KunstKrant
Informatiekrant voor beeldende kunst
M E E N !
e e m
www.kunstkrant.com
Lodewijk Thijssen The Weather Diaries
da eagen lt i t i s o et exp rie Lauswo m e g a Gale bijl Extra a Klimas – ndr Alexa
TWINTIGSTE JAARGANG NUMMER 2 maart/april 2016
In dit nummer o.a. In dit nummer o.a. • Theo Kuijpers op zoek naar de oorsprong in Art Gallery O-68 • Lodewijk Thijssen bij Gallery238 • Galerie Helder: hedendaagse kunst op een heldere manier • Karel Appel rotzooide niet wat aan • Keramische beelden Carolein Smit verkennen de dood • Jheronimus Bosch: absolute topper • Schilderijen Roland Schimmel tarten onze ogen • Spaanse Meesters terug in Amsterdam • De futuristische sculpturen van Nick Ervinck • Ferdinand Erfmann – naïeve kunst op zijn best • Vanaf 1 november in CODA Museum: The Weather Diaries – Scandinavische mode en kunst • Heel Nederland de lucht in: 6 vogel-exposities in heel het land • Cultuurcluster Utrecht: o.a. Hacking Habitat – BAK – Culturele Zondagen – SPRING
pagina 2 kunstkrant maart/april 2016
Weverssingel 22, 3811 GK AMERSFOORT Geopend don. - zondag 13.00 - 17.00 uur (M) 06 14 133 123 Galerie Kunstbroeders www.kunstbroeders.com
Zhang Xiang Ming
Galerie Kunstbroeders presenteert op ArtBreda een adembenemende collectie schilderijen en sculpturen van o.a. de chinese kunstenaars Zhang Xiang Ming, Piao Ji You, Xie Aige, Wang Chuxiong, Zhang Yong en vele anderen. Wij zien u graag tegemoet in onze stand, no. 94 (ArtBreda, Chasséveld Breda, 5-12 april 2016). Tevens welkom in onze galerie in Amersfoort tijdens de gebruikelijke openingsuren en op afspraak.
‘Beijing Girl, no. 2’, oil on canvas, 150 x 150 cm.
kunstkrant maart/april 2016 pagina 3
O-68
Jan Swart Beheersen en niet
Art Gallery O-68 exposeert moderne en hedendaagse kunst van Nederlandse en buitenlandse kunstenaars.
Zondag 28 februari 2016 begint in Art Gallery O-68 een tentoonstelling met het werk van de Groninger kunstenaar Jan Swart. De tentoonstelling “Beheersen en niet” geeft een overzicht van zijn werk vanaf het begin van de jaren negentig tot zijn nieuwste werk nu. Het overzicht toont de bezoeker zijn ontwikkeling van figuratief naar meer abstract werk. Opening expositie 28 februari van 15.00 tot 17.00 uur. De kunstenaar is aanwezig tijdens de opening. De expositie loopt tot en met zondag 3 april 2016: finissage 15.00 tot 17.00 uur. Openingstijden tijdens de expositie: di t/m vr 14.00 -17.00 uur, en op afspraak. De vroege werken van Jan Swart, meest olieverfschilderijen, zijn figuratief.Wat opvalt zijn de houding en de plaats van de vormen in het kader. De hoeveelheid kleur is beperkt, de verfstreek vermeden. Het accent ligt volledig op de vorm. De olieverf is in lagen op het doek aangebracht. Hierdoor ontstaan levendige kleuren die nergens gelijk zijn. De structuur van het linnen is zichtbaar. In het latere werk is er alleen nog de vorm die lijkt los te komen van het oppervlak. Komt de ronde vorm op je af of gaat die juist de diepte in, is het een gat?
Zonder titel, 2008, chinese inkt op papier, 70x 100 cm
Het uitgangspunt, dat het materiaal van de gebruikte middelen belangrijk is voor het uiteindelijke resultaat, is te zien bij de schilderijen, de pastels en de inkten. Zo wordt de structuur van het oppervlak van het papier gebruikt bij de pasteltekeningen; terwijl bij de werken met inkt de zuigende werking van het papier de vorm mee bepaalt. In dat latere werk is de figuratie steeds meer geabstraheerde vorm geworden. Toch spelen hier ook dezelfde elementen als in de schilderijen mee: ritme, rijm en harmonie.
Geen expressie zonder perceptie, want kunst heeft een publiek nodig. Jan Swart geeft in zijn werken de kijker ruimte om tot een eigen interpretatie te komen Daarom gebruikt hij ook geen titels. Beelden creëren ook zichzelf. De maker, noch de toeschouwer kunnen altijd volledig de betekenis verklaren. We kunnen slechts ervaren wat het is. Het is niet veel anders dan in de muziek: je kunt wellicht de noten en structuur verklaren maar uiteindelijk valt niet uit te leggen waarom iets ons werkelijk raakt.
Jan Swart
Zonder titel, 2004, olie op linnen, 115 x 145 cm
Zonder titel, 2006, pastel op papier, 70 x 100 cm
Neem bijvoorbeeld het schilderij hierboven uit 2004, met het rode en het gele vlak. De vlakken oefenen aantrekkingskracht op elkaar uit, maar tegelijkertijd is er een tegengestelde beweging gaande. Waar de gele partij de bovenhoek uit wil, lijkt de rode partij de andere kant op te bewegen. Twee contrasterende kleuren doorbroken door wit. Is het wit de achtergrondkleur of ligt het over de kleurvlakken heen? In ieder geval is het rationeel dominant geachte rood in harmonie, en even sterk aanwezig, als het geel. Zo is er ruimte voor de fantasie van de toeschouwer.
De kunst van Jan Swart kent een eigen logica. Enerzijds is er een grote mate van evenwicht en beheersing, anderzijds worden toeval en ‘fouten’ meegenomen in het beeld. Sommige elementen worden uitvergroot. Vormen staan niet recht in het kader, maar nergens wrikt het. Het werk volgt zo zijn eigen wetten en gebruikt een eigen taal. Het komt als vanzelfsprekend over, logisch, zelfstandig. De beelden hebben een eigen universum. Dat te doen met juist zo weinig mogelijk middelen, is het streven van de kunstenaar. Hij zet daar harmonie, kleur en beeld voor in.
Zonder titel, 1994, olieverf op linnen, 145 x 115
Jan Swart is autodidact en debuteerde in 1993 bij galerie Waalkens in Finsterwolde, Groningen. Sindsdien is zijn werk in verschillende galerieën geëxposeerd en zijn werk hangt in particuliere collecties in Nederland en daarbuiten. Swart’s werk omvat olieverfschilderijen, tekeningen (houtskool, pastel) en (kranten)collages. Het meest recente werk is gemaakt met Chinese inkt op papier. Nannie Delsing en Jan Fongers, verzamelaars van werk Swart, zullen de expositie in Velp openen. Een deel van deze tentoonstelling zal later in het jaar te zien zijn in Clare Hall, Cambridge University (UK).
Art Gallery O-68 Oranjestraat 68 6881 SG Velp Open tijdens expositie di-vr, 14.00 - 17.00 Zonder titel, 2008, chinese inkt op papier, 100 x 70 cm
Zonder titel, 2004, olieverf op linnen, 115 x 90 cm
[email protected] www.gallery-o-68.com
pagina 4 kunstkrant maart/april 2016
KNSTNWS Nationale Museumweek Van 16 t/m 24 april is de Nationale Museumweek. Het thema is Ons echte goud. Gedurende een week zetten 500 Nederlandse musea hun pronkstukken in de schijnwerpers. De aftrap is in Utrecht, waar een ‘Hondekop’trein in blinkend goud in het centrum te bewonderen is. Met Gouden pronkstukken in bijvoorbeeld Middelburg (Eva), Leeuwarden (zwaard van Grutte Pier), Maastricht (Mosasaurus) en Kampen (drinkhoorn van het St. Anna- of Rijnschippersgilde) bestrijkt de Nationale Museumweek het hele land. Zie www.nationalemuseumweek.nl
Sacha Tanja Penning Tijdens de kunstbeurs Realisme is de Sacha Tanja Penning uitgereikt aan Arie Schippers. Aan de prijs voor hedendaagse figuratie is 10.000 euro verbonden. Schippers maakt zowel schilderijen als beelden en is momenteel stadstekenaar in Amsterdam. Vanaf 27 mei is in het Amsterdams Stadsarchief een tentoonstelling van deze tekeningen.
Fotofestival Noorderlicht vroeger in het jaar De jaarlijkse fotomanifestatie Noorderlicht is dit jaar niet in september, zoals gebruikelijk, maar opent al op 21 mei. De organisatie heeft hiervoor gekozen, omdat er in het najaar inmiddels ook andere fotofestivals zijn. Noorderlicht is afwisselend in Groningen en Friesland. Dit jaar is de hoofdlocatie in museum Belvédère bij Heerenveen en staat de landschapsfotografie centraal.
Freek de Leek in Rijks Als een vervolg op zijn lezingenreeks Freek de Leek aan de Universiteit in Amsterdam geeft Freek de Jonge ook een lezingenserie in het Rijksmuseum. Onder de titel Mijn koude oorlog houdt de cabaretier tot 8 april een aantal autobiografische ochtendcolleges, waar soms ook gasten bij aanwezig zijn, zoals de sportverslaggevers Mart Smeets en Kees Jansma, en zijn vrouw Hella de Jonge. Info: www.rijksmuseum.nl
Hubert de Givenchy ontvangt modeprijs
Haags Gemeentemuseum rekent af met onjuiste beeldvorming
Karel Appel openbaart het geheim van de schilderkunst Of Karel Appel ooit berouw heeft gehad van zijn opmerking ‘Ik rotzooi maar wat aan’? Hij zal zich ongetwijfeld wel eens afgevraagd hebben of het wel zo’n wijs statement was. Al was het alleen maar omdat juist die ene onverschillige opmerking hem tot zijn dood bleef achtervolgen. En zelfs daarna. Dat is vooral jammer omdat de kunstenaar ook veel behartenswaardiger opmerkingen over zijn eigen werk en werkwijze heeft gemaakt: uitspraken die minder indruk maakten of in elk geval minder geciteerd werden.
Door Wim
van der
Beek
Zo zei de internationaal vermaarde Nederlandse kunstenaar in een interview met journalist en literatuurcriticus Frédéric de Towarnicki in 1984: ‘Laten we aannemen dat de eerste kleur die ik op het doek aanbreng rood is. Nou, die daad bepaalt wat er verder met het schilderij gebeurt. Daarna zou ik er geel op kunnen doen, en wat blauw. Daarna vernietig ik het rood misschien met zwart, en het blauw wordt misschien geel, en het geel paars, terwijl het zwart in wit verandert. Alles kan kennelijk gebeuren. Maar het hele fascinerende proces begon met dat eerste rood, en als ik niet met rood begonnen was, zou het schilderij anders zijn. Is er een systeem, is er orde in deze chaos?’ Woest schilderbeest Waarom is dit citaat uit 1984 veel interessanter en wetenswaardiger dan de opmerking ‘Ik rotzooi maar wat aan’? Simpelweg omdat Karel Appel (1921-2006) hierin het intuïtieve scheppingsproces verklaart vanuit een opeenvolging van afwisselend instinctieve en impulsieve artistieke handelingen in combinatie met deels gevoelsmatige en deels doordachte, rationele overwegingen. De combinatie van daadkracht en expressiedrang en het vermogen om blind te varen op het kompas van de zintuiglijke ervaring, maakte hem tot de explosieve en ongeremde, vrije kunstenaar die hij wilde zijn. Toch was hij geen ongeleid projectiel, hoewel archiefbeelden ons dat wel willen laten geloven. In een documentaire die Jan Vrijman in 1961 maakte over de kunstenaar, wordt hij neergezet als een woest schilderbeest. In de film die inmiddels een klassieker is geworden, zien we Karel Appel in zijn atelier aan het werk alsof zijn leven er van af hangt. Hij smijt de verf op het doek en wrijft of strijkt de materie daarna uit over het beeldvlak. Momenten van wervelende activiteit worden afgewisseld door ogenblikken waarin Appel het resultaat van zijn acties op zich in laat werken. Hij zet een paar stappen achterwaarts en neemt zodoende letterlijk even afstand van wat hij gedaan
Portret van Count Basie, 1957, Collectie Phoenix Art Museum, Verenigde Staten. © Karel Appel Stichting c/o Pictoright Amsterdam 2016.
heeft. Hij keurt het resultaat en laat het op zich inwerken. We zien een kunstenaar die zich volledig en onvoorwaardelijk overgeeft aan het scheppingsproces, maar we zien ook hoe het oog van de meester de tijd krijgt om de effecten van het schilderij op waarde te schatten. Appel werkt procesmatig. Hij gaat op in de roes van het creëren, alsof hij in een trancetoestand verkeert. Toch mogen we niet vergeten dat hij zich tijdens deze filmopnames terdege bewust was van de aanwezigheid van de camera. Appel was immers ook een bedreven performer en een gewiekste poseur: slim genoeg om aan zijn imago te werken en dat in stand te houden of te sublimeren in de nabijheid van de media.
(On)gecontroleerde acties ‘Als ik een doek klaar heb, voel ik echt dat ik dienend ben geweest aan de schilderkunst. Kijk maar naar een schilderij van Rembrandt. Die verf is geen verf meer, dat is licht. Dan weet je: die man heeft met zijn borstel aan het geheim van het leven weten te raken. Daar gaat het om. Daar ben ik ook mee bezig. Ik ben daar altijd naar op zoek. Daarom bekommer ik me ook niet om zoiets als een eigen stijl. Steeds dichter nader ik aan de kern van alles. Ik sta daar toch niet uit een soort routine wat rood en blauw op het doek te smeren?’, stelde Karel Appel in 1984 vast. Met deze woorden geeft hij aan dat hij meer is dan een wilde, onbezonnen schilder die zich louter en alleen laat meeslepen door dadendrang en (on)gecontroleerde acties. Dat zijn abstract impressionistische oeuvre wel degelijk verankerd is in het verhaal van de mo-
De Franse couturier Hubert de Givenchy heeft de belangrijkste modeonderscheiding van Nederland ontvangen, de Grand Seigneur. Het Gemeentemuseum Den Haag eert de modeontwerper van Maison de Givenchy in het najaar met een overzichtstentoonstelling. To Audrey with love (vanaf 26 november) gaat onder meer in op de vriendschappelijke en professionele band tussen Givenchy en Audry Hepburn.
Winnaar ets Reinder Homan De ets van Reinder Homan is deze keer gewonnen door mevrouw M. Brand uit Almelo. Van harte gefeliciteerd! De ets komt naar u toe. Ook kans maken op zo’n fraai kunstwerk? Word abonnee en u krijgt de KunstKrant thuisgestuurd. Iedere twee maanden wordt onder de abonnees een originele ets verloot van Reinder Homan. Zie de bon in deze krant of kijk op www.kunstkrant.com
De Promenade, 1950, olieverf op doek 85,5 x 144,5 cm, collectie Centre Pompidou © Karel Appel Stichting, c/o Pictoright Amsterdam 2016.
kunstkrant maart/april 2016 pagina 5
Kind IV, 1951, olieverf op doek, 130,8 x 110,5 cm, collectie Gemeentemuseum Den Haag. © Karel Appel Foundation, c/o Pictoright Amsterdam 2015.
De ongewenste dynamische sprong in de geluidloze ruimte van het paard, 2000, mixed media sculptuur, 144,8 x 162,6 x 243,8 cm, Collectie Musée d’Art Moderne de la Ville de Paris, France. © Karel Appel Foundation, c/o Pictoright Amsterdam, 2015.
derne schilderkunst, wordt duidelijk gemaakt in de retrospectieve tentoonstelling die in het Gemeentemuseum in Den Haag te zien is. De positie die de kunstenaar opeiste binnen het spectrum en de evolutie van de schilderkunst, wordt daar geïllustreerd aan de hand van een groot aantal bekende, maar ook minder bekende werken van Karel Appel, die met zijn collega’s van de Cobra-beweging op sensationele wijze geur en kleur gaf aan de moderne, naoorlogse abstract expressionistische kunst. Groter en completer Franz Kaiser, samensteller van de overzichtstentoonstelling in Den Haag, benadrukt dat het beeld dat het museum van Karel Appel geeft, allesbehalve sleets en voorspelbaar is. Het gaat niet om oude wijn in nieuwe zakken. De herdenking van Appels sterfdag, inmiddels tien jaar geleden, is groter en completer dan eerdere tentoonstellingen in Parijs, Washington en München. Met trots stelt Kaiser vast dat de reacties op het overzicht in het Gemeentemuseum unaniem positief zijn. De geëxposeerde collectie bestaat uit 67 schilderijen, 12 beelden en ruim 60 tekeningen die in onderlinge samenhang een veelzijdig beeld van de kunstenaar schetsen. Misschien wel het belangrijkste effect van dit Haagse overzicht is dat het afrekent met allerlei vooroordelen rond de kunstenaar, die met name in zijn geboorteland Nederland opvallend hardnekkig blijken te zijn. De geboren Amsterdammer, zoon van een kapper uit de Dapperstraat, wekte al vroeg argwaan doordat hij een loopje nam met de gevestigde kunstorde en de heersende opvatting dat kunst verheven was. Appel gaf de kunst terug aan de man in de straat. Hij liet zien dat je geen kenner hoefde te zijn om van kunst te kunnen genieten en er een mening over te hebben.
