denken wordt aan de grenzen tussen beide stevig gemorreld, en soms gaan beide vloeiend in elkaar over.
Programma Maandag 23 juli 10.00 uur Aankomst & ontvangst 10.30 uur Introductie Mythe en dialoog bij Plato - Charles Hupperts 15.00 uur Antigone als filosofisch tractaat. De Griekse tragedies en hun filosofische betekenis - Machiel Keestra 20.00 uur Griekse mythen in de Nederlandse en Vlaamse schilderkunst (16e/17e eeuw) - Charles Hupperts Dinsdag 24 juli vroeg Qi Gong workshop in de open lucht - Joke Koppius 09.30 uur Bloemen uit de poëzie en het proza van Lao Zi en Zhuang Zi - René Ransdorp 15.00 uur Chinese kalligrafie - Guangqin Chen 18.00 uur Literaire aspecten van de confucianistische filosofie - Karel van der Leeuw Woensdag 25 juli vroeg Zazen en kin hin - Ton Lathouwers 09.30 uur Kent de westerse filosofie en literatuur zenboeddhistische dimensies? - Ton Lathouwers 15.00 uur Japanse dichtvormen - Simon Buschman 20.00 uur Workshop over Japanse dichtvormen - Simon Buschman Donderdag 26 juli 09.30 uur Mijn plaats is het plaatsloze - over de betekenis van Mevlana Rumi voor deze tijd - Paul Mulders 15.00 uur Hindoeïsme: Het Mahabharata-epos en zijn filosofische aspecten - Annette van der Hoek 20.00 uur Mahabharata film-versie van Peter Brooks
FILOSOFIE |HOTEL
ISVW.NL Vrijdag 27 juli 09.30 uur Verkenningen op het grensgebied van filosofie en literatuur - Martien Schreurs 12.30 uur Afsluitende lunch
Personalia Drs. Simon Buschman (1941) is van huis uit opvoedkundige en individueel, relatie- en gezinstherapeut. In 1995 begon hij met een studie literatuurwetenschap en taalfilosofie aan de Universiteit van Gent. Medio 1996 stichtte hij zijn eigen bedrijf. Hij werkt als consultant, personal coach, counselor, supervisor en mediator (www.buschmanconsultancy.nl). Hij publiceert essays, columns en gedichtenbundels, waaronder de eerste bloemlezing van Nederlandstalige tanka en kyoka Tussen twee oevers en zijn verzamelbundel haiku en senryu Haar blauwe vulpen. Guangqin Chen BA (1957) is tolk/vertaler Chinees en docent Chinese taal en cultuur aan de Rotterdam Business School en de Erasmus Universiteit. SinoLink is haar Chinese tolk / vertaalbureau dat al ruim 10 jaar actief is voor bedrijven en overheidsinstellingen (www.sinolink.nl). Dr. Annette van der Hoek (1966), indologe, promoveerde in de Indiase letteren aan de Jawaharlal Nehru University in New Delhi. Zij woonde vijf jaar in India en werkte er in het onderwijs. Nog niet lang geleden keerde ze terug in Nederland. Momenteel is zij bezig met de ontwikkeling van haar instituut Samvaad (www.samvaad.nl). Dr. Charles Hupperts (1951) is classicus en promoveerde in maart 2000 aan de Universiteit van Amsterdam op het proefschrift Eros dikaios – De juiste vorm van liefde. Het eerste deel bevatte de weerslag van zijn onderzoek naar de homoseksuele moraal en praktijk bij de oude Grieken, in het tweede deel keerde hij het Symposion van Plato binnenstebuiten. Hij heeft verschillende publicaties over de klassieke oudheid op zijn naam staan, vertaalde klassieke auteurs en is docent klassieke talen. Drs. Machiel Keestra studeerde filosofie aan de universiteiten van Amsterdam en Heidelberg. Hij was stafmedewerker van de ISVW en het Studium Generale van de Universiteit van Amsterdam. Nu is hij docent en onderzoeker bij het Instituut voor Interdisciplinaire Studies van de Universiteit van Amsterdam en hoofd van het Interdisciplinaire Honoursonderwijs. Hij publiceerde onder andere over Aristoteles en Hegel, taal- en rechtsfilosofie en tragedie. In zijn onderzoek richt hij zich momenteel op de filosofie van de cognitieve neurowetenschappen. Ir. Joke Koppius (1950) is directeur van de Stichting Filosofie Oost-West (www.filosofieoostwest.nl). Ze heeft een bureau voor projectmanagement en organisatieontwikkeling. (www.koppius.com) Prof. dr.Ton Lathouwers (1932) studeerde wis- en natuurkunde, en Slavische talen en letterkunde. Hierna volgde hij gedurende vier jaar een studie vergelijkende cultuur- en godsdienstwetenschappen over de ontmoeting tussen Oost en West. In 1968 werd Ton Lathouwers benoemd tot gewoon hoogleraar Russische letterkunde te Leuven, met een nevenopdracht aan de theologische faculteit: religieuze thematiek in de moderne literatuur. In 1987 verkreeg Ton Lathouwers zijn officiële autorisatie als leraar Chinese Rinzai Chan. Sindsdien begeleidt hij zengroepen in Nederland, België en Zweden. (http://mkc.get.to/) Dr. Karel van der Leeuw (1940) studeerde filosofie, met als bijvakken klassiek Chinees en Chinese filosofie aan de Universiteit van Amsterdam en promoveerde in 1988. Hij is vakdidacticus en onderwijsadviseur aan de afdeling Wijsbegeerte van de Faculteit der Geesteswetenschappen van de Universiteit van Amsterdam. Hij is medeoprichter van het Centrum voor Kinderfilosofie en de Europese Stichting voor Kinderfilosofie Sophia. Zijn interesse gaat vooral uit naar het (neo-) confucianisme.
FILOSOFIE |HOTEL
ISVW.NL Drs. Paul Mulders, politicoloog, tuinman, en thans geestelijk verzorger binnen de ouderenzorg. Was jarenlang leerling in de Mevlevi-traditie, een spirituele leerschool binnen het soefisme. Dr. René Ransdorp doceerde tot en met 1999 hedendaagse westerse filosofie te Amsterdam. Sindsdien verzorgt hij cursussen en colleges Chinese filosofie en klassiek Chinees aan verschillende instellingen. In 2005 promoveerde hij op De spil van Dao.Vertaling en wijsgerige analyse van Zhuang Zi’s Qiwulun aan de Katholieke Universiteit Leuven. Hij werkt aan een boek over enkele hoofdthema’s in de Zhuangzi, dat in 2007 bij uitgeverij Damon zal verschijnen. Werktitel van dit boek is:‘Zwervend met Zhuangzi wegwijs in de daoïstische filosofie’ (www.chinesefilosofie.nl). Dr. Martien Schreurs (1966) studeerde filosofie en psychologie aan de Universiteit van Amsterdam en humanistiek aan de Universiteit voor Humanistiek in Utrecht. Hij promoveerde in 2003 over de doorwerking van het Bildungsideaal in de hedendaagse romanliteratuur. Harry Mulisch was bij de promotie aanwezig. Hij was enkele jaren geschiedenisdocent aan verschillende middelbare scholen en filosofiedocent bij het Amsterdams Jeugdtheater. Vanaf augustus 2005 is hij weer als filosofiedocent verbonden aan de Universiteit voor Humanistiek in Utrecht.
