Kookles 2: Het etiket
1. Waarom moet je een etiket bekijken? De gegevens op het etiket laten toe producten met elkaar te vergelijken en zo een keuze te maken.
Kooksessie ‘Gezond koken’ | Chiara Piens
Het etiket is het naamkaartje van een product. Het bevat heel wat informatie over het product, maar laat zich niet altijd even gemakkelijk lezen.
1
2. Wat is het etiket? Het etiket is het ‘naamkaartje’ van een product. De producent stelt het etiket op. verschillende wetten bepalen welke informatie een etiket moet en mag bevatten. De Belgische wetgeving inzake etikettering is gebaseerd op Europese richtlijnen.
3. Wat moet op het etiket staan volgens de wet: 3.1. De verkoopbenaming De verkoopbenaming geeft aan om welk product het gaat bvb broccoli, yoghurt met aardbeien, … De producent kan niet om het even welke benaming kiezen, een aantal zijn bij wet vastgelegd.
3.2. Lijst met de ingrediënten De lijst met ingrediënten. Het ingrediënt waarvan het meest gebruikt is in het product, moet als eerste vermeld staan, vervolgens het ingrediënt waarvan minder gebruikt is,.. enz. ook de additieven moeten op de ingrediëntenlijst staan. De ingrediëntenlijst is belangrijk voor personen met een of andere voedselallergie.
3.3. De inhoud De inhoud: hoeveel milliliter, liter, gram of kilogram zit er in de verpakking? De inhoud is altijd de netto productinhoud vergelijkbaar met het ‘ - teken’. Het gewicht van de verpakking telt niet mee. Op blikjes of bokalen van vaste voedingsmiddelen met een opgietvloeistof bvb groenten in blik, moet naast het totale gewicht ook het netto-uitlekgewicht vermeld worden.
a) Ten minste houdbaar tot’: deze aanduiding vinden we vooral op producten die vrij lang houdbaar zijn zoals droge levensmiddelen, conserven,.. Indien deze datum overschreden wordt, vermindert de kwaliteit van het product, bvb het aroma van koffie kan minder sterk worden, beschuit kan minder krokant worden. b) ‘Te gebruiken tot’: deze aanduiding vinden we vooral op producten die vlug bederven zoals yoghurt of vlees. Na deze uiterste verbruiksdatum is de voedselveiligheid niet meer gegarandeerd. Wie deze producten na datum eet, loopt meer kans op een voedselvergiftiging. De datum wordt weergegeven als volgt: dag, maand, jaar a) Dag en maand volstaan indien de houdbaarheid minder dan 3 maanden is: b) Maand en jaar volstaan indien de houdbaarheid tussen 3 en 18 maanden bedraagt. c) Jaar volstaat indien de houdbaarheid meer dan 18 maanden is. Op een aantal producten moet geen houdbaarheidsdatum vermeld worden: a) Verse groenten of fruit die niet geschild, gesneden of bewerkt zijn; b) Wijn, likeurwijn,… verkregen uit andere vruchten dan druiven;
Kooksessie ‘Gezond koken’ | Chiara Piens
3.4. De minimale houdbaarheidsdatum of uiterste verbruiksdatum
2
c) d) e) f) g) h) i)
Dranken met een alcoholgehalte gelijk aan of hoger dan 10%; Brood- en banketbakkerijproducten bedoeld om binnen de 24 uur te verbruiken; Azijn; Keukenzout; Vaste suiker, gearomatiseerd en /of gekleurd suikergoed inbegrepen; Kauwgom en aanverwanten; Afzonderlijke porties consumptie-ijs.
Soms staat er ook een uiterste verkoopdatum op de verpakking. De term ‘uiterste verkoopdatum’ geeft de dag aan waarop het artikel nog in de winkel mag liggen. Indien het voedingsmiddel goed bewaard wordt, is het vaak nog wel een tot enkele dagen daarna voor gebruik geschikt.
3.5. De bewaarvoorschriften De bewaarvoorschriften en gebruiksvoorwaarden, bvb ‘bewaren in de koelkast’ of ‘bewaren op een koele droge plaats’.
3.6.Naam en adres fabrikant De naam en het adres van de fabrikant, invoerder, verpakker of verkoper.
3.7. Erkenningsnummer Het erkenningsnummer in geval van dierlijke producten.
3.8. Plaats van oorsprong De plaats van oorsprong of herkomst indien het weglaten ervan de verbruiker zou kunnen misleiden.
3.9.Alcoholvolume Het alcoholvolumegehalte voor dranken met een alcoholgehalte hoger dan 1.2 volumeprocent.