Vragende kinderen, 1948, olieverf op hout 85 x 56 cm, collection Centre Pompidou. © Karel Appel Foundation, c/o Pictoright Amsterdam, 2015.
Vlammend Kind met Hoepel, 1961, olieverf op doek, 320 x 230 cm. Collectie Musée d’Art Moderne de la Ville de Paris, France © Karel Appel Foundation, c/o Pictoright Amsterdam, 2015.
Franz Kaiser is niet besmet door de onjuiste beeldvorming die met name in Nederland rondom Karel Ap-
pel bestaat. De uit Duitsland afkomstige Appel-kenner kan daardoor onbevangen naar het oeuvre van de kunstenaar kijken: “Karel Appel is zonder twijfel de belangrijkste Nederlandse kunstenaar uit de tweede helft van de twintigste eeuw,” stelt hij vast. “In het buitenland wordt hij in één adem genoemd met illustere voorgangers als Rembrandt, Vermeer, Van Gogh en Mondriaan.”
Bravoure Bij deze loftuiting kunnen zeker kanttekeningen worden geplaatst, al was het maar omdat ook Appels geestverwant en Cobrabroeder Constant met zijn New Babylon-project met name bij vooruitstrevende denkers internationaal groot respect afdwong. Constant had minder bravoure dan Appel. Dat heeft in de waardering voor zijn werk zeker meegespeeld. Toch is wel duidelijk dat Karel Appel niet zomaar wat aanmodderde. Sterker nog: in zijn beste werk slaagt hij er schijnbaar moeiteloos in om de magie van de schilderkunst en het geheim van het leven aan te raken, te openbaren en tegelijk te verankeren en te borgen. Dat doet hij anders dan de oude meesters die hij bewonderde, maar wel eigentijds en overtuigend, soms rauw, altijd kleurrijk en robuust, soms heel gevoelig en doordacht, meestal trefzeker en van binnenuit en steeds vanuit het besef dat veranderende tijden nieuwe vormen van expressie vereisen.
Wolk: Zwarte Wolken boven de Stad (Triptiek), 1984, olieverf op doek, 203 x 345 cm. © Karel Appel Foundation, c/o Pictoright Amsterdam, 2015.
■ Karel Appel Retrospectief, t/m 16 mei in Gemeentemuseum Den Haag. Informatie: www.gemeentemuseum.nl.
PAGINA 6 KUNSTKRANT maart/april 2016
MARCEL DURAN 19 maar t t/m 3 april 2016
Schilder Streken
Kloosterkerk, Thesinge
Kapelstraat 2A Geopend op zaterdag, zondag en paasmaandag van 13.00 tot 17.00 uur. Tevens op afspraak.
www.marcelduran.nl
mail @ marcelduran.nl
groentekunstforum & aardappels
050 5778101
WWW.AFSH.NL
Rosmalen Autotron
Beurs &Design Antiek Kunst
2 t/m 10 april 2016
HOLLANDS IMPRESSIONISME IN KORTENHOEF Verkoopexpositie van fraaie schilderijen tijdens het paasweekeinde
artists in residence
het Bouwhuis
Coenen
Plaisier
Stunneberg
het Bouwhuis
TRACK AND TRACES.... Gryanne Stunneberg Marie Jose Coenen Glenn Plaisier
12/03/2016 t/m 01/05/2016 Cröddendijk 8 • 7434 PN Lettele vr. t/m zo. 13 - 17 u en op afspraak
03/03/2016 t/m 03/04/2016 Grote Overstraat 63 • 7411 JB Deventer do. t/m za. 12 - 17 u en elke 1e zo. v.d. mnd
•
T 06-51 46 38 12 of 06-12 62 44 18 E
[email protected] meer info op: www.hetbouwhuis.net
UITNODIGING PA A S E X P O S I T I E Graag nodigen wij u uit om in het paasweekeinde de verkoopexpositie “Hollands impressionisme in Kortenhoef ” te bezoeken. Bij deze expositie zijn mooie Amsterdamse stadsgezichten en andere fraaie schilderijen te bezichtigen (en te koop) van bekende Hollandse impressionisten als Cornelis Vreedenburgh, Willem Alexander Knip, Evert Jan Ligtelijn en Ben Viegers alsook van bekend hedendaagse impressionisten als Frans Koppelaar en Hans Versfelt. Wij zien uit naar uw komst en zullen u hartelijk verwelkomen, Hans Heintz & Wim Roborgh
Wanneer: Zondag 27 & Maandag 28 Maart 2016 (1e en 2e paasdag) van 11.00 tot 17.00 Waar: De Oude School Kortenhoefsedijk 145, Kortenhoef L’Impression • www.limpression.nl • 06-81509088
Kunsthandel Wim Roborgh • 06-53128310
KUNSTKRANT maart/april 2016 PAGINA 7
JOOP VAN EGMOND (MOND) Het Nederlandse landschap Sculpturen in RVS
www.mondart.net ©Ten Berge Fotografie
Waarom een lijstenmaker? Die supermooie babyfoto gemaakt door een fotograaf! Je hebt weken geschilderd op canvas, perfectie! Die ene foto van je zoon toen hij kampioen werd! Oma heeft het met zoveel liefde geborduurd! De mooiste dag van je leven, je trouwdag!
Van woensdag 6 april t/m maandag 25 april 2016, 14:00–17:00 uur (dinsdag gesloten) • DUNA ATELIER • Boulevard 73 / hoek Voorstraat, Katwijk aan Zee • Bereikbaar vanaf Leiden CS, bus 31 WWW.AFSH.NL
Rosmalen Autotron
Beurs &Design Antiek Kunst
2 t/m 10 april 2016
In de la? Met vier punaises aan de muur? Een spijkertje?
Bob Tomanovic
Nee . . .
Spiritual Art
De lijstenmaker zorgt ervoor dat het generaties lang in de familie blijft. En beter tot zijn recht komt. De lijstenmaker kan u adviseren. Hoe komen de kleuren er nog beter uit? Hoe zorgt u ervoor dat de kleuren niet verbleken? Uw eigen idee verwezenlijken.
Uw perfecte moment in een perfecte lijst! Kijk voor een lijstenmaker bij u in de buurt op:
www.art-frame.nl/winkels
Expositie periode 5 maart t/m 2 april 2016
www.kompaen-lisse.nl
www.art-frame.nl
pagina 8 kunstkrant maart/april 2016
KNSTNWS Muziek in musea Er zijn verschillende tentoonstellingen rond muziek en popsterren in de musea. Van 29 februari t/m 4 september laat het Joods Historisch Museum in Amsterdam met Amy Winehouse: A Family Portrait een andere kant zien van een van de succesvolste artiesten van de afgelopen decennia. Museum Jan van der Togt in Amstelveen brengt een hommage aan de Nederlandse rock’n’roll-junkie Herman Brood met kunstwerken uit privécollecties en ook persoonlijke voorwerpen (t/m 20 mrt). Het Drents Museum eert op zijn beurt de legendarische zanger Harry Muskee van de band Cuby + Blizzards. De tentoonstelling Window of my eyes neemt de bezoeker mee op een reis door het leven van dit bluesfenomeen uit Grolloo (t/m 17 apr). En in het Groninger Museum is de tentoonstelling rond David Bowie verlengd t/m 10 april. Na het overlijden van de artistieke popster is de reeds grote belangstelling voor de expositie nog meer toegenomen, zodat het museum zelfs ook op zaterdagavond open is.
Concert en kunst naar ‘Carnaval’ van Bruegel Het Noord Hollands Blazers Ensemble gaat samen met het Accordeon Ensemble Alphen Opus 2 in verschillende musea optreden. Hun Concerto grosso bestaat uit nieuwe muziek, terwijl kunstenaar Hans Barten abstracte schilderijen maakt. Ook het publiek mag zich voorafgaand aan het optreden uiten op het doek. Op het programma staan onder meer hartstochtelijke muziek van Astor Piazzolla en een nieuwe compositie van de Amerikaan John Franceschina, die zich liet inspireren door De strijd tussen carnaval en vasten, van Pieter Bruegel. Data: 13 maart in Stedelijk Museum Schiedam, 3 april in Centraal Museum Utrecht, 29 mei in Twents Museum Enschede.
Spaanse meesters uit de Hermitage
De sprekende handen van de heilige In de Hermitage Amsterdam is een tentoonstelling gewijd aan kunst uit Spanje vanaf de 16de tot begin 20ste eeuw. Het gaat om een overzicht van zo’n zestig schilderijen van beroemde meesters als El Greco, Velázquez en Goya met hun navolgers, waaraan reeksen grafiek en voorbeelden van toegepaste kunst zijn toegevoegd. Hoewel de grote meesters meestal met niet meer dan één of twee werken zijn vertegenwoordigd, zitten er toch enkele pareltjes tussen. Door Aernout Hagen
Het verhaal over hoe een deel van de Spaanse schilderijen ooit in de Hermitage in Sint Petersburg terecht is gekomen, is te opmerkelijk om hier niet te vertellen. Enkele schilderijen, zoals die van Francisco Ribalta en ook die van Diego Velázquez, zijn namelijk in Amsterdam weer terug op de plek waar ze ooit vandaan kwamen. In 1814 en 1815 verzond de Amsterdamse bankier William Coesvelt (hij woonde half in Londen en was getrouwd met de Engelse Anna Maria Baring) 84 Spaanse schilderijen uit zijn verzameling, die hij had verkocht aan tsaar Alexander I. De schilderijen werden naar Petersburg vervoerd met verschillende schepen. Eén daarvan leed schipbreuk in de baai bij de Russische hoofdstad. Tien schilderijen raakten daarbij zwaar beschadigd. Maar daaronder waren niet de nu tentoongestelde werken van Ribalta en Velázquez. Dat Coesvelt geen kleine kunsthandelaar was, blijkt wel uit het feit dat hij
ook Rembrandts portret van Aeltje Uylenburgh (een nicht van Rembrandts vrouw Saskia) in zijn bezit had (het ovalen paneel uit 1632 bevindt zich nu in Museum of Fine Arts, Boston) en ook de zogenoemde Madonna Alba van Rafaël (nu in National Gallery of Art, Washington). De andere Spaanse kunstwerken in de Hermitage zijn afkomstig uit de collecties van belangrijke Russische verzamelaars als Michail Nikonov en Ivan Sjtsjoekin.
Buitenbeentje In de tweede helft van de 16de en de eerste helft van de 17de eeuw bloeide de Spaanse schilderkunst, opmerkelijk genoeg in dezelfde periode als de kunst van het opstandige Nederland. De schilderijen op de tentoonstelling zijn ingedeeld volgens scholen zoals die verbonden waren met de grote steden: Valencia, Sevilla, Madrid en ook Napels (dat toen Spaans was). Maar onder de kunstenaars waren er ook een paar die niet zo gemakkelijk ergens onder te brengen zijn. El Greco bijvoorbeeld was zo’n buitenbeentje. Afkomstig van Kreta en via Venetië en Rome in Madrid terecht gekomen, bood hij zijn diensten aan bij het Spaanse hof. Maar Filips II moest niets hebben van El Greco’s voorstellingen met ongewoon uitgerekte figuren, in gloeiende (Venetiaanse) kleuren. De kunstenaar ging vervolgens voor kloosters werken en trok zich terug in het schilderachtige Toledo waar hij de prachtigste werken schiep. Het doek waarop hij de stichters van de Christelijke kerk, de apostelen Petrus (met een sleutel) en Paulus (met een opengeslagen boek) heeft uitgebeeld, ademt een voorname eenvoud. De kleuren van de mantels lijken te zijn afgeschuurd, waardoor onderliggende kleurlagen zichtbaar zijn. Vooral opvallend is het spel van de drie slanke handen met elegante gebaren boven elkaar.
Galerie Haags veranderd in Rock Gallery Het Haagse kunstenaarsechtpaar Marcello &Els veranderde onlangs het concept van hun Galerie Haags naar Rock Gallery. De galerie aan de Koningin Emmakade 148 stuntte afgelopen jaar met dagelijks gratis kunst en toont nu wisselende rock’n’rollexposities. Marcello maakte portretten van onder anderen Amy Winehouse, David Bowie en Keith Richards. Op 6 maart is er een heuse Rock History Tour langs belangrijke rock-plekken in Den Haag. In de maand maart is er in Marcello’s Art Factory & Rock Gallery een expositie van Stephan Evenblij. Hij schildert rock- en filmsterren in een lekkere losse, fotorealistische stijl. Zie marcellos.nl
Paus schrijft brief aan Museum Gouda Paus Franciscus heeft een brief geschreven aan Museum Gouda. Daarin richt hij zich tot de bezoekers van de tentoonstelling Ik wijk voor niemand, over de betekenis van Erasmus, in zijn tijd en in de huidige tijd. De paus ‘bidt dat de tentoonstelling tot het inzicht zal leiden dat het christelijk geloof en het ware humanisme geen tegengestelde krachten zijn, maar dat ze beide ten dienste zijn van de menselijke waardigheid.’ Hij benadrukt dat Erasmus’ humanisme hoogst noodzakelijk is in de moderne tijd waarin grote maatschappelijke veranderingen plaatsvinden. De brief is opgenomen in de tentoonstelling, die tot 26 juni duurt. Daarnaast is er een expositie van Neel Korteweg, die portretten van Erasmus schilderde. Bartolomé Esteban Murillo, Onbevlekte Ontvangenis, ca. 1680, State Hermitage Museum, St Petersburg.
kunstkrant maart/april 2016 pagina 9
column
kleine kunstirritaties Kijken en zien, zien of kijken
Diego Velázquez, Portret van de graaf van Olivares, ca. 1638, State Hermitage Museum, St Petersburg.
Francisco de Goya, Portret van Antonia Z†rate, ca. 1810, State Hermitage Museum, St Petersburg.. Detail José de Ribera was een van de leidende figuren van de schilderschool in Napels. Mogelijk heeft hij zijn sterke licht-donker contrasten afgekeken van Caravaggio, toen die zijn laatste jaren in Napels doorbracht. Op Ribera’s geschilderd visioen van de heilige Hiëronymus die met hoorngeschal door een engeltje het Laatste Oordeel krijgt aangekondigd, laat hij het magere lichaam uitkomen tegen een diep donkere achtergrond. De grijsaard is hier zowel de geleerde (vertaler van de Bijbel in het Latijn) als ook de boetvaardige kluizenaar. De leeuw heeft hij ontdaan van een nare splinter en sindsdien bleef het beest hem trouw. Net als bij El Greco is de rechterhand van de heilige meer dan een noodzakelijk detail. Hoewel maar half verlicht, kun je zien hoe de vingers met alle onderliggende spieren stevig zijn geklemd om een ganzenveer. Die expressieve hand is met veel aandacht en liefde geschilderd. Diego Velázquez was hofschilder van Filips IV in Madrid. Nadat Filips op 16-jarige leeftijd de troon had bestegen, had hij een adviseur nodig. Dat werd de graaf van Olivares. Velázquez heeft hem geportretteerd, niet als voorname edele, maar juist een beetje boers, iemand uit het dagelijks leven, met een dikke neus, samengeperste lippen onder een enorme snor, een scherp gestreken kraag en trouwe hondenogen. Het is een eenvoudig portret, maar net als in zijn grotere doeken onderzocht de schilder vooral de relatie tussen lichtval en kleur. Dat kun je met je neus op het schilderij zien aan de manier waarop hij de
José de Ribera, Hiâronymus en de engel, 1626, State Hermitage Museum, St Petersburg. koorden en plooien van de kleding, in verschillende tinten zwart, heeft geschilderd. Propaganda Naast het hof en de adel was voor Spaanse kunstenaars de kerk de belangrijkste opdrachtgever. Religieuze voorstellingen waren effectieve instrumenten in de propaganda van het katholieke geloof. De verering van Maria kreeg een krachtige impuls. Wel was er in kerkelijke kringen discussie over het dogma van haar Onbevlekte Ontvangenis door haar moeder Anna. Bartolomé Esteban Murillo, de meest succesvolle schilder in zijn geboorteplaats Sevilla, heeft verscheidene schilderijen aan dit toch wat abstracte begrip gewijd. Hij hield zich daarbij aan de voorschriften over hoe je Maria daarbij moest uitbeelden. Je ziet dat op de versie uit de Hermitage: een meisje van 1213 jaar, in het wit en blauw gekleed. Haar blik is op de hemel gericht, terwijl ze diagonaal van een wolk naar beneden lijkt te schrijden, gedragen door mollige engeltjes. Op andere versies wordt zij wel eens uitgebeeld staand op een halve maan, teken van zuiverheid, maar dat is hier niet het geval (hoewel dat uitdrukkelijk vermeld staat op het tekstbordje naast het schilderij). Van Francisco de Goya, ook zo’n buitenbeentje, zijn er de geweldige reeksen etsen te bewonderen, zoals die over de gruwelen van de oorlog, maar ook bijvoorbeeld de ets De dronkaards naar een schilderij van Vélazquez (die naast Rembrandt zijn grote voorbeeld was). Van Antonia Zárate, een beroemde actrice uit Barcelona, had Goya al eerder een geschilderd portret gemaakt (nu in de National Gallery van Dublin). Maar het schilderij op deze tentoonstelling toont de mooie, jonge actrice in zichzelf gekeerd, niet lang voordat zij aan tuberculose zou sterven. Haar sjaal is hier bijna net zo transparant als haar bleke huid. ■ Spaanse meesters uit de Hermitage, t/m 29 mei, Hermitage Amsterdam, open dagl 10-17. www.hermitage.nl
El Greco, Petrus en Paulus, 1587-92, State Hermitage Museum, St Petersburg.