Kosten
Arrangement 1: € 548,- (cursus, koffie/thee, 5 maal lunchbuffet, 4 maal diner incl. 2 drankjes) Arrangement 2: € 708,- (arrangement 1 + 1-persoonskamer & ontbijtbuffet) Leden FOW en Vrienden van de ISVW: € 13,50 korting Personen tot 30 jaar krijgen 40% korting op het cursusgeld
FILOSOFIE |HOTEL
ISVW.NL Leesweek Charles Taylor De bronnen van het zelf 23 - 27 juli Docent: Wouter Kusters Charles Taylor (1931) is een van de meest toonaangevende moderne denkers op het gebied van moraal, gemeenschap en identiteit. De Canadese filosoof heeft zich beziggehouden met multiculturalisme, de relatie tussen religieuze waarden en de (Canadese) politiek, maar zijn beroemde hoofdwerk is De bronnen van het zelf. In dit lijvige boek onderzoekt Taylor de pijlers van de moderne identiteit en de moderne waarden. Kern van de westerse moraal is dat iedereen gelijkwaardig is, maar waarom? Taylor laat zien dat deze moraal wel iets met onze biologische driften te maken heeft, en ook met rationele overwegingen, maar uiteindelijk is de moraal en ons zelfbeeld pas te achterhalen door haar filosofische en historische bronnen te onderzoeken. Aan de hand van Taylors alomgeprezen meesterwerk duiken wij in deze week onder in de bronnen van ons zelf en onze waarden, en we onderzoeken vragen als: waar is het idee van een zelf op gebaseerd, waarom hechten we zoveel waarde aan zelfexpressie en menselijke waardigheid en hoe zijn deze ideeën geleidelijk gevormd in de geschiedenis van de filosofie? Van deelnemers aan deze leesweek verwachten we dat ze van tevoren de inleiding van het boek hebben gelezen, en tijdens de week aan zelfstudie doen en actief participeren. Naast algemene besprekingen van Taylors argumenten zullen we ook veel aan close reading doen van de meest saillante passages.
Programma Maandag 23 juli Introductie: Van Marx tot katholicisme, van gemeenschap tot natiestaat. Achtergronden bij Charles Taylors werk. Te lezen: Deel 1 van Bronnen van het zelf: “Identiteit en het goede” 10.00 uur 10.30 uur 15.00 uur 20.00 uur
Aankomst & ontvangst Introductie van persoon en werk Charles Taylor Bespreking passages uit hoofdstuk 1 en 2 Bespreking passages uit hoofdstuk 3 en 4
Dinsdag 24 juli De wortels van het innerlijk leven: van Plato, Descartes en Locke naar het moderne zelfbeeld. Te lezen: Deel 2 van Bronnen van het zelf: “Het innerlijk” 09.30 uur 15.00 uur 20.00 uur
Introductie van innerlijkheid en uiterlijkheid van Plato tot Locke Bespreking passages uit hoofdstukken 5 tot 8 Bespreking passages uit hoofdstuk 9 tot 12
FILOSOFIE |HOTEL
ISVW.NL Woensdag 25 juli De waarde van het leven ligt in het alledaagse. Van krijgersheroïek via christelijke deugden naar moderne egalitaire waarden. Te lezen: Deel 3 van Bronnen van het zelf: “De affirmatie van het dagelijks leven” 09.30 uur 15.00 uur 20.00 uur
Meeslepende levens en dagelijkse levens bij de Grieken, het Christendom en in de moderne tijd Bespreking passages uit hoofdstuk 13 en 14 Bespreking passages uit hoofdstuk 15 tot 17
Donderdag 26 juli De wereld als leeg doek waar we ons zelf in vorm geven. Het ontstaan van het ideaal van zelfexpressie in de tijd van de verlichting en Romantiek. Te lezen: Deel 4 van Bronnen van het zelf: “De stem van de natuur” 09.30 uur 15.00 uur 20.00 uur
Innerlijk bronnen: natuur of cultuur, van romantiek tot modernisme Bespreking passages uit hoofdstuk 18 en 19 Bespreking passages uit hoofdstuk 20 en 21
Vrijdag 27 juli Conclusie: Hoe verder te gaan met het zelfbeeld? Evaluatie en kritiek op Taylors gedachtegoed Te lezen: Deel 5 van Bronnen van het zelf: “Subtielere talen” 09.30 uur 12.30 uur
Evaluatie van De bronnen van het zelf Afsluitende lunch
Personalia Dr.Wouter Kusters is filosoof, taalkundige en schrijver. Hij won de Socrateswisselbeker 2005 met Pure Waanzin en bracht dit voorjaar Alleen, berichten uit de isoleercel uit.
Kosten
Arrangement 1: € 535,50 (cursus, koffie/thee, 5 maal lunchbuffet, 4 maal diner incl. 2 drankjes) Arrangement 2: € 695,50 (arrangement 1 + 1-persoonskamer & ontbijtbuffet) Vrienden van de ISVW: € 13,50 korting Personen tot 30 jaar krijgen 40% korting op het cursusgeld
FILOSOFIE |HOTEL
ISVW.NL Leesweek Immanuel Kant Kritiek van de zuivere rede 23 - 27 juli Docent: René Gude Filosofie begint zodra je je eigen verstand gaat gebruiken. Immanuel Kant is daar een groot voorstander van: als je niet zelf durft te weten, ben je geen mens in eigenlijke zin, maar hooguit een naamloos natuurverschijnsel.Toch heeft de vrijheid om zelf te denken ook risico’s. Iedereen die op eigen kracht het land der waarheid doorkruist staat permanent bloot aan de volgende gevaren: – Luiheid (klakkeloos de denkgewoontes van anderen volgen – – vaak in verkeerd gezelschap) – Overmoed (een gevonden waarheid verabsoluteren: fundamentalisme/dogmatisme) – Wanhoop (vertwijfeling over de vraag of er enige kennis mogelijk is) – Onverschilligheid: (zeker weten dat kennis onmogelijk is: scepticisme) Het lezen van de Kritiek van de zuivere rede is een denkvakantie met de best denkbare reisgids in handen. Durf te lezen. Het boek is niet moeilijker dan het leven zelf.
Programma Maandag 23 juli 10.00 uur Aankomst & ontvangst 10.30 uur Kennismaking en introductie 15.00 uur Voorwoord uit 1781: het existentiële vragenvuur 20.00 uur Voorwoord uit 1787: de copernicaanse wending Dinsdag 24 juli 09.30 uur De inleiding: de goede vraag 15.00 uur De zinnen: Ruimte en Tijd 20.00 uur Verbeelding Woensdag 25 juli 09.30 uur Het verstand: De categorieën 15.00 uur Oordeelsvorming 20.00 uur Het antwoord op de vraag naar kennis Donderdag 26 juli 09.30 uur Het denken: De Ideeën 15.00 uur Ernstige dwaalwegen 20.00 uur Veiligheidsmaatregelen Vrijdag 27 juli 09.30 uur De methodenleer: de enige uitweg uit het vragenvuur 12.30 uur Afsluitende lunch
FILOSOFIE |HOTEL
ISVW.NL Personalia Drs. René Gude is filosoof en directeur van de ISVW.
