Leeftijdsgroepen en soort training

Hoofdstuk 3 3.1

Leeftijdsgroepen en soort training

De leeftijdsgroepen

De teams zijn in te delen in de volgende leeftijdsgroepen  Kabouters/tijgertjes: 4 en 5 jaar Trainen 1 X in de week  Mini's: 6 en 7 jaar Trainen 1 X in de week  D-jeugd: 8 en 9 jaar Trainen 1 X in de week  C-jeugd: 10, 11 en 12 jaar Trainen 2 X in de week  B-jeugd: 13,14 en 15 jaar Trainen 2 X in de week  A-jeugd: 16, 17 en 18 jaar Trainen 2 X in de week (minimaal 1 X met de senioren)  Senioren: 19 jaar en ouder Trainen 2 X in de week Aan de Kabouters/tijgertjes, mini's en D-jeugd wordt de zogenaamde basistraining gegeven. De C-, B- en A-jeugd en de senioren krijgen een zogenaamde prestatietraining.

3.2

De basistraining

Het is van belang binnen het kader van de basistraining onderscheid te maken tussen verschillende groepen, n.l. de groep kabouters/tijgertjes, mini's, D-jeugd. Dit onderscheid wordt niet alleen maar gemaakt op grond van leeftijd maar ook wat betreft ontwikkeling in geestelijk en lichamelijk opzicht verschillen deze beide groepen van elkaar. Dat het bovengenoemde consequenties heeft voor de motoriek is eveneens een bekend gegeven dat voortvloeit uit een andere lichamelijke structuur. Vergelijk daartoe de lichaamsgestalten (lichaamsbouw) maar eens met elkaar.

Kabouters/tijgertjes (4 en 5 jaar) Kenmerken van de kleuter/kabouterleeftijd: 

 



De groei van de motorische vaardigheid neemt duidelijke vormen aan, maar met name de ledematen zijn nog kort en het hoofd in verhouding naar de romp nog groot. De groeiende coördinatie van de lichaamsbewegingen motiveert kleuters om grotere uitdagingen aan te gaan. Bewegen blijft een bron van vreugde; met name het bewegen op muziek stimuleert. Daarnaast werkt het gebruik van materialen sterk motiverend. De kleuter kan zichzelf testen in moed, volharding, evenwicht en zelfvertrouwen. De kleuter wordt zich beter bewust van zijn lichamelijke kwaliteiten. Ze "beheersen" de bewegingen die met de lichaamsdelen uitgevoerd kunnen worden en met name ontwikkelt zich het besef dat een handeling of oefening beter met de ene dan met de andere hand uitgevoerd kan worden. De oog-handcoördinatie verbetert. Het oog leidt en corrigeert de bewegingen van de hand

 

Omdat het waarnemingsvermogen groeit en daarnaast de kleuter beter in staat is iets onder woorden te brengen (grotere woordenschat), kan een kleuter verbale opdrachten begrijpen en uitvoeren. Al spelen deze kinderen graag alleen, het verlangen naar een spel samen met een partner of een groep groeit. Eenvoudige regels worden begrepen, aanvaard en toegepast.

Voor de praktijk m.b.t. het kabouter/tijgerhandbal betekent dit:      

Laat de kabouters hun nieuwe omgeving, accommodatie, materialen ontdekken zodat zij zich veilig voelen. Als van een veilige omgeving sprake is voor de kabouter kan het creëren van een uitdagende sfeer volledig tot zijn recht komen. Het spel is de meest specifieke bezigheid van het jonge kind. Laat de kinderen door het spelen ontdekken wat de grenzen zijn Geef een voorbeeld, doe zelf voor. De basisvaardigheden waaronder het voortbewegen, het werpen, het tikken en ontwijken, en het bewegen op muziek worden op speelse wijze behandeld.