‘Je moet niet kijken, maar zien’, zei een docent tegen mij op de kunstacademie. Een andere docent beweerde echter dat iedereen kon zien, maar niet kijken. Ik begreep er niets van. Als ik om uitleg vroeg over het verschil tussen zien/kijken, kreeg ik te horen: ‘Als je dat niet weet, word je nooit kunstenaar.’ Nu wilde ik tekenleraar worden, maar zo’n bekentenis was in de jaren zestig onmogelijk. Wij moesten wel kunstenaars worden, al hoorden wij niet bij de elite. Sommige van deze ideeën zijn gelukkig uit het kunstonderwijs verdwenen. Maar de verwarring over zien/kijken is in de kunstwereld nog steeds aanwezig. Dit werd mij duidelijk bij de uitzending van de film Conducting Boymans (Het uur van de wolf, 21.1.2016). Sjarel Ex, directeur van Museum Boymans in Rotterdam werd hierin bij de orkestratie van zijn veelzijdige taken getoond. Ex koopt een tekening van Jan van Eyck, hengelt naar toekomstige aankopen en gaat op atelierbezoek bij kunstenaars. Hij doet alles aandachtig, maar is op zijn best bij het bekijken van en praten over beeldende kunst. Als hij naar Mondriaans Compositie met kleurvelden (1917) kijkt, spreekt hij over ‘zwevende kleurvlakjes in een wit zwerk’. Mondriaan toont ‘iets wat je niet ziet, maar wel ervaart’ en een werk van hem is een ‘sleutel tot een kosmische ervaring’. Als de Amerikaanse kunstenaar Chris Martin aan Ex vraagt wat hij in één van zijn abstracte werken ziet, antwoordt Ex: ‘Een baarmoeder met een kindje erin.’ Bijna verontschuldigend voegt hij hieraan toe: ‘Ik ga altijd van figuratie naar abstractie.’ Tussen het bekijken van kunstwerken door vertelt hij dat het museum vooral het genot van het kijken moet garanderen. ‘Het gaat altijd om het zien, want door te kijken kun je je wereldbeeld scherpen.’ Je hebt niet eens veel kennis nodig, ‘dat kijken heeft iedereen op zak. Als je je voor het kunstwerk openstelt, voel je de betekenis; er komt iets van de maker over.’ Ex vertelt dat hij als kind veel kerken heeft bezocht, waar hij al mijmerend naar kunst leerde kijken. En dat doet hij nog steeds, nu aangevuld met kunsthistorische kennis. Deze museumdirecteur is duidelijk geen bureaucraat, maar iemand die van kunst houdt en anderen ervoor kan enthousiasmeren. Het zien/kijken probleem heeft hij echter nog niet opgelost. Is er wel een verschil tussen zien en kijken? Om te overleven, worden wij geboren met biologische mogelijkheden, zoals zien, ervaren en kennen. Een pasgeborene ziet nog wazig, maar met het toenemen van ervaringen en kennis leert een kind kijken, visueel waar te nemen. Het leert dingen ‘voor waar aan te nemen’, dus een werkelijkheid construeren. En daarbinnen kan iemand weer leren om dingen steeds nauwkeuriger te bekijken. Maar wat bedoelt men dan met het ‘zien’ van kunst? Mijn docent wilde waarschijnlijk dat ik mij aan de contemplatie van kunst zou overgeven, zoals mystici de onzichtbare God trachten te schouwen. Hierin klinkt de romantische ‘kunstreligie’ door, waarvan ook Ex nog sporen vertoont, als hij naar Mondriaan kijkt. Maar hij zegt ook dat hij altijd van figuratie naar abstractie gaat. In de praktijk doet hij het dus intuïtief goed, omdat wij bij het kijken in eerste instantie van een betekenisvol geheel uitgaan. Bij abstracte kunst moet je de visuele aanwijzingen van de kunstenaar volgen en zo expliciet leren kijken. In het museum wil Ex het genot van het kijken garanderen, maar dat kan niet alles zijn. Kunst is niet gelijk aan, maar bevat en is omgeven door kennis, waarvoor je moeite moet doen. Anders kun je je wereldbeeld niet met behulp van kunst scherpen; daarvoor is confrontatie nodig met het wereldbeeld dat in het kunstwerk is neergeslagen. Ondanks de verwarring zegt en toont Ex wel iets zinnigs. Met kunst omgaan, kan voor iemand met artistieke aanleg veel betekenen. Je verkrijgt een schat aan ervaringen als je leert op hoeveel verschillende manieren de werkelijkheid in beelden kan worden omgezet. Toch is het merkwaardig dat een museumdirecteur zo’n nadruk legt op kijken zonder kennis en op genieten. Juist in een museum kunnen kunst en kennis, kijken en denken, werkelijkheid en fictie sterk met elkaar verweven worden. Genieten is belangrijk, maar dat kan in principe overal.
Katalin Herzog
Zie weblog http://kunstzaken.blogspot.com en weblog Beautifulworld, katalinherzog.tumblr.com
kleine kunstirritaties
Adv>Lieste_126x190.qxp_DEF 21-12-15 11:10 Pagina 1
PAGINA 10 KUNSTKRANT maart/april 2016
U k U n t n U b oe k e n ! Iedere eerste zaterdag van de maand om 14 uur: openbare rondleiding in het Nederlands.
Cornelis
Lieste 1817-1861 – Maler des Lichts Schilder van het licht 21.Februar-19.Juni 2016
Le Corbusier 1 3. 0 2 . 2 4. 0 4 . 2 0 1 6
Spelend tekenen
B.C. KOEKKOEK-HAUS Koekkoekplatz 1 • Kleve/Kleef • Duitsland www.koekkoek-haus.de
Le Corbusier, Trois nus féminins allongés, 1935, kolorierte Zeichnung. © VG Bild-Kunst, Bonn 2016 / Fondation Le Corbusier
KUNSTMUSEUM PABLO PICASSO münster Picassoplatz 1 D-48143 Münster www.kunstmuseum-picasso-muenster.de Openingstijden: dinsdag t/m zondag van 10:00 tot 18:00 uur. WWW.AFSH.NL
Rosmalen Autotron
Beurs &Design Antiek Kunst
2 t/m 10 april 2016
De tentoonstelling is georganiseerd door Musée Picasso Antibes met ondersteuning van Fondation Le Corbusier.
anzeige_lc_NL.indd 1
41e editie
GOUDSE KERAMIEK tHeMA DAGEN 2016 VRIJHEID! 100 topkeramisten, demonstraties, wedstrijden, kinderactiviteiten, live-muziek en nog veel meer. Hemelvaartsdag, donderdag 5 mei en vrijdag 6 mei. Van 10.00 tot 17.00 uur, op de Markt in Gouda. www.keramiekingouda.nl
03/02/2016 11:09
kunstkrant maart/april 2016 pagina 11
JAN GROENHART
EXPOSITIE 25 t/m 28 maart (pasen) 1 t/m 3 april Geopend van 11.00 tot 17.00 Atelier buiten de expositie geopend op afspraak ( 0627201558 )
Wiertdijkje 8a 1861 CE Bergen NH (navigatie op nr. 2) Auto’s s.v.p parkeren op “de Voert” en lopen naar 8a
www.jangroenhart.nl
pagina 12 kunstkrant maart/april 2016
KNSTNWS Stedelijk wil ander Bureau Amsterdam
Het Stedelijk Museum ontwikkelt nieuwe plannen voor Stedelijk Museum Bureau Amsterdam (SMBA). Deze dependance in de binnenstad werd in 1993 opgericht als tentoonstellingsruimte voor Amsterdamse kunstenaars en jong talent. Gaandeweg kwam er een internationaal beleid. Museumdirectrice Beatrix Ruf wil nu een nieuwe plek creëren, die ruimte biedt aan de hedendaagse digitale ontwikkelingen, globalisatie en participatie van makers en bezoekers. Het huidige SMBA aan de Rozenstraat blijft tot juli een programma bieden. Volgend jaar zal er op een nieuwe locatie een vernieuwd SMBA open gaan.
Tongerlohuys verbouwt Het Tongerlohuys in Roosendaal is vanaf 1 maart gesloten vanwege een verbouwing. Zo zal een nieuwe glazen corridor het museum verbinden met theater De Kring, wordt er een raadpleegruimte van het archief gerealiseerd en krijgt het museum een geheel nieuwe indeling en inrichting. De verbouwing duurt naar verwachting een half jaar.
Zilveren Camera voor Eddy van Wessel De Zilveren Camera is dit jaar gewonnen door Eddy van Wessel met zijn nieuwsreportage Sinjar. Daarin volgt de fotograaf Peshmerga-strijders en Yezidische milities in hun strijd tegen IS. Tientallen andere fotografen wonnen prijzen in categorieën als cultuur, sport en dagelijks nieuws. De in totaal ruim 200 foto’s waren tot 28 februari tentoongesteld in Museum Hilversum en zijn van 29 februari t/m 13 te zien in het stadhuis van Hengelo en in augustus in de Grote Kerk in Naarden.
Kunstbuzz voor Kunsthal ING is de nieuwe hoofdsponsor van de Kunsthal in Rotterdam. De bankinstelling heeft zich in januari voor drie jaar verbonden aan het museum. Een van de eerste onderdelen van het hoofdsponsorschap is meteen in werking gesteld: de Kunstbuzz. Met deze bus worden scholieren uit de regio Rotterdam opgehaald om tentoonstellingen te bezoeken. Jaarlijks zullen op die manier duizend leerlingen kennis maken met de Kunsthal.
Schilder met het venijn van een boeteprediker
De visionaire blik van Jheronimus Bosch Het besef dat de organisatie van een representatieve Jheronimus Bosch tentoonstelling geen sinecure is, is in alle geledingen van de organisatie van de tentoonstelling ‘Jheronimus Bosch – Visioenen van een genie’ in het Noordbrabants Museum doorgedrongen. Het verkrijgen van bruiklenen bij andere musea kost altijd veel tijd en energie. Ter voorbereiding op de expositie in ’s-Hertogenbosch is een groot aantal schilderijen gerestaureerd naar aanleiding van het Bosch Research and Conservation Project. Het betreft 12 panelen die na de ingrijpende restauratie hun oorspronkelijke glans herkregen hebben en nu voor het eerst weer voor het publiek te zien zijn in de stad waar de legendarische schilder 500 jaar geleden overleed. Door Wim
van der
Beek
Tientallen topstukken uit de hele wereld zijn naar het Noordbrabants Museum getransporteerd. Met 20 schilderijen en 19 tekeningen, waaronder 4 drieluiken en 4 tweezijdig beschilderde panelen, is de tentoonstelling een absolute topper. Het Narrenschip uit het Louvre is in Den Bosch te zien. Ook De Hooiwagen (afkomstig uit het Prado in Madrid) is erbij, evenals 4 werken uit de Visioenen van het hiernamaals van uit Venetië. Daardoor is nu al zeker dat dit voorjaar in Den Bosch een ongeëvenaarde Bosch-revival zal uitbreken, want hoe onbegrijpelijk de taferelen voor buitenstaanders ook mogen zijn, ze blijken al eeuwenlang intrigerend en salonfähig. Het enige dat de schilder nu nog kan overkomen, is dat de boosaardige personages uit zijn voorstellingen tot cult of camp gebombardeerd worden. Maar dat zijn ze eigenlijk al. Met gepaste trots stellen de organisatoren vast dat het uitzonderlijk grote aantal bruiklenen bezoekers de unieke gelegenheid biedt om de revolutionaire en fantasierijke beeldtaal van Jheronimus Bosch uitgebreid te bestuderen. Maar het wordt wel dringen om alles goed te kunnen zien. Visionaire blik Wie mocht verwachten dat de hausse in de belangstelling voor het werk van Jheronimus Bosch (ca. 1450-1516) veel duistere zaken zal ophelderen, komt waarschijnlijk bedrogen uit. Zelfs de meest gelauwerde en doorgewinterde Bosch-kenners hebben leren leven met het feit dat veel vragen rond zijn persoon en werk onbeantwoord zullen blijven. Hoewel vast staat
Hermitage opent galerie voor outsiderkunst In de Hermitage in Amsterdam is vanaf 17 maart een nieuwe museale ruimte voor outsider art. Deze kunst is vaak gemaakt door autodidacten, die zich buiten het gebruikelijke kunstcircuit begeven. De werken kunnen ook van psychiatrische patiënten zijn. Kunstenaars als Jean Dubuffet, Salvador Dalí en Karel Appel lieten zich wel door deze Art brut inspireren. Voor het Outsider Art Museum werkt de Hermitage samen met Het Dolhuys. Er komt een Outsider Art Galerie, een artotheek en twee ateliers voor getalenteerde kunstenaars met een beperking.
Belvédère eert Mercuur Met de tentoonstelling Mooi van Mercuur brengt Museum Belvédère een eerbetoon aan de grondlegger van het museum, Thom Mercuur, die op 20 januari overleed. T/m 15 mei is een kleine presentatie samengesteld met werken die hij voor Belvédère bij Heerenveen heeft verzameld. Kunstkenner en -verzamelaar Thom Mercuur (1940-2016) werkte onder meer bij het Fries Museum, had een eigen galerie en verzorgde talloze publicaties, waarmee hij zich inzette voor met name de Friese kunst. De Hooiwagen, 1510-16, Madrid, Museo Nacional del Prado.
De verzoeking van de heilige Antonius, fragment, ca. 1500-10, Kansas City, Missouri, The Nelson-Atkins Museum of Art.
dat de schilderijen en tekeningen overladen zijn met betekenisvolle verwijzingen, ontbreekt de sleutel die de beeldverklaring volledig toegankelijk kan maken. Over het leven van de schilder uit ’s-Hertogenbosch valt net zo weinig met zekerheid te vertellen als over de betekenis van zijn schilderijen. Bosch werkte in laatgotische realistische stijl en behandelde voornamelijk religieuze onderwerpen. Hij signeerde in totaal slechts vijf van de vijfentwintig schilderijen die als authentiek beschouwd worden. Het antwoord op de vraag waarom hij niet consequent zijn handtekening plaatste, is speculatief. Ook een iconografische benadering van Bosch’ schilderkunst levert de nodige problemen en weerstanden op, omdat de voorstellingen niet los gezien kunnen worden van de tijdgeest. En die is voor een belangrijk deel in nevelen gehuld. Interessant is in dit verband de vraag waar het venijn vandaan komt waar de schilder zijn publiek zo gretig mee confronteert. Dat er veel verborgen en openlijke angsten huizen in zijn fantastische, spookachtige en bij vlagen surrealistische voorstellingen, is in elk geval duidelijk. De schilderijen getuigen van een visionaire blik
kunstkrant maart/april 2016 pagina 13
Gulzigheid en lust, fragment van Het Narrenschip, ca. 1500-10, New Haven, USA, Yale University Art Gallery. op de werkelijkheid en van een uitermate kritische visie op de mens. Kwalijke eigenschappen worden uitvergroot en waar mogelijk beklemtoont de schilder de vergankelijkheid die de mens tot maat en bescheidenheid zou moeten manen en angst zou moeten aanjagen. Duivelse praktijken Binnen het geheel van de Nederlandse vijftiendeeeuwse schilderkunst neemt Jheronimus Bosch een merkwaardige en uitzonderlijke positie in. In zijn schilderijen openbaren zich de laatste stuiptrekkingen van het middeleeuwse levensgevoel, waarin veel plaats werd ingeruimd voor de duivel en zijn duistere praktijken. Het verderf hangt overal in de lucht. Doodsangst en doodsverlangen steken voortdurend de kop op. De realiteit van Bosch is de realiteit van de dode en verschroeide aarde waar geen spatje zonlicht doordringt. Ontucht en anarchie beheersen het doen en laten van de mens en dat stemt de schilder allerminst vrolijk. In zijn schilderijen ‘vol spotternij en prostitutie’ ligt een zwartgallige lading die vreemd genoeg nooit tot explosieve toestanden leidt. Dat laatste heeft vooral te maken met de bijna beangstigende berusting die als keerzijde van zonde en schuld fungeert. Christus is in alle gevallen de meester van de lijdzaamheid. Hoe meedogenloos en verontrustend de wereld om hem heen zich ook manifesteert, hij laat alles gelaten over zich heen komen. Voor Bosch was die raadselachtige en deels onverklaarbare vorm van zelfopoffering een dankbaar thema. Hij plaatste
Het Laatste Oordeel, ca. 1495-1505, Brugge, Stad Brugge, Groeningemuseum. de Christusfiguur meermalen te midden van spotters, schorriemorrie, hoogwaardigheidsbekleders en dubieuze geestelijken. Spookschepen Opmerkelijk is ook Bosch’ fascinatie voor volk van laag allooi: schorem, tuig, rapalje. Het uitvaagsel doemt op vanuit moerassen, woeste en donkere plekken. De ensceneringen doen denken aan nachtmerries en visioenen. Levende organismen bedrijven seks met levenloze voorwerpen. Duistere machten bemannen spookschepen en de dood vaart mee. In de taferelen van Bosch lijkt alles tegennatuurlijk, maar tegelijkertijd is niets menselijks zijn personages vreemd, zeker niet wanneer ze gezien worden in de context van diepgewortelde lage lusten, basale begeerte en behoeftebevrediging. De mens is morbide en dwaas, vervloekt. Bosch houdt zijn tijdgenoten een wrange spiegel voor waarin tekortkomingen op een lugubere en bizarre manier worden uitvergroot. Was de schilder een moralist? Een profeet of boeteprediker? Werd hij door zijn tijdgenoten gezien als een vervelende luis in de pels of als een fanaticus met een kwaadaardige vorm van godsdienstwaanzin? Omtrent zijn positie in het tijdsgewricht waarin hij leefde, is even weinig bekend als met betrekking tot zijn functioneren als kunstenaar. Zijn niet aflatende pogingen om in schilderijen en tekeningen de strijd tussen goed en kwaad te verbeelden, kunnen op verschillende manieren worden uitgelegd. Of de schilder was een cynicus die zijn gelijke niet kende, of hij was een gemankeerde boodschapper: een dienaar Gods in de beste betekenis. Zeker is in elk geval dat hij niet de eigenzinnige, wereldvreemde eenling was, waarvoor velen hem nog steeds houden, maar veeleer een kind van zijn tijd. Het adamitische zwoegen Herhaaldelijk schilderde Bosch de verzoeking van de heilige Antonius, die even onaangedaan en stoïcijns als Christus de gruwelijkste vernederingen ondergaat. In De tuin der lusten werkte de schilder min of meer programmatisch de adamitische geloofsbelijdenis uit. Het adamitische zwoegen om de wereld te ontginnen, sluit aan bij het fanatisme waarmee de schilder als een goedwillende moralist anderen een spiegel voorhoudt en de vinger op de wond legt.