Kosten
Arrangement 1: € 593,50 (cursus, boek Kant, koffie/thee, 5 maal lunchbuffet, 4 maal diner incl. 2 drankjes) Arrangement 2: € 753,50 (arrangement 1 + eigen hotelkamer en ontbijtbuffet) Vrienden van de ISVW: € 13,50 korting Personen tot 30 jaar krijgen 40% korting op het cursusgeld
FILOSOFIE |HOTEL
ISVW.NL Grand Tour door de Westerse filosofie 30 juli - 3 augustus Docent: René Gude Inleiding Een (ver)lichte introductie op 2500 jaar filosofie. Een virtuele reis naar de hoofdsteden van het westerse denken: Athene, Rome, Amsterdam, Berlijn en Wenen. Een ongedwongen week gevuld met goede gedachten, natuur- en cultuuruitstapjes, inspirerende workshops en film. De perfecte verhouding tussen ontspanning en inspanning. Filosofie: van alle tijden Iedereen heeft een eigen kijk op de wereld. Dat maakt het leven met anderen zowel leuk (twee weten meer dan één) als lastig (stommiteit en misverstand). Filosofie, de liefde voor de wijsheid, is niets anders dan het verlangen naar een goede kijk op de wereld. Wat gebeurt er om ons heen? Zijn misverstanden te vermijden? Wat moet ik doen? Zo beschouwd is filosofie dagelijks werk. Tijd voor filosofie 2500 geleden is in Athene de gewoonte ontwikkeld om er af en toe speciaal tijd voor in te ruimen in het drukke bestaan. Plato’s Akademie was een rustige plaats buiten de stad waar uitvoerig tijd besteed werd aan de kwaliteit van allerlei opvattingen, perspectieven en wereldbeelden. Seneca en Cicero maakten tijd vrij in Rome, Descartes en Spinoza in Amsterdam, Hegel in Berlijn en Wittgenstein in Wenen. En u? Waar moet u heen? U komt naar de Internationale School voor Wijsbegeerte. Als het leven een reis is, dan leert u op de Grand Tour door de Westerse filosofie uw favoriete reisgenoten kennen.
Programma Maandag 30 juli: Athene & Rome De wieg van de filosofie stond in Griekenland. Welke revolutie voerde Socrates in de filosofie door? Wat zijn toch de Ideeën van Plato? En hoe kunnen we volgens Aristoteles gelukkig worden? Aan de Umwelt van de Griekse en Romeinse wijsgeren zijn de andere dagdelen besteed. 10.00 uur Ochtend Middag Avond
Aankomst & ontvangst College over antieke filosofie Museumbezoek Film The Seven Wonders of the World
Dinsdag 31 juli: Amsterdam Deze dag wordt op het water doorgebracht.Terwijl u door de grachten van Amsterdam vaart, wordt er gedoceerd over (de opkomst van) de moderne filosofie.Twee wijsgeren, die beiden woonachtig zijn geweest in onze hoofdstad, krijgen bijzondere aandacht: Descartes en Spinoza. Later op de dag neemt Erno Eskens, schrijver van de Filosofische Reisgids door Nederland en Vlaanderen, u mee op een wandeltocht door de stad en leidt u ten slotte, rond 18.00, een restaurant binnen.
FILOSOFIE |HOTEL
ISVW.NL Woensdag 1 augustus: Berlijn De negentiende eeuw was een roerige tijd: Hegel en Schopenhauer vlogen elkaar in de haren over de redelijkheid van de mens en de geschiedenis; de vrijheid van Marx (communisme) was niet die van Mill (liberalisme). Nietzsche vormde het daverende slotakkoord:‘Ik ben dynamiet!' Na dit wapengekletter kunt u tot rust komen in het bos van de ISVW, waarbij de boswachter u vertelt over de aanwezige flora en fauna. Ochtend Middag Avond
College over filosofie in de 19e eeuw Excursie in de vrije natuur Workshop Nietzsche
Donderdag 2 augustus: Wenen In de eerste helft van de twintigste eeuw probeerde de wetenschappelijk aangelegde filosofie (in figuren als Wittgenstein en Popper) de maatschappelijke sfeer te behoeden voor bewegingen met al te Grote Doelen en bijbehorend fanatisme. Deze soberheid en abstractie is tevens te herkennen in de schilderkunst. Een bezoek aan het Mondriaanhuis mag kortom niet ontbreken. Een heel andere vorm van nuchtere eenvoud is aan te treffen in het Oude Mannenhuis. ’s Avonds worden de teugels gevierd. Ochtend Middag Avond
College over filosofie in de eerste helft van de 20e eeuw Keuze uit een bezoek aan: Oude mannenhuis of Mondriaanhuis Feestelijke afsluiting met barbecue en muziek
Vrijdag 3 augustus: Globe In de jaren tachtig van de twintigste eeuw ontstond een tegenbeweging tegen de al te formalistische en sceptische filosofie. Met Sloterdijk, Agamben en Nussbaum neemt de filosofie haar oude taak weer op: het tegengaan van barbarij door positieve beschavingsoffensieven. Geen missionaire campagnes gericht op anderen, maar attractieve Bildungsconcepten voor eigen gebruik. Ochtend 12.30 uur
College over naoorlogse en hedendaagse filosofie Afsluitende lunch
Personalia Drs. Erno Eskens werkte als (hoofd)redacteur bij Filosofie Magazine en is nu uitgever bij Veen Magazines. Hij interviewde hedendaagse filosofen voor de tv-serie Denken Doorzien (Teleac/NOT) en organiseerde filosofische wandelingen voor de Stichting Weten en De Volkskrant. Drs. René Gude is filosoof en directeur van de ISVW.
Kosten
Arrangement 1: € 535,50 (cursus, koffie/thee, 5 maal lunchbuffet, 4 maal diner incl. 2 drankjes) Arrangement 2: € 695,50 (arrangement 1 + 1-persoonskamer & ontbijtbuffet)
FILOSOFIE |HOTEL
ISVW.NL Filosofie als manier van leven Naar een hedendaagse levenskunst 30 juli - 3 augustus Docent: Dries Boele Filosofie was in de Oudheid meer dan een theorie. Zij was eerst en vooral een levenswijze, inclusief oefeningen.Theorie stond in het teken van de vraag hoe te leven. Zij bood een scala aan opvattingen die in de eerste plaats geleefd dienden te worden. Hoe ging dat toen in z’n werk? En zou zo’n levenswijze ook voor ons nog een optie zijn? Ter inspiratie van een hedendaagse levenskunst. Aan de hand van het werk van Pierre Hadot zullen we filosofen onderzoeken op de levenswijze die zij voorstonden. Wat was hun ideaal? En hoe brachten zij dat in praktijk? Wat te doen en hoe te denken om een gelukkig en optimaal leven te leiden? Filosofen die de revue zullen passeren zijn Socrates, Epicurus en Marcus Aurelius. Voorts zullen we een vergelijking treffen met Zen. Voor een hedendaagse blik op levenskunst zullen we te rade gaan bij Søren Kierkegaard, Michel Foucault en Alain Badiou. Is het mogelijk of wenselijk om ook nu filosofie weer op te vatten als een levenswijze? Zijn wij ondertussen niet een ander soort mensen geworden, met andere eisen aan het leven en aan onszelf? Waarin kunnen we nog leren van de vroegere levenskunstfilosofen? Naast inleidingen op de genoemde filosofen, bestaat de cursus uit het lezen en bespreken van teksten, plus een aantal oefeningen, in een koppeling met de eigen ervaring.
Programma Maandag 30 juli 10.00 uur Aankomst & ontvangst 10.30 uur Kennismaking, inleiding 15.00 uur Michel Foucault en je leven tot een kunstwerk maken Dinsdag 31 juli 09.30 uur Pierre Hadot en filosofie als een manier van leven in de Oudheid 15.00 uur Van Socrates tot Marcus Aurelius: wijsheid in de praktijk Woensdag 1 augustus 09.30 uur Kierkegaard en de stadia op een levensweg [de middag wordt naar eigen inzicht besteed] Donderdag 2 augustus 09.30 uur Epicurus en het genietende leven 15.00 uur Alain Badiou en de waarheid van ‘evenementiële ervaringen’ Vrijdag 3 augustus 09.30 uur Zen en aandachtig leven in het hier en nu 14.00 uur Verwerking en terugblik 16.00 uur Afsluiting Het avondprogramma zullen we in gezamenlijk overleg samenstellen.