De Mini's (6 en 7 jaar) In deze periode gaat het uiterlijk van de kleuter verdwijnen. Het kind is nog sterk gebonden aan thuis en is gesteld op een stuk veiligheid en geborgenheid. Hij of zij zal dan ook goed opgevangen moeten worden in vreemde situaties zoals de sportvereniging. Kenmerken van de mini's:      

Heeft een eigen leefwereld die nog voor een groot deel bestaat uit fantasie. Het spel begint eenvoudige regels te kennen (bijv. knikkeren, verstoppertje). De Mini speelt nog "met zichzelf". Partijspelen zijn daarom minder geschikt, omdat ze vragen om speloverzicht en de instelling ten opzichte van de tegenstander. De Mini beschikt daar nog niet over. De Mini kent nog geen taakverdeling binnen het spel. Als we de bal in het veld gooien dan rennen ze er allemaal op af. Spelen waarbij iedereen hetzelfde doet zijn zeer geschikt (tik-, vang- en hardloopspelen). De Mini kan zich nog maar kort concentreren, zodat we voor een goede afwisseling moeten zorgen. De bewegingen zijn overvloedig en niet doelgericht; dat wil zeggen dat de Mini alles vaak herhaalt en alle bewegingen uitvoert, inclusief nevenbewegingen. De Mini presteert kort en intensief en last vervolgens zelf rustpauzes in.

Voor de praktijk m.b.t. het werken met Mini's betekent dit:          

Bied veel tik-, vang- en loopspelen aan. Het loopspel is de basis voor een goede loopscholing. Veel ervaring opdoen met rollen, springen, vangen en werpen. Laat ze experimenteren met allerlei voorwerpen: ballen van verschillende grootte en gewicht. Geef veel estafettevormen. Het doel hiervan is prestatie erin brengen. Leer ze middels opdrachtvormen wennen aan allerlei mogelijkheden van de bal (balgevoel): rollen, tippen, stuiten enz. Leg niet te veel uit maar doe voor!. Geef ze de kans om alleen met de bal bezig te zijn. Blijf niet te lang bij dezelfde vorm stilstaan maar varieer veel. Aangezien loop-, spring- en werpbewegingen snel beheerst worden, kunnen eenvoudige mik- en trefspelen beoefend worden als voorbereiding op het Minihandbalspel. Van echt samenspel zal nog weinig sprake zijn; dus het begeleiden "om het spel" is zeer belangrijk en vergt veel energie.

D-Jeugd (8 en 9 jaar) Dit kind wordt al iets zelfstandiger. De fantasiewereld wordt verwisseld voor de "echte" wereld. De beslotenheid van het gezin wordt verlaten om meer buitenshuis op onderzoek uit te gaan. Veel kinderen worden in deze leeftijd lid van een sportvereniging. Kenmerkend gedrag:     

Ze willen graag veel bewegen (sterke "bewegingshonger”). Overmatig en oneconomisch bewegen maakt plaats voor doelgericht bewegen. De D-jeugd wil zich graag met elkaar en anderen meten (wedijveren). Het willen spelen in groepen wordt belangrijk. De fysiek sterkste is meestal de leider. Op het gebied van de coördinatieve vermogens kan in het algemeen gesteld worden dat de behendigheid tussen het 7e en 10e levensjaar haar grootste ontwikkeling doormaakt.

Voor de praktijk m.b.t. het werken met de D jeugd betekent dit:        

De bewegingsdrang is groot en moet benut worden om een aantal basisvaardigheden goed onder de knie te krijgen. Het wedijverelement wordt groter. Echter, het individu moet daardoor niet aan de aandacht ontsnappen. De groepsbinding blijft belangrijk. Eenvoudige technische elementen kunnen aangeleerd worden. Voordoen is en blijft belangrijk, optische informatie is een must! Men leert eenvoudige spelregels begrijpen. Tijdens het mini-handbalspel moet iedereen even lang spelen (ook in het doel). Veel variatie in de leerstof blijft gewenst. Oefenen in twee- of drietallen is mogelijk.



3.3

Het leren aan de afspraken en regels houden vereist van de leiding een consequent gedrag.