De aanbidding door de koningen, ca. 1470-80, New York, the Metroploitan Museum of Art.
Een aspect dat niet onbelicht mag blijven is dat Bosch als landschapsschilder baanbrekend werk verrichtte. In de landschappen komen eigenaardige fricties voor die vreemd contrasteren met de karikaturale accenten en vervormde menselijke gestalten. In het schilderij van de in lompen gehulde landloper herkent menigeen de verloren zoon die even deemoedig als geschonden het zondige leven achter zich laat. Het olieverfschilderij op eiken paneel komt uit de collectie van Museum Boijmans Van Beuningen Rotterdam en is één van de vele hoogtepunten in de tentoonstelling, al was het maar omdat het waarschijnlijk één van de laatste werken is die Bosch schilderde. Kenmerkend is de symboliek die overal in de voorstelling opdoemt, maar nog opvallender zijn de totale afwezigheid van monsters en gedrochten en de melancholische, ietwat troosteloze toonzetting.
Johannes op Patmos, ca. 1490-95, Berlin, Staatlichen Museen zu Berlin, Gemäldegalerie.
In dit schilderij staat de mens er alleen voor in een wereld waar God geen bemoeienis meer mee lijkt te willen hebben. Alleen al omdat er geen sprankje hoop gloort in dit tafereel, is er geen betere apotheose denkbaar van een oeuvre vol kwelling, platvloersheid en vergeefse boetedoening: een oeuvre waarvan het venijn in de staart zit. ■ Jheronimus Bosch – Visioenen van een genie, t/m 8 mei in het Noordbrabants Museum, ‘s-Hertogenbosch. Informatie: www.hetnoordbrabantsmuseum.nl
pagina 14 kunstkrant maart/april 2016
Kleurend Licht
30 jaar Passie • Eric De Vree De expositie “Kleurend licht” in kasteel Ravenhof is een orgelpunt na meerdere jaren intensieve studie en werk naar licht, kleur en textuur in het hedendaags landschap. Grote inspiratiebron zijn zichten in de directe omgeving van De Vree. Het Reigers- en Moretusbos zijn vaak het uitgangspunt voor gekozen taferelen. Geen klakkeloze fotografische overname, maar een eigen interpretatie van de aanwezige werkelijkheid. De blijvende passie voor stilleven is ook ruim vertegenwoordigd in het Ravenhof. Er wordt een voorproefje gegeven van een aankomende stilleven-tentoonstelling, dewelke zal plaatsvinden voorjaar 2017 in Brasschaat (Antwerpen). Haagschaar Rudy.
“Kleurend licht“
30 jaar passie, Eric De Vree Kasteel Ravenhof, Oud Broek 2 B 2940 Stabroek (Antwerpen/België) za 9 april tot en met zo 24 april, do vrij za zo 11u-17u Voor info: 0032-494421036
Avondzon kapelhof.
Impressie Palet verrijkt met kleuren verfstreken onderweg roden gelen blauwen al feestend coloriet borstels zoeken dansend vormen in het vlak licht bespeelt de schaduw als een ritmisch mozaïek impressies reiken doeken hun diepgewenst verlangen Monnikenhofpad.
kunstkrant maart/april 2016 pagina 15
Ode aan de Bloem door Kunstenaars van Nu • Het voorjaar komt tot bloei in het Gorcums Museum! In de expositie Floralia tonen Nederlandse kunstenaars van nu hoe zij geïnspireerd zijn door bloemen: een ode aan de bloem in schilderijen, tekeningen, foto’s en beelden. Van uitbundige, opwindende kleurexplosies tot bedachtzame stillevens. Maar ook de bloem als symbool van vruchtbaarheid of vergankelijkheid. Van 2 april t/m 11 september 2016.
Floralia
Sprookjeswereld Al eeuwen zijn bloemen een dankbaar onderwerp in de kunst. Ook vandaag de dag raken kunstenaars op een verrassende manier geïnspireerd door de bloem. Het resultaat is een tentoonstelling als een veelkleurig boeket. Zo maakt de bezoeker een wandeling langs de metershoge bloemstillevens van Linda Nieuwstad, gemaakt van industriële materialen als staal en bouwzeil. Van Margriet Smulders zijn grote foto’s te zien waarin bloemen deel uitmaken van een mysterieuze sprookjeswereld vol kleur en beweging. Arjan van Arendonk schildert, maar begint nooit met een maagdelijk wit doek: hij bewerkt met bloemmotieven voorbedrukte stoffen. Fijnschilder met de muis Fotograaf Bas Meeuws laat zich in zijn digitaal bewerkte foto’s inspireren door de bloemstillevens uit de zeventiende eeuw en streeft, als een heuse fijnschilder met de computermuis, een tijdloze schoonheid na. Eén zwierig golvende tulp kan opgebouwd zijn uit maar liefst vijf verschillende bloemfoto’s. Marc Mulders is vertegenwoordigd met schilderijen van over het hele beeldvlak uitwaaierende bloemen die kwetsbaarheid uitstralen. Verder zijn er vanitasobjecten van Maria Regula Müller, tekeningen van Arie de Groot en schilderijen van Marjan Jaspers, Flos Pol, Marja de Raadt en Vincent Rijnbende. Rob Logister toont beelden, Adri Huisman keramiek en Barbara Nanning glasobjecten. Uitstapje Ook is bijzonder werk te zien van kunstenaars voor wie de uitbeelding van de bloem meer een uitstapje is binnen hun oeuvre, zoals bij Armando, herman de vries, Daan van Golden en Peer Veneman. Van Veneman worden reliëfs van hout en hardschuim getoond, geïnspireerd op bloemmotieven uit een oud boek. Daarnaast wordt aandacht geschonken aan lokale kunstenaars: Guusje Bertholet toont tekeningen, er zijn bloemfoto’s van Annet Eikelboom en textielobjecten van Sylvia Terwisscha van Scheltinga.
Marja de Raadt, Zelfportret als zonnebloem, 2015, gem. techniek op papier, 39x33 cm.
Bas Meeuws, Untitled. ■ Floralia, 2 april t/m 11 september in Gorcums Museum, Grote Markt 17, Gorinchem. Tel. 0183-632821, www.gorcumsmuseum.nl
Activiteiten De kleurrijke tentoonstelling heeft een uitgebreid programma met lezingen, workshops, tuindagen en excursies.
Mens(in)beeld, de mensfiguur in alle verscheidenheid te Zuidlaren In de tweede tentoonstelling van de nieuwe galerie van het woon(zorg)complex Mozaïek tonen zeven kunstenaars op geheel verschillende wijze werken waar de mensfiguur alom tegenwoordig is. In de grote en mooie lichte tentoonstellingsruimte vallen direct twee meer dan mensgrote aquarellen van Herman van Hoogdalem op. Een portret van zijn vrouw en van de kunstenaar Jan Steen. Portretten van mensen die hij goed kent. Maar meer dan alleen de geportretteerde vast te leggen, zijn deze portretten voor hem als een wandeling in een landschap,
als een ontdekkingstocht die meer behelst dan het afbeelden van die persoon. Als een mooi contrast met het portret van Jan Steen hangt daar schuin tegenover een doek van formaat, ruim 2 bij 4 meter, van Sarianne Breuker. Haar schilderkunstig idioom vertoont overeenkomsten met een beeldtaal die voorkomt in de volkskunst en met name in de stippelkunst van Staphorst. Het zijn haar onderwerpkeuzes van grote gebeurtenissen in het menselijk leven, met als uitersten de geboorte en de dood, die de werken eigen en eigentijds maken. Van Marian Brugman zijn op verschillende wanden in de ruimte schilderingen op kleiner formaat te zien. Geïnspireerd door mensen om haar heen, afbeeldingen in kranten, tijdschriften en films. Door de verschillende beelden te combineren probeert zij het onzichtbare zichtbaar te maken. Bij Pepijn van den Broeke - al twee keer winnaar van de Zilveren Camera - is de mens alom tegenwoordig in zijn foto’s van verschillend formaat. Het beeld is vastgelegd zoals Van den Broeke het heeft waargenomen, niet geënsceneerd of samengesteld. Hij toont voor ons veelal onbekende personen in hun omgeving. Foto’s die vervreemding, eenzaamheid en soms ook weer een glimlach oproepen.
Zaaloverzicht met v.l.n.r. werk van Herman van Hoogdalem, Pepijn van den Broeke en Sarianne Breuker.
De litho’s van Wim Jonkman zijn opgebouwd uit herkenbare en ondefinieerbare vormen. Dit samenspel van figuren, silhouetten, ar-
chitectonische vormen en decoraties geven de kijker het gevoel dat men naar een toneelbeeld kijkt. Geertje Geertsma, in 2015 afgestudeerd aan Academie Minerva, werkt met bezieling door aan het oeuvre dat ze heeft getoond tijdens haar eindexamenpresentatie. Foto’s van een vrouw die haar kind de borst geeft worden door Geertsma bewerkt met kleurpotlood en daardoor geanonimiseerd. Door de tekening, ze noemt ze ‘vertekeningen’, krijgt de vrouw iets dierlijks. De gedachte hierbij is dat de mens een onderdeel van een groter samenhangend geheel is en dat als zodanig moet erkennen. Geertsma wenst dat er een wereld zal ontstaan waarbij er geen rangorde en geen scheidslijnen meer zijn maar mens, dier en natuur één zullen zijn.
Tenslotte is er nog een mooie verstilde presentatie van Dianne Bakker. In de kleine tekeningen en collages, als een installatie gepresenteerd, schuwt zij de zwaardere onderwerpen niet. Haar belangstelling voor actuele, historische, literaire en filosofische teksten is de basis voor haar werk. Die combineert zij met eigen grafische beelden. Het resultaat is haar visie op de werkelijkheid waarin Bakker leeft. Een belangrijke leidraad daarbij voor Bakker is een citaat van de schrijver György Konrad: “Het leven van onszelf en van onze medemensen waarheidsgetrouw beschrijven? Er zijn geen ware gebeurtenissen. De dingen zijn slechts ‘waar’ in de context van een of andere interpretatie. Onthul de waarheid door nooit gebeurde verhalen te beschrijven.” Deelnemende kunstenaars: Dianne Bakker, Sarianne Breuker, Pepijn van den Broeke, Marian Brugman, Geertje Geertsma, Herman van Hoogdalem en Wim Jonkman ■ Mens(in)beeld, t/m 16 mei in Woon(zorg)complex Mozaïek, Ludinge 13 Zuidlaren Open: dagelijks van 13.00-17.00 uur.
pagina 16 kunstkrant maart/april 2016
FERDINAND ERFMANN NEDERLANDS BESTE NAIEF 31/01 –– 29/05/2016
museummore.nl
kunstkrant maart/april 2016 pagina 17
Ferdinand Erfmann – Nederlands beste naïef
Vrouwen van mythische proporties
Zijn naam is vooral bekend bij kenners en hij stond te boek als buitenbeentje. Dat cultiveerde hij ook. Het valt inderdaad moeilijk te ontkennen dat Ferdinand Erfmann een uiterst excentrieke kunstenaar was. Maar met een unieke overzichtstentoonstelling over Erfmanns leven en werk wil Museum MORE hem de plek geven die hij verdient.
Invitatie, 1964, bruikleen Kunstuitleen Rotterdam. Suzanna in het bad, 1953, bruikleen Huiskamermuseum Mokum Collectie.
Handbal, ca. 1940, Dordrechts Museum langdurige bruikleen van Rijksdienst Cultureel Erfgoed. Allesbehalve hobbyist Nederlands beste naïef, zo luidt de titel van de tentoonstelling. Naïeve schilders kunnen aangezien worden voor amateurs, maar Ferdinand Erfmann (1901-1968) was allesbehalve een hobbyist. Regelmatig kreeg hij lof toegezwaaid door kunstrecensenten en hij was bestuurslid bij verschillende respectabele kunstenaarsverenigingen. Niettemin leek het Erfmanns levensdoel om zich ‘onbegrepen’ te voelen, een miskend genie. Mensen lachten om zijn werk of keurden het af. Ze begrepen hem niet, daar was hij van overtuigd.
Het zou goed kunnen dat de kunstenaar, als hij nog geleefd had, zich geen raad zou weten met het eerbetoon van Museum MORE. Het museum organiseert de eerste grote overzichtstentoonstelling van de kunstenaar in twintig jaar, met ruim tachtig schilderijen en prachtig documentatiemateriaal over zijn leven. Een soms tragikomisch leven tussen droom en daad. Zijn onmogelijke liefdes, zijn ijdelheid als krachtmens en acrobaat zijn terug te ‘lezen’ in vaak autobiografische schilderijen. Reusachtige droomvrouwen Erfmann, afkomstig uit een Rotterdamse theaterfamilie, bouwde obsessief aan een oeuvre vol variétéartiesten, prostituees, acrobaten en baadsters. Altijd stevig gebouwde, wat androgyne figuren. Vooral vrouwen gaf hij mythische proporties mee. Erfmann werkte ’s nachts in zijn krappe Amsterdamse woning en kon alleen dan zijn ideaal van zwaargebouwde nimfen dicht naderen. Bij daglicht faalde hij om daadwerkelijk contact te maken met deze reusachtige droomvrouwen.
Koppel, 1929, bruikleen Huiskamermuseum Mokum Collectie.
Dat zijn pogingen om relaties aan te gaan faalden, weet hij aan het ‘vernietigende’ oordeel van zijn vader over de ‘afwijkende’ voorkeuren van zijn zoon. Ook nog eens een zoon die neigde naar travestie. Sterker nog: Erfmann beeldde zichzelf ook als vrouw af. Hij leek te willen zijn wat hij begeerde. Het gaf hem een uitlaatklep om zijn mannelijk én vrouwelijke kant in één beeld te tonen, zonder zich te hoeven schamen. Daarbij verwees Erfmann vaak naar de Griekse Oudheid en de mythe over een derde mensengeslacht, dat oorspronkelijk man en vrouw in zich verenigde maar door de god Zeus in tweeën werd gesplitst. Zijn artistieke erfenis is echter geen rariteitenkabinet. Gevormd door de kunst van de nieuwe zakelijkheid ontpopte Erfmann zich in de jaren ’30 onder invloed van Picasso en De Chirico tot een neoclassicist in naïeve stijl. Zijn unieke schilderstijl leek eerder Zuid-Europees dan Hollands. Hij bedacht een nieuwe stroming, het ‘psychisch synthetisch realisme’, waarvan Erfmann zelf de enige vertegenwoordiger zou blijven. Hij overleed in 1968 op Sardinië aan een verdrinkingsdood tijdens het zwemmen in de Middellandse zee. Hoewel het raadsel Erfmann sindsdien niet werd opgelost, is de grootsheid van zijn kunstenaarschap inmiddels boven elke twijfel verheven.
Jongen met fiets, 1960, Stedelijk Museum Schiedam.