FILOSOFIE |HOTEL
ISVW.NL Personalia Drs. Dries Boele studeerde filosofie in Amsterdam en Parijs en verzorgt al jaren filosofische programma’s aan de ISVW. Hij is vanaf 1983 betrokken geweest bij de ontwikkeling van praktische vormen van filosofie. Sinds 1990 is hij werkzaam als praktiserend filosoof, m.n. filosofisch consulentschap, socratische gesprekken en dilemmatrainingen. Zie ook: http://home.planet.nl/~driesboele/
Kosten
Arrangement 1: € 537,50 (cursus, koffie/thee, 5 maal lunchbuffet, 4 maal diner incl. 2 drankjes) Arrangement 2: € 697,50 (arrangement 1 + eigen hotelkamer en ontbijtbuffet) Vrienden van de ISVW: €13,50 korting Personen tot 30 jaar krijgen 40% korting op het cursusgeld
FILOSOFIE |HOTEL
ISVW.NL De toekomst van religie Daniel Dennett - Richard Rorty - Jacques Derrida 6 - 10 augustus Docent: Jan Flameling De afgelopen jaren hebben verschillende spraakmakende en invloedrijke filosofen zich met de vraag naar de betekenis van religie bezig gehouden. In de zomercursus De toekomst van religie bespreken wij (o.a.) teksten van Richard Rorty (1931), Jacques Derrida (1930-2004) en Daniel Dennett (1942) waarin zij hun antwoord geven op de vraag: Wat betekent religie (nog) voor ons? Rorty stelt voor om gehoorzaamheid aan de wet van de naastenliefde als enige publieke uitdrukking van religieus leven op te vatten. Voor Derrida is het verlangen naar gerechtigheid verbonden met het ‘Messiaanse’ en met de khôra (het onbepaalbare) als namen voor de twee bronnen van religie. Dennett beschouwt religie als een natuurlijk fenomeen en vraagt zich af of geloof in God nog van nut is voor het overleven en de kwaliteit van het leven van de mens. We voeren eveneens gesprekken over onze eigen opvattingen over religie en de relatie tussen religie en moraal. Deze zomercursus biedt de deelnemers dan ook de kans om kennis te maken met de opvattingen van drie vooraanstaande hedendaagse denkers en de gelegenheid om een gesprek te voeren over (de betekenis van) religie.
Programma Maandag 6 augustus: Religie ter discussie 10.00 uur Aankomst & ontvangst 10.30 uur Inleiding: Filosofie – filosoferen 15.00 uur Referaat: Richard Dawkins/Herman Philipse Richard Dawkins: God als misvatting, het bestaan van God - zeven standpunten en de wortels van de religie / Herman Philipse: De onverenigbaarheid van religie met wetenschap en (dus) onredelijkheid van religie 20.00 uur Gesprek Dinsdag 7 augustus: Daniel Dennett 09.30 uur Inleiding op Daniel Dennett Van Het bewustzijn verklaard (1991) via Darwins gevaarlijke idee (1995) naar De betovering van het geloof (2005) 15.00 uur Bespreking van De betovering van het geloof Religie als een natuurlijk fenomeen en de verhouding tussen religie en moraal 20.00 uur Gesprek Woensdag 8 augustus: Richard Rorty 09.30 uur Inleiding op Richard Rorty Van Philosophy and the mirror of nature (1979) via Contingency, irony, and solidarity (1989) naar De toekomst van de religie (2004) 15.00 uur Bespreking van De toekomst van de religie Het einde van de metafysica en van het epistemologisch project en een pleidooi voor een privatisering van religie 20.00 uur Gesprek
FILOSOFIE |HOTEL
ISVW.NL Donderdag 9 augustus: Jacques Derrida 09.30 uur Inleiding op Jacques Derrida Van Marges de la philosophie (1972) via La carte postale (1980) naar Geloof en weten (1996) 15.00 uur Bespreking van Jacques Derrida: Geloof en weten Twee bronnen respectievelijk twee namen voor de tweevoudigheid van de oorsprong van de religie: het Messiaanse ofwel het verlangen naar gerechtigheid en khôra ofwel het ‘niet-toe-eigenbare’ 20.00 uur Gesprek Vrijdag 10 augustus: De toekomst van religie? 09.30 uur Recapitulatie: De toekomst van religie De toekomst van religie – volgens Richard Rorty, Daniel Dennett en Jacques Derrida. Gesprek 12.30 uur Afsluitende lunch
Personalia Drs. Jan Flameling richtte in 1994 het Filosofisch Bureau Ataraxia op. Hij organiseert denkvakanties in Griekenland en India, geeft workshops aan (o.a.) adviseurs en artsen en verzorgt al jaren cursussen aan de ISVW. Zie ook: http://www.ataraxia-filosofischbureau.nl
Kosten Arrangement 1: € 535,50 (cursus, koffie/thee, 5 maal lunchbuffet, 4 maal diner incl. 2 drankjes) Arrangement 2: € 695,50 (arrangement 1 + 1-persoonskamer & ontbijtbuffet) Vrienden van de ISVW: €13,50 korting Personen tot 30 jaar krijgen 40% korting op het cursusgeld
FILOSOFIE |HOTEL
ISVW.NL Prima donna Vrouwen in de muziek 6 - 10 augustus Begeleiding: Erik Heijerman De traditionele ISVW-muziekweek is al jaren een succes. Dit jaar beleven we de 16de editie, en zijn de schijnwerpers gericht op vrouwelijke componisten en musici in de muziekgeschiedenis van oud tot nieuw. Zoals gebruikelijk vinden er lezingen plaats die geïllustreerd worden door tal van muziekvoorbeelden, en tevens is er veel aandacht voor de culturele en zo mogelijk ook filosofische achtergronden. Enthousiaste sprekers (èn deelnemers) zorgen altijd voor een heerlijke week, waarin u lekker cultureel kunt bijtanken. Dit jaar ook weer met een live optreden met de mooiste muziek!