De opbouwtraining (overgang van basis naar prestatie)

C Jeugd (10, 11 en 12 jaar) De lichaamsverhoudingen ontwikkelen zich tot een harmonisch evenwicht tussen lengte en breedte. De C-jeugd heeft sterk de neiging voor langere tijd met hetzelfde vriendje of vriendinnetje op te trekken. Naast het gevoel "erbij te horen" speelt ook de interesse voor elkaar, het op elkaar betrokken zijn een grote rol. De C-jeugd gaat geïnteresseerd nadenken over allerlei zaken. Kenmerkend gedrag:     

Het coördinatievermogen wordt groter. Men is meer gemotiveerd en doelgerichter bezig. De C-jeugd is in staat logisch na te denken over zijn eigen techniek. De wedijver neemt steeds meer toe; team- en partijspelen slaan aan. De C- jeugd toont de bereidheid om echt te trainen en te oefenen om het goed te doen. (= 1e vorm van selectie)

Voor de praktijk m.b.t. het werken met de C- jeugd betekent dit:          

Het trainen in groepjes verhoogt het plezier en geeft minder ordeproblemen. Duurbelasting van ± 5 minuten is mogelijk. Het geven van groepsopdrachten is mogelijk. Spelen met moeilijke spelregels kunnen gespeeld worden. Men is in staat zelf spelregels aan te passen (te veranderen). Men is prestatie gericht. Voordeel is dat men nog meer technieken kan leren. Nadeel is dat er grote verschillen gaan ontstaan. Men begrijpt eenvoudige tactische handelingen en kan deze uitvoeren. Men wil alles perfect uitvoeren; dit vraagt een goede terug koppeling. Maak gebruik van specialisten uit de 1e teams.

B-jeugd (13,14 en 15 jaar) en A-jeugd (16,17 en 18 jaar) In het voorgaande stuk hebben we gezien dat er tijdens die periode sprake was van een vooruitgang van de kwaliteit van bewegen door onder andere de verandering in lichaamsbouw. Globaal kan er gesteld worden dat in de eerste fase van de opbouwtraining voor de B-jeudigde er een achteruitgang van de kwaliteit van het bewegen ontstaat waarna er voor de A-jeugdige een verandering ten gunste optreedt.

De disharmonie bij de B-jeugd van de lichamelijke ontwikkeling gaat bij de A-jeugdige verdwijnen door een sterkere breedtegroei. (is tegenwoordig al eerder, aangezien de kinderen sneller rijper zijn) Voor het bewegen heeft dit tot gevolg dat wat in de eerste fase moeilijker verloopt nu makkelijker gaat en daardoor ook als prettiger ervaren wordt. Coördinatie en economie van bewegen zijn verbeterd en daardoor zijn ook vanzelfsprekend hogere prestaties mogelijk. In deze tweede fase kan een eigen stijl in de beweginguitvoering ontstaan. Conditioneel zijn deze jeugdigen tot meer in staat, hetgeen in een later verband aan de orde zal komen. Wat betreft de begeleiding zijn deze leden zeer gevoelig en vaak zal voor een eventuele verdere carrière als handballer hier een zeer belangrijke fase ingaan, mits er maar sprake is van een goede begeleiding. Lichamelijke, psychische en sociale kenmerken:                 

Versnelde lichaamsgroei. Disharmonie (sporters hebben daar minder last van) Herkenbare geslachtskenmerken. Lengtegroei (extreem) in het begin van deze periode; breedte groei in het tweede deel; daarna meer volwassen uiterlijk. Bewegingen in het begin ongecoördineerd (degene die al langer sporten minder); in het tweede deel in staat tot samengestelde en verfijnde bewegingen. Op zoek naar eigen identiteit, onzekerheid. Volwassenen hebben er vaak moeite mee; de B-jeugd toont verzet. Er volwassen uitzien maar zich nog kind voelen. Grote idealen hebben. Aan het einde van deze periode komt een duidelijke keuze voor bijvoorbeeld leefomgeving, politieke waarheden, prestatieve of recreatieve sport. Het kritische vermogen wordt getoetst aan de werkelijkheid. Sterke binding met straatgroepen, sportgroepen e.d.; het gaat om idealen en ideeën. Leefstijl en de binding met groepen wordt bepaald door de mogelijkheid die men denkt te hebben binnen de volwassen maatschappij. Het aanspreken met "dames en heren" wordt als normaal ervaren. Liefdes ontstaan en kunnen definitieve vormen aannemen. Vriendschappen op basis van interesse en/of gelijkheid kunnen zeer hecht worden. Thuisfront is medebepalend voor het gedrag van de speler. Je kunt eventueel gesprekken met ouders hebben. Dit kan gewoon tijdens de training.

Voor de praktijk m.b.t. het werken met de B jeugd betekent dit:       

Degene die al langer handbalt is in staat complexe vormen onder de knie te krijgen. Voor degene die pas begint is veel herhalen een noodzaak. Goed spel wordt afgewisseld met onbeheerst, emotioneel gedrag en risicovol spel. Men gaat een sport/spelkeuze maken: prestatieve- of recreatieve wedstrijdsport.Men wil steeds meer als volwassene benaderd worden. Langere duurprestaties zijn mogelijk. De fair-play gedachte moet veel aandacht krijgen. Verantwoording geven en laten nadenken over het teamgebeuren is belangrijk.

Voor de praktijk m.b.t. het werken met de A jeugd betekent dit:          

3.4

Technische vaardigheden worden verfijnd en op de juiste wijze toegepast. Men vraagt om acceptatie van leefstijl en wil als volwassene behandeld worden! Deskundigen van de trainer is een vereiste (hij moet het hoe en waarom kunnen verklaren). Teveel hooi op de vork nemen komt regelmatig voor (school, uitgaan, en dan ook nog eens trainen!) Specialisatie (plaats in aanval of verdediging) neemt duidelijke vorm aan. Men kan een hoog nivo van fysieke conditie bereiken. Het is vooral begeleiden in plaats van leiden. Prestatieve wedstrijdsport is een middel om zich te willen realiseren. Men wil meer trainen om zich verder te bekwamen. Men wil meedenken in de trainingsplanning.

De prestatietraining

De Senioren (19 jaar en ouder)     

De jongvolwassene gaat definitieve keuzes maken met het oog op de toekomst; beroep, levensovertuiging en partner. Ook binnen de sport worden die keuzes gemaakt: topsport, prestatieve- of recreatieve wedstrijdsport ; kiezen voor trainer of scheidsrechter. De volwassene zal op dit moment meestal niet meer van tak van sport veranderen. Wel zal voor de "topsporter" het moment komen om een stapje terug te doen. De praktijk laat ook zien dat er spelers zijn van boven de vijftig die wekelijks hun partijtje handbal spelen.

Lichamelijke, psychische en sociale kenmerken:  

 

De volwassene is op ca. 20-jarige leeftijd volgroeid. Vanaf ongeveer 25 jaar begint het proces van veroudering, echter nog onmerkbaar. Toch gaan een aantal zaken moeilijker verlopen. Het beendergestel wordt stijver. De spierkracht neemt langzaam af (die is maximaal tussen 25 en 30 jaar). De ademhalingsfunctie wordt minder. Topprestaties worden door handballers geleverd tussen de 22 en 27 jaar

     

Het vermogen om kennis toe te passen precies waar het nodig is (intelligentie) neemt na het vijfentwintigste jaar af. De wijze van ervaring bepaalt welke activiteiten eerder "in verval" raken, dan andere activiteiten die men vaak heeft uitgevoerd of nog uitvoert. Na het veertigste jaar wordt geconcentreerd werken en trainen moeilijker; men heeft immers meestal al zijn plaats in de maatschappij verworven. Men is gewend geraakt aan een sociale structuur om zich heen. Regels, geboden en verboden zijn eigen gemaakt en men ondergaat ze meestal als natuurlijk. Werk, gezin, vereniging enz. bepalen de sociale relaties. In dorpen is de sociale controle groter dan in steden.

Voor de praktijk m.b.t. senioren is bepalend voor welk sportspel de volwassene kiest. Recreatieve wedstrijdsport:       

Handballen om conditie en sociaal contact. Meedoen en plezier is belangrijk. Trainer is voorwaardescheppend. Men hoeft geen sportprestatie's meer te leveren. Een keer trainen is meer dan genoeg. Geen moeilijke trainingsstof geven. Men kan veel zelf regelen.

Prestatieve wedstrijdsport:      

Handballen om zo goed mogelijk te presteren. Lichamelijke prestaties en sociaal contact. De trainer moet zeer deskundig zijn. Minimaal twee keer trainen Men blijft leergierig. Men kan zich aan strakke regels en afspraken houden.