3.10. Genetisch gemodificeerde organismen
De vermelding van de voedingswaarde bvb de hoeveelheid calorieën, vet, zout, vitaminen,… is niet verplicht. Wanneer vitaminen en mineralen worden vermeld, moet naast de hoeveelheid ook vermeld worden hoeveel procent dit is van de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH).
Kooksessie ‘Gezond koken’ | Chiara Piens
Indien het product afkomstig is van genetisch gemodificeerde organismen, moet dit vermeld worden.
3
Kookles 2: Voorgerechten Ratatouilletaartje met mozzarella Ingrediënten voor 10 personen Taartje × × × × × × × × × × × ×
3 uitgerolde vellen bladerdeeg 10 tomaten 2 rode paprika’s 1 courgette 1 aubergine 2 uien 2 teentjes look 1 bussel basilicum 2 takjes rozemarijn Olijfolie Peper Zout
Afwerking × × × × × ×
1 bol buffelmozzarella Olijfolie Peper Zout Rucola Balsamico
× × × × ×
1 bussel basilicum Scheutje olijfolie Scheutje balsamico Peper Zout
Kooksessie ‘Gezond koken’ | Chiara Piens
Bijkomende afwerking (dit gaan wij niet maken)
4
Bereidingswijze × × ×
×
×
× × × × × × × × × ×
×
× ×
× × ×
Verwarm de oven op 180°C. Gebruik bakpapier en doe dit in de taartvormpjes. Leg een vormpje omgekeerd op het vel bladerdeeg. Snij een rond lapje deeg uit, dat één centimeter groter is dan de oppervlakte van het taartvormpje. Snij voor elk taartje zo’n ronde lap bladerdeeg. Bedek de bodem en de opstaande rand van elk vormpje met een rondje bladerdeeg. Snij randjes overtollig deeg weg. Hou de restjes bladerdeeg bij om bv. een aperitiefkoekje met kaas van te bakken. Leg in elk vormpje met deeg een klein vel bakpapier en stort er wat baklinzen of bakgewichten in. Plaats ze op een ovenschaal en bak het bladerdeeg ‘blind’ in een hete oven van 180°C. Reken een baktijd van ongeveer 15 tot 20 minuten. Spoel alle groenten schoon. Zet ook een stoofpot met een scheutje olijfolie op een zacht vuur. Pel de rode ui en snipper de bol fijn. Stoof de stukjes ui in de olie. Pel de look, snij het teentje fijn en plet het tot pulp. Stoof de look mee met de snippers rode ui. Snij de ongeschilde courgette en aubergine in kleine dobbelstenen van 1 x 1 cm. Doe ze in de stoofpot met ui en roer. De aubergine zal de olijfolie in geen tijd opslorpen. Schil de rode paprika en snij de vrucht in kwarten. Verwijder de zaadlijsten en bleke vliesjes. Schil de groente indien nodig nog wat bij. Snij het vruchtvlees van de paprika eerst in reepjes en vervolgens in kleine blokjes. Laat de rode dobbelsteentjes meestoven. Roer even in de pot en voeg de rozemarijn toe. Later kan je de tak makkelijk verwijderen. Laat de groenten zo’n 10 minuten rustig stoven. Snij de tomaten in kwarten en snij in een boog langs het vruchtvlees van elk stuk. Duw met je duim de zaadlijsten uit elk kwartje tomaat. Snij het vruchtvlees tenslotte in kubusjes. Verwijder de tak rozemarijn uit de pot en voeg de blokjes tomaat toe. Schenk een beetje olijfolie in de pot en kruid de groenten met een snuifje zout en wat peper van de molen. Zet het vuur snel uit, want de verse tomaten mogen niet plat koken. Snipper flink wat blaadjes basilicum in flinterdunne reepjes en doe de kruiden bij de ratatouille. Dat geeft meteen een zomers aroma. Hou een deel van de basilicum apart voor de coulis en het slaatje. Haal de taartbodems tijdig uit de oven en verwijder de baklinzen en het bakpapier. Hou de oven op temperatuur. Ontvorm de hete bladerdeeggebakjes en zet ze op de bakplaat boven een vel bakpapier (of een siliconenmatje). Schep in elk taartvormpje een royale portie ratatouille.
Kooksessie ‘Gezond koken’ | Chiara Piens
De taartjes
5
TIP: Je kunt de taartjes ook op voorhand bereiden, maar vul ze niet! Hou de voorgebakken taartbodempjes én de ratatouille apart. Vooraf gevulde taartjes worden wak. ×
Zet de taartjes opnieuw in de oven en bak ze ongeveer 10 minuten op 180°C.