Programma Maandag 6 augustus 10.00 uur Aankomst & ontvangst 10.30 uur Kunnen vrouwen componeren? - Helen Metzelaar 15.00 uur Hildegard van Bingen (1098-1179): Een leven vol visioenen en muziek Tony Lindijer 20.00 uur Troubaritz en speelwijven - Johanneke van Slooten Dinsdag 7 augustus 09.30 uur Elisabeth Jacquet de la Guerre - Albert van der Schoot 15.00 uur De vroeg-klassiek tijd - Josina van Boetzelaer (1733-1797); Maddalena Sirmen (1745-1818), de ospedale in Venetië - Helen Metzelaar 20.00 uur ‘…nur eine Zierde, niemahls Grundbass deines seins’. Componistes uit de 18e eeuw - Gerard van der Leeuw Woensdag 8 augustus 09.30 uur Gender en liedinterpretatie in de vroege Romantiek 15.00 uur ‘Nur das Weibliche ziert die Frauen’ - Clara Schumann, Fanny Mendelssohn, Johanna Kinker en Viardot - Gerard van der Leeuw 20.00 uur Nederland 1880-1920. De eerste feministische golf en de toename van vrouwen in de muziek (o.a. Henriëtte Bosmans) - Helen Metzelaar Donderdag 9 augustus 09.30 uur Anglosaksische 20ste-eeuwse muziek (Rebecca Clarke, Ruth Crawford-Seeger) Helen Metzelaar 15.00 uur De jongste generatie: Mayke Nas over eigen werk (onder voorbehoud) 20.00 uur Pianorecital door Arièlle Vernède Vrijdag 10 augustus 09.30 uur Zeggingskracht en spiritualiteit: Sophia Gubaidulina - Michel Khalifa 12.30 uur Afsluitende lunch
FILOSOFIE |HOTEL
ISVW.NL Personalia Drs. Erik Heijerman studeerde filosofie en wiskunde aan de Universiteit Utrecht, en klavecimbel aan het Brabants Conservatorium. Hij is senior programmamaker aan de ISVW en gastdocent muziekfilosofie aan het Utrechts Conservatorium. Drs. Michel Khalifa is musicoloog. Hij doceert muziekgeschiedenis aan het Conservatorium van Amsterdam en schrijft over klassieke muziek, o.a. voor Het Parool. Drs. Gerard van der Leeuw is musicoloog en redacteur van De Rode Leeuw. Drs.Tony Lindijer is afgestudeerd in de sociale wetenschappen, maar heeft zich nadien steeds meer bekwaamd in geschiedenis en speciaal vrouwengeschiedenis. Hildegard van Bingen is daarbij een onderwerp waarin zij gespecialiseerd is. Van haar hand verscheen de vertaling van de Vita van Hildegard, met uitvoerige inleiding (De Vita van Hildegard. Hilversum 2000). Drs. Helen Metzelaar is muziekwetenschapper en één van de oprichters van de Stichting Vrouw en Muziek (www.vrouwenmuziek.nl). Zij is auteur van een biografie over Rosy Wertheim (in voorbereiding) en publiceerde een biografie over de componiste Henriëtte Bosmans. Dr. Albert van der Schoot is lector Kunst en Reflectie aan ArtEZ Hogeschool voor de Kunsten en doceert Esthetica en Cultuurfilosofie aan de Universiteit van Amsterdam. Drs. Johanneke van Slooten studeerde filosofie aan de Universiteit van Amsterdam en hobo aan het conservatorium van Parijs. Zij is publiciste en programmamaker voor radio en tv. Arièlle Vernède volgde masterclasses in Parijs bij Claude Helffer en in Luzern bij Mieczyslaw Horszowsk. Het winnen van prijzen, van o.a. het Arnold Schoenbergconcours in Rotterdam, het Robert Casadesusconcours in Cleveland (U.S.A.) en de Zilveren Vriendenkrans van het Concertgebouw, inspireerde haar om definitief als soliste op te treden.Tegenwoordig geeft zij in binnen- en buitenland solorecitals.
Kosten
Arrangement 1: € 548,- (cursus, koffie/thee, 5 maal lunchbuffet, 4 maal diner incl. 2 drankjes, pianorecital) Arrangement 2: € 708,- (arrangement 1 + 1-persoonskamer & ontbijtbuffet) Vrienden van de ISVW:€ 13,50 korting Personen tot 30 jaar krijgen 40% korting op het cursusgeld
FILOSOFIE |HOTEL
ISVW.NL Morele inspiratie, motivatie en zingeving in mensgerichte beroepen 13 - 17 augustus Begeleiding: Harry Kunneman en Annemie Halsema Een van de belangrijkste ontwikkelingen in de hedendaagse filosofie is de wending naar praktische vragen, zowel op het gebied van levenskunst als op het gebied van ethische en morele vragen in organisaties, in het bijzonder op het niveau van het professionele handelen. Middels inleidingen en tekststudie biedt deze zomerschool een verkenningstocht langs een aantal belangrijke en inspirerende hedendaagse denkers op dit gebied. Centraal staat daarbij de vraag naar de mogelijkheid voor dialogische verbindingen tussen mensen. Daarvoor gaan we ondermeer te rade bij Paul Ricoeur, Jessica Benjamin, Judith Butler, Luce Irigaray, Jacques Derrida en Gianni Vattimo. Tegen de achtergrond van hun filosofische inzichten verdiepen we ons bovendien in concrete vragen in een breed scala van praktijken. In het middagprogramma komen actuele ontwikkelingen aan de orde rond moreel beraad, normatieve professionalisering, inspirerend leiderschap en maatschappelijke verantwoord organiseren. We richten onze aandacht met name op de zorg, het onderwijs, de psychiatrie en justitie. Inspiratie en morele betrokkenheid blijken in deze praktijken van groot belang te zijn voor de kwaliteit van het handelen van professionals zoals die door cliënten, klanten en burgers praktisch ervaren wordt. Maar die inspiratie en betrokkenheid staan tegelijkertijd onder grote druk. We onderzoeken een aantal praktische voorbeelden van geslaagde manieren om met die spanning om te gaan. Het programma is zodoende opgebouwd uit drie lagen: in de morgen bespreken we de ideeën van een aantal inspirerende hedendaagse denkers. In de middag komen actuele ontwikkelingen rond dialogische verbindingen in verschillende praktijken aan de orde, terwijl de avonden cultureel en spiritueel worden ingevuld met film, muziek en poëzie.
Programma Maandag 13 augustus 10.00 uur Aankomst & ontvangst 10.30 uur Algemene Inleiding - Harry Kunneman 11.00 uur Paul Ricoeur: idem en ipse - Annemie Halsema 15.00 uur Waarden en systemen: het voorbeeld van de thuiszorg - Harry Kunneman 20.00 uur Film Dinsdag 14 augustus 09.30 uur De transcendentie van de ander: Luce Irigaray en Jessica Benjamin - Annemie Halsema & Harry Kunneman 11.00 uur Tekstlezing in werkgroepen 15.00 uur Moreel beraad en normatieve professionaliteit bij justitie en politie - Judith Leest 20.00 uur Poëzieavond Woensdag 15 augustus 09.30 uur Gianni Vattimo: zwak geloof en horizontale transcendentie - Harry Kunneman 15.00 uur Uitsluiting en participatie in de GGZ - Doortje Kal 20.00 uur Muziekavond
FILOSOFIE |HOTEL
ISVW.NL Donderdag 16 augustus 09.30 uur Actuele ontwikkelingen in de organisatiefilosofie - Harry Kunneman 11.00 uur Tekstlezing in werkgroepen 15.00 uur Vernieuwend leren: inspiratie en betrokkenheid in het voortgezet onderwijs [docent wordt nader bekend gemaakt] 20.00 uur Film Vrijdag 17 augustus 09.30 uur Afronding: Modus-drie leerprocessen en de plek der moeite - Annemie Halsema & Harry Kunneman uur Afsluitende lunch
Personalia Dr. Annemie Halsema is als universitair docente Vrouwenstudies verbonden aan de Faculteit Wijsbegeerte van de VU in Amsterdam. Zij is gespecialiseerd in feministische filosofie en hedendaagse Franse filosofie (fenomenologie, hermeneutiek, poststructuralisme), en geïnteresseerd in thema’s als identiteit, alteriteit, lichamelijkheid. Dr. Doortje Kal promoveerde in 2001 op Kwartiermaken.Werken aan ruimte voor mensen met een psychiatrische achtergrond. Sindsdien werkt zij vanuit een Landelijk Steunpunt Kwartiermaken op zeer uiteenlopende wijze aan concretisering, verdieping en verbreiding van dit zowel filosofische als praktische gedachtegoed. Van 1992 tot 2002 was zij preventiewerker bij een Riagg, alwaar zij het initiatief tot het project kwartiermaken nam. Prof. dr. Harry Kunneman is sinds 1990 hoogleraar Sociale en Politieke Theorie aan de Universiteit voor Humanistiek, waarvan hij van 2000-2004 rector was. Hij publiceerde regelmatig op het gebied van de sociale theorie en de filosofie van de menswetenschappen. i.h.b. het postmoderne denken. Zijn huidige onderzoek is vooral gericht postmoderne moraliteit, kritische menswetenschap en vernieuwing van het hedendaagse humanisme. Van 2001 tot 2007 was hij voorzitter van de Humanistische Alliantie. Dr. Judith Leest rondde in 2003 haar studie aan de Universiteit voor Humanistiek af en heeft vervolgens aan de Juridische faculteit van de Universiteit Utrecht promotieonderzoek verricht op het gebied van legitimiteitsvragen in het strafrecht, in het bijzonder de betekenis van herstelgerichte benaderingen. Sinds de afronding van haar promotie in 2007 is zij werkzaam bij het politiekorps van Amsterdam.
Kosten
Arrangement 1: € 535,50 (cursus, koffie/thee, 5 maal lunchbuffet, 4 maal diner incl. 2 drankjes) Arrangement 2: € 695,50 (arrangement 1 + 1-persoonskamer & ontbijtbuffet) Vrienden van de ISVW: €13,50 korting Personen tot 30 jaar krijgen 40% korting op het cursusgeld
FILOSOFIE |HOTEL
ISVW.NL Ken uzelve! Autobiografisch schrijven 13 - 17 augustus Docenten: Christien Brinkgreve en Babs van den Bergh Gastdocent: Daan Roovers ‘Ken uzelve.’ Socrates beschouwde het als de belangrijkste aansporing die hij tijdens zijn leven had ontvangen. Deze filosofische opdracht mag eeuwenoud zijn, maar zelfkennis is in deze tijd, waarin we meer mogelijkheden hebben dan ooit, ook geen overbodige luxe. Het behoort tot de noodzakelijke uitrusting om zich goed te kunnen redden. Want hoe valt er goed te kiezen zonder inzicht in onze eigen vermogens en onvermogens, in onze passies en drijfveren? Voor wie wil leven naar de idealen van zelfbepaling, ontplooiing en eigen verantwoordelijkheid, moet kennis van zichzelf het uitgangspunt zijn. De vraag ‘wie ben ik?’ wordt gedurende deze week op twee verschillende manieren behandeld. Door filosofische, psychologische en sociologische literatuur te bespreken en te lezen komen verschillende perspectieven op het zelf aan bod. Maar omdat de beantwoording van de vraag ‘wie ben ik?’ per definitie niet aan anderen kan worden overgelaten, gaan we ook dagelijks bij onszelf te rade. In schrijfsessies werken we aan een essay over onszelf, met behulp van vragen als: Wat zijn belangrijke ervaringen geweest die hebben gemaakt tot wie ik ben? Ben ik een kind van mijn generatie? Wat heeft het leven mij geleerd? Wie horen er bij mij? Deze week vormt de ideale combinatie van luisteren, lezen, spreken en schrijven. En u heeft straks één ding op Socrates voor: híj liet geen letter na…
Programma Maandag 13 augustus 10.00 uur Aankomst & ontvangst 10.30 uur Inleiding: Gestalten van het ik – Over Autobiografie en Filosofie. Toelichting op de schrijfopdracht: Wie ben ik? Waarover wil ik schrijven? 13.30 uur Schrijven aan het essay 15.30 uur Plenaire bespreking van de eerste pogingen 20.00 uur Het lezen van autobiografische, filosofische teksten, onder andere van: Augustinus, Montaigne en Descartes. Dinsdag 14 augustus 09.30 uur Opkomst van het zelf - Emancipatie als proces van ontdekking en ontwikkeling van het zelf – het schrijven van het verhaal en het herschrijven van de geschiedenis. Een sociologische analyse 11.30 uur Docentenspreekuur 13.30 uur Schrijven aan het essay 15.30 uur Schrijfoefeningen en bespreken van de essays in wording (plenair) 20.00 uur Filosofische problemen met het zelf; Zelfkennis als opdracht, ethiek van het zelf, solipsisme, de uitwassen van het ‘ik’, uitmondend in een beschouwing over de “Tijdsdiagnose als zelfportret”. College aan de hand van filosofische teksten.
FILOSOFIE |HOTEL
ISVW.NL Woensdag 15 augustus 09.30 uur Zelfkennis en zelfsturing - Psychologie van de autobiografie. Met noties als narrativiteit, de wording van het verhaal en de eigen stem, probleem van de erkenning en de psychoanalytische duiding van de autobiografie. Hoe schrijven helpt bij zelfkennis en waarom zelfkennis nodig is voor schrijven. 11.30 uur Docentenspreekuur 15.30 uur Schrijfoefeningen en bespreken van de essays in wording (plenair) 20.00 uur Wie is Connie Palmen? College over het gebruik van autobiografische elementen in het werk van Connie Palmen. - Daan Roovers Donderdag 16 augustus 09.30 uur De waarde van zelfkennis – Beschouwing over de verschillende methoden om tot zelfkennis te komen: het schrijven van een autobiografie, psychotherapie, psychologische tests, mediteren en de filosofische praktijk. 11.30 uur Docentenspreekuur 13.30 uur Schrijven aan het essay 15.30 uur Schrijfoefeningen en bespreken van de essays in wording (plenair) 20.00 uur Het lezen van autobiografische, filosofische teksten (deel 2), onder andere van Hume, Popper & Sartre Vrijdag 17 augustus 08.30 uur Inleveren essays 09.30 uur Lezen van elkanders essays 11.00 uur Plenaire bespreking van de eindproducten 12.30 uur Afsluitende lunch
Personalia Drs. Babs van den Bergh is filosoof en ambtenaar. Zij is in gelijke mate geïnteresseerd in fictie, (auto)biografie en filosofie. Zij geeft met enige regelmaat workshops over schrijftechnieken, essayistiek en filosofie. Prof. dr. Christien Brinkgreve is socioloog en hoogleraar Sociale Wetenschappen aan de Universiteit Utrecht. Zij schrijft essays, columns en boeken over vrouwen en mannen, ouders en kinderen, en plaatst hun ervaringen in de context van de tijd waarin ze leven. In Leiden gaf ze enkele jaren een cursus essay schrijven (LAK theater). Drs. Daan Roovers is hoofdredactrice van Filosofie Magazine en heeft een aantal publicaties over Connie Palmen op haar naam staan.
Kosten
Arrangement 1: € 535,50 (cursus, koffie/thee, 5 maal lunchbuffet, 4 maal diner incl. 2 drankjes) Arrangement 2: € 695,50 (arrangement 1 + 1-persoonskamer & ontbijtbuffet) Vrienden van de ISVW: €13,50 korting Personen tot 30 jaar krijgen 40% korting op het cursusgeld
FILOSOFIE |HOTEL
ISVW.NL Zomergasten Hoogleraren filosofie uit Nederland en Vlaanderen 20 - 24 augustus De ISVW heeft vijf vooraanstaande hoogleraren filosofie uit Nederland en Vlaanderen carte blanche gegeven om te komen spreken over wat hun het meest ter harte gaat. Hieronder omschrijven Herman Philipse, Herman de Dijn, Samuel IJsseling, Frans Jacobs en René Boomkens aan de hand van welke vragen, interesses en problemen zij invulling hebben gegeven aan hun dag.
Programma Maandag 20 augustus: Herman Philipse over wetenschap en religie ‘In de eerste lezing geef ik een overzicht over de ontwikkeling van het denken over de ouderdom van de Aarde van de bijbelse chronologie (zoals bisschop Ussher, die het ontstaan van de aarde op 22 oktober 4004 voor Christus bepaalde) tot de ontwikkeling van empirische meetmethoden in de negentiende en twintigste eeuw (zoals afkoelingstheorie, erosietheorie en radioactiviteit). Dit spannende onderwerp uit de wetenschapsgeschiedenis is nauw verbonden met het probleem van de verhouding tussen wetenschap en godsdienst. De feitelijke ouderdom van de Aarde maakt het namelijk hoogst onwaarschijnlijk dat een god haar voor de mens geschapen heeft. Hoewel de evolutietheorie onomstreden is in de biologie, wordt de theorie verworpen door vele christenen en moslims. In mijn tweede lezing analyseer ik historisch het ontstaan van de evolutietheorie. Een beargumenteerd antwoord wordt gegeven op de vraag of de evolutietheorie "maar een hypothese" is, die men vanuit religieus perspectief best verwerpen kan.“Pas de evolutietheorie maakte het mogelijk een intellectueel bevredigd atheïst te zijn.” (vrij naar Richard Dawkins)’ 13.00 uur 13.30 uur 16.00 uur 20.00 uur
Aankomst & ontvangst Introductie op de zomergasten – Pieter Pekelharing (onder voorbehoud) De Ouderdom van de Aarde in wetenschapshistorisch perspectief Evolutietheorie en Intelligent Design: Darwin versus Paley
Dinsdag 21 augustus: Herman de Dijn over ethiek en religie ‘Mijn laatste twee boeken gaan over de problematiek van ethiek en religie in onze huidige, postmoderne maatschappij. Daarover zou ik het ook in Leusden willen hebben. Wat mij hier vooral interesseert is hoe die domeinen zich transformeren, allerlei nieuwe gedaanten aannemen en de betrokken individuen in allerlei nieuwe moeilijkheden doen terechtkomen. Het kan niet toevallig zijn dat in het terrein van de ethiek bijvoorbeeld het de toegepaste ethiek, meer bepaald de bio-ethiek, is die vandaag in het centrum van de belangstelling staat. Het kan evenmin toevallig zijn dat op het gebied van de religie vooral een soort diffuse religiositeit of ‘spiritualiteit’ en tegelijk allerlei vormen van religieus fundamentalisme zo in het oog springen. Dat alles is fascinerend en intrigerend, de moeite van het overdenken waard.’ 09.30 uur 15.00 uur 20.00 uur
Tekstlezing over religie en zingeving in het werk van De Dijn – Erik Heijerman Ethiek in onze laatmoderne tijd Religie in de eenentwintigste eeuw, aansluitend discussie
FILOSOFIE |HOTEL
ISVW.NL Woensdag 22 augustus: Samuel IJsseling over eenheid en veelheid ‘De traditionele filosofie en de moderne wetenschappen vertrekken gewoonlijk van de idee van een oorspronkelijke en uiteindelijke eenheid. De hedendaagse mens wordt voortdurend geconfronteerd met veelvuldigheid. Een veelheid van talen en culturen, van wetenschappen en verschillende vormen van filosofie. De door de mens gekoesterde eenheid is verloren. Het is een uitdaging voor de filosofie om deze niet tot een oorspronkelijke en uiteindelijke eenheid te herleiden veelheid te denken en te leren ermee op een verstandige manier om te gaan.’ 09.30 uur 15.00 uur 20.00 uur
Eenheid en veelheid: een uitdaging voor het denken van de eenentwintigste eeuw (Vervolg) (Vervolg)
Donderdag 23 augustus: Frans Jacobs over Proust ‘Het werk van Proust is niet alleen aantrekkelijk wegens de literaire waarde ervan, maar het kan ook filosofen doen smullen. Bekend is uiteraard de thematiek van de tijd en van de herinnering, waarin menigeen zijn tanden heeft gezet. Ik vind ook zijn 'theorie' van de liefde interessant, zowel op zichzelf beschouwd als vanwege de plaats die Proust eraan toekent in het geheel van zijn werk. Er zitten aspecten aan die ook voor filosofen van belang zijn, zoals de vraag hoe een (geliefde) persoon zich verhoudt tot haar eigenschappen. In mijn filosofische carrière heb ik de lectuur en de studie van Proust steeds als een nevenactiviteit beschouwd. Het doet me een genoegen om er nu eens aan de Internationale School voor Wijsbegeerte een hele dag aan te spenderen. Met een film als toegift.’ 09.30 uur 11.30 uur 15.00 uur 20.00 uur
Inleiding op Proust Tekstlezing uit Prousts Op zoek naar de verloren tijd Prousts theorie van de liefde Film Un amour de Swann (verfilming van een deel van Prousts grote roman), aansluitend discussie
Vrijdag 24 augustus: René Boomkens over ervaring ‘Tot ongeveer de 20ste eeuw leek filosofie zich slechts met het hogere, het universele en eeuwige bezig te (kunnen) houden. In de loop van de vorige eeuw is dat in vele opzichten veranderd: filosofen bogen zich over banale of banaal lijkende onderwerpen als de massacultuur of de roes (Benjamin), de humor (Bergson), de deur en de drempel (Simmel), de alledaagse taal (Wittgenstein), erotiek en pornografie (Bataille), de woning (Heidegger), de stad (Lefevbre), Disney (Baudrillard), waanzin en misdaad (Foucault), Hollywood en thrillers (Zizek), middelmatigheid (Oosterling), vliegvelden, buitenwijken en concentratiekampen (Agamben, De Cauter), en popmuziek (ondergetekende). Waar komt deze filosofische aandacht voor het banale vandaan en wat heeft zij te betekenen? Ik zal uiteenzetten dat die aandacht een erkenning inhoudt van de waardigheid van de veranderlijke, alledaagse ervaring en (paradoxaal genoeg) het belang van die ervaring voor de continuïteit van onze cultuur.’ 09.30 uur 12.30 uur
Banaliteit en waardigheid. Over het cruciale belang van onze alledaagse ervaring Afsluitende lunch
FILOSOFIE |HOTEL
ISVW.NL Personalia Prof. dr. René Boomkens is hoogleraar sociale en cultuurfilosofie aan de Rijksuniversiteit Groningen. Voordien was hij bijzonder hoogleraar popmuziek aan de Universiteit van Amsterdam. Vorig jaar verscheen van zijn hand De nieuwe wanorde, over globalisering en het einde van de maakbare samenleving. Prof. dr. Herman de Dijn is hoogleraar aan het Hoger Instituut voor Wijsbegeerte aan de Katholieke Universiteit Leuven (Belgïë). Hij wijdde een aantal publicaties aan Spinoza en publiceerde een aantal boeken over ethiek, waaronder Taboes, monsters en loterijen (2003). Drs. Erik Heijerman studeerde filosofie en wiskunde aan de Universiteit Utrecht, en klavecimbel aan het Brabants Conservatorium. Hij is senior programmamaker aan de ISVW en gastdocent muziekfilosofie aan het Utrechts Conservatorium. Prof. dr. Samuel IJsseling was tot aan zijn emeritaat hoogleraar aan het Hoger Instituut voor Wijsbegeerte te Leuven (België). Hij publiceerde over onder anderen Husserl, Heidegger en Derrida.Tot zijn bekendste werken behoren Retoriek en filosofie (1975) en Apollo, Dionysos, Aphrodite en de anderen (1994). Prof. dr. Frans Jacobs was vanwege de Stichting Socrates bijzonder hoogleraar in de wijsgerige antropologie en de grondslagen van het humanisme aan de Universiteit Leiden en is hoogleraar wijsgerige ethiek aan de Universiteit van Amsterdam. Drs. Pieter Pekelharing is verbonden aan de leerstoelgroep Ethiek van de Faculteit der Geesteswetenschappen van de Universiteit van Amsterdam. Prof. dr. Herman Philipse is universiteitshoogleraar aan de Universiteit Utrecht. Eerder was hij als hoogleraar filosofie aan de Universiteit van Leiden verbonden. Hij schreef onder meer een invloedrijk en kritisch werk over Heidegger, Heidegger’s Philosophy of Being (1998) en Het atheïstisch manifest/De onredelijkheid van religie (2004).
Kosten
Arrangement 1: € 533,50 (cursus, koffie/thee, 4 maal lunchbuffet, 4 maal diner incl. 2 drankjes) Arrangement 2: € 693,50 (arrangement 1 + 1-persoonskamer & ontbijtbuffet) Vrienden van de ISVW: € 13,50 korting Personen tot 30 jaar krijgen 40% korting op het cursusgeld
FILOSOFIE |HOTEL
ISVW.NL Wittgenstein I, II en III 20 - 24 augustus Begeleiding: Jan Sietsma ‘De filosofische opmerkingen in dit boek vormen als het ware een verzameling landschapsschetsen, die op lange en ingewikkelde tochten zijn ontstaan’, schrijft Wittgenstein in zijn postuum gepubliceerde Philosophische Untersuchungen (1953). Maar eerder zag het er niet naar uit dat de Oostenrijkse filosoof nog grillige wegen zou afleggen. In het voorwoord van zijn andere grote werk, de Tractatus Logico-Philosophicus (1922), stelde hij namelijk dat hij met alle wijsgerig problemen had afgerekend. Ludwig Wittgenstein (1889-1951) staat eerst en vooral te boek als taalfilosoof. In het voetspoor van Frege en Russell ontwikkelde Wittgenstein aanvankelijk een ‘afbeeldingstheorie van taal’. Hij trachtte te beargumenteren dat de taal en de wereld dezelfde structuur delen en dat we op basis daarvan kunnen beoordelen of iemand zinvol taalgebruik bezigt. Later vestigde Wittgenstein er de nadruk op dat de betekenis van woorden afhangt van hun gebruik: in elk afzonderlijk ‘taalspel’ zijn we (ongemerkt) gebonden aan talloze regels. Verspreid over zijn oeuvre, bevinden zich voorts talloze opmerkingen over uiteenlopende zaken als psychologie, ethiek, kunst en religie. Ook deze komen gedurende deze week aan bod. De verschillende schetsen uit het landschap van Wittgenstein zullen soms ineenvloeien, maar een panoramisch overzicht kan en zal het niet worden:‘De taal is een labyrint van wegen. Je komt van de ene kant en je weet de weg; je komt van een andere kant op dezelfde plaats, en je weet de weg niet meer.’
Programma Maandag 20 augustus 10.00 uur Aankomst & ontvangst 10.30 uur Introductie: leven en werk van Wittgenstein - Jan Sietsma 15.00 uur Achtergronden bij de vroege Wittgenstein: Frege & Russell - Göran Sundholm 20.00 uur Inleiding op de Tractatus Logico-Philosophicus - Harm Boukema Dinsdag 21 augustus 09.30 uur Vervolg bespreking Tractatus (tekstlezing, discussie) - Harm Boukema 15.00 uur Overgangsperiode & inleiding op de Philosophische Untersuchungen Kim van Gennip 20.00 uur Religie aan de grenzen van de taal - Peter Bloemendaal Woensdag 22 augustus 09.30 uur Vervolg bespreking Untersuchungen (tekstlezing, discussie) - Kim van Gennip 15.00 uur Wittgenstein en de relatie tussen lichaam en geest - Chantal Bax 20.00 uur Wittgenstein en ethiek - Walter van Herck Donderdag 23 augustus 09.30 uur Synesthaesia, metafoor en ‘secondary sense’ - Michel ter Hark 15.00 uur Wittgenstein en esthetica - Rob van Gerwen 20.00 uur Wittgensteins wijsjes: over muziek, taal en betekenis - Erik Heijerman
FILOSOFIE |HOTEL
ISVW.NL Vrijdag 24 augustus 09.30 uur ‘Wie aan alles zou willen twijfelen, die zou nooit aan twijfel toekomen.’ Wittgenstein over zekerheid - Bert Keizer 11.00 uur Slotgesprek 12.30 uur Afsluitende lunch
Personalia Drs. Chantal Bax is als Assistent in Opleiding verbonden aan de Universiteit van Amsterdam, waar zij werkt aan een proefschrift met als werktitel ‘Subjectivity after Wittgenstein’. Dr. Peter Bloemendaal promoveerde op een proefschrift over Wittgenstein en religie - Grammars of Faith - en is docent levensbeschouwing en filosofie in het middelbaar onderwijs. Drs. Harm Boukema is universitair docent moderne en hedendaagse wijsbegeerte aan de Radboud Universiteit te Nijmegen en publiceerde verscheidene artikelen over Wittgenstein (en Russell). Zie ook: www.harmboukema.nl Drs. Kim van Gennip studeerde filosofie in Nijmegen en bereidt een proefschrift voor over de ontwikkeling van Wittgensteins denken over epistemologische concepten. Dr. Rob van Gerwen is als universitair docent esthetica verbonden aan de faculteit Geesteswetenschappen (Filosofie) van de Universiteit Utrecht. Prof. dr. Michel ter Hark promoveerde in 1989 op het proefschrift Innerlijk en uiterlijk: een studie van Wittgenstein's nalatenschap over psychologische begrippen en is hoogleraar Geschiedenis van de filosofie aan de Rijksuniversiteit Groningen. Drs. Erik Heijerman studeerde filosofie en wiskunde aan de Universiteit Utrecht, en klavecimbel aan het Brabants Conservatorium. Hij is senior programmamaker aan de ISVW en gastdocent muziekfilosofie aan het Utrechts Conservatorium. Prof. dr.Walter van Herck is hoogleraar filosofie aan de Universiteit Antwerpen en heeft vele publicaties op het gebied van de filosofie van de religie op zijn naam staan, Drs. Bert Keizer is arts en filosoof. In 2000 verscheen van zijn hand Ludwig Wittgenstein, taal de dwalende gids. Jan Sietsma MA studeerde filosofie aan de Rijksuniversiteit Groningen en is programmamaker aan de ISVW. Prof. dr. Göran Sundholm is als hoogleraar verbonden aan de Faculteit Wijsbegeerte van de Universiteit Leiden. Zijn onderzoek richt zich met name op de geschiedenis van de logica en wiskunde van 1879-1935 (Bolzano, Frege, Russell, Wittgenstein).
Kosten
Arrangement 1: € 535,50 (cursus, koffie/thee, 5 maal lunchbuffet, 4 maal diner incl. 2 drankjes) Arrangement 2: € 695,50 (arrangement 1 + eigen hotelkamer en ontbijtbuffet) Vrienden van de ISVW: €13,50 korting Personen tot 30 jaar krijgen 40% korting op het cursusgeld