Ferdinand Erfmann poseert, waarschijnlijk rond 1940.
■ Ferdinand Erfmann, Nederlands beste naïef, t/m 29 mei in Museum MORE, Hoofdstraat 28, Gorssel. Open di-zo 10-17 uur. www.museummore.nl
pagina 18 kunstkrant maart/april 2016
Museum Kampen openingslocatie Klassieke Salon Het Ikonenmuseum Kampen wordt de openingslocatie voor De Klassieke Salon op vrijdag 1 april. Het fraaie, historische pand in de binnenstad van Kampen herbergt een zeldzame collectie Russische en Bulgaarse ikonen en heeft geregeld wisselexposities. De beneden- en bovenzaal wordt eind maart ontruimd om de expositie De Klassieke Salon in te richten. Het Ikonenmuseum is één van de negentien locaties die de expositiemanifestatie onderdak biedt. Het Symposium over klassieke waarden in de maatschappij dat in het kader van de jarige Klassieke Academie wordt georganiseerd, heeft plaats op 13 mei in het auditorium van het Groninger Museum. Sprekers zijn onder anderen Marjoleine de Vos en Pieter van Os. Zie voor verdere informatie www.klassieke-salon.nl
Portretschilderen is bij SC Heerenveen en FC Groningen voortaan heel gewoon De Klassieke Academie viert dit studiejaar het tweede lustrum. In een uitgebreid lustrumprogramma zoekt de Klassieke Academie de verbinding met het publiek, de sportwereld en de maatschappij. Kunst & sport, het lijkt misschien een vreemde combinatie, maar beide werelden zijn eigenlijk heel toegankelijk en hebben veel overeenkomsten. Passie, bijvoorbeeld. Door Marina
ter
Wiel
Winnaars De winnende schilders bij SC Heerenveen waren student Anne-Rixt Kuik en de alumni Joke Klaveringa en Coby Schoonhoven. Voor FC Groningen schilderden de studenten Anna Vargiu en Meindert Wiersma en kunstenaar Chretien Goos de beste portretten. In een vraaggesprek na afloop met Stefan Hageman zei Anne-Rixt Kuik: ,,Wat ik erg prettig vind, is dat bij de opleiding de techniek niet heilig is. Er is erg veel ruimte om te experimenteren.’’ Kuik is vierdejaars student aan de Klassieke Academie. Ze is zeer enthousiast over de vijfjarige kunstopleiding die ze Anna Maria Vargiu was één van de winnende portrettisten bij FC Groningen. Foto Xandra Donders. volgt. ,,Zodra je klaar bent, ben je echt een kunstenaar. Je hebt je alle technieken eigen gemaakt en weet hoe ze te gebruiken. Omdat de docenten zelf prominente plekken in de kunstwereld hebben verworven, hebben ze veel ervaring, die ze ook delen.’’ Kleedkamer Voor de kunstenaars was het binnentreden van voetbalwerelden als FC Groningen en SC Heerenveen een bijzondere ervaring. De modellen bevonden zich op bekend terrein en werden zoveel mogelijk op hun werkplek geportretteerd. Maar het was voor beide partijen een nieuwe ervaring. Wanneer schilder je nu in de kleedkamer van FC Groningen? Gewoonlijk schilderen de studenten die meededen professionele modellen. Nu stonden ze tegenover onervaren modellen van wie ze het gezicht nog nooit eerder hebben gezien. De resultaten zijn in de ateliers van de kunstenaars voltooid.
Anne-Rixt Kuik schilderde één van de winnende portretten (links) bij SC Heerenveen. Foto Xandra Donders.
Grasmaaien Tijdens de schilderavonden ontstonden mooie gesprekken tussen de kunstenaars en de ‘onbekende sterren’. De ‘modellen’ konden vol vuur en passie vertellen over hun werkzaamheden bij de club. Zo is het verzorgen van een voetbalveld meer dan alleen gras maaien. Wat doe je als de duiven zich tegoed doen aan het graszaad? Of als je veld opgegeten dreigt te worden door wormen? En wist u dat het gras in de zomer 2 mm korter wordt gemaaid dan in de winter?
Ook verhalen over de verzorger van het eerste elftal. Had een voetballer zich ‘misdragen’? Tja, dan kon hij op zijn maaltijd wachten.
De onthulling en de prijsuitreiking volgden tijdens de Nieuwjaarsborrel van SC Heerenveen op 12 januari en de Vrijwilligersavond van FC Groningen op 28 januari. De ‘onbekende sterren’ kozen samen met de jury het beste en mooiste schilderij. De jury bestond bij SC Heerenveen uit Foppe de Haan en Hans Vonk (SC) en namens de Klassieke Academie uit Eric Bos en Jantien de Boer. De winnende portretten zijn van Joke Klaveringa, Coby Schoonhoven en Anne-Rixt Kuik. Bij de prijsuitreiking bij FC Groningen namen Mick Duzink en Robbert Klaver namens de club zitting in de jury, bijgestaan door Tom Hageman namens de academie. SC Heerenveen en FC Groningen geven de winnende portretten een ereplaats bij de club. Welke sportclub meldt zich nog meer aan? De Klassieke Academie staat klaar.
kunstkrant maart/april 2016 pagina 19
FRANS BIANCHI DUALISTISCH FAUVISME Frans Bianchi (1951) is een man van uitersten. Hij heeft altijd spanning en avontuur gezocht in zijn leven. Rust vond hij door te schilderen. Als kind al. Die dualiteit is voor hem een leidraad geworden. Initieel schilderde hij om balans te vinden in zijn leven, om dingen te ordenen die hij zag en meemaakte. Nu creëert hij juist spanning tijdens het schilderen met behulp van kleur, perspectief en compositie.
Dat maakt zijn schilderijen naast kleurrijk ook luchtig. De fauvistische kunstschilder Raoul Dufy liet ook ruimte voor het doek, maar schilderde met een fijnere toets. Bianchi’s, misschien wel enige, gelijke in de schilderkunst, qua stijl en benadering, heeft hij zelf toevallig ontmoet tijdens een van zijn reizen in Normandië.
Kleur is bij Bianchi onderdeel van de compositie. Hiermee onderscheidt hij zich van de expressionisten en hun Franse collega’s, de Fauvisten. Bij hen gaven kleuren vooral uitdrukking aan Veulettes sur Mer, olieverf, 60x70cm emoties. Ook het perspectief is niet realistisch maar vertekend. Niet simpelweg geabstraheerd, maar zo neergezet dat de plek waar Bianchi plein-air schildert, op het doek een nieuwe dimensie krijgt. Een dimensie waar compositie en balans hoogtij vieren. Lijnen, hoewel perspectivisch geplaatst, zijn nooit strak of recht. Ze dansen over het doek, in een frêle samenhang. De heldere kleuren verbinden, spreken je aan, contrasteren. Het afgebeelde landschap of stadsgezicht ‘leeft in dualiteit’: ergens op de grens tussen figuratief en abstract. Bianchi is tijdens het schilderen permanent ver- Veerse meer, olieverf, 60x80 cm wikkeld in een heftige tweestrijd. Soms wint de figuur, soms wint de abstractie maar in de ideale situatie ‘leven’ zijn composities ergens op de grens ertussen. Bianchi’s schilderstijl valt op. Hij is een colorist in hart en nieren. De Fauvisten, de Franse expressionisten die aan de wieg van de moderne abstracte kunst stonden, inspireren hem. Onder hen vond je ook coloristen. Maar ook daarvan weet hij zich te onderscheiden. Wat opvalt aan Frans Bianchi’s handschrift is zijn snelle, luchtige toets. Op sommige plekken schildert hij zo dun dat de grondlaag nog te zien is. Het lijkt wel of hij aquarelleert met olieverf.
Vol passie vertelt Bianchi over zijn ontmoeting met de gerenommeerde Amerikaanse fauvist-colorist Jason Berger. ‘Ik zag een wat oudere man schilderen. Toen ik op zijn doek keek was het alsof ik een schilderij van mezelf zag. Een vreemde gewaarwording’, aldus Frans Bianchi. ‘Ik liet hem wat aquarellen zien die ik net had gemaakt. Jason Berger ervaarde dezelfde golf van herkenning. Hij zei dat hij in mij een verwante kunstenaarsziel zag. Ik kende het werk van de toen 79-jarige Berger nog niet. Hij genoot vooral bekendheid in de Verenigde Staten. Later, toen ik meer over hem te weten kwam, voelde ik me zeer vereerd dat hij mij zo hoog achtte. Jason had in Parijs met Matisse, Braque en Léger gewerkt en zijn schilderijen zijn opgenomen in de vaste collecties van tal van musea waaronder het Guggenheim Museum en het Museum of Modern Art in New York.’ Gedurende een aantal jaren keerde Bianchi terug naar Normandie en werkte er met Berger. Jason Berger en Frans Bianchi spraken veel over kunst. Ze kwamen tot de conclusie dat in dualiteit de spanning ontstaat die kunst interessant maakt. Dit vertaald naar kleur en naar het lijnenspel maakt een waar kunstwerk. Voor Frans Bianchi, bij wie dualiteit door zijn leven verweven zit, is deze manier van schilderen een tweede natuur geworden en dat is te zien in de constante kwaliteit van zijn werk.
Vieux port St Valery en Caux, olieverf, 80x100 cm
1 april t/m 3 juli 2016
22 mei t/m 31 juli 2016
Museum Maassluis Zuiddijk 16 3143 AS Maassluis 010 – 5913813 museummaassluis.nl
Gallery RitsArt Veerstraat 3 3142 CP Maassluis 010-5918117 Verlaten veerpont, olieverf, 30x50 cm
\\MUSEUM MAASSLUIS
ritsart.com
PAGINA 22 KUNSTKRANT maart/april 2016
Ontdek de vijf mooiste kastelen in de provincie Utrecht! Kasteel de Haar Utrecht
Museum Huis Doorn
Slot Zuylen
Museum Oud Amelisweerd
www.slotzuylen.nl
www.moa.nl
www.kasteeldehaar.nl
www.huisdoorn.nl
Kasteel Amerongen www.kasteelamerongen.nl
Bezoek deze parels nu! Kijk op de websites voor alle voorjaarsactiviteiten.
Uitgekeken?
BEELDBOUWWERKEN 31-01 t/m 26-03-2016 Een wereld van wonderschone beeldbouwsels gecreëerd door kunstenaars die zich hebben laten inspireren door de bouwkunst Litho’s, tekeningen en wandobjecten Beelden in brons, staal, hout en porselein
Genoeg te zien op
Anthon Hoornweg Olivier Julia Anneke Jansen-Kniesmeijer Ali Koers Marina van der Kooi Cor Litjens Jurjen Ravenhorst
Onleesbaar, maar... niet betekenisloos
10-04 t/m 22-05-2016 Michiel Deylius Mark van Praagh Jaap Beets Ans Hameleers Miriam Londoño
HazArt - Soest FACEBOOK.COM/UITAGENDAUTRECHT.NL TWITTER.COM/UITAGENDA030
Pimpelmees 3 - T 035 6013150 www.hazart.nl -
[email protected] wo. t.m vr. 10-17 uur za. 10-16 uur
kunstkrant maart/april 2016 pagina 23
BAK, basis voor actuele kunst in Utrecht
Unstated (or, Living Without Approval) Het systeem van de natiestaat als model voor het vormgeven van een politieke gemeenschap voldoet niet meer in deze tijd die wordt gekenmerkt door allerlei crises. Er zijn over de hele wereld mensen die niet kunnen of willen voldoen aan de conventies en eisen die de staat aan hen stelt. Zulke zogenaamde ‘unstated’ vormen het levende bewijs van een toestand die een hevige strijd inhoudt, maar tegelijkertijd voorzichtige mogelijkheden biedt. Voorbeelden van stateloosheid als mogelijk alternatief zijn in de meest uiteenlopende vormen te vinden van Rojava tot Palestina en van Griekenland tot aan de vluchtelingen die in onzekerheid leven in Nederland. Het project Unstated (or, Living Without Approval) brengt inzichten uit al die knelpunten bij elkaar in een tentoonstelling en een uitgebreid publieksprogramma. Tot en met 1 mei zijn de tentoonstellingsruimtes van BAK een plek om te kijken, samen te komen, te leren en van gedachten te wisselen. De werken in de tentoonstelling behandelen verschillende betekenissen van het woord unstated, om zo met behulp van kunst het onverklaarde te verklaren, het onuitgespro- Stefanos Tsivopoulos, Geometry of Fear, video still. kene uit te spreken, het impliciete expliciet te maken. Unstated wordt stated; kunst biedt een ruimte die het recht om je zorg een stem te geven, (DAAR) (Palestina), Nicoline van Harskamp (Amkoppelt aan het recht dat die stem gehoord wordt. sterdam), Aernout Mik (Amsterdam), New World Academy, New World Summit, Société Réaliste Met: Abdullah Abdul en Masun Hamo (Rojava), Law- (Boedapest/Parijs), Hito Steyerl (Berlijn), Stefanos Tsirence Abu Hamdan (Beiroet), Campus in Camps (Pa- vopoulos (Athene) en We Are Here (Amsterdam).Unstlestina), Decolonizing Architecture Art Residency ated is ontwikkeld door Maria Hlavajova en Lucy Lo-
pez van BAK, in samenspraak met Marion von Osten. Unstated (or, Living Without Approval), t/m 1 mei in BAK, basis voor actuele kunst, Lange Nieuwstraat 4, Utrecht. Open: Woensdag t/m zondag, 12.00–18.00 uur. Voor meer informatie en het volledige programma, zie: www.bakonline.org
Hacking Habitat. Art of Control maakt als tentoonstelling voelbaar hoe systemen ons gijzelen èn wat we eraan kunnen doen. Meer dan 85 bekende kunstenaars tonen van 26 februari tot 6 juni bekend en nieuw werk in de voormalige gevangenis aan het Utrechtse Wolvenplein. Met William Kentridge, Forensic Architecture, Joseph Beuys, Melanie Bonajo, James Bridle, Felix Burger, Laura Kurgan, Cristina Lucas, Centre for Political Beauty, Johan Grimonprez, Susan Hiller, Pedro Reyes, Stanza, Fernando Sanchez Castillo, e.v.a. HACKING HABITAT – Talkshows Columnist en cabaretier Vincent Bijlo en radiojournalist Ger Jochems interviewen op spraakmakende wijze publiek, kunstenaars, hackers, wetenschappers, game makers en politici. Noteer vast in je agenda: -Za 12 maart: Hacking the Audience -Zo 3 april: Culturele Zondag Science in the City -Do 5 mei: Vrijheid geef je door! -Vr 27 t/m zo 29 mei: uitzending Campus Party, internationaal technologiefestival -Zo 5 juni: Culturele Zondag Muziek en kunst
Stanza, The Memesis Machine.
Metahaven, Holly.
Vleugel B in gevangenis Wolvenplein.
Zie onze website en nieuwsbrief voor actuele informatie. ■ Hacking Habitat 26 februari t/m 6 juni in vm gevangenis Wolvenplein, Utrecht. Open wo-zo 10-17. www.hackinghabitat.com
pagina 24 kunstkrant maart/april 2016
Wout Wachtmeester Schilderijen
VAN DER LINDE
Open Atelierdagen 12 en 13 maart 2016
KUNSTSCHILDERS MATERIALEN ART SUPPLIES
alle materialen voor de beeldende kunst
Voor kunstenaars uit alle landen
Atelier Wout Wachtmeester, Dorpsstraat 20, 7753TD Dalerpeel. Tel. 0524 572379, e-mail
[email protected], www.woutwachtmeester.nl
Expositie
scherpe prijzen, interessante kortingen
Beheersen en niet Jan Swart
28 februari - 3 april 2016 Opening: 28 februari, 15.00 - 17.00 uur
kom naar de winkel in Amsterdam
Art Gallery O-68,
Rozengracht 36-38, 1016 NC Amsterdam | T 020-62 42 791
Oranjestraat 68,
bezoek de showroom in Weesp
6881 SG Velp, GLD
Flevolaan 60 C, 1382 JZ Weesp | T 0294-415150
Openingstijden tijdens expositie: di - vr, 14.00 -17.00 uur
of ga naar de webshop www.vanderlindewebshop.com
Jan Swart, zonder titel, 1994, olie op linnen, 115x145 cm
24e Internationale Keramiekmarkt
Dwingeloo
[email protected] www.gallery-o-68.com
90 keramisten
Diverse demonstraties en attracties
Hemelvaartsdag
Donderdag 5 mei 2016 10.00 tot 17.00 uur De Brink - Dwingeloo Entree €3,kinderen tot 12 jaar gratis
Winnaar 2015 Marga Bogaard
www.keramiekmarktdwingeloo.nl
barend blankert schilderijen
Out of the blue
‘Het was op een dinsdag.’ Expositie van de 11 meest innovatieve sieraadkunstenaars van het Noorden!
St. Walburgstraat 1 - 9712 HX Groningen - 050 312 29 53 Kijk voor meer informatie op: www.pictura-groningen.nl
6 maart t/m 17 april 2016
kunstkrant maart/april 2016 pagina 25
SPRING Festival: dans, theater en beeldende kunst in Utrecht Van donderdag 19 t/m zaterdag 28 mei vindt in Utrecht de vierde editie van SPRING plaats. SPRING is hét festival waar je vernieuwende voorstellingen ziet van internationale kunstenaars die werken op de grens van dans, theater, performance en beeldende kunst. Met een avontuurlijke programmering in de theaters van Utrecht, maar ook op (onverwachte) plekken in de binnenstad, laat SPRING bezoekers kennis maken met hedendaagse podiumkunsten.
De KunstKrant tipt zes programmaonderdelen Nicole Beutler – 6: THE SQUARE Van Bauhaus tot square dance, choreograaf Nicole Beutler laat zich inspireren door verschillende kunstvormen. In 6: THE SQUARE staat het vierkant centraal staat en komen dans, mode, beeldende kunst en elektronische muziek samen. (do 19 & vr 20 mei, Stadsschouwburg Utrecht, vanaf € 10,-)
Dries Verhoeven – Guilty Landscapes (i.s.m. Hacking Habitat & Galerie SANAA) Video-installatie van beeldend kunstenaar/theatermaker Dries Verhoeven waarin de werkelijkheid van ongemakkelijke nieuwsbeelden gevaarlijk dichtbij brengt. Is de verhouding tussen getuige en vermeend slachtoffer inwisselbaar? (do 19 – za 28 mei. Galerie SANAA, € 2,50/ gratis voor bezoekers kunstmanifestatie Hacking Habitat)
Tim Etchells – Vaccuum Days Utrecht Speciaal voor SPRING maakt schrijver/regisseur/beeldend kunstenaar Tim Etchells een reeks reclameposters voor compleet bij elkaar gefantaseerde voorstellingen. Te zien in de bushokjes van Utrecht. (do 19 – za 28 mei, centrum Utrecht, gratis toegang)
Nick Steur – A Piece of 2 – balancing human sized rocks Door twee mensgrote rotsblokken met uiterste precisie en in diepe concentratie op elkaar te balanceren toont performance kunstenaar Nick Steur hoe klein wij als mensen zijn naast natuurkrachten. (do 19 – za 28 mei, Neude, gratis toegang)
Andrea Božić & Julia Wilms – The Cube The Cube is een installatie waarbij videoprojecties de ruimte voortdurend veranderen. Stap binnen in een audiovisueel natuurlijk landschap en voel je in het hier en nu maar tegelijk ook ergens anders. (do 19 – za 28 mei, Stadsschouwburg Utrecht, gratis toegang)
Nastio Mosquito – S.E.F.A. (i.s.m. BAK Utrecht) Sommigen noemen Nastio Mosquito beeldend kunstenaar, anderen theatermaker of muzikant. S.E.F.A. is een verbluffende onemanshow waarin hij al die disciplines vermengt tot een verbluffende one-man-show. (za 28 mei, Stadsschouwburg Utrecht, vanaf €10,-)
Het volledige programma van SPRING wordt op 1 april bekend gemaakt, dan start ook de kaartverkoop. Voor meer informatie over deze KunstKrant-tips ga naar springutrecht.nl/kunstkrant
3 april 2016
culturelezondagen.nl
Kunst als luchtplaats Soms lijkt mijn hoofd wel een gevangenis. Al mijn opgesloten gedachten hebben levenslang, zonder uitzicht op gratie vanwege goed gedrag. Ze zitten vast in hun grijze cellen, bonken op de muren, maar geen cipier die ze hoort. O, mijn hoofd, kist met haar vol beklemming. O kop, jukebox van ellende waarin altijd maar dezelfde platen spelen. De wereld gaat naar de kloten, de mens graaft zijn eigen graf, we worden overspoeld door oppervlakkige niksigheid, de hele aarde is één grote snackbar, je kan er onbeperkt ontevreden vreten. Het koor van gevangen gedachten zingt en zingt, schreeuwt en schreeuwt, krijst en krijst. Tegen deze hersenterreur is maar één remedie: Kunst. Alleen kunst is in staat mijn gedachten op andere gedachten te brengen. Kunst is de luchtplaats van mijn hoofd. Ik kan er diep ademen, mijn geesteslongen volzuigen met frisse lucht. Ik kan dezer dagen zelfs in Utrecht naar een echte Fotograaf Jurjen Alkema gevangenis om mij te laven aan kunst. Het is de oude nor aan het Wolvenplein. Ik heb er nooit gezeten, ik ben niet verder gekomen dan één nacht detentie op het hoofdbureau van politie te Bussum vanwege openbare dronkenschap. Herman Brood heeft er wel eens een nacht doorgebracht, in die Wolvenpleinpetoet, hij had iets gejat om aan dope te komen. Hacking Habitat, heet de expositie in de gevangenis. Hij gaat over de macht van ‘de systemen’. Hoe ze ons leven overnemen. Hoe wij geruisloos geregeerd worden. We worden geduwd, altijd geduwd, we hebben het niet door. De zoekmachine vindt niet wat wij zoeken, hij vindt wat hij vindt dat wij moeten lezen. Hij geeft geen antwoorden op al onze vragen, hij vult slechts in wat wenselijk is. De waarheid is twee muisklikken lang. Wij denken dat we denken, maar de computer bepaalt. En niet alleen de computer, nee, de staat, Europa, je sociale omgeving, reclame, je wordt voortdurend gehackt door alles en iedereen die jou een bepaalde kant op wil sturen. Maarrr, zodra we weten dat we gehackt worden kunnen we terughacken, of firewalls bouwen om hacken te voorkomen. Die firewalls zijn geen muren van cynisme, nee, het zijn schermen met teksten, wanden met schilderijen. Dat terughacken, dat doen we met humor, met verbazing, ontmaskering, ontroering en ontregeling. Zo wordt ik, in een gevangenis van steen en tralies in Utrecht, bevrijd uit de gevangenis van mijn hoofd.
COLUMN
Vincent Bijlo
pagina 26 kunstkrant maart/april 2016
ART BREDA – kunst, antiek, design Voor het derde jaar op rij kunt u op Art Breda genieten van kunst, antiek en design uit de collecties van befaamde kunst- en antiekhandelaren en galerieën voor hedendaagse kunst uit Nederland, België, Duitsland en dit jaar ook Spanje en Italië. Met ruim 9.000 m2 oppervlak, ruim 90 exposanten en tegen de
Armando, Landschaft, olieverf op doek, 140 x 170 cm, 2014, galerie Dom’Arte. 20.000 verwachte bezoekers is Art Breda in enkele jaren uitgegroeid tot hét evenement in het zuiden van Nederland voor kenners en liefhebbers van kunst, antiek en design. Een van de hoogtepunten op de beurs is een 16de-eeuws schilderij dat een variant is op het paneel met de Hel in de Tuin der Lusten van Jeroen Bosch. Het wordt naar Art Breda meegebracht door de Belgische kunsthandelaar Jan Muller. Een schatkamer voor oude en hedendaagse kunst en antiek Op Art Breda wordt u getrakteerd op een uitgewogen mix van kunst en antiek uit alle culturen en perioden. Naast oude kunst en antiek is er ook een keur aan hedendaagse kunst. Specialisten op het gebied van 20ste-eeuws design, Aziatica, Pre-Colombiaanse kunst, Art Deco, klokken, juwelen, zilver en nog veel meer tonen topstukken uit hun collecties. Gespecialiseerde keurmeesters beoordelen alle ingebrachte objecten voorafgaand aan de beurs op authenticiteit, kwaliteit en oorspronkelijkheid. ■ Bezoekadres ART BREDA, Chasséveld, 4811 DH, Breda. Anoniem, De Hel, circa 1560, olieverf op paneel, 124 x 97,5 cm. Vroege variatie op het Hel-paneel van ‘De Tuin der Lusten’ van Jeroen Bosch, gemaakt door een Vlaamse of Spaanse schilder, kunsthandel. Jan Muller.
Openingstijden zondag 10 t/m dinsdag 12 april woensdag 13 t/m vrijdag 15 april zaterdag 16 en zondag 17 april
Nieuwe exposities bij Galerie de Paardenstal in 2016 Galerie de Paardenstal in Espel is het nieuwe galeriejaar gestart met de expositie Flora en Fauna in Beeld. Er zullen nog vier andere exposities volgen in 2016. De huidige expositie toont de bronzen beelden van Els van der Glas, de aquarellen en pastellen van Ton ter Linden en de detail foto’s van Gert Tabak. Els van der Glas houdt zich als zelfstandig beeldend kunstenaar bezig met model boetseren. Haar beelden worden gemaakt in was en daarna gegoten in brons volgens de cire-perdue methode. Van der Glas weet perfect iedere beweging vast te leggen. Haar inspiratie haalt ze vooral uit de liefde voor dieren. Zij weet de kracht, de schoonheid en de kwetsbaarheid van het dier treffend vast te leggen in al haar beelden. Ton ter Linden is beeldend kunstenaar en een bekend tuinontwerper. Zijn voorkeur gaat uit naar het
Els van der Glas, Mr. Moose.
11.00 - 18.00 uur 12.00 - 21.00 uur 11.00 - 18.00 uur.
Franse pendule Harlekijn, gesigneerd ‘Guiton a Paris’, circa 1820, Niko van Keep Antieke Klokken.
Toegangsprijzen aan de kassa: 18 tot 65 jaar: € 15,13-18 jaar: € 10,kinderen t/m 12 jaar onder begeleiding gratis toegang. Bestel tickets met korting online via: www.artbeda.nl Contact organisatie ART BREDA, Prinsengracht 415, 1016 HM Amsterdam Tel: +31 020-626 40 20 e-mail:
[email protected]
site: www.artbreda.nl
• Flora en Fauna in Beeld
werken met pastel en aquarel, met als onderwerpen, landschap, bloemen en stillevens. Ter Linden schildert en tekent met een losse toets in een zeer herkenbare eigen stijl met een natuurlijke uitstraling en royaal kleurgebruik, zoals hij dit ook heeft toegepast in zijn tuinen met de kleurrijke borders. Gert Tabak werkt als zelfstandig fotograaf, beeldend kunstenaar en auteur van boeken, columns en musicals. Zijn vrije werk bestaat uit het maken van detailfoto’s van bloemen, planten, ijsbloemen en van kunstobjecten in glas. Deze kunstzinnige foto’s worden verlijmd op een drager van dibond en mat gelamineerd zodat deze duurzaam zijn beschermd. Deze winterexpositie duurt nog t/m 3 april. Gert Tabak, Tulipa. Leven en Stilleven Op 7 april start de voorjaarsexpositie met de titel Leven en Stilleven. De feestelijke opening van deze expositie is op zondagmiddag 10 april, met live muziek en in aanwezigheid van de kunstenaars. Deze expositie toont olieverf schilderijen van Yt Osinga en beelden in keramiek en brons van Jikke van der Waal. Yt Osinga is als beeldend kunstenaar altijd gericht op de schoonheid en de vormen van de dingen om zich heen, waarbij het licht de bindende factor is in haar werk. Wanneer zij intuïtief een mooi stilleven heeft samengesteld met onder andere kommetjes, vruchten, potjes en schaaltjes en er een mooie compositie is ontstaan, probeert zij dit op doek weer te geven in olieverf, zodanig dat het door de vorm, de weerspiegeling of het licht een meerwaarde krijgt en de kijker verrast door zijn schoonheid. Jikke van der Waal is keramist en bouwt het werk op met platen van klei. Het draait bij Van der Waal allemaal om mensen. De huid van de objecten is bij haar werk erg belangrijk. De huid van de menselijke vorm maar ook de mens zelf in al zijn hoedanigheden en verschijningsvormen. Mensen uit andere culturen inspireren haar en ze heeft een voortdurende fascinatie voor de menselijke gestalte en hun relatie onderling. Jikke van der Waal exposeert in galerie De
Paardenstal met keramische en bronzen mensfiguren.
Beeldentuin seizoen 2016 Ook in de beeldentuin is dit seizoen weer heel veel nieuw werk te zien van een aantal vaste kunstenaars, onder hen Juul Kortekaas, Hans Jouta, Yvon van Wordragen en Hanneke van den Bergh, en ook van enkele nieuwe kunstenaars waaronder Willem van de Brink (steen) en Edith Stoel (brons). De beeldentuin wordt opnieuw ingericht vlak voor de start van het zogenaamde Tulpenfestival. De Noordoostpolder is tijdens deze periode gekleurd door vele hectares bloeiende tulpenvelden. De galerie en beeldentuin zijn dan van 15/4 t/m 8/5 dagelijks geopend van 13.30 – 17.00 uur. ■ Galerie de Paardenstal is gevestigd aan de Noordermiddenweg 2-1 te Espel. Openingstijden do t/m za en de 1e, 3e en 5e zo v/d mnd van 13.30 – 17.00 uur. Zie voor meer informatie www.galeriedepaardenstal.nl of www.facebook.com/galeriedepaardenstal
kunstkrant maart/april 2016 pagina 27
Heel Nederland de lucht in een eerbetoon aan de vogel
Heel Nederland de Lucht in
In het voorjaar van 2016 gaat een landelijke tentoonstelling van start, met Slot Zeist als middelpunt. Ruim 110 ‘vogelkunstenaars’ van naam presenteren hun werk van Appingedam tot Middelburg, met uitwaaiers naar Nieuw-Amsterdam, Schokland en Rotterdam. Het wordt een uniek gebeuren. Nog nooit stond de vogel in de beeldende kunst zo in de kijker. In schilderijen, grafiek, aquarellen, pastel, brons, hout en steen. Er zijn twee soorten vogelliefhebbers. De vogelaar, die turend door zijn telescoop zeldzame gasten waarneemt en noteert, die geluiden registreert, die opgewonden wordt bij het zien van de middelste bonte specht, een vlucht regenwulpen of de melodie van de nachtegaal. Hij blijft zijn passie trouw tot in de dood. Hij of zij staat vroeg op en hoort alles. Geen loslopende dagjesmensen verstoren het liefdesgekwetter. Nico de Haan is het grote voorbeeld en daarmee de ambassadeur van de vogelbescherming. Maar ook in koninklijke kringen zijn ze te vinden, vooraanstaande vogelaars als Pieter van Vollenhove. En wat te denken van de Baardmannetjes Nico de Haan en Hans Dorresteijn van MAX, die bij dag en ontij rondzwerven in ondoordringbare natuurgebieden.
Lidien Chorus, Nonnetjes, litho. Een ander soort vogelliefhebber/kunstminnaar, kijkt - ook - naar de kunstzinnige verbeelding van vogels. Deze vogelvriend staat niet in de ochtend voor dag en dauw op om vogels in levenden lijve te zien en te horen. Het gaat hem of haar niet om afbeeldingen van vogels, zoals je die in vogelgidsen aantreft, maar om verbeeldingen naar de werkelijkheid, met een eigen handschrift, een stilering, een hoogstpersoonlijke touch. De grote vogeltekenaar en schilder Henk Slijper tekende en schilderde heel anders in zijn vrije werk dan in het werk wat hij voor de vogelgidsen maakte. De vogelkijker- in- de- kunst mag de beleving van de kunstenaar mee-ervaren; de kunstenaar die probeert het wezen van die vogel te vangen in verf, inkt, brons, klei of glas. Met een typerende houding, de reflectie van het licht op veren, de blik. Een portret van de vogel als individu. Omwille van het beeld veroorlooft de kunstenaar zich meer dan eens vrijheden die verder gaan dan de werkelijkheid. De ultieme vrijheid van de verbeelding is wel de mythische vogel. Deze heeft niet bestaande vormen, zoals de Sirenen: zangvogels met vrouwenhoofd en ontblote borsten die Odysseus wilden verleiden om hem vervolgens in het verderf te laten storten. Ook Stymphalische vogels – monsterachtig en levensgroot – die Hercules uiteindelijk wist te verjagen met behulp van de godin Athene. Peter Vos, een hedendaags fantasierijk kunstenaar, liet zich erdoor inspireren en creëerde de meest wonderbaarlijke vogels.
een eerbetoon aan de vogel Te zien op zes verschillende locaties door heel Nederland.
soms de domheid zelve. Jeroen Bosch en Jan Steen hebben deze menselijke eigenschappen terug laten komen op hun schilderijen. In de oudheid is de uil de begeleider van de godin Athene en symboliseert hij juist wijsheid. In wapens en vlaggen speelt de mythische adelaar een belangrijke rol. De adelaar is de metgezel van de oppergod Zeus en het symbool van Johannes de evangelist. Ook talloze schrijvers, dichters en componisten hebben zich door de eeuwen heen door vogels laten inspireren. Vogels roepen het gevoel op van ultieme vrijheid en verlangen naar het onbestemde, naar verre oorden voorbij de horizon. Over vogels raak je nooit uitgepraat. Op vogels raak je nooit uitgekeken. Een wereld zonder vogels is ondenkbaar. Daarom steunt Vogelbescherming Nederland deze landelijke tentoonstelling.
Robin d’ Avery Shillock, Jonge Kievit, olieverf. Gelijktijdig met de expositie in Slot Zeist zullen tentoonstellingen te zien zijn in Galerie van Strien in Nieuw-Amsterdam, Galerie T in Middelburg, Museum Møhlmann in Appingedam, Museum Schokland en Natuurhistorisch Museum Rotterdam. Bij de tentoonstelling verschijnt het boek Hoogvliegers van het Laagland. Een vogelgids in hedendaagse kunst. In deze uitgave is een selectie opgenomen uit het werk van de ruim 110 deelnemende kunstenaars met een kunsthistorische inleiding van Rob Møhlmann. Kees Aan vogels worden allerlei menselijke eigenaardigheden toegedicht. Door de hele kunstge- van Kooten, Kees Moeliker, Han van Hagen, Siegfried Woldhek, Gerbrand Bakker en Nico schiedenis vertolken afbeeldingen van vogels menselijke eigenschappen. De uil betekent de Haan zullen één van de tentoonstellingen openen.
Peter Vos, Uilensomnet, enjambement, aquarel.
Deelnemende kunstenaars die op diverse locaties te zien zijn: Robin d’Arcy Shillock, Jaap Deelder, Piet Eggen, Jaap Hartman, Han van Hagen, Martin Horneman, Andrijana Marinovic, Rob Møhlmann, Erik van Ommen, Ruth van Royen, Iris Le Rütte, Marianne Stam, Siegfried Woldhek en nog vele anderen.
Locaties Galerie van Strien, Nieuw-Amsterdam: zondag 3 april t/m zondag 26 juni. Open vr-zo 13-17. www.galerievanstrien.nl Galerie T, Middelburg: zondag 3 april t/m 28 mei. Open do-za 11-16, 1e zo v/d maand 13-16. www.galerie-t.nl Museum Møhlmann, Appingedam: 3 april t/m 3 juli. Open vr-zo 13-17. www.robmohlmann.nl Museum Schokland, Schokland: 9 april t/m 3 juli. Open di-zo 11-17. www.museumschokland.nl Natuurhistorisch Museum Rotterdam: 16 april t/m 17 juli. Open di-zo 11-17. www.hetnatuurhistorisch.nl Slot Zeist, Zeist: 12 april t/m 19 juni. Open di-vr 11-17, za/zo 13-17. www.slotzeist.nl
pagina 28 kunstkrant maart/april 2016
GOSSE DAM DOUWE ELIAS HÉLÈNE GRÉGOIRE ANDRIJANA MARTINOVIC ILSE OELBERS
Bryan Rietman
Ilse Oelbers
PETER VAN POPPEL MARILOES REEK Hélène Grégoire
BRYAN RIETMAN EDITH STOEL
Mariloes Reek
Peter van Poppel
RENÉ TWEEHUYSEN AAT VERHOOG GERARD VAN DE WEERD MAARTEN WELBERGEN Maarten Welbergen
Douwe Elias
Edith Stoel
Drago Pecinica Nico Heilijgers Jantina Peperkamp Clary Mastenbroek
Matthijs Röling
Gerrie Wachtmeester
Klaas W Buning
Ben Rikken
Harry Meerveld
Paul Boswijk
Pauline Luijben
EDWIN AAFJES, JOHAN ABELING, FRANK BOOGAARD, PAUL BOSWIJK, KLAAS W BUNING, PETER DURIEUX, HÉLÈNE GRÉGOIRE, NICO HEILIJGERS, SIETSE W JONKER, JACQUELINE KASEMIER, LUCAS KLEIN, PAULINE LUIJBEN, CLARY MASTENBROEK, HARRY MEERVELD, ILSE OELBERS, DRAGO PECINICA, JANTINA PEPERKAMP, REIN POL, MATTHIJS RÖLING, BEN RIKKEN, PAUL DE ROY, WALTER STOELWINDER, JAN TEUNISSEN, GERRIE WACHTMEESTER
kunstkrant maart/april 2016 pagina 29
De Klassieke Salon in Museum Martena, Franeker Van 1 april tot en met 5 juni 2016 De Klassieke Academie in Groningen bestaat dit jaar 10 jaar en viert dit met een kunstmanifestatie op meer dan 20 plaatsen in Noord-Nederland en Ost-Friesland. In Museum Martena, het prachtige stadskasteel in het hartje van Franeker, zijn (zelf)portretten te zien van 26 schilders en beeldhouwers die zich verbonden voelen met de Klassieke Academie. De kunstenaars die in Museum Martena te zien zijn: Hendrik Elings Paul Butzelaar Svetlana Tartakovska Peter van Poppel Hans Hage Jan van Loon Marian Gerrits Rein Pol Eric Bos Marleen Bakker Liesbeth Honders Milan Smidt Koen de Vries Kenne Gregoire Peter B. van Houten Gert Jan Slotboom Ruth van Royen Jantien de Boer Sam Drukker Klaas Werumeus Buning Hiske Wiersma Klaas Koops Hans Feyerabend Geert Schreuder Claartje van der Linden Monica Jonkergouw
Liesbeth Honders, Pièce de résistance.
Museum Martena Voorstraat 35, Franeker www.museummartena.nl
Koen de Vries, Triple Focus. Foto: Rob Overmeer.
Klaas Werumeus Buning.
Museum Martena.
Ruth van Royen, Ruth met peren.
PAGINA 30 KUNSTKRANT maart/april 2016
04.02.2016 - 19.03.2016 Hans Leijerzapf | Harrie Gerritz | Giovanni Dalessi 24.03.2016 - 08.05.2016 Uwe Poth - ‘Die Italienische Reise’
Alicia Winters Galería Walstraat 60, 6811 BD Arnhem (026) 351 73 44
[email protected] www.aliciawintersgaleria.nl www.facebook.com/ aliciawintersgaleria
gloriousnature
GALERIE HANS PERSOON PRESENTEERT I.S.M. OOGENLUST BAS MEEUWS • PHOTOGRAPHY • 02.04.2016 T/M 14.05.2016
Van 2 april t/m 14 mei 2016 presenteert Galerie Hans Persoon in samenwerking met Oogenlust een verkooptentoonstelling van topfotograaf Bas Meeuws. Bas Meeuws is een jonge fotograaf die het traditionele genre van het klassieke bloemstilleven nieuw élan geeft d.m.v. de digitale fotografie. Hij componeert zijn N werk zoals de oude meesters schilderden, bloem voor bloem met alle luxe ELDE A ANM F E en grandeur. Het resultaat is verbluffend en overstijgt de tijd. C LU S I
EX D INEMR A ART VÓ Ó R
15
AAN TAFEL MET BAS MEEUWS! Op donderdag 7 april geeft Bas u een kijkje achter de schermen. Tijdens een exclusief diner, bereid door chef-kok Dick Middelweerd van restaurant De Treeswijkhoeve**, vertelt Bas u enthousiast over zijn werkwijze en passie. Daarnaast kunt u genieten van een muzikaal optreden van FLOOW. ARRANGEMENT Meld u aan vóór 15 maart a.s. voor deze bijzondere avond in Eersel, want het aantal plaatsen is beperkt. Voor reserveringen kunt u mailen naar:
[email protected] of
[email protected].
DOMEIN OOGENLUST, EERSEL
GALERIEHANSPERSOON.NL & OOGENLUST.COM DIT EVENT WORDT MEDE MOGELIJK GEMA AKT DOOR:
kunstkrant maart/april 2016 pagina 31
Kenne Grégoire: Feest!
De schilderijen van Kenne Grégoire hebben vaak een feestelijk onder-
werp: feesten, bals masqués, theater, verkleedpartijen, dans, muziek, optochten. Ze zijn echter zelf ook vaak feestelijk: een uitbundig feest van licht, kleuren en vormen. Het is daarom niet verwonderlijk dat Magdaleen van Herk zich heeft laten inspireren door zijn schilderijen bij de samenstelling van een poëziebloemlezing met als titel Feest. Deze bloemlezing, verlucht met afbeeldingen van die schilderijen, zal tijdens de opening van een tentoonstelling van Kenne in de Gemeentelijke Expositieruimte Kampen worden gepresenteerd. Door Jos Schoots
Oranjegekte, 50x60, acryl op paneel. De aanleiding voor deze tentoonstelling is de onthulling van het door Kenne Grégoire geschilderde staatsieportret van koning Willem-Alexander in de Oranjegalerij van het Stedelijk Museum Kampen op 22 april a.s. Voordien kan Kampen dus al kennis maken met het werk van de kunstenaar. Die kans was er overigens al veel eerder: in het monumentale pand van De Eenhoorn aan de Oudestraat bevindt zich de
Poes onder tafel, 115x90, acryl op linnen. ‘Kenne-kamer’, een van wandschilderingen voorziene ruimte met als thema De Geneugten des Levens. Beeldhouwer De tentoonstelling in de Gemeentelijke Expositieruimte laat de veelzijdigheid van de kunstenaar zien. Hij exposeert er schilderijen in verschillende genres. Zo zijn er portretten en stillevens. Bovendien is er ruimtelijk werk te zien. Om met dat laatste te beginnen: in zijn jeugd wilde Grégoire aanvankelijk beeldhouwer worden, maar koos hij uiteindelijk toch voor de schilderkunst. Nu, jaren later, is er dan weer die drijfveer om iets ruimtelijks te maken. Het schilderen blijft de basis van zijn kunstenaarsbestaan, daarin is hij gepokt en gemazeld, maar driedimensionaal werken is als het betreden van een nieuw gebied, waarin nog veel te ontdekken valt. Dat daagt uit en maakt nieuwsgierig.
Memories, 110x110, acrylic op linnen.
Emoties De commedia dell’arte-schilderijen, te zien in Feest, zijn vaak gebaseerd op krantenfoto’s. Van demonstraties en andere massabijeenkomsten ‘leent‘ hij de door
emoties overmande figuren om daar zijn eigen theatrale laag overheen te leggen. Ze getuigen niet alleen van een vrolijke vlucht uit het alledaagse, maar geven door hun historiserende benadering ook uiting aan een zekere nostalgie. Die nostalgie, waarmee het grootste deel van zijn werk doortrokken is, heeft hij min of meer losgelaten in de taferelen met voetbalsupporters. Gebleven zijn de hoogoplopende emoties die overal tevoorschijn komen waar mensen op elkaar botsen: opwinding, hilariteit, agressie, troost.
Verhaal In zijn landschappen en stillevens heeft de voorstelling vrijwel altijd het patina van de tijd: ruïnes als decorstukken in de ruimte en voorwerpen met barsten, schilfers en roestvlekken vertellen het verhaal van hun vergankelijkheid. Zo maakt hij onder andere kasten, volgestouwd met zijn favoriete stillevensvoorwerpen. Hij schildert in opdracht ook voor anderen zulke kasten, gevuld met voor een persoon karakteristieke voorwerpen. Het stilleven krijgt op deze manier een extra dimensie: het wordt een alternatief portret. Dat is misschien wel het meest kenmerkende aan zijn werk: of hij nu een koninklijk portret schildert of iemands van zolder gehaalde rommel, altijd levert het een met veel smaak verteld picturaal verhaal op. ■ Kenne Grégoire, 27 februari t/m 21 mei in Gemeentelijke Expositieruimte Kampen, IJsselkade 3 in Kampen. Open: di-za 11.00 tot 17.00 uur. www.gemeentelijkeexpositieruimte.kampen.nl www.kennegregoire.com
PAGINA 32 KUNSTKRANT maart/april 2016
Vernieuwd Verleden
In sieraden van Evert Nijland en in hedendaagse kunst | 06.03 t/m 22.05.2016 | CODA Museum De tentoonstelling Vernieuwd Verleden in CODA Museum toont hoe thema’s, vormentaal en technieken uit het verleden een nieuwe, actuele rol spelen in de hedendaagse kunst. Belangrijk onderdeel van deze tentoonstelling is een overzicht van sieraden gemaakt door Evert Nijland. CODA Museum presenteert het werk van Nijland in combinatie met zijn brede selectie hedendaagse kunst van beeldend kunstenaars die, ieder op geheel eigen wijze, werken met elementen en symboliek uit de westerse (kunst)geschiedenis en/of historische technieken en ambachten. De tentoonstelling biedt een breed spectrum van interpretaties en invalshoeken waarbij geen onderscheid gemaakt wordt tussen autonome en toegepaste kunst. DOOR EVA SCHAAP
De sieraden van Evert Nijland (1971) zijn een samenspel van archetypen, klassieke ornamenten, een rijke historische beeldtaal en ambachtelijke technieken. Zijn vertaling naar het heden is verrassend en inspirerend. Door ongebruikelijke materialen te combineren, oude (ambachtelijke) technieken te gebruiken en een geheel eigen duiding te geven aan historische symboliek is in de loop der jaren een oorspronkelijk oeuvre ontstaan dat internationaal betekenis heeft gekregen en deel uitmaakt van vele particuliere en museale collecties in binnen- en buitenland. Vernieuwd Verleden brengt op prikkelende wijze in beeld hoe het verleden tot op de dag van vandaag leeft in de beeldende kunst.
Armband Roemer, 2013.
CODA Museum presenteert het werk van Nijland met zijn brede selectie hedendaagse kunst. De kunstenaars in deze tentoonstelling geven op geheel eigen wijze opnieuw betekenis aan technieken, materialen en symboliek uit de westerse kunstgeschiedenis waarmee een beeld gegeven wordt van het belang van het verleden in de hedendaagse kunst. Soms gebeurt dit door een letterlijke verwerking van citaten, soms door een herinterpretatie van een thema, symboliek, religieuze of mythologische elementen. De wandtapijten Good en Evil van Barbara Broekman refereren bijvoorbeeld aan het werk van kunstenaars
Rozenkrans, Maria Roosen. als Paolo Veronese (1528-1588), Peter Paul Rubens (1577-1640) en Giambattista Tiepolo (1696-1770).
Broche Adadio 2 Ornament, 2012.
Evert Nijland werkt met vorm, beeld en versiering. Hij baseert zijn werk op de Europese culturele traditie. Evert Nijland: “De rode draad in mijn werk is de liefde voor het ornament en de zoektocht naar de betekenis ervan. Ik ben gefascineerd door archetypes en symbolen – denk aan de bloem, strik, slang, kruisvormen en geometrische patronen – die door de eeuwen heen telkens opnieuw geïnterpreteerd zijn. Bovendien is het hedendaags sieraad niet gebonden aan een specifiek materiaal. Ik werk vanuit een beeld of idee en ga vervolgens op zoek naar geschikt materiaal en passende technieken. Zo ontstaat de samenwerking met ambachtslieden als een glasblazer, houtdraaier, textielwever, keramist of zilvergieter die onderdelen voor mijn werk vervaardigen. Ik vervaardig niet alle elementen zelf en onderscheid me zo van andere sieraadkunstenaars. Voor mij betekent
het hebben van een eigen handschrift niet dat je ook alles zelf moet maken.” Naast ornamentatie is ook de zoektocht naar contrast een belangrijk element in het werk van Nijland. Hij combineert uiteenlopende materialen en verschillende disciplines binnen de toegepaste kunst. Die combinaties zijn ‘klassiek’ en in het verleden veelvuldig toegepast, terwijl de vakgebieden tegenwoordig gescheiden zijn. ■ Vernieuwd Verleden toont werk van Evert Nijland, Barbara Broekman, David Clarke en Natalie Smith, Hilde de Decker, Paul van Dongen, Van Eyck en Van der Lubbe, Frans Fransiscus, Gijs Frieling, Guido Geelen, Gésine Hackenberg, Eddo Hartmann, Koen Hauser, Bernard Heesen, Heringa/Van Kalsbeek, Amy Jayne Hughes, Hella Jongerius, Carl de Keyzer, Juul Kraijer, Vika Mitrichenka, Marc Mulders, Ni Haifeng, Erwin Olaf, Wouter van Riessen, Maria Roosen, Scholten en Baijings, Paul Scott, Borek Sipek, Carolien Smit, Rosi Steinbach, Fiona Tan, Nazif Topcuoglu, Conor Vella, Claire Verkoyen, Bouke de Vries en Albert Westing.
kunstkrant maart/april 2016 pagina 33
Overzicht beeldend kunstenaars uit Emmen bij CBK Emmen Sinds 2000 presenteert het CBK Emmen elke drie jaar een overzicht van de professionele beeldend kunstenaars die wonen en werken in de gemeente Emmen. Bij de eerste editie deden zesentwintig kunstenaars mee. Sinds die tijd werd het aantal deelnemers bij elke editie groter tot de veertig kunstenaars die dit jaar meedoen. De Emmer kunstenaars presenteren hun recente werk in alle expositieruimtes van het CBK Emmen in De Fabriek. Publiek kiest favoriet Net als bij de vorige editie van Werkplaats Emmen biedt het CBK Emmen bezoekers de mogelijkheid om hun favoriete kunstenaar te kiezen. De publieksfavoriet krijgt de gelegenheid om een tentoonstelling samen te stellen op De Verdieping ergens in de periode tot aan de volgende Werkplaats Emmen. Bij de vorige editie van Werkplaats Emmen was Ellen Kroeze publieksfavoriet. De winnaar van dit jaar wordt bekendgemaakt na afloop van de tentoonstelling op zondag 10 april om 17.30 uur bij het CBK Emmen.
Jan van der Voo.
Iris Sijbom, Animethic Konijn, foto CBK Emmen. Hans Eikelboom.
Pieter Immenga, Landschap.
Saskia Boelsums, Drieluik. Deelnemende kunstenaars Melanie Banis, Elsbeth van Beilen, Theo Berends, Helga Bijl, Saskia Boelsums, Wille Boudewijn, Kiny Copinga, Myrte van Dijk, Ria Dijkstra, Ralph Douglas, Hans Eikelboom, Pieter Eisenga, Marjolijn van Ginkel, Roelof de Graaf, Siny Haitel, Ine Hendriks, Aafke Hof, Pieter Immenga, Jook de Jong, Paul de Jong, Betty Jonker, Ellen Kroeze, Jawik Krudde, Ingo Leth, Maarten van Leuken, Lyda Lichtenbeld, Dick Lubbersen, Paul Meijering, Helma Mencke, Alied Nyp-Holman, Roelof de Roo, Iris Sijbom, Heike Suhre, Peter Veen, Bea Venema, Jan van der Voo, Sé van Weert en Joop van Wieren. ■ Werkplaats Emmen - 40 kunstenaars exposeren, t/m 10 april in de Grote Zaal, Kleine Zaal en De Verdieping in het CBK Emmen. Memories, 110x110, acrylic op linnen.
Kunstroute Emmen 2016 In het weekend van 9 en 10 april organiseert het CBK Emmen voor de zevende keer de Kunstroute Emmen. Een route langs exposities en ateliers in de gemeente Emmen. Alle locaties zijn gratis toegankelijk en op diverse plekken is live muziek of zijn dichters aanwezig. De routefolder is vanaf 1 april gratis verkrijgbaar bij het CBK Emmen.
14-17april 2016 GRATIS TOEGANG
PAGINA 34 KUNSTKRANT maart/april 2016
ARTSQUARE
AMSTERDAM 14-17 april 2017, gast van de Hermitage Amsterdam.
Wij, de kunstenaars en organisatie, bedanken Hermitage Amsterdam voor de geweldige samenwerking en locatie.
ARTSQUARE
AMSTERDAM GAST VAN DE HERMITAGE AMSTERDAM
14-17april 2016 GRATIS TOEGANG Art Square Amsterdam combineert de exclusiviteit van een galerie, de inhoudelijke kwaliteit van een museum en de intieme sfeer van een atelier. Het paviljoen bevindt zich in de binnentuin van de Hermitage waarin 35 (internationale) kunstenaars zich presenteren. Een expositie die boven de standaardbeurzen en exposities uitstijgt. Het podium voor de kunst en kunstenaars.
Art Square Amsterdam combineert de exclusiviteit van een galerie, de inhoudelijke kwaliteit van een museum en de intieme sfeer van een atelier. Het paviljoen bevindt zich in de binnentuin van de Hermitage waarin 35 (internationale) kunstenaars zich presenteren. Een expositie die boven de standaardbeurzen en exposities uitstijgt. Het podium voor de kunst en kunstenaars. www.artsquare-amsterdam.nl
www.artsquare-amsterdam.nl
Expositie Gemeentehuis Jagtlust De Bilt
YVONNE MELCHERS.COM
13 maart - 10 mei 2016
Eddy Gheress beelden
De Kleine Prinses/Royal Blues olieverf op linnen 70 x 90 cm (detail)
Michael Ryan
Art Square Hermitage Amsterdam 14 – 17 april 2016
schilderijen
www.arttraverse.nl
galerie - atelier
HENK MULDER
AGNES VAN EUPEN beeldend kunstenaar schilderijen cursussen en workshops
Openingstijden: zaterdag geopend van 11.00 tot 16.00 uur.
WWW.HENKMULDER.COM vooraankondiging solo-expositie juli/augustus 2016:
SCHILDERIJEN BOERDERIJ
DE WIEK
Meer dan 700 olieverfschilderijen in stock uit de 19e. en 20e. eeuw van kleine maar bekende meesters.
www.agnesvaneupen.nl
www.schilderijendewiek.nl
open atelierdagen 12 en 13 maart van 11.00 tot 17.00 uur www.oad-drenthe.nl
Wisselende expositie van ca. 150 schilderijen met éénmaal per jaar een special. Diverse onderwerpen. Meer info op onze website.
Mepperstraat 13 7855PH Meppen
[email protected] 0591 532395 / 06 22953183
Stapelerweg 57 – 7957 NB De Wijk 0528-391685
[email protected]
www.schilderijendewiek.nl
KUNSTKRANT maart/april 2016 PAGINA 35
StedelijkMuseumKampen
ONEINDIG LAAGLAND Schilderijen van Jan Voerman sr.
6 februari t/m 3 april 2016
moy_KB09_AZ-Kunstkrant_126x190.qxp_126x190 15.02.16 18:18 Seite 1
Oudestraat 133 | 8261 CK | Kampen | 038 331 73 61 | www.stedelijkmuseumkampen.nl
Im Freien
Niederländische Landschaft um 1900 aus den Sammlungen Kwak und van der Grinten
13.3. – 5.6.2016
3 Köln 20 | 5106 6 . tr s n ze runch k | Scha n h with ArtB 8 1 Carlswer – 1 1 n u 1 – 21 h | S 22 h Fri – Sat 1 ril 14 18 – p A y a d s T hu r Opening ste.org koelner-li #koelnerl #buyart
iste2016
KUNST. BEWEGT. 09 Sponsors
2 for 1
buy one ticket and get one free Louis Willem van Soest, Berkenlaantje/Birkenallee, um 1930, Sammlung Kwak, Doorwerth, Foto: Museum Schloss Moyland/Maurice Dorren
only valid with this coupon
PAGINA 36 KUNSTKRANT maart/april 2016
KLASSIEKEACADEMIE voor beeldende kunst
VAKOPLEIDINGEN SCHILDEREN EN BEELDHOUWEN
klassieke-academie.nl Klassieke Academie voor beeldende kunst Telefoon: 050 3189202
EiGEn (W)aarDiGhEDEn zO 7 fEBruari t/m zO 10 april GEa SchEnk fotografie Jan kalma fotografie maGriEt StEGmEyEr ruimtelijk werk, installatie en acryl op papier OpEninG: zO 7 fEBruari 15:00 uur
www.lawei.nl/kunst | Burgemeester Wuiteweg 24 Drachten | Openingstijden: wo t/m zo 14:00-17:00 uur (ingang Gauke Boelenstraat) en open voorafgaand aan, tijdens de pauze van, en na voorstellingen. De expositie is gratis te bezoeken.
Akerkhof 43C 9712 BC Groningen
Email:
[email protected]
KUNSTKRANT maart/april 2016 PAGINA 37
Galerie Kunstbroeders presenteert wereldster Zhang Xiang Ming Parels Chinese hedendaagse kunst staat volop in de belangstelling. Dat merkt galerie Kunstbroeders. Velen kennen de weg inmiddels naar de Weverssingel 22 in Amersfoort waar de galerie, gespecialiseerd in kunst van hedendaagse Chinese kunstenaars, gevestigd is. Het laatste nieuws wordt hier onder andere bepaald door werken van Gong Dong, Wang Chuxiong, Zhang Yong én zeker door de Chinese kunstenaar Zhang Xiang Ming. Van deze schilder, die internationaal furore maakte met zijn immense portretten van de vrouwen uit Beijing, toont galerie Kunstbroeders een collectie schilderijen en hand-gesigneerde litho’s. Te zien op onder meer Art Breda (stand 94), de kunst- en antiekbeurs die plaatsvindt op het Chasséveld in Breda van 10 t/m 17 april a.s. Zhang Xiang Ming Zhang Xiang Ming (1975, China) is onlangs nóg meer in de schijnwerpers komen te staan, door een publicatie van CNN. In hun artikel plaatste CNN de schilder Zhang Xiang Ming op gelijke hoogte met de Chinese topkunstenaar Zhang Xiaogang (beroemd geworden met zijn museale bloodline-series). Met deze kwalificatie door CNN is Zhang Xiang Ming stevig op de kaart gezet als de grote Chinese belofte! Zie: www.kunstbroeders.com
GALERIE VOOR HEDENDAAGSE KUNST
expositie van 5 maart t/m 1 mei 2016
W
elke emoties, herinneringen en ervaringen roepen een lege, stille ruimte allemaal op? Een kamer kan een plaats zijn, die getuigt van hoe mensen er geleefd hebben. Het lijkt een verlaten ruimte, die op poëtische of betoverende, en vaak ook op onbewuste wijze de kijker meeneemt en eigen ervaringen en herinneringen bij hem oproept. Ook een verlaten theater kan melancholisch stemmen. In de tentoonstelling Empty rooms presenteren elf internationale, hedendaagse kunstenaars hun eigen interpretatie van dit gelaagde fenomeen. Schilderes Julia Rothmund en de fotografen Nicole Ahland, André Lutzen, Trine Søndergaard en Thomas Wrede geven in hun werk een nieuwe waarde aan lege en verlaten ruimtes. Ze spelen met licht en schaduw en zoeken naar sporen die gebruikers er eens hebben achtergelaten. Aan de andere kant ensceneren en creëren Alastair Mackie en Charles Matton met behulp van objecten nieuwe ruimtes. Het zijn een soort kijkdozen, die vervreemding opwekken. De reflectie op tijd en licht in de ruimte – die ligt aan alle getoonde kunstwerken ten grondslag, en is ook de focus in de video-installaties van Lauri Astala, Astrid Kruse Jensen, Martijn Veldhoen en Bill Viola. Empty rooms is van 28 februari t/m 19 juni te zien in Museum Kunst der in het Noord-Duitse Alkersum. Informatie: www.mkdw.de
GALERIE SKARSTERLAN 25 Jaar Galerie Atelier ‘De Bisshop’ Mariëtte Schouten
exposanten: Joke Schepers – schilderijen in acryl Ben Wasser - schilderijen olieverf op doek Berthie van Drenth - keramiek
Schoonheid van de leegte
JUBILEUMEXPOSITIE vanaf 16 april
doorlopende expositie dieren in brons van Mariëtte Schouten en wisselende exposities schilderijen
Mieke Sampers- Poppy’s (detail)-afmeting 1,50-0,50m
expositie Pulchri Studio den Haag 5 maart t/m 3 april 2016
Saaxumhuizerweg 2/ ingang Nienhuisweg 9957 NH Saaxumhuizen Telefoon 0595 - 425078 Openingstijden: za en zo van 10.30 tot 17.00 uur en op afspraak e-mail:
[email protected] website: www.pronkkoamer.nl
Broekstraat 13 Hummelo T 0651837889
[email protected] www.galeriedebisschop.nl
Mieke Sampers
vrijdag en zaterdag 13-17 uur en
Padoxlaan 23, 2361KT WARMOND
op afspraak 06 516 816 36
telefoonnummer: 06-27623495, 071-3011015 http://www.miekesampers.nl/
JOURE TORENSTRAAT/KRIM
Agenda in bijlage De expositieagenda van de KunstKrant staat deze keer in de extra bijlage. Mocht u om
DE KUNST... IN UITLEEN
De SWARTBERGE 70 x 50, Olieverf welke reden dan ook de bijlage niet bij
www.heinvandermeij,com Expositie: Hotel DE OORSPRONG, St. Nicolaasga t/m 7 juli
Moleneind NZ 22
●
9203 ZP Drachten
●
telefoon 0512 - 51 32 23
●
www.kunstuitleen-veenstra.nl
email:
[email protected]
de krant aantreffen, dan is de afgedrukte agenda ook te raadplegen op www.kunstkrant.com.
pagina 38 kunstkrant maart/april 2016
kunsthuis secretarie Zeeland 11 t/m 19 juni 2016
Wegens succes verlengd t/m 28 maart
10 april t/m 29 mei 2016
De Kunstschouw is een grote hedendaagse kunstroute in het Zeeuwse eiland Schouwen-Duiveland. In dit gevarieerde landschap tonen zo’n 200 kunstenaars hun werk in cultuurhistorisch interessante locaties verspreid over een 12-tal dorpen. Te zien is actuele kunst, experimentele installaties, performances, fotografie, computer- en videokunst maar ook de meer gevestigde kunstvormen als keramiek, schilder- en beeldhouwkunst. De circa 35 binnen- en buitenlocaties zijn dagelijks geopend van 10.00 tot 17.00 uur en gratis voor het publiek toegankelijk.
www.kunstschouw.nl Kunstschouw Zeeland twitter.com/kunstschouw
gedeelde beelden Henk van der Ven Constance Visser openingstijden dinsdag t/m zondag: 13.00 - 17.00 uur donderdag: 10.00 - 17.00 uur entree 2 euro, vrienden gratis
Hoofdstraat 22 Meppel postadres: Grote Akkerstraat 10 7941 BB Meppel telefoon 0522 850 644 e-mail
[email protected] www.kunsthuissecretarie.nl
Een ets van Reinder Homan voor een abonnee Word nu abonnee van de KunstKrant en maak kans op een originele, handgekleurde ets van Reinder Homan. Iedere twee maanden verloot de KunstKrant een kunstwerk onder de abonnees. ‘Orvelte (Dr.)’ Ets/aquatint 2013
A b o n n e m e n t
KunstKrant
DE KUNST VAN MATERIALEN
Marnixstraat 47 Amsterdam / + 31 (0) 20 624 6045 hoopmanamsterdam.nl /
[email protected]
Ja, Ik vind het gemakkelijk Ja, ik ik wil wil op op de de hoogte hoogteblijven blijvenvan vande debeeldende beeldendekunst kunstininNederland. Noordoost-Nederland. Ik vind het om gemakkelijk de bezorgd KunstKrant thuis bezorgd krijgen. Voor €18,(verzend- en admini stratie de KunstKrantom thuis te krijgen. Voor ete19,50 (verzenden administratiekosten) krijg ik de kosten)6 krijg ik de thuisgestuurd. eerste 6 nummers thuisgestuurd. Zonder wordt het abonnement eerste nummers Zonder opzegging wordt hetopzegging abonnement automatisch verlengd. automatisch verlengd. Abonnement in België en Duitsland e 25,-
Homan -Hupkens in Prent en Beeld Reinder Homan | Etsen
Prenten van 1600 tot heden
naam
Sofie Hupkens | Bronzen beelden
Regelmatig een expositie met een ander thema
adres postcode woonplaats
Hierbij machtig 19,50afafteteschrijven schrijvenvan van Hierbij machtig ik ik de de abonnementenservice abonnementenservicevan vande deKunstkrant KunstKrantom ome€18,mijn bank-/girorekening bank-/girorekening (België en Duitsland e 25,-) bank-/gironummer t.n.v. plaats datum
handtekening
Deze bon invullen en in een voldoende gefrankeerde envelop opsturen naar:
Abonnementenservice KunstKrant — Postbus 7 — 9780 AA Bedum
Gaestwei 14 | Bakhuizen | 0514 581 312 | 06 1302 0602 | www.reinderhoman.com | www.sofiehupkens.nl Zaterdag | Zondag | 12:00 tot 17:00 uur | en op afspraak
Of mail naar
[email protected] • www.kunstkrant.com
kunstkrant maart/april 2016 pagina 39
PAGINA 40 KUNSTKRANT maart/april 2016
G
L
alerie auswolt bij Juwelier De Slag
Selmien West 2 in Olterterp
Winter-expositie Voorjaars-expositie loopt
T/m 27 maart 2016 loopt onze en onze
van 2 april t/m 15 mei (vrij entree)
Reinout Krajenbrink
Marcel van Hoef
Lenie Boezeman Coos van Eijk Flip Gaasendam Marcel van Hoef Marten Huitsing Irma Kamp Herman Kolker Reinout Krajenbrink Simeon Nijenhuis Mels Sluyser Ingrid Smuling René Tweehuysen Suzan Visser e.a.
Vader en zoon, olieverf op paneel 45 x 120 cm
Under A Clear Blue Sky, Tempera op doek 80 x 80 cm
Art Breda 2016 10 april t/m 17 april 2016 WWW.AFSH.NL
Rosmalen Autotron
Beurs &Design Antiek Kunst
2 t/m 10 april 2016
Chasséveld Breda. Opening genodigden 9 april 18.00 uur Bij ons gratis kaarten beschikbaar Wij exposeren op deze fraaie beurs werk van 15 kunstenaars waarvan enkele voor de eerste keer Margot Homan
De Gave brons, hoog 115cm, oplage 4/8
Pieter Knorr
Liggende Witte Roos olieverf op paneel 50 x 50 cm
Yt Osinga
Koolmeesje, olieverf op fijnlinnen. 18 x 24 cm
Zowel voor de beide exposities als voor Art Breda, de moeite van een reisje waard en u bent van harte welkom ONTDEK, VERWONDER en GENIET
www.lauswolt.com
[email protected] Tel. 0512 - 30 16 95
NGA Lid van de Ned. Galerie Associatie
Toegelaten tot de KunstKoop
Galerie Lauswolt bij Juwelier De Slag, Selmien West 2, Olterterp dinsdag t/m zaterdag 10.00 - 12.00 uur en 13.30 - 17.00 uur, zondag 13.30 - 17.00 uur.
Stel uw tomtom in op: Olterterp, Aldhof 9, schuin tegenover nummer 9 vindt u onze galerie