Het slaatje × × × ×
Spoel de rucola schoon. ( Een klein deel kan je gebruiken om de coulis van te maken). Doe de rucola in de slakom en scheur er wat basilicum bij. Druppel voorzichtig wat olijfolie en balsamico over het slaatje, en voeg een piepklein beetje zout en peper toe. Meng de sla voorzichtig.
Rucolacoulis Doe de volgende ingrediënten in de blender: wat rucola, enkele blaadjes basilicum, een scheut olijfolie en wat zout en peper. Mix de ingrediënten tot een grasgroene gladde coulis. Eventueel kan je de coulis ook even zeven. ’t Is een fantasietje om bij de kleine ratatouilletaart te serveren.
De afwerking
×
Serveer iedereen een taartje met daarop een toefje van de sla. Snij de bol mozzarella in plakjes en leg bovenop de sla zo’n schijfje witte kaas. Druppel er een beetje fijne olijfolie over, geef één draai aan de pepermolen en werk het bordje af met enkele korrels grof zout. Tenslotte kan je nog wat druppels van de coulis rond het taartje dresseren.
Kooksessie ‘Gezond koken’ | Chiara Piens
× ×
6
Vispannetje met prei Ingrediënten voor 10 personen × × × × × × × × × × × ×
4 el bloem 500 gr diepvriesmengeling vis 200 gr garnalen gemalen kaas 4 teentjes knoflook 4 el melk peper, zout, nootmuskaat peterselie 1.200 kg prei 200 gr ui 12 el olijfolie 400 ml visbouillon
Bereidingswijze × × × × × × × × ×
Snipper de look en de ui fijn. Verwarm je oven voor op 200°C. Kook de aardappelen gaar in licht gezouten water. Pocheer de vis halfgaar en haal hem uit het vocht. Verhit 1 eetlepel olijfolie in een pan en stoof hierin de fijngesnipperde ui en look. Voeg nu de prei toe en kruid met peper en zout. Leg eerst een bodempje prei in een ovenschaal en schik er de vis op. Stoof de prei gaar met peper en zout, leg in een ovenschaaltjes en schik er de vis op. Smelt de olijfolie en voeg de bloem toe, meng en laat al roerend drogen op een zacht vuur. Voeg het pocheervocht toe, meng en laat de saus inkoken en binden op een zacht vuurtje. Voeg de garnalen bij de saus, giet ze over de vis en bestrooi met gemalen kaas.
Gratineer het vispannetje in de voorverwarmde oven tot het korstje goudbruin is.
Kooksessie ‘Gezond koken’ | Chiara Piens
×
7
Maaltijdsoep met curryballetjes Ingrediënten voor 10 personen × × × × × × × × × × × × × × ×
cayennepeper 1 el currypasta currypoeder 3 eiwitten 12 wortelen 300 gr gevogeltevlees 6 tomaten 3 bakjes kleine witte champignons 390 gr krielaardappelen laurier 3 teentje look 3 l magere bouillon 3 el olijfolie tijm 3 uien (zoete ui kan ook)
Bereidingswijze × × ×
Stoof de fijngesneden ui en de geperste look in de olijfolie. Voeg de grof gesneden aardappelen en wortelen toe. Blus met de bouillon. Snij de champignons, de tomaten in stukken en voeg toe aan de soep. Kruid met peper, currypoeder en cayennepeper en laat sudderen. Cutter het kalfsvlees fijn met de currypasta, sjalot en meng er het eiwit onder. Rol het gehakt tot balletjes en pocheer in water met tijm, laurier en peper. Voeg de balletjes bij de soep en werk eventueel af met gehakte basilicum en dragon.
Kooksessie ‘Gezond koken’ | Chiara Piens
×
8
Groentesalade met yoghurt Ingrediënten voor 10 personen × × × × × × × × × × × ×
300 g aardappelen, vastkokende 2 courgettes (kleine) 2 tomaten 2 paprika's (rood + geel) 150 g erwten 1 ui 2 el bieslook 2 el citroensap 150 g maïs (blik) 100 ml yoghurt Snuifje suiker zout
Bereidingswijze ×
× ×
Maak de groenten schoon. Snij de courgettes en paprika’s in reepjes, de tomaten in partjes. Pel de ui en snij in halve ringen. Laat de maïs uitlekken. Schil de aardappelen en snij ze in blokjes. Kook ze 15 minuten in gezouten water. Doe er de laatste 2 minuten de courgettes en erwten bij. Giet af, laat schrikken onder koud water en uitlekken. Roer een dressing van de yoghurt, het citroensap, een snuifje suiker, peper en zout. Meng alle groenten en verdeel ze over kommetjes of borden. Werk af met de dressing en wat bieslook in ringetjes.
Kooksessie ‘Gezond koken’ | Chiara Piens
×